SlideShare a Scribd company logo
1 of 39
Download to read offline
‫‌های‌خواهر‬‫ه‬‫‌پدیا‌و‌پروژ‬‫ی‬‫ویک‬
‫بهمن‬۱۳۹۷
‫محسن‌سالک‬
‫پدیا‬‫ویکی‬ ‫مدیر‬
2
FOSS and Wikipedia
3
‫ویکی‬‌‫چیست؟‬
‫سایتی‬‫وب‬‫که‬‫به‬‫سادگی‬‫به‬‫کاربران‬‫اجازه‬‫ویرایش‬‫و‬‫حذف‬‫و‬
‫اضافه‬‫محتوای‬‫در‬‫دسترس‬‫را‬‫دهد‬‫می‬.
4
‌‫ساختار‬‫ویکی‬
●‫صفحه‬ ‫یک‬‫وب‬‫جستجو‬ ‫برای‬
●‫دیگر‬ ‫صفحات‬ ‫به‬ ‫پیوند‬
●‫محتوا‬ ‫ساده‬ ‫ایجاد‬ ‫قابلیت‬
●‫کاربر‌محور‬
5
‌‫فلسفه‬‫وجودی‬
‫ایجاد‬‫صفحاتی‬‫که‬‫اشتباهات‬‫آن‬‫به‬‫راحتی‬‫تصحیح‬‫شوند‬‫می‬.
‫برخالف‬‫صفحات‬‫عمومی‬‫وب‬‫که‬‫اگر‬‫اشتباهی‬‫در‬‫آن‬‫باشد‬‫فرصت‬
‫جبران‬‫نیست‬.
6
‫‌ها‬‫ی‬‫ویک‬
‫ی‬‫مجموعه‬‫صفحات‬‫وبی‬‫که‬‫به‬‫هر‬‫کسی‬‫اجازه‬‫دهد‬‫می‬‫در‬‫ی‬‫تهیه‬
‫محتوایش‬‫مشارکت‬،‫کند‬‫یا‬‫کم‬‫دست‬‫هر‬‫کسی‬‫که‬‫به‬‫افزار‬‫نرم‬
‫دهنده‬‫سرویس‬‫ویکی‬‫دسترسی‬‫دارد‬.
‫با‬‫واسط‬‫کاربری‬‫نسبتا‬‫ای‬‫ساده‬‫امکان‬‫تولید‬‫فرامتن‬‫و‬‫استفاده‬‫از‬‫‌های‬‫ن‬‫زبا‬‌
‫‌گذاری‬‫ه‬‫نشان‬‫را‬‫فراهم‬‫آورند‬‫می‬‫و‬‫اغلب‬‫برای‬‫ایجاد‬‫های‬‫پایگاه‬‫وب‬‫گروهی‬
‫و‬‫ارتقای‬‫های‬‫پایگاه‬‫اجتماعی‬‫و‬‫تحقق‬‫مدیریت‬‫دانش‬‫به‬‫کار‬‫برده‬
‫شوند‬‫می‬.
‫این‬‫قواعد‬‫در‬‫هر‬‫ویکی‬‫متفاوت‬‫با‬‫دیگری‬‫است‬.
‫دانشنامه‬‫پدیا‬‫ویکی‬‫بهترین‬‫نمونه‬‫شده‬‫شناخته‬‫از‬‫ها‬‫ویکی‬‫است‬.
‫ویکی‬
‫ها‬‫ویکی‬
7
‫‌ها‬‫ی‬‫ویک‬
‫از‬‫دیگر‬‫مزایای‬‌‫‌ها‬‫ی‬‫ویک‬:
●‫هر‬‫تغییر‬‫در‬‫صفحات‬‫ثبت‬‫شود‬‫می‬
●‫صفحات‬‫قابل‬‫بازگرداندن‬‫به‬‫وضعیت‬‫قبل‬‫از‬‫تغییر‬‫هستند‬
‫بسیاری‬‌‫از‬‌‫‌ها‬‫ی‬‫ویک‬(‫نظیر‬‫‌پدیا‬‫ی‬‫ویک‬)‌‫این‬‌‫امکان‬‌‫را‬‌‫برای‬‌‫کاربران‬‌
‫فراهم‬‌‫‌کنند‬‫ی‬‫م‬‌‫که‬‌‫محتوای‬‌‫یک‬‌‫صفحه‬‌‫را‬‌‫قبل‬‌‫و‬‌‫بعد‬‌‫از‬‌‫اعمال‬
‫چندین‬‌‫مرحله‬‌‫تغییر‬‌‫مقایسه‬‌‫کنند‬.
The simplest online database that could possibly work.
8
‫‌ها‬‫ی‬‫ویک‬
‫ها‬‫ویکی‬‫به‬‫کاربران‬‫این‬‫اجازه‬‫را‬‫دهند‬‫می‬‫که‬‫بدون‬‌‫دانش‬‌
‫‌نویسی‬‫ه‬‫برنام‬‌‫برای‬‫وب‬‫اقدام‬‫به‬‫ایجاد‬‫صفحات‬‫اینترنتی‬
‫درباره‬‫موضوعات‬‫مختلف‬‫بکنند‬.
‫برای‬‫این‬‫منظور‬‫ها‬‫ویکی‬‫از‬‫قراردادهای‬‫تری‬‫ساده‬‫برای‬‫اصالح‬
‫ظاهر‬‫متونی‬‫که‬‫در‬‫ویکی‬‫گذاشته‬‫شوند‬‫می‬‫استفاده‬،‫کنند‬‫می‬
‫که‬‫این‬‫قواعد‬‫در‬‫هر‬‫ویکی‬‫متفاوت‬‫با‬‫دیگری‬‫است‬.
9
‫‌ها‬‫ی‬‫ویک‬
‌‌‌‫ویژگی‬‌‫جالب‬:‫قابلیت‬‫پیوند‬‫خودکار‬‫به‬‫نوشته‬‫تایپ‬‫شده‬
(‫چه‬‫آن‬‫نوشته‬‫موجود‬‫باشد‬‫چه‬‫نه‬)!!
‫در‬،‫پدیا‬‫ویکی‬‫های‬‫متن‬‫به‬‫صورت‬[[‫پدیا‬‫ویکی‬]]‌‫پیوند‬‌‫خودکار‬
‫شوند‬‫می‬‫و‬‫اگر‬‫صفحه‬‫مربوط‬‫به‬‫متن‬‫موجود‬،‫نباشد‬‫پیوند‬‫با‬
‫رنگ‬‫قرمز‬‫نمایش‬‫داده‬‫شود‬‫می‬.
10
‫‌ها‌فارسی‬‫ی‬‫چند‌نمونه‌از‌ویک‬
11
‫‌ها‬‫ی‬‫ویک‬
●‫نام‬‌‫اولین‬‫ویکی‬:
WikiWikiWeb )http://c2.com/cgi/wiki)
●‫ریشه‬‫نام‬‫گذاری‬:
‫خط‬‫ویکی‬‫ویکی‬‫در‬‫شاتل‬(‫های‬‫اتوبوس‬‫کوچک‬)‫فرودگاه‬
‫هنولولو‬‫در‬‫هاوایی‬
‫دلیل‬‫نامگذاری‬‫توسط‬‫موسس‬:‫انتخاب‬‫توسط‬‫کانینگهام‬
12
‫‌ها‬‫ی‬‫ویک‬
"I chose wiki-wiki as an alliterative substitute for
'quick' and thereby avoided naming this stuff
quick-web." "Wiki Wiki" is a reduplication of
"wiki", a Hawaiian-language word for fast. The
word wiki is a shorter form of wiki wiki (weekie,
weekie) .
13
‫‌پدیا‬‫ی‬‫شروع‌ویک‬
‫تصمیم‬‫جیمی‬‫ولز‬‫و‬‌‫لری‌سنگر‬‫یک‬ ‫شروع‬ ‫برای‬
‫موتور‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫آنالین‬ ‫دانشنامه‬‫ویکی‬
14
‫‌پدیای‌انگلیسی‬‫ی‬‫ویک‬
‫پدیای‬‫ویکی‬‫انگلیسی‬‫در‬‫تاریخ‬۱۵‌‫ژانویه‬۲۰۰۱(۲۶‫دی‬
۱۳۷۹)‫به‬‫صورت‬‫مکملی‬‫برای‬‫دانشنامه‬‫تخصصی‬‫نوپدیا‬
‫نوشته‬‫شد‬.
15
‫‌پدیای‌فارسی‬‫ی‬‫ویک‬
●‫در‬‫آذر‬۱۳۸۲(‫دسامبر‬۲۰۰۳)‫فعالیت‬‫خود‬‫را‬‫آغاز‬‫کرد‬.
●‫در‬‫مدت‬‫حدود‬‫یک‬‫سال‬‫به‬‫هزار‬‫مقاله‬
●‫در‬‫بهمن‬۱۳۸۴‫به‬۱۰‌‫هزار‬‫مقاله‬(‫رتبه‬۳۸‫ام‬‫درمیان‬‫پدیاها‬‫ویکی‬)
●‫در‬‫آبان‬۱۳۸۷‫به‬۵۰‌‫هزار‬‫نوشتار‬
●‫در‬‫شهریور‬۱۳۸۹‫به‬۱۰۰‌‫هزار‬‫نوشتار‬‫و‬
●‫در‬‫خرداد‬۱۳۹۰‫به‬۱۵۰‌‫هزار‬‫نوشتار‬‫رسید‬.
●‫در‬‫اردیبهشت‬۱۳۹۱‫در‬‫رده‬‫بیست‬‫و‬‫دوم‬‫پدیاها‬‫ویکی‬‫و‬‫جایگاه‬‫نخست‬‫در‬‫میان‬‫های‬‫زبان‬
‫خاورمیانه‬‫قرار‬‫گرفت‬.
●‫در‬‫تاریخ‬۱۹‫تیر‬۱۳۹۱(۹‫ژوئیه‬۲۰۱۲)‫از‬‫مرز‬۲۰۰‌‫هزار‬‫مقاله‬‫گذشت‬
●‫در‬۲۴‫دی‬۱۳۹۱(۱۳‫ژانویه‬۲۰۱۳)‫از‬‫مرز‬۲۵۰‌‫هزار‬‫نوشتار‬‫گذشت‬‫و‬
●‫یک‬‫روز‬‫پس‬‫از‬،‫آن‬‫با‬‫بیش‬‫از‬۲۵۴‌‫هزار‬‫مقاله‬‫از‬‫پدیای‬‫ویکی‬‫چکی‬‫پیشی‬‫گرفت‬.
●‫در‬31‫مۀ‬2016‫تعداد‬‫مقاالت‬‫به‬‫بیش‬‫از‬493‌‫هزار‬‫مقاله‬‫رسید‬.
16
‫‌پدیای‌فارسی‬‫ی‬‫ویک‬
●‫پدیای‬‫ویکی‬‫فارسی‬‫کار‬‫خود‬‫را‬‫در‬‫آذر‬۱۳۸۲(‫دسامبر‬۲۰۰۳)‫با‬‫نام‬«‫‌پدیا‬‫ی‬‫ویک‬:
‫دائرةالمعارف‬‌‫آزاد‬»‫آغاز‬‫کرد‬.
●‫روزبه‬‫پورناد‬‫ر‬‫و‬‌‫مسعود‬‫علینقیان‬‫از‬‫گامان‬‫پیش‬‫نسخه‬‫فارسی‬‫اند‬‫بوده‬.
●‫در‬۱۴‫دی‬۱۳۸۴(۴‫ژانویه‬۲۰۰۶)‫به‬«‫‌پدیا‬‫ی‬‫ویک‬:‌‫دانشنامه‬‌‫آزاد‬»‫تغییر‬‫نام‬‫یافت‬.
●‫در‬۱۳‫فروردین‬۱۳۸۸(۲‫آوریل‬۲۰۰۹)‫صفحه‬‫اصلی‬‫پدیای‬‫ویکی‬‫فارسی‬‫تغییر‬‫یافت‬‫و‬
‫بخش‬‫نوشتارهای‬‫برگزیده‬‫و‬‫یادبودهای‬‫برگزیده‬‫به‬‫آن‬‫اضافه‬‫گشت‬.
17
‫‌پدیای‌فارسی‬‫ی‬‫ویک‬
‫شمار‬ ‫پیشرفت‬ ‫نمایش‬‫نوشتارهای‬‫آغاز‬ ‫از‬ ‫فارسی‬ ‫پدیای‬‫ویکی‬
(‫آذر‬۱۳۸۲)‫مرداد‬ ‫پایان‬ ‫تا‬۱۳۸۸
18
‫‌پدیای‌فارسی‬‫ی‬‫ویک‬
‫شمار‬ ‫نمودار‬‫نوشتارهای‬‫بهمن‬ ‫از‬ ‫فارسی‬ ‫پدیای‬‫ویکی‬ ‫در‬ ‫روز‬ ‫در‬ ‫جدید‬۱۳۸۲
‫خرداد‬ ‫پایان‬ ‫تا‬۱۳۸۸
19
‫‌پدیای‌فارسی‬‫ی‬‫ساخت‌مقاله‌در‌ویک‬
20
‫آمار‌جالب‬
●‫با‬‫سرعت‬‫خواندن‬۶۰۰‫کلمه‬‫در‬‫دقیقه‬‫و‬۱۶‫ساعت‬‫در‬‫روز‬‫یک‬‫فرد‬
‫تواند‬‫می‬۱۷‫میلیون‬‫کلمه‬‫در‬‫ماه‬‫را‬‫بخواند‬.
●‫در‬‫ماه‬‫جوالی‬۲۰۰۶‫ویکی‬‫پدیای‬‫انگلیسی‬‫شامل‬۳۰‫میلیون‬‫کلمه‬‫بود‬‫و‬
‫خواندن‬‫کل‬‫ویکی‬‫پدیا‬۷‫سال‬‫طول‬‫کشید‬‫می‬.
●‫در‬‫پایان‬‫این‬‫هفت‬،‫سال‬‫تغییرات‬‫به‬‫حدی‬‫زیاد‬‫خواهد‬‫بود‬‫که‬‫او‬‫باید‬
‫دوباره‬‫از‬‫ابتدا‬‫شروع‬‫کند‬.
21
‫‌پدیای‌انگلیسی‬‫ی‬‫ویک‬
22
‫‌پدیای‌فارسی‬‫ی‬‫ویک‬
23
‌‫آمار‬‫ویکی‬‌‫فارسی‬
●‫آمار‬‫نشان‬‫دهد‬‫می‬‫که‬۲۳.۴‫میلیون‬‫واژه‬‫در‬۹۱‫هزار‬‫مقاله‬‫در‬
‫پدیای‬‫ویکی‬‫فارسی‬‫وجود‬‫دارد‬(‫تا‬‫مارس‬۲۰۱۰)‫که‬‫میانگین‬
۲۵۷‌‫واژه‬‌‫در‬‌‫هر‬‌‫مقاله‬‫را‬‫دست‬‫به‬‫دهد‬‫می‬.
●‫اکنون‬‫هم‬۳۸۹٬۷۶۳‫مقاله‬‫وجود‬،‫دارد‬‫که‬‫تعداد‬‫ها‬‫واژه‬‫را‬
۱۰۰٬۱۶۹٬۰۹۱‫و‬‫تعداد‬‫کاراکترها‬‫را‬۶۰۱٬۰۱۴٬۵۴۶‫نشان‬‫دهد‬‫می‬.
●‫این‬‫یعنی‬‫پدیای‬‫ویکی‬‫فارسی‬‫در‬‫حال‬‫حاضر‬‫برابر‬‫با‬۷۵٫۱‌
‫جلد‬‫دانشنامه‬‫بریتانیکا‬‫است‬.
24
‫‌پدیا‬‫ی‬‫اثرات‌ویک‬
● The reality is that Wikipedia has been accessed
heavily by Internet users .
● Out of 100 prominent K – 12 education terms in U.S.
and world history, these terms came up first 87 times
and second 12 times .
● This indicates that students and others are accessing
this information on a regular basis, because they are
very popular (Michael Petrilli, Hoover Institution of
Stanford University).
25
‫‌پدیا‬‫ی‬‫اثرات‌ویک‬
●‫بیشتر‬‫دانشجویان‬‫در‬‫سرتاسر‬‫جهان‬‫برای‬‫کارهای‬‫درسی‬‫خود‬
‫از‬‫ویکی‬‫پدیا‬‫به‬‫صورت‬‫دائمی‬‫استفاده‬‫کنند‬‫می‬.‫بطوری‬‫که‬‫در‬
‫اکثر‬‫کارهای‬‫دانشجویی‬‫های‬‫نوشته‬‫پدیا‬‫ویکی‬‫را‬‫توان‬‫می‬‫دید‬.
●‫ویکی‬‫پدیا‬‫به‬‫زبان‬‫های‬‫متعددی‬‫در‬‫دسترس‬‫است‬.
●‫تمامی‬‫های‬‫زبان‬،‫اصلی‬‫نسخه‬‫ویکی‬‫پدیا‬‫به‬‫زبان‬‫خود‬‫دارند‬.
26
‫‌پدیا‬‫ی‬‫اثرات‌ویک‬
●‫ویکی‬‫پدیا‬‌‫انقالبی‬‌‫در‬‌‫امر‬‫اموزش‬‫ایجاد‬‫کرد‬.
‫اکثر‬‫دانشجویان‬‫در‬‫زمانی‬‫که‬‫ویکی‬‫پدیا‬‫نبود‬‫مجبور‬‫بودند‬
‫در‬‫ها‬‫کتابخانه‬‫شروع‬‫به‬‫جستجو‬‫کنند‬‫که‬‫امکان‬‫یافتن‬‫منابع‬
‫مورد‬‫نظرشان‬‫را‬‫کاهش‬‫داد‬‫می‬.
●‫بسیاری‬‫از‬‫اساتید‬‫در‬‫سرتاسر‬‫جهان‬‫با‬‫دانشجویان‬‫خود‬‫در‬
‫زمینه‬‫بهبود‬‫ویکی‬‫پدیا‬‫همکاری‬‫می‬‫کنند‬.
27
‫‌پدیا‬‫ی‬‫اثرات‌ویک‬
●‫هم‬‫اکنون‬‫یکی‬‫از‬‫پربازدیدترین‬‫وبسایت‬‫های‬‫جهان‬‫است‬
‫با‬‫تعداد‬‫حدود‬۲۰۰‫کارمند‬‫رسمی‬‫و‬‫هزاران‬‫داوطلب‬‫رتبه‬
۵‫جهان‬‫بر‬‫حسب‬‫سایت‬‫الکسا‬‫و‬۶‫ام‬‌‫در‬‌‫ایران‬‫را‬‫دارد‬
●‫هزاران‬‫کاربر‬‫به‬‫صورت‬‫ای‬‫لحظه‬‫در‬‫حال‬‫ویرایش‬‫و‬‫تغییر‬
‫و‬‫بهبود‬‫پدیا‬‫ویکی‬‫هستند‬٬‫البته‬‫خرابکاران‬‫نیز‬‫وجود‬
‫دارند‬!
28
‫‌پدیا‬‫ی‬‫ویک‬
●‫پدیای‬‫ویکی‬‫فارسی‬‫از‬‫ابتدا‬‫پایبند‬‫به‬‫اجرای‬‫صحیح‬‫استانداردهای‬‫مربوط‬
‫به‬‫زبان‬‫فارسی‬‫در‬‫وب‬‫بوده‬‫و‬‫سوابق‬‫روزبه‬‫پورنادر‬-‫که‬‫پدیا‬‫ویکی‬‫فارسی‬
‫را‬‫اندازی‬‫راه‬‫کرده‬-‫در‬‫زمینه‬،‫استانداردها‬‫سازی‬‫جهانی‬‫و‬‫سازی‬‫بومی‬
‫رایانه‬‫برای‬‫زبان‬،‫فارسی‬‫در‬‫این‬‫راه‬‫کمک‬‫فراوانی‬‫است‬‫نموده‬.
●‫با‬‫توجه‬‫به‬‫این‬،‫زمینه‬‫پیش‬‫اکنون‬‫هم‬‫نوشتارهای‬‫پدیای‬‫ویکی‬‫فارسی‬‫از‬
‫نظر‬‫معیارهای‬‫صحیح‬‫کدنگاری‬‫و‬‫استفاده‬‫از‬‫های‬‫نویسه‬‫استاندارد‬
‫مربوط‬‫به‬‫زبان‬‫فارسی‬(‫در‬‫برابر‬‫های‬‫نویسه‬‫به‬‫ظاهر‬‫همسان‬‫در‬
‫استاندارد‬‫زبان‬‫عربی‬)‫از‬‫سوی‬‫کاربران‬‫و‬‫های‬‫ربات‬‫ویرایشگر‬،‫ویرایش‬
‫شوند‬‫می‬‫و‬‫های‬‫نویسه‬‫غیراستاندارد‬‫به‬‫شکل‬‫درستشان‬‫جایگزین‬
‫گردند‬‫می‬.
29
‫‌پدیا‬‫ی‬‫انتقادها‌به‌ویک‬
●‫معتبر‬ ‫غیر‬ ‫منبع‬
●‫توسط‬ ‫ویرایش‬‫ناواردین‬
●‫خرابکاری‬‫سیستماتیک‬
●‫ها‬‫ویرایش‬ ‫زیاد‬ ‫حجم‬
●‫لحظه‬ ‫به‬ ‫لحظه‬ ‫بررسی‬ ‫امکان‬ ‫عدم‬
●‫دانشجویان‬ ‫ساختن‬ ‫تنبل‬
30
‫ذکر‌منابع‌و‌رعایت‌حق‌تکثیر‬
●‫پدیای‬‫ویکی‬‫فارسی‬‫و‬‫کاربران‬‫آن‬‫همواره‬‫تالش‬‫اند‬‫کرده‬‫که‬‫مسائل‬
‫مرتبط‬‫با‬‫حق‬‌‫تکثیر‬،‫را‬‫با‬‫وجود‬‫خأل‬‫قانونی‬‫موجود‬‫در‬،‫ایران‬‫رعایت‬
‫کنند‬‫و‬‫عالوه‬‫بر‬‫قوانین‬‫فعلی‬‫این‬‫کشور‬‫در‬‫زمینه‬‫حق‬،‫تکثیر‬‫قوانین‬
‫جهانی‬‫حق‬‫تکثیر‬‫را‬‫نیز‬‫درنظر‬‫داشته‬‫باشند‬.
●‫کاربران‬‫پدیای‬‫ویکی‬‫فارسی‬‫احتماال‬‌‫اولین‬‌‫گروه‬‌‫از‬‌‫‌زبانانی‬‫ی‬‫فارس‬
‫هستند‬‫که‬‫پس‬‫از‬‫کاربران‬‫و‬‫توسعه‬‫دهندگان‬‫جنبش‬‫افزار‬‫نرم‬،‫آزاد‬
‫با‬‫مجوزهای‬‫مربوط‬‫به‬‫این‬‫حوزه‬‫آشنایی‬‫اند‬‫یافته‬‫و‬‫این‬
‫ها‬‫نامه‬‫اجازه‬‫را‬‫در‬‫ها‬‫ویرایش‬‫و‬‫های‬‫فعالیت‬‫خود‬‫رعایت‬‫اند‬‫کرده‬.
31
‫‌پدیای‌فارسی‬‫ی‬‫جامعه‌کاربری‌ویک‬
‫در‬‫یک‬‫مقاله‬‫تحقیقاتی‬‫منتشرشده‬‫در‬‫سال‬۲۰۱۲‫در‬‫پالس‬‫وان‬،‫با‬‫بررسی‬
‫میزان‬‫مشارکت‬‫کاربران‬‫در‬‫طول‬‫شبانه‬‫روز‬‫سهم‬‫مناطق‬‫جهان‬‫در‬‫ویرایش‬
‫چند‬‫نسخه‬‫مختلف‬‫پدیا‬‫ویکی‬‫تخمین‬‫زده‬‫شد‬.
‫طبق‬‫این‬‫ها‬‫بررسی‬‫با‬‫اینکه‬۷۰٪‫از‬‫زبانان‬‫فارسی‬‫در‬‫ایران‬‫و‬‫بقیه‬‫هم‬‫در‬
‫کشورهای‬‫همسایه‬‫ساکن‬‫هستند‬‫اما‬‫این‬‫نسخه‬‫جزء‬‫پدیاهای‬‫ویکی‬‫با‬
‫کمترین‬«‫عمق‬‫خفتگی‬»(‫اختالف‬‫بیشینه‬‫و‬‫کمینه‬‫فعالیت‬،‫کاربران‬‫که‬
‫بیانگر‬‫میزان‬‫بودن‬‫محلی‬‫های‬‫مشارکت‬‫آن‬‫نسخه‬‫پدیاست‬‫ویکی‬)‫است‬.
●‫بیشتر‬‫ویرایشگران‬‫ساکن‬‫ایران‬‫هستند‬
●‫از‬‫هر‬۱۰‫ویرایشگر‬۸‫نفر‬‫آنان‬‫مذکر‬‫می‬‫باشند‬
32
‫‌پدیا‬‫ی‬‫‌های‌رشد‌ویک‬‫ش‬‫چال‬
●‫نفوذ‬ ‫ضریب‬ ‫بودن‬ ‫پایین‬‫اینترنت‬
●‫فارسی‬ ‫زبان‬ ‫و‬ ‫خط‬:‫گروه‬ ‫چندین‬ ‫اخیر‬ ‫سال‬ ‫چند‬ ‫طی‬ ‫اینکه‬ ‫رغم‬‫علی‬
‫جمله‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫مختلف‬‫رسانی‬ ‫اطالع‬ ‫عالی‬ ‫شورای‬‫زبان‬ ‫و‬ ‫خط‬ ‫خصوص‬ ‫در‬
‫استاندارد‬ ‫زبان‬ ‫و‬ ‫خط‬ ‫هنوز‬ ،‫کنند‬‫می‬ ‫فعالیت‬ ‫اینترنت‬ ‫در‬ ‫فارسی‬
‫است‬‫نشده‬.
●‫فارسی‬ ‫محتوای‬ ‫کمبود‬‫معتبر‬
●‫خطوط‬‫سرعت‬‫کم‬
●‫تکثیر‬ ‫حق‬ ‫نشدن‬ ‫نهادینه‬
33
‫‌ها‬‫ش‬‫چال‬
‫‌های‬‫ش‬‫چال‬‌‫عمومی‬‌‫‌پدیا‬‫ی‬‫ویک‬:
‫امکان‬‫ویرایش‬‫عمومی‬:‫ویژگی‬‫بودن‬‫عمومی‬‫پدیا‬‫ویکی‬‫ضمن‬‫آن‬‫که‬
‫باعث‬‫رشد‬‫و‬‫گسترش‬‫آسان‬‫آن‬‫است‬‫از‬‫سوی‬‫دیگر‬‫در‬‫شرایطی‬‫که‬
‫تعداد‬‫افراد‬‫ناآشنا‬‫با‬‫قوانین‬‫و‬‫نیز‬‫فرهنگ‬‫نویسی‬‫دانشنامه‬‫زیاد‬‫باشد‬
‫تواند‬‫می‬‫تبدیل‬‫به‬‫تهدید‬‫شود‬.
‫در‬‫چنین‬‫حالتی‬‫کاربران‬‫فعال‬‫و‬‫آشنا‬‫با‬‫قوانین‬‫بخش‬‫ای‬‫عمده‬‫از‬‫وقت‬
‫خود‬‫را‬‫صرف‬‫اصالح‬‫های‬‫ویرایش‬‫کاربران‬‫دیگر‬‫خواهند‬‫نمود‬.
‫این‬‫مشکل‬‫با‬‫افزایش‬‫تعداد‬‫کاربران‬‫فعال‬‫و‬‫آشنا‬‫به‬‫قوانین‬‫کاهش‬
‫خواهد‬‫یافت‬.
34
‫‌ها‬‫ش‬‫چال‬
‫‌های‬‫ش‬‫چال‬‌‫خاص‬‌‫‌پدیای‬‫ی‬‫ویک‬‌‫فارسی‬:
●‫تعداد‬‌‫کم‬‌‫‌کنندگان‬‫ت‬‫مشارک‬:‫تا‬‫مه‬۲۰۰۸،‫تعداد‬‫کاربرانی‬‫که‬‫بیش‬‫از‬۱۰
‫ویرایش‬،‫اند‬‫داشته‬‫تنها‬۱۷۴۱‫نفر‬‫است‬‫بوده‬.۵۰٪‫از‬‫های‬‫ویرایش‬‫کل‬‫کاربران‬
‫را‬‫تنها‬۲۶‫نفر‬‫که‬‫هر‬‫یک‬‫بیش‬‫از‬۳۰۰۰‫ویرایش‬،‫اند‬‫داشته‬‫انجام‬‫اند‬‫داده‬.
‫تنها‬۷۰‫کاربر‬‫بیش‬‫از‬۱۰۰۰‫ویرایش‬‫اند‬‫داشته‬‫و‬‫با‬‫توجه‬‫به‬‫این‬‫که‬‫برای‬‫آشنا‬
‫شدن‬‫نسبی‬‫با‬‫محیط‬‫پدیا‬‫ویکی‬‫و‬‫های‬‫روش‬‫ویرایش‬‫ها‬‫مقاله‬‫دست‬‫کم‬
‫باید‬۱۰۰۰‫ویرایش‬‫انجام‬،‫داد‬‫این‬‫موضوع‬‫بیشتر‬‫خود‬‫را‬‫نشان‬‫دهد‬‫می‬.
‫پدیای‬‫ویکی‬‫فارسی‬‫از‬‫آن‬‫پس‬‫روند‬‫تری‬‫سریع‬‫به‬‫خود‬‫گرفته‬‫به‬‫نحوی‬‫که‬
‫تعداد‬‫کاربرانی‬‫که‬‫بیش‬‫از‬۱۰‫ویرایش‬‫اند‬‫داشته‬‫تا‬«‫مه‬۲۰۱۰»‫تعداد‬۴۲۴۴
‫نفر‬‫و‬‫تا‬«‫مه‬۲۰۱۲»‫تعداد‬۷۸۵۵‫نفر‬‫است‬‫بوده‬.‫و‬‫تا‬‫تیر‬۱۳۹۱(‫ژوئن‬۲۰۱۲)،
‫تعداد‬‫کاربرانی‬‫که‬‫بیش‬‫از‬۱۰‫هزار‬‫ویرایش‬‫اند‬‫داشته‬۶۱‫نفر‬‫است‬.
35
‫ویکی‬‌‫فارسی‬
36
‫‌های‌فارسی‬‫ی‬‫سایر‌ویک‬
●‫حدود‬۳۰‫ویکی‬‫به‬‫زبان‬‫فارسی‬‫مشغول‬‫به‬‫فعالیت‬
‫رسمی‬‫هستند‬.
●‫این‬‫ویکی‬‫ها‬‫زمینه‬‫های‬‫متعددی‬‫را‬‫پوشش‬‫دهند‬‫می‬.
(‫از‬‫ویکی‬‫های‬‫شخصیت‬‫فانتزی‬‫تا‬‫های‬‫ویکی‬
‫اختصاصی‬)
37
‫‌های‌خواهر‬‫ه‬‫پروژ‬
● WikiPedia ‫ویکی‬‫پدیا‬
● WikimediaCommons ‫ویکی‬‫انبار‬
● WikiQuote ‫ویکی‬‫گفتاورد‬
● Wikitionary ‫ویکی‬‫واژه‬
● WikiBooks ‫ویکی‬‫نسک‬
● WikiSource ‫ویکی‬‫نبشته‬
● WikiNews ‫ویکی‬‫گزارش‬
● Wikiversity ‫ویکی‬‫دانشگاه‬
38
‫‌ها‬‫ت‬‫ربا‬
‫بسیاری‬‫از‬‫فعالیت‬‫هایی‬‫که‬‫درون‬‫ویکی‬‫توسط‬‫انسان‬
‫ها‬‫سخت‬‫و‬‫مشکل‬‫است‬‫را‬‫بات‬‫ها‬‫انجام‬‫دهند‬‫می‬.
‫کارهای‬‫تکراری‬‫مانند‬‫آمد‬‫خوش‬،‫گویی‬‫اضافه‬‫کردن‬
‫لینک‬‫به‬‫های‬‫ویکی‬،‫دیگر‬‫تغییرات‬‫و‬‫زیبا‬‫سازی‬‫و‬
‫اضافه‬‫یا‬‫حذف‬‫های‬‫کردن‬‫بسیار‬‫که‬‫برای‬‫ها‬‫انسان‬
‫مشکل‬‫است‬‫را‬‫انجام‬‫می‬‫دهد‬.‫های‬‫بات‬‫ویکی‬‫اغلب‬
‫تحت‬‫پایتون‬‫هستند‬.
39
Mohsen salek
@mardetanha

More Related Content

More from درمسیر بازاریابی دیجیتال

ارائه محبوبه شعاعی درباره محتوای ایسمینار در هجدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی...
ارائه محبوبه شعاعی درباره محتوای ایسمینار در هجدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی...ارائه محبوبه شعاعی درباره محتوای ایسمینار در هجدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی...
ارائه محبوبه شعاعی درباره محتوای ایسمینار در هجدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی...درمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه الهه محمودی درباره شبکه های اجتماعی ایسمینار در دورهمی هجدهم در مسیر با...
ارائه الهه محمودی درباره شبکه های اجتماعی ایسمینار در دورهمی هجدهم در مسیر با...ارائه الهه محمودی درباره شبکه های اجتماعی ایسمینار در دورهمی هجدهم در مسیر با...
ارائه الهه محمودی درباره شبکه های اجتماعی ایسمینار در دورهمی هجدهم در مسیر با...درمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه ندا خالقی درباره سئوی وب سایت ایسمینار در هجدهمین دورهمی درمسیر بازاریا...
ارائه ندا خالقی درباره سئوی وب سایت ایسمینار در هجدهمین دورهمی درمسیر بازاریا...ارائه ندا خالقی درباره سئوی وب سایت ایسمینار در هجدهمین دورهمی درمسیر بازاریا...
ارائه ندا خالقی درباره سئوی وب سایت ایسمینار در هجدهمین دورهمی درمسیر بازاریا...درمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه علیجاه شهربانویی در شانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه علیجاه شهربانویی در شانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتالارائه علیجاه شهربانویی در شانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه علیجاه شهربانویی در شانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتالدرمسیر بازاریابی دیجیتال
 
فایل ارائه علیرضا بیات در دورهمی شانزدهم در مسیر بازاریابی دیجیتال
فایل ارائه علیرضا بیات در دورهمی شانزدهم در مسیر بازاریابی دیجیتالفایل ارائه علیرضا بیات در دورهمی شانزدهم در مسیر بازاریابی دیجیتال
فایل ارائه علیرضا بیات در دورهمی شانزدهم در مسیر بازاریابی دیجیتالدرمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه شایان داوودی در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه شایان داوودی در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتالارائه شایان داوودی در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه شایان داوودی در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتالدرمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه حمیدرضا فهیمی در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه حمیدرضا فهیمی در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتالارائه حمیدرضا فهیمی در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه حمیدرضا فهیمی در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتالدرمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه حامی غفاری در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه حامی غفاری در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتالارائه حامی غفاری در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه حامی غفاری در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتالدرمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه مرجان فتاح در چهاردهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه مرجان فتاح در چهاردهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال ارائه مرجان فتاح در چهاردهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه مرجان فتاح در چهاردهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال درمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه هاتف تالویی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه هاتف تالویی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه هاتف تالویی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه هاتف تالویی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتالدرمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه امیرحسین ثقه الاسلامی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه امیرحسین ثقه الاسلامی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه امیرحسین ثقه الاسلامی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه امیرحسین ثقه الاسلامی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتالدرمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه سجاد احمدی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه سجاد احمدی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال ارائه سجاد احمدی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه سجاد احمدی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال درمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه پارسا کاکویی در سیزدهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه پارسا کاکویی در سیزدهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه پارسا کاکویی در سیزدهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه پارسا کاکویی در سیزدهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتالدرمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه علیرضا کاظم زاده در سیزدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه علیرضا کاظم زاده در سیزدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه علیرضا کاظم زاده در سیزدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه علیرضا کاظم زاده در سیزدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالدرمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه محمد جاویدنظر در سیزدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه محمد جاویدنظر در سیزدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه محمد جاویدنظر در سیزدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه محمد جاویدنظر در سیزدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالدرمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه میلاد نوری در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه میلاد نوری در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه میلاد نوری در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه میلاد نوری در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالدرمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه مارینا اوهانجانیانس در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه مارینا اوهانجانیانس در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه مارینا اوهانجانیانس در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه مارینا اوهانجانیانس در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالدرمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه ارس آقایی‌فر در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه ارس آقایی‌فر در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه ارس آقایی‌فر در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه ارس آقایی‌فر در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالدرمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه بهنام کشانی در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه بهنام کشانی در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه بهنام کشانی در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه بهنام کشانی در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالدرمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه زهرا راسار در یازدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه زهرا راسار در یازدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال ارائه زهرا راسار در یازدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه زهرا راسار در یازدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال درمسیر بازاریابی دیجیتال
 

More from درمسیر بازاریابی دیجیتال (20)

ارائه محبوبه شعاعی درباره محتوای ایسمینار در هجدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی...
ارائه محبوبه شعاعی درباره محتوای ایسمینار در هجدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی...ارائه محبوبه شعاعی درباره محتوای ایسمینار در هجدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی...
ارائه محبوبه شعاعی درباره محتوای ایسمینار در هجدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی...
 
ارائه الهه محمودی درباره شبکه های اجتماعی ایسمینار در دورهمی هجدهم در مسیر با...
ارائه الهه محمودی درباره شبکه های اجتماعی ایسمینار در دورهمی هجدهم در مسیر با...ارائه الهه محمودی درباره شبکه های اجتماعی ایسمینار در دورهمی هجدهم در مسیر با...
ارائه الهه محمودی درباره شبکه های اجتماعی ایسمینار در دورهمی هجدهم در مسیر با...
 
ارائه ندا خالقی درباره سئوی وب سایت ایسمینار در هجدهمین دورهمی درمسیر بازاریا...
ارائه ندا خالقی درباره سئوی وب سایت ایسمینار در هجدهمین دورهمی درمسیر بازاریا...ارائه ندا خالقی درباره سئوی وب سایت ایسمینار در هجدهمین دورهمی درمسیر بازاریا...
ارائه ندا خالقی درباره سئوی وب سایت ایسمینار در هجدهمین دورهمی درمسیر بازاریا...
 
ارائه علیجاه شهربانویی در شانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه علیجاه شهربانویی در شانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتالارائه علیجاه شهربانویی در شانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه علیجاه شهربانویی در شانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
 
فایل ارائه علیرضا بیات در دورهمی شانزدهم در مسیر بازاریابی دیجیتال
فایل ارائه علیرضا بیات در دورهمی شانزدهم در مسیر بازاریابی دیجیتالفایل ارائه علیرضا بیات در دورهمی شانزدهم در مسیر بازاریابی دیجیتال
فایل ارائه علیرضا بیات در دورهمی شانزدهم در مسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه شایان داوودی در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه شایان داوودی در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتالارائه شایان داوودی در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه شایان داوودی در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه حمیدرضا فهیمی در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه حمیدرضا فهیمی در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتالارائه حمیدرضا فهیمی در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه حمیدرضا فهیمی در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه حامی غفاری در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه حامی غفاری در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتالارائه حامی غفاری در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه حامی غفاری در پانزدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه مرجان فتاح در چهاردهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه مرجان فتاح در چهاردهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال ارائه مرجان فتاح در چهاردهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه مرجان فتاح در چهاردهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه هاتف تالویی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه هاتف تالویی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه هاتف تالویی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه هاتف تالویی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه امیرحسین ثقه الاسلامی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه امیرحسین ثقه الاسلامی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه امیرحسین ثقه الاسلامی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه امیرحسین ثقه الاسلامی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه سجاد احمدی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه سجاد احمدی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال ارائه سجاد احمدی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه سجاد احمدی در چهاردهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه پارسا کاکویی در سیزدهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه پارسا کاکویی در سیزدهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه پارسا کاکویی در سیزدهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه پارسا کاکویی در سیزدهمین دورهمی درمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه علیرضا کاظم زاده در سیزدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه علیرضا کاظم زاده در سیزدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه علیرضا کاظم زاده در سیزدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه علیرضا کاظم زاده در سیزدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه محمد جاویدنظر در سیزدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه محمد جاویدنظر در سیزدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه محمد جاویدنظر در سیزدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه محمد جاویدنظر در سیزدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه میلاد نوری در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه میلاد نوری در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه میلاد نوری در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه میلاد نوری در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه مارینا اوهانجانیانس در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه مارینا اوهانجانیانس در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه مارینا اوهانجانیانس در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه مارینا اوهانجانیانس در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه ارس آقایی‌فر در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه ارس آقایی‌فر در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه ارس آقایی‌فر در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه ارس آقایی‌فر در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه بهنام کشانی در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه بهنام کشانی در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتالارائه بهنام کشانی در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه بهنام کشانی در دوازدهمین درمسیر بازاریابی دیجیتال
 
ارائه زهرا راسار در یازدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه زهرا راسار در یازدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال ارائه زهرا راسار در یازدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
ارائه زهرا راسار در یازدهمین دورهمی در مسیر بازاریابی دیجیتال
 

ارائه محسن سالک درمورد ویکیپدیای فارسی