"Ambiguity as strategy in organizational communication" başlıklı makalenin türkçe sunumudur.

1. Organizasyonel İletişimde
Stratejik olarak Belirsizlik
Eric M. Eisenberg
Seyit Eroğlu
Zeyd Gülesin
8 Aralık 2015

2. İçindekiler
 Giriş
 Stratejik Belirsizliğin Tanımı
 Birleşik Çeşitliliğin Teşviki
 Organizasyonel Değişimin Kolaylaşması
 Mevcut Kaynak Niteliklerinin Artması
 Ayrıcalıklı Pozisyonların Korunması
 Araştırma Stratejileri
 Sonuç

3. Giriş
 Bu makale örgütlerde belirsizliğin stratejik olarak
hedeflere ulaşmada nasıl kullanıldığını
araştırmaktadır.
 Belirsizliğin stratejik kullanımı iletişimi temel
olarak üretimi kolaylaştırma aracı olarak gören
klasik-yapısalcı bakış ile tezat oluşturmaktadır.
 Oysaki örgütsel iletişim örgütlerde yer alan bir
şey değil örgütün meydana geldiği bir süreçtir
(Johnson 1977, Putnam 1983).
 Stratejik belirsizlik üç bakımdan organizasyon
için elzemdir:
◦ Birleşik çeşitliliğin gelişmesini sağlaması
◦ Örgütsel değişimi kolaylaştırması
◦ Mevcut kaynakların niteliklerini artması ve ayrıcalıklı
konumlarını koruması

4.  Örgüt kavramında son yıllardan önemli
değişiklikler olmuştur.
◦ Örgüt içerisinde birey ön plana çıkmıştır. (Argyris &
Schon, 1978; Harris & Cronen, 1979; Pfeffer, 1981 ; Smircich,
1983; Weick, 1978, 1979a)
◦ Organizasyondaki iletişim süreçleri odak noktası
olmuştur (Dandridge, 1979; Farace, Monge & Russell, 1977;
Pacanowsky & O'Donnell-Trujillo, 1983; Pfeffer, 1981 ; Pondy,
Frost, Morgan & Dandridge, 1983; Smircich & Morgan, 1982).
 Pfeffer yönetimde sembolizmin önemini
vurgulamış ve artık ihtiyaç duyulan niteliklerin
analitik/sayısal yeteneklerden ziyade politik
dramaturji ve dil olduğunu söylemiştir.
 Birçok araştırmacı iletişim yetkinliğinin örgütsel
davranışa etkisi üzerine çalışmaktadır.

5.  Yetkin iletişim hedeflere ulaşabilmek için
sembollerin stratejik olarak kullanılmasıdır.
 Verimliliğin netlik ve açıklık ile eşdeğer olduğu
ideolojisini reddetmişlerdir. (Bochner, 1982;
Parks, 1982, Wilder 1979)
 Örgüt üyeleri sembolleri stratejik hedefleri
gerçekleştirmek için kullanırlar ve bunu yaparken
de her zaman açık ve net olmayabilirler. (Pascale
& Athos, 1981; Pfeffer, 1981 ; Pondy et al.1983)
 Açık iletişim dilin getirdiği zorunluluk değil kültürel
bir varsayımdır (Pascale & Athos, 1981).
 Nitelikli yöneticiler belirginlikten ziyade dolaylılığa
doğru dillerini çeşitlendirme yeteneğini
geliştirirler.

6. Stratejik Belirsizliğin Tanımı
 Belirsizlik;
◦ dolaylılık (indirectness) (Branham, 1980;
Nofsinger, 1976; Szasz, 1974),
◦ bulanıklık/dağınıklık (vagueness) (Pascale &
Athos, 1981),
◦ ehil olmama (disqualification) (Bavelas, 1983;
Bavelas & Smith, 1982),
◦ anlaşılır olmama (unclarity) (Wender, 1968)
gibi çeşitli etiketlere adreslenmiştir.
 Bu terimler arasındaki fark da açık
değildir.

7.  Birçok araştırmacı belirsizliğin odağını
anlamaya yönelik araştırmalar yapmıştır:
kaynağın niyetinde mi yoksa alıcının
yorumlamasında mı veya mesajın
kendisinde mi?
 Putnam ve Sorenson (1982) örgütlerdeki
açık/net olmayan mesajlar üzerine
çalışmalarında, belirsizliği hem mesajın
niteliği (belirli detayların eksikliği, soyut
dil, hareket tarzının yokluğu) hem de
alıcının yorumlaması (mesajın algılanan
muğlaklığı) anlamında tanımlamışlardır.

8. Birleşik Çeşitliliğin Teşviki
 Her sosyal sistem içerisinde birey ve toplum arasında,
parçalar ile bütün arasında bir gerilim söz konusudur. Özgür
bir toplumda sığınılabilir aksiyon alanlarına ve özgür
girişimlere olan gereksinim arasında bir dengenin muhafaza
edilmelidir (Hollander, 1975, s. 56).
 Benzer bir denge örgütler için de gereklidir. Örgütler ayakta
kalabilmek için yeterince uzlaşı oluşturmaları gerekirken;
bireylerin tutum ve hedefleri arasında yüksek düzeyde uzlaşı
her zaman gerekli değildir veya arzu edilmez (Weick, 1979a).
 Belki de birey ile toplum arasındaki gerilimin en zarif ifadesi
sosyal sistemin hedefinin “maksimum topluluk içerisinde
maksimum bireysellik” olması gerektiğini tartışan Kant
tarafından verilmiştir (Becker, 1968).
 Geleneksel argümanların aksine farklı hedeflerin “problem”i
her zaman uzlaşı (sosyalleşme ve yerleşimin sonucu olarak)
ile değil farklılıkları koruyan ve yönetebilen stratejilerin
geliştirilmesi yoluyla çözülebilir.

9.  Fakat bu nasıl başarılabilir? Bu
paradoksu yönetebilmenin bir yolu
sembollerin yaratıcı bir şekilde
kullanılmasından geçer.
 Örgütsel değerler genelde sembolik
yakınlaşma noktası olarak kullanılan
mitler, destanlar ve hikayelerde
mündemiçtir (Bormann, 1983).
 Değerler sembollerle ifade edilir çünkü
onların bu net olmayan izah yöntemi
birden çok anlayışa/yoruma imkân
tanırken aynı zamanda birlik duygusunu

10.  Stratejik belirsizlik ile bağlantılı olmak
politik bir gerekliliktir böylece farklı
unsurlar sembollere farklı anlamlar
yükleyebilir.
 Etkili liderler yaratıcılığı ve örgütsel
gerçekliğin tek bir standart görünümüne
mani olmak amacıyla belirsizliği stratejik
olarak kullanırlar.
 İletişimde muğlaklık elbetteki
problemlere sebep olabilir ancak aynı
zamanda soğuk ilişkileri bir arada
tutmaya ve gereksiz çatışmaları
azaltmaya yardımcı olur. (Pascale &Atos
1981)

11. Organizasyonel Değişimin
Kolaylaşması
Organizasyon Amaçları  günlük operasyonlardan toplumla ilişkiye
organizasyon içinden dışına
Merkezi Metaforlar  zihinlerdeki metafor değişirken organizasyon
değişir
 Stratejik dönem metaforların doğru kullanılması ile sağlanır
 Organizasyonlar için ordu metaforu (emir, taktik, emir-komuta zinciri)
 Aile metaforu (çeşitliliği destekleme)
Stratejik
Belirsizlik
Organizasyon Amaçları
Merkezi Metaforlar
Kişilerarası İlişkiler
DEĞİŞİM

12. Organizasyon Amaçlarında ve
Metaforlarda Stratejik Belirsizlik
 Amaçların açıklanması belirsiz olmalı
 Dar kapsam  daha başka şeyler sunacakları çıkarır
 Geniş kapsam  yerel dinamik dışlanmış hisseder
 Üniversite için örnek : “Üniversite etrafındaki bölgelere duyarlı olacaktır.”
 Esneklik, fırsatlara adaptasyon ve mali destek verenleri tatmin
 Uyumsuz olan değişebilir
 ABD’den AB’ye seyahat: havayolu veya denizyolu
 Denizyolu nasıl varlığını sürdürdü?
 Sadece yolculuk değil, ayrıca eğlence ve konukseverlik
 Devamlılık ve kademeli değişim (çalkantılı dönemlerde)
 Uzun soluklu hikaye önemli ama her şey değil
 İnovasyonun sürdürülmesinde değişiklik gerekebilir
 Sembolik değişim ve teknolojik değişimin karşılıklı fayda ilişkisi

13. Kişilerarası İlişkilerde Stratejik
Belirsizlik
o Belirsiz mesaj  Tahmin yapılacak alan artışı
o Kaynak ve alıcı arasındaki benzerlik doğru sonuçlar
o Benzerlik  Çekim artışı  İlişkisel gelişim
o Kısıtlanmış kodlar (jargon, nickname, şakalar)
o Topluluk dışına göre garip, teknik ve amaçlı
o Topluluk içine göre gruba / organizasyona bağlılığın ifadesi
o Ayrıcalıklı yorumlar grup kalitesine taşır
o Organize etmede
o Grup kaynaşmasında (bilgilere erişerek)
o Gizem yaratarak (başkalarını dışlayarak)
o Bilginin kontrolü
o Gizli düşüncenin ve hissiyatların paylaşımı

14. Mevcut Kaynak Niteliklerinin
Artması
 “Ortalama insan belirsiz ifadelerle karşılaştıklarında kendi
fikirlerinden daha çok etkilenmektedir.” (Manis, 1961)
 Belirsiz iletişim etkiyi arttırır
◦ okuyucu-edebi eser eşleşmesi
• Yüksek kredili  Açık İletişim  Alıcı  Yeni Bilgi  Risk
• Düşük kredili  Açık İletişim  İzlenimlerini Geliştirebilir
Kaynak 1
Kaynak 2
Alıcı
Algı 1
Algı 2
Yüksek Kredili
Düşük Kredili
Aynı
İletişim
Kutsal
Aptal
Aynı
İletişim

15. Görevle İlişkili İletişimin
Reddedilebilirliği
 Anlaşılır kurallarla bilginin açıklanması
 Sınırlı opsiyon
 Planların tehlikeye düşmesi
 Örneğin ABD BM Elçisi: “Orta Amerikalı müttefikler çok fazla açık iletişim
kullanıyorlar ve belirsizliğin konforunu reddediyorlar.”
 “Belirsizlik olmazsa politik güç olmaz.” (Yoder, 1983)
 Organizasyonda açık kuralların tanımlanması
 Örneğin değerli bir çalışanın kuralları çiğnemesi
 Esnetilemeyen kurallar sürdürülemeyen durumlar
 Belirsiz iletişim daha az kuşkulu olana göre daha kolay reddedilebilir
 Organizasyonlar arasında açık iletişim
 Esnekliği azaltır
 İptali zor olan taahhütlere sebep olur

16. Kişilerarası İletişimin
Reddedilebilirliği
 “İnsanlar iletişim için reddedilebilir bir söylem formuna ihtiyaç
duyarlar.” (Labov & Fanshel, 1977)
 Edilgen iletişim
 Tamamen sessizlik – Edilgen iletişim – Açık iletişim
 Mali konularda ve çalışan bağlılığı gibi konularda
 İhtiyaç belirlemede
 Kabul veya reddetmede
 Organizasyonda “çok yakın olmada yakın olmayı” sağlamada
 Stratejik belirsizlik
 Hem açıklamaya hem gizlemeye olanak tanır.
 “Hiçbir şey riske edilmeden çok şey kazanılır.” (Goffman, 1967)

17. Araştırma Stratejileri
 Bu çalışmada organizasyonel belirsizlik tanımlanmış ve organize
etmede birleşik çeşitliliğin gerekliliği açıklanmıştır.
 Yaygın kullanım alanları: değişim kolaylığı, niteliklerin korunması ve
ayrıcalıklı pozisyonların korunması
 En açık söyleyiş bile bazen bazı ilişkisel bağlamlarda belirsiz olabilir.
İletişim amacının bilgisi, dil seçimleri ve alıcı yorumları ihtiyacı vardır.
 Belirsizliğin kullanımında kendini gösteren alan araştırmaları şunlar
olabilir:
hedefler konuşma
halkla ilişkiler
gayrıresmi
anlaşmalar
Okuyucu
Formallik
İç
Dış
Resmi Günlük
Stratejik Belirsizlik Çalışması için Uygun İletişim
Bağlamının Boyutları
1 2
3 4

18. Araştırma Stratejileri
 Hücre 1’de (Resmi İçsel İletişimde)
◦ Araştırma odağı: Belirsizliğin birleşik çeşitliliği nasıl teşvik ettiği
◦ İletişim örnekleri: örgütsel hedefler, kuırallar, prensipler, prosedürler
◦ Araştırma yöntemler: natüralist ve eleştirel
 Hücre 2’de (Günlük İçsel İletişimde)
◦ Araştırma odağı: Kişilerarası ilişkilerin gelişiminde belirsizliğin nasıl kullanılacağı
◦ İletişim örnekleri: sohbet, grup tartışması, organizasyonel hikayeler
◦ Araştırma yöntemleri: söylev ve sohbet analizleri
 Hücre 3’de (Resmi Dışsal İletişimde)
◦ Araştırma odağı: Gelecek seçeneklerin korunması ve resmi açıklamaların inkar edilebilirliği
◦ İletişim örnekleri: halkla ilişkiler kampanyaları ve örgüt içi anlaşmalar
◦ Araştırma yöntemler: natüralist , eleştirel ve retoriksel analiz
 Hücre 4’de (Günlük Dışsal İletişimde)
◦ Araştırma odağı: Gizli ve politik örgüt içi bağlantıların nasıl geliştirileceği
◦ İletişim örnekleri: resmi olmayan anlaşmalar, ahbap iletişimleri
◦ Araştırma yöntemleri: resmi olmayan anlaşmalarda örgüt içi iletişim kayıtlarının analizleri

19. Araştırma Stratejileri
 Hangi iletişim bağlamı seçilirse seçilsin sorular:
1) Etkileşimli hedeflerin oluşmasını hangi faktörler etkilemektedir?
2) Organizasyondaki insanlar iletişim yoluyla bu hedefleri nasıl
gerçekleştirmeye çalışmaktadırlar?
3) Organizasyonun içindeki ve dışındaki diğerleri tarafından farklı
iletişim stratejileri nasıl yorumlanmaktadır?

20. Sonuç
 Çalkantılı çevrelerde belirsiz iletişim baştan savma iş yapmaktan
daha mantıklı sonuçlar sağlar.
 İletişim stratejisinin etkinliği ya da etiği iletişimcinin amaçları ve
değerleri ile ilgilidir.
 Belirsizliğin az / çok, iyi / kötü veya etkili / etkisiz kullanımı değil
stratejinin sonunda nereye ulaştığı önem arz eder.
 İnsanların sosyal ve sembolik hayvanlar olduğu genel bir
gözlemdir. Ancak nadir olan gözlem ise sembollerin stratejik
kullanımının sosyal düzenin operasyonunu kolaylaştırmasıdır.

21. İlginiz için teşekkür ederiz…