εναρκτήρια εκδήλωση για το Ευρωπαϊκό Έτος για την Ενεργό Γήρανση και την Αλληλεγγύη μεταξύ των Γενεών 2012 http://www.esfhellas.gr/articleDetails.aspx?iden=227

1. «Δθμογραφικζσεξελίξεισ,ενεργόσγιρανςθ
καιδιακρίςεισςτθνΕλλάδα»
ΜανϊλθσΧρυςάκθσ,ΔιευκυντισΕρευνών,ΙνςτιτοφτοΚοινωνικισΠο
λιτικιστουΕΚΚΕ
ΔιονφςθσΜπαλοφρδοσ,Διευκυντισ
ΙνςτιτοφτουΚοινωνικισΠολιτικιστουΕΚΚΕ

2. Αναλογία του πλθκυςμοφ 60 και άνω: παγκοςμίωσ, 1950-2050 (%)
Διαχρονικά, θ αναλογία των ατόμων
θλικίασ 60 και άνω άνω αυξάνεται
ςτακερά παγκοςμίωσ, από 8 % το
1950 ςε 11 % το 2009 και εκτιμάται ότι
κα φτάςει ςε 22 % το2050.
Κακϊσ θ κνθςιμότθτα των
θλικιωμζνων βαίνει μειοφμενθ και θ
γονιμότθτα παραμζνει χαμθλι, θ
αναλογία των θλικωμζνων ατόμων
ςτον πλθκυςμό αναμζνεται να
αυξθκεί.
(World Population Ageing
2009, Department of Economic and Social Affairs
Population Division, United Nations)

3. Διάμεση ηλικία πληθυσμού παγκοσμίως

4. Διάμεςθ θλικία πλθκυςμοφ: Ελλάδα και ΕΕ 27, 2005-2010
42
Διάμεςθ θλικία
41.5
41
40.5
Ελλάδα
ΕΕ 27
40
39.5
39
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

5. Διάμεςθ θλικία πλθκυςμοφ ςτισ χϊρεσ τθσ ΕΕ 27, 1990 και 2010
1990 2010
44.2
43.1
41.7 41.7 42
41.4 41.4
40.9 40.9 40.5 40.6 40.7 40.7
39.9 39.9 40 39.8 39.6
39.4 39.5 39.2 38.9 39.2
38.3 38.4
37.6 37.7
37 36.9 36.9
36.2 36.5 36 36.2 36.3 36.1 36.3
35.8
35.2 35.6
35.1 34.7
34.2 34.3 34.6 34.4
33.9 34
33.4
32.4 32.8 32.6
32.2
31.2
30.5
29.1

6. Πυραμίδα πλθκυςμοφ Ελλάδασ, 1951
Άνδρες
Γσναίκες
75+
70-74
65-69
60-64
55-59
Ηλικία
50-54
45-49
40-44
35-39
30-34
25-29
20-24
15-19
10-14
5-9
0-4
500 000 400 000 300 000 200 000 100 000 0 100 000 200 000 300 000 400 000 500 000
Πηγή: ΕΣΥΕ, Απογραφή 2001 Πληθυσμός

7. Πυραμίδα πλθκυςμοφ Ελλάδασ, 2001
>=100
95-99 Άνδρες
90-94 Γσναίκες
85-89
80-84
75-79
70-74
65-69
60-64
55-59
Ηλικία
50-54
45-49
40-44
35-39
30-34
25-29
20-24
15-19
10-14
5-9
0-4
500 000 400 000 300 000 200 000 100 000 0 100 000 200 000 300 000 400 000 500 000
Πηγή: ΕΣΥΕ, Απογραφή 2001 Πληθυσμός

8. ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ 65 ΕΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΩ
Europe Population over 65 -
Wikipedia

9. Πλθκυςμόσ 65+ και 0-14 ετϊν, 2001-2010
20
%
19
18
17
65+ ετϊν
16 0-14 ετϊν
15
14
13
12 Ζτοσ
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

10. Δείκτθσ γιρανςθσ Ελλάδα και ΕΕ 27, 2005-2010
135
130
Ελλάδα
125
120
115
ΕΕ-27
110
105
100
2005 2006 2007 2008 2009 2010

11. Δείκτθσ εξάρτθςθσ θλικιωμζνων: Ελλάδα και ΕΕ
27, 2005-2010
29
%
28.5
28
27.5
Ελλάδα
27
ΕΕ 27
26.5
26
25.5
25
24.5
24
2005 2006 2007 2008 2009 2010

12. Ευρωπαϊκι Ζνωςθκαι ΕνεργόσΓιρανςθ
Το 2012 είναι το Ευρωπαϊκό ζτοσ για τθν Ενεργό Γιρανςθ και τθν Αλλθλεγγφθ
μεταξφ των Γενεϊν. Μια ευκαιρία για όλουσ να αναλογιςτοφν πωσ οι
Ευρωπαίοι μποροφν να ηιςουν περιςςότερο παραμζνοντασ υγιείσ .
Στόχοι του Ευρωπαϊκού έτους για την ενεργό γήρανση
και την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών
 Προϊκθςθ τθσ ενεργοφσ γιρανςθσ ςτθν απαςχόλθςθ
 Προϊκθςθ τθσ ενεργοφσ γιρανςθσ ςτθνκοινότθτα μζςω
εκελοντικισ προςφοράσ και φροντίδασ
 Προϊκθςθ τθσ υγιοφσ γιρανςθσ και τθσ αυτόνομθσ
διαβίωςθσ
 Προϊκθςθ τθσ αλλθλεγγφθσ μεταξφ των γενεϊν προκειμζνου
να δθμιουργθκεί μια κοινωνία για όλεσ τισ θλικίεσ

13. Ευρωπαϊκι Ζνωςθκαι ΕνεργόσΓιρανςθ
Αφξθςθ των
ποςοςτϊν
απαςχόλθςθσ
των θλικιωμζνων
εργαηομζνων
Βελτίωςθ των Άρςθ
Επζνδυςθ ςτθ
ςυνκθκϊν εμποδίων για
Δια Βίου Μάκθςθ
εργαςίασ απαςχόλθςθ

14. Αφξθςθ των ποςοςτϊν απαςχόλθςθσ
των θλικιωμζνων εργαηομζνων...
Αντιμετϊπιςθ των
διακρίςεων.
Ευαιςκθτοποίθςθ του
Καταπολζμθςθ των
πλθκυςμοφ
προκαταλιψεων &των
αρνθτικϊν ςτερεοτφπων
Ενκάρρυνςθ τθσ
τθλεεργαςίασ και των Δια Βίου Μάκθςθ
ευζλικτων μορφϊν
απαςχόλθςθσ

15. Δίκτυο Κοινωνικοοικονομικϊν
Εμπειρογνωμόνων ςτο πεδίο τθσ
καταπολζμθςθσ των διακρίςεων
(Πρόγραμμα Progress - Δίκτυο SEN)
Επιςτθμονικόσ Υπεφκυνοσ: Δ. Καραντινόσ
ΕΚΘΕΣΗγια τθν ενεργό γιρανςθ και τισ διακρίςεισ (2011):
Το ηιτθμα των διακρίςεων κατά των εργαηομζνων μεγαλφτερθσ
θλικίασ δεν ζχει προςελκφςει μεγάλθ προςοχι. Ο δθμόςιοσ διάλογοσ
επικεντρϊνεται ςτθ βιωςιμότθτα του ςυςτιματοσ κοινωνικισ
αςφάλιςθσ.
Γενικά, κεωρείται ότι οι εργαηόμενοι μεγαλφτερθσ
θλικίασ, προςτατεφονται ςτθν αγορά εργαςίασ ςε ςχζςθ με άλλεσ
ομάδεσ. Αυτό οφείλεται ςτο μεγάλο ποςοςτό του εργατικοφ
δυναμικοφ που απαςχολείται ςτο δθμόςιο τομζα, ςτο μεγάλο
ποςοςτό τθσ αυτοαπαςχόλθςθσ ςτθν Ελλάδα, και ςτο μεγάλο
ποςοςτό πολφ μικρϊν επιχειριςεων (που ενιςχφει τισ προςωπικζσ
ςχζςεισ και δυςκολεφει τθν απόλυςθ μεγαλφτερων ςε θλικία
εργαηομζνων).

16. Απαςχόλθςθ
• Οι μεγαλφτεροι ςε θλικία άνδρεσ παρουςιάηουν πολφ
υψθλότερα ποςοςτά απαςχόλθςθσ ςε ςχζςθ με τισ γυναίκεσ
(57,7% ζναντι 27,7% το 2009).
• Μεγαλφτερθ ςυγκζντρωςθ ςτουσ κλάδουσ χαμθλισ ι
φκίνουςασ ανάπτυξθσ (γεωργία,εμπόριο,βιομθχανία).
• Υψθλότερο ποςοςτό αυτοαπαςχόλθςθσ (και ςτα δφο φφλα
ςε ςχζςθ με τουσ νεότερουσ), ωςτόςο εγείρονται ηθτιματα
παραγωγικότθτασ και υποαπαςχόλθςθσ.
• Το μζςο επίπεδο εκπαίδευςθσ των ατόμων μεγαλφτερθσ
θλικίασ είναι ςθμαντικά χαμθλότερο από αυτό των
νεότερων ατόμων, εξθγώντασ τα παραπάνω ςθμεία.

17. Πρόςβαςθ ςτθν αγορά εργαςίασ -
Ανεργία
• Οι μεγαλφτεροι ςε θλικία άνδρεσ 55-64 ετών παρουςιάηουν χαμθλότερα
ποςοςτά ανεργίασ ςε ςχζςθ με τισ μεγαλφτερεσ ςε θλικία γυναίκεσ (4,1%
ζναντι 5,5% το 2009). Η διαφορά ςτα ποςοςτά ανεργίασ ιςχφει για τισ
γυναίκεσ όλων των θλικιών.
• Μζχρι το 2010, τα ποςοςτά ανεργίασ των μεγαλφτερων εργαηομζνων
ιταν χαμθλότερα απο τον μζςο όρο τθσ ΕΕ και από των νεότερων
εργαηομζνων. Με τθν κρίςθ όμωσ, οι αυςτθροί κανόνεσ για τισ
αποηθμιώςεισ και τα όρια απόλυςθσ αμβλφνκθκαν και θ τάςθ τθσ
αυξθμζνθσ ανεργίασ για όλεσ τισ θλικιακζσ ομάδεσ ζχει επθρεάςει και
τουσ μεγαλφτερουσ ςε θλικία εργαηομζνουσ ανεξαρτιτωσ φφλου.
• Η επάνοδοσ ςτθν εργαςία είναι ιδιαίτερα δφςκολθ για τουσ
μεγαλφτερουσ ςε θλικία εργαηομζνουσ. Η μακροχρόνια ανεργία ωσ %
τθσ ςυνολικισ απαςχόλθςθσ ιταν 52,5% για τθν ομάδα 50-74 ετϊν ζναντι
46,6% για τουσ 20-64 ετών (3ο τρίμθνο 2010)

18. Επαναπαςχόλθςθ / Αδράνεια
Λιγότερεσ ευκαιρίεσ επαναπαςχόλθςθσ, που οδθγοφν τα άτομα
από τθν απαςχόλθςθ ςτθν αδράνεια, παρακάμπτοντασ τθν
ανεργία.
Τα ςτοιχεία για τθν αδράνεια των 50+ δείχνουν τουσ κφριουσ
παράγοντεσ που οδθγοφν ςτθν αδράνεια:
-Συνταξιοδότθςθ (πρόωρθ και κανονικι) άνδρεσ
(91,7%)/γυναίκεσ (41,7%)
-οικογενειακζσ ευκφνεσ, ιδιαίτερα για τισ γυναίκεσ
(18,8%), ηιτθμα ςυνδυαςμοφ επαγγελματικισ κ οικογενειακισ
ηωθσ.
-προβλιματα υγείασ (6,1% άνδρεσ / 3,7% γυναίκεσ), ηιτθμα τθσ
αςφάλειασ κατά τθν εργαςία.
-34,6% των γυναικϊν ανζφερε «άλλουσ» λόγουσ για τθν

19. Διακρίςεισ κατά των μεγαλφτερων ςε θλικία
εργαηομζνων ςτον εργαςιακό χϊρο
• Μελζτθ τθσ 50+ Ελλάσ ανζλυςε αγγελίεσ για κενζσ κζςεισ
εργαςίασ ςε επαρχιακι εφθμερίδα. Διαπιςτϊκθκε θλικιακι
διάκριςθ ςτο 31% των αγγελιϊν. Στθν πλειοψθφία των
περιπτϊςεων (84% του ςυνόλου) το θλικιακό όριο ιταν τα
31-40 ζτθ. Οι εργοδότεσ εμφανίηονται να ευνοοφν τα νεότερα
άτομα λόγω των μιςκολογικϊν προνομίων που πρζπει να
παρζχουν ςε μεγαλφτερουσ ςε θλικία εργαηόμενουσ.
• Ο Συνιγοροσ του Πολίτθ λαμβάνει μικρό αρικμό
καταγγελιϊν, που αφοροφν άτομα μζςθσ θλικίασ που δεν
κατόρκωςαν να προςλθφκοφν ςε κάποια κζςθ του δθμόςιου
τομζα λόγω θλικίασ. Π.χ. το 2009, 5 από τισ 54 καταγγελίεσ
αφοροφςαν θλικιακζσ διακρίςεισ.

20. Αντιλιψεισ για τθν ενεργό γιρανςθςτθν Ελλάδα
- Ευρωβαρόμετρο
• Τα πορίςματα αντανακλοφν τθν αγωνία των νεότερων ατόμων
ωσ προσ τθν παιδεία και τθν απαςχόλθςθ. Οι νζοι φοβοφνται
ότι θ επζκταςθ του εργαςιακοφ βίου των μεγαλφτερων εργαηο-
μζνων κα οδθγιςει ςε λιγότερεσ ευκαιρίεσ για τουσ νζουσ.
• Τα νεαρότερα άτομα εκφράηουν τισ ανθςυχίεσ τουσ για τθ
μελλοντικι βιωςιμότθτα του ςυνταξιοδοτικοφ ςυςτιματοσ.
• Τα άτομα μεγαλφτερθσ θλικίασ εκφράηουν τθ δυςαρζςκειά
τουσ για το επίπεδο των ςυντάξεων και γενικότερα για τθν
ποιότθτα και τθν κάλυψθ των κοινωνικϊν υπθρεςιϊν.
• Ομωσ οι Ζλλθνεσ, περιςςότερο από όλουσ τουσ υπόλοιπουσ
Ευρωπαίουσ, διαφωνοφν με τθν άποψθ ότι τα άτομα
μεγαλφτερθσ θλικίασ αποτελοφν βάροσ για τθν
κοινωνία, ενδεικτικό του ςεβαςμοφ που ςυνεχίηουν να
απολαμβάνουν τα άτομα μεγαλφτερθσ θλικίασ ςτθν ελλθνικι

21. Πολλαπλζσ διακρίςεισ
• το ςυνταξιοδοτικό ςφςτθμα δεν παρζχει επαρκι κάλυψθ ςτα
μεγαλφτερθσ θλικίασ άτομα.
• Τα θλικιωμζνα άτομα αποτελοφν το μεγαλφτερο ποςοςτό των
εργαηόμενων φτωχϊν.
• Σφμφωνα με τθν ζρευνα EU SILC, τα άτομα θλικίασ 55-64
ετϊν, εμφανίηουν ποςοςτό ςυμμετοχισ ςτθ φτϊχεια 14,8%, ενϊ τα
φτωχά άτομα θλικίασ 65+ ςυμμετζχουν ςτθ φτϊχεια με 26,6%.
Στθν ΕΕ27 τα αντίςτοιχα ποςοςτά φτϊχειασ ιταν για τα τα άτομα
θλικίασ 55-64: 7,6% και για τα άτομα θλικίασ 65+: 13%.
• Οι απϊλειεσ από τθν κρίςθ είναι ελαφρά μεγαλφτερεσ για τουσ
άνδρεσ ςε ςχζςθ με τισ γυναίκεσ.
• Η κρίςθ ζχει επθρεάςει κατά κφριο λόγο τουσ μετανάςτεσ

22. Κυβερνθτικζσ πολιτικζσ και μζτρα για τθν
ενεργό γιρανςθ
• Λίγεσ ςτοχευμζνεσ πολιτικζσ και μζτρα, όπωσ τα ολοκλθρωμζνα
προγράμματα για τουσ ανζργουσ θλικίασ 45-64 ετϊν του ΟΑΕΔ
και τα προγράμματα επιδοτιςεων που χρθματοδοτοφνται από
το Ταμείο Κοινωνικϊν Εταίρων και το ΛΑΕΚ όπου επιδοτικθκαν
επιχειριςεισ προκειμζνου να προςλάβουν ανζργουσ οι οποίοι
πλθςιάηουν ςε θλικία ςυνταξιοδότθςθσ.
• ο νόμοσ 3845/2010 ο οποίοσ ζχει ωσ ςτόχο τθ μετατροπι του
επιδόματοσ ανεργίασ – με τθ ςυναίνεςθ του ανζργου – ςε
«επιταγι για τθν επανζνταξθ ςτθν αγορά εργαςίασ»
• ο ΟΑΕΔ επιδοτεί γραφεία εφρεςθσ προςωρινισ απαςχόλθςθσ
για τθν πρόςλθψθ ανζργων θλικίασ 55-64 ετϊν ςτο δθμόςιο
τομζα

23. Παροφςα κατάςταςθ
Στθν τρζχουςα οικονομικι κρίςθ, οι εργαηόμενοι μεγαλφτερθσ
θλικίασ ενδζχεται να επθρεαςτοφν αρνθτικά:
-Τα επίπεδα απαςχόλθςθσ ζχουν υποςτεί πιζςεισ και θ ανεργία
μεταξφ των εργαηομζνων μεγαλφτερθσ θλικίασ αυξάνεται.
-Αλλαγζσ όπωσ οι ατομικζσ ςυμβάςεισ εργαςίασ, οι αμοιβζσ κάτω του
κατϊτατου μιςκοφ για τουσ νζουσ και οι περικοπζσ ςτισ
αποηθμιϊςεισ απόλυςθσ κα επθρεάςουν αρνθτικά.
-Ωσ αποτζλεςμα τθσ κρίςθσ και των πολιτικϊν που ζχουν επιλεγεί
για τθν αντιμετϊπιςι τθσ, οι εργαηόμενοι μεγαλφτερθσ θλικίασ κα
απολζςουν τθν ςχετικά ενιςχυμζνθ κζςθ που κατείχαν μζχρι τϊρα
ςτθν αγορά εργαςίασ.
-Τα μνθμόνια και οι εφαρμοςτικοί νόμοι δεν εμπεριζχουν ριτρεσ για
τθν προςταςία των μεγαλφτερων ςε θλικία ατόμων από τθν παγίδα
τθσ φτϊχειασ.

24. Ευχαριςτοφμε για τθν προςοχι ςασ
echrysakis@ekke.gr
dbalourdos@ekke.gr