Osnovne karakteristike savremenih uzgojnih formi voćaka i njihovo formiranje

2. Skeletni prirasti
Poluskeletni prirasti
 Osnovne skeletne se nalaze u
horizontalnom položaju, raspoređene
spiralno duž provodnice
 Prednost u odnosu na klasične
uzgojne oblike-ranije plodonošenje i veda
produktivnost
 Nedostatak- u periodu pune rodnosti
smanjena produktivnost i prestanak rasta
donjih skeletnih grana
 U cilju otklanjanja ovog nedostatka
pristupilo se oblikovanju trogranog
vretenastog žbuna (tri skeletne grane u
bazi , a duž provodnice spiralno
raspoređene poluskeletne grane)
 Prebujna forma za koncept gustih
zasada
Trograni vretenasti žbun
90°
90°
90°
3m
0.5m
Karakteristike

3. Skeletni prirast
Poluskeletni prirasti
2.5-3m
0.5m
Karakteristike
 Uzgojni oblik bez skeleta (sem stožine),
sa malim dimenzijama krošnje
 Poluskeletne grane i obrastajude
grančice nalaze se direktno na provodnici
 Pri formiranju nastoji se da se za
poluskeletnu granu ostavlja svaki ljetorast
koji nema oštar ugao grananja, a grane su
duž provodnice raspoređene spiralno na
rastojanju 10-25 cm
 U toku oblikovanja, otklanjaju se samo
ljetorasti koji su suviše bujni i imaju oštar
ugao grananja, koji sprečava da se
pravilno saviju i dovedu pod ugao od oko
90°
 Redna rastojanja su 1-1.5, a
međuredna 3.5-4 m
 Uspješno se može oblikovati samo u
kombinacijama sorta/podloga slabe i
umjerene snage rasta
 Za podloge plitkog korijenovog
sistema (M9) neophodna je armatura,
dok ako se koriste podloge čiji se korijen
dobro učvršduje, armatura nije potrebna

5. 80cm
30-40cm
IgodinaIIgodina Proljeće Ljetnja rezidba
sadnica bez prevremenih
razgranjenja
sadnica sa prevremenim
razgranjenjima
1/3 (1/2)
Zimska rezidba Ljetnja rezidba

6. IIIgodinaIVgodina
Zimska rezidba Ljetnja rezidba
1/3 (1/2)
savijanjemladara
1/3 (1/2)
Ljetnja rezidbaZimska rezidba
prikraćivanje
poluskeletnih
razgranjenja na donje ili
bočne priraste
Stanje nakon izvršene
zimske rezidbe

7. 2.5-3m
0.5m
Skeletni prirast
Poluskeletni prirasti
Karakteristike
 Ima užu krunu od vitkog vretena i krade
nosače rodnog drveta u donjem dijelu krune, a
sve u cilju boljeg iskorišdavanja sunčeve
energije
 Da bi se spriječila prirodna tendencija
vodke prenošenja vegetacije u vršni dio krune
najefikasnije je oblikovanje stabla vođenjem
produžnice cik-cak
 Navedeno se postiže prevođenjem
produžnice na paprodužnicu, što usporava
kretanje hranljivih materija i izaziva grananje
 Vrh vodaka se zaustavlja na slaboj bočnoj
rodnoj grani, a nipošto na jakom ljetorastu koji
raste uspravno
 Ukoliko na vrhu imamo samo jake
ljetoraste, oni se orezuju tek nakon cvjetanja,
u toku maja ili juna, čime se sprečava suviše
jak porast na prekradenim ljetorastima
 Ukoliko je, pak, u vršnom dijelu slabo
izražen porast dozvoljava se skradivanje
ljetorasta radi aktiviranja vrha stabla, uz
dodatnu njegu, ishranu, navodnjavanje

8. 2-2.2m
0.5m
Skeletni prirast
Nosači rodnog
drveta
Karakteristike
 Najuža forma vretena koja se primjenjuje u
zasadima visoke gustine od 6 000-12 000 st/ha i
kratkog je vremena amortizacije
 Jabuka je zbog svojih bioloških osobina
pogodna za ovakvu koncepciju
 Najvažniji faktor za uzgajanje u obliku
supervretena su slabobujne podloge
 Preporučuju se podloge vede bujnosti od M27,
a manje bujnosti od M9
 Podloge male bujnosti poboljšavaju obojenost
plodova i čvrstinu, ali njihova snaga rasta je
previše slaba za ovu formu, bududi da životni vijek
ne bi trebao predi 10 godina
 Podloge bujnosti kao M9 omogudavaju brz
početak rađanja, ali njihova snaga rasta otežava
kontrolu bujnosti
 Po sadnji rezidba se ne vrši ukoliko je sadni
materijal A++
 Zato je važno da sadnice imaju dobro
obrastanje prevremenim prirastima ili da se
koriste “knip bau” sadnice
 Primjena supervretena je opravdana samo kod
brze izmjene sortimenta

10. Karakteristike
 Uzgojni oblik osmišljen radi boljeg iskorišdavanja rodnog
potencijala kod sorti suviše jake bujnosti
 Uzgoj se zasniva na podjeli bujnosti na dvije cjeline, koje su
oblika vretena sa neznatno umanjenim dimenzijama
 Formiranje zahtijeva
prikradivanje sadnice na
20 cm iznad mjesta
spajanja ili 30 cm iznad
zemlje, a zatim se
ostavljaju dva mladara iz
vršnih pupoljaka koji čine
budude osovine vretena
 Prinosi su neznatno
manji u odnosu na
standardno vreteno, ali
zbog rješavanja pitanja
bujnosti i bolje
obojenosti plodova, ovaj
oblik predstavlja dobro
rešenje za gajenje bujnih
i srednje bujnih sorti na
podlozi M9
 Armatura za ovaj oblik
je slična onoj koja se
koristi za vitko vreteno
zasađeno dva puta gušde

11. 1.1 m2m Karakteristike
 Ovaj sistem podrazumijeva sadnju
vretena u jednom redu, nagnuta 15° u
odnosu na vertikalu, naizmjenično na jednu
i drugu stranu
 Omogudava spajanje pozitivnih
svojstava vretena i otvorenih uzgojnih formi
 Tehnika formiranja je ista kao i kod
standardnog vretena, pri čemu treba paziti
da se na osovini vretena sa unutrašnje
strane ne formiraju bujni prirasti ili pak
prirasti oštrijih uglova grananja
 Ovaj sistem omogudava povedanje
gustine sklopa i prinosa (30-50%) bez pada
kvaliteta plodova; bolje iskorišdavanje
sunčeve svjetlosti
 Armatura je skuplja za 10% u odnosu na
onu neophodnu za konvencionalno vreteno,
ali zbog visokih prinosa i brzog
plodonošenja, posebno brzog ulaska u puno
plodonošenje, omogudena je brza otplata
investicionih ulaganja
30°

12. 3.5 x 1 m
2875 stab/ha
3.5 x 0.75 m
3800 stab/ha
3.5 x 0.5 m
5714 stab/ha
Standardno vreteno “V “ sadnja vretena istog habitusa
“V “ sadnja vretena za 20% manjeg
habitusa
Povećanje broja stabala po jedinici površine zasada