สถานการณ์ความยากจนและความเหลื่อมล้ำของคนศรีสะเกษ

1. ปจจุบันรัฐบาลใหความสําคัญกับการแกไขปญหา
ความยากจนและความเหลื่อมล้ําของประชากรในประเทศ
โดยกําหนดยุทธศาสตรชาติ 20 ป (ยุทธศาตรที่ 4 สรางโอกาส
และความเสมอภาคทางสังคม) และแผนพัฒนาเศรษฐกิจและ
สังคมแหงชาติ ฉบับ12 (ยุทธศาสตรที่ 2 การสรางความเปน
ธรรมและลดความเหลื่อมล้ําในสังคม) สําหรับในระดับพื้นที่
จังหวัดศรีสะเกษ ไดกําหนดยุทธศาสตรที่ 2 พัฒนาคุณภาพ
ชีวิตประชาชนและการทะนุบํารุงศาสนาศิลปะและวัฒนธรรม
เพื่อใชเปนแนวทางในการแกไขปญหาความยากจนและความ
เหลื่อมล้ําในพื้นที่
ป 2561 จังหวัดศรีสะเกษ มีประชากรทั้งสิ้น
1,473,011 คน มีมูลคาการผลิตสินคาและบริการหรือ
ผลิตภัณฑมวลรวมจังหวัดตอคน (ณ ราคาประจําป พ.ศ.
2560) อยูที่ 67,362 บาท เปนอันดับ 68 ของประเทศและ
อันดับ 14 ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เมื่อพิจารณารายได
ของประชากร พบวามีรายไดเฉลี่ยทั้งสิ้นตอคนตอเดือนอยูที่
6,072 บาท (รายไดและการกระจายรายไดของครัวเรือน ป 2560
สํานักงานสถิติแหงชาติ) เปนอันดับที่ 73 ของประเทศ
และอันดับที่ 17 ของภาคตะวันตะวันออกเฉียงเหนือ
ในภาพรวมจังหวัดศรีสะเกษ มีมูลคาการผลิตสินคาและบริการ
ไมสูงมากนัก และประชากรมีรายไดเฉลี่ยทั้งสิ้นตอคนตอเดือน
ต่ําเปนจังหวัดทายๆ ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ทั้งนี้ประชากรมีคาใชจายเฉลี่ยทั้งสิ้นตอคนตอเดือนอยูที่
5,544 บาท ซึ่งต่ํากวารายไดเล็กนอย สะทอนถึงภาวะ
เศรษฐกิจและความยากจนของประชาชนในจังหวัด
แผนภาพ 1 สัมประสิทธิ์ความไมเสมอภาค พ.ศ. 2554–2560
ที่มา : สํารวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน จ.ศรีสะเกษ
พ.ศ. 2554–2560
แผนภาพ 2 รายจายและรายไดครัวเรือน 10 กลุม พ.ศ. 2560
ที่มา : สํารวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน จ.ศรีสะเกษ
พ.ศ. 2560
เมื่อพิจารณาสถานการณความเหลื่อมล้ําดานรายได
จากคาสัมประสิทธิ์ของความไมเสมอภาค (Gini coefficient)
ของจังหวัดศรีสะเกษ ป 2560 มีคาอยูที่ 0.303 แสดงถึงความ
เหลื่อมล้ําดานรายไดที่คอนขางสูงตอเนื่อง (แผนภาพ 1) ทั้งนี้
กลุมครัวเรือนที่มีรายไดต่ําสุดอยูที่ 1,539 บาทและกลุม
ครัวเรือนที่มีรายไดสูงสุดอยูที่ 16,875 บาทซึ่งรายไดมีความ
แตกตางกันสูงถึง 11 เทา (แผนภูมิ 2) พบวาประชากรยังคงมี
ปญหาความยากจนและความเหลื่อมล้ําดานรายไดคอนขาง
สูงหรือยังคงมีภาวะ “รวยกระจุก จนกระจาย”
แผนภาพ 3 จํานวนผูลงทะเบียนบัตรสวัสดิการแหงรัฐจําแนกตาม
อําเภอ พ.ศ. 2561
สถานการณความยากจนและความเหลื่อมล้ําของคนศรีสะเกษ
ที่มา : สํานักงานคลังจังหวัดศรีสะเกษ

2. การจัดทําชุดขอมูลผูลงทะเบียนบัตรสวัสดิการแหงรัฐ
ในระดับพื้นที่ยอยตําบลของจังหวัดศรีสะเกษที่ลงทะเบียน
(เฉพาะรายที่ลงเพิ่มป 2561) จํานวนทั้งสิ้น 101,181 คน
พบวา ต.กระแซง อ.กันทรลักษ มีจํานวนผูลงทะเบียนบัตร
สวัสดิการฯ มากที่สุดคือ 1,751 ราย รองลงมาคือ ต.ไพรบึง
อ.ไพรบึง จํานวน 1,689 ราย และ ต.บก อ.โนนคูณ จํานวน
1,358 ราย (แผนภาพ 3 และ 4)
แผนภาพ 4 จํานวนผูลงทะเบียนบัตรสวัสดิการแหงรัฐจําแนกตาม
ตําบล พ.ศ. 2561
ที่มา : สํานักงานคลังจังหวัดศรีสะเกษ
นอกจากนี้ขอมูลจากระบบบริหารจัดการขอมูลการ
พัฒนาคนแบบชี้เปา (Thai People Map and Analytics
Platform) ที่พัฒนาโดยศูนยเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสและ
คอมพิวเตอรแหงชาติ หรือ เนคเทค สามารถระบุไดวา “คน
จนเปาหมาย” (คือคนในครัวเรือนยากจนที่ตกตัวชี้วัดความ
จําเปนพื้นฐาน (จปฐ.) แตละมิติที่ไปลงทะเบียนบัตรสวัสดิการ
แหงรัฐกระทรวงการคลัง) พบวา จังหวัดศรีสะเกษ
ป 2561 มีคนจนเปาหมาย 40,302 คน โดยสวนใหญมีปญหา
ดานการศึกษามากที่สุด 12,233 คน รองลงมาคือดานความ
เปนอยู 8,940 คน ดานรายได 8,755 คน ดานสุขภาพ 7,540 คน
และดานการเขาถึงบริการภาครัฐ 102 คน
จากชุดขอมูลสถิติและสารสนเทศระดับตําบลขางตน
สามารถชี้เปาหมายกลุมคนจนในพื้นที่ที่มีปญหาความ
เดือดรอนในมิติตาง ๆ ได ดังนั้นหนวยงาน/สวนราชการ
ในจังหวัดสามารถเขาไปใหการชวยเหลือในเบื้องตนไดทันที
และสามารถใชเปนแนวทางในการกําหนดนโยบายเพื่อติดตาม
และแกไขปญหาความยากจนและความเหลื่อมล้ําในระยะ
ตอไปได
ขอเสนอแนะเชิงนโยบาย แนวทางในการดําเนินงานแกไข
ปญหาความยากจนและความเหลื่อมล้ําในจังหวัดศรีสะเกษ
 ระยะเรงดวน
เมื่อสามารถระบุตัวตนคนจนเปาหมายในแตละตําบล
หนวยงานที่เกี่ยวของในจังหวัดควรเขาไปใหความชวยเหลือ
เบื้องตนเพื่อบรรเทาความเดือดรอน ในมิติตาง ๆ เชน สุขภาพ
ความเปนอยู การศึกษา รายได และการเขาถึงบริการภาครัฐ
ระยะยาว
1. สงเสริมการประกอบอาชีพและการมีงานทํา
• สงเสริมการมีงานทํา เพราะเปนปจจัยหลักในการ
สรางราย ได โดยก ารพั ฒ น าทั ก ษ ะแรงงาน ดาน
ตาง ๆ เชน ทักษะฝมือแรงงาน การใชเทคโนโลยี ภาษาและ
การจัดการ และสงเสริมการจางงานแรงงานสูงอายุและ
แรงงานกลุมพิเศษตาง ๆ
• สงเสริมการเพิ่มมูลคาสินคาเกษตร โดยการนํา
เทคโนโลยีและนวัตกรรมมาใชในกระบวนการผลิต
การแปรรูป รวมถึงการจัดหาชองทางการตลาด
• จัดหาแหลงเงินทุนใหเกษตรกร
• หนวยงานภาคการศึกษาและภาคแรงงานในพื้นที่มี
ขอมูลที่เชื่อมโยงกันได เพื่อการสงตอแรงงานใหม
ที่มีคุณสมบัติตรงตามที่สถานประกอบการตองการ
2. สงเสริมการมีที่ดินทํากิน
• ปรับระบบเอกสารสิทธิ์การถือครองที่ดินประเภทตาง ๆ
ใหผูมีรายไดนอยและผูไมมีที่ดินเปนของตนเอง เพื่อใชเปน
แหลงเงินทุนในการประกอบอาชีพ
• ปรับปรุงกฎระเบียบที่เกี่ยวกับการเขาไปใชประโยชน
ที่ดินสาธารณะเพื่อการประกอบอาชีพ
- 2 -

3. 3. ดานสวัสดิการ
• สงเสริมการเขาถึงบริการทางสาธารณสุขในพื้นที่
หางไกลและยากจน รวมถึงพัฒนาสถานพยาบาลทั้งดาน
กําลังคนและการนําเทคโนโลยีดิจิทัลมาใช
• ควบคุมและเขมงวดกับการเขาถึงระบบการศึกษาภาค
บังคับของคนยากจนและพื้นที่หางไกล เพราะคนจะมีคุณภาพ
มากขึ้นเมื่อไดรับการศึกษาที่ดี
4. ดานโครงสรางพื้นฐาน
• กระจายโครงสรางพื้นฐานดานเทคโนโลยี การสื่อสาร
การคมนาคมไปในพื้นที่หางไกลและบริเวณชายแดน
วิเคราะห/จัดทําโดย : กลุมวิชาการสถิติและวางแผน
สํานักงานสถิติจังหวัดศรีสะเกษ
- 3 -