Կենսաբանություն Ալեքսանյան Տաթևիկ

1. Նախակորիզավորներ,
Բջջաթաղանթ, Ներբջջային
թաղանթներ
ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆ ՏԱԹԵՎԻԿ
9-2 ԴԱՍԱՐԱՆ
ԿԵՆՍԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

2. Նախակորիզավոր են կոչվում կորիզ չունեցող բջիջները։
Դրանք ունեն հետևյալ հատկանիշները. Ժառանգական նյութը
գտնվում է ցիտոպլազմայի մեջ։ Այն օղակաձև ԴՆԹ-ի մեկ
մոլեկուլ է, որը կոչվում է նուկլեոտիդ։ Ակտիվ են բոլոր գեները,
քանի որ սպիտակուցներիհետ կոմպլեքս չեն կազմում։ Չունեն
թաղանթային օրգանոիդներ, ունեն միայն ռիբոսոմներ որոնք
թաղանթ չունեն, իսկ թաղանթային օրգանոիդների դերը
կատարում են պլազմային թաղանթի դեպի բջջի ներս
առաջացած ծալքեր։ Բաժանումը պարզ է։ Բջջաթաղանթը
կազմված է 2 շերտից։ Արտաքին շերտը հաստ է և ամուր,
կոչվում է բջջապատ, որը ջրիմուռների մոտ կազմված է
ցեյլուլոզից, իսկ բակտերիաները կազմված են ածխաջրերից։
Չափսերով փոքր են։

3. ՆԱԽԱԿՈՐԻԶԱՎՈՐՆԵՐԻ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ
Նախակորիզավորների բջիջն արտաքինից ծածկված է
բջջապատով։ Անմիջապես բջջապատի տակ պլազմային
թաղանթն է, որին հաջորդում է ցիտոպլազման։
Նախակորիզավորները չունեն ձևավորված կորիզ և մի շարք
օրգանոիդներ՝ միտոքոնդրիումներ, էնդոպլազմային ցանց,
վակուոլներ, լիզոսոմներ պլաստիդներ, գոլջի ապարատ։
Կորիզին փոխարինում է նրա համարժեք նյութը՝նուկլեոիդը։
Այն ժառանգական տեղեկատվություն է պարունակում տվյալ
բջջի մասին։

4. ԲՋՋԱԹԱՂԱՆԹ
Բջջաթաղանթը բջջի ներքին բաղադրությունը բաժանում է
արտաքին միջավայրից՝ պահպանելով նրա
ամբողջականությունը, կարգավորելով
նյութափոխանակությունը բջջի և արտաքին միջավայրի միջև:
Մեմբրանը կազմված է երեք տեսակի լիպիդներից՝
ֆոսֆոլիպիդներ, գլիկոլիպիդներ, խոլեստերոլ։ Բջջաթաղանթը
հաճախ ասիմետրիկ է, այսինքն շերտերը միմյանցից
տարբերվում են լիպիդային կազմությամբ, որի պատճառով
մոլեկուլների տեղափոխություն մի շերտից մյուսը
դժվարանում է։

5. Բջջապատը, որը լավ արտահայտված է բուսական բջիջներում,
ծածկում է բջջաթաղանթը։ Բջջաթաղանթն իրենից
ներկայացնում է լիպիդների երկու շերտ, որոնց մեծ մասը
հանդիսանում են ֆոսֆոլիպիդներ։ Մեմբրանի հաստությունը
կազմում է 7-8 նմ: Մեմբրանի միջոցով բջջում պահպանվում է
նյութերի հաստատուն կոնցենտրացիա. կալիում իոնների
կոնցենտրացիան բջջում ավելի բարձր է, քան շրջապատում,
իսկ նատրիումինը ավելի քիչ է բջջում, որը շատ կարևոր է,
քանի որ պահպանվում է պոտենցիալների տարբերություն և
հաղորդվում է նյարդային իմպուլս։