Lucia Schat en Judith Slag van Regelink Advies over natuur in de omgevingswet

1. Natuur in de
Omgevingswet
Lucia Schat & Judith Slagt
OmgevingsCongres 14 september 2017

2. Regelink Ecologie & Landschap

3. Regelink Ecologie & Landschap

4. Omgevingswet
• ‘Ruimte voor ontwikkeling, waarborgen voor kwaliteit’
• Een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede
omgevingskwaliteit bereiken en in stand houden;
• De fysieke leefomgeving doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen
om er maatschappelijke behoeften mee te vervullen.

5. Fysieke leefomgeving
• Bouwwerken
• Infrastructuur
• Watersystemen
• Water
• Bodem
• Lucht
• Landschappen
• Natuur
• Cultureel erfgoed
• Werelderfgoed
• Gevolgen voor de mens.

6. Natuur in Omgevingswet
• Wet natuurbescherming
• Instrumenten onder Omgevingswet

7. Natuurbeschermingswet
Boswet
Flora- en faunawet
Natura 2000-gebieden
Soorten
Houtopstanden
Wet natuurbescherming

8. Gebiedsbescherming
• Natura 2000
• Natuurnetwerk Nederland (v.h. EHS)
• Nationale parken
• Provinciale aandachtsgebieden (groene corridors, bermbeheer
etc)

9. Soortenbescherming op hoofdlijnen
• Drie beschermingsregimes:
• Vogelrichtlijn (art. 3.1-3.4)
• Habitatrichtlijn en verdragen Bern en Bonn (art. 3.5-3.9)
• Andere beschermde dier- en plantensoorten (art. 3.10-3.11)
• Aparte verbodsbepalingen per beschermingsregime
• Bevoegd gezag zijn Gedeputeerde Staten (Ministerie bij
uitzondering)

10. Verbodsbepalingen Vogelrichtlijn
• Verbod op opzettelijk doden en vangen
• Verbod op opzettelijk vernielen of te beschadigen van nesten,
rustplaatsen en eieren van vogels te vernielen, of nesten van
vogels weg te nemen
• Verbod op rapen van eieren
• Verbod op opzettelijk te storen (indien van wezenlijke invloed op
de staat van instandhouding)

11. Verbodsbepalingen Habitatrichtlijn
• Verbod op opzettelijk doden en vangen
• Verbod op opzettelijk verstoren van dieren
• Verbod op opzettelijk eieren te vernielen of te rapen
• Verbod op voortplantingsplaatsen of rustplaatsen van dieren te
beschadigen of te vernielen
• Verbod op plukken, verzamelen, af te snijden, ontwortelen of
vernielen van planten

12. Verbodsbepalingen andere soorten
• Verbod op opzettelijk doden of vangen
• Verbod op opzettelijk beschadigen of vernielen van vaste
voortplantingsplaatsen of rustplaatsen van dieren
• Verbod op opzettelijk te plukken, verzamelen, afsnijden,
ontwortelen of vernielen van planten

13. Houtopstanden
• Doel: instandhouding van bosareaal.
• Instrumenten: meldplicht, herplantplicht en mogelijke oplegging
van een kapverbod.
• Enkel houtopstanden groter dan 10 are of 20 rijbomen en
gelegen buiten de bebouwde kom worden gereguleerd.
• Provinciale verschillen

14. Aanvullingswet Natuur in de Omgevingswet
• Hoewel beide wetten op dit moment nog los van elkaar staan,
sluiten begrippen en procedurevoorschriften al wel aan
• Geen afbreuk van het beschermingsregime onder de Wnb
• Overgang geschiedt beleidsneutraal

16. 1. Omgevingsvisie

17. Omgevingswaarde en waarde natuur
• Omgevingswaarden zijn normen voor de kwaliteit die men voor
(een onderdeel van) de fysieke leefomgeving wil bereiken.
• Deze waarden bieden duidelijkheid over:
a) de gewenste staat of kwaliteit,
b) de toelaatbare belasting door activiteiten,
c) de toelaatbare concentratie of depositie van stoffen.
• De overheid moet haar taken en bevoegdheden zo uitvoeren
dat deze omgevingswaarden worden behaald.

18. 2. Programma’s • doelen omgevingsvisie worden concreet gemaakt in
programma’s
• maatregelen om omgevingswaarden of doelstellingen
te behalen
• vier vormen van programma’s
• in principe sectoraal
• alleen bindend voor bestuursorgaan zelf
1. verplichte programma’s
2. niet-verplichte programma’s
3. programmatische aanpak
4. programma bij (dreigende) overschrijding van
een omgevingswaarde

19. 3. Decentrale regels
• omgevingsverordening - provincie
• omgevingsplan - gemeente
• waterschapsverordening - waterschap

20. 4. Algemene rijksregels
• Voor Rijk, provincie en waterschap ter bescherming van de
fysieke leefomgeving tegen activiteiten van burgers en
bedrijven.
• Meerwaarde volgens Omgevingswet:
• vergroting uniformiteit;
• beperking administratieve lasten;
• toegenomen duidelijkheid;
• gelijkwaardig speelveld.
• Algemene regels kunnen worden aangevuld met een
meldingsplicht.

21. 5. omgevingsvergunning

22. 5. omgevingsvergunning

23. 6. Projectbesluit

24. 6. Projectbesluit
• Het projectbesluit is voor het Rijk, provincie of waterschap
bedoeld. Dit om slagvaardig te kunnen inspelen op ingrijpende
en ingewikkelde projecten waarbij een publiek belang een rol
speelt.
• Denk aan werken zoals:
• Het versterken van een waterkering.
• Ontwikkeling van nieuwe natuur.
• Het bouwen van hoogspanningsleidingen of windturbines.

25. Kennistest!

26. Hoe heten de normen die de gewenste staat of kwaliteit van de
fysieke leefomgeving als beleidsdoel vastleggen?
I. Kwaliteitswaarden.
II. Omgevingswaarden.
III. Omgevingsindicatoren.

27. Gemeente X heeft in het omgevingsplan als omgevingswaarde opgenomen
dat ze over tien jaar minimaal 30 vleermuisverblijven in de gemeente willen
hebben.
De gemeente heeft de plicht aan deze omgevingswaarde te voldoen binnen
de gestelde tijd en de omgevingswaarde monitoren.
Als de gemeente de gestelde omgevingswaarde niet binnen de bepaalde tijd
(10 jaar) haalt, dient de gemeente een programma (bij (dreigende)
overschrijding van een omgevingswaarde) op te stellen.
Wat is een tool om de status is van deze omgevingswaarde te monitoren?
I. Natuurwaardekaart
II. Excel
III. Omgevingsvisie
IV. Het geheugen van de stadsecoloog

28. Aanbevelingen
• Ontwikkel een Natuurwaardekaart!
• Activiteit niet vergunningplichtig? Toch checken op Natuur!
• Zorg dat je intern goed op elkaar bent afgestemd!

29. Vragen?
Aan de slag met natuur in de Omgevingswet!