1. Εισαγωγή
Ο σκοπός της υποδοχής του επεξεργαστή της μητρικής πλακέτας είναι απλώς
να παρέχει ένα μέρος για να τοποθετηθεί ο επεξεργαστής πάνω σε αυτή.
Συνεπώς δεν έχει διαφορά από τις υποδοχές που υπάρχουν πάνω στη μητρική
πλακέτα για τα περισσότερα μέρη του υπολογιστή. Ωστόσο, τα τελευταία
χρόνια η Intel, ο βασικός κατασκευαστής επεξεργαστών στον κόσμο, έχει
ορίσει διάφορα πρότυπα διασύνδεσης για τις μητρικές πλακέτες των
υπολογιστών.
Αυτό που είναι σημαντικό στη δημιουργία αυτών των προτύπων είναι ότι οι
δύο ανταγωνιστές της Intel, η AMD και η Cyrix, μπορούσαν να
χρησιμοποιήσουν αυτά τα πρότυπα στην προσπάθεια τους για συμβατότητα με
την Intel. Καθώς η συσκευασία και οι υποδοχές δεν αλλάζουν με τον καιρό, η
παρουσία προτύπων επιτρέπει καλύτερη υλοποίηση για τους κατασκευαστές
μητρικών πλακετών, οι οποίοι μπορούν να υποστηρίξουν με μεγαλύτερη
ευκολία μελλοντικούς επεξεργαστές από ότι αν χρειαζόταν κάθε μητρική
πλακέτα να είναι κατασκευασμένο για ένα ειδικό chip.
Τυποποιημένες υποδοχές (Sockets και Slots)
Η δημιουργία αυτων των προτύπων έγινε αναγκαία από την αλλαγή του τρόπου
με τον οποίο αγόραζαν υπολογιστές. Τα πρώτα δέκα χρόνια που πωλούνταν
υπολογιστές, οι καταναλωτές αποδέχονταν ότι όταν ήθελαν να αποκτήσουν ένα
πιο γρήγορο σύστημα, έπρεπε να αγοράσουν ένα νέο υπολογιστή. Η Intel
άλλαξε αυτό με το "Overdrive" πρόγραμμα της, εξασφαλίζοντας τη
διαθεσιμότητα αναβαθμισμένων επεξεργαστών για να βελτιώσουν την απόδοση
ενός συγκεκριμένου συστήματος, απλά με την αλλαγή του chip.
Καθώς συχνά τα αναβαθμισμένα chips δεν είχαν ολοκληρωθεί στη σχεδίαση
τους την ώρα που η μητρική πλακέτα για το αρχικό σύστημα κατασκευαζόταν,
αυτό έθετε τους κατασκευαστές των μητρικών πλακετών σε δύσκολη θέση. Ο
καθορισμός των τυποποιημένων υποδοχών, προκαταβολικά, επέτρεπε
υποστήριξη στα παρόντα συστήματα σε μελλοντικούς επεξεργαστές, που η
Intel μπορεί να σχεδιάσει για να λειτουργούν με αυτές τις υποδοχές.
Μια επιπλέον διευκόλυνση για τους καταναλωτές είναι ότι αυτά τα πρότυπα
έδωσαν και σε άλλους κατασκευαστές επεξεργαστών, όπως η AMD και η
Cyrix, την ευκαιρία να δημιουργήσουν chips που ήταν συμβατά με της Intel,
υπό τον όρο ότι ικανοποιούσαν το πρότυπο της υποδοχής. Οι τυποποιημένες
υποδοχές έκαναν πολύ πιο εύκολο για τους χρήστες να καθορίσουν τι
επεξεργαστές μπορεί να υποστηρίζει η μητρική πλακέτα τους, γνωρίζοντας τι
τύπο υποδοχής χρησιμοποιούν.
Η κατάσταση με τους 486 επεξεργαστές και τις υποδοχές είναι μερικώς
μπερδεμένη εξαιτίας των διαφόρων τύπων υποδοχών (κάποιες με 168
ακροδέκτες και άλλες με 169) και τις ποικίλλες δυνατότητες αναβάθμισης. Η
2. παρουσία της υποδοχής του μαθηματικού συνεπεξεργαστή στον 486SX κάνει
την κατάσταση ακόμα χειρότερη.
Τοποθέτηση και προσαρμογή
Καθώς οι περισσότερες υποδοχές (και επεξεργαστές) είναι τετράγωνες,
υποθέτουμε ότι ο επεξεργαστής έχει τοποθετηθεί πάνω στην υποδοχή. Τυχαία
περιστροφή του επεξεργαστή κατά 90 μοίρες μπορεί να είναι καταστροφική,
καθώς πολλές από τις τρύπες της υποδοχής που παρέχουν τροφοδοσία στον
επεξεργαστή θα παρέχουν αυτή την τάση σε λάθος ακροδέκτες.
Διάφορες προφυλάξεις λαμβάνονται για να βεβαιωθεί ότι και η υποδοχή και ο
επεξεργαστής θα έχουν τη σωστή προσαρμογή. Ο επεξεργαστής είναι συνήθως
σημειωμένος με μια τελεία ή μια εγκοπή στη γωνία που είναι σκόπιμο να πάει
στη σημειωμένη γωνία της υποδοχής. Επιπρόσθετα, πολλές υποδοχές παρέχουν
τη βοήθεια της μη συμμετρικής σχεδιάσης των ακροδεκτών, έτσι ώστε να μην
μπορεί να τοποθετηθεί λανθασμένα ο επεξεργαστής.
Προφυλάξεις για τη σωστή τοποθέτηση του
επεξεργαστή
Προβλήματα τοποθέτησης και η υποδοχή ZIF
Με τον ίδιο τρόπο που οι τυποποιημένες υποδοχές δεν ήταν θέμα μέχρι που ο
80486 και οι OverDrive επεξεργαστές έγιναν δημοφιλείς, έτσι δεν υπήρχε και
θέμα εισαγωγής και εξαγωγής του επεξεργαστή προς και από τις υποδοχές του.
Ο κατασκευαστής τοποθετούσε τον επεξεργαστή αρχικά και αυτό ήταν κάτι
αμετάβλητο. Η χρήση OverDrive επεξεργαστών και τυποποιημένων υποδοχών
σήμαινε ότι ξαφνικά οι χρήστες θα μπορούσαν να βγάλουν τους επεξεργαστές
από αυτές τις υποδοχές και να τοποθετήσουν καινούριους.
Η αντικατάσταση του επεξεργαστή ήταν μια επικίνδυνη εργασία, καθώς μια
λάθος τοποθέτησή του μπορούσε να αποφέρει το σπάσιμο κάποιων
ακροδεκτών του με συνέπεια την καταστροφή του, αφού απαιτούταν αρκετά
μεγάλη δύναμη πίεσης για να τοποθετηθεί πάνω στην υποδοχή. Για να
καταπολεμηθεί αυτή η κατάσταση δημιουργήθηκε η ZIF (μηδενικής δύναμης
εισαγωγής - Zero Insertion Force) υποδοχή. Μια τυπική υποδοχή είναι
3. σχεδιασμένη να κάνει μια σφιχτή σύνδεση με τους εισερχόμενους ακροδέκτες,
γεγονός στο οποίο οφείλεται η δυσκολία τοποθέτησης του επεξεργαστή. Μια
ZIF υποδοχή είναι σχεδιασμένη με ένα ειδικό μοχλό που είτε σφίγγει, είτε
χαλαρώνει τους συνδέσμους της υποδοχής. Ανασηκώνοντας το μοχλό, η
υποδοχή χαλαρώνει επιτρέποντας στον επεξεργαστή να τοποθετηθεί ή να
απομακρυνθεί εύκολα (με "μηδενική δύναμη"). Κατεβάζοντας το μοχλό η
υποδοχή σφίγγει εξασφαλίζοντας τη σωστή τοποθέτηση του επεξεργαστή.
Υποδοχή ZIF
Κανονικοί και OverDrive επεξεργαστές
Οι OverDrive επεξεργαστές διαφέρουν από τους κανονικούς σε ένα σημαντικό
σημείο. Είναι σχεδιασμένοι να χρησιμοποιούνται για να αναβαθμίζουν
παλαιότερες μητρικές πλακέτες και συνεπώς τοποθετούνται σε υποδοχές που
κανονικές εκδόσεις του ίδιου επεξεργαστή δεν θα ταίριαζαν. Για παράδειγμα ο
Pentium επεξεργαστής ταιριάζει "κανονικά" σε μητρικές πλακέτες με Socket
5 ή Socket 7 υποδοχή, αλλά διαφορετικές εκδόσεις του Pentium OverDrive
μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τη Socket 2 μέχρι και την 7.
Intel Socket 1
Αριθμός ακροδεκτών: 169
Γραμμές ακροδεκτών: 3
Τάση: 5 volts
Κατηγορία μητρικής πλακέτας: 486
4. Yποστηριζόμενοι επεξεργαστές: 486SX, 486DX, 486DX2, 486DX4 OverDrive
Περιγραφή: Αυτό που σήμερα ονομάζεται "Socket 1" ήταν αρχικά η OverDrive
υποδοχή. Βρίσκεται στα περισσότερα 486 συστήματα που ήταν σχεδιασμένα
για να αναβαθμιστούν με ένα OverDrive chip. Υποστηρίζει τους παλαιότερους
(5 volt) 486SX, 486DX και 486DX2 κανονικούς επεξεργαστές. Ο μόνος
OverDrive επεξεργαστής που ταιριάζει στην Socket 1 υποδοχή είναι ο 486DX4
OverDrive. Ο Pentium OverDrive δεν ταιριάζει καθώς έχει τέσσερεις γραμμές
από ακροδέκτες και η υποδοχή έχει μόνο τρεις. Η Socket 1 είναι πλέον μια
απαρχαιωμένη υποδοχή. Δεν είναι η ίδια, 168 ακροδεκτών, υποδοχή που
χρησιμοποιούταν για τους αρχικούς επεξεργαστές σε πολλά 486 συστήματα,
καθώς αυτή η υποδοχή δεν δεχόταν OverDrive chip.
Socket 1
Intel Socket 2
Αριθμός ακροδεκτών: 238
Γραμμές ακροδεκτών: 4
Τάση: 5 volts
Κατηγορία μητρικής πλακέτας: 486
Yποστηριζόμενοι επεξεργαστές: 486SX, 486DX, 486DX2, 486DX4 OverDrive,
Pentium OverDrive
Περιγραφή: Η Socket 2 ήταν η πρώτη OverDrive υποδοχή που τοποθετήθηκε
στα 486 συστήματα για να μπορούν να υποστηρίξουν το Pentium OverDrive
chip. Υποστηρίζει άμεσα τους παλαιότερους (5 volts) 486SX, 486DX και
486DX2, καθώς και τους 486DX4 και Pentium OverDrives.
5. Socket 2
Intel Socket 3
Αριθμός ακροδεκτών: 237
Γραμμές ακροδεκτών: 4
Τάση: 5 volts / 3.3 volts
Κατηγορία μητρικής πλακέτας: 486
Yποστηριζόμενοι επεξεργαστές: 486SX, 486DX, 486DX2, 486DX4, Pentium
OverDrive, 5x86
Περιγραφή: Η Socket 3 είναι υποδοχή για υπολογιστές κατηγορίας 486. Η πιο
σημαντική τροποποίηση από το σχεδιασμό της Socket 2 είναι η υποστήριξη
τάσης 3.3 volt. Αυτό επιτρέπει στην υποδοχή να χρησιμοποιεί τους τελευταίους
κατηγορίας 486 επεξεργαστές, συμπεριλαμβανομένων αυτών της AMD και
τους 5x86 επεξεργαστές της Cyrix. Μια ρύθμιση μιας γέφυρας βραχυκύκλωσης
(jumper) στη μητρική πλακέτα συνήθως χρησιμοποιείται για να διαλέξει
λειτουργία στα 3.3 ή στα 5 volt. Η υποδοχή επίσης υποστηρίζει και Pentium
OverDrive επεξεργαστή.
Socket 3
Intel Socket 4
6. Αριθμός ακροδεκτών: 273
Γραμμές ακροδεκτών: 4
Τάση: 5 volts
Κατηγορία μητρικής πλακέτας: πρώτη γενιά Pentium
Yποστηριζόμενοι επεξεργαστές: Pentium 60-66, Pentium OverDrive
Περιγραφή: Η Socket 4 είναι η πρώτη υποδοχή σχεδιασμένη για κανονική
υποστήριξη των πρώτων Pentium επεξεργαστών, που λειτουργούσαν στα 60 ή
στα 66 MHz. Είναι η μόνη 5 volt υποδοχή Pentium. Αυτά τα μηχανήματα δεν
είχαν πραγματική υποστήριξη αναβάθμισης για τις πιο γρήγορες εκδόσεις του
Pentium καθώς αρχίζοντας με την έκδοση των 75 MHz, η Intel άλλαξε την
τάση στα 3.3 volt. Αυτή η υποδοχή υποστηρίζει ένα ειδικό Pentium OverDrive
επεξεργαστή, που λειτουργεί είτε στα 120 MHz (για τα 60 MHz), είτε στα 133
MHz (για τα 66).
Socket 4
Intel Socket 5
Αριθμός ακροδεκτών: 320
Γραμμές ακροδεκτών: 5
Τάση: 3.3 volts
Κατηγορία μητρικής πλακέτας: Pentium
Yποστηριζόμενοι επεξεργαστές: Pentium 75-133 MHz, Pentium OverDrive
Περιγραφή: Η Socket 5 είναι η πρώτη υποδοχή σχεδιασμένη για τη δεύτερη
γενιά των Pentium επεξεργαστών. Υποστηρίζει χαμηλής ταχύτητας Pentiums
από 75 εώς 133 MHz. Υψηλότερης ταχύτητας όπως ο 166 MHz και ο 200
MHz, καθώς και οι πιο καινούριοι Pentiums με MMX, δεν θα λειτουργήσουν
σε μια Socket 5, καθώς έχουν ένα επιπλέον ακροδέκτη. Αυτοί πρέπει να
7. χρησιμοποιηθούν σε μια Socket 7. Ωστόσο υπάρχουν Pentium OverDrives
επεξεργαστές που επιτρέπουν την αναβάθμιση σε τέτοιες μητρικές πλακέτες. Η
Socket 5 έχει αντικατασταθεί από τη Socket 7.
Socket 5
Intel Socket 6
Ονομασία: Socket 6
Αριθμός ακροδεκτών: 235
Γραμμές ακροδεκτών: 4
Τάση: 3.3 volts
Κατηγορία μητρικής πλακέτας: 486
Yποστηριζόμενοι επεξεργαστές: 486DX4, Pentium OverDrive
Περιγραφή: Η Socket 6 είναι η τελευταία υποδοχή κατατηγορίας 486 που
δημιουργήθηκε από την Intel. Πρόκειται για μια ελαφρώς τροποποιημένη
Socket 3 και δεν "έπιασε" ποτέ στην αγορά. Πιθανώς, με την Intel να μην
συνεχίζει τη γραμμή των 486 επεξεργαστών, οι κατασκευαστές μητρικών
πλακετών είδαν ότι δεν υπήρχε η ανάγκη να υφίστανται το κόστος της αλλαγής
των σχεδίων τους από το πρότυπο της Socket 3. Η Socket 6 δε χρησιμοποιείται
στις σύγχρονες μητρικές πλακέτες.
Socket 6
8. Intel Socket 7
Αριθμός ακροδεκτών: 321
Γραμμές ακροδεκτών: 5
Τάση: 2.5-3.3 volts
Κατηγορία μητρικής πλακέτας: Pentium
Yποστηριζόμενοι επεξεργαστές: Pentium 75-200 MHz, Pentium OverDrive,
Pentium with MMX, Pentium with MMX OverDrive, K5, 6x86, K6, 6x86MX
Περιγραφή: Η Socket 7 είναι η πιο δημοφιλής υποδοχή για Pentium μητρικές
πλακέτες και η πιο κοντινή στα σημερινά πρότυπα της αγοράς. Υποστηρίζει μια
πλατιά ποικιλία επεξεργαστών, περιλαμβάνοντας τα υψηλότερης απόδοσης
πέμπτης γενίας chips από την Intel. Επιπλέον, η Socket 7 έγινε δεκτή και από
τους ανταγωνιστές της Intel, την AMD και τη Cyrix, που έχουν σχεδιάσει όχι
μόνο κατηγορίας Pentium επεξεργαστές, αλλά και έκτης γενίας chips για να
ταιριάζουν με το πρότυπο αυτό. Από την πλευρά της η Intel δεν προσπάθησε να
τοποθετήσει την έκτη γενιά των δικών της επεξεργαστών στο πρότυπο της
Socket 7.
Οι Socket 7 μητρικές πλακέτες ήταν οι πρώτες που ενσωμάτωναν
ολοκληρωμένους ρυθμιστές της τάσης, για να παρέχουν τη χαμηλότερη τάση
(χαμηλότερη από 3.3 volt), που απαιτούταν για την εσωτερική χρήση των
επεξεργαστών. Δεν υποστήριζαν όλες οι Socket 7 μητρικές πλακέτες τη
χαμηλότερη τάση, ωστόσο, εξαρτώταν από τους κατασκευαστές των μητρικών
πλακετών να ενδιαφερθούν για το μέλλον και να κάνουν αυτή την ευκολία
επιλογή.
Socket 7
Intel Socket 8
Αριθμός ακροδεκτών: 387
Γραμμές ακροδεκτών: 5 (διπλός τύπος)
9. Τάση: 3.1 volts / 3.3 volts
Κατηγορία μητρικής πλακέτας: Pentium Pro
Yποστηριζόμενοι επεξεργαστές: Pentium Pro, Pentium Pro OverDrive, Pentium
II OverDrive
Περιγραφή: Η Socket 8 είναι μια υποδοχή για τους Pentium Pro επεξεργαστές,
ειδικά σχεδιασμένη για να χειρίζεται το ασυνήθιστο διπλής κοιλότητας
ορθογώνιο σχήμα τους. Καθώς η Intel ήταν ήδη αποφασισμένη να
απομακρυνθεί από το σχεδιασμό των Pentium Pro για τους μελλοντικούς
επεξεργαστές, τις ήδη υπάρχουσες Socket 8 μητρικές πλακέτες μπορούν μόνο
να αναβαθμιστούν μέσω OverDrive chips.
Η Socket 8 είναι η μόνη υποδοχή που υποστηρίζει τον Pentium Pro. Καθώς η
Intel είναι αποφασισμένη να μετακινηθεί στη SEC (θυγατρική κάρτα)
συσκευασία αρχίζοντας με τον Pentium II, κάποιοι κατασκευαστές μητρικών
πλακετών δημιούργησαν ένα έξυπνο σχέδιο για τις καινούριες πλακέτες τους
που θα υποστηρίζει τον Pentium Pro σε μια Pentium II υποδοχή (slot). Η
Socket 8 είναι τοποθετημένη πάνω σε μια SEC θυγατρική κάρτα, παρόμοια με
αυτή που χρησιμοποιεί ο Pentium II, η οποία εισέρχεται στη Slot 1 υποδοχή
πάνω στη μητρική πλακέτα. Αργότερα αυτή η κάρτα μπορεί να αντικατασταθεί
από ένα Pentium II ή επόμενο επεξεργαστή. Αυτό παρέχει στους αγοραστές
Pentium Pro την ευελιξία για μελλοντικές αναβαθμίσεις.
Socket 8
Intel Slot 1
Αριθμός ακροδεκτών: 242
Γραμμές ακροδεκτών:2
Τάση: 2.8-3.3 volts
Κατηγορία μητρικής πλακέτας: Pentium Pro / Pentium II
10. Yποστηριζόμενοι επεξεργαστές: Pentium II, Pentium Pro (με Socket 8 σε
θυγατρική κάρτα)
Περιγραφή: Η Slot 1 είναι η πρώτη που χρησιμοποιήσε την τεχνολογία της
SEC θυγατρικής κάρτας, που δημιουργήθηκε για τον επεξεργαστή Pentium II.
Η Slot 1 παρέχει τη διασύνδεση με τον επεξεργαστή και τη L2 cache στην SEC
κάρτα. Επιπρόσθετα, πολλές Slot 1 μητρικές πλακέτες είναι σχεδιασμένες για
να δέχονται μια θυγατρική κάρτα που είχε μια Socket 8 για τον Pentium Pro.
Slot 1
Ανακεφαλαίωση
Ο παρακάτω πίνακας συνοψίζει τα βασικά χαρακτηριστικά των προτύπων των
υποδοχών (socket και slot). Επίσης παρουσιάζονται και οι κύριοι επεξεργαστές
που χρησιμοποιούνται σε κάθε υποδοχή, καθώς και ο τύπος της μητρικής
πλακέτας, στην οποία χρησιμοποιείται η υποδοχή.
Αριθμός Γραμμές Γενιά Υποστηριζόμενοι
Ονομασία Τάση
ακροδεκτών ακροδεκτών motherboard επεξεργστές
80486DX,
80486SX,
Socket 1 169 3 5V Πέμπτη 80486DX2,
80486DX4
OverDrive
80486DX,
80486SX,
80486DX2,
80486DX4
Socket 2 238 4 5V Πέμπτη
OverDrive,
Pentium
OverDrive 63 και
83
80486DX,
80486SX,
Socket 3 237 4 5V / 3.3V Τέταρτη
80486DX2,
80486DX4, AMD
5x86, Cyrix 5x86,
