Download as PDF, PPTX
สรุปรัตนโกสินทร์ตอนต้น
- 1.
- 2.
- 3. กรมมหาดไทย: ผู้บังคับบัญชา =สมุหนายก ดูแลฝ่ายทหาร+พลเรือน ควบคุมหัวเมืองฝ่ายเหนือ+อีสาน กรมกลาโหม: ผู้บังคับบัญชา = สมุหพระกลาโหม ดูแลฝ่ายทหาร+พลเรือน ควบคุมหัวเมืองฝ่ายใต้+ตะวันตก กรมเมือง : เสนาบดี ดูแลรักษาความสงบเรียบร้อย ตัดสินคดีในเขตราชธานี
- 4. กรมวัง : เสนาบดี พระราชมณเฑียรพระราชวัง พระราชพิธี ตัดสินความในเขตพระราชวัง กรมท่า : รายรับรายจ่าย / พิจารณาคดีทรัพย์หลวง รับรองชาวต่างชาติ (ค้าขาย/ทาสัญญา) ดูแลหัวเมืองชายฝั่งตะวันออก กรมนา : เสนาบดี ดูแลรักษานาหลวง / เก็บหางข้าวค่านา พิจารณาเรื่องที่นา โค กระบือ
- 5. กรมพระสุรัสวดี: รักษาทะเบียนไพร่ทั่วราชอาณาจักร ตัดสินคดีเกี่ยวกับไพร่ กรมลูกขุน :พราหมณ์ในราชสานัก ตีความคัมภีร์พระธรรมศาสตร์ กรมมหาดเล็ก : ควบคุมข้าราชการ มหาดเล็กหลวง
- 6.
- 7. บริหารราชการแผ่นดินในส่วนหัวเมือง หัวเมืองชั้นใน หัวเมืองชั้นนอก หัวเมือง ประเทศราช ไม่ห่างจากราชธานี หัวเมืองจัตวา ห่างไกลจากราชธานีหัวเมืองเอก/โท/ตรี หัวเมืองต่างชาติ ต่างภาษา อยู่ตามชายแดน ถวายต้นไม้เงิน/ทอง เครื่องราชบรรณการ 3 ปี / ครั้ง
- 8.
- 9. เป็นแบบยังชีพ แบ่งเป็น 1.ใช้ภายในครอบครัว 2. เสียภาษีอากร 3. แลกเปลี่ยนซื้อขายกัน (ถ้าเหลือนะ (--) ไม่มาก็น้อย) เกษตรกรรม --> เน้นปลูกข้าว อุตสาหกรรม --> น้าตาลทราย ต่อเรือ เหมืองแร่ เช่น ดีบุก เหล็ก 1. พื้นฐานทางเศรษฐกิจ
- 10. 2. รายได้ของอาณาจักร ส่วนใหญ่กับจีน (การค้าจากเรือสาเภา) ดูแลโดยกรมพระคลังสินค้า only !!! (กิจการข้า...ใครอย่าแตะ) - สินค้าออก --> ดีบุก / งาช้าง / ไม้ / พริกไทย / รังนก / น้าตาล - สินค้าเข้า --> เครื่องถ้วย/ชามสังคโลก / ชา / เงิน / ปืน / ดนปืน 2.1 การค้ากับต่างประเทศ
- 11. 2.2 รายได้จากภาษี ภาษีอากรภายในประเทศ จังกอบ อากร เก็บจากผู้นาสินค้าเข้ามาขาย (ทางบก+น้า) เก็บจากราษฎรที่ประกอบอาชีพการค้า เช่น อากรนา อากรสวน (พลากร, สมพัตสร) อากรค่าน้า / ค่ารักษาเกาะ
- 12. ฤชา ส่วย ค่าธรรมเนียมเก็บจากราษฎรมาใช้บริการของรัฐ เช่น โฉนดที่ดิน เงิน/สิ่งของที่เก็บจากไพร่ แทนการเกณฑ์แรงงาน เช่นดีบุก พริกไทย มูลค้างคาว เครื่องราชบรรณาการ
- 13.
- 14. 2.3 รายได้สินค้าผูกขาด +ต้องห้าม ผูกขาด - พระคลังสินค้าขายเอง - เพื่อความปลอดภัย+มั่งคงของประเทศ - เช่น อาวุธปืน / กระสุนปืน / ดินระเบิด ต้องห้าม - หายาก + ราคาแพง - ต่างประเทศต้องการจานวนมาก - เช่น งาช้าง / รังนก / ไม้ฝาง / ไม้กฤษณา
- 15. เช่น พระราชพิธี /ช่วยคนอนาถา 2.4 รายจ่าย จ่ายเป็นเบี้ยหวัด เงินให้เจ้านาย+ขุนนาง ด้านความมั่นคง เช่น เลี้ยงดูสัตว์พาหนะ / ซื้ออาวุธ ด้านศาสนา เช่น ก่อสร้าง ปฏิสังขรณ์วัด อื่นๆ
- 16.
- 17. 1. ระบบศักดินา - กาหนดฐานะของคนในสังคม -ใช้ ที่นา เป็นเกณฑ์ ซึ่งไม่ได้ถือครองจริง เป็นสิ่งสมมติ (มโนขึ้น) - จานวนไพร่ที่ครอบครอง - หลักเกณฑ์ในการปรับไหม - เรียงลาดับในการเข้าเฝ้ า ** ผู้ที่มีหน้าที่ความรับผิดชอบ ต่อสังคมและประเทศชาติมาก --> ศักดินามาก
- 18. **พระมหากษัตริย์ ไม่มีศักดินาเพราะ เป็นผู้พระราชทานศักดินา เป็นเจ้าของที่ดิน เรื่องน่ารู้ **พระสงฆ์จะใช้คาว่า เสมอนา ** ผู้ที่มีศักดินา 400 ขึ้นไป = ชนชั้นปกครอง
- 19. แบ่งกลุ่มคนในสังคมอย่างกว้างๆเป็น 2 ชนชั้น ชนชั้นปกครอง=พระมหากษัตริย์ / เจ้านาย / ขุนนาง --> พวกมูลนาย (ไฮโซ) ชนชั้นที่ถูกปกครอง = ไพร่ ทาส 2. ชนชั้นในสังคม พระสงฆ์ - ไม่จัดเป็นชนชั้นใดชนชั้นหนึ่ง เป็นผู้มีหน้าที่สืบทอดเผยแผ่พระพุทธศาสนา - คนกลางในการเชื่อมโยงกลุ่มต่างๆในสังคมเข้าด้วยกัน
- 20. - ผู้นาและจุดสุดยอดของสังคม - สมมติเทพ(ตามความเชื่อพราหมณ์-ฮินดู) - เจ้าของแผ่นดินภายในราชอาณาจักร - มีพระราชอานาจเหนือชีวิตทุกคน ภายใต้การปกครองอาณาจักร 2.1 พระมหากษัตริย์
- 21. - ชนชั้นสูงที่สืบเชื้อสายใกล้ชิดกับพระมหากษัตริย์ - เรียกว่าพระบรมวงศานุวงศ์ - สกุศยศ --> มาแต่กาเนิด คือ เจ้าฟ้ า พระองค์เจ้า หม่อมเจ้า - อิสริยยศ --> กษัตริย์พระราชทาน กรมสมเด็จพระ กรมพระ กรมหลวง กรมขุน กรมหมื่น - พระมหาอุปราช / กรมพระราชวังบวรสถานมงคล = อิสริยยศสูงสุด 2.2 เจ้านาย
- 22. - ข้าราชการที่ได้รับการแต่งตั้ง - บรรดาศักดิ์/ ราชทินนาม / ตาแหน่ง / ศักดินา = แสดงถึงอานาจ+เกียรติยศ - ศักดินาตั้งแต่ 400 – 10,000 เจ้าพระยา พระยา พระ หลวง ขุน หมื่น พัน กานัน มหาดเล็ก 2.3 ขุนนาง
- 23. - ราษฎรทั้งชายและหญิง - สังกัดมูลนายเพื่อได้รับการดูและ + คุ้มครอง - สักขึ้นทะเบียนสังกัดกรมกองต่างๆ --> รับราชการ - คนส่วนใหญ่ในสังคมประมาณร้อยละ 80-90 - เป็นฐานอานาจที่สาคัญยิ่งของชนชั้นปกครอง 2.4 ไพร่
- 24. - 18 –70 ปี - ราษฎรสามัญ - ผ่านการสักขึ้นทะเบียนสังกัดกรมกองต่างๆ - เพื่อรับราชการ - ไม่เข้ารับราชการ อาจส่งส่วย/ผลผลิตแทนใช้แรงงาน เรียกว่า ไพร่ส่วย 2.4.1 ไพร่หลวง
- 25. - ผ่านการสักแล้ว - ไพร่ส่วนตัวของพวกมูลนาย -ได้รับพระราชทานจากพระมหากษัตริย์ตามศักดินาของ - เพื่อให้รับใช้ทางานส่วนตัวไม่ต้องถูกเกณฑ์มาทางานให้รัฐ - ไพร่ที่สังกัดกับกรมของเจ้านายที่ทรงกรม (กรมเจ้า) ก็ถือเป็นไพร่สม 2.4.2 ไพร่สม
- 26. - คนส่วนน้อยในสังคม - ชนชั้นต่าสุด+ ไม่มีอิสระในชีวิตของตน - เป็นกรรมสิทธิ์ของนายเงิน - แบ่งออกเป็น 7 ประเภท ทาสเชลย / ทาสในเรือนเบี้ย / ทาสสินไถ่ / ทาสท่านให้ ทาสที่ได้มาแต่บิดามารดา / ทาสที่ได้มาจากทัณฑโทษ ทาสที่เลี้ยงไว้ยามทุพภิกขภัย 2.5 ทาส
- 27. การศึกษา : วัง ผู้ชาย ผู้หญิง ฝากตัวเป็นมหาดเล็ก อบรมวิชาแม่บ้านแม่เรือน วัดลูกศิษย์วัด / เขียนอ่านบาลี,สันสกฤต,ขอม
- 28.
- 29. หลังการเสียกรุงครั้งที่ 2--> เสื่อมโทรม พระไตรปิฎกก็บกพร่องอยู่มาก รัชกาลที่ 1 --> สังคายนาพระไตรปิฎก @ วัดมหาธาตุ ( พ.ศ.2331 ) - ให้ชาระพระไตรปิฎกให้เป็นระเบียบหมวดหมู่ - เรียกว่า “ฉบับทองหรือทองใหญ่ หรือฉบับทองทึบ” - ออกกฎหมายสาหรับพระสงฆ์หลาย - ไม่สนใจเล่าเรียนพระไตรปิฎก + การเทศน์ - พระสงฆ์เข้าไปยุ่งเกี่ยวกับทรัพย์สินของฆราวาส การสังคายนาและชาระพระไตรปิฎก
- 30. ส่งสมณทูตไปยังลังกาเพื่อศึกษาความเป็นของศาสนาในลังกา - ได้นาหน่อพระศรีมหาโพธิมาจากลังกา ตรวจสอบพระไตรปิฎกทั้งจากลังกาและมอญ และให้จารึกอย่างสวยงาม - ได้รับยกย่องว่ามีพระไตรปิฎกที่สวยงามและถูกต้องที่มากที่สุด - ให้สารวจความประพฤติของสงฆ์ --> พระสงฆ์ถูกจับสึกและหนี เข้าป่าจานวนมาก รัชกาลที่ 2 รัชกาลที่ 3
- 31.
- 32. สร้าง บูรณะปฏิสังขรณ์ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม วัดพระเชตุพนวิมนมังคลาราม วัดสระเกศ วัดราชบูรณะ วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร วัดสลัก -->วัดนิพพานาราม --> วัดพระศรีสรรเพชญ --> วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฏ์ ราชวรมหาวิหาร มณฑปพระพุทธบาท สระบุรี slide ที่ 25
- 33.
- 34.
- 35. แบบพระราชนิยม ส่วนหลังคา ไมมีช่อฟ้ าใบระกา หางหงส์ ส่วนของเสา ไม่มีบัวหัวเสา ย่อมุมเสา คันทวย มีเสาพาไลขนาดใหญ่ หน้าบัน งานก่ออิฐถือปูน ประดับด้วยกระเบื้องเคลือบแบบจีน ลวดลายดอกไม้จีน เครื่องบูชาจีน อาคารวัดพระวิหาร หรือพระอุโบสถ เป็นแบบจีน
- 36. รัชกาลที่ 1 -->โปรดคนรบเก่ง รัชกาลที่ 2 --> โปรดคนแต่งกลอน/นาฏศิลป์ เก่ง รัชกาลที่ 3 --> โปรดคนที่สร้างวัด