व्यवस्थापन तत्वे व उपयोजन, (बी.कॉम. भाग I, सेमिस्टर I)

1. व्यवस्थापन तत्वे व उपयोजन
(बी.कॉम. भाग I, सेममस्टर I)
Prepared by,
Mr. S. B. Bansode
प्र. १. मानवी संसाधने व अन्य संसाधनाच उपयोग करून उद्दिष्टे ठरविणारी व सध्या करणारी वैमिष्ट्यपूणण प्रद्दिया म्हणजे ..................होय.
A. व्यावसाय
B. उद्योग
C. व्यवस्थापन
D. वरील सवण
प्र. २. व्यवस्थापनाचे कायणक्षेत्र खालीलपैकी कोणते आहे
A. उत्पादन
B. मवत्तीय
C. कमणचारी
D. वरील सवण
प्र. ३. व्यवस्थापन म्हणजे ..............................होय.
A. इतरांकडून काम करून घेण्याची कला
B. स्वत: पररश्रम करणे
C. रोजचे काम रोज करणे
D. काम प्रामामणक पणे करणे
प्र. ४. व्यवस्थापनाची वैमिष्टे खालील पैकी कोणती आहेत.
A. कायाणमधष्टीत
B. हेतुमनष्ट
C. A आमण B
D. फक्त A
प्र. ५. व्यवस्थापन हे ..............कायण आहे.
A. एका व्यक्तीने करायचे
B. सांमघक
C. फक्त नेत्याने करायचे
D. फक्त संचालकाने करायचे
प्र. ६. ................यांनी व्यवस्थापन हे एक वतणनपद्धतीचे िास्त्र आहे असे प्रमतपादन करून मानवी संबंधाचा मसद्धांत मांडला आहे.
A. ऍडम मस्मथ
B. मॅक्स वेबर
C. एल्टन मेयो
D. हेनरी फे योल
प्र. ७. हॅथॉनण प्रयोग ...................यांनी...............या रिकाणी के ला.
A. मॅक्स वेबर, ऑस्रेमलया
B. मवल्यम औची, भारत
C. एल्टन मेयो, हॅथॉनण
D. फे मिक टेलर, अमेररका
प्र. ८. हॅथॉनण चा प्रयोग ..................या कंपनीवर करण्यात आला होता.
A. हॅथॉनणकोपण
B. हॅथॉनण प्रायवेट मलममटेड
C. वेस्टनण इलेमक्रक कंपनी
D. नॉथण इलेमक्रक कंपनी

2. प्र. ९. .................यांनी आपल्या मसद्धांतामध्ये मानवी वतणनास अवाजवी महत्व द्ददल्याची टीका केली जाते.
A. फे मिक टेलर
B. एल्टन मेयो
C. हेनरी फे योल
D. मवल्यम औची
प्र. १०. कुिल व्यवस्थापन अभ्यासाची गरज का आहे.
A. उपलब्ध संधानांचा योग्य आमण महत्तम उपयोग करण्यासािी
B. श्रम समस्यांची समाधानकारक सोडवणूकीसािी
C. साधनांमध्ये समन्वय साधण्यासािी
D. वरील सवण
प्र. ११. औद्योमगक िांतीपूवीचा कालखंड या............मसद्धांत मध्ये येतो.
A. िास्त्रीय व्यवस्थापन मसद्धांताचा कालखंड
B. टेलर पूवीचा व्यवस्थापन मसद्धांताचा कालखंड
C. आधुमनक व्यवस्थापन मसद्धांताचा कालखंड
D. फक्त A आमण C
प्र. १२. मुलभूत मवचारांचा मसद्धांताला ...................हा मसद्धांत म्हणतात.
A. संभाव्यता दृष्टीकोन मसद्धांत
B. नवपरंपरावादी मसद्धांत
C. परंपरावादी मसद्धांत
D. वरील सवण
प्र. १३. व्यवस्थापनात मानवी घटकाचे महत्व प्रमतपादन करणारा मवचारप्रवाह हा ...............मसद्धांत म्हणून ओळखला जातो.
A. परंपरावादी
B. नवपरंपरावादी
C. फक्त A
D. A आमण B
प्र. १४. उद्दिष्टाद्वारे व्यवस्थापन हा मसद्धांत खालील पैकी कोणी मांडला होता.
A. एल्टन मेयो
B. पीटर िकर
C. हेनरी फे योल
D. फे डररक टेलर
प्र. १५. उद्दिष्टाद्वारे व्यवस्थापन मह संकल्पना ................यांनी ..................साली .....................या ग्रंथातून मांडली.
A. पीटर िकर, १९५४, Practices of Management
B. एल्टन मेयो, १९४५, The social problem of Industrial Civilisation
C. टी. एन. व्हाइटहेड,१९३८,The Industrial Worker
D. िरील कोणतेही नाही
प्र. १६. उद्दिष्टाद्वारे व्यवस्थापनाची क्षेत्रे खालील पैकी कोणती आहेत.
A. मवपणन
B. नवमनर्मणती
C. मानवी संघटन
D. वरील सर्व
प्र. १७. खालील पैकी कोणते उद्दिष्टाद्वारे व्यवस्थापनाची फायदे आहेत?
A. उत्पादाकतेमध्ये वाढ होणे
B. कायणक्षमते मध्ये वाढ होणे
C. फक्त A
D. A आमण B दोन्ही

3. प्र. १८. .................यांना िास्त्रीय व्यवस्थापन दृष्टीकोनाचा जनक म्हणून ओळखले जाते.
A. हेनरी फे योल
B. एफ. डब्लू. टेलर
C. एल्टन मेयो
D. पीटर िकर
प्र. १९. प्रिासकीय व्यवस्थापनदृष्टीकोनाच जनक खालील पैकी कुणाला म्हणतात.
A. हेनरी फे योल
B. एफ. डब्लू. टेलर
C. एल्टन मेयो
D. पीटर िकर
प्र. २०. सनातन दृष्टीकोनातील तृटी दूर करून नवीन कोणता दृष्टीकोन उदयास आला.
A. नव सनातन
B. मानवी सबंध दृष्टीकोन
C. वतणणूक दृष्टीकोन
D. आधुमनक दृष्टीकोन
प्र. २१. आधुमनक दृष्टीकोनामध्ये खालील पैकी कोणत्या दृष्टीकोनाचा समावेि होत नाही.
A. मानवी सबंध दृष्टीकोन
B. गमणती दृष्टीकोन
C. पद्धती दृष्टीकोन
D. पररमस्तथीजन्य दृष्टीकोन
प्र. २२. पद्धती दृष्टीकोन वर केली जाणारी खालील पैकी कोणती टीका हे टीकाकार करतात
A. दृष्टीकोन अत्यंत गुंतागुंतीचा आहे
B. दृष्टीकोनातील मवचार स्पष्ट होत नाहीत
C. दृष्टीकोनाचे नेमके स्वरूप स्पष्ट केले नाहीत
D. वरील सवण
प्र. २३. जर संघटना गुंतागुंतीची व मक्लष्ट असेल तर................... दृष्टीकोनाचा वापर करून व्यवस्थापन करणे फायद्याचे िरते.
A. आकमस्मत
B. गमणती
C. पद्धती
D. आधुमनक
प्र. २४. ...................प्रश्ांना किी उत्तरे िोधावीत हे िास्त्रीय/गमणती दृष्टीकोन स्पष्ट करतो.
A. मानवी सहसंबंध मवषयक
B. व्यवहाररक
C. आधुमनक
D. तांमत्रक
प्र. २५. ..................दृष्टीकोनानुसार पररमस्तथी द्दकवा पयाणवरण समजून येणे होय व त्यास योग्य िरणारा दृष्टीकोन त्या त्या वेळीस वापरणे.
A. आधुमनक
B. तांमत्रक
C. पररमस्तथीजन्य
D. वतुणणूक
प्र, २६. खालील पैकी कोणते कार्य हे व्यिस्थापनाचे कार्य नाही ?
A. तपासणी
B. वनर्ोजन
C. वनणयर् प्रविर्ा
D. संघटन

4. प्र. २७. ...................म्हणजे िस्तुस्तस्तथीिरआधाररत वनिड क
े ले ल्र्ा पुिायनुभिाचा उपर्ोग करून भािी काळातील अपेवित उविष्ट सध्या
करण्यासाठी सूत्रबद्ध आिश्र्क्यकार्यविशा होर्.
A. वनिेशन
B. पूिायनुमान
C. संघटन
D. नियोजि
प्र. २८. वनर्ोजनाचा मुळ हेतू ............असतो.
A. उनिष्टे ठरानर्क काळात पूणव करणे
B. अनेक पर्ायर्ातून र्ोग्य पर्ायर् वनिडणे
C. उत्पािनाची वििी करणे
D. व्यक्ींमध्ये सहसंबंध प्रस्थावपत करणे
प्र. २९. वनर्ोजन प्रविर्ेतील पवहला टप्पा कोणता आहे ?
A. पूिायनुमान
B. धोरण ि कार्यिम ठरविणे
C. उनिष्ट ठरनर्णे
D. िेळापत्रक वनस्तश्चत करणे
प्र. ३०. वनर्ोजन वह व्यिस्थापनातील ........................प्रविर्ा आहे.
A. िुय्यम
B. प्राथनिक
C. तृतीर्
D. चतुथय
प्र. ३१. वनर्ोजन प्रविर्ेतील अंवतम टप्पा कोणता
A. विर्ांचा िम ठरविणे
B. अंिाजपत्रक तर्ार करणे
C. उपर्ोजनांची वनवमयती करणे
D. पाठपुरार्ा करणे
प्र. ३२. िीघयकालीन वनर्ोजन हे संस्थामध्ये ....................कालािधीसाठी असू शकते.
A. ६ ते १२ मवहने
B. १२ मवहने पेिा कमी
C. १ ते २ िर्य
D. १० ते १५ र्र्व
प्र. ३३. अल् पकालीन वनर्ोजन हे संस्थामध्ये ..............कालािधीसाठी असू शकते.
A. ६ ते १२ िनििे
B. १० ते १२ िर्य
C. १२ ते २४ िर्य
D. िरील सिय
प्र. ३४. क
ं पनी आपले विविध व्यिसार् एकक एकवत्रत पणे विचारात घेऊन संपूणय क
ं पनीसाठी वनर्ोजन करते तेव्हा त्या वनर्ोजनाला
................ वनर्ोजन म्हणतात.
A. विभागीर्
B. निगि
C. नफ्याचे
D. विर्ात्मक
प्र. ३५. वनर्ोजनाच्या अंतगयत मर्ायिा मध्ये खालील पैकी कोण र्ेत नाही
A. खवचयक प्रविर्ा
B. िेळे चा अपव्यर्
C. चुकीचे पूिायनुमान
D. कायद्यािध्ये बदल

5. प्र. ३६. वनर्ोजनाच्या बवहगयत मर्ायिा मध्ये खालील पैकी कोण र्ेत नाही
A. कार्द्यामध्ये बिल
B. सरकारी धोरण बिल
C. िािनसक योग्यतेचा अभार्
D. तांवत्रक शोध
प्र. ३७. ...........................म्हणजे संघटनेच्या व्यिसार् विर्ांिर पररणाम करणारे पर्ायिरण होर्.
A. संघटिात्मक पयावर्रण
B. विभागीर् पर्ायिरण
C. अंतगयत पर्ायिरण
D. बवहगयत पर्ायिरण
प्र. ३८. ‘संघटनात्मक पर्ायिरण’ वह संज्ञा मुलत: ....................पर्ायिरण र्ा नािाने ओळखली जाते.
A. व्यार्सानयक
B. सामावजक
C. सांवघक
D. वनगम
प्र. ३९. व्यिसार्ातील अंतगयत पर्ायिरणामध्ये खालील पैकी कोण र्ेत नाही ?
A. व्यिस्थापन संरचना
B. मानिी संसाधने
C. लोकसंख्या
D. क
ं पनीची लौवकक प्रवतमा
प्र. ४०. व्यिसार्ातील बाह्य पर्ायिरणामध्ये खालील पैकी कोण र्ेत नाही ?
A. पुरिठािार
B. स्पधयक
C. अंतगवत सत्ता संबंध
D. जनता
प्र. ४१. जेव्हा पर्ायिरणात्मक घटक बिलते असतात ते ................पर्ायिरण होर्.
A. एकजातीर्
B. बदलते
C. बहुजातीर्
D. नानाविधी
प्र. ४२. व्यिसावर्क पर्ायिरणातील घटक एका पेिा जास्त स्वरूपाचे असतात त्या पर्ायिरणास ........................ पर्ायिरण म्हणतात.
A. गवतमान
B. नानाविध
C. बहुजातीय
D. बिलते
प्र. ४३. व्यिसावर्क पर्ायिरणाचे विश्ले र्ण करण्यासाठी खालील पैकी कोणत्या तंत्राचा अिलं ब क
े ला जातो.
A. क़्िेस्ट तंत्र
B. स्वॉटतंत्र
C. सांखीकीर् तंत्र
D. र्रील सर्व
प्र. ४४. SWOTAnalysis मध्ये O कार् िशयितो.
A. Opportunities
B. Orgnization
C. Observation
D. Other
प्र. ४५. काही वनष्कर्ायच्या आधारािर िोन वकिा जास्त पर्ायर्ातून करण्यात र्ेणारी वनिड म्हणजे ..........प्रिीर्ा होर्.
A. निणवय

6. B. वनर्ोजन
C. संघटन
D. वनिडणे
प्र. ४६. वनणयर् पवि
य र्ेत उपलब्ध पर्ायर्ातून ................पर्ायर् वनिडण्याची प्रविर्ा आहे.
A. उत्ति
B. प्रथम
C. िुय्यम
D. िरील पैकी नाही
प्र. ४७. वनणयर् प्रविर्ेत प्राथवमक कार्य .........................आहे.
A. प्रश्नांचा िास्तविक स्वरूपाचा अभ्यास
B. प्रशिांचे नर्शले र्ण
C. सिोत्क
ृ ष्ट पर्ायर्ाची वनिड
D. वनणयर्ाच्या पररणामांचे मूल् र्मापन
प्र. ४८. वनणयर् प्रविर्ेतील अंवतम टप्पा कोणता
A. पर्ायर्ी उपार्ांचे मूल् र्मापन
B. सिोत्क
ृ ष्ट पर्ायर्ाची वनिड
C. वनणयर्ाचे पररणामकारक क
ृ तीत रुपांतर
D. निणवयांच्या पररणािांचे िूल् यिापि
प्र. ४९. संस्थेच्या जास्त खचायची वकिागुंतिणुकीच्या बाबतीत वनणयर् घेतले जातात त्याला संस्थेचे ................वनणयर् म्हणतात.
A. िैनंविन
B. व्युहरचनात्मक
C. िोठे
D. लहान
प्र. ५०. जे वनणयर् विवशष्ट विभागाशी वनगडीत असतात अश्र्ा वनणयर्ांना ........................वनणयर् म्हणतात.
A. वनगम
B. नर्भागीय
C. संघटनात्मक
D. िैर्स्तक्क
प्र. ५१. वनणयर् घेण्याच्या गुणात्मक तंत्रामध्ये खालील पैकी कोणते तंत्र र्ेत नाही.
A. क्रीयात्मक संशोधि तंत्र
B. वनिडा तंत्र
C. अनुभि तंत्र
D. अंतमयन तंत्र
प्र. ५२. वनणयर् घेण्याच्या संभाव्य तंत्रामध्ये खालील पैकी कोणते तंत्र र्ेत नाही.
A. अंतिवि तंत्र
B. संभाव्यता तंत्र
C. खेळ वसद्धांत
D. वनणयर् िृि तंत्र
प्र. ५३. विवशष्ट उविष्ट सध्या करण्यासाठी सामूवहकररत्या विवशष्ट धोरणाने काम करणारा .......................म्हणजे संघटन होर्.
A. व्यक्तीसिूि
B. मनुष्य
C. फक् B
D. A आवण B िोन्ही
प्र. ५४.संघटनेचे महत्व खालीलपैकी...........................हे र्ेत नाही
A. प्रशासणातील सुलभता
B. उत्पािन खचायत बचत
C. कायावची यादी निश्शचत करणे

7. D. मानिी शक्ीचा िापर
प्र. ५५. संघटन प्रविर्ेतील महत्वाचा प्राथवमक टप्पा ......................हा आहे
A. कार्ायचे िगीकरण
B. कायावची यादी निश्शचत करणे
C. विभागीकरण
D. कार्यिाटप करणे
प्र. ५६. संघटन प्रविर्ेतील अंवतम टप्पा कोणता
A. कार्ायची र्ािी वनस्तश्चत करणे
B. कार्ायचे िगीकरण
C. विभागीकरण
D. प्रत्यक्ष कायवसंघटि
प्र. ५७. संघटने मध्ये कोण कोणाचा िररष्ठ असेल ि कोण कोणाचा सहाय्यक असेल हे स्पष्टपणे ठरविणे म्हणजे ...................होर्.
A. र्ररष्ठ कनिष्ठ साखळी
B. वनर्ंत्रण किाचे तत्व
C. आिेशाच्या एकतेचे तत्व
D. कार्यिमतेचे तत्व
प्र. ५८. िररष्टाकड
ू न वकती सहाय्यकाचे र्ोग्य प्रकारे वनर्ंत्रण करता र्ेईल हे ठरविण्यासाठी ......................तत्व अिलं बतात.
A. नियंत्रण कक्षाचे
B. आिेशाच्या एकतेचे
C. कार्यिमतेचे
D. िरील पैकी कोणतेही नाही
प्र. ५९. खालील पैकी कोणते संघटन तक्त्याचे प्रकार आहे?
A. उध्वगामीवकिा उभा
B. अधोगामी वकिा अडिा
C. गोलाकार
D. र्रील सर्व
प्र. ६०. ....................म्हणजे िुसर्र्ा व्यक्ीकडे कामाची जिाबिारी सोपविणे ि त्यासाठी आिश्र्क्य ते अवधकार त्यांना िेणे होर्.
A. अवधकार प्रिान
B. जिाबिारी
C. सत्ता
D. बांवधलकी
प्र. ६१. अवधकार प्रिानातील खालील पैकी कोणते घटक महत्वाचे आहेत
A. जिाबिारी सोपविणे
B. कावनष्टाला अवधकार प्रिान करणे
C. कावनष्टामध्येबांवधलकी वनमायण करणे
D. र्रील सर्व
प्र. ६२. ....................म्हणजे सत्तेचे एकत्रीकरण िररष्ठ अवधकारर्ाच्या वठकाणी होणे आवण .......म्हणजे सत्ता अनेक व्यक्ी वकिा घटक र्ात
विभागले ल असणे होर्.
A. क
ें द्रीकरण, नर्क
ें द्रीकरण
B. सत्ता विभाजन, सत्ता एकीकरण
C. जिाबिारी, सत्ता
D. िरील सिय
प्र. ६३. रेखा संघटनेचे खालीलपैकी कोणते महत्व वकिािैवशष्टनाही.
A. साधेपणा
B. वशस्त आवण साधेपणा
C. लिरीर्र आधाररत

8. D. िोर् वनमुयलन
प्र. ६४. ...................र्ा प्रकारात कमयचारी विभाग स्वतंत्र असून त्याचे मुख्य कार्य म्हणजे संघटनेच्या उत्पािनाची र्ोजना तर्ार करणे.
A. किवचारी नर्भाग
B. रेखा विभाग
C. फक् B
D. िरील पैकी नाही
प्र. ६५. कार्ायत्मक संघटन मध्ये वनर्ोजन विभागामध्ये खालील पैकी कोणत्या विभागाचा समािेश होत नाही.
A. सूचनापत्र वलवपक
B. समर् ि परीव्यर्ी अवधकारी
C. कारखान्यातील वशस्त अवधकारी
D. निरीक्षण िायक
प्र. ६६. कार्ायत्मक संघटन मध्ये कारखान्यातील विभाग मध्ये खालील पैकी कोणत्या नार्काचा समािेश होत नाही
A. टोळी नार्क
B. गती नार्क
C. िुरुस्ती नार्क
D. कायवक्रिाची आखणी करणारा िुकादि
प्र. ६७. संगणक ि इंटरनेट उपर्ोग करून खास सॉफ्टिेअर द्वारे अभौवतक स्वरुपात उभारले ली संघटण रचना म्हणजे ..........संघटन होर्.
A. िेटर्क
व
B. इंटरनेट
C. अभौवतक
D. िरील कोणतेही नाही
प्र. ६८. खालील कोणता संघटन रचनेचा प्रकार आहे
A. रेखा संघटन
B. नेटिक
य संघटन
C. कार्ायत्मक संघटन
D. र्रील सर्व
प्र. ६९. रेखा संघटन क
ु ठे आमलात आणत र्ेते
A. ज्या वठकाणी कमयचारी संख्या मर्ायवित आहे
B. ज्या वठकाणी संघटनेचा आकार लहान आहे
C. ज्या कारखान्यात मालक ि कामगार सालोक्याचे संबंध प्रस्तावपत करता र्ेतात
D. र्रील सर्व नठकाणी
प्र. ७०. रेखा ि कमयचारी संघटन र्ा पद्धतीत संघटनेचे व्यिस्थापकीर् प्रामुख्याने खालील विभाग पडतात.
A. कमयचारी विभाग
B. रेखा विभाग
C. फक् A
D. A आणि B दोन्हीपि
प्र. ७१. व्यवस्थापनाला ववववध काये करावी लागतात तयाांचे वगीकरण ................ आणण................कायय या दोन प्रकारात क
े ली
जातात.
A. नियोजि काये. अंमलबजावणी काये
B. ननदेशन काये, अांमलबजावणी काये
C. ननयोजन काये, सांघटन काये
D. अांमलबजावणी काये, सांदेशवहन काये
प्र. ७२.ननश्चचत कामगगरी पूणय करण्यासाठी कननषठाांनी काय काम करावे व कचया पद्धतीने करावे याचे मागयदशयन करणे
म्हणजे ................ होय.

9. A. ननयोजन,
B. निर्देशि
C. सांघटन
D. वरीलसवय
प्र. ७३. ननदेशन हे ____ कायय व _____ कायय याांना जोडणारा दुवा आहे.
A. नियोजि, नियंत्रण
B. ननयांत्रण, सांघटन
C. ननणययघेणे, ननयोजन
D. सांघटन ननयांत्रण
प्र. ७४. ननदेशनाचे खालील पैकी कोणता घटक नाही.
A. आदेश देणे
B. मागयदशयन करणे
C. पययवेक्षण करणे
D. Swot analysis
प्र. ७५. ननदेशनाची ततवे खालील पैकी कोणती आहेत.
A. आदेशातील एकतेचे ततव
B. योग्य ननदेशन तांत्र ननवडण्याचे ततव
C. माहहतीचे ततव
D. वरील सवव
प्र. ७६. ………..हे ननदेशनाचे तांत्र आहे
A. एकागधकारशाही ननदेशन तांत्र
B. मुक्त ननदेशन तांत्र
C. लोकशाही ननदेशन तांत्र
D. वरील सवव
प्र. ७७. ………..या ननदेशन तांत्रामध्ये ननयमाांना अगधक महतव हदले जाते.
A. िोकरशाही निर्देशि तंत्र
B. मुक्त ननदेशन तांत्र
C. लोकशाही ननदेशन तांत्र
D. एकागधकारशाही ननदेशन तांत्र
प्र. ७८. ननदेशन मध्ये................समावेश होतो. तयामुळे सांघभावना ननमायण करणे व योग्य काययपयायवरण ननमायणकरणे
शक्य होते.
A. सांघटन
B. िेतृत्व
C. ननदेशन
D. वरील पैकी नाही
प्र. ७९. ..............या ननदेशन तांत्रामध्ये सहाय्यकाांना ककां वा कननषठाना पूणय स्वातांत्र्य हदलेले असते.
A. एकागधकारशाही

10. B. मुक्तनिर्देशि
C. नोकरशाही
D. लोकशाही
प्र. ८०.ननदेशन ही एक अशी प्रकिया व तांत्र आहे की ज्यामध्ये आदेश ककां वा सूचना देऊन पूवय ननयोजाांप्रमाणे काये पूणय
करण्याची खात्री हदली जाते हह सांज्ञा कोणी हदली आहे
A. हायमाि
B. क
ूां टन्झ व ओ डोनेल
C. डेल
D. अॅलन लुईस
प्र. ८१. व्यवसाय म्हणजे उदननयवाहसाठी अथय प्राप्ती व्हावी म्हणून वस्तू अथवा सेवाांचे उतपादन व ववननमय करणारी
...........कियाआहे
A. आर्थवक
B. सामाश्जक
C. सांघहटत
D. खगचयक
प्र. ८२. कौहटल्याने ललहहलेल्या ........... या ग्रांथामध्ये व्यवस्थापन ची ववववध तांत्रे ही सवयसाधारण स्वरूपात ललणखत
क
े लेली आहेत.
A. अथवशास्र
B. व्यवस्थापन
C. समाजशास्र
D. राज्यशास्र
प्र. ८३. ...........याांच्या मते व्यवस्थापन म्हणजे इतराांकडून काम करवून घेण्याची कला होय.
A. ववललयम श्स्प्रगेल
B. ककम्बॉल व ककम्बॉल
C. हेरॉल्ड क
ुं टज
D. जॉजय टेरी
प्र. ८४. पीटर ड्रकर याांच्या मते व्यवस्थापन हे ...........समाजाचे आगथयक अांग आहे.
A. कामगार
B. औद्योर्िक
C. नेतृतव
D. भारतीय
प्र. ८५. पयायवरण ववचलेषणाच्या साांश्ययककय तांत्रामध्ये (Statistical Techniques) खालील पैकी कोणतया पद्धतीचा
समावेश होतो.
A. गणणतीय अथयशास्र पद्धती
B. कालमान ववचलेषण पद्धती
C. प्रवृत्ती ववचलेषण पद्धती
D. वरील सवव

11. प्र. ८६. ...........म्हणजे एका व्यक्तीकडून दुसऱ्याव्यक्तीकडे माहहती पाठवण्याची व नतचे आकलन / अथयबोध घडवण्याची
प्रककया होय.
A. ननदेशन
B. ननयोजन
C. संर्देशवहि
D. ननणययघेणे
प्र. ८७. दोन ककां वा अगधक व्यक्ती मध्ये माहहती, तथ्य ,कल्पना, मते, ककां वा भावना याांची देवाणघेवाण म्हणजे सांदेशवहन
होय ही सांज्ञा कोणी हदली आहे.
A. अॅलनलुईस
B. न्यूमि व समर
C. डेल
D. हायमन
प्र. ८८. सांदेशवहनासाठी ...........व्यक्ती आवचयक असतात.
A. र्दोि ककं वा अर्िक
B. फक्त एक
C. फक्त दोन
D. न मोजता येणाऱ्या
प्र. ८९. सांदेशवहन ही प्रकिया ...........चालणारी प्रकिया आहे.
A. एकदा
B. सतत
C. अधयवट
D. वरीलपैकीनाही
प्र. ९०. सांदेशवहन ही प्रकिया ...........देणे व ...........घेणे या कायायशी ननगडडत आहे.
A. माहहती, सांदेश
B. सांदेश, प्रनतसाद
C. माहहती, माहहती
D. प्रनतकिया, प्रनतसाद
प्र. ९१. खालील पैकी ...........सांदेशवहनाचे महतव आहे
A. चाांगले मनुषयबळ
B. कमयचारी प्रलशक्षण
C. अलभप्रेरणा
D. वरील सवव
प्र. ९२. सांदेशवहन प्रकियेत खालील पैकी कोणतया प्रकियेचा समावेश होतो.
A. सांदेशदाता
B. सांदेश
C. साांक
े नतकीकरण

12. D. वरील सवव
प्र. ९३. सांदेशवहन प्रकियेतील शेवटची किया कोणती असते .
A. सांदेश
B. साांक
े नतकीकरण
C. असाांक
े नतकीकरण
D. प्रनतसार्द / प्रनतकिया
प्र. ९४. सहसांबधायच्या आधारे सांदेशवहनाचे ...........व ...........सांदेशवहन असे प्रकार पडतात.
A. औपचाररक, अिौपचाररक
B. तोंडी, लेखी
C. अधोगामी, ऊध्वयगामी
D. समाांतर, समपातळीवरील
प्र. ९५. जेंव्हा सांदेशवहन हे व्यस्थापक –व्यस्थापक पातळीवर होते तेंव्हा तया सांदेशवाहनास ...........सांदेशवहन असे
म्हणतात.
A. ऊध्वयगामी
B. समांतर
C. तोंडी
D. लेखी
प्र. ९६. वररषठ व्यक्तीकडून कननषठ व्यक्तीकडे जेंव्हा सांदेशवहन होत असते तेंव्हा तयास ...........हदशेने होणारे सांदेशवहन
असे म्हणतात.
A. ऊध्वयगामी
B. समाांतर
C. अिोिामी
D. औपचाररक
प्र. ९७. कननषट व्यक्तीकडून वररषठव्यक्तीकडे जेंव्हा सांदेशवहन होत असते तेंव्हा तयास ...........हदशेने होणारे सांदेशवहन
असे म्हणतात.
A. समाांतर
B. अधोगामी
C. औपचाररक
D. ऊर्धवविामी
प्र. ९८. खालील पैकी ...........हे सांदेशवहनाचे अडथळे समजले जाऊ शकत नाही.
A. सांघटन रचना
B. अयोग्य सांदेश
C. व्यक्त्तीचा दजाय
D. पूणव संर्देश
प्र. ९९. खालीलपैकी कोणते उपाय वापरले तर सांदेशवहनाचे अडथळे दूर करता येतील.
A. योग्यभाषा व मजक
ू र
B. पूणय सांदेश

13. C. योग्य वातावरण
D. वरील सवव
प्र. १००. खालील पैकी ...........हा सांवेदनशील अडथळयाां वर उपाय ठरू शकत नाही.
A. पूणय सांदेश
B. प्रनतसाद यांत्रणा
C. माध्यमाांची योग्य ननवड
D. प्रशशक्षणाचा अभाव
*****