SlideShare a Scribd company logo
1 of 1
Download to read offline
‫اﻟﺮوض‬
‫اﻟﺘﺤﻀريي‬
‫اﻟﺜﺎين‬
‫اﻟﺜﺎﻟﺚ‬
‫اﺑﻊ‬‫ﺮ‬‫اﻟ‬
‫اﻟﺨﺎﻣﺲ‬
‫اﻟﺴﺎدس‬
‫اﻟﺴﺎﺑﻊ‬
‫اﻟﺘﺎﻣﻦ‬
‫اﻟﺘﺎﺳﻊ‬
‫ﻣﺸﱰك‬ ‫اﻟﺠﺪع‬
‫ﺑﺎﻛﻠﻮرﻳﺎ‬ ‫أوﱃ‬
‫ﺑﺎﻛﻠﻮرﻳﺎ‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬
‫ﴍﻋﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬
‫اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫اﻟﻠﻐﺔ‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬
‫آداب‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬
‫إﻧﺴﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬
‫إﻗﺘﺼﺎد‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎيت‬ ‫ﺗﺪﺑري‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬
‫ﺗﻄﺒﻴﻘﻴﺔ‬ ‫ﻓﻨﻮن‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬
‫ﻓﺰﻳﺎء‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬
‫واﻻرض‬ ‫اﻟﺤﻴﺎة‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬
‫اﻋﻴﺔ‬‫ر‬‫ز‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬
(‫)أ‬ ‫رﻳﺎﺿﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬
(‫)ب‬ ‫رﻳﺎﺿﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬
‫ﴍﻋﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬
‫اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫اﻟﻠﻐﺔ‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬
‫إﻧﺴﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫آداب‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬
‫وﺗﺪﺑري‬ ‫إﻗﺘﺼﺎد‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬
‫ﺗﻄﺒﻴﻘﻴﺔ‬ ‫ﻓﻨﻮن‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬
‫ﺗﺠﺮﻳﺒﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬
‫رﻳﺎﺿﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬
‫ﻛﻬﺮﺑﺎء‬ ‫ﺗﻘﻨﻲ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬
‫ﻣﻴﻜﺎﻧﻴﻚ‬ ‫ﺗﻘﻨﻲ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬
‫ﻛﻬﺮﺑﺎء‬ ‫ﺗﻘﻨﻲ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬
‫ﻣﻴﻜﺎﻧﻴﻚ‬ ‫ﺗﻘﻨﻲ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬
‫ﺍﻟﺒﻜﻠﻮ��ﺎ‬
١ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
٢ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
‫ﺍﻹﺧﺘﻴﺎﺭ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﻤﺴﺎﻋﺪﺓ‬
١ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
٢ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
٣ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
٤ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
‫اﻟﻼزﻣﺔ‬ ‫اﳌﻌﺎرف‬
‫ﺍﻟﻤﺘﺨﺼﺺ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬
١ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
٢ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
٣ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
٤ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
‫اﻟﻼزﻣﺔ‬ ‫اﳌﻌﺎرف‬
‫ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬
‫اﻟﻼزﻣﺔ‬ ‫اﳌﻌﺎرف‬
‫اﺳﺎت‬‫ر‬‫د‬
‫اه‬‫ر‬‫اﻟﺪﻛﺘﻮ‬
‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬
٤ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
٥ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
٦ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
٣ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
‫ﺍﻻﺳﺎﺳﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺇﺟﺎﺯﺓ‬
‫اﻟﻼزﻣﺔ‬ ‫اﳌﻌﺎرف‬
٤ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
٥ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
٦ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
٣ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
‫ﻣﻬﻨﻴﺔ‬ ‫ﺇﺟﺎﺯﺓ‬
‫اﻟﻼزﻣﺔ‬ ‫اﳌﻌﺎرف‬
.. ‫إﱃ‬ ‫اﻟﻮﻟﻮج‬ ‫ميﻜﻦ‬
.. ‫إﱃ‬ ‫اﻟﻮﻟﻮج‬ ‫ميﻜﻦ‬
.. ‫ﺗﻮﻓﺮ‬ ‫ﺑﴩط‬
.. ‫إﱃ‬ ‫اﻟﻮﻟﻮج‬ ‫ميﻜﻦ‬
.. ‫ﺗﻮﻓﺮ‬ ‫ﺑﴩط‬
.. ‫إﱃ‬ ‫اﻟﻮﻟﻮج‬ ‫ميﻜﻦ‬
.. ‫ﺗﻮﻓﺮ‬ ‫ﺑﴩط‬
‫ﻡ‬ ‫ﺝ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺩ‬
‫ﺍﻟﻤﺘﺨﺼﺼﺔ‬‫ﺍﻟﺠﺎﻣﻌﻴﺔ‬‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬‫ﺩ�ﺒﻠﻮﻡ‬
‫ﻉ‬ ‫ﺝ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺩ‬
‫ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ‬‫ﺍﻟﺠﺎﻣﻌﻴﺔ‬‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬‫ﺩ�ﺒﻠﻮﻡ‬
‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﺗﻤﻜﻦ‬ :‫ﺍﻟﻤﻬﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬
‫ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﻠﺘﯿﻦ‬ ‫ﺑﺴﺪﺍﺳﯿﺘﯿﻦ‬ ‫ﺍﻷﻣﺮ‬ ‫ﯾﺘﻌﻠﻖ‬ ‫ﻭ‬ ،‫ﺷﻐﻞ‬
‫ﺑﻌﺪ‬ (‫ﺍﻟﻤﺘﻮﻓﺮﺓ‬ ‫ﺍﻟﻤﻘﺎﻋﺪ‬ ‫ﻋﺪﺩ‬ ‫)ﺣﺴﺐ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﯾﻠﺠﮭﺎ‬
‫ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ‬ ‫ﺍﻟﺠﺎﻣﻌﯿﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﺩﺑﻠﻮﻡ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬
.‫ﺍﻟﻤﺆﮬﻼﺕ‬ ‫ﺗﺪﻗﯿﻖ‬ ‫ﻭﺑﻌﺪ‬ ‫ﺍﻟﻤﮭﻨﯿﺔ‬ ‫ﺃﻭ‬
‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﺗﻤﻜﻦ‬ :‫ﺍﻷﺳﺎﺳﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬
‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﻣﺘﺎﺑﻌﺔ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﺍﻟﺸﻐﻞ‬ ‫ﺑﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﺍﻻﻟﺘﺤﺎﻕ‬ ‫ﻣﻦ‬
.‫ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬ ‫ﺳﻠﻚ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺧﺎﺻﺔ‬ ،‫ﺍﻷﻣﺪ‬ ‫ﺍﻟﻄﻮﯾﻠﺔ‬
‫ﺇﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻋﻞ‬ ‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﯾﻠﺠﻪ‬ :‫ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬
.‫ﺍﻟﻤﺆﮬﻼﺕ‬ ‫ﺗﺪﻗﯿﻖ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻷﺳﺎﺳﯿﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬
‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﯾﻠﺠﻪ‬ :‫ﺍﻟﻤﺘﺨﺼﺺ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬
‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﺇﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﺍﻟﻤﮭﻨﯿﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬
.‫ﺍﻟﻤﺆﮬﻼﺕ‬ ‫ﺗﺪﻗﯿﻖ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺍﻷﺳﺎﺳﯿﺔ‬
‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫�ﺘﻄﻠﺐ‬ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﺩ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺘﺴﺠﯿﻞ‬ ‫ﺇﻥ‬
.‫ﺍﻟﻤﺸ�ﻭﻃﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﻜﺘﺴﺒﺎﺕ‬ ‫ﺇﻟﻰ‬ ‫ﺍﻻﺳﺘﺠﺎﺑﺔ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬
: ‫ﺳﻨﻮﺍﺕ‬ ٨ ‫ﻓﻲ‬ ‫٣-ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬
: ‫ﺳﻨﻮﺍﺕ‬ ٥ ‫ﻓﻲ‬ ‫٢-ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬
:‫ﺳﻨﻮﺍﺕ‬ ٣ ‫ﻓﻲ‬ ‫١-ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬
: ‫ﺃﺳﺎﺳﯿﺔ‬ ‫ﺩﺑﻠﻮﻣﺎﺕ‬ ٣ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺑﺎﻟﺠﺎﻣﻌﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﻣﺴﺎﺭ‬ ‫�ﺮﺗﻜﺰ‬
Licence fondamentale Licence Professionnelle
‫ﺍﻷﺳﺎﺳﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻫﻤﺎ‬ ،‫ﺍﻟﻤﻐﺮﺏ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺠﺎﻣﻌﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎ�ﺍﺕ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻧﻮﻋﺎﻥ‬ ‫ﻫﻨﺎﻙ‬
Licence Profession- ) ‫ﺍﻟﻤﻬﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻭ‬ ( Licence fondamentale )
. ‫�ﻴﻨﻬﻤﺎ‬ ‫ﺍﻟﻔ�ﻕ‬ ‫ﺇﻇﻬﺎﺭ‬ ‫ﺳﺄﺣﺎﻭﻝ‬ ‫ﻭﺑﺎﻟﺘﺎﻟﻲ‬ ، ( nelle
‫ﺍﻟﺸﺒﺎﺏ‬ ‫ﺗﻤﻜﻦ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬ : ( Licence Professionnelle ) ‫ﺍﻟﻤﻬﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ : ‫ﺃﻭﻻ‬
‫ﺗﺴﺘﻄﻴﻊ‬ ‫ﻭ‬ ،‫ﺻﻌﻮﺑﺎﺕ‬ ‫ﺑﺪﻭﻥ‬ ‫ﺍﻟﺸﻐﻞ‬ ‫ﺳﻮﻕ‬ ‫ﻟﻮﻟﻮﺝ‬ ‫ﺗﻘﻨﻴﺔ‬ ‫ﺧﺒ�ﺍﺕ‬ ‫ﺍﻛﺘﺴﺎﺏ‬ ‫ﻣﻦ‬
. ‫ﺍﻟﻤﻬﻨﻲ‬ ‫ﺃﻱ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﺨﺼﺺ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬ ‫ﺳﻠﻚ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺩ�ﺍﺳﺘﻚ‬ ‫ﺇﻛﻤﺎﻝ‬ ‫ﺑﻮﺍﺳﻄﺘﻬﺎ‬
‫ﺍﻟﻤ�ﺍﻛﺰ‬ ‫ﻭﻟﻮﺝ‬ ‫ﻛﻤﺒﺎ��ﺎﺕ‬ ، ‫ﺍﻟﻤﺒﺎ��ﺎﺕ‬ ‫ﺑﻌﺾ‬ ‫ﺍﺟﺘﻴﺎﺯ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻷﺳﺒﻘﻴﺔ‬ ‫ﻭﻟﻬﻢ‬
‫ﺍﻻﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺎﺻﻠﻴﻦ‬ ‫ﻓﻘﻂ‬ ،( ‫)ﺍﻷﺳﺎ�ﺬﺓ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻜﻮ�ﻦ‬ ‫ﺍﻟﺘﺮ�ﻴﺔ‬ ‫ﻟﻤﻬﻦ‬ ‫ﺍﻟﺠﻬﻮﻳﺔ‬
‫ﺍﻟﺘﺮ�ﻴﺔ‬ ‫ﻣﺠﺎﻝ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﻬﻨﻴﺔ‬ ‫ﻛﺎﻹﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﺍﻟﻤﺒﺎ�ﺍﺓ‬ ‫ﺑﻬﺬﻩ‬ ‫ﻋﻼﻗﺔ‬ ‫ﺫﺍﺕ‬ ‫ﺍﻟﻤﻬﻨﻴﺔ‬
.. ‫ﻭﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻢ‬
‫ﺳﻨﺔ‬ ) ‫ﻟﻔﺼﻠﻴﻦ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﺑﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﻳﺘﻌﻠﻖ‬ ،‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻫﺬﻩ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﻧﻈﺎﻡ‬
‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﺩ�ﺒﻠﻮﻡ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺎﺻﻠﻴﻦ‬ ‫ﻭﺟﻪ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺗﻔﺘﺢ‬ ‫ﻣﺒﺎ�ﺍﺓ‬ ‫ﺇﺟﺘﻴﺎﺯ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ، ( ‫ﺟﺎﻣﻌﻴﺔ‬
‫ﺇﺣﺪﻯ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺑﺎﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﺍﻟﺘﺨﺼﺼﺎﺕ‬ ‫ﺑﻌﺾ‬ ‫ﻓﻲ‬ ( deug ) ‫ﺍﻟﺠﺎﻣﻌﻴﺔ‬
‫ﺍﻟﻤﻌﺎﻫﺪ‬ ‫ﺍﻭ‬ ‫ﺍﻟﺘﻘﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺪﺍﺭﺱ‬ ‫ﺇﺣﺪﻯ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﺨﺼﺼﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﻘﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺒﻠﻮﻣﺎﺕ‬
‫ﺍﻹ�ﺘﻘﺎﺀ‬ ‫ﻳﺘﻢ‬ ، ‫ﺍﻟﻤﻠﻒ‬ ‫ﺩ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻟﻤﺆﻫﻼﺕ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺗﺪﻗﻴﻖ‬ ‫ﻭﺑﻌﺪ‬ ، ‫ﻟﻠﺪﻭﻟﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﺎﺑﻌﺔ‬
‫ﻻ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﻮﻓﺮﺓ‬ ‫ﺍﻟﻤﻘﺎﻋﺪ‬ ‫ﻋﺪﺩ‬ ‫ﺍﻟﻐﺎﻟﺐ‬ ‫ﻭﻓﻲ‬ ) ، ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫ﺍﻟﻤﺤﺼﻞ‬ ‫ﺍﻟﻤﻌﺪﻻﺕ‬ ‫ﺣﺴﺐ‬
. ( ‫ﺍﻟﺘﺨﺼﺺ‬ ‫ﺣﺴﺐ‬ ‫ﺗﻘﺪ�ﺮ‬ ‫ﺃﻛﺒﺮ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ٣٠ ‫ﺇﻟﻰ‬ ٢٥ ‫�ﺘﺠﺎﻭﺯ‬
‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ‬ ‫ﻭﻟﻮﺟﻬﺎ‬ ‫ﻳﺘﻢ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﻬﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎ�ﺍﺕ‬ ‫ﺑﻌﺾ‬ ‫ﻫﻨﺎﻙ‬ ‫ﻭ‬
‫ﺍﻟﺘﺮ�ﻴﺔ‬ ‫ﺗﺨﺼﺺ‬ ‫�ﻴﻨﻬﺎ‬ ‫ﻣﻦ‬ ً‫ﺟﺪﺍ‬ ‫ﻗﻠﻴﻠﺔ‬ ‫ﺗﺨﺼﺼﺎﺕ‬ ‫ﺗﺒﻘﻰ‬ ‫ﻟﻜﻨﻬﺎ‬ ، ‫ﺍﻟﺒﻜﺎﻟﻮ��ﺎ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬
… ‫ﺍﻷﺳﻨﺎﻥ‬ ‫ﻃﺐ‬ ‫ﻭ‬ ، ‫ﺍﻟﺒﺪﻧﻴﺔ‬
‫ﻋﻠﻤﻴﺔ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﻫﻲ‬ : ( Licence fondamentale ) ‫ﺍﻷﺳﺎﺳﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ : ‫ﺛﺎﻧﻴﺎ‬
‫ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬ ‫ﺳﻠﻚ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﺇ�ﻤﺎﻡ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺻﺎﺣﺒﻬﺎ‬ ‫ﺗﻤﻜﻦ‬ ، ‫ﻋﻤﻠﻴﺔ‬ ‫ﻫﻲ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺃﻛﺘﺮ‬
‫ﺇﺟﺘﻴﺎﺯ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻳﻤﻜﻨﻚ‬ ‫ﺍﻟﺬﻱ‬ ، ‫ﺳﻮﺍﺀ‬ ‫ﺣﺪ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ -‫-ﺍﻟﻤﻬﻨﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﺨﺼﺺ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻷﺳﺎﺳﻲ‬
. ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﺳﻠﻚ‬ ‫ﻟﻮﺝ‬ ‫ﻣﺒﺎ��ﺎﺕ‬
‫ﺍﻟﻐﻴﺮ‬ ‫ﺍﻟﻤﺒﺎ��ﺎﺕ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻛ�ﻴﺮﺓ‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ‬ ‫ﺇﺟﺘﻴﺎﺯ‬ ‫ﻣﻦ‬ – ‫ﺍﻷﺳﺎﺳﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ – ‫ﻭﺗﻤﻜﻨﻚ‬
. ‫ﺍﻟﻤﻬﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﻟﻠﺤﺎﺻﻠﻴﻦ‬ ‫ﻣﺘﺎﺣﺔ‬
( Licence fondamentale ) / ( Licence Professionnelle )
‫ﻣﺸﺘﺮﻙ‬ ‫ﺍﻟﺠﺪﻉ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺇﻟﻴﻬﺎ‬ ‫ﺍﻟﻮﻟﻮﺝ‬ ‫ﻳﻤﻜﻦ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺍﻟﺸﻌﺐ‬
‫ﺑﺎﻟﻤﻐﺮﺏ‬ ‫ﺍﻟﻌﺎﻟﻲ‬ ‫ﺑﺎﻟﺘﻌﻠﻴﻢ‬ ‫ﺍﻟ�ﻴﺪﺍﻏﻮﺟﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻬﻨﺪﺳﺔ‬‫ﺍﻹﺑﺘﺪﺍﺋﻲ‬‫ﺍﻹﻋﺪﺍﺩﻱ‬‫ﺍﻟﺘﺎﻧﻮﻱ‬
(Master's Degree) ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬
٢
‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬
hamzajabiri6@gmail.com
behance.net/hamzajabiri ‫ﺍﻻﻧﻔﻮﻏ�ﺍﻓﻴﻜﺲ‬ ‫ﻫﺬﺍ‬ ‫ﻧﺸﺮ‬ ‫ﻋﻨﺪ‬ ‫ﺍﻟﻤﺼﺪﺭ‬ ‫ﺫﻛﺮ‬ ‫ﻭﺟﺐ‬
: ‫ﺍﻟﺠﺎ�ﻴﺮﻱ‬ ‫ﺣﻤﺰﺓ‬ ‫ﺍﻟﻤﺼﻤﻢ‬ ‫ﻣﻊ‬ ‫ﻭﻟﻠﺘﻮﺍﺻﻞ‬
‫ﺍﻟﺪﺭﺟﺎﺕ‬ ‫ﺃﻋﻠﻰ‬ ‫ﻭﻫﻲ‬ ،‫ﺍﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﺩﻭﻝ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻟﻠﻌﺪﻳﺪ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻴﺔ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﻫﻲ‬ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬
،‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺑﻤﺮﺣﻠﺔ‬ ‫ﺴﺒﻖ‬ُ‫ﺗ‬ ‫ﻣﺎ‬ ً‫ﻭﻏﺎﻟﺒﺎ‬ ،‫ﺍﻟﻤﺠﺎﻻﺕ‬ ‫ﺃﺣﺪ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺗﺨﺼﺼﺎ‬ ‫ﻭﺍﻟﺸﻬﺎﺩﺍﺕ‬
‫ﺍﻟﺪﻭﻝ‬ ‫ﻫﺬﻩ‬ ً‫)ﻏﺎﻟﺒﺎ‬ ‫ﺍﻟﺮﺳﺎﻟﺔ‬ ‫ﺗﻤﻨﺢ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺍﻟﺪﻭﻝ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﺃﻋﻠﻰ‬ ‫ﺛﺎﻧﻲ‬ ‫ﻭﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬
.(Habilitation) ‫ﺍﻟﺘﺄﻫﻴﻞ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ (‫ﺃﻭ�ﻭﺑﺎ‬ ‫ﻭﺷ�ﻕ‬ ‫ﻭﺳﻂ‬ ‫ﻓﻲ‬
‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺗﺪﺭﺱ‬ ‫ﺍﻹﺗﺤﺎﺩﻳﺔ‬ ‫�ﻭﺳﻴﺎ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﺎﺕ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬
،diploma of specialist ,Диплом Специалиста ‫ﺍﻟﻌﺎﻟﻲ‬ ‫ﺍﻟﺘﺨﺼﺺ‬ ‫ﺍﻟﺪﺑﻠﻮﻡ‬
‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﺩ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﻭﻣﺪﺓ‬ ،‫ﺃﻧﻈﻤﺔ‬ ‫ﺗﺨﺼﺺ‬ ‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ�ﻴﺔ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺱ‬ ً‫ﻣﺜﻼ‬
.‫ﺳﻨﻮﺍﺕ‬ ‫ﺛﻼﺙ‬ ‫ﺍﻟﺠﺎﻣﻌﺎﺕ‬
‫ﺗﺴﻤﻰ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺍﻟﺸﺨﺺ‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫ﻳﺤﺼﻞ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﺃﻥ‬ ‫ﻛﻤﺎ‬
‫ﻫﻲ‬ ‫ﺍﻟﻔﻠﺴﻔﺔ‬ ‫ﺩﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﺗﻠﻲ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺮﺣﻠﺔ‬ ‫ﺃﻣﺎ‬ ،Ph.d ((‫ﻓﻠﺴﻔﺔ‬ ‫))ﺩﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬
‫ﺃﻭ‬ ,‫ﺍﻟﻄ�ﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻮﻡ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺩﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ً‫ﻣﺜﻼ‬ ،DR of science ‫ﺍﻟﻌﻠﻮﻡ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺩﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﺎﺕ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺱ‬ ‫ﱠ‬‫ﺪﺭ‬ُ‫ﺗ‬ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﻫﺬﻩ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻟﺘﻘﻨﻴﺔ,....,ﺍﻟﺦ‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻮﻡ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺩﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬
.‫ﺳﻨﻮﺍﺕ‬ ‫ﺛﻼﺙ‬ ً‫ﺃﻳﻀﺎ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﻣﺪﺓ‬ ،‫ﻭﺍﻟﻤﺎﻧﻴﺎ‬ ‫�ﻭﺳﻴﺎ‬
‫ﺗﻌﻨﻲ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻲ‬ (docere) ‫ﺍﻟﻼﺗﻴﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻜﻠﻤﺔ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻳﺄ�ﻲ‬ ‫ﺩﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﺍﻟﻤﺼﻄﻠﺢ‬
‫)ﺇﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻭﺗﻌﻨﻲ‬ licentia docendi ‫ﺍﻟﻼﺗﻴﻨﻴﺔ‬ ‫ﻟﻠﻜﻠﻤﺔ‬ ‫ﺍﺧﺘﺼﺎﺭ‬ ‫ﻭﻫﻮ‬ ،"‫"ﻟﻠﺘﺪ��ﺲ‬
‫ﺍﻟﻌﺮ�ﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻜﻠﻤﺔ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﻨﻬﻀﺔ‬ ‫ﻋﺼﺮ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺼﻄﻠﺢ‬ ‫ﻫﺬﺍ‬ ‫ﺗﺮﺟﻤﺔ‬ ‫ﺗﻢ‬ ‫ﻭﻗﺪ‬ ،(‫ﺍﻟﺘﺪ��ﺲ‬
‫ﻗﺒﻞ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺗﻌﻄﻰ‬ ("‫ﺍﻟﺘﺪ��ﺲ‬ ‫)"ﺇﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﺍﻟﺸﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﻫﺬﻩ‬ ‫ﻭﻛﺎﻧﺖ‬ ،‫ﺍﻟﻼﺗﻴﻨﻴﺔ‬ ‫ﺇﻟﻰ‬
.‫ﻟﻠﺘﺪ��ﺲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺆﻫﻠﻴﻦ‬ ‫ﻭﺍﻷﺷﺨﺎﺹ‬ ‫ﻟﻠﻌﻠﻤﺎﺀ‬ ‫ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻤﻴﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﺆﺳﺴﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﺤﻜﻮﻣﺎﺕ‬
‫ﺍﻹﻧﺠﻠﻴ��ﺔ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺗﻌﻨﻲ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻲ‬ (doctor) ‫ﺍﻟﻼﺗﻴﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻜﻠﻤﺔ‬ ‫ﻓﺈﻥ‬ ،‫ﻣﻤﺎ�ﻞ‬ ‫ﻧﺤﻮ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬
.("‫ﺱ‬ ّ‫ﺭ‬ َ‫ﺪ‬ ُ‫)"ﻣ‬ ‫ﺍﻟﻌﺮ�ﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻜﻠﻤﺔ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺗﺮﺟﻤﺘﻬﺎ‬ ‫ﺗﻢ‬ ‫ﻗﺪ‬ ،(teacher)
‫ﻣﻌﻈﻢ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻷﺩﻧﻰ‬ ‫ﺑﺎﻟﺤﺪ‬ ‫ﺳﻨﻮﺍﺕ‬ ٣ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﺓ‬ ‫ﺩ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﺔ‬ ‫ﺗﺴﺘﻠﺰﻡ‬
‫ﻭﺃﺻﻴﻞ‬ ‫ﻣﺒﺘﻜﺮ‬ ‫ﺑﺤﺚ‬ ‫ﺇﻧﺠﺎﺯ‬ ‫ﻭ�ﺘﻀﻤﻦ‬ ‫ﺍﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﺩﻭﻝ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻤﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺆﺳﺴﺎﺕ‬
‫ﺃﻃ�ﻭﺣﺔ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺟﻤﻌﻬﺎ‬ ‫ﻳﺘﻢ‬ ‫ﺍﻟﺴﻴﺎﻕ‬ ‫ﺑﻨﻔﺲ‬ ‫ﺻﻐﻴﺮﺓ‬ ‫ﺃﺑﺤﺎﺙ‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻳﺘﻜﻮﻥ‬
‫ﻣﺠﺎﻝ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻣﺨﺘﺼﻴﻦ‬ ‫ﺃﺳﺎ�ﺬﺓ‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ‬ ‫ﻗﺒﻞ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻭﻣﻨﺎﻗﺸﺘﻬﺎ‬ ‫ﺗﻘ�ﻴﻤﻬﺎ‬ ‫ﻳﺘﻢ‬
.‫ﺣﺠﺒﻬﺎ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﺍﻟﺪﺭﺟﺔ‬ ‫ﻣﻨﺢ‬ ‫ﺇ�ﺮﻫﺎ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﻭﻳﺘﻢ‬ ‫ﺍﻷﻃ�ﻭﺣﺔ‬
‫ﻤﻨﺢ‬ُ‫ﺗ‬ ‫ﺃﻛﺎﺩﻳﻤﻴﺔ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫(ﻫﻲ‬ً‫ﺃﻳﻀﺎ‬ "‫"ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫)ﻭﻳﻄﻠﻖ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬
‫ﻫﺬﻩ‬ ‫ﺗﻜﻮﻥ‬ ‫ﺣﻴﺚ‬ ،‫ﻋﺎﻟﻴﺔ‬ ‫ﺔ‬ ‫ﱠ‬‫ﻤﻠﻴ‬ َ‫ﻋ‬ ‫ﺔ‬ ‫ﱠ‬‫ﺣﺮﻓﻴ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﺩﻗﻴﻘﺎ‬ ً‫ﺎ‬ َ‫ﺼ‬ ‫ﱡ‬‫ﺗﺨﺼ‬ ‫ﺩﺭﺳﻮﺍ‬ ‫ﺍﻟﺬ�ﻦ‬ ‫ﻟﻸﻓ�ﺍﺩ‬
‫ﺍﻟﺒﺤﺚ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻋﺎﻟﻴﺔ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻭ�ﺘﻄﻠﺐ‬ ‫ﺍﻟﺸﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﺑﻤﻮﺿﻮﻉ‬ ‫ﺍﻻﺧﺘﺼﺎﺹ‬ ‫ﺑﺎﻟﻐﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺔ‬
‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﺣﻤﻠﺔ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﺠﺎﻣﻌﺎﺕ‬ ‫ﺧ��ﺠﻮ‬ ‫ﻕ‬ ّ�‫ﻳﺘﻄ‬ .‫ﻭﺍﻟﻌﻤﻠﻲ‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻤﻲ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺪﻗﻴﻖ‬
‫�ﻴﻦ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺍﺧﺘﻴﺎﺭﻩ‬ ‫ﻳﺘﻢ‬ ‫ﺩﻗﻴﻖ‬ ٍ‫ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﺇﻟﻰ‬ ‫ﺍﻟﺒﻜﺎﻟﻮ��ﻮﺱ‬
‫ﻣﻨﺤﻰ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﻭﺗﺄﺧﺬ‬ .‫ﺍﻟﺒﻜﺎﻟﻮ��ﻮﺱ‬ ‫ﺗﺨﺼﺺ‬ ‫ﺑﻬﺎ‬ ‫ﻳﺴﻤﺢ‬ ‫ﺧﻴﺎ�ﺍﺕ‬ ‫ﺓ‬ ّ‫ﻋﺪ‬
‫ﻣﻬﺎ�ﺍﺕ‬ ُ‫ﺐ‬ ‫ﱠ‬‫�ﺘﻄﻠ‬ ‫ﻟﺬﻟﻚ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﺨﺼﺺ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻄ�ﻴﻘﻲ‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻤﻲ‬ ‫ﻟﻠﺘﺤﺼﻴﻞ‬ ً‫ﻣﺎ‬ ‫ﱢ‬‫ﻣﺘﻘﺪ‬
‫ﻋﻦ‬ ً‫ﻓﻀﻼ‬ ،‫ﺍﻟﻤﺸﻜﻼﺕ‬ ‫ﻟﺤﻞ‬ ‫ﺍﻟﻤﻨﻬﺠﻲ‬ ‫ﺍﻟﺘﻔﻜﻴﺮ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﻗﺪﺭﺓ‬ ‫ﻭ‬ ،‫ﻋﺎﻟﻴﺔ‬ ‫ﺗﺤﻠﻴﻠﻴﺔ‬
‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﻭﺍﻟﻘﺪﺭﺓ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﻘﺪﻣﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺸﻜﻼﺕ‬ ّ‫ﻭﺣﻞ‬ ‫ﺍﻻﺣﺘ�ﺍﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻌﻤﻠﻲ‬ ‫ﺍﻟﺘﻄ�ﻴﻖ‬
.‫ﻭﺍﻟﻤﺘﻘﺪﻡ‬ ّ‫ﺍﻟﻤﺴﺘﻘﻞ‬ ‫ﺍﻟﺘﻔﻜﻴﺮ‬
:‫ﻫﻲ‬ ً‫ﺍ�ﺘﺸﺎ�ﺍ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﻋﻨﺎﻭ�ﻦ‬ ‫ﺃﻛﺜﺮ‬
‫ﻟﻠﺘﺨﺼﺼﺎﺕ‬ ‫ﻤﻨﺢ‬ُ‫ﺗ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ (Master of Arts - M.A.) ‫ﺍﻵﺩﺍﺏ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬
.‫ﺍﻷﺩ�ﻴﺔ‬
‫ﻤﻨﺢ‬ُ‫ﺗ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ (Master of Science - M.S.) ‫ﺍﻟﻌﻠﻮﻡ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬
.‫ﺍﻟﻌﻠﻤﻴﺔ‬ ‫ﻟﻠﺘﺨﺼﺼﺎﺕ‬
‫ﺃﻭ‬ ،(‫)ﺍﻟﺮﺳﺎﻟﺔ‬ ‫ﺍﻟﺒﺤﺚ‬ ‫ﻣﺴﺎﺭ‬ ‫ﺃﻭ‬ ،‫ﺍﻟﻤﺴﺎﻗﺎﺕ‬ ‫ﺑﻤﺴﺎﺭ‬ ‫ﺎ‬ ّ‫ﺇﻣ‬ ‫ﺍﻟﺪﺭﺟﺎﺕ‬ ‫ﻫﺬﻩ‬ ‫ﺪﺭﺱ‬ُ‫ﻭﺗ‬
.ً‫ﻣﻌﺎ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﺤﺚ‬ ‫ﺍﻟﻤﺴﺎﻗﺎﺕ‬ ‫ﻳﺸﻤﻞ‬ ٍ‫ﺑﻤﺴﺎﺭ‬
:‫ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫ﺃﺧﺮﻯ‬ ‫ﻴﺎﺕ‬ ّ‫ﻣﺴﻤ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﻋﻨﺎﻭ�ﻦ‬ ‫ﻭﻫﻨﺎﻙ‬
Master of Business Administration -) ‫ﺍﻷﻋﻤﺎﻝ‬ ‫ﺇﺩﺍﺭﺓ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬
.(MBA
.(Master of Public Administration - MPA) ‫ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ‬ ‫ﺍﻹﺩﺍﺭﺓ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬
Master of Busi-) ‫ﺍﻟﻬﻨﺪﺳﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺩﺍﺭﺓ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﺍﻟﻬﻨﺪﺳﻴﺔ‬ ‫ﺍﻷﻋﻤﺎﻝ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬
.(ness Engineering - MBE
.(Master of Laws - LL.M.) ‫ﺍﻟﻘﺎﻧﻮﻥ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬
.(Master of Social Work - MSW) ‫ﺍﻻﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﺍﻟﻌﻤﻞ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬
:‫ﻛﺎﻟﺘﺎﻟﻲ‬ ،‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﻟﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﺃﻧﻮﺍﻉ‬ ‫ﺓ‬ ّ‫ﻋﺪ‬ ‫ﻭﻫﻨﺎﻙ‬
‫ﻭﻫﻲ‬ ،(Post-graduate master's degree) ‫ﺍﻟﺘﺨ�ﺝ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬
.‫ﺍﻟﺒﻜﺎﻟﻮ��ﻮﺱ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻳﺤﻤﻞ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻟﻜﻞ‬ ‫ﻣﺨﺼﺼﺔ‬
Post-graduate research mas-) ‫ﺍﻟﺘﺨ�ﺝ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺍﻟﺒﺤﺜﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬
‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺗﺤﺘﻮﻱ‬ ‫ﺑﻜﺎﻟﻮ��ﻮﺱ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻳﺤﻤﻞ‬ ‫ﻟﻤﻦ‬ ‫ﻣﺨﺼﺼﺔ‬ ‫ﻭﻫﻲ‬ ،(ter's degree
‫ﻣﻨﺸﻮ�ﺍﺕ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﺑﺤﻮﺙ‬ ‫ﻋﺪﺓ‬ ‫ﻟﻠﺸﺨﺺ‬ ‫ﺻﺪﺭ‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫ﻳﻜﻮﻥ‬ ‫ﺃﻥ‬ ‫ﺃﻭﻭ‬ ‫ﻣﻬﻤﺔ‬ ‫ﺑﺤﺜﻴﺔ‬ ‫ﻣﺎﺩﺓ‬
.‫ﻋﻠﻤﻴﺔ‬
‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻭﻫﻲ‬ ،(Executive master's degree) ‫ﺍﻟﺘﻨﻔﻴﺬﻳﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬
‫ﻋﻦ‬ ‫ﺍﻟﺪﺭﺟﺔ‬ ‫ﻫﺬﻩ‬ ‫ﻣﺘﻄﻠﺒﺎﺕ‬ ‫ﻭﺗﺨﺘﻠﻒ‬ .‫ﺍﻟﺘﻨﻔﻴﺬ�ﻴﻦ‬ ‫ﻟﻠﻤﺤﺘﺮﻓﻴﻦ‬ ‫ﻣﺼﻤﻤﺔ‬ ‫ﻣﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬
‫ﺍﻟﻘﺒﻮﻝ‬ ‫ﻧﻮﺍﺣﻲ‬ ‫ﻓﻲ‬ (‫ﺍﻟﺴﺎﺑﻘﻴﻦ‬ ‫)ﺍﻟﻨﻮﻋﻴﻦ‬ ‫ﺍﻟﻤﻨﺘﻈﻤﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﻣﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬
.‫ﺍﻷﻛﺎﺩﻳﻤﻴﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﺨﻄﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﺨ�ﺝ‬ ‫ﻭﻣﺘﻄﻠﺒﺎﺕ‬
،(Integrated master's degree) (‫ﻨﺔ‬ ‫ﱠ‬‫)ﺍﻟﻤﻀﻤ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﻜﺎﻣﻠﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬
‫ﻣﺘﻄﻠﺒﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﻳﺪﺭﺱ‬ ‫ﺣﻴﺚ‬ ،‫ﺍﻟﺘﺨ�ﺝ‬ ‫ﺩﻭﻥ‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫ﻟﻤﻦ‬ ‫ﻋﻠﻤﻴﺔ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻭﻫﻲ‬
‫ﻭﻋﻨﺪ‬ .‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺑﻤﺴﺘﻮﻯ‬ ‫ﻟﻠﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﺇﺿﺎﻓﻴﺔ‬ ‫ﺑﺴﻨﺔ‬ ‫ﻳﻠﺤﻘﻬﺎ‬ ّ‫ﺛﻢ‬ ‫ﺍﻟﺒﻜﺎﻟﻮ��ﻮﺱ‬
‫ﻪ‬ّ‫ﺃﻧ‬ ّ‫ﺇﻻ‬ ،‫ﻛﺎﻣﻠﺔ‬ ‫ﻣﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﻳﺤﺼﻞ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﻄﻠﺒﺎﺕ‬ ‫ﻛﺎﻓﺔ‬ ‫ﺍﺳﺘﻴﻔﺎﺀ‬
‫ﺍﻟﻌﻠﻤﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺠﺎﻻﺕ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺐ‬ ُ‫ﻠ‬ ْ‫ﻐ‬َ‫ﻳ‬ ‫ﺍﻟﻨﻮﻉ‬ ‫ﻭﻫﺬﺍ‬ ،‫ﺍﻟﺒﻜﺎﻟﻮ��ﻮﺱ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻤﻨﺢ‬ُ‫ﻳ‬ ‫ﻻ‬
.‫ﻟﻠﺪ�ﺍﺳﺔ‬
‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫ﻣﺘﻄﻠﺒﺎﺕ‬
‫ﺍﻟﻤﺴﺎﺭ‬ ‫ﻭﺑﺎﺧﺘﻼﻑ‬ ،‫ﻟﻠﺠﺎﻣﻌﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻤﻲ‬ ‫ﺍﻟﻨﻈﺎﻡ‬ ‫ﺑﺎﺧﺘﻼﻑ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﻄﻠﺒﺎﺕ‬ ‫ﺗﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﺞ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻘﺒﻮﻝ‬ ‫ﺷ�ﻭﻁ‬ ‫ﺍﺳﺘﻴﻔﺎﺀ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ .‫ﻟﻠﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﺍﻟﺸﺨﺺ‬ ‫ﻳﺨﺘﺎﺭﻩ‬ ‫ﺍﻟﺬﻱ‬
‫�ﻴﻦ‬ ‫�ﺘ�ﺍﻭﺡ‬ ‫ﻭﻫﻲ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﺑﻤﺪﺓ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﻳﻠﺘﺰﻡ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬
‫ﺍﻟﺨﻄﺔ‬ ‫ﻭﺑﺤﻮﺙ‬ ‫ﻣﺴﺎﻗﺎﺕ‬ ‫ﻳﺠﺘﺎﺯ‬ ‫ﺃﻥ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺛﻢ‬ ،ً‫ﻏﺎﻟﺒﺎ‬ ‫ﺩ�ﺍﺳﻴﺘﻴﻦ‬ ‫ﺳﻨﺘﻴﻦ‬ ‫ﺇﻟﻰ‬ ‫ﺳﻨﺔ‬
‫ﻓﻲ‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫ﺃﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻨﺠﺎﺡ‬ ‫ﻻﺕ‬ ّ‫ﻣﻌﺪ‬ ‫ﺃﺩﻧﻰ‬ ‫ﻭﺗﻜﻮﻥ‬ ،‫ﺑﻨﺠﺎﺡ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﻴﺔ‬
.‫ﺍﻟﺒﻜﺎﻟﻮ��ﻮﺱ‬
٣+‫ﺑﺎﻛﻠﻮرﻳﺎ‬‫اﻹﺟﺎزة‬‫ﺳﻠﻚ‬٥+‫ﺑﺎﻛﻠﻮرﻳﺎ‬‫اﳌﺎﺳﱰ‬‫ﺳﻠﻚ‬٨+‫ﺑﺎﻛﻠﻮرﻳﺎ‬‫اه‬‫ر‬‫اﻟﺪﻛﺘﻮ‬‫ﺳﻠﻚ‬
‫اﻟﺸﻐﻞ‬‫ﺳﻮق‬

More Related Content

Featured

Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsPixeldarts
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthThinkNow
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfmarketingartwork
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024Neil Kimberley
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)contently
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024Albert Qian
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsKurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summarySpeakerHub
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Tessa Mero
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentLily Ray
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesVit Horky
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementMindGenius
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...RachelPearson36
 
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...Applitools
 
12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at Work12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at WorkGetSmarter
 

Featured (20)

Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
 
12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at Work12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at Work
 

الهندسة البيداغوجية للتعليم العالي بالمغرب

  • 1. ‫اﻟﺮوض‬ ‫اﻟﺘﺤﻀريي‬ ‫اﻟﺜﺎين‬ ‫اﻟﺜﺎﻟﺚ‬ ‫اﺑﻊ‬‫ﺮ‬‫اﻟ‬ ‫اﻟﺨﺎﻣﺲ‬ ‫اﻟﺴﺎدس‬ ‫اﻟﺴﺎﺑﻊ‬ ‫اﻟﺘﺎﻣﻦ‬ ‫اﻟﺘﺎﺳﻊ‬ ‫ﻣﺸﱰك‬ ‫اﻟﺠﺪع‬ ‫ﺑﺎﻛﻠﻮرﻳﺎ‬ ‫أوﱃ‬ ‫ﺑﺎﻛﻠﻮرﻳﺎ‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﴍﻋﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬ ‫اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫اﻟﻠﻐﺔ‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬ ‫آداب‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬ ‫إﻧﺴﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬ ‫إﻗﺘﺼﺎد‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎيت‬ ‫ﺗﺪﺑري‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﺗﻄﺒﻴﻘﻴﺔ‬ ‫ﻓﻨﻮن‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﻓﺰﻳﺎء‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬ ‫واﻻرض‬ ‫اﻟﺤﻴﺎة‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬ ‫اﻋﻴﺔ‬‫ر‬‫ز‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬ (‫)أ‬ ‫رﻳﺎﺿﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬ (‫)ب‬ ‫رﻳﺎﺿﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﴍﻋﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬ ‫اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫اﻟﻠﻐﺔ‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬ ‫إﻧﺴﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫آداب‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬ ‫وﺗﺪﺑري‬ ‫إﻗﺘﺼﺎد‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬ ‫ﺗﻄﺒﻴﻘﻴﺔ‬ ‫ﻓﻨﻮن‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬ ‫ﺗﺠﺮﻳﺒﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬ ‫رﻳﺎﺿﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬ ‫ﻛﻬﺮﺑﺎء‬ ‫ﺗﻘﻨﻲ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬ ‫ﻣﻴﻜﺎﻧﻴﻚ‬ ‫ﺗﻘﻨﻲ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫أوﱃ‬ ‫ﻛﻬﺮﺑﺎء‬ ‫ﺗﻘﻨﻲ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﻣﻴﻜﺎﻧﻴﻚ‬ ‫ﺗﻘﻨﻲ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺑﺎك‬ ‫ﺗﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺒﻜﻠﻮ��ﺎ‬ ١ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ٢ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ‫ﺍﻹﺧﺘﻴﺎﺭ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﻤﺴﺎﻋﺪﺓ‬ ١ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ٢ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ٣ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ٤ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ‫اﻟﻼزﻣﺔ‬ ‫اﳌﻌﺎرف‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﺨﺼﺺ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬ ١ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ٢ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ٣ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ٤ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ‫اﻟﻼزﻣﺔ‬ ‫اﳌﻌﺎرف‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬ ‫اﻟﻼزﻣﺔ‬ ‫اﳌﻌﺎرف‬ ‫اﺳﺎت‬‫ر‬‫د‬ ‫اه‬‫ر‬‫اﻟﺪﻛﺘﻮ‬ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ٤ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ٥ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ٦ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ٣ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ‫ﺍﻻﺳﺎﺳﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺇﺟﺎﺯﺓ‬ ‫اﻟﻼزﻣﺔ‬ ‫اﳌﻌﺎرف‬ ٤ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ٥ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ٦ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ٣ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬ ‫ﻣﻬﻨﻴﺔ‬ ‫ﺇﺟﺎﺯﺓ‬ ‫اﻟﻼزﻣﺔ‬ ‫اﳌﻌﺎرف‬ .. ‫إﱃ‬ ‫اﻟﻮﻟﻮج‬ ‫ميﻜﻦ‬ .. ‫إﱃ‬ ‫اﻟﻮﻟﻮج‬ ‫ميﻜﻦ‬ .. ‫ﺗﻮﻓﺮ‬ ‫ﺑﴩط‬ .. ‫إﱃ‬ ‫اﻟﻮﻟﻮج‬ ‫ميﻜﻦ‬ .. ‫ﺗﻮﻓﺮ‬ ‫ﺑﴩط‬ .. ‫إﱃ‬ ‫اﻟﻮﻟﻮج‬ ‫ميﻜﻦ‬ .. ‫ﺗﻮﻓﺮ‬ ‫ﺑﴩط‬ ‫ﻡ‬ ‫ﺝ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﺨﺼﺼﺔ‬‫ﺍﻟﺠﺎﻣﻌﻴﺔ‬‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬‫ﺩ�ﺒﻠﻮﻡ‬ ‫ﻉ‬ ‫ﺝ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ‬‫ﺍﻟﺠﺎﻣﻌﻴﺔ‬‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬‫ﺩ�ﺒﻠﻮﻡ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﺗﻤﻜﻦ‬ :‫ﺍﻟﻤﻬﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﻠﺘﯿﻦ‬ ‫ﺑﺴﺪﺍﺳﯿﺘﯿﻦ‬ ‫ﺍﻷﻣﺮ‬ ‫ﯾﺘﻌﻠﻖ‬ ‫ﻭ‬ ،‫ﺷﻐﻞ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ (‫ﺍﻟﻤﺘﻮﻓﺮﺓ‬ ‫ﺍﻟﻤﻘﺎﻋﺪ‬ ‫ﻋﺪﺩ‬ ‫)ﺣﺴﺐ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﯾﻠﺠﮭﺎ‬ ‫ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ‬ ‫ﺍﻟﺠﺎﻣﻌﯿﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﺩﺑﻠﻮﻡ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬ .‫ﺍﻟﻤﺆﮬﻼﺕ‬ ‫ﺗﺪﻗﯿﻖ‬ ‫ﻭﺑﻌﺪ‬ ‫ﺍﻟﻤﮭﻨﯿﺔ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﺗﻤﻜﻦ‬ :‫ﺍﻷﺳﺎﺳﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﻣﺘﺎﺑﻌﺔ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﺍﻟﺸﻐﻞ‬ ‫ﺑﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﺍﻻﻟﺘﺤﺎﻕ‬ ‫ﻣﻦ‬ .‫ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬ ‫ﺳﻠﻚ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺧﺎﺻﺔ‬ ،‫ﺍﻷﻣﺪ‬ ‫ﺍﻟﻄﻮﯾﻠﺔ‬ ‫ﺇﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻋﻞ‬ ‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﯾﻠﺠﻪ‬ :‫ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬ .‫ﺍﻟﻤﺆﮬﻼﺕ‬ ‫ﺗﺪﻗﯿﻖ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻷﺳﺎﺳﯿﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﯾﻠﺠﻪ‬ :‫ﺍﻟﻤﺘﺨﺼﺺ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﺇﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﺍﻟﻤﮭﻨﯿﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ .‫ﺍﻟﻤﺆﮬﻼﺕ‬ ‫ﺗﺪﻗﯿﻖ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺍﻷﺳﺎﺳﯿﺔ‬ ‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫�ﺘﻄﻠﺐ‬ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﺩ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺘﺴﺠﯿﻞ‬ ‫ﺇﻥ‬ .‫ﺍﻟﻤﺸ�ﻭﻃﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﻜﺘﺴﺒﺎﺕ‬ ‫ﺇﻟﻰ‬ ‫ﺍﻻﺳﺘﺠﺎﺑﺔ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ : ‫ﺳﻨﻮﺍﺕ‬ ٨ ‫ﻓﻲ‬ ‫٣-ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ : ‫ﺳﻨﻮﺍﺕ‬ ٥ ‫ﻓﻲ‬ ‫٢-ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬ :‫ﺳﻨﻮﺍﺕ‬ ٣ ‫ﻓﻲ‬ ‫١-ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ : ‫ﺃﺳﺎﺳﯿﺔ‬ ‫ﺩﺑﻠﻮﻣﺎﺕ‬ ٣ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺑﺎﻟﺠﺎﻣﻌﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﻣﺴﺎﺭ‬ ‫�ﺮﺗﻜﺰ‬ Licence fondamentale Licence Professionnelle ‫ﺍﻷﺳﺎﺳﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻫﻤﺎ‬ ،‫ﺍﻟﻤﻐﺮﺏ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺠﺎﻣﻌﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎ�ﺍﺕ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻧﻮﻋﺎﻥ‬ ‫ﻫﻨﺎﻙ‬ Licence Profession- ) ‫ﺍﻟﻤﻬﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻭ‬ ( Licence fondamentale ) . ‫�ﻴﻨﻬﻤﺎ‬ ‫ﺍﻟﻔ�ﻕ‬ ‫ﺇﻇﻬﺎﺭ‬ ‫ﺳﺄﺣﺎﻭﻝ‬ ‫ﻭﺑﺎﻟﺘﺎﻟﻲ‬ ، ( nelle ‫ﺍﻟﺸﺒﺎﺏ‬ ‫ﺗﻤﻜﻦ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬ : ( Licence Professionnelle ) ‫ﺍﻟﻤﻬﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ : ‫ﺃﻭﻻ‬ ‫ﺗﺴﺘﻄﻴﻊ‬ ‫ﻭ‬ ،‫ﺻﻌﻮﺑﺎﺕ‬ ‫ﺑﺪﻭﻥ‬ ‫ﺍﻟﺸﻐﻞ‬ ‫ﺳﻮﻕ‬ ‫ﻟﻮﻟﻮﺝ‬ ‫ﺗﻘﻨﻴﺔ‬ ‫ﺧﺒ�ﺍﺕ‬ ‫ﺍﻛﺘﺴﺎﺏ‬ ‫ﻣﻦ‬ . ‫ﺍﻟﻤﻬﻨﻲ‬ ‫ﺃﻱ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﺨﺼﺺ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬ ‫ﺳﻠﻚ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺩ�ﺍﺳﺘﻚ‬ ‫ﺇﻛﻤﺎﻝ‬ ‫ﺑﻮﺍﺳﻄﺘﻬﺎ‬ ‫ﺍﻟﻤ�ﺍﻛﺰ‬ ‫ﻭﻟﻮﺝ‬ ‫ﻛﻤﺒﺎ��ﺎﺕ‬ ، ‫ﺍﻟﻤﺒﺎ��ﺎﺕ‬ ‫ﺑﻌﺾ‬ ‫ﺍﺟﺘﻴﺎﺯ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻷﺳﺒﻘﻴﺔ‬ ‫ﻭﻟﻬﻢ‬ ‫ﺍﻻﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺎﺻﻠﻴﻦ‬ ‫ﻓﻘﻂ‬ ،( ‫)ﺍﻷﺳﺎ�ﺬﺓ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻜﻮ�ﻦ‬ ‫ﺍﻟﺘﺮ�ﻴﺔ‬ ‫ﻟﻤﻬﻦ‬ ‫ﺍﻟﺠﻬﻮﻳﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﺮ�ﻴﺔ‬ ‫ﻣﺠﺎﻝ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﻬﻨﻴﺔ‬ ‫ﻛﺎﻹﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﺍﻟﻤﺒﺎ�ﺍﺓ‬ ‫ﺑﻬﺬﻩ‬ ‫ﻋﻼﻗﺔ‬ ‫ﺫﺍﺕ‬ ‫ﺍﻟﻤﻬﻨﻴﺔ‬ .. ‫ﻭﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻢ‬ ‫ﺳﻨﺔ‬ ) ‫ﻟﻔﺼﻠﻴﻦ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﺑﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﻳﺘﻌﻠﻖ‬ ،‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻫﺬﻩ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﻧﻈﺎﻡ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺎﺕ‬ ‫ﺩ�ﺒﻠﻮﻡ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺎﺻﻠﻴﻦ‬ ‫ﻭﺟﻪ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺗﻔﺘﺢ‬ ‫ﻣﺒﺎ�ﺍﺓ‬ ‫ﺇﺟﺘﻴﺎﺯ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ، ( ‫ﺟﺎﻣﻌﻴﺔ‬ ‫ﺇﺣﺪﻯ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺑﺎﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﺍﻟﺘﺨﺼﺼﺎﺕ‬ ‫ﺑﻌﺾ‬ ‫ﻓﻲ‬ ( deug ) ‫ﺍﻟﺠﺎﻣﻌﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﻌﺎﻫﺪ‬ ‫ﺍﻭ‬ ‫ﺍﻟﺘﻘﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺪﺍﺭﺱ‬ ‫ﺇﺣﺪﻯ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﺨﺼﺼﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﻘﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺒﻠﻮﻣﺎﺕ‬ ‫ﺍﻹ�ﺘﻘﺎﺀ‬ ‫ﻳﺘﻢ‬ ، ‫ﺍﻟﻤﻠﻒ‬ ‫ﺩ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻟﻤﺆﻫﻼﺕ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺗﺪﻗﻴﻖ‬ ‫ﻭﺑﻌﺪ‬ ، ‫ﻟﻠﺪﻭﻟﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﺎﺑﻌﺔ‬ ‫ﻻ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﻮﻓﺮﺓ‬ ‫ﺍﻟﻤﻘﺎﻋﺪ‬ ‫ﻋﺪﺩ‬ ‫ﺍﻟﻐﺎﻟﺐ‬ ‫ﻭﻓﻲ‬ ) ، ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫ﺍﻟﻤﺤﺼﻞ‬ ‫ﺍﻟﻤﻌﺪﻻﺕ‬ ‫ﺣﺴﺐ‬ . ( ‫ﺍﻟﺘﺨﺼﺺ‬ ‫ﺣﺴﺐ‬ ‫ﺗﻘﺪ�ﺮ‬ ‫ﺃﻛﺒﺮ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ٣٠ ‫ﺇﻟﻰ‬ ٢٥ ‫�ﺘﺠﺎﻭﺯ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻣﺒﺎﺷﺮﺓ‬ ‫ﻭﻟﻮﺟﻬﺎ‬ ‫ﻳﺘﻢ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﻬﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎ�ﺍﺕ‬ ‫ﺑﻌﺾ‬ ‫ﻫﻨﺎﻙ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻟﺘﺮ�ﻴﺔ‬ ‫ﺗﺨﺼﺺ‬ ‫�ﻴﻨﻬﺎ‬ ‫ﻣﻦ‬ ً‫ﺟﺪﺍ‬ ‫ﻗﻠﻴﻠﺔ‬ ‫ﺗﺨﺼﺼﺎﺕ‬ ‫ﺗﺒﻘﻰ‬ ‫ﻟﻜﻨﻬﺎ‬ ، ‫ﺍﻟﺒﻜﺎﻟﻮ��ﺎ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬ … ‫ﺍﻷﺳﻨﺎﻥ‬ ‫ﻃﺐ‬ ‫ﻭ‬ ، ‫ﺍﻟﺒﺪﻧﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻤﻴﺔ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﻫﻲ‬ : ( Licence fondamentale ) ‫ﺍﻷﺳﺎﺳﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ : ‫ﺛﺎﻧﻴﺎ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺳﺘﺮ‬ ‫ﺳﻠﻚ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﺇ�ﻤﺎﻡ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺻﺎﺣﺒﻬﺎ‬ ‫ﺗﻤﻜﻦ‬ ، ‫ﻋﻤﻠﻴﺔ‬ ‫ﻫﻲ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺃﻛﺘﺮ‬ ‫ﺇﺟﺘﻴﺎﺯ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻳﻤﻜﻨﻚ‬ ‫ﺍﻟﺬﻱ‬ ، ‫ﺳﻮﺍﺀ‬ ‫ﺣﺪ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ -‫-ﺍﻟﻤﻬﻨﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﺨﺼﺺ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻷﺳﺎﺳﻲ‬ . ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﺳﻠﻚ‬ ‫ﻟﻮﺝ‬ ‫ﻣﺒﺎ��ﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﻐﻴﺮ‬ ‫ﺍﻟﻤﺒﺎ��ﺎﺕ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻛ�ﻴﺮﺓ‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ‬ ‫ﺇﺟﺘﻴﺎﺯ‬ ‫ﻣﻦ‬ – ‫ﺍﻷﺳﺎﺳﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ – ‫ﻭﺗﻤﻜﻨﻚ‬ . ‫ﺍﻟﻤﻬﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﻟﻠﺤﺎﺻﻠﻴﻦ‬ ‫ﻣﺘﺎﺣﺔ‬ ( Licence fondamentale ) / ( Licence Professionnelle ) ‫ﻣﺸﺘﺮﻙ‬ ‫ﺍﻟﺠﺪﻉ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺇﻟﻴﻬﺎ‬ ‫ﺍﻟﻮﻟﻮﺝ‬ ‫ﻳﻤﻜﻦ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺍﻟﺸﻌﺐ‬ ‫ﺑﺎﻟﻤﻐﺮﺏ‬ ‫ﺍﻟﻌﺎﻟﻲ‬ ‫ﺑﺎﻟﺘﻌﻠﻴﻢ‬ ‫ﺍﻟ�ﻴﺪﺍﻏﻮﺟﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻬﻨﺪﺳﺔ‬‫ﺍﻹﺑﺘﺪﺍﺋﻲ‬‫ﺍﻹﻋﺪﺍﺩﻱ‬‫ﺍﻟﺘﺎﻧﻮﻱ‬ (Master's Degree) ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬ ٢ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬ hamzajabiri6@gmail.com behance.net/hamzajabiri ‫ﺍﻻﻧﻔﻮﻏ�ﺍﻓﻴﻜﺲ‬ ‫ﻫﺬﺍ‬ ‫ﻧﺸﺮ‬ ‫ﻋﻨﺪ‬ ‫ﺍﻟﻤﺼﺪﺭ‬ ‫ﺫﻛﺮ‬ ‫ﻭﺟﺐ‬ : ‫ﺍﻟﺠﺎ�ﻴﺮﻱ‬ ‫ﺣﻤﺰﺓ‬ ‫ﺍﻟﻤﺼﻤﻢ‬ ‫ﻣﻊ‬ ‫ﻭﻟﻠﺘﻮﺍﺻﻞ‬ ‫ﺍﻟﺪﺭﺟﺎﺕ‬ ‫ﺃﻋﻠﻰ‬ ‫ﻭﻫﻲ‬ ،‫ﺍﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﺩﻭﻝ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻟﻠﻌﺪﻳﺪ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻴﺔ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﻫﻲ‬ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ،‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺑﻤﺮﺣﻠﺔ‬ ‫ﺴﺒﻖ‬ُ‫ﺗ‬ ‫ﻣﺎ‬ ً‫ﻭﻏﺎﻟﺒﺎ‬ ،‫ﺍﻟﻤﺠﺎﻻﺕ‬ ‫ﺃﺣﺪ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺗﺨﺼﺼﺎ‬ ‫ﻭﺍﻟﺸﻬﺎﺩﺍﺕ‬ ‫ﺍﻟﺪﻭﻝ‬ ‫ﻫﺬﻩ‬ ً‫)ﻏﺎﻟﺒﺎ‬ ‫ﺍﻟﺮﺳﺎﻟﺔ‬ ‫ﺗﻤﻨﺢ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺍﻟﺪﻭﻝ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﺃﻋﻠﻰ‬ ‫ﺛﺎﻧﻲ‬ ‫ﻭﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ .(Habilitation) ‫ﺍﻟﺘﺄﻫﻴﻞ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ (‫ﺃﻭ�ﻭﺑﺎ‬ ‫ﻭﺷ�ﻕ‬ ‫ﻭﺳﻂ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺗﺪﺭﺱ‬ ‫ﺍﻹﺗﺤﺎﺩﻳﺔ‬ ‫�ﻭﺳﻴﺎ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﺎﺕ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ،diploma of specialist ,Диплом Специалиста ‫ﺍﻟﻌﺎﻟﻲ‬ ‫ﺍﻟﺘﺨﺼﺺ‬ ‫ﺍﻟﺪﺑﻠﻮﻡ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﺩ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﻭﻣﺪﺓ‬ ،‫ﺃﻧﻈﻤﺔ‬ ‫ﺗﺨﺼﺺ‬ ‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ�ﻴﺔ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺱ‬ ً‫ﻣﺜﻼ‬ .‫ﺳﻨﻮﺍﺕ‬ ‫ﺛﻼﺙ‬ ‫ﺍﻟﺠﺎﻣﻌﺎﺕ‬ ‫ﺗﺴﻤﻰ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺍﻟﺸﺨﺺ‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫ﻳﺤﺼﻞ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﺃﻥ‬ ‫ﻛﻤﺎ‬ ‫ﻫﻲ‬ ‫ﺍﻟﻔﻠﺴﻔﺔ‬ ‫ﺩﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﺗﻠﻲ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺮﺣﻠﺔ‬ ‫ﺃﻣﺎ‬ ،Ph.d ((‫ﻓﻠﺴﻔﺔ‬ ‫))ﺩﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﺃﻭ‬ ,‫ﺍﻟﻄ�ﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻮﻡ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺩﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ً‫ﻣﺜﻼ‬ ،DR of science ‫ﺍﻟﻌﻠﻮﻡ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺩﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﺎﺕ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺱ‬ ‫ﱠ‬‫ﺪﺭ‬ُ‫ﺗ‬ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﻫﺬﻩ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﻟﺘﻘﻨﻴﺔ,....,ﺍﻟﺦ‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻮﻡ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺩﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ .‫ﺳﻨﻮﺍﺕ‬ ‫ﺛﻼﺙ‬ ً‫ﺃﻳﻀﺎ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﻣﺪﺓ‬ ،‫ﻭﺍﻟﻤﺎﻧﻴﺎ‬ ‫�ﻭﺳﻴﺎ‬ ‫ﺗﻌﻨﻲ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻲ‬ (docere) ‫ﺍﻟﻼﺗﻴﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻜﻠﻤﺔ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻳﺄ�ﻲ‬ ‫ﺩﻛﺘﻮ�ﺍﻩ‬ ‫ﺍﻟﻤﺼﻄﻠﺢ‬ ‫)ﺇﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻭﺗﻌﻨﻲ‬ licentia docendi ‫ﺍﻟﻼﺗﻴﻨﻴﺔ‬ ‫ﻟﻠﻜﻠﻤﺔ‬ ‫ﺍﺧﺘﺼﺎﺭ‬ ‫ﻭﻫﻮ‬ ،"‫"ﻟﻠﺘﺪ��ﺲ‬ ‫ﺍﻟﻌﺮ�ﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻜﻠﻤﺔ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﻨﻬﻀﺔ‬ ‫ﻋﺼﺮ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺼﻄﻠﺢ‬ ‫ﻫﺬﺍ‬ ‫ﺗﺮﺟﻤﺔ‬ ‫ﺗﻢ‬ ‫ﻭﻗﺪ‬ ،(‫ﺍﻟﺘﺪ��ﺲ‬ ‫ﻗﺒﻞ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺗﻌﻄﻰ‬ ("‫ﺍﻟﺘﺪ��ﺲ‬ ‫)"ﺇﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﺍﻟﺸﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﻫﺬﻩ‬ ‫ﻭﻛﺎﻧﺖ‬ ،‫ﺍﻟﻼﺗﻴﻨﻴﺔ‬ ‫ﺇﻟﻰ‬ .‫ﻟﻠﺘﺪ��ﺲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺆﻫﻠﻴﻦ‬ ‫ﻭﺍﻷﺷﺨﺎﺹ‬ ‫ﻟﻠﻌﻠﻤﺎﺀ‬ ‫ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻤﻴﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﺆﺳﺴﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﺤﻜﻮﻣﺎﺕ‬ ‫ﺍﻹﻧﺠﻠﻴ��ﺔ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺗﻌﻨﻲ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻲ‬ (doctor) ‫ﺍﻟﻼﺗﻴﻨﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻜﻠﻤﺔ‬ ‫ﻓﺈﻥ‬ ،‫ﻣﻤﺎ�ﻞ‬ ‫ﻧﺤﻮ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ .("‫ﺱ‬ ّ‫ﺭ‬ َ‫ﺪ‬ ُ‫)"ﻣ‬ ‫ﺍﻟﻌﺮ�ﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻜﻠﻤﺔ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺗﺮﺟﻤﺘﻬﺎ‬ ‫ﺗﻢ‬ ‫ﻗﺪ‬ ،(teacher) ‫ﻣﻌﻈﻢ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻷﺩﻧﻰ‬ ‫ﺑﺎﻟﺤﺪ‬ ‫ﺳﻨﻮﺍﺕ‬ ٣ ‫ﺍﻟﺪﻛﺘﻮ�ﺍﺓ‬ ‫ﺩ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﺔ‬ ‫ﺗﺴﺘﻠﺰﻡ‬ ‫ﻭﺃﺻﻴﻞ‬ ‫ﻣﺒﺘﻜﺮ‬ ‫ﺑﺤﺚ‬ ‫ﺇﻧﺠﺎﺯ‬ ‫ﻭ�ﺘﻀﻤﻦ‬ ‫ﺍﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﺩﻭﻝ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻤﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺆﺳﺴﺎﺕ‬ ‫ﺃﻃ�ﻭﺣﺔ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺟﻤﻌﻬﺎ‬ ‫ﻳﺘﻢ‬ ‫ﺍﻟﺴﻴﺎﻕ‬ ‫ﺑﻨﻔﺲ‬ ‫ﺻﻐﻴﺮﺓ‬ ‫ﺃﺑﺤﺎﺙ‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻳﺘﻜﻮﻥ‬ ‫ﻣﺠﺎﻝ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻣﺨﺘﺼﻴﻦ‬ ‫ﺃﺳﺎ�ﺬﺓ‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ‬ ‫ﻗﺒﻞ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻭﻣﻨﺎﻗﺸﺘﻬﺎ‬ ‫ﺗﻘ�ﻴﻤﻬﺎ‬ ‫ﻳﺘﻢ‬ .‫ﺣﺠﺒﻬﺎ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﺍﻟﺪﺭﺟﺔ‬ ‫ﻣﻨﺢ‬ ‫ﺇ�ﺮﻫﺎ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﻭﻳﺘﻢ‬ ‫ﺍﻷﻃ�ﻭﺣﺔ‬ ‫ﻤﻨﺢ‬ُ‫ﺗ‬ ‫ﺃﻛﺎﺩﻳﻤﻴﺔ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫(ﻫﻲ‬ً‫ﺃﻳﻀﺎ‬ "‫"ﺍﻹﺟﺎﺯﺓ‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫)ﻭﻳﻄﻠﻖ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﻫﺬﻩ‬ ‫ﺗﻜﻮﻥ‬ ‫ﺣﻴﺚ‬ ،‫ﻋﺎﻟﻴﺔ‬ ‫ﺔ‬ ‫ﱠ‬‫ﻤﻠﻴ‬ َ‫ﻋ‬ ‫ﺔ‬ ‫ﱠ‬‫ﺣﺮﻓﻴ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﺩﻗﻴﻘﺎ‬ ً‫ﺎ‬ َ‫ﺼ‬ ‫ﱡ‬‫ﺗﺨﺼ‬ ‫ﺩﺭﺳﻮﺍ‬ ‫ﺍﻟﺬ�ﻦ‬ ‫ﻟﻸﻓ�ﺍﺩ‬ ‫ﺍﻟﺒﺤﺚ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻋﺎﻟﻴﺔ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻭ�ﺘﻄﻠﺐ‬ ‫ﺍﻟﺸﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﺑﻤﻮﺿﻮﻉ‬ ‫ﺍﻻﺧﺘﺼﺎﺹ‬ ‫ﺑﺎﻟﻐﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﺣﻤﻠﺔ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺍﻟﺠﺎﻣﻌﺎﺕ‬ ‫ﺧ��ﺠﻮ‬ ‫ﻕ‬ ّ�‫ﻳﺘﻄ‬ .‫ﻭﺍﻟﻌﻤﻠﻲ‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻤﻲ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺪﻗﻴﻖ‬ ‫�ﻴﻦ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺍﺧﺘﻴﺎﺭﻩ‬ ‫ﻳﺘﻢ‬ ‫ﺩﻗﻴﻖ‬ ٍ‫ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﺇﻟﻰ‬ ‫ﺍﻟﺒﻜﺎﻟﻮ��ﻮﺱ‬ ‫ﻣﻨﺤﻰ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﻭﺗﺄﺧﺬ‬ .‫ﺍﻟﺒﻜﺎﻟﻮ��ﻮﺱ‬ ‫ﺗﺨﺼﺺ‬ ‫ﺑﻬﺎ‬ ‫ﻳﺴﻤﺢ‬ ‫ﺧﻴﺎ�ﺍﺕ‬ ‫ﺓ‬ ّ‫ﻋﺪ‬ ‫ﻣﻬﺎ�ﺍﺕ‬ ُ‫ﺐ‬ ‫ﱠ‬‫�ﺘﻄﻠ‬ ‫ﻟﺬﻟﻚ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﺨﺼﺺ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﻄ�ﻴﻘﻲ‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻤﻲ‬ ‫ﻟﻠﺘﺤﺼﻴﻞ‬ ً‫ﻣﺎ‬ ‫ﱢ‬‫ﻣﺘﻘﺪ‬ ‫ﻋﻦ‬ ً‫ﻓﻀﻼ‬ ،‫ﺍﻟﻤﺸﻜﻼﺕ‬ ‫ﻟﺤﻞ‬ ‫ﺍﻟﻤﻨﻬﺠﻲ‬ ‫ﺍﻟﺘﻔﻜﻴﺮ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﻗﺪﺭﺓ‬ ‫ﻭ‬ ،‫ﻋﺎﻟﻴﺔ‬ ‫ﺗﺤﻠﻴﻠﻴﺔ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﻭﺍﻟﻘﺪﺭﺓ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﻘﺪﻣﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺸﻜﻼﺕ‬ ّ‫ﻭﺣﻞ‬ ‫ﺍﻻﺣﺘ�ﺍﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻌﻤﻠﻲ‬ ‫ﺍﻟﺘﻄ�ﻴﻖ‬ .‫ﻭﺍﻟﻤﺘﻘﺪﻡ‬ ّ‫ﺍﻟﻤﺴﺘﻘﻞ‬ ‫ﺍﻟﺘﻔﻜﻴﺮ‬ :‫ﻫﻲ‬ ً‫ﺍ�ﺘﺸﺎ�ﺍ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺷﻬﺎﺩﺓ‬ ‫ﻋﻨﺎﻭ�ﻦ‬ ‫ﺃﻛﺜﺮ‬ ‫ﻟﻠﺘﺨﺼﺼﺎﺕ‬ ‫ﻤﻨﺢ‬ُ‫ﺗ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ (Master of Arts - M.A.) ‫ﺍﻵﺩﺍﺏ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ .‫ﺍﻷﺩ�ﻴﺔ‬ ‫ﻤﻨﺢ‬ُ‫ﺗ‬ ‫ﺍﻟﺘﻲ‬ (Master of Science - M.S.) ‫ﺍﻟﻌﻠﻮﻡ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ .‫ﺍﻟﻌﻠﻤﻴﺔ‬ ‫ﻟﻠﺘﺨﺼﺼﺎﺕ‬ ‫ﺃﻭ‬ ،(‫)ﺍﻟﺮﺳﺎﻟﺔ‬ ‫ﺍﻟﺒﺤﺚ‬ ‫ﻣﺴﺎﺭ‬ ‫ﺃﻭ‬ ،‫ﺍﻟﻤﺴﺎﻗﺎﺕ‬ ‫ﺑﻤﺴﺎﺭ‬ ‫ﺎ‬ ّ‫ﺇﻣ‬ ‫ﺍﻟﺪﺭﺟﺎﺕ‬ ‫ﻫﺬﻩ‬ ‫ﺪﺭﺱ‬ُ‫ﻭﺗ‬ .ً‫ﻣﻌﺎ‬ ‫ﻭﺍﻟﺒﺤﺚ‬ ‫ﺍﻟﻤﺴﺎﻗﺎﺕ‬ ‫ﻳﺸﻤﻞ‬ ٍ‫ﺑﻤﺴﺎﺭ‬ :‫ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫ﺃﺧﺮﻯ‬ ‫ﻴﺎﺕ‬ ّ‫ﻣﺴﻤ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﻋﻨﺎﻭ�ﻦ‬ ‫ﻭﻫﻨﺎﻙ‬ Master of Business Administration -) ‫ﺍﻷﻋﻤﺎﻝ‬ ‫ﺇﺩﺍﺭﺓ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ .(MBA .(Master of Public Administration - MPA) ‫ﺍﻟﻌﺎﻣﺔ‬ ‫ﺍﻹﺩﺍﺭﺓ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ Master of Busi-) ‫ﺍﻟﻬﻨﺪﺳﻴﺔ‬ ‫ﺍﻹﺩﺍﺭﺓ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﺍﻟﻬﻨﺪﺳﻴﺔ‬ ‫ﺍﻷﻋﻤﺎﻝ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ .(ness Engineering - MBE .(Master of Laws - LL.M.) ‫ﺍﻟﻘﺎﻧﻮﻥ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ .(Master of Social Work - MSW) ‫ﺍﻻﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﺍﻟﻌﻤﻞ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ :‫ﻛﺎﻟﺘﺎﻟﻲ‬ ،‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﻟﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﺃﻧﻮﺍﻉ‬ ‫ﺓ‬ ّ‫ﻋﺪ‬ ‫ﻭﻫﻨﺎﻙ‬ ‫ﻭﻫﻲ‬ ،(Post-graduate master's degree) ‫ﺍﻟﺘﺨ�ﺝ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ .‫ﺍﻟﺒﻜﺎﻟﻮ��ﻮﺱ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻳﺤﻤﻞ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻟﻜﻞ‬ ‫ﻣﺨﺼﺼﺔ‬ Post-graduate research mas-) ‫ﺍﻟﺘﺨ�ﺝ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺍﻟﺒﺤﺜﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺗﺤﺘﻮﻱ‬ ‫ﺑﻜﺎﻟﻮ��ﻮﺱ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻳﺤﻤﻞ‬ ‫ﻟﻤﻦ‬ ‫ﻣﺨﺼﺼﺔ‬ ‫ﻭﻫﻲ‬ ،(ter's degree ‫ﻣﻨﺸﻮ�ﺍﺕ‬ ‫ﺃﻭ‬ ‫ﺑﺤﻮﺙ‬ ‫ﻋﺪﺓ‬ ‫ﻟﻠﺸﺨﺺ‬ ‫ﺻﺪﺭ‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫ﻳﻜﻮﻥ‬ ‫ﺃﻥ‬ ‫ﺃﻭﻭ‬ ‫ﻣﻬﻤﺔ‬ ‫ﺑﺤﺜﻴﺔ‬ ‫ﻣﺎﺩﺓ‬ .‫ﻋﻠﻤﻴﺔ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻭﻫﻲ‬ ،(Executive master's degree) ‫ﺍﻟﺘﻨﻔﻴﺬﻳﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ﺍﻟﺪﺭﺟﺔ‬ ‫ﻫﺬﻩ‬ ‫ﻣﺘﻄﻠﺒﺎﺕ‬ ‫ﻭﺗﺨﺘﻠﻒ‬ .‫ﺍﻟﺘﻨﻔﻴﺬ�ﻴﻦ‬ ‫ﻟﻠﻤﺤﺘﺮﻓﻴﻦ‬ ‫ﻣﺼﻤﻤﺔ‬ ‫ﻣﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺍﻟﻘﺒﻮﻝ‬ ‫ﻧﻮﺍﺣﻲ‬ ‫ﻓﻲ‬ (‫ﺍﻟﺴﺎﺑﻘﻴﻦ‬ ‫)ﺍﻟﻨﻮﻋﻴﻦ‬ ‫ﺍﻟﻤﻨﺘﻈﻤﺔ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﻣﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ .‫ﺍﻷﻛﺎﺩﻳﻤﻴﺔ‬ ‫ﻭﺍﻟﺨﻄﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﺨ�ﺝ‬ ‫ﻭﻣﺘﻄﻠﺒﺎﺕ‬ ،(Integrated master's degree) (‫ﻨﺔ‬ ‫ﱠ‬‫)ﺍﻟﻤﻀﻤ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﻜﺎﻣﻠﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻣﺘﻄﻠﺒﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﻳﺪﺭﺱ‬ ‫ﺣﻴﺚ‬ ،‫ﺍﻟﺘﺨ�ﺝ‬ ‫ﺩﻭﻥ‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫ﻟﻤﻦ‬ ‫ﻋﻠﻤﻴﺔ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻭﻫﻲ‬ ‫ﻭﻋﻨﺪ‬ .‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺑﻤﺴﺘﻮﻯ‬ ‫ﻟﻠﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﺇﺿﺎﻓﻴﺔ‬ ‫ﺑﺴﻨﺔ‬ ‫ﻳﻠﺤﻘﻬﺎ‬ ّ‫ﺛﻢ‬ ‫ﺍﻟﺒﻜﺎﻟﻮ��ﻮﺱ‬ ‫ﻪ‬ّ‫ﺃﻧ‬ ّ‫ﺇﻻ‬ ،‫ﻛﺎﻣﻠﺔ‬ ‫ﻣﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﻳﺤﺼﻞ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﻄﻠﺒﺎﺕ‬ ‫ﻛﺎﻓﺔ‬ ‫ﺍﺳﺘﻴﻔﺎﺀ‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻤﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺠﺎﻻﺕ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺐ‬ ُ‫ﻠ‬ ْ‫ﻐ‬َ‫ﻳ‬ ‫ﺍﻟﻨﻮﻉ‬ ‫ﻭﻫﺬﺍ‬ ،‫ﺍﻟﺒﻜﺎﻟﻮ��ﻮﺱ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻤﻨﺢ‬ُ‫ﻳ‬ ‫ﻻ‬ .‫ﻟﻠﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫ﻣﺘﻄﻠﺒﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﻤﺴﺎﺭ‬ ‫ﻭﺑﺎﺧﺘﻼﻑ‬ ،‫ﻟﻠﺠﺎﻣﻌﺔ‬ ‫ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻤﻲ‬ ‫ﺍﻟﻨﻈﺎﻡ‬ ‫ﺑﺎﺧﺘﻼﻑ‬ ‫ﺍﻟﻤﺘﻄﻠﺒﺎﺕ‬ ‫ﺗﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﺞ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻘﺒﻮﻝ‬ ‫ﺷ�ﻭﻁ‬ ‫ﺍﺳﺘﻴﻔﺎﺀ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ .‫ﻟﻠﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﺍﻟﺸﺨﺺ‬ ‫ﻳﺨﺘﺎﺭﻩ‬ ‫ﺍﻟﺬﻱ‬ ‫�ﻴﻦ‬ ‫�ﺘ�ﺍﻭﺡ‬ ‫ﻭﻫﻲ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﺔ‬ ‫ﺑﻤﺪﺓ‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﻳﻠﺘﺰﻡ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺟﺔ‬ ‫ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﺤﺼﻮﻝ‬ ‫ﺍﻟﺨﻄﺔ‬ ‫ﻭﺑﺤﻮﺙ‬ ‫ﻣﺴﺎﻗﺎﺕ‬ ‫ﻳﺠﺘﺎﺯ‬ ‫ﺃﻥ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺛﻢ‬ ،ً‫ﻏﺎﻟﺒﺎ‬ ‫ﺩ�ﺍﺳﻴﺘﻴﻦ‬ ‫ﺳﻨﺘﻴﻦ‬ ‫ﺇﻟﻰ‬ ‫ﺳﻨﺔ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫ﺃﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻨﺠﺎﺡ‬ ‫ﻻﺕ‬ ّ‫ﻣﻌﺪ‬ ‫ﺃﺩﻧﻰ‬ ‫ﻭﺗﻜﻮﻥ‬ ،‫ﺑﻨﺠﺎﺡ‬ ‫ﺍﻟﺪ�ﺍﺳﻴﺔ‬ .‫ﺍﻟﺒﻜﺎﻟﻮ��ﻮﺱ‬ ٣+‫ﺑﺎﻛﻠﻮرﻳﺎ‬‫اﻹﺟﺎزة‬‫ﺳﻠﻚ‬٥+‫ﺑﺎﻛﻠﻮرﻳﺎ‬‫اﳌﺎﺳﱰ‬‫ﺳﻠﻚ‬٨+‫ﺑﺎﻛﻠﻮرﻳﺎ‬‫اه‬‫ر‬‫اﻟﺪﻛﺘﻮ‬‫ﺳﻠﻚ‬ ‫اﻟﺸﻐﻞ‬‫ﺳﻮق‬