1. Tekstverklaren- Tekstverbanden

2. Tekstverbanden en signaalwoorden Temporeel (tijd) Signaalwoorden: eerst, dan, toen, wanneer, intussen, terwijl, zolang, daarna, nadat, voordat, zodra, eens, vroeger, later, enz.

3. Opsommend Bijvoorbeeld een reeks van kenmerken wordt opgesomd. Signaalwoorden: en, ten eerste etc., bovendien, verder, daarnaast, zowel…als, maar ook. Tegenstellend Er wordt bijvoorbeeld een tegenargument genoemd. Signaalwoorden: maar, echter, daar staat tegenover, desondanks, nochtans, daarentegen, doch, enerzijds niettemin, evenwel.

4. Oorzaak-gevolg Signaalwoorden: doordat, daardoor, had tot gevolg, zodoende, met als gevolg dat, te wijten aan.

5. Redengevend-gevolg (reden verklaring) Signaalwoorden: omdat, want, immers, derhalve, waarom, wegens,aangezien,daarom.

6. Doel-middel Signaalwoorden: met de bedoeling, om te…, opdat, daartoe, waarmee, door middel van, via, met hulp van. Voorwaarde Er wordt bijvoorbeeld getoond onder welke omstandigheden zich een verandering zal voor- doen. Signaalwoorden: als, indien, op voor- waarde dat, mits, tenzij, stel dat, wanneer als, in het geval dat.

7. Voorbeeld / toelichting Signaalwoorden: zo, bijvoorbeeld, zoals, neem nou, dat houdt in, dat wil zeggen, ter illustratie, preciezer geformuleerd. Vergelijking Er worden verschillende dingen met elkaar vergeleken, zoals oplossingen.Signaalwoorden: zoals, alsof, eveneens, evenzeer, in vergelijking met, net als, evenals.

8. Samenvatting Signaalwoorden: samenvattend, alles bij elkaar, kortom, kort gezegd, met andere woorden, al met al. Conclusie Signaalwoorden: dus, als conclusie, de slotsom is, dat betekent, hieruit volgt, dat wil zeggen kortom, met andere woorden, dat houdt in.

9. Een kleine toelichting bij het verschil tussen de woorden conclusie en samenvatting: een samenvattende alinea geeft slechts een samenvatting van de inhoud van voorgaande alinea’s; een concluderende alinea zet op grond van de voorgaande alinea’s een volgende denkstap, trekt een conclusie uit het voorgaande. Geen onbelangrijk verschil!

10. Opdracht Bepaal van de volgende zinnen van welk tekstverband er sprake is. Soms zijn meerdere verbanden mogelijk. Ons team presteerde slecht. We hadden net gehoord dat onze trainer was ontslagen. 2. Voor roeien heb je sterke arm- en beenspieren nodig; daarom doe ik veel aan krachttraining. 3. Mijn broer houdt van avontuurlijke reizen; zo is hij onlangs naar het Amazonegebied geweest.

11. 4. Wie veel vrije tijd heeft, heeft vaak veel geld nodig om die vrije tijd aardig te besteden: dus hebben veel scholieren een bijbaantje. 5. Ik moet straks eerst naar de kapper, dan moet ik ook nog een boodschap doen. Daarna kom ik bij je langs. 6. Wanneer het morgen regent, gaat wat mij betreft de sportdag niet door.

12. 7. Net als in veel landen is het in Nederland verboden mensen op grond van ras, geloof of geslacht te discrimineren. 8. De een had bezwaren tegen de zaterdag, de ander vond het programma niet aardig, weer anderen vonden het te duur: kortom, ons klassenweekend ging niet door. 9. In de zomervakantie had ik een bijzonder aardig baantje, maar daar heb ik nu geen tijd meer voor. 10. De docente herhaalde in de klas telkens maar weer dezelfde begrippen. De klas moest en zou een hoog punt voor de komende toets halen!

13. Oefening tekstverbanden Lees onderstaande tekst. Probeer goed zicht te houden op de structuur van deze tekst. Markeer alle signaalwoorden. Maak daarna de vragen. Kattenogen en pornomonden Hollywood schaamt zich nergens meer voor. Veel mensen op leeftijd ondergaan verjongingskuren met botox en door operaties. 'Vrouwen gaan meer en meer op elkaar lijken.' 1. Ik kan me er wel iets bij voorstellen. Ik vind het zelf ook geen feest dat de oogleden zakken, en er bijna permanent donkere vlekken onder de ogen zitten, etcetera. 2. Nu heb ik als schrijvende en onbekende veertiger niet de neiging daar iets aan te latendoen. Maar ik kan me indenken dat je zo tegen jevijftigste eens naar de plastisch chirurg stapt voor een beschaafde facelift als je meer dan levensgroot op filmschermen te zien bent, als er voortdurend paparazzi klaarstaan om onflatteuze foto's van je te maken en als er in bladen, op internet en in miljoenen huiskamers geblaat wordt over hoe je oud je wel niet bent geworden.

14. 3. Maar van beschaafde facelifts is bij veel sterren allang geen sprake meer. De moderne facelift trekt de ogen zo ver op dat ze scheef gaan staan, en de lippen worden opgevuld tot ze bijna uit elkaar lijken te springen. De grote hoeveelheden botox maken van gezichten uitdrukkingsloze StepfordWives-maskers– wat dat betreft was Nicole Kidman een uitstekende keuze voor de remake van de film. En iedereen ondergaat deze zelfde procedures. 4. Daardoor lijken vrouwen meer en meer op elkaar; 'Hollywood op leeftijd' wordt een groot leger met identieke pornomonden, kattenogen en tot minimale proporties teruggebrachte neuzen, doorgaans met een paar meer dan pronte borsten eronder. 5. De beruchtste gevallen zijn Melanie Griffith, Donatella Versace, Courtney Love, Joyce Wildenstein, ex-model Janice Dickinson, PriscillaPresley, Cher en, onder de mannen, Michael Jackson, Michael Douglas, AxlRose, Sylvester Stallone en Mickey Rourke.

15. 6. Die laatste heeft niet alleen zijn gezicht,inclusief zijn lippen, laten gladtrekken. Zijn naar charmant beneden wijzende ogen zijn pleetjes geworden, en het lijkt er op dat hij implantaten in zijn kin en wangen heeft laten zetten. 7. Ook beroemdheden van wie je meer klasse had verwacht, zijn overstag gegaan: Robert Redford, de de voorheen zo lief natuurlijke Meg Ryan, Jessica Lange, Faye Dunaway, Daryl Hannah. 8. De meeste botox- en faceliftverslaafden zien er daardoor op de eerste plaats uit als mensen die veel te veel aan zich hebben laten sleutelen. VeertigerTeri Hatcher (Desperate Housewives) is zo radicaal strakgetrokken dat ze net zo goed zeventig had kunnen zijn.

16. 9. Een ander probleem is dat het gezicht, als het al jonger lijkt, gaat contrasteren met hals, armen, handen en alle mogelijke andere lichaamsdelen waar de plastische chirurgie nog niet echt een oplossing voor heeft. Zoals een stylist eens opmerkte over een bekende Nederlandse schoonheid die met een vers strakgetrokken en opgeblazegezicht op een opening verscheen: 'Nu zie je opeens dat ze oud haar heeft.' Naar: Milou van Rossum, de Volkskrant, 5 februari 2009 Mickey Rourke – Foto ANP

17. Vragen 1. Wat is het hoofddoel van de tekst ‘Kattenogen en pornomonden’? 2. Kent de tekst nog één of meerdere nevendoelen? Zo ja, om welk(e) nevendoel(en) gaat het dan volgens jou? Leg je antwoord uit. 3. Noteer vier verschillende signaalwoorden uit alinea 2 en geef per signaalwoord aan welk verband het aanduidt. 4. a) Wat is het tekstverband tussen alinea 2 en 3? 4. b) Welk signaalwoord drukt dit verband uit? 5. a) Wat is het tekstverband tussen alinea 3 en 4? 5. b) Welk signaalwoord drukt dit verband uit?

18. 6. a) Wat is het tekstverband tussen alinea 4 en 6. b) Welk signaalwoord drukt dit verband uit? 7.a) Wat is het tekstverband tussen alinea 6 en 7. b) Welk signaalwoord drukt dit verband uit? 8. a) Wat is het tekstverband tussen alinea 7 en 8. b) Welk signaalwoord drukt dit verband uit? 9. a) Wat is het tekstverband tussen alinea 8 en 9. b) Welk signaalwoord drukt dit verband uit?

19. http://www.stoopned.net/vwo3/HP-oefeningen/Lezen/signaalwoorden.htm