AIF - Laboratorio scuola digitale Caterina Policaro
亞力山大椰子
1. Ορισμός του φανατισμού
Φανατισμός: Ονομάζεται η με πάθος υποστήριξη
μιας ιδεολογίας και ταυτόχρονα η προσπάθεια
βίαιης επιβολής της. Ο φανατικός δεν ανέχεται
αντίθετες απόψεις και είναι πρόθυμος να
χρησιμοποιήσει βία για να αντιμετωπίσει τους
αντιπάλους του.
2. Ο φανατισμός μπορεί να βρει
πρόσφορο έδαφος στις
πολιτικές, εθνικιστικές,
φυλετικές, θρησκευτικές
ιδεολογίες, ή ακόμη και στην
υποστήριξη αθλητικών ομάδων.
9. Γιορτή φανατικών Σιχ, στην
πόλη Τζαμού - Ινδία
Το σημαντικότερο, όμως, πεδίο όπου εκδηλώνεται είναι οι
θρησκευτικές ιδέες, όπως συμβαίνει σε πολλές χώρες της Μ.
Ανατολής, Ινδίας, Β. Ιρλανδίας κ.α.
11. Ορισμός της θρησκείας
Ο όρος θρησκεία καθορίζει γενικώς την πίστη στο
υπερφυσικό, το ιερό ή το θείο και τους
ηθικούς κώδικες , πρακτικές, αξίες,
οργανισμούς και τελετουργικά που
συνδέονται με αυτή.
Σε αρκετές περιπτώσεις η λέξη θρησκεία –
παρόμοια με τη λέξη θρήσκευμα– χρησιμοποιείται
για να προσδιορίσει αυτό που θα μπορούσε να
περιγραφεί ορθότερα ως «οργανωμένη θρησκεία»
-δηλαδή ενός οργανισμού που υποστηρίζει την
άσκηση μιας θρησκείας συχνά υπό τη μορφή
νομικής οντότητας.
12. Ο θρησκευτικός φανατισμός ιστορικά χρησιμοποιήθηκε για να
φανατιστούν τα πλήθη, για καθαρά πολιτικούς, οικονομικούς
λόγους με σκοπό την διατήρηση ή την κατάκτηση κάθε μορφής
εξουσίας
Επαληθεύοντας την διατύπωση:
“Η θρησκεία είναι το
όπιο του λαού”
Karl Marx
13. Ιστορική Αναδρομή
Διωγμοί κατά των χριστιανών στην αρχαία Ρώμη
Διωγμοί βυζαντινών αυτοκρατόρων κατά αιρετικών
Διωγμοί του Ισλάμ κατά των χριστιανών της Μέσης
Ανατολής και των Βαλκανίων
Σταυροφορίες των Δυτικών χριστιανών
Δίκες της Ιεράς Εξέτασης
«Κυνήγι των μαγισσών»
Θρησκευτικοί πόλεμοι Προτεσταντών και
Ρωμαιοκαθολικών
Αντισημιτισμός
24. Μεγάλες ιστορικές στιγμές για την
ανεξιθρησκία
Το διάταγμα του Μ. Κωνσταντίνου (313μ.Χ.)
Διαφωτισμός - «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του
ανθρώπου και του πολίτη» της Γαλλικής
Επανάστασης (1789).
Καθιερώθηκε παγκοσμίως το 1948 στην
«Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του
Ανθρώπου» του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών
(άρθρο 18).
25. Αναμνηστική πλάκα στην εκκλησία που βρίσκεται στη θέση του
παλατιού όπου το 313 μ.Χ. υπογράφηκε το Διάταγμα της
Ανεξιθρησκίας.
27. Η Ελεάνορ Ρούζβελτ με το ισπανικό κείμενο της
Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα
το 1949.
28. Στην Ελλάδα η ανεξιθρησκία διακηρύχθηκε ήδη από το 1827 στο
Σύνταγμα της Τροιζήνας.
Στο σημερινό Σύνταγμα (άρθρο 13) προβλέπεται η ελευθερία της
θρησκευτικής συνείδησης.
Εκεί, διακηρύσσεται: η προστασία της θρησκευτικής συνείδησης και της
θρησκευτικής λατρείας κάθε γνωστής θρησκείας με τον όρο να μην
προσβάλλει τα χρηστά ήθη και να μην ασκεί προσηλυτισμό. Βέβαια, επειδή η
Ορθόδοξη Εκκλησία θεωρείται «επικρατούσα θρησκεία»(άρθρο 3),
προστατεύεται από κάθε είδος προσηλυτισμού και επιβάλλεται σεβασμός
προς αυτήν και τα μέσα που χρησιμοποιεί (ιερείς, μυστήρια, τελετές). Επίσης, η
πολιτεία ακολουθεί τις αργίες και το εορτολόγιο της ορθόδοξης Εκκλησίας και
πολιτειακοί παράγοντες εκπροσωπούν την πολιτεία στις εορταστικές και
επετειακές της εκδηλώσεις. Αυτή η ιδιαίτερη μεταχείριση δε σημαίνει ότι δεν
προστατεύονται και οι άλλες θρησκείες ή ομολογίες, αφού στο άρθρο 13
ορίζεται ότι οι λειτουργοί των γνωστών θρησκειών υφίστανται την ίδια
εποπτεία της Πολιτείας με εκείνη που υφίστανται οι λειτουργοί της
επικρατούσας θρησκείας
Η ανεξιθρησκία στην Ελλάδα
29. Μορφές θρησκευτικού
φανατισμού
Η Θρησκοληψία
Ο Πουριτανισμός
Ο Συντηρητισμός
Ο Προσηλυτισμός
Η Θεοκρατία
Ο Θρησκευτικός Επεκτατισμός
30. Η υπερβολική αλλά και απλοϊκή προσήλωση σε κάθε είδους
θρησκευτικές αντιλήψεις και προλήψεις.
Θρησκοληψία:
(η ιδιότητα του θρησκόληπτου)
Ένας άντρας ντυμένος σαν
διάβολος κάνει άλματα πάνω
από τα νεογέννητα μωρά, σε μια
τελετή (Ilkullacho) κοντά στην
πόλη της Bourgui - Ισπανία. ο
ιερέας πιστεύει πως σε αυτές
τελετές θα εξαγνίσει τη ζωή των
παιδιών
32. Δογματική θρησκευτική τοποθέτηση που αναπτύχθηκε κυρίως
στην Αγγλία και στην Αμερική τον 16ο και 17ο αιώνα στους
κόλπους της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Προέβαλε την ανάγκη να
απαλλαγούν η λατρεία και η εκκλησιαστική πρακτική από
τις μη προβλεπόμενες από την Αγία Γραφή προσθήκες,
όπως ήταν τα καθολικά στοιχεία που παρεισέφρησαν στο Βιβλίο
Προσευχών, και να αποκτήσουν την καθαρότητα των
θρησκευτικών εκδηλώσεων και της λατρείας των πρώτων χρόνων
του χριστιανισμού.
Αποτέλεσε δε μία συγκεκριμένη νοοτροπία που διέπει
την ατομική συμπεριφορά του ανθρώπου και εξέφραζε σε
υψηλό βαθμό το Συντηρητισμό, τη νοικοκυροσύνη, την
εργατικότητα και την ατομική ηθική των αστών της εποχής
εκείνης.
Ο πουριτανισμός
34. Ονομάζεται η επιφυλακτική και συντηρητική αντιμετώπιση νέων
θεσμών, αρχών και αξιών της κοινωνίας, σε ατομική και ομαδική βάση.
Γενικά, σημαίνει την επιφυλακτική έως αρνητική στάση
απέναντι σε οποιοδήποτε νεωτερισμό. Ο συντηρητισμός είναι
υπέρμαχος της προάσπισης αυτών που είναι ήδη δεδομένα,
αφομοιωμένα και δεν δημιουργούν κινδύνους και κραδασμούς
στο κατεστημένο, και κυρίως δεν χρειάζονται ριζικές αλλαγές. Ο
συντηρητισμός λειτουργεί ως προσωπική στάση ζωής, παρόμοια με τον
πουριτανισμό, σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο
Συντηρητισμός ή κονσερβατισμός
(γαλλ. conservatisme)
35. Από την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης
ώς περίπου τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι
συντηρητικοί στην Ευρώπη αντιτέθηκαν στον
φιλελευθερισμό και στη συνέχεια, στον
σοσιαλισμό. Οι πιο ριζικά συντηρητικοί
επιθυμούσαν τη διατήρηση του
αριστοκρατικού φεουδαρχικού
κατεστημένου και της πολιτικής ισχύος
της χριστιανικής Εκκλησίας
36. Ονομάζεται η προσπάθεια παρακίνησης ατόμων να
υιοθετήσουν συγκεκριμένες απόψεις, και κυρίως
θρησκευτικές αξίες. Χρησιμοποιήθηκε στην Καινή
Διαθήκη για να περιγράψει τον εκχριστιανισμό
των παγανιστών, σήμερα χρησιμοποιείται για να
περιγράψει γενικότερα τις προσπάθειες άλλων
θρησκειών να διαμορφώσουν τα πιστεύω ενός ατόμου,
θρησκευόμενου ή μη, ώστε να υιοθετήσει την αντίστοιχη
θρησκεία. Ο όρος έχει αρνητική σημασία και
περιγράφει κυρίως τις βίαιες (σωματικά ή
πνευματικά) προσπάθειες που χρησιμοποιούνται
για να μεταπεισθεί ένα άτομο.
Προσηλυτισμός
39. Με τον όρο εννοείται εκείνο το σύστημα
διακυβέρνησης στο οποίο ο θεός ή μια
θεότητα θεωρείται ανώτατος άρχων και η
διακυβέρνηση γίνεται συχνά από
έναν εγκόσμιο άρχοντα, ελέω θεού
μονάρχη. Το ρόλο της διακυβέρνησης
αναλαμβάνει ενίοτε πέραν του ελέω
θεού μονάρχη το ιερατείο της
επίσημης θρησκείας του κράτους.
Θεοκρατία (κράτος θεού)
40. Οι θεοκρατίες σε κοινωνίες της αρχαιότητας
υπήρξαν στην αρχαία Αίγυπτο και άλλους αρχαίους
πολιτισμούς της Ανατολής. Ο όρος
πρωτοεμφανίζεται στον Ιώσηπο, που τον
χρησιμοποίησε για να υποδείξει την πολιτική
οργάνωση των Εβραίων. Τούτο γιατί πριν την
εγκαθίδρυση της βασιλείας στο αρχαίο Ισραήλ ο
Θεός θεωρείτο υπέρτατος κυβερνήτης των
Εβραίων και οι νόμοι του αφορούσαν τόσο σε
θρησκευτικές, όσο και πολιτικές υποχρεώσεις.
41. Από τη μορφή του βασιλέα-ιερέα Μελχισεδέκ, στον
βασιλέα Δαβίδ και τον Μωυσή, φαίνεται πως η θεοκρατία
στη μορφή της θεότητας ως ανώτατου άρχοντα ή ως
κυβερνώντος ιερατείου δεν είναι άγνωστη στον
ιουδαιοχριστιανικό κόσμο. Παρόλα αυτά η ιστορία γενικά
προσδιορίζει την Περσία ως τόπο ανάπτυξης της ιδέας του
θείου μονάρχη. Ιδέα που απαντάται την εποχή της
κατάκτησης της Περσίας από τον Αλέξανδρο Γ' τον
Μακεδόνα, αναλαμβάνεται από τον Έλληνα μονάρχη και
εισρέει έκτοτε στα ελληνιστικά βασίλεια. Θα πρέπει να
τονιστεί εδώ ότι η ιδέα της κοσμικής εξουσίας του Θεού δεν
είναι άγνωστη στους αρχαίους Έλληνες, για παράδειγμα τον
Αριστοτέλη, που θεωρεί ότι ο ιδανικός βασιλέας είναι η
γήινη εικόνα του Δία.
42. Από την εποχή του Αυγούστου Καίσαρα και μετά η
ρωμαϊκή εξουσία προβαλλόταν ως επέκταση της θεϊκής,
με τον αυτοκράτορα να έχει αρχιερατικό ρόλο (pontifex
maximus) και να λατρεύεται και ο ίδιος ως θεός.
Η ιδέα του ελέω θεού μονάρχη είναι παρούσα στη
Βυζαντινή αυτοκρατορία, με αυτοκράτορες που
προσπαθούσαν σε γενικές γραμμές να προωθήσουν την
εικόνα του μονάρχη ως κεφαλή της εκκλησίας, και στην
αγία ρωμαϊκή αυτοκρατορία με εσωτερικές συγκρούσεις
της μεσαιωνικής Γερμανίας και της Καθολικής εκκλησίας
43. Πολιτική που επιδιώκει την εδαφική
επέκταση μιας χώρας κυρίως με
κατάκτηση και προσάρτηση ξένων εδαφών
Eπεκτατισμός
44. Έδαφος για να ριζώσει ο φανατισμός
χαμηλό μορφωτικό
επίπεδο των ανθρώπων
έλλειψη δημοκρατικής
διαπαιδαγώγησης
Αδυναμία διαμόρφωσης
δημοκρατικής συνείδησης
(άρνηση της άλλης άποψης)
η μειωμένη
κριτική
ικανότητα.
η άγνοια
45. Αίτια του θρησκευτικού, αλλά και κάθε
φανατισμού
ατομική ψυχολογία
Ποικιλία νευρώσεων, που οδηγούν το
άτομο να αναζητά φανταστικούς εχθρούς
στα διαφορετικά άτομα και να προβάλλει
τα προβλήματά του επάνω τους
ομαδική ψυχολογία
Η κάθε ομαδική πλέον νεύρωση
τροφοδοτείται από την ψυχολογία
της μάζας, την έκρηξη του
συναισθήματος και άλλους
μηχανισμούς που φαίνονται γενικά
στις εξεγέρσεις
Όταν υπάρχουν προβλήματα
κοινωνικής σταθερότητας ή
οικονομικά, αναζητούνται
εχθροί που εντοπίζονται
στους διαφορετικούς από
εμάς
Ο φανατισμός ανάγεται σε
αρετή και η βία είναι το
μέσον για την εξάπλωση
και επικράτηση των ιδεών
ή μιας θρησκείας
Ψυχολογικά
Πολιτικά
και
κοινωνικά
Θρησκευτικά
46. Συνέπειες θρησκευτικού
φανατισμού
Ψευδαίσθηση πνευματικής αυτάρκειας
Αλλοίωση της πίστης
Απειλή της θρησκευτική ελευθερίας
Καταστροφή ανθρωπίνων ζωών και πολιτισμών
Δημιουργία κοινωνικών και πολιτικών
αναστατώσεων
Θρησκευτική αδιαφορία
Διάσπαση της ενότητας του εκκλησιαστικού
σχήματος
47.
48. 1. «Να αγωνίζεσαι για τη δικαιοσύνη, την πίστη, την αγάπη, την
ειρήνη, μαζί μ' εκείνους που ομολογούν με καθαρή καρδιά ότι
ανήκουν στον Κύριο. Μην παίρνεις μέρος στις ανόητες κι
ανώφελες συζητήσεις, γιατί ξέρεις καλά ότι καταλήγουν σε
φιλονικίες. Κι ο δούλος του Κυρίου δεν πρέπει να φιλονικεί, αλλά
να είναι ήπιος απέναντι σε όλους, πρόθυμος να διδάξει,
ανεκτικός. Πρέπει να παιδαγωγεί με πραότητα τους αντιθέτους,
για να τους δώσει κάποτε ο Θεός μετάνοια να καταλάβουν την
αλήθεια και να συνέλθουν, ξεφεύγοντας από την παγίδα του
διαβόλου, που τους είχε αιχμαλωτίσει να κάνουν το θέλημά τον».
(2 Τιμ. 2, 22-25).
49. 3. «Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της
σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας• στο
δικαίωμα αυτό περιλαμβάνεται η ελευθερία για την
αλλαγή θρησκείας ή πεποιθήσεων, όπως και η
ελευθερία να εκδηλώνει κανείς τη θρησκεία τον ή τις
θρησκευτικές του πεποιθήσεις, μόνος ή μαζί με άλλους,
δημόσια ή ιδιωτικά, με τη διδασκαλία, την άσκηση, τη
λατρεία και με την τέλεση θρησκευτικών τελετών».
(Οικουμενική διακήρυξη των δικαιωμάτων του
ανθρώπου, άρ. 18).
50. 2. Ο παρών κανών λέγει: όποιος Επίσκοπος ή πρεσβύτερος ή
Διάκονος κτυπά τους χριστιανούς εκείνους όπου σφάλλουν
εις αυτόν, ή τους απίστους, όπου ήθελαν αδικήση άλλους και
θέλει τάχα, ότι με τα τοιαύτα κτυπήματα, να κάμη να τον
φοβούνται οι λοιποί, προστάζουμε να καθαιρήται ο τοιούτος.
Διότι ο Κύριος εις κανένα μέρος του Ευαγγελίου δεν μας
εδίδαξε τούτο να κάμνωμε˙ μάλιστα δε όλο το εναντίον μας
.
εδίδαξε με το παράδειγμά του Επειδή δερνόμενος από τους
, ,
στρατιώτας και Ιουδαίους εν τω καιρώ του πάθους δεν
.
εσήκωσε χέρι να τους δείρει και αυτός Κατηγορούμενος και
, , .
υβριζόμενος δεν ύβριζεν ούτε εκατηγόρει Και πάσχων επάνω
, ,
εις τον σταυρόν δεν εφοβέριζε να τους παδεύση αλλά
παρεκάλει τον Πατέρα του να τους συγχωρήση
( , 27
Πηδάλιο Ερμηνεία του Νικόδημου Αγιορείτη στον ο Αποστολικό
).
Κανόνα
51. 3. «Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της
σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας• στο
δικαίωμα αυτό περιλαμβάνεται η ελευθερία για την
αλλαγή θρησκείας ή πεποιθήσεων, όπως και η
ελευθερία να εκδηλώνει κανείς τη θρησκεία τον ή τις
θρησκευτικές του πεποιθήσεις, μόνος ή μαζί με άλλους,
δημόσια ή ιδιωτικά, με τη διδασκαλία, την άσκηση, τη
λατρεία και με την τέλεση θρησκευτικών τελετών».
(Οικουμενική διακήρυξη των δικαιωμάτων του
ανθρώπου, άρ. 18).