1. 8/21/2011
นิทรรศการ คือ การแสดง อันจะเป็ นการแสดงแบบใดก็ได้ ขึนอยู่กับ ้
จุดประสงค์ ของผู้จัด ว่ ามีจุดประสงค์ แสดงอะไร นิทรรศการ
(Exhibitions) เป็ นสื่ อการเรียนประเภทหนึ่ง ที่ใช้ วธีการนําเอาสิ่ งของมาแสดง
ิ
ไว้ ให้ ผ้ ูชมได้ รับปัจจุบัน นิทรรศการ เป็ นเครื่องมือการสื่ อสารที่มี
ีิ ิ ึ้
บทบาทมาก และมอทธพล มากขนทุกขณะ ทงในดานการศกษา ้ั ใ ้ ึ
วิทยาศาสตร์ ธุรกิจ สั งคม การเมือง อุตสาหกรรม การแพทย์
สาธารณสุ ขและอื่น ๆ นิทรรศการเป็ นวิธีการอันทรง
ประสิ ทธิภาพในการกระตุ้นให้ ผ้ ูคนสนใจในวัตถุ และ
แนวความคิด เป็ นวิธีที่มักสามารถเข้ าถึงประชาชนได้
นิทรรศการ หมายถึงโอกาสของการเห็น ความชื่นชม และ
การเรียนรู้ บางอย่ างที่เกินปกติวสั ยที่จะมีโอกาสเช่ นนั้น
ิ
นิทรรศการ
เสน่ ห์ของนิทรรศการอยู่ ที่ความพิเศษ หรือโอกาสที่หายาก
หรือจะหาชมได้ เป็ นบางครั้ง บางคราวเท่ านั้น นิทรรศการที่ดี
ประเภทตางๆ
ป 
นน ควรจะสรป ถายทอดความเปนไปตาง ของสงทตองการ
นั้น ควรจะสรุ ป ถ่ ายทอดความเป็ นไปต่ าง ๆ ของสิ่ งที่ต้องการ
แสดง ให้ ประชาชนได้ เห็น ได้ เข้ าใจอย่ างแจ่ มชั ด รวดเร็ว และ
เพลิดเพลินด้ วย ทั้งยังเป็ นที่รวม ของความก้ าวหน้ า อันจะ
เป็ นแนว ปฏิบัติในการเผชิญกับปัญหาต่ าง ๆ พร้ อมทั้งเห็น
ทางแก้ ไขด้ วย
1.นิทรรศการถาวร (PermanentExhibition) 2.นิทรรศการชัวคราว
่
นิทรรศการถาวร หมายถึง นิทรรศการที่จัดแสดง นิทรรศการชั่วคราว เป็ นการจัดนิทรรศการ
เรื่องราวเดิมๆไม่ เปลียนแปลง เป็ นที่รวบรวมสิ่ ง
่ เป็ นครั้ งคราวในวาระโอกาสหรือเทศกาล
แสดง ของที่ใช้ จัดอาจจะเป็ นของจริง หุ่นจําลอง พิเศษเพือแสดงความรู้ ใหม่ ๆ แผนงานพิเศษ
่
รูู ปภาพ ฯลฯ ที่นํามาแสดงนั้น ไม่ มีการ วาระในวันสํ าคัญของชาติหรือหน่ วยงาน
เปลียนแปลงรู ปแบบ และวิธีการจัดอยู่ในอาคารหรือ
่ หรือเพือการโฆษณาประชาสั มพันธ์ กรณี
่
สถานที่เดิม ไม่ เปลียนแปลงเปิ ดโอกาสให้ ผ้ ูชมเข้ า
่ พิเศษ นิทรรศการชั่วคราวอาจจัดแสดง ใน
มาชมได้ ตลอดเวลาเพือศึกษาหรือหาความ
่ สถานที่เดิม เป็ นประจําแต่ สื่อที่นํามาแสดง
เพลิดเพลินได้ ทุกฤดู นอกจากจัดในสถานที่หรื อใน ชุ ดนั้น ๆ จัดอยู่ไม่ นานนัก อาจเป็ นสั ปดาห์
ร่ มแล้ วยังมีนิทรรศการถาวรกลางแจ้ งอีก หรือสองสามเดือนก็เปลียนใหม่ หรือเลิกไป
่
1

2. 8/21/2011
3.นิทรรศการเคลือนที่
่
นิทรรศการเคลือนที่ หมายถึง นิทรรศการที่จัดขึนเป็ นชุ ดสํ าเร็ จ
่ ้
เพือแสดงในหลาย ๆ ที่ หมุนเวียนกันไป รู ปแบบและสื่ อหลักที่
่ ประเภทของนิทรรศการ
นํามาแสดง เป็ นแบบเดิม วัตถุประสงค์ ในการจัดเป็ นแบบเดิมอาจ
มีสิ่งของหรือการแสดง ประกอบเพิมเติม ในบางครั้งนั้น ส่ วน
่ แบงตามลักษณะ
ของสถานที่จดั
สถานที่จัดก็หมุนเวียน เปลียนไปเรื่อย อาจเคลือนที่ไปต่ างจังหวัด
่ ่
หรือจังหวัดเดียวกันแต่ เปลียนชุ มชนที่นําไปแสดง เช่ น
่
นิทรรศการศิลปะ นิทรรศการตราไปรษณียากรเป็ นนิทรรศการ
เคลือนที่จัดโดยการสื่ อสารแห่ งประเทศไทยในการเคลือนที่กจะ
่ ่ ็ มี 3 ประเภท
ร่ วมกับหน่ วยงานในท้ องถิ่น ซึ่งหน่ วยงานหลักก็คอ หน่ วยงานใน
ื
สั งกัดสํ านักงานไปรษณีย์โทรเลขจังหวัดที่ไปจัด
2.นิทรรศการในรม
1.นิทรรศการกลางแจ้ ง
คือ นิทรรศการที่จัดในบริเวณอาคาร หรือจัดสร้ างอาคารเพือแสดง
่
นิทรรศการกลางแจ้ งอาจจะจัดแบบนิทรรศการถาวร นิทรรศการโดยเฉพาะนิทรรศการแบบนีอาจจัดโดยวิธีแบบถาวรแบบ
้
นิทรรศการชั่วคราวหรื อนิทรรศการเคลือนที่ก็ได้ เพียงแต่ สถานที่
่ ชั่วคราวหรือแบบเคลือนที่กได้ นิทรรศการในร่ มแบบถาวร เช่ น ในอาคาร
่ ็
จัดเป็ นการจัดนอกอาคาร และอาจจัดในสนามโดยใช้ เต็นท์ ของพิพธภัณฑสถานแห่ งชาติ กรุ งเทพมหานาคร หรือพิพธภัณฑ์
ิ ิ
นทรรศการประเภทน มขนาดใหญหรอเลกขนอยู บรปแบบ
นิทรรศการประเภทนี้ มีขนาดใหญ่ หรือเล็กขึนอย่ กบรู ปแบบ
้ ั จงหวด นทรรศการในรมแบบชวคราว จดขนโดยมระยะเวลาแสดง
จังหวัด นิทรรศการในร่ มแบบชั่วคราว จัดขึนโดยมีระยะเวลาแสดง
้
ลักษณะวิธีจัดด้ วย และมีขอบเขตการแสดงกว้ างขวาง นิทรรศการ แน่ นอน มีจุดมุ่งหมาย แคบลงแต่ เด่ นชัด
กลางแจ้ งแบบถาวร มักมีขนาดใหญ่ พืนที่แสดงกว้ างขวาง เช่ น
้ 3.นิทรรศการลอยฟา
ไดโนเสาร์ ที่อาเภอ ภูเวียง จังหวัดขอนแก่ น เช่ นบริเวณที่จะตกแต่ ง
ํ เป็ นนิทรรศการที่จัดกลางอากาศ เป็ นการแสดงสิ่ งประดิษฐ์
เป็ นสภาพธรณีวทยาสมัยดึกดําบรรพ์ ก็จัดเป็ นนิทรรศการ
ิ เพือการค้ าหรือประกอบการพาณิชย์ เช่ น นิทรรศการบอลลูน
่
กลางแจ้ ง แบบถาวรเช่ นกัน นานาชาติ การแสดงบอลลูนแบบแปลก ๆ เป็ นต้ น
1.นิทรรศการทางการศึกษา
เป็ นนิทรรศการที่มุ่งจัดเพื่อการศึกษา และให้ขอมูลความรู ้ทาง
้
ประเภทของนิทรรศการ วิชาการแก่ผชมโดยเฉพาะ อาจจัดเป็ นเฉพาะเรื่ อง หรื อจัดในแบบ
ู้
ความรู ้กว้าง ๆ นิทรรศการโดยทัวๆไปแทบทุกประเภทจะมี
่
แบงตามจุดประสงค
แบงตามจดประสงค จดประสงค์ เพื่อการศึกษาแฝงอย่ดวยเสมอเช่น นิทรรศการ
ุ ู ้
วิทยาศาสตร์การพิมพ์ จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย เพื่อเผยแพร่ วิชาการ
การจัด มี 6 ประเภท ถ่ายภาพเพื่อการพิมพ์ และแสดงความก้าวหน้า ของการถ่ายภาพ
่
และการพิมพ์ นิทรรศการการศึกษา จัดได้ทุกสาขาวิชา ไม่วาจะเป็ น
วิทยาการทางด้านวิทยาศาสตร์ มนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลป
ศาสตร์ ตลอดจนวิทยาศาสตร์ประยุกต์สาขาวิชาต่าง ๆ
2

3. 8/21/2011
2.นิทรรศการทางการตลาด 3.นิทรรศการทางการเมือง
เป็ นนิทรรศการอีกแบบหนึ่ง ที่จดกันแพร่ หลาย พอ ๆ กับ
ั ในหลายๆประเทศทางด้ านการเมืองและรั ฐศาสตร์ โดยเฉพาะ
นิทรรศการทางการศึกษานิทรรศการ ประเภทนี้อาจจัดในร่ ม ประเทศกลุ่มสั งคมนิยมจะใช้ พพธภัณฑ์ เป็ นเครื่องมือปลุกระดม
ิ ิ
หรื อกลางแจ้งก็ได้ แต่เป็ นนิทรรศการ แบบชัวคราวเท่านั้น
่ สํ านึกทางการเมืองของประชาชนอย่ างมาก เช่ น พิพธภัณฑ์ แสดง
ิ
จุดประสงคเพอการซอขายสนคา และการพาณชย
จดประสงค์เพื่อการซื้ อขายสิ นค้า และการพาณิ ชย์ ร่ องรอยการฆ่ าล้ างเผ่ าพันธ์ ุ ที่กระทําโดยฝ่ าย สาธารณรัฐประชาชน
นิทรรศการทางการตลาดที่ใหญ่ที่สุด คือ งานมหกรรมการ กัมพูชา หรือที่เรียกว่ า "กลุ่มเขมรแดง" จัดแสดงโดยรัฐบาลกัมพูชา
เขมรแดง" จั
แสดง สิ นค้านานาชาติ ซึ่ งหมุนเวียนจัดในประเทศต่าง ๆ ทัว่ ประชาธิปไตย รัฐบาลเกาหลีเหนือก็สร้ าง พิพธภัณฑ์ แสดงหลักฐาน
ิ
โลก ระยะเวลาจัด 5-6 เดือน การจัดนิทรรศการทางการ การรุ กรานของญี่ปุ่นที่กระทํายํ่ายีประชาชนชาวเกาหลีอย่ างโหดร้ าย
ตลาด โดยมุ่งขายตรงหรื อ ส่ งเสริ ม การขายเป็ นนิทรรศการ และหลักฐานการโจมตีของกลุ่ มพันธมิตรต่ อเกาหลีเหนือเมื่อครั้งสง
ทางการพาณิ ชย์ที่นิยมจัด กันมาก ในช่วงทศวรรษนี้ คราวเกาหลี
5.นิทรรศการทางการทหาร
4. นิทรรศการศิลปะ วัฒนธรรมและสิ่งแวดลอม
นิทรรศการทางการทหารโดยทั่วๆไปนิยมจัดแบบถาวรคือเป็ น
นิทรรศการทางศิลปะ นอกจากวิจิตรศิลป์ และประยุกตศิลป์ แล้ ว พิพธภัณฑ์ ทางการทหารนั่นเอง การจัดแสดงเพือเป็ นอนุสรณ์ สถาน
ิ ่
ยังรวมถึงศิลปะแขนงอื่นๆด้ วย เช่ นอัญมณี เครื่องแก้ ว งาน และเกียรติประวัติการสู้ รบ แสดงความก้ าวหน้ าทางเทคโนโลยีทหาร
ศิลปหัตถกรรมต่ าง ๆ นิทรรศการวัฒนธรรม นอกจากการจัดแบบ และสร้ างความภาคภูมิใจให้ กบนานาชาติ
ั
ถาวรแล้ ว ก็มีการจัด นิทรรศการเกียวกับการส่ งเสริมวัฒนธรรม และ
่
6.นทรรศการเพอการประชาสมพนธองคกร
6 นิทรรศการเพือการประชาสัมพันธองคกร
่
อนุรักษ์ วฒนธรรมต่ าง ๆ ด้ วย นิทรรศการทางสิ่ งแวดล้ อม ปัจจุบันมี
ั
หน่ วยงาน สมาคม มูลนิธิ สถาบันทางการศึกษาทุกระดับจัดกัน นิทรรศการผลงานของนักศึกษาหลักสู ตรเทคโนโลยีบัณฑิต
แพร่ หลายโดยเฉพาะการรณรงค์ เกียวกับการนํามาใช้ ใหม่ นิทรรศการ
่ แสดงเกียวกับผลงาน ของนักศึกษา การจัดการศึกษาสาขาเวช
่
ทางศิลปะที่เด่ นดังและดีเยี่ยมที่ดีที่สุดของไทยคือ "นิทรรศการศิลปา นิทัศน์ ของคณะแพทย์ -ศาสตร์ เพือประชาสั มพันธ์ ให้ ประชาชน
่
ชีพ" ของมูลนิธิส่งเสริ มศิลปาชีพฯ ทั่วไป ได้ ทราบถึงบทบาท ภาระหน้ าที่ของหลักสู ตร ดังกล่ าว การ
จัดประเภทของนิทรรศการนั้น
การวางแผนการจัดนิทรรศการ การวางแผนเกียวกับผูชม
่
การสื่ อสารไม่ ว่าจะเป็ นรู ปแบบใด จะได้ ผลดีหรือไม่ ต้ อง การประมาณการจํานวนผู้ชมนิทรรศการแต่ ละครั้ง ไม่ มี
อาศัยการวิเคราะห์ ประชากร ที่เป็ นเปาหมาย ของสื่ อนั้นอย่ าง
้ วิธีการที่ย่ ุงยากซับซ้ อนแต่ อย่ างไร สิ่ งที่ควรนํามา พิจารณา
รอบคอบ เพราะจะต้ องจัดสรรให้ สอดคล้ องกับหลักจิตวิทยาของ เกียวกับผู้ชมนิทรรศการคือ
่
การรับรูู้ และหลักจิตวิทยาทางสั งคมของกลุุ่ม ผูู้รับสาร ซึ่งมีอยูู่
ต่ างกัน การวางแผนสํ าหรับนิทรรศการจะต้ องออกแบบให้ ผ้ ูชมที่ 1. องค์ ประกอบของผู้ชม
เป็ นเปาหมายรั บรู้ ได้ ถูกต้ องและง่ ายในด้ านจิตวิทยาสั งคม สิ่ งที่
้ 2. ระยะเวลา
จะ จัดต้ องสอดคล้ องกับอารมณ์ ความรู้ สึก และความต้ องการของ 3. คู่แข่ งของนิทรรศการ
ผู้ชม จึงจะได้ ผลดี ดังนั้นการวางแผนนิทรรศการ จึงต้ อง 4. เฉลียเวลา
่
คํานึงถึง ผู้ชมเป็ น หลักสํ าคัญที่สุดอันดับแรกของการวางแผน
นิทรรศการ
3

4. 8/21/2011
การวางแผนเกียวกับสิ่งแสดง
่
การวางแผนเกียวกับเรืองและเนือหา
่ ่ ้
1. ความเหมาะสมของสื่ อ
นิทรรศการจะจัดในเรื่องใดก็ได้ แทบทุกเรื่อง หากจะให้
2. แผงตั้งแสดง
ได้ ผลดีผ้ ูจัด จะต้ องคํานึง ถึงสิ่ งต่ าง ๆ ดังนี้
3. แท่ นตั้งแสดง
1. จุดมุ่ งหมาย 4. ปายประกอบนิิทรรศการ
้ ป
2. การเสนอเนือหา้ 4.1 ปายใหญ่
้
3. หัวเรื่อง 4.2 ปายนําเรื่อง
้
4. ข้ อความและคําบรรยาย 4.3 ปายบรรยาย
้
4.4 ปายประจําวัตถุ
้
คุณสมบัติของผูนําชมนิทรรศการ

ก. บุคลิกรู ปร่ างหน้าตาดีพอสมควร ขั้นตอนและการดําเนินงานจัดนิทรรศการ
ข. เป็ นบุคคลที่ยินดีจะพูดจากับคนแปลกหน้าได้ทุกโอกาส ขั้นที่ 1 ขั้นวางแผน
ค. มีความรู ้เกี่ยวกับสิ่ งของที่จะแสดงเป็ นอย่างดี สามารถให้ ขั้นที่ 2 ขั้นเตรียมการและออกแบบ
คําอธิ บายได้อย่างแจ่มแจ้ง การวางแผนเกี่ยวกับการประชาสัมพันธ์ ขั้นที่ 3 ขั้นการจัดทํา
ในการจดนทรรศการจะตองมการประชาสมพนธใหผู ้ เราจะให้
ในการจัดนิทรรศการจะต้องมีการประชาสัมพันธ์ให้ผที่เราจะให ขั้นที่ ขั้นที่ 4 ขั้นการประชาสั มพันธ์
ชมทราบว่าเราจะแสดงอะไร การประชาสัมพันธ์ จะใช้วิธีใดนั้น ขั้นที่ 5 ขั้นการนําเสนอ
ผูจดจะต้องพิจารณาถึงกลุ่มเป้ าหมายนั้นว่าสนใจ หรื อมีความ
้ั ขั้นที่ 6 ขั้นการประเมินผล
ใกล้ชิดกับสื่ อชนิดใด เช่น หนังสื อพิมพ์ วิทยุ ขั้นที่ 7 ขั้นการสรุ ปผล
โทรทัศน์ ภาพโฆษณา แผ่นปลิว หรื อ อาจจะ
ต้องใช้หลายอย่าง พร้อมๆกันจึงจะได้ผล
ขอควรปฏิบัตและไมควรปฏิบัติ
ิ
ในขณะที่จดแสดงนิทรรศการ
ั ข้ อไม่ ควรปฏิบัติ
ข้ อควรปฏิบัติ มีดงต่ อไปนี้
ั 1.ไม่ทากิจกรรมอื่น ๆ ที่นอกเหนือในการปฏิบติหน้าที่
ํ ั
2. ไม่นงหรื อวางเก้าอี้ ไว้ตรงส่ วนที่แสดงนิทรรศการ
ั่
1. แน่ ใจว่ าท่ านสามารถอธิบายและสรุ ปเรื่องต่ าง ๆ ที่ปรากฏใน 3. ไม่ทิ้งงานแสดงไปที่อื่นเป็ นเวลานาน ๆ
นิิทรรศการได้้ และสามารถใช้้ วสดุอปกรณ์์ ได้้ ถูกต้้ อง
ไ ใ ั ุ ั่ ่ ั
4. ไม่นงอยูกบที่ตลอดเวลา
2. แนะนําตัวเองโดยปิ ดชื่อไว้ ที่หน้ าอก 5. ไม่ตอบคําถามในสิ่ งที่ตวเองไม่ทราบเรา
ั
3. จัดเตรียมตารางสํ าหรับผลัดเปลียนดูแลกันในระหว่ างงานแสดง
่ 6. ไม่วางสายไฟหรื อสิ่ งของเกะกะทางเดิน
4. พูดคุยกับผู้ที่สนใจมาชมงานนิทรรศการ จดบันทึกคําถามที่ยัง ่
7. ไม่ทิ้งเครื่ องมือ อุปกรณ์ และวางวัสดุซ่ ึ งอยูในที่ที่อาจถูก
ตอบไม่ ได้ จดชื่อและที่อยู่ของผู้ถามไว้ ส่งข้ อมูลไปให้ ภายหลัง ขโมยได้
4

5. 8/21/2011
ตัวอยาง: บอรดที่ใชในการจัดนิทรรศการ
ปัญหาที่พบ
สาเหตุที่ทําให้ การจัดนิทรรศการไม่ ได้ ผล หรือจัดแสดงแล้ ว
ไม่ ได้ ผลตามจุดมุ่งหมาย
1. ไม่ มีงบประมาณเพียงพอ
2. ไม่ มีสถานที่ที่จะจัดแสดง
3. ไม่ มีอุปกรณ์ เพียงพอ
4. ผู้จัดนิทรรศการยังไม่ เข้ าใจวิธีการเพียงพอ
5. เรื่องที่จัดไม่ เกิดความบันดาลใจให้ ผ้ ูจัดต้ องจัดนิทรรศการ
ตัวอยาง: ไวนิลลบอรด
จบแลว
จบแลว
5