1. ระบบนิเวศป่าดิบชื้นบนภูเขา
ป่าดิบชื้นในประเทศไทยปกคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่
ทางตอนใต้ ตั้งแต่จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ไปจนสุด
ชายแดนของประเทศไทย ซึ่งต่อกับคาบสมุทร
มลายู โดยเฉพาะบนที่ราบตำ่า และเนินเขา จนถึง
ระดับความสูง 1,000 เมตร และยังพบเป็นหย่อมๆ
ปะปนอยู่กับป่าดิบแล้งในภาคตะวันออกเฉียงใต้
เช่น จันทบุรี ตราด ด้วย ป่าดิบชื้นทางภาคใต้
ของไทย แบ่งออกเป็น 2
ประเภท คือ
- ป่าดิบชื้นแบบไทย (Thai-type Rainforest)
ซึ่งมีปริมาณนำ้าฝนเฉลี่ยต่อปี มากกว่า 2,000 -
2,500 ม.ม.
- ป่าดิบชื้นแบบมลายู (Malayan-type
Rainforest) ซึ่งมีปริมาณนำ้าฝนเฉลี่ยต่อปี มากกว่า
2,500 ม.ม.
สิ่งมีชีวิตในป่าดิบชื้น
พรรณไม้ในป่าดิบชื้นประกอบด้วยต้นไม้ชั้นบน
ซึ่งส่วนใหญ่เป็นไม้ตระกูลยาง
(Dipterocarpaceae) มักมีลำาดับสูงตั้งแต่ 30 ถึง
50 เมตร และมีขนาดใหญ่มาก ถัดลงมาก็เป็นต้น
ไม้นาดเล็กและขนาดกลาง ซึ่งสามารถขึ้นอยู่ใต้ร่ม
เงาของต้นไม้ใหญ่ได้ รวมทั้งต้นไม้ในตระกูลปาล์ม
(Palmaceae) ชนิดต่างๆ พื้นป่ามักรกทึบและ

2. ประกอบด้วยไม้พุ่ม ไม้ล้มลุก ระกำำ หวำย ไม้ไผ่
ต่ำงๆบนลำำต้นไม้ใหญ่จะมีพันธุ์ไม้จำำพวก
epiphytes เช่น พวกเฟิร์น กล้วยไม้ และมอส
ขึ้นอยู่ทั่วไป เถำวัลย์ในป่ำชนิดนี้จะมีมำกกว่ำในป่ำ
ชนิดอื่นๆ พรรณไม้ในป่ำดิบชื้นที่สำำคัญ เช่น ยำง
ตะเคียน กะบำก เคี่ยม จำำปำป่ำ หลุมพอ มะหำด
มะม่วงป่ำ มะยมป่ำ ตำเสือ ย่ำนดำโอ๊ะหรือใบไม้สี
ทอง ไม้พื้นล่ำง เช่น ไผ่หก ระกำำ กระวำน
หวำย เถำวัลย์ชนิดต่ำงๆ
ควำมสัมพันธ์ภำยในระบบนิเวศป่ำดิบชื้น
สิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศป่ำดิบชื้นมีควำมสัมพันธ์
ระหว่ำงสิ่งมีชีวิตด้วยกันเองทั้งในด้ำนกำรพึ่งพำ
อำศัย กำรแก่งแย่งกันเพื่อให้เกิดควำมสมดุล
ธรรมชำติในระบบนิเวศ ควำมสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิต
ดังกล่ำวแบ่งออกได้ดังนี้
- กำรล่ำเหยื่อ (Predation) เช่น เสือล่ำกวำง
- กำรอิงอำศัยหรือกำรเกื้อกูล
(Commensalism) เช่น เถำวัลย์ เฟิร์น
กล้วยไม้
- เกำะต้นไม้ใหญ่ ภำวะได้ประโยชน์ร่วมกัน
(Protocooperation) เช่น แมลงกับดอกไม้
- ภำวะพึ่งพำกัน (Mutualism) เช่น โปรโตซัว
ในลำำไส้ ปลวก รำกับสำหร่ำยที่อยู่ร่วมกันของไล
เคน
- ภำวะปรสิต (Parasitism) เช่น กำฝำกกับ
ต้นไม้ ทำกดูดเลือดหรือเห็บกับสัตว์ตัวใหญ่
- สภำวะกำรย่อยสลำย (Saprophytism) เช่น
กำรดำำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตโดยอำศัยซำกของสิ่งมี
ชีวิต

3. - ทำำให้ซำกย่อยสลำยสู่ระบบนิเวศในธรรมชำติ
ได้ เช่น เห็ด รำ แบคทีเรีย เป็นต้น
ระบบนิเวศป่ำดิบชื้นบนภูเขำ
คุณค่ำและควำมสำำคัญของ
ระบบนิเวศป่ำดิบชื้น
- เป็นส่วนหญิงของวัฏจักรใน
ระบบนิเวศ เช่น วัฏจักรนำ้ำ
ออกซิเจน คำร์บอน ไนโตรเจน
เป็นต้น
- เป็นแหล่งกำำเนิดปัจจัยสี่
- เป็นแหล่งกำำเนิดต้นนำ้ำลำำธำร
- ช่วยปรับสภำพภูมิอำกำศ
- ช่วยกักเก็บนำ้ำ
- ช่วยเพิ่มควำมสมบูรณ์แก่ดิน
- ลดควำมรุนแรงของนำ้ำท่วม
- ลดกำรกัดเซำะของหน้ำดิน
- เป็นแนวป้องกันลมพำยุ
- เป็นที่อยู่และแหล่งหลบภัย
ของสัตว์ป่ำ
- เป็นแหล่งนันทนำกำร
สถำนกำรณ์ปัจจุบันของระบบนิเวศป่ำดิบชื้น
ภำวะกำรณ์เปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศป่ำดิบชื้น
จำกฝีมือมนุษย์ ระบบนิเวศป่ำดิบชื้นเสื่อมโทรมลง
จำกฝีมือของมนุษย์ ดังจะเห็นได้จำกข้อมูลสถิติของ
กรมป่ำไม้ ในปี พ.ศ. 2536 ประเทศไทยมีพื้นที่
ป่ำไม้อยู่ 133,554 ตำรำงกิโลเมตร หรือร้อยละ
26.03 ของพื้นที่ทั้งประเทศ แต่จำกข้อมูลปี พ.ศ.
2541 ปรำกฏว่ำพื้นที่ป่ำไม้ทั้งประเทศเหลืออยู่
เพียง 129,722 ตำรำงกิโลเมตร หรือเพียงร้อย

4. ละ 25.28 ของพื้นที่ทั้งประเทศ การสูญเสียพื้นที่
ป่าไม้ ้้เป็นการทำาลายระบบนิเวศโดยสิ้นเชิง
สาเหตุหลักของการลดลงของป่าไม้ สรุปได้
ดังนี้
- การเพิ่มจำานวนของประชากรอย่างรวดเร็วและ
ความจำาเป็นในการตอบสนองด้านปัจจัยสี่ของมนุษย์
ทำาให้เกิดความต้องการไม้เป็นจำานวนมาก เพื่อ
กิจกรรมต่างๆเพื่อเป็นที่อยู่อาศัยของชุมชน เพื่อ
อุตสาหกรรม เพื่อสาธารณูปโภคต่างๆ เช่นถนนขึ้น
สู่ดอย การสร้างเขื่อนกักเก็บนำ้า เป็นต้น
- การบุกรุกแผ้วถางพื้นที่ป่า เพื่อใช้เป็นพื้นที่
เกษตรกรรมเพิ่มมากขึ้น เช่น เพื่อทำาสวนยางพารา
และปาล์มนำ้ามัน การบุกรุกพื้นที่ป่าขายเลน เพื่อทำา
นากุ้งกุลาดำา นอกจากนี้ การกว้านซื้อที่ดินใน
บริเวณที่เพิ่งถอนสภาพป่าจากเกษตรกร ซึ่งทำาให้
เกิดการขยายพื้นที่ทำากินในป่าสงวนต่อไปอีก
- การส่งเสริมการท่องเที่ยว การสนองนโยบายส่ง
เสริมการท่องเที่ยวด้วยการสร้างรีสอร์ท เป็นเหตุให้
มีการบุกรุกพื้นที่ป่ารวมทั้งความเสื่อมโทรม และการ
สูญเสียความสมดุลของระบบนิเวศป่าไม้จากปริมาณ
นักท่องเที่ยวและขยะมูลฝอยที่นักท่องเที่ยวทิ้งไว้
- การลักลอบตัดไม้ เนื่องจากการป้องกันรักษาป่า
ไม้ยังไม่เข้มแข็งและเด็ดขาด อีกทั้งข้อจำากัดในเรื่อง
งบประมาณดำาเนินการแก่หน่วยงานป่าไม้
- การเกิดไฟป่า ซึ่งเกิดขึ้นโดยความตั้งใจและไม่
ตั้งใจ