Europeana Newspapers Information Day KB, presentation by Samuel Kruizinga

1. De onderzoeker en de krant
Dr. Samuël Kruizinga (KB Onderzoeker te Gast / Universiteit van Amsterdam

2. De onderzoeker en de krant
• Waarom krantenonderzoek?
• Praktische voorbeelden
• Mijn eigen onderzoek
• Uitdaging aan Europeana Newspapers
Onderzoeker te gast 28-10-2014

3. De onderzoeker en de krant
• Waarom krantenonderzoek?
• Praktische voorbeelden
• Mijn eigen onderzoek
• Uitdaging aan Europeana Newspapers
Onderzoeker te gast 28-10-2014

4. Wat staat er in de krant?
• ‘Nieuws’
• Opinie en/of commentaar
• Reclame
• Financiële, juridische, commerciële of sociale gegevens
• Humor
• Spotprenten / afbeeldingen
• Literatuur / wetenschap
Onderzoeker te gast 28-10-2014

5. Kranten als historische informatiebron
• Harde data
• Advertenties geven informatie over koopkracht
• Nieuws, commentaar, interpretatie…
• … vanuit verschillende gezichtspunten en invalshoeken
• Cultuurhistorische gegevens
• Veranderingen in stijl, smaak
• Voorbeelden: De Tijd, 24 juli 1870
Onderzoeker te gast 28-10-2014

6. Onderzoeker te gast 28-10-2014

7. Kranten en ‘publieke opinie’
• Wie vindt er iets als de krant iets vindt?
• Individuele journalist? Of (hoofd)redacteur?
• Journalist als representant van sociale groep?
• Reflectie van mening van bepaalde elites?
• Reflectie van ‘de’ publieke opinie?
• Wat gebeurt er met de informatie uit de krant?
• Invloed op politieke / maatschappelijke debatten?
• Invloed op “de lezer”
• Bredere vraag: in hoeverre is krant een reflectie van
een maatschappij?
• Praktisch voorbeeld
Onderzoeker te gast 28-10-2014

8. Tilburgsche Courant, 22 oktober 1885
Onderzoeker te gast 28-10-2014

9. Krant is commercieel
• Kranten volgen het nieuws…
• … dat wordt gemaakt door Bismarck en de Paus…
• … maar nieuws wordt geselecteerd en gekleurd door
maatschappelijke voorkeur van eigen lezerspubliek
• Tilburgsche Courant: conservatief-katholiek regionaal
georiënteerd dagblad
Onderzoeker te gast 28-10-2014

10. De krant en de lezer
• Wat doet een krantenbericht met een lezer? Lastig.
• statistische informatie over oplages
• opiniepolls / verkiezingsuitslagen en verschuivende
openbare mening
• geletterdheid en sociaaleconomische omstandigheden
• Algemeen
• De Lezer is en blijft een enigma
• Kranten vormen of versterken meningen
• Grootschalig onderzoek neemt (iets) van onzekerheid weg
• ‘Digital humanities’: Pim Huijnen
Onderzoeker te gast 28-10-2014

11. De onderzoeker en de krant
• Waarom krantenonderzoek?
• Praktische voorbeelden
• Mijn eigen onderzoek
• Digitale (on)mogelijkheden
• Uitdaging aan Europeana
Onderzoeker te gast 28-10-2014

12. Mijn onderzoek
Onderzoeker te gast 28-10-2014

13. De Nederlandse herinnering aan WOI
• Herinnering: ‘collectief geheugen’ (Halbwachs 1924)
• ‘Impact’ van een gebeurtenis op een samenleving
• Onderzoek nu: gedenktekens, cultuuruitingen
• Nadruk op ‘de dood’
• Mijn insteek
• Van formeel naar informeel, van elitair naar breed-
maatschappelijk
• Referenties in kranten naar de oorlog in periode 1918-
1940
• In welke contexten refereerden kranten aan de oorlog?
• Hoe?
• Topic modelling
Onderzoeker te gast 16-09-2014

14. De onderzoeker en de krant
• Waarom krantenonderzoek?
• Praktische voorbeelden
• Mijn eigen onderzoek
• Uitdaging aan Europeana Newspapers
Onderzoeker te gast 28-10-2014

15. Europeana Newspapers…
• Maakt veel mogelijk!
• Grote voordelen:
• Gemak
• Enormiteit
• Vergemakkelijkt, verbreed en vernieuwd onderzoek
• Inter- en transnationale fenomenen
• Maar let op:
• Balans tussen kwantitatief en kwalitatief onderzoek
• Balans tussen context, paratext en ‘bag of words’
• Laat zien wat kan!
Onderzoeker te gast 28-10-2014