sınıf 2 de üst çene kilidi

1. ÜST ÇENE KİLİDİNİ SINIF 2 VE SINIF 3 VAKALARDA AÇIP
KAPAYACAK SEFALOMETRİK ANAHTAR:
PORİON LOCATİON VE DİĞERLERİ
1Turan Çağrı DOĞAN
1Dişhekimi-Özel Elif Andaç Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniği
Ödemiş-İZMİR
GİRİŞ:
Bu çalışmanın amacı,ortodontide ,üst çene kilidini ,sefalometrik analizler ile tesbit etmek,Sınıf 2
vakalarda sadece üstçene genişletmesi ile bu kilidi açarak,alt çenenin kendiliğinden öne doğru gelmesini
sağlamak,sınıf 3 vakalarda ise üst çene genişletmesi yaparken,kilidin kapalı kalmasını ve mandibulanın öne
transle olmasını engel olacak lingual ark takmanın önemini vurgulamaktır.Birinci çalışma raporu olarak
aşağıda anlatılacaktır.
Çalışmanın doğuşu ‘’Sınıf 3 Risk Analizidir’’(1).Analiz sonuçları ,aslında üst çene kilidinin varlığını
gösterir.Üstçene kilidi :‘’alt ark,azalmış transversal üst çene boyutlarına uyabilmek için geride konumlanmaya
zorlanmıştır’’ (1)şeklinde açıklanabilinir. Sınıf 3 riski demek,alt çenenin daha fazla öne gidebilme ihtimali,
riski demektir (Şekil 1) .‘’Ancak öne rotasyon için hastada mandibuler büyüme potansiyelinin yeterli olması
gerekir’’(6) Özellikle Porion Location mesafesindeki artma ve Ramusun konumundaki değişmeler ,en
önemli bulgulardır.Analiz sonuçları ,sınıf 3 te kullanılabileceği gibi,sınıf 2 tedavi planlanmasında da
kullanılabilinir olduğu ,bu çalışmada gösterilecektir. Transversal yönde meydana gelmiş bir anomalinin
,lateral yöndeki sefalometrik filim üzerindeki belirtileri araştırılacaktır.
SINIF 3 VAKA
CRANIOFACIAL RELATION -- CRANIAL STRUCTURE
CRANIAL LENGTH (MM) 57.0 60.1 2.5
POSTERIOR FACIAL HEIGHT (GO-CF) (MM) 55.8 54.8 3.3
CRANIAL DEFLECTION (º) 24.4 27.3 3.0
PORION LOCATION (MM) -49.7 -38.6 2.2
RAMUS POSITION (º) 75.4 76.0 3.0
UPPER GONIALANGLE (AR-GO-NA) (º) 59.4 52.0 7.0
TEDAVİ BAŞLANGICI
CRANIOFACIAL RELATION -- CRANIAL STRUCTURE
CRANIAL LENGTH (MM) 55.0 60.1 2.5
POSTERIOR FACIAL HEIGHT (GO-CF) (MM) 53.3 54.8 3.3
CRANIAL DEFLECTION (º) 23.1 27.3 3.0
PORION LOCATION (MM) -40.6 -38.6 2.2
RAMUS POSITION (º) 70.4 76.0 3.0
UPPER GONIALANGLE (AR-GO-NA) (º) 58.5 52.0 7.0
TEDAVİ DEVAM EDERKEN,ÜSTÇENE ATLADIKTAN SONRA
BULGULAR:
Üst çene kilidinin sefalometrik anahtarları:
1-En önemli bulgu Porion Location (Porion –Pt) (mm.) mesafesinde ARTMADIR:
Porion lokasyonu, dış kulak yolu(po) ile ptergoid nokta(pt) arasındaki mesafedir.
Normali: -38.6mm. Standart Sapması: 2.2.
Negatif işareti geriye doğru bir ölçüm olduğunu,bu nedenle Şekil 1 ‘de azalma olarak ,yani kilitli vakalarda
( -)41mm ,(-)50mm gibi ölçümler görülür.Kulak deliğinin kondil başıyla komşuluğu,bu ölçümü önemli kılar(7).Hem
sınıf 2 hem de sınıf 3 vakalarda, alt çenenin geride konumlandığını ve anteriore doğru gidebileceğini gösteren
önemli bir bulgudur.LAKİN,MESAFE ÖLÇÜMLERİNDE HATA YAPMA ORANI YÜKSEK OLDUĞU İÇİN
AŞAĞIDAKİ AÇISAL ÖLÇÜMLER LE ‘’KİLİT’’TANISI DESTEKLENMELİDİR.
2-Üst Gonial açıda (Upper Gonial Angle ,Ar-Go-Na) (º) ,kilitli sınıf 2 vakalarda AZALMA,
Sınıf 3 vakalarda normal veya artma görülür.
Normali: 54.3 º Standart Sapması: 7.0
3-Ramusun konumu(Ramus Position, Xi-CF ile FH arasındaki posteriore bakan açı,) (º)
Sınıf 2 vakalarda AZALIR ,Sınıf 3 vakarda ise ARTAR
Normali: 76.0 º Standart Sapması: 3.0
YUKARDAKİ ÜÇ ANA BULGUDAN EN AZ İKİSİ KİLİTLİ VAKALARDA GÖRÜLÜR ,AŞAĞIDAKİ ÜÇ
YAN BULGU DA EŞLİK EDER:
4-FH-NaBa düzlemeleri arasındaki Cranial Deflection (º) açısında az miktarda sapmalar görülür.Sınıf 2
vakalarda AZALMA,Sınıf 3 vakalarda ARTMA eğilimindedir,ama az miktarda,standart sapma sınırları içinde
kalır.
Normali: 27.3 º Standart sapması: 3.0
5-Cranial Length anterior (CC-Na) (mm) mesafesinde SINIF 2 ve SINIF 3 ‘te AZALMA eğilimindedir.
Normali: 59.5mm. Standart Sapması: 2.5
6-Posterior Facial Height (Go-CF) (mm) mesafesinde SINIF 2 ve SINIF 3 ‘te ARTMA eğilimindedir.
Normali: 54.8mm. Standart Sapması: 3.3
SONUÇ:
1- Üst çene kilidi tesbit edilen sınıf 2 vakalarda ,çekimli tedavilerden kaçınılmalıdır.Üstçene normal boyutlarına
getirilip ,hatta fazlaca genişletilip,enaz 3ay bekletildikten sonra aktivatör kullanmaya gerek kalmadan,altçenenin
kendiliğinden önegelmesi şeklinde tedavi yapılabilinir.Sınıf2 tedavisinde ise,lingual ark benzeri ,alt çenenin
transversal büyümesini engelleyen parçalar kullanılmamalıdır(Herbst ve Twin-block ‘ta kullanılan lingual ark
benzeri parçaların kullanımı hatalıdır.).
2-Sınıf 3 tedavisinde mutlaka alt çeneye lingual ark takılıp,alt çene kilitlenmeli , daha fazla büyümesi
engellenmelidir.
3-Üst çene genişletmesine karar verilen tüm vakalarda,sınıf 1-2-3,openbite,deepbite,iskeletsel,dişsel,erken-genç
yaş, erişkin, ne olursa olsun,genişletme sonrası manbibulanın hangi konuma geleceğini öngörebilmek için yukarıda
yeralan sefalometrik ölçümlerden yararlanılabilinir.
KAYNAKLAR
1.Klinik Başarı,Erken Ortodontik Tedavi .
Antonio Patti,Guy Perrier
Türkçe Çeviri Editörü:Prof.Dr.Tülin Taner
Quintessence Yayıncılık.Sayfa:31,104,115
2.Ortodonti,Anomaliler,Sefalometri,Etiyoloji,Büyüme ve Gelişim,Tanı.
Prof.Dr.Mustafa Ülgen Sayfa:256,282
3.Angle Orthod. 2001 Oct. 71(5):390-5.
Prediction of the permanent dentition in deciduous anterior crossbite.
Nagahara K,Murata S,Nakamura S,Tsuchiya T.
School of Dentistry,Aichi-Gakuin University ,Nagoya,Japan.
PMID:11605874(PubMed )
4. Sınıf II, Bölüm2 Maloklüzyonlarının Erken Dönem Tedavisinin Dentofasiyal Yapılara Etkisinin
İncelenmesi
Nuri Selçuk KARAHAN,
Doktora Tezi Ondokuz Mayıs Üniversitesi Samsun, Ağustos 2005(Giriş sayfası no: V,sayfa :88)
www.belgeler.com
5.Büyüme Ve Gelişim Dönemindeki Sınıf II Hastalarda Rapid Maksiller Ekspansiyonlu(RME) Ve RME’siz
Servikal Headgear Kullanımının Maksilla Ve Mandibula Üzerindeki Etkilerinin Karşılaştırmalı
Olarak İncelenmesi
Seda KARAHANOGLU
Ortodonti Anabilim Dalı Doktora Tezi,Isparta 2008 (Sayfa:2,95)
www.belgeler.com
6.Sabit Ortodontik Apareylerin Biyomekanik Prensipleri
Yahya TOSUN Sayfa:146
7.Ortodontide Sefalometri.İlter UZEL,Ayhan ENACAR,2000 yılı 2. baskı(Sayfa:99,135,164)
BİLİMSEL DAYANAKLAR:
2008 yılında yayınlanan ve Prof.Dr. Tülin Taner tarafından Türkçeye çevrilmiş olan,’’Klinik Başarı,Erken
Ortodontik Tedavi ‘’Antonio Patti,Guy Perrier’in kitabı (1),bu çalışmanın temel yapı taşıdır ve ‘’sınıf 2
tedavileri ‘’ bölümünde şöyle bir tavsiye yeralır:
‘’ McNamara ve Brudon(1993) ve Gugino(2000)’nun önerdiği gibi ortodontistler Sınıf II maloklüzyonları
tedavi etme konusundaki kavramlarını tekrar gözden geçirmelidirler.Bu anomaliler sagital ve vertikal
uyumsuzluklara ek olarak sıklıkla transvers interferensler de içerirler.İlk olarak transvers sorunu çözerek
ortodontist genelde alt çenenin daha normal önde bir konum almasını olanak tanır.Bu hedefe ulaşmak için
ortodontistin sadece üst çene genişletmesi yeterli değildir,aşırı genişletme yapması gerekir ki alt çene öne
gelmek zorunda kalsın ,alt ve üst çenelerin transvers boyutları uyumlu hale gelerek dişler Sınıf I ilişkiye
oturabilsin.Bu durum alt çenenin arka çapraz kapanış nedeniyle kilitli kaldığı durumun tersidir’’(1)
Yine kitabın(1) maloklüzyonların tedavileri konusunun ilk maddesi ’’Kilitlenmenin Açılması
Kavramı’’dır.Kilidin varlığı bilinmektedir ama,sefalometrik anahtarının,aynı kitabın başka bir sayfasında
yayınlanan ,Ricketts’e ait ‘’Sınıf 3 risk analizi’’ (Şekil1) olabileceği , hiç akla gelmemiştir(1).
ŞEKİL1 ŞEKİL 2
Ayrıca bazı doktora tezi çalışmalarında,Türk araştırmacılar‘’Sınıf 2molar ilişkinin kendiliğinden
düzeldiği olgularda mandibulanın daha fazla öne ve yukarı rotasyonu görüldü.’’şeklinde görüşler
bildirmişlerdir.Bu tez çalışmalarında hasta sayıları ve grupları ayrıntılı olarak ta belirtilmiştir(4,5)
2001 yılında Japonya’da ,karışık dişlenme döneminde meydana gelen, ön bölge crossu üzerinde bir
çalışma yayınlanmış (3), ve diskriminal bir analiz geliştirilmiştir:
Deciduous indicator (DI)= - 0.58(cranial length anterior) + 1.31(posterior facial height) -0.76(porionlocation)
- 2.02(Wits appraisal) -70.28.
Japonya’daki bu araştırma sonuçları aslında,üst çene kilidinin anahtarının ipuçlarını barındırmaktadır.
Bu kilidin alt çeneyi nasıl kilitleyipte mandibulayı nasıl etkilediği, Sayın Prof.Dr.Mustafa Ülgen’in
büyüme gelişim kitabında (2)yer alan Enlow ‘a ait ‘’V’’ şeklinde ‘’Transversal Yönde Mandibula
Büyümesi’’ resmi,sınıf 2 ve sınıf 3 maloklüzyonların oluşum mekanizmasının açıklanmasında temel kaynak
teşkil edecek özelliktedir (Şekil 2)
BİREYLER VE YÖNTEM:
Kliniğime ortodontik tedavi amacıyla başvuran sınıf2-3 hastalarının sefalometrik filimleri üzerinde
yapılan analizler sonrası, üst çene kilidi tesbit edilen sınıf 2 vakalarda,sadece üst çene genişletmesi alt çenenin
kendiliğinde öne doğru translasyona uğradığı görülmüştür. Burada,tedavi öncesi ve sonrası analizleri yle
örnek bir vaka anlatılacaktır.Yine erken dönem sınıf 3 hastarının bir kısmında aynı sefalometrik bulgular
görülmüş,alt çeneye uygulanan ve aslında bir ankraj ünitesi olan lingual ark ile alt çene büyümesi kilit altına
alıp,yapılan üst çene genişletmesinden yani kilidin açılmasından etkilenmesi engellenmiştir.
Ama ,en güzel kilitli sınıf 2 vaka örneği ‘’Ortodontide Sefalometri ‘’kitabının ,Sefalometrik Analizler
bölümünde anlatılan ve tüm analizlerin uygulandığı,12 yaşındaki erkek ‘’Örnek Olgu’’ dur. Örnek olgunun
tedavisinde de ‘’molar kilitlenmesinin açılmasın’’dan bahsedilmiştir(7).
KİLİTLİ SINIF2 VAKA :
CRANIOFACIAL RELATION -- Cranial Structure ÖLÇÜM NORMAL S.SAPMA
Cranial Length (mm) 59.8 57.9 2.5
Posterior Facial Height (Go-CF) (mm) 63.1 54.8 3.3
Cranial Deflection (º) 24.1 27.3 3.0
Porion Location (mm) -45.4 -38.6 2.2
Ramus Position (º) 65.4 76.0 3.0
Upper Gonial Angle (Ar-Go-Na) (º)45.1 54.8 7.0
TEDAVİ BAŞLANGIÇ DEĞERLERİ
CRANIOFACIAL RELATION -- Cranial Structure
Cranial Length (mm) 56.1 59.2 2.5
Posterior Facial Height (Go-CF) (mm) 67.5 54.8 3.3
Cranial Deflection (º)33.0 27.3 3.0
Porion Location (mm)-36.4 -38.6 2.2
Ramus Position (º) 74.4 76.0 3.0
Upper Gonial Angle (Ar-Go-Na) (º) 39.6 53.2 7.0
TEDAVİ SONRASI DEĞERLER