Predominantly about copyrights, marketing, and a litle bit of how to create a list of bibliography correctly

1. Kjeldekritikk
Opphavsrett
Personvern
Kjeldeliste Marknadsføring

2. Viktige lover:
-Opphavsrettslova (Lov om Åndsverk)
-Marknadsføringslova
-Merkevarelova
-Personvernlova

3. -Òg kalla copyright
-Alle opphavspersonar har
automatisk copyright over verket sitt
-Verneperiode til 70 år (oftast) etter
opphavspersonens død
-I verneperioden:
1. søke om tillatelse
2. oppgi opphavsperson
-Evig regel: Behandle verket og
opphavsperson med respekt
Opphavsrett
Edward Munch: «Pikene på broen», 1901. Kjelde: wikimedia commons

4. Kroppsbyggaren Thomas Stellander,
oppdaga at han var brukt i ein reklame for
helsekost, utan å ha gitt tillatelse til det.
(Kjelde: iTRomsø)
Brot på lovene om marknadsføring, opphavsrett og personvern
Dømer frå Facebook
Tone Damli
og andre
kjendisar
har òg
opplevd
liknande.
Kjelde: NRK Kjelde: VG

5. Erstatningskrav og søksmål kan vere alvorleg for ei bedrift
(og for privatpersonar)
Kvifor?
-økonomisk kan det bli vanskeleg
-omdøme og truverdet kan bli skada
Døme:
Butikkjeda Living sende SMS-reklame til eit stort tal forbrukarar som ikkje
hadde samtykka i å motta sms-ane.
Marknadsrådet avgjorde at dette var ulovleg spamming, og Living måtte
betale 150 000 kroner i overtredelsesgebyr (Dømet er henta frå NDLA).

6. Varemerke
Patentstyret (patentstyret.no) forklarar kva varemerke er,
korleis du skal søke om å få registrert eit varemerke osv.
Ein interessant ting:
For å få godkjent eit varemerke er det visse krav:
-varemerket må ha eit særpreg, vere originalt

7. -Lage eigne foto/visulle uttrykk/musikk – størst sjanse for å få særpreg og originalitet
-Be om tillatelse frå opphavsperson til å bruke verket i ein reklame
-får du aksept, er det ein regel at ein oppgir personen sitt namn i samband med bruken av verket
-ver merksam på at ein kanskje må betale for å bruke verket
-Bruke verk som er merka med cc (creative commons)
-her er namngiving av opphavsperson eit krav
-Bruke andre frigitte verk slik som:
-pixabay, gratis frigitte bilde og videoar (https://pixabay.com/) –ingen krav til namngiving ved bruk
-Wikimedia Commons og Wikipedia har bilde du fritt kan vidarebruke (ver obs på unntak)
-Andre nettsider med frie bilde, kan du finne på denne lista: Frie bilde
-Betale reklamefirma til å lage annonser og illustrasjonar.
Korleis unngå dei omtalte problemstillingane?

8. CREATIVE COMMONS
Lisensar som tillet kopiering og deling
BY (av) = Namn på opphavspersonen.
Denne lisensen gjeld alltid uansett anna bruk av CC-lisens.
ND (no derivatives) = Ingen bearbeiding
NC (non commercial) = Ikkje-kommersiell bruk
SA (share alike) = Del på same vilkår:
Viss eit verk har ein bestemt CC-lisens må
verket delast med den same lisensen. 9

9. Kjeldekritikk
«TONE-regelen»
Truverdig
Objektiv
Nøyaktig
Egna

10. Truverdigheit
Korleis finne ut om kjelda er truverdig?
-Nettstader/bøker som du veit er gode kjelder
(t.d. lærebok, aviser, eller nettsider som er anbefalt av lærar, lærebok etc.)
Når kjelda er ny for deg, kva då?:
-Finne personane bak (opphavspersonane) og finne ut kven dei er
-Ei god kjelde må vere laga av fagpersonar
Spørsmål: Kva med Wikipedia?

11. Kjeldeliste
Døme på ikkje-godkjend kjeldeliste:
https://no.wikipedia.org/wiki/Allehelgensaften
http://www.ung.no/forbruker/reklame/20_Reklame_p%C3%A5_Internett.html
http://www.nrk.no/livsstil/ser-du-at-denne-siden-er-falsk_-1.10918622
Læreboka i Planlegging
Google

12. Kjeldeliste - nettsider
Etternamn, A. og Etternamn, B. (År, dato). Artikkeltittel.
Henta dato frå URL.
Med forfattarar:
Døme:
Jørgensen, K. K. (2013, 19. februar). Ser du at denne siden er falsk?.
Henta 29. oktober 2015 frå http://www.nrk.no/livsstil/ser-du-at
-denne-siden-er-falsk_-1.10918622.

13. Kjeldeliste - nettsider
Artikkeltittel. (År, dato). Henta dato frå URL.
Utan forfattarar:
Døme:
Reklame på Internett. (2015, 29. oktober). Henta 29. oktober 2015 frå
http://www.ung.no/forbruker/reklame/20_Reklame_p%C3%A5
_Internett.html

14. Kjeldeliste - Wikipedia
Artikkeltittel. (År, dato). I Wikipedia. Henta dato
frå URL.
Døme:
Allhelgensaften. (2015, 28. oktober) I Wikipedia. Henta 28. oktober
2015 frå https://no.wikipedia.org/wiki/Allehelgensaften.

15. Etternamn, A., Etternamn, B. og Etternamn, C.
(År). Kjeldetittel (2. utg.). Stad: Forlag.
Kjeldeliste - bøker
Døme:
Antonsen,E. F., Brunseng, P. E., Brynhildsvoll, P. Ø. og Skarvang, T.
(2006). Planlegging. Oslo: Gyldendal.

16. Fullstendig kjeldeliste
Allhelgensaften. (2015, 28. oktober) I Wikipedia. Henta 28. oktober 2015 frå
https://no.wikipedia.org/wiki/Allehelgensaften.
Antonsen, E. F., Brunseng, P. E., Brynhildsvoll, P. Ø. og Skarvang, T. (2006). Planlegging. Oslo: Gyldendal.
Jørgensen, K. K. (2013, 19. februar). Ser du at denne siden er falsk?. Henta 29. oktober 2015 frå
http://www.nrk.no/livsstil/ser-du-at -denne-siden-er-falsk_-1.10918622.
Reklame på Internett. (2015, 29. oktober). Henta 29. oktober 2015 frå
http://www.ung.no/forbruker/reklame/20_Reklame_p%C3%A5_Internett.html