فیتوفوتودرماتایتیس یا پی پی دی Phyto-photo-dermatitisبه نوعی از بثورات التهابی پوست گفته می شود که حاصل تماس با مواد گیاهی و طبیعی حساس کننده به نور و تماس طولانی مدت با اشعه یو وی A با طول موج 320 الی 380 نانومتر می باشد . نوع خاصی از مواد تحت نام فوروکومارین ها که در برخی از گیاهان همانند : جعفری، کرفس، هویج، لیموترش ، انجیرو گریپ فروت وجود دارند به واسطه واکنش

1. ‫پژوهشگر‬ ‫و‬ ‫داروساز‬ ‫بقایی‬ ‫دمحم‬ ‫دکتر‬FACEDOUX
‫ف‬‫ی‬‫توفوتودرماتا‬‫ی‬‫ت‬‫ی‬‫س‬‫ی‬‫ا‬(Phyto photo dermatitis (PPD‫چ‬‫ی‬‫ست‬‫؟‬
Page1
‫ف‬‫ی‬‫توفوتودرماتا‬‫ی‬‫ت‬‫ی‬‫س‬
‫ف‬‫ی‬‫توفوتودرماتا‬‫ی‬‫ت‬‫ی‬‫س‬‫یا‬Phyto photo dermatitis (PPD)‫؟‬ ‫چیست‬
‫دی‬ ‫پی‬ ‫پی‬ ‫یا‬ ‫فیتوفوتودرماتایتیس‬Phyto-photo-dermatitis‫بثورات‬ ‫از‬ ‫نوعی‬ ‫به‬
‫به‬ ‫کننده‬ ‫حساس‬ ‫طبیعی‬ ‫و‬ ‫گیاهی‬ ‫مواد‬ ‫با‬ ‫تماس‬ ‫حاصل‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫گفته‬ ‫پوست‬ ‫التهابی‬
‫وی‬ ‫یو‬ ‫اشعه‬ ‫با‬ ‫مدت‬ ‫طوالنی‬ ‫تماس‬ ‫و‬ ‫نور‬A‫موج‬ ‫طول‬ ‫با‬023‫الی‬083‫نانومتر‬
‫باشد‬ ‫می‬.
‫نوع‬: ‫همانند‬ ‫گیاهان‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫ها‬ ‫فوروکومارین‬ ‫نام‬ ‫تحت‬ ‫مواد‬ ‫از‬ ‫خاصی‬
‫جعفر‬‫ی‬،‫هو‬ ،‫کرفس‬‫ی‬،‫ج‬‫ل‬‫ی‬‫موترش‬،‫فروت‬ ‫گریپ‬ ‫انجیرو‬‫دارند‬ ‫وجود‬‫واکنش‬ ‫واسطه‬ ‫به‬
‫وی‬ ‫یو‬ ‫اشعه‬ ‫با‬ ‫پسورالن‬ ‫یعنی‬ ‫خود‬ ‫اصلی‬ ‫ماده‬A‫توانند‬ ‫می‬‫مو‬‫پوستی‬ ‫بثورات‬ ‫بروز‬ ‫جب‬
‫گردند‬.
‫پسورالن‬‫فوروکومارین‬ ‫نوعی‬
‫معم‬‫شروع‬ ‫وال‬‫پوستی‬ ‫بثورات‬ ‫این‬‫تقریبا‬22‫بین‬ ‫آن‬ ‫شدت‬ ‫اوج‬ ‫و‬ ‫وده‬ ‫تماس‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫ساعت‬
28‫الی‬22‫شود‬ ‫می‬ ‫دیده‬ ‫ساعت‬‫و‬‫فوت‬‫و‬‫توکسی‬‫سیتی‬‫عرق‬ ، ‫خیسی‬ ‫با‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫معموال‬
‫گردد‬ ‫تشدید‬ ‫پوست‬ ‫گرمای‬ ‫و‬ ‫بودن‬ ‫دار‬.‫فیتو‬‫اریتما‬ ‫شامل‬ ‫معموال‬ ‫فوتودرماتایتیس‬‫ی‬‫داغ‬‫و‬
‫تاول‬. ‫باشد‬ ‫می‬

2. ‫پژوهشگر‬ ‫و‬ ‫داروساز‬ ‫بقایی‬ ‫دمحم‬ ‫دکتر‬FACEDOUX
‫ف‬‫ی‬‫توفوتودرماتا‬‫ی‬‫ت‬‫ی‬‫س‬‫ی‬‫ا‬(Phyto photo dermatitis (PPD‫چ‬‫ی‬‫ست‬‫؟‬
Page2
‫از‬ ‫ناشی‬ ‫پوستی‬ ‫بثورات‬PPD
‫ها‬ ‫معموال‬‫ی‬‫پر‬‫پ‬‫ی‬‫گمنت‬‫ی‬‫شن‬‫ن‬ ‫التهاب‬ ‫از‬ ‫بعد‬‫ی‬‫ز‬‫ا‬ ‫در‬‫ی‬‫ن‬‫ب‬‫ی‬‫مار‬‫ی‬‫برا‬‫ی‬‫ممکن‬ ‫ها‬ ‫ماه‬ ‫تا‬ ‫ها‬ ‫هفته‬
‫باق‬ ‫است‬‫ی‬‫برخ‬ ‫در‬ . ‫بماند‬‫ی‬‫ب‬ ‫از‬‫ی‬‫ماران‬‫واکنشها‬ ‫بروز‬‫ی‬‫التهاب‬‫ی‬‫خف‬ ‫است‬ ‫ممکن‬‫ی‬‫ف‬‫و‬ ‫باشد‬
‫حت‬ ‫شخص‬ ‫خود‬ ‫توسط‬‫ی‬‫تشخ‬‫ی‬‫ص‬‫ا‬ ‫در‬ . ‫نشود‬ ‫داده‬‫ی‬‫ن‬‫ب‬‫ی‬‫ماران‬‫تغ‬ ‫تنها‬ ‫است‬ ‫ممکن‬‫یی‬‫رات‬
‫ا‬ ‫دانه‬ ‫رنگ‬‫یی‬‫گر‬ ‫مشاهده‬‫دد‬.
‫واسطه‬ ‫به‬ ‫ایی‬ ‫رنگدانه‬ ‫تغییرات‬PPD

3. ‫پژوهشگر‬ ‫و‬ ‫داروساز‬ ‫بقایی‬ ‫دمحم‬ ‫دکتر‬FACEDOUX
‫ف‬‫ی‬‫توفوتودرماتا‬‫ی‬‫ت‬‫ی‬‫س‬‫ی‬‫ا‬(Phyto photo dermatitis (PPD‫چ‬‫ی‬‫ست‬‫؟‬
Page3
‫پاتوفیزیولوژی‬
‫توان‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫گیاهان‬ ‫توسط‬ ‫شونده‬ ‫ایجاد‬ ‫پوستی‬ ‫التهابات‬‫به‬2‫مکانیسم‬ ‫براساس‬ ‫دسته‬
‫نمود‬ ‫بندی‬ ‫تقسیم‬ ‫عملشان‬:
‫یورتیکالایر‬ ‫درماتیت‬
‫درماتیت‬‫تماسی‬‫التهابی‬
‫آلرژیک‬ ‫تماسی‬ ‫درماتیت‬
‫فوتوتوکسیک‬ ‫درماتیت‬
‫نوعی‬ ‫فیتوفوتودرماتایتیس‬‫واکنش‬‫فوتوتوکسیک‬‫از‬ ‫مستقل‬ ‫کامال‬‫سیستم‬‫به‬ . ‫است‬ ‫ایمنی‬
‫و‬ ‫دهد‬ ‫رخ‬ ‫شخصی‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫بیماری‬ ‫این‬ ‫دیگر‬ ‫تعبیری‬‫س‬‫وابق‬‫حساسیتی‬‫یا‬‫یک‬
‫سیستم‬‫نخورده‬ ‫دست‬ ‫ایمنی‬‫که‬ ‫سیستمی‬ ،‫آنت‬ ‫با‬ ً‫ال‬‫قب‬‫ی‬‫ژن‬‫نشـده‬ ‫مواجه‬،‫بروز‬ ‫برای‬
‫بیماری‬‫نیست‬ ‫الزم‬.
‫تنها‬‫تا‬ ‫است‬ ‫الزم‬‫ه‬ ‫با‬ ‫موقت‬ ‫تماس‬‫فوتوسنتی‬ ‫ماده‬ ‫یک‬‫سایز‬‫ر‬‫تابش‬ ‫و‬ ‫پسورالن‬ ‫همانند‬
‫اشعه‬‫وی‬ ‫یو‬A‫وجود‬ ‫همزمان‬‫تا‬ ‫یاشد‬ ‫داشته‬‫ف‬‫ی‬‫توفوتودرماتا‬‫ی‬‫ت‬‫ی‬‫س‬‫دهد‬ ‫رخ‬.
‫فورکومارینها‬‫شیمیایی‬ ‫مواد‬‫فوتوسنت‬‫ی‬‫سا‬‫ی‬‫ز‬‫ری‬‫حاوی‬ ‫که‬ ‫هستند‬‫پسورالن‬‫ها‬،5-
‫پسورالن‬ ‫متوکسی‬‫ها‬،8-‫پ‬ ‫متوکسی‬‫سورالن‬‫برگ‬ ، ‫آنجلیسین‬ ، ‫ها‬‫زانتوتال‬ ‫و‬ ‫اپتول‬
. ‫هستند‬

4. ‫پژوهشگر‬ ‫و‬ ‫داروساز‬ ‫بقایی‬ ‫دمحم‬ ‫دکتر‬FACEDOUX
‫ف‬‫ی‬‫توفوتودرماتا‬‫ی‬‫ت‬‫ی‬‫س‬‫ی‬‫ا‬(Phyto photo dermatitis (PPD‫چ‬‫ی‬‫ست‬‫؟‬
Page4
‫ف‬ ‫خواص‬ ‫اساس‬ ‫بر‬‫ی‬‫ز‬‫ی‬‫ولوژ‬‫ی‬‫کال‬‫بنفش‬ ‫ماور‬ ‫تشعشعات‬UV‫ز‬ ‫سه‬ ‫به‬‫ی‬‫ر‬‫شاخه‬
UV-C, UV-B, UV-A‫تقس‬‫ی‬‫م‬‫م‬‫ی‬.‫گردد‬‫است‬ ‫ذکر‬ ‫قابل‬ ‫البته‬UV- A‫ن‬ ‫را‬‫ی‬‫ز‬‫دو‬ ‫به‬
‫ز‬‫ی‬‫ر‬‫شاخه‬UVA -1 , UVA-2‫تقس‬‫ی‬‫م‬‫م‬‫ی‬‫نما‬‫ی‬‫د‬.‫آفتاب‬ ‫نور‬ ‫های‬ ‫اشعه‬‫دردسترس‬ ‫که‬
‫قرار‬ ‫زمین‬‫گیرند‬ ‫می‬‫محدوده‬‫از‬ ‫موجی‬ ‫طول‬223‫الی‬0333‫نانومتر‬‫دارا‬ ‫را‬‫می‬
‫معموال‬ ‫و‬ ‫باشند‬‫یو‬‫وی‬C. ‫رسد‬ ‫نمی‬ ‫زمین‬ ‫به‬‫حاوی‬ ‫الکترومغناطیسی‬ ‫تشعشعات‬ ‫این‬
‫هستند‬ ‫فوتونهایی‬‫و‬‫مستقیم‬ ‫رابطه‬‫ی‬‫ها‬ ‫فوتون‬ ‫انرژی‬ ‫و‬ ‫موج‬ ‫طول‬ ‫بین‬. ‫دارد‬ ‫وجود‬
‫البته‬‫ذک‬ ‫قابل‬‫نور‬ ‫تنها‬ ‫است‬ ‫ر‬‫موجب‬ ‫توانند‬ ‫می‬ ‫گردند‬ ‫جذب‬ ‫پوست‬ ‫از‬ ‫بتوانند‬ ‫که‬ ‫هایی‬
‫وی‬ ‫یو‬ ‫اشعه‬ ‫بین‬ ‫این‬ ‫از‬ . ‫گردند‬ ‫فوتوشیمیایی‬ ‫واکنشهای‬ ‫بروز‬A‫موج‬ ‫طول‬ ‫با‬023‫الی‬
233‫ایجاد‬ ‫مسئول‬ ‫نانومتر‬‫و‬ ‫نور‬ ‫به‬ ‫وابسته‬ ‫واکنشهای‬ ‫اکثر‬‫فیتوفوتودرماتایتیس‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬
. ‫باشد‬ ‫می‬
‫موج‬ ‫طول‬ ‫گردد‬ ‫واکنشها‬ ‫این‬ ‫حداکثر‬ ‫بروز‬ ‫موجب‬ ‫بتواند‬ ‫که‬ ‫موجی‬ ‫طولی‬ ‫البته‬000
‫است‬ ‫نانومتر‬‫وی‬ ‫یو‬ ‫موج‬ ‫طول‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫معنی‬ ‫بدان‬ ‫این‬ ‫و‬A2((320-350‫مسئول‬
. ‫باشد‬ ‫می‬ ‫مشکل‬ ‫این‬ ‫ایجاد‬‫وقتی‬‫یک‬‫فوتون‬‫همانند‬ ‫ای‬ ‫ماده‬ ‫با‬ ‫پوست‬ ‫داخل‬ ‫در‬
‫آن‬ ‫انرژی‬ ‫نماید‬ ‫می‬ ‫برخورد‬ ‫فورکومارین‬‫مواد‬ ‫یا‬ ‫ماده‬ ‫این‬ ‫توسط‬‫جذب‬‫این‬ ‫و‬ ‫گردد‬ ‫می‬
‫حالت‬ ‫به‬ ‫سپس‬ ‫گشته‬ ‫تبدیل‬ ‫باال‬ ‫انرژی‬ ‫دارای‬ ‫برانگیخته‬ ‫حالت‬ ‫به‬ ‫شیمیایی‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫ماده‬
‫ام‬ ‫این‬ ‫حاصل‬ ‫که‬ ‫ردد‬ ‫برمی‬ ‫پایه‬‫فل‬ ، ‫حرارت‬ : ‫صور‬ ‫به‬ ‫انرژی‬ ‫آزادسازی‬ ‫ر‬‫و‬‫و‬ ‫رسنس‬
‫فوسفورسنس‬‫پروداکت‬ ‫فوتو‬ ‫محصول‬ ‫یک‬ ‫و‬. ‫باشد‬ ‫می‬
‫پوست‬ ‫در‬ ‫وی‬ ‫یو‬ ‫اشعه‬ ‫جذب‬

5. ‫پژوهشگر‬ ‫و‬ ‫داروساز‬ ‫بقایی‬ ‫دمحم‬ ‫دکتر‬FACEDOUX
‫ف‬‫ی‬‫توفوتودرماتا‬‫ی‬‫ت‬‫ی‬‫س‬‫ی‬‫ا‬(Phyto photo dermatitis (PPD‫چ‬‫ی‬‫ست‬‫؟‬
Page5
‫دو‬‫نوع‬‫واکن‬‫ش‬‫فوتوشیمیایی‬‫وابسته‬ ‫غیر‬ ‫و‬ ‫یکدیگر‬ ‫از‬ ‫متمایز‬‫هم‬ ‫به‬،‫دهد‬ ‫رخ‬ ‫است‬ ‫ممکن‬
‫واکنش‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫ها‬‫در‬‫عدم‬‫اکسیژن‬ ‫حضور‬‫آید‬ ‫می‬ ‫بوجود‬‫تیپ‬ ‫واکنش‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫که‬1
‫در‬ ‫که‬ ‫دیگری‬ ‫واکنش‬ ‫و‬ ‫گویند‬ ‫می‬‫تیپ‬ ‫واکنش‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫میدهد‬ ‫رخ‬ ‫اکسیژن‬ ‫حضور‬2
.‫گویند‬ ‫می‬‫و‬ ‫سلولی‬ ‫غشاء‬ ‫تخریب‬ ‫سبب‬ ‫فوتوشیمیایی‬ ‫واکنشهای‬DNA‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫شده‬
‫آن‬‫اتصال‬‫ی‬‫متقابل‬‫و‬‫بین‬ ‫ای‬ ‫رشته‬ ‫بین‬‫پسورالن‬ ‫فوران‬ ‫حلقه‬‫و‬‫نوکلئوتید‬‫های‬‫و‬ ‫تیمین‬
‫سی‬‫ت‬‫وسین‬DNA‫گرد‬ ‫می‬ ‫ایجاد‬‫تیپ‬ ‫واکنش‬ ‫فرایند‬ ‫طی‬ ‫در‬ .‫د‬1‫اکسیژن‬ ‫از‬ ‫مستقل‬
RNA‫هسته‬ ‫و‬DNA‫در‬ ‫سریعتر‬‫معرض‬‫کومارینها‬‫ی‬‫توسط‬ ‫شده‬ ‫فعال‬‫وی‬ ‫یو‬ ‫اشعه‬
‫تیپ‬ ‫اکسیژن‬ ‫به‬ ‫وابسته‬ ‫واکش‬ ‫دیگر‬ ‫طرف‬ ‫از‬ ‫و‬ .‫گیرد‬ ‫می‬ ‫قرار‬2‫تخریب‬ ‫با‬ ‫همراه‬‫ادم‬ ‫و‬
‫در‬‫سلولی‬ ‫غشاه‬‫است‬ ‫شده‬ ‫فعال‬ ‫فومارینهای‬ ‫از‬ ‫حاصل‬‫ح‬ ‫نتایج‬ ‫این‬ .‫سازی‬ ‫فعال‬ ‫اصله‬
‫دیده‬ ‫آسیب‬ ‫سلولهای‬ ‫شده‬ ‫ریزی‬ ‫برنامه‬ ‫سلولی‬ ‫مرگ‬ ‫و‬ ‫اسید‬ ‫آراشیدونیک‬ ‫متابولیکی‬ ‫مسیر‬
.‫کراتینوسایتهاست‬ ‫آپوپتوتیک‬ ‫و‬ ‫آفتاب‬ ‫با‬

6. ‫پژوهشگر‬ ‫و‬ ‫داروساز‬ ‫بقایی‬ ‫دمحم‬ ‫دکتر‬FACEDOUX
‫ف‬‫ی‬‫توفوتودرماتا‬‫ی‬‫ت‬‫ی‬‫س‬‫ی‬‫ا‬(Phyto photo dermatitis (PPD‫چ‬‫ی‬‫ست‬‫؟‬
Page6
‫درمال‬ ‫اپی‬ ‫ریزی‬ ‫پوسته‬ ‫گهگاهی‬ ‫و‬ ‫نکروزیز‬ ‫اپیدرمال‬ ،‫تاول‬ ، ‫اریتما‬ ‫بالینی‬ ‫منظر‬ ‫از‬
‫واکنش‬ ‫این‬ ‫حاصل‬. ‫هاست‬
‫فوتوکسیک‬ ‫واکنش‬ ‫این‬ ‫حاد‬ ‫فاز‬ ‫با‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫نیز‬ ‫التهاب‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫ایی‬ ‫رنگدنه‬ ‫تغییرات‬
. ‫دهد‬ ‫می‬ ‫رخ‬ ‫مکانیسم‬ ‫دو‬ ‫با‬ ‫اساسا‬ ‫تغییرات‬ ‫این‬ . ‫گردد‬ ‫همراه‬
،‫اینکه‬ ‫اول‬‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫درمیس‬ ‫اپی‬ ‫در‬ ‫طبیعی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫مالنین‬‫درمیس‬ ‫داخل‬ ‫به‬
‫دوم‬ . ‫شود‬ ‫حذف‬ ‫و‬ ‫خورده‬ ‫مالنوفاژها‬ ‫توسط‬ ‫و‬ ‫بریزد‬‫تعداد‬ ‫در‬ ‫افزایشی‬ ‫اینکه‬
‫مالنوزومهای‬ ‫و‬ ‫مالنوسیتهای‬‫درمیس‬ ‫اپی‬ ‫در‬ ‫شونده‬ ‫توزیع‬ ‫کاربردی‬‫به‬‫دلیل‬
‫فیتوفوتودرماتایتیس‬‫دهد‬ ‫رخ‬‫و‬‫سپس‬‫آن‬ ‫واسطه‬ ‫به‬‫هایپرپیگمنتیسشن‬‫بروز‬‫نماید‬.
‫تواند‬ ‫می‬ ‫هایپرپیگمنتیشن‬ ‫این‬‫برابر‬ ‫در‬ ‫دفاعی‬ ‫مکانیسم‬ ‫یک‬ ‫عنوان‬ ‫به‬‫آ‬‫وارده‬ ‫های‬ ‫سیب‬
‫هم‬ ‫وی‬ ‫یو‬ ‫اشعه‬ ‫سوی‬ ‫از‬‫ایجاد‬‫هایپر‬ ‫حالت‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫حال‬ ‫هر‬ ‫به‬ . ‫گردد‬
‫یا‬ ‫پیگمنتیشن‬‫گاهی‬‫هیپو‬‫پیگمنتیشن‬‫دیسکرومیا‬ ‫از‬ ‫ناشی‬‫واکنش‬ ‫نهایی‬ ‫مرحله‬ ‫در‬
. ‫شود‬ ‫دیده‬ ‫فوتوکسیک‬
: ‫درمان‬
‫مهمترین‬‫اقدام‬‫است‬ ‫بیمار‬ ‫خود‬ ‫مراقبت‬ ‫درمانی‬،PPD‫شوند‬ ‫مهار‬ ‫خود‬ ‫بیماری‬ ‫یک‬‫ه‬
‫است‬‫از‬ ‫دوری‬ ‫با‬ ‫که‬‫کننده‬ ‫ایجاد‬ ‫عوامل‬.‫گردد‬ ‫کنترل‬ ‫تواند‬ ‫می‬‫از‬ ‫باید‬ ‫بیماران‬‫با‬ ‫تماس‬
‫فوروکومارین‬ ‫دارای‬ ‫که‬ ‫گیاهانی‬‫ها‬‫کنند‬ ‫اجتناب‬ ‫هستند‬‫قرار‬ ‫هم‬ ‫وی‬ ‫یو‬ ‫معرض‬ ‫در‬ ‫و‬
‫نگیرند‬.
‫کم‬‫حاد‬ ‫ضایعه‬ ‫اگر‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫مفید‬ ‫ضایعه‬ ‫تسکین‬ ‫برای‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫سرد‬ ‫آب‬ ‫پرس‬‫ادماتوز‬ ‫و‬
‫ایندومنتاسین‬ . ‫نمود‬ ‫استفاده‬ ‫موضهی‬ ‫های‬ ‫استروئید‬ ‫کورتیکو‬ ‫از‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫باشد‬05‫الی‬
50‫تا‬ ‫گرم‬ ‫میلی‬4‫م‬ ‫بالغ‬ ‫بیماران‬ ‫برای‬ ‫روز‬ ‫در‬ ‫بار‬‫م‬‫شود‬ ‫گرفته‬ ‫بکار‬ ‫است‬ ‫کن‬‫اگر‬ .
‫از‬ ‫بیش‬ ‫بثورات‬05‫ب‬ ‫درصد‬‫بخش‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫بیمار‬ ‫تا‬ ‫گردد‬ ‫می‬ ‫توصیه‬ ‫باشد‬ ‫گرفته‬ ‫را‬ ‫دن‬
. ‫گیرد‬ ‫قرار‬ ‫مداوا‬ ‫مورد‬ ‫سوختگی‬

7. ‫پژوهشگر‬ ‫و‬ ‫داروساز‬ ‫بقایی‬ ‫دمحم‬ ‫دکتر‬FACEDOUX
‫ف‬‫ی‬‫توفوتودرماتا‬‫ی‬‫ت‬‫ی‬‫س‬‫ی‬‫ا‬(Phyto photo dermatitis (PPD‫چ‬‫ی‬‫ست‬‫؟‬
Page7
‫مواد‬‫غذایی‬‫فور‬ ‫حاوی‬‫وکومارینها‬
‫فوروکومارینها‬ ‫از‬ ‫منبعی‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫انجیر‬
‫پژوهشگر‬ ‫و‬ ‫داروساز‬ ‫بقایی‬ ‫دمحم‬ ‫دکتر‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫نوشته‬
5‫بهمن‬5030