In de helse nacht van 23 januari 1974 overlijden 23 jongens van een Belgisch internaat tijdens een brand die de slaapzolder treft. Ruim veertig jaar later speelt deze ramp de hoofdrol in de voorstelling ‘Vuur’ van het Belgische theatergezelschap Het nieuwstedelijk, te zien op het Limburg Festival.

1. © Copyright 2017 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad.
Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW,
wordt uitdrukkelijk voorbehouden. Donderdag, 24 augustus 2017
StemmenStemmen
uithetuithet
vuurvuur
D
BAEXEM
DOOR KIM NOACH
In de helse nacht
van 23 januari
1974 overlijden 23
jongens van een
Belgisch internaat
tijdens een brand
die de slaapzolder
treft. Ruim veertig
jaar later speelt
deze ramp de
hoofdrol in de
voorstelling ‘Vuur’
van het Belgische
theatergezelschap
Het nieuwstedelijk,
te zien op het
Limburg Festival.
D
BAEXEM
DOOR KIM NOACH
D
e enorme veerkracht
die mensen (verbor-
gen) in zich hebben,
dat heeft regisseur
Christophe Aussems
het meest geraakt. Tijdens zijn uit-
gebreide research voorafgaande
aandevoorstellingVuursprakAus-
semsmetbrandweermensen,fami-
lieleden en overlevenden van de
ramp die op 23 januari 1974 het in-
ternaat in Heusden-Zolder (net
over de grens bij Geleen) trof. Drie-
ëntwintig jongens - tussen de 12 en
15 jaar oud - overleefden de brand
niet die ’s avonds uitbrak in hun
slaapvertrekken. De tragedie trof
nietalleendegezinnenvanslachtof-
fers en gemeenschappen, maar
raakte België diep in het hart, blijkt
uit oude krantenknipsels die te vin-
den zijn op de website van Het
nieuwstedelijk, het stadsgezel-
schap van Leuven-Hasselt-Genk.
Demon
Stuwende kracht achter de voor-
Demon
Stuwende kracht achter de voor-
stelling is regisseur/tekstschrijver
Aussems.Zelfsruimveertigjaarna
de brand blijkt de ramp bij betrok-
kenen en nabestaanden springle-
vend te zijn, ontdekt hij een paar
aande
jaar geleden. Hij spreekt een oud-
politieagent die vertelt dat de ge-
beurtenissen in Heusden-Zolder
tot de meest aangrijpende inciden-
ten uit zijn carrière behoren. Tel
daarbij op dat Aussems zelf ook va-
der is van twee kinderen: „Waar-
door je zelf ook geconfronteerd
wordt met je eigen angsten en de-
monen zoals het eventuele verlies
van je kinderen.”
Zijn brein gist en borrelt verder
over de vraag: hoe vergaat het een
samenleving als een hele generatie
kinderen in één keer wordt wegge-
slagen?„Vergelijkhetmetderatten-
vanger van Hamelen. In één keer.
Pats, allemaal weg.” Daaruit wordt
in2015Vuurgeboren.Eentheatrale
reconstructie van het waargebeur-
de. Gebaseerd op vaak urenlange
interviewsdieAussemshadmetbe-
trokkenen. „Ik wist dat ik het per-
spectiefwildewetenvanoverleven-
den, een moeder en een hulpverle-
ner. Uiteraard heb ik meerdere
mensengesproken.Dieverschillen-
de stemmen componeer ik tot één.”
Taboe
Heel bijzonder is de bijdrage van
Taboe
Heel bijzonder is de bijdrage van
eenoverlevendedieveertigjaarniet
over de ramp had gesproken.
„Waarom hij besloot wel met mij te
spreken?” Hij is even stil. „Kunst is
tijdens de verwerking heel belang-
rijkgeweestvoorhem.Delouteren-
de kracht van kunst.”
TijdenszijnresearchdoetAussems
een verbijsterende ontdekking. De
schuldvraag, wie verantwoordelijk
is geweest voor deze ramp, is nooit
beantwoord. Daar rust een taboe
op. „Het onderzoek is stopgezet.
Heel eigenaardig.” Een muur van
zwijgen, zelfs na veertig jaar.
Een ander heftig detail dat uit zijn
eigen onderzoek naar voren kwam,
is dat families van de slachtoffers
nooit afscheid hebben kunnen ne-
men van hun zonen, broers, klein-
kinderen.„Enkeldemannenvande
gezinnenmochtenéénkeerhunkin-
deren identificeren. Snel en zake-
lijk: is dit uw zoon? En door ging
men naar de volgende. Moeders
werden er helemaal niet bij be-
trokken.” Hij schudt zijn hoofd.
Onbegrijpelijk.
Wat hoopt hij dat mensen mee-
nemen uit de voorstelling? „Ie-
der mens komt binnen met zijn
eigen kleine of grote verlies. Je
voelt dat verdriet zinderen in de
zaal tijdens de voorstelling. Het
mooie is dan de veerkracht die
mensen bezitten. Het gevoel dat
je samen met anderen verdriet
kunt delen. Literatuurweten-
schapper Jonathan Gottschall
vergelijktverhalenluisterenmet
een vluchtsimulator. Je kunt er-
mee oefenen op het leven. Er
gebeurt je niets, maar je kunt je-
zelf wel voorbereiden op allerlei
situaties.Daarhoopikop.Datwe
tijdens Vuur samen oefenen op
het leven.”
‘Vuur’ was uitverkocht op het Limburg
Festival,maarerisnueenextravoorstel-
ling morgen om 15.00 uur in Baexem.
Vanaf november op diverse plekken in
Belgisch-Limburg. www.nieuwstede-
lijk.be
Verhalenluisterenisals
eenvluchtsimulator.Je
kanermeeoefenenop
hetleven.
Christophe Aussems
Stemmen
Acteur Jonas Van Thielen speelt
alle rollen, van brandweerman
tot moeder. FOTO KATRIJN VAN GIEL