1. Судалгааныхэсэг: СПИРТБАЛБУРАМХК 1943
ондЗү ү нХараахотнооанхашиглалтандоруулжбайсанспиртийнзаводыг 1973
ондөргөтгөнү йлажиллагаагньамжилттайявуулжэхэлсэнцагаас “СпиртБалБурам” ХК-
нийөнөөгийнамжилттайтү ү хэхэлсэнюм. Өнгөрөгч 30
гаруйжилийнхугацаандтускомпаниМонголулсынхэрэглээнийспиртийгбүтэнширхэгтулаанбуудайн
тансагболононцгойангилалынцэвэрспиртээрдангаараахангажирсэн.Өдгөөөөрийнсалбартаабү тэ
эгдэхү үнийчанар,
борлуулалтаараатэргү ү лдэгү ндэснийтомоохонү йлдвэрлэгчболсонагаадкомпанийнийгмийнхари
уцлагыгхэрэгжү ү лэхчиглэлээрамжилттайажиллажбайна.Тодруулбал: 1. Сүү лийн 10
жилийнтуршнийт 125 тэрбумтөгрөгийнтатвартөлж, “ТөрийнАлтанСангАрвижуулагчБайгууллага ”
–аартодорсон. 2. Газартариалангийнхөгжилдхувьнэмрээоруулж,
тариаланчдадхөнгөлттэйзээлолгодог. Сүү лийн 10 жилийнтуршжилбүр 1
тэрбумтөгрөгийнсанхү үжилтхийж, газартариалангийнү йлдвэрлэлэрхэлжбайна. 3.
Үйлдвэрээсгарчбуйбү ххаягдлыгдахинболовсруулж,
байгальорчиндхоргү йү лйдвэрлэлэрхэлжбайна. 4. 2004 оноосэхлэн “СайнҮйлсийнАян ” –
гзохионбайгуулж, нийттаваншатныхөтөлбөрамжилттайхэрэгжү ү лсэн.
Аянышимийгдавхардсантоогоор 10000 гаруйхүнхүртжээ.
16. Компанийзорилго:
Тускомпанийэрхэмзорилгоболбайгалийнцэвэртү ү хийэдээролонулсынстандартыгхангасандээдзэ
ргийнчанартайбүтээгдэхү ү нү йлдвэрлэнхэрэглэгчдийнсэтгэлханамжийгөндөртү вшиндхадгалах
явдалбилээ. Үйлдвэрлэлийнтехнологи: “СпиртБалБурам” ХКнь 2003 онд ISO-9001
олонулсынчанарынстагдартменежметийнтогтолцоондшилжижэрхавсанаар,
олонулсынстандартыгү йлажиллагаандаамөрдөжэхэлсэнМонголынанхныхү нснийү йлдвэрболсон
юм. Өнөөдөртускомпани “МонголУлсынҮндэснийХэмжилЗү йнТөв” -
өөситгэмжлэгдсэнөөрийнлабораторидхамгийнсү үлийнүеийнтоногтөхөөрөмжөөрбү тээгдэхү
ү нээшинжилдэг.
Одоогоордотоодынархиныү йлдвэрийнтехнологидбэлэнболсонбүтээгдэхүү нийгсавлахынөмнөш
ү ү хзориулалтбү хийнарийнцэвэрлэгээнийшү ү лтү үрболонмөнгөжүү лсэншүү лтүү рийгү йлдвэр
лэлдээашиглажбайна.
Тускомпанибү тээгдэхү үнийчанарстандартадонцгойанхаарахынхамтнайдвартайбайдлыгхангахү
ү днээсархинынууцлалыгтогтмолшинэчлэнсайжруулсаарирсэн. 2004 онд “Үндэснийшилдэгбрэнд”
Харааархинышошгондбүрэншинэчлэлхийж, өндөрнууцлалшаарддагмөнгө, үнэтцаас,
цахимкартадхэрэглэдэгголограмцаасыганхудааархинбүтээгдэхүү нийшошгондашиглалаа.
Бү тээгдэхү үнийхньбөглөөньнеонгэрлийнмэдрэгчбү хийбичиглэлийннууцлалтайгаасгадна 100
хувьбаталгаатлацтай.
Мөнлацныөнгийгтогтмолөөрчлөнхуурамчбүтээгдэхү үнү йлдвэрлэхээсхамгаалжбайдаг.

2. Үйлдвэрийнхүчинчадал: Улаанбаатардахьсалбарүйлдвэр 24 цагт 20 тоннархиү йлдвэрлэх, цагт
2000 шилугаах, савлах, бөглөх, нааххүчинчадалтай. “СпиртБалБурам” ХК-ийүндсэнү йлпвэрлэл 1.
Архиныүйлдвэр 2. Спиртийнү йлдвэр 3. Гурилынүйлдвэр 4. Дулааныстанц “СпиртБалБурам” ХК-
ийгадаадхудалдаа “СпиртБалБурам” хувьцааткомпаниөдгөөАНУ, Канад, ИхБритани, Солонгос,
ХБНГУ, Швейцари, Австри, БНХАУ, Сингапур, Болгар, Япон, Лихтейштейнийвантулсзэрэгоронд
“Чингис”, “Хараа” архийгамжилттайэкспортложбайна. Үүнийнэгээхэнилрэлнь
17. олноо “ХарЧингис” гэжалдаршсан “Чингис” брэндийгМҮХАҮТ
“Монголынэкспортыншилдэгбүтээглэхүү н” –ээртодруулсанявдалюм. “Спиртбалбурам”
ХХКбү тээгдэхүү нү йлдвэрлэлийнзардлыгбү ртгэхдээдараахзү йлсийгбаримтладаг.
Үйлдвэрлэлийнзардлыг 3
ангилдаг Шуудматериалынзардалньү йлдвэрлэхбүтээгдэхүү ндшаардлагатайү ндсэнматериалю
м. Шуудхөдөлмөрийнзардалньү йлдвэрлэлдажиллажбайгааажилчдадөгчбайгаацалин.
ҮНЗньү йлдвэрлэлявуулахадзайлшгү йшаардлагатай Шуудбусматериалынзардалньтуслахмате
риалынзардал Шуудбусхөдөлмөрньү йлдвэрлэлийнажилчдыннэмэгдэлцалинурамшуулал,
цехийнмастерийнцалин Бусадзардалньү йлдвэрлэлдашигласанцахилгаан, дулаан, уурус,
даатгал, элэгдлийнзардал Бү тээгдэхү ү нийөртгийнурьдчилантооцож,
стандартөртөгбэлтгэдэгбөгөөд,
тайлантхугацаандгү йцэтгэлээргарсанзардалтайхарьцууланхэлбэлзэлтооцдог.
Үйлдвэрлэлийнзардлыгхуримтлууланбүртгэж,
ү йлдвэрлэлийнурьдчилантогтоосонстандартөртөгтэйхарьцууланхэлбэлзэлтооцож,
зардлындүншинжилгээхийдэг. Үйлдвэрлэлийнзардлыгбууруулах, ажилчдынажлынбүтээмж,
цагашиглалтыгсайжруулах,
ү йлдвэрлэлийнболонбизнестөлөвлөгөөгбаримтланажиллахзорилготой.
Үйлдвэрлэлийнү йлажиллагаандгарахзардлыгү нэнзөвхуримтлууланбү ртгэж,
хуваарилах Үйлдвэрлэлийнтөлөвлөгөөболонү йлдвэрлэлийнзардлынтөлөвлөгөөтэйуялдуула
нү йлдвэрлэсэнбүтээгдэхү ү нийнэгжийнөртгийгүнэнзөвтооцох.
18. СпиртбалбурамЗардалдбичсэнматериалТайлантү е: 2011/09/01 : 2011/09/31 Материалынкод,
нэрБаримтындугаарХэмжихЗардалдбичсэннэгжТооДү нЗардлыннэр: ДҮ-шуудзардалДансныкод,
нэр : 1502-112-0-01-00-000 Архинайрах-Үндсэнматериалынзардал 1501.01 - Спирт 15263 литр 24,300
87,480,000.00 1501.01 - Спирт 15264 литр 18,500 66,600,000.00 1501.01 - Спирт 15265 литр 19,300
69,480,000.00 1501.01 - Спирт 15365 литр 21,500 77,400,000.00 1501.01 - Спирт 15367 литр 19,630
70,668,000.00 1501.01 - Спирт 15369 литр 21,580 77,688,000.00 1501.01 - Спирт 15371 литр 15,420
55,512,000.00 1501.01 - Спирт 15373 литр 12,150 43,740,000.00 1501.01 - Спирт 15375 литр 18,236
65,649,600.00 1501.01 - Спирт 15377 литр 14,861 53,499,600.00 1501.01 - Спирт 15379 литр 25,360
91,296,000.00 1501.01 - Спирт 15381 литр 12,640 45,504,000.00 1501.01 - Спирт 15383 литр 21,500

3. 77,400,000.00 1501.01 - Спирт 15385 литр 9,840 35,424,000.00 1501.01 - Спирт 15387 литр 2,850
10,260,000.00 1501.01 - Спирт 15389 литр 6,148 22,132,800.00 1501.01 - Спирт 15391 литр 14,500
52,200,000.00 1501.01 - Спирт 15393 литр 15,470 55,692,000.00 1501.01 - Спирт 15395 литр 18,652
67,147,200.00 1501.01 - Спирт 15397 литр 22,000 79,200,000.00 1501.01 - Спирт 15399 литр 15,400
55,440,000.00 Дансныдү н: 349,837 1,259,413,200.00
Архиныүндсэнтү ү хийэдболохспиртнызардалдбичсэнбарааматериалыгтовчооньү йлдвэрлэлдзар
цуулсантүү хийэдматериалынталаархидэлгэрэнгү ймэдээлэлийгхаруулдаг.
19. 2011 оны 09 сарынхараабрендархинысавлахцехийнзардлынмэдээлэл:
СпиртбалбурамЗардлыннэгтгэлДансныкод: 1410-0-118-001 Үйлдвэрлэлийнзардал:
АрхисавлахТайлантү е: 2011/09/01 : 2011/09/31 ЗардалДебетКредитЭцсийнү лдэгдэдАрхинайрах-
Үндсэнматериал 1,026,879,456.00 Архинайрах-цалингийнзардал 24,564,820.00 Архинайрах-
элэгдлийнзардал 10,849,748.00 Архинайрах-уурус 1,084,974.00 Архинайрах-цахилгаанызардал
8,137,311.00 Архинайрах-туслахматериал 14,104,672.66 Архинайрах-дулаанызардал 542,460.00
Архинайрах- хангамжийнматериал 8,679,798.00 Архинайрах-сэлбэг 10,307,260.00 Архинайрах-
бусадзардал 542,517.34 1,105,693,017.00 - -
Дү үсаагү йү йлдвэрлэлийннэгтгэлньтухайнцехэдгарсанзардлыгнэгтгэнхаруулахтайланюм.
Журналынбичилт: ДТДҮнэгтгэлархи – савлах 1.051.444.276 ДТҮНЗ 54.248.741 КТТЭМ 1.026.879.456
КТЦалингийнөглөг 24.564.820 КТМөнгөнхөрөнгө/ ханмат 54.248.741
20. “Спиртбалбурам” ХХК-
ныөртөгзардлынөнөөгийнбайдалболонтехнологийнү ешатныаргаарөртгийнтайланбэлтгэхөнөө
гийнбайдал: “Спиртбалбурам” ХХКүйлдвэрлэлийнөртөг,
зардлынбодлогодоотехнологийнүешатныаргаашиглагдаггү йбөгөөдөртгийнтооцохерөнхийарга
члалньтухайнбү тээгдэхүү ндгарсаннийтзардлыгтухайнүйлдвэрлэсэнбү тээгдэхү ү нийтоохэмжээ
ндхуваахзамаартодорхойлдог.
Технологийнүешатныаргынголзорилгоньбү тээгдэхү ү нийнэгжийнөртгийгтооцохявдалюм.
•Өнгөрсөнү еийнзардлынмэдээлэл •Ирээдү йнзардлынмэдээлэл
•Бүтээгдэхүү нбү ртнэгжийнстандартнормтогтоох
•Тухайнстандартөртгөөрөдөрбүрийнү йлдвэрлэсэнбү тээгдэхүү нийгорлогодожавахХяналт-
Стандартнэгжийнөртөг • Үйлдвэрлэлдгарсанзардлыгангилах •
Үйлдвэрлэлдгү йцэтгэлээргарсанзардлыгхуримтлууланбүртгэхГү йцэтгэлээргарсанзардалХяналт
тогттохСтандарөртөгТҮШАрга Өдөрбүрөртөгтооцохшаардлагү й Тухайнстандартөртгөөтодо
рхойхугацаандбаримтланхэрэглэх
21. “Спиртбалбурам”ХХК-ныхараабрендийннэгжийнөртгийнстандарттооцоо:
Үйлдвэрлэлийнөртгийнтооцоо/ стандарт ¹
ЗардлыннэрЗардлынү зүүлэлтХарааНийтЛитрҮйлдвэрлэлийнхэмжээМянган 6200 1

4. ШуудматериалХувьсах 1850 11,470,000 2 ТуслахматериалХувьсах 65 403,000 3
СавбаглаабоодолХувьсах 1262 7,824,400 4 ШуудхөдөлмөрХувьсах 53 328,600 5 ҮНЗ-УурХувьсах 5
31,000 6 ҮНЗ-УсХувьсах 5 32,703 7 ҮНЗ-ЦахилгаанХувьсах 15 93,000 8 ҮНЗ-ДулаанТогтмол 2 12,400
9 ҮНЗ-элэгдэлТогтмол 16 99,200 10 ҮНЗ-ХянагчийнцалинТогтмол 2 12,400 11 ҮНЗ-
Тү рээсийнзардалТогтмол 5.1 31,620 12 ҮНЗ-ДаатгалынзардалТогтмол 5 31,000 13 ҮНЗ-
ХангамжийнматериалТогтмол 15 93,000 Үйлдвэрлэлийнөртөг 3300 20,468,523
Үйлдвэрлэлийнөртгийнтооцоонддараахөртгөөрбуюу 1лхарааархиныхувьд 3300
₮бэлэнболсонбү тээгдэхүү нийгорлогодожавахюм.
22.
“Спиртбалбурам”ХХКньү йлдэрлэлийнөртгийнтайланбэлтгэдэггү йбөгөөднэгжийнөртөгтстанда
рттогтоон, тухайнстандартөртгөөрбэлэнбү тээгдэхү үнээорлогодожавдаг.
Курсынажлынхаадагууү йлдвэрлэлтэйхолбоотоймэдээллийгашигланматериалыннэмэгдэлтэйүеи
йнөртгийнтайланбэлтгэллээ. ӨртгийнтайланХарааНайрах 2011 оны 09
сарТоохэмжээнийү зүү лэлтДҮС1 0 ЭБМат=741260+1430=742690 ӨЦХА 742690 742690 ДШШ 741260
ЭБШХ=741260+1430*80%=742547 ДҮС2 1430 742690 Мат 100% хз-90%
ЭБҮНЗ=741260+1430*90%=742547 ЦехэдтусгагдахзардалДҮС1 өртөг: ӨртөгНӨШМ - ШХ - ҮНЗ -
ЦехнэмзардалӨЦӨ802,105,200 1,080 ШМ 434,696,457 585 ШХ 47,300,244 64 ҮНЗ 67,571,777 91 Нийт
1,351,673,678 1,820 Цехзардлынхув.лалтДЦШөртөг=741260*1820= 1,349,093,200
Нийтшилжү ү лсэндү н: 1,349,093,200.00 ДҮС2 өртөг 1430шӨЦӨ 1430*1080 1,544,400.00 ШМ
1430*585 836,979.00 ШХ 1430*90%*64 81,981.90 ҮНЗ 1430*90%*91 117,117.00 Нийт 2,580,477.90
Нийтдү н 1,351,673,677.90 Нэмэлттооцоолол: НӨмат = 434,696,457 585 742,690
23. НӨхөд = 47,300,244 64 742,547 НӨү нз = 67,571,777 91 742,547 НӨү нз = 802,105,200 1,080 742,690
222807+519883 МатнэмтоохэмжээӨртгийнтайланХарааСавлахцех 2011 оны 09
сарТоохэмжээнийү зүү лэлтДҮС1 ЭБМат=739428+1832=741260 ӨЦХА 741260 741260 ББШилж
739428 ЭБШХ=739428+1832*80%=740893.6 ДҮС2 1832 741260 мат 100% хз-80%
ЭБҮНЗ=739428+1832*80%=740893.6 ЦехэдтусгагдахзардалЦехнэмзардалӨЦӨ 1,349,093,200.00
1820.00 ШМ 1,026,879,456.00 1385.32 ШХ 24,564,820.00 33.16 ҮНЗ 54,248,741.00 73.22 Нийт
2,454,786,217.00 3312 Цехзардлынхув.лалтББШөртөг=739428*3312= 2448758173
Нийтшилжү ү лсэндү н: 2,448,758,172.61 ДҮС2 өртөг 725 ӨЦӨ1832*1820 3,334,240 ШМ 1832*1385.32
2,537,899.20 ШХ 1832*80%*33.16 48,592.94 ҮНЗ 1832*80%*73.22 107,312.24 Нийт 6,028,044.39
24. Нийтдүн 2,454,786,217.00 Нэмэлттооцоолол: НӨмат = 1,026,879,456 1,385.32 741,260 НӨхөд =
24,564,820 33.16 740,894 НӨү нз = 54,248,741 73.22 740,894 НӨөцө = 1,349,093,200 1,820.00 741,260
Хэрэвтехнологийнү ешатныаргаарөртөгтооцсонболдараахжурналынбичилт:
ДТДуусаагү йү йлдвэрлэл-савлахцех 1.351.673.677 КТДуусаагү йү йлдвэрлэл- найрахцех
1.351.673.677 ДТББ-Хараа 2.448.758.172 КТДуусаагүйү йлдвэрлэл- савлахцех 2.448.172

5. 25. ДҮГНЭЛТЗардлынбүртгэлийнзорилгоньүйлдвэрлэлийнзардлыгхуримтлууланбүртгэж,
тухайнгарсанзардлаадүншинжилгээхийнтооцоолж,
ү йлдвэрлэлийнзардлынмэдээлэлийгашигланөртгийнтайланбэлтгэх,
ү йлдвэрлэсэнбэлэнбү тээгдэхү ү нийнэгжийнөртгийгтооцоолдог.
Үйлдвэрлэлийнбайгууллаганьөөрөөонцлогбүртгэлтэйтэрньзардлынбүртгэлбайдаг.
Зардлынбүртгэлдямарнэгэнстандартбайдаггү йбөгөөдбайгууллаганьөөрийнү йлажиллагаандто
хирууланзардлынбү ртгэлийнбодлогынжурамгаргадаг. “Спиртбалбурам”
ХКү йлдвэрлэлийнбүтээгдэхүү нийзардлаатодорхойлохдоостандартөртгөөртооцоололхийдэг.
Үйлдвэрлэлийнбайгууллагынхамгийнголзү йлньбү тээгдэхү үнийгү йлдвэрлээд, хадгалаад,
тү гээгээд, борлуулахзорилготойбайдаг. Байгууллагынголзорилгоньашиголохявдалюм.
Иймучраасөртгөөү нэнзөвтооцож, бү тээгдэхү үнийүнэзохиолтыгхийхболно.
Бү тээгдэхү үнийү нийгзөвтодорхойлсноорашигтажиллагаандсайнаарнөлөөлөхболно.
Бү тээгдэхү үнийөртгөөхянанү зэжцаашидбү тээгдэхү үнийстандартөртгийгөсгөх,
бууруулахталаарбайнгаавчү зэхньбү тээгдэхү үнийүйлдвэрлэлийнөртөгтзайлшгү йшаардлагатай
билээ.
Үйлдвэрлэлийнбайгууллагынбүтээгдэхүү нийзардлыгангилахдаашинжчанарболонү йлдвэрлэлий
нонцлогбайдалдтохирууланангилахньзүйтэй. Үйлдвэрлэлийнүйлажиллагааныцархүрээ,
хү чинчадалнэмэгдэхэдзардлынхэмжээхэрхэндаганөсөжбайгаагтодорхойлонхувьсахтогтмолооря
лгахньзөвюм. Химийнорцнайрлагатай, ү нэхямд,
ихээхэнхэмжээгээрү йлдвэрлэдэгбүтээгдэхү ү нү йлдвэрлэлдтехнологийнүешатныаргаашиглахнь
зү йтэй.