Жижиг эсийн гаралтай уушгины хорт хавдар

1. Жижиг эсийн гаралтай уушгины хорт хавдар
Small-cell lung cancer
Internal medical resident-204c
Nomin.O

2. Уушгины өмөн нь өндөр хөгжилтэй орнуудад өсөн нэмэгдэж хүн
төрөлхтний анхаарлыг ихээхэн татаж байгаа аюултай өвчнүүдийн нэг
юм. A.Senra varela, R.Palmeiro, Troitino (1972) нарын тодорхойлсноор,
одоо үед өндөр) хөгжилтэй орнууд, уушгины өмөнгийн их эпидемийн
өмнөх үедээ байна. Гадаадын зарим оронд уушгины өмөнгийн нас
баралт нэмэгдэж байгаа үзүүлэлтийг 1-р хүснэгтээс харъя.
Уушгины хавдар

4. Монгол улсад уушгины хорт хавдар зонхилон тохиолдох хорт
хавдрын
 Эрэгтэйчүүдэд -4
 Эмэгтэйчүүдэд -8
ордог боловч хавдрын шалтгаант нас баралтын тэргүүлэх
тавд ордог байна.
Тархалт

5. Уушгины өмөнгийн нас баралтын түвшин стандарт
үзүүлэлтээр 100,000 хүн амд 6,6 байна.
 Төв (7,9)
 Дорнод (8,2)
 Хэнтий (8,5)
 Сүхбаатар (9,8) аймгууд
 Улаанбаатар хотод (15,5) улсын дунджаас дээгүүр байна.

6. I. Non small cell lung Ca (70 - 75 %)
II. Small cell lung carcinoma (20 – 25%)
III. Combined patterns (5 - 10 %)
Ангилал

7. Pie chart showing incidence of
small-cell lung cancer (shown
in red at right), as compared to
other lung cancer types, with
fractions of smokers versus
non-smokers shown for each
type.[24]

8.  Тэргүүлэх шалтгаан бол Тамхидалт. – Дан тамхидалтанд
өртөх нь тамхичидаас ялгаагүй нөлөөтэй.
 Гэвч уушгины хавдар нь хэзээ ч тамхи татаж байгаагүй,
дам тамхидалтанд өртөж байгаагүй хүмүүст ч илэрсэн
байдаг.
Шалтгаан

9. Шалтгаан
Sir Richard Doll, the scientist
who first confirmed the link
between smoking and lung
cancer

10.  Тамхидалт
 Дам тамхидалтанд өртөх
 Радон хийнд өртөх. Радон нь ураны давс, хөрс, уснаас үүсэж агаарт
дэгдэхээс гадна гэрт болон барилга байшинд хуримтлагддаг.
 Асбестоз болон бусад хавдар төрүүлэгчдэд өртөх
 Уушгины хавдарын удамшлын өгүүлэмж. (TP53 –ын мутац 70-90% of
SCLCs).
Эрсдэлт хүчин зүйлс

11. Жижиг эсийн гаралтай хавдарын эмнэлзүйн шинжүүд харьцангуй богино
хугацаанд (8-12 д.х) илэрдэг.
Шинж тэмдэгүүд хавдарын хэмжээ, метастаз өгсөн эсэх, паранеопластик
хам шинж илэрсэн эсэхээс хамаарна.
 Ханиах
 Цустай ханиах
 Амьсгаадах
 Гүнзгий амьсгал авахад цээжээр өвдөнө.
Эмнэл зүй

12. Хэрвээ хавдар ойролцоох эд эрхтэнүүдрүү тархсан тохиолдолд:
 Дууны хөвчний мэдрэл хавдараар дарагдсанаас хоолой сөөх
 Өрцний мэдрэлийн булчин дарагдсанаас амьсгаадах
 Том бронх болон мөгөөрсөн хоолой хавдараар дарагдсанаас хяхтнаа
амьсгал сонсогдох, эсвэл уушги шингэнээр дүүрэх
 Улаан хоолой дарагдсанаас залгих үйл ажиллагаа алдагдах
 Дээд хөндийн вен дарагдсанаас нүүр болон гараар хавагнах
Эмнэл зүй

13. Хэрвээ хавдар холын үсэрхийлэл өгсөн тохиолдолд:
 Тархи- толгой өвдөх, нүд бүрэлзэх, дотор муухайрах, бөөлжих,
мөчдүүд сулрах, сэтгэцийн өөрчлөлт, таталт өгөх
 Нурууны нугалам - нуруугаар өвдөх
 Нугас - давсаг болон гэдэсний үйл ажиллагаа алдах, таталт өгөх
 Яс – ясаар өвдөх
 Элэг – хэвлийн баруун дээд хэсгээр өвдөх
Эмнэл зүй

14. Паранеопластик хам шинжэй холбоотой илрэх шинжүүд:
 Эрхтэн тогтолцооны талаас тодорхой шинж тэмдэгүүд илэрч болно,
үгүй ч байж болно.
 Ерөнхий шинжүүд: ядрах, хоолны дуршил буурах, турах
 Булчин сулрах, өвдөх
 Алхах болон тэнцвэр олоход бэрхшээлтэй болох
 Арьсны өнгө, бүтэц өөрчлөгдөх
Эмнэл зүй

15. • Early dissemination
• Associated with paraneoplastic syndrome
• Varieties - a) Oat cell Ca
b) Polygonal SCLC
c) Spindle cell SCLC
• EM - dense core cytoplasmic granules
• IHC - NSE
Морфологи

16.  ЦДШ
 Биохими: электролитууд, элэг/бөөрний үйл ажиллагааг үзнэ. Эдгээр
нь үзүүлэлтүүд нь эмчилгээ эхлэхээс өмнө бусад эрхтэний үйл
ажиллагааг үнэлэхэд чухал ач холбогдолтой.
Лаборатори шинжилгээ

17. Оношлогоо
 Рентген
 КТГ (тодосгогчтой)
 Торакосентиз: Уутлагдсан шингэнээс хавдарын эс илэрч болно.
 Бронхоскопи: өөрчлөлттэй хэсгээс биопси авна.
 Уушгины биопси: Хэрвээ хавдар уушгины захаар байвал
бронхоскопид харагдахгүй байж болдог тул цээжний ханаруу
зүүгээр хатгалт хийж хавдараас эд авдаг. (transthoracic needle biopsy)
 Медиастиноскопи : хавдар өрцрүү тархсан бол хийнэ.

20. Right side lung, side S2-S3 small cell carcinoma

22. Histopathologic image of small-cell carcinoma
of the lung. CT-guided core needle biopsy. H&E
stain.

23. cells with nuclear moulding, minimal amount of
cytoplasm and stippled chromatin. FNA
specimen. Field stain.

24. Usually larga mass in the
mediastinal lymph nodes
and may compress the
superior vein

25.  Radionuclide bone scan: Радиоидэвхит бодис судсаар хийхэд хавдар
ясруу үсэрхийлсэн бол ясанд очиж хуримтлагдана.
 PET scan

26. Small cell lung cancer - gross
pathology Image courtesy of
Yale Rosen, M.D.. Please see
case description page for licence
and original file information.

27. Эмчилгээний төлөвлөгөө гаргахад ангилал чухал.
1. Limited stage (30-40%): Энэ шатанд хавдар зөвхөн цээжний нэг
талд байна.
2. Extensive stage (60-70%): Хавдар бусад эрхтэнрүү үсэрхийлсэн
байна.
Үе шатны ангилал

28.  Oncologists
 Pathologists
 Pulmonologists
 Radiation oncologists
 Radiologists
 Thoracic surgeons
 Other specialists as needed, including doctors who specialize in palliative
care
Эмчилгээ

29. Уушгины хавдартай хүнд хамгийн нийтлэг хэрэглэддэг эмнүүдэд:
Cisplatin, etoposide, vincristine, doxorubicin, irinotecan, topotecan,
paclitaxel, docetaxel болон cyclophosphamide.
ЖЭГУХ стандарт эмчилгээ: Cisplatin-тай хосолсон Хими эмчилгээ.
Энэ эмчилгээний цикл нь 3 долоо хоногийн давтамжтай байх бөгөөд
нийт 4-6 цикл хийлгэдэг.
Эмчилгээ

30. Туяа эмчилгээ: аль болох эрт эхлэж болно. Эсвэл курс эмчилгээ дараа
хийх боломжтой. Энэ нь тухайн хүний биеийн байдал, хавдрын үе
шатнаас хамаарна.
Туяа + хими эмчилгээ: харьцуулсан судалгаагаар хими эмчилгээний
эхний циклтэй зэрэгцэн туяа эмчилгээг эхлэх нь илүү үр дүнтэй
байсан.
Хэрвээ өвчтөн хязгаарлагдмал (limited stage) шатандаа байвал
хосолсон эмчилгээнд сайн хариу урвал үзүүлэх бөгөөд хавдарын
тархируу үсэрхийлэх эрсдэлийг бууруулж өгнө.
Туяа эмчилгээний тун бага, үргэлжлэх хугацаа бага байдаг тул
гаж нөлөө хамгийн бага байна.

31. Extensive шатандаа орсон тохиолдолд: Cisplatin or carboplatin
болон etoposide (PE)-ын хосолсон эмчилгээг өргөн хэрэглэж байна.
Гэвч метастаз өгсөн тохиолдолд дээрх эмчилгээний сонголтуудаар
эдгэрэлгүй хэвээр байна.

32. Дахисан ЖЭУХ-ын эмчилгээ
 Дахисан өвчтөнүүдэд тавилан муутай
 Topotecan-ыг хамгийн өргөн хэрэглэдэг
 3 сараас дээш хугацаанд хорт хавдрын явц сайжралтай хүмүүс
нэмэлт хими эмчилгээг хийж болно.

33. Мэс засал эмчилгээ:
ЖЭГУХ-тай хүмүүсийн <15% нь л эрт үедээ оношлогддог тул мэс
засал эмчилгээ үр дүнтэй байдаггүй.

34.  Химийн эмчилгээний сөрөг нөлөөг байнга хянана.
 Хими эмчилгээ бүрийн өмнө ясны чөмөгний үйл ажиллагааг
шалгахын тулд ЦДШ-г тогтмол авч дараагийн эмчилгээний тунг
тооцоолно.
 Cisplatin хэрэглэж буй өвчтөнүүдэд бөөрний үйл ажиллагааг байнга
хянана.
 Эмчилгээний үр дүнг үнэлэхийн тулд CT scan хийнэ.
Хяналт

35.  Эмчилгээний гаж нөлөөш бууруулах
 Өвдөлтийн эсрэг
 Сонгомол эм эмчилгээ (зүү, гипноз, массаж, бясалгал, иог г.м)
 Дэмжих бүлгийн эмчилгээ
Хөнгөвчлөх эмчилгээ

36. Өвчтөний тавилан өвчний хүндийн зэрэг, эмчилгээний үр
дүнгээс хамаарна.
 5 жил амьдрах магадлал 2-31%.
Тавилан

37. Уушгины хавдараас у/с арга гэж байхгүй ч та эрсдэлээ бууруулж болно:
 Тамхи татахгүй байх.
 Тамхи татдаг бол одооноос тамхиа хаях.
 Дам тамхидалтанд өртөхөөс зайлсхийх.
 Гэр доторх радоныг хэмжиж үзэх.
 Хавдар үүсгэгч бүхий ажил нөхцөлөөс татгалзах. (Асбест) – өөрийгөө хамгаалах.
 Чанартай жимс, ногоо тогтмол хэрэглэх. – судлаачид архаг тамхичин хүнд бета-
каротен уулгахад хавдарын эрсдэлийг бууруулж байсан байна.
 Дасгал хөдөлгөөн тогтмол хийх.
Урьдчилан сэргийлэлт

38. ЖЭГУХ болон ЖЭБГУХ хоорондох гол ялгаа
Ялгаа
ЖЭГУХ ЖЭБГУХ
Иммунофенотип p53 мутаци / RB ген p16 идэвхигүйжих /
CDK / N2A ген
Эмчилгээний үр дүн Хими эмчилгээ Мэс засал

40. 1. https://www.webmd.com/lung-cancer/small-cell-lung-cancer
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/lung-cancer/diagnosis-
treatment/drc-20374627
3. https://en.wikipedia.org/wiki/Small-cell_carcinoma
Эх сурвалж