Rocks and minerals in sri lanka in sinhala3. LKschla hkq l=ulao @
iajNdúlj ksmofjk
wldnksl uQ,drïNhla we;s
iaÓr ridhksl ixhq;shla we;s
iaMálrEmS
>K øjH
4. iajNdúlj ksmofjk
ඛණිජ ස්වභාවික පරිසරය තුලදී මිනිස්
ක්රියාකාරකම් වලින් තතොරව නිර්මාණය
තේ.
wldnksl uQ,drïNhla we;s
ඛණිජ සජීවී ද්රවය තහෝ එවා දිරාපත්
වීතමන් ත ොසෑතේ.
5. iaÓr ridhksl ixhq;shla we;s
ඛණිජ සෑම විටම නියත වූ රසායනික
සිංයුතියක් තපන්වයි. එ ම් මූලද්රවය
එකක් තහෝ කිහිපයක් නියත
අනුපාතයකට එකතු වීතමන් සෑතෙයි
SiO2
Al2O3
CaCO3
KAlSi3O8
සලිකා
ත ෝක්සයිට්
කැල්සයිට්
තෙල්ඩ්ස්පාර්
7. ඛණිජ සෑම විටම ඝණ අවස්ථාතේ පවති
අතර සෑම විටම අිංශු තදින් එකිත ක
ැදීතමන් ස්ථිර ඝණත්වයක් තපන්වයි
ඝණ ද්රවයයකි
8. • iajNdúl mßirfha we;s c,h iy
jd;h fï wkqj LKsc fkdjk w;r
• iajNdúlj ckkh jqjo fmÜfg%da,shï
bkaOk iy iajNdúl jdhq o LKsc fkdfõ
9. ridhkslj iudk jqjo yg.efkk WIaK;aj iy
mSvk j, fjki wkqj iaMál fjkiaùu u;
fjkia LKssc yg.kS
උොහරණ - මිනිරන් සහ දියමන්ති කා න් ( C )
වල ස්ඵටික ස්වරූප තෙකකි
10. • f,dj yuqjk ±äu LKsch jk Èhuka;s b;d wêl mSvkhla
hgf;a WmÈk LKschla jk w;r C mrudKq b;d ;Èka tlg
ne`§ mj;S
• ñksrka b;du uDÿ LKschla jk w;r iaMálh ;=, C ;Ügq
f,i mj;sk w;r ;Ügq w;r b;d ÿ¾j, nkaOk jk
jekavjd,a nkaOk u.ska tlsfkl iu. ne`§ we;.
12. fN!;sl .=K
• ස්ඵටික ස්වරූපය Crystal structure
• පැහැය සහ අනු ඉර Colour and Streak
• දීප්තිය Luster
• පැලුම් සහ බිඳුම් Cleavage and fracture
• විශිෂ්ඨ ගුරුත්වය Specific Gravity
• ෙැඩියාව Hardness
13. ස්ඵටික ස්වරූපය Crystal structure
• LKsc j, ksh; mrudKql ieliqula olakg
,efí. fufia wjldYfha mrudKq úysÿu wkqj
olajk iajrEmh y`ÿkajkafka iaMálhla f,ihs.
• b;d ir, fukau ixlS¾K iaMál iys; LKsc
j¾. we;.
16. Smoky Quartz Rose Quartz Water Clear Quartz
Sulfur ඛණිජය සෑම විටම කහ පැහැයක් ගනී
Quartz තහවත් තිරිවා විවි පැහැතයන් ෙක් ට ලැතේ
17. අනු ඉර - Streak
LKschla l=vq l< miq tu l=vq j, meyehhs
18. දීප්තිය Lustre
LKschl wdf,dalh mrdj¾;kh lsÍfï yelshdj;a
LKsch ;=,ska wdf,dalh úksúo hEfï .=Kh
f,dayjka §ma;sh ^Metallic luster&
bájka §ma;sh ^Resinou luster&
mndjka §ma;sh ^Pearly luster&
පයිරයිට් සහ ගැලී ා
සමහර ඔක්සයිඩ් කුලතේ ඛණිජ
දියමන්ති සහ සර්තකෝන්
19. පැලුම් සහ බිඳුම් - Cleavage and Fracture
me¿ï Cleavage - isks`ÿ u;=msgla Tiafia
iaMál uqyqK;a j,g iudka;r ;,
ì`ÿï fracture - wl%uj;a f,i isks`ÿ fkdjk
u;=msgla iys;j leã hdu
22. තමෝ තේ ෙැඩියා පරිමාණය
සම්මත ඛණිජය දැඩියය ව
ge,ala 1
csmaiï 2
le,aihsÜ 3
maf,darhsg 4
wemghsg 5
fm,aiamd¾ 6
;srejdK 7
fgdmEia 8
fldrkavï 9
oshuka;s 10
iïu; LKsch ±ähdj
(තෙඩ්රික් මක් තමෝ - 1822)
24. 1 Talc 2 Gypsum 3 Calcite
4 Fluorite 5 Apatite 6 Orthoclase
7 Quartz 8 Topaz 9 Corundum 10 Diamond
26. ldKavh WodyrK
1 නිසඟ ඛනිජ කුලය ;U" ßoS (Cu, Ag), ñksrka
2 i,a*hsv mhsrhsÜ (FeS2)
3 fya,hsv *aÆfjdiamd¾ (CaF2)
4 Tlaihsv fldrkavï (Al2O3)
5 ldnfkag le,aihsÜ (CaCO3)
6 i,af*ag csmaiï (CaSO4)
7 f*diaf*ag wemghsÜ (Ca3(PO4)5)
8 is,sflag f*,aâiamd¾ (KAlSi3O8)
LKsc j¾.SlrKh -
සලිතක්ට
ත ොව ඛණිජ
27. නිසඟ ඛනිජ කුලය
ස්ව ාවතේ තමම කුලතේ ඛනිජ හමුවන්තන් ස්ිංතයෝග
වශතයන් ත ොව මූල ද්රවය තලසන් තහවත් නිසඟ
ආකාරතයනි.
උො: රන්, රිදී, ප්ලැටි ම්, මිනිරන්, දියමන්ති සහ සල්ෙර්
31. - f,day ñys iïm;a - hlv ^ue.akghsÜ, ,sfudkhsÜ& ;U, rka
- wf,day ñys iïm;a - ld¾ñl LKsc
ñksrka, LKsc je,s, is,sld je,s,
f*,aâiamd¾, uhsld , ueá , yqKq.,a ,
Ouks ;srejdkd
fmdfydr LKsc
wemghsÜ fvd,uhsÜ
w.kd LKsc
ueKsla
32. • ,xldfõ mj;skafka ;U iy hlv hk f,day oaú;ajh muKs.
y,dj; k.rhg wdikak mksfrkavdfõ;a (ue.akghsÜ)
;%sl=Kdu,hg wdikak fiareú,;a (Cu- ue.akghsÜ),
40%- Iron, 2% Cu
r;akmqr m%foaYfha;a (Hematite-හීමටයිට්)
nq;a;, wdikakfha;a (ue.akghsÜ) hlv yuqfõ
• fuhska nq;a;, m%foaYfha mj;sk ue.akghsÜ iys; hlv ksêh
wd¾Ól jYfhka jdisodhl jkafkah
ue.akghsÜ - Fe₃O₄ (72 % Fe), Hematite-Fe2O3(70% Fe),
Limonite - Fe2O3..2H2O (58 % Fe)
f,day LKsc iïm;a -
34. wf,day LKsc iïm;a -
ld¾ñl LKsc
ñksrka, LKsc je,s, is,sld je,s, f*,aâiamd¾, uhsld
ueá yqKq.,a Ouks ;srejdkd
fmdfydr LKsc
wemghsÜ- fvd,uhsÜ
w.kd LKsc
ueKsla
36. • අතිශය මෘු භාවයත් ලිහිසමය ස්වභාවයත් ආතේණික
ලක්ෂණ තේ.
• තාපය සහ විේයුතය සඳහා අධික සන් ායකතාවයක්
ෙැක්වීමත් (ද්රවාිංකය 3927 oC)
• රසායණිකව අ්රීයය ද්රවයයක් වීමත්
මිණිරන් වල ලක්ෂණ සමහරක්
37. • ඌෂ්මක තකෝම
• වාත්තු, පිට වැස්ම
• ඉතලක්තරෝඩ
• වියි තකෝෂ
• ැටරි
• ස්තන්හක ද්රවය
• පැන්සල්
• වාතන් නිෂ්පාෙ ය තුල තයොො ගනියි.
38. • ishhg 99 la muK ldnka iys; w;s msßisÿ ñksrka
iïNjh jkafka Ouks iamálrEms wdldrfhks‘
• ±kg m%Odk ñksrka m;,a ;=kla ls%hd;aul fjhs'
ta fnda.," lyg.y iy rx., kñks'
• ,nd .kakd ish¿u ñksrka wmkhkh flfrk
w;r tuÕska remsh,a ñ,shk 40 l muK jd¾Islj
furgg ,efí‘
• ලිංකාව තලෝකතේ m%Odk මණි ආකාරතේ මිණිරන්
නිෂ්පාෙකයා තේ
40. Geological Survey & Mines Bureau
No. 569, Epitamulla Rd, Pitakotte
Telephone : 288 6289-90 2076582
E-mail : gsmb@slt.lk .
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
RESULTS OF CHEMICAL ANALYSIS
Material : Graphite
Laboratory Reference No. : AL/15/44
Submitted by :
No. of Samples : 2
Constituents
Content, %
Sample 1 Sample 2
Carbon 82.18 99.71
Ash 17.82 0.29
Note :
The analysis was carried out on the powdered sample dried at 105 0
c.
The results are valid only for the sample submitted for analysis.
......................... 2015.04.27
Chief Chemist Date
Y P S Siriwardana
42. • තපොතළෝ කත ොළ තුළ වඩාත්ම හුල ඛනිජයකි.
• වඩාත්ම ෙක් ා ෙතේශ ඕප ායක, පැල්මඩුල්ල,
රත්තතොට හා රත් පුර තේ.
• තසරමික්
• සලිකන් චිප්ස්,
• සූර්ය තකෝෂ,
• වින්ඩ්ස්්රීයන් හා තව ත් අධිතාක්ෂණ
නිෂ්පාෙ යන් නිපෙවීමට තයොො ගනී.
43. Locations of prominent vein quartz deposits in Sri Lanka
Geological Survey & Mines Bureau
No. 569, Epitamulla Rd, Pitakotte
Telephone : 288 6289-90 2076582
E-mail : gsmb@slt.lk .
RESULTS OF CHEMICAL ANALYSIS
Material :Quartz
Laboratory Reference No. :AL/15/60
Submitted by :Ceylon Gems & Silica International Pvt Ltd
No. of Samples :1
Table 1:Chemical Analysis of quartz
Constituents Contents
Silica as SiO2
99.92%
Aluminum as Al2O3
0.04%
Iron as Fe 35ppm
Sodium as Na 65ppm
Potassium as K 75ppm
Calcium as Ca 70ppm
Magnesium as Mg 10ppm
Manganese as Mn 05ppm
Titanium as Ti <10ppm
Phosporus as P <10ppm
LOI <0.01%
Note :
LOI- Loss on ignition
The analyses was carried out on the powdered samples dried at 105 0
c.
45. • වඩාත්ම ෙක් ා ෙතේශ රත්තතොට, තලාතගොඩ,
කයිකාවල, ාමල්-ඔය හා තකොස්ලන්ෙ තේ.
• තසරමික් හා තපොසතල්න්, වීුරු කර්මාන්තයන්
සඳහා තයොොගනී.
46. wemghÜ ^le,aishï fmdiafmaÜ& Ca3(PO4)3(F,CI,OH)
• fmdiafmaÜ imhk m%Njhla f,iska mj;sk fuu
kssêh fgdka ñ,shk 60 la muK m%udKhla we;ehs
.Kka n,d ;sfí
• wkqrdOmqrhg wdikak tmamdj, m%foaYfhah
• තපොස්තෙේට් තපොතහොර (සුපර් තපොස්තෙේට් ) සෑදීම ෙ ා
භාවිතය තේ.
48. කැල්සයිට්-(Calcite) : CaCO3
• තඩොලමිතික ස්ඵටික හුණුගල්
පාෂාණතයන් හටගනියි.
• වඩාත්ම ෙක් ා ෙතේශ කල්තතොට,
ක ෙරාව හා පල්තල් ැේෙ තේ.
• තපොට්ලන්ඩ් සතමන්ති නිෂ්පාෙ යට, වීුරු
පිඟන් හා කඩොස කර්මාන්තයන් සඳහා
තයොො ගනියි.
49. තඩොලමයිට් - MgCa(CO3)2
• තමම ඛනිජය තඩොලමිටික ස්ඵටික හුණුගල්
පාෂාණතේ තිතේ.
• තාප ඉන්සයුතල්ට, තපොතහොර, පිඟන් භාණ්ඩ,
තීන්ත, ර ර්, කඩොස නිෂ්පාෙ ය සඳහා
අමුද්රවය තලස තයොො ගනියි. හුණු නිෂ්පාෙ ය
සඳහා එක් ෙ ා අමුද්රවයක් තලස තයොො
ගනියි.
• ෙ ා වශතයන් මාතතල්, දිග ෙතේශ වල
තඩොලමයිට් කර්මාන්ත ක්රියාත්මකව පවතී.
51. ner ඛණිජ වැලි - Heavy Mineral sands
• ner Lksc je,s fjr< (Beach) yd Tnfjr,l
(Offshore) mj;sk ksê f,iska Y%S ,xld fjrf<a ;ek
;ek olakg ,efí‘
• iamálrEmS mdIdK j, l=vd lKsld f,i iïNjh jk
fuu Lksc" tajd wvx.= mdIdK cSrKh ksid thska ñ§
fidaodf.k ú;a uqyqog jefÜ'
• b,aukhsÜ (Illmanite) FeTiO3
• fudkihsg (Monosite) (Ce,La,Nd,Th)(PO4,SiO4)
• rEghs,a (Rutile) TiO2
• i¾fldaka (Zircon) ZrSiO4
53. වඩාත්ම ෙක් ා ෙතේශ
• පුල්මුතඩ්, තෙවිනුවර, හම් න්තතොට,
දික්වැල්ල වැනි තවරළ ඩ කලාප තේ.
ෙ ා භාවිතයන්
• ටයිතට්නියම් යකඩ ල ා ගැනීමට හා
වර්ණකයන් තලස තීන්ත නිෂ්පාෙ යට
54. ගාර් ට් වැලි
(Garnet Sand) : Fe3AlSio3O12
• ත ොතහෝ ශ්රී ලිංකානු පාෂාණ තුළ සැලකිය
යුතු ෙමාණයක් අඩිංගුය.
• තවරළ ඩ ඛනිජ තලස හටගනියි.
• වඩාත්ම ෙක් ා ෙතේශ තෙවිනුවර,
හම් න්තතොට,දික්වැල්ල වැනි තවරළ ඩ
කලාප තේ.
• ෙ ා භාවිතයන් වන්තන් ජල තප්රණයන්,
ජල පිහිරි කැපුම් වැලි මඟින් පැහීම හා වැලි
කඩොස තේ.
56. සලිකා වැලි
(Silica Sand) : SiO2
• ක්වාර්ට්ස් 95% ට වඩා වැඩි සුු වැලි
• වඩාත්ම ෙක් ා තෙේශ ාත්තන්ඩිය,
මාරවිල හා අම්පාර - වල්ලිපුරම් තේ.
• ෙ ා භාවිතයන් වන්තන් තසරමික් හා
වීුරැ කර්මාන්තයන් සඳහාය.
59. මයිකා Mica - KMg3(AISi3O10) (F,OH2)
• ත ොතහෝ පාෂාණයන් නිර්මාණය කර
ෙ ා ඛනිජයකි.
• විුලි හා විෙුත් කර්මාන්තයන් හා ප්ලාස්ටික්
හා තීන්ත කර්මාන්ත සඳහා තයොො ගනී
61. තකොතයොලීන් මැටි
(Kaolin) : Al4(Si4O10)(OH)6
• තකොතයොලින් මැටි තහෝ චී මැටි
• තෙල්ඩ්ස්පාර් ඛනිජ හි රසායනික ජීර්ණතේ
ෙතිඵලයක් තලස
• වඩාත්ම ෙක් ා ෙතේශ ත ොරලැස්ගමුව හා
මීටියාතගොඩ
• තසරමික් කර්මාන්තය සඳහා ෙ ා අමුද්රවයකි.
කඩොස හා ර ර් කර්මාන්තය සඳහා පිරවුම්
ද්රවයක් තලස භාවිතා තකර්.
63. ගතඩොල් හා උඵ මැටි
• ෙ ා ගිංඟාවන් හි පිටාර ගැලුම් තලාවන් තුළ
අවසාධිත මැටි තලස තැන්පත් තේ.
• වඩාත්ම ෙක් ා ෙතේශ ෙිංතකොටවු, ිංගතෙනිය
හා යටිය තේ.
• ගතඩොල් හා තසවිලි උඵ කර්මාන්තයන් සඳහා
තයොො ගැතන්.
67. පාෂාණ සම්භවය අනුව ෙ ා ආකාර තු කි
• wd.afkah mdIdK Igneous Rocks
• úmß; mdIdK Metamorphic Rocks
• wjidos; mdIdK Sedimentary Rocks
68. wd.afkah mdIdK - Igneous Rocks
ue.aud fyj;a øj jQ mdIdK miqj isis,a ùu ksid
we;sjk mdIdK
72. iïNjh jk ia:dkh wkqj wdldr folls'
• wl%dka; mdIdK (Intrusive igneous rock)
• ksIal%dka; wd.afkah mdIdK (Extrusive igneous
rocks)
.%eksÜ mdIdK (wl%dka;
mdIdK)
Obsidian (ksIal%dka;
mdIdK)
78. wjidÈ; mdIdK j, ;ekqï wxY= jk wjidÈ;
j, iajNdjh wkqj fïjd j¾. lsÍu isÿ flf¾
• len,s wjidÈ; mdIdK
• Ôj wjidÈ; mdIdK
• ridhksl wjidÈ; mdIdK
80. • wd.afkah mdIdK fyda wjidÈ; mdIdK jeks mj;sk
mdIdK j¾.hla ÈYdkq.; wêl WIaK;aj mSvk j,g
,laùfuka we;sjk kj mdIdK úmÍ; mdIdK f,i
ye¢kafõ'
• WIaK;aj mSvk j, fjki ksid uq,a mdIdK j, Lksc
wia:dhs njg m;aù kj WIaK;aj mSvk j,g ia:dhs
kj Lksc we;sùu o fuu`.ska kj mdIdK we;sùu o
fuys§ isÿfõ
• ,xldfõ N+ñ m%udKfhka 90% mqrdu jHdma;j we;af;a
fuu úmß; mdIdKh
85. mdIdK ÔrKh (Rock Weathering)
mdIdK úsúO idOl j, n,mEfuka fN!;slj iy
ridhkslj fjkiaùfuka laIh ùfï ls%hdj,shlg
,laùu
• fN!;sl ÔrKh
• ridhksl ÔrKh
• ffcùh ÔrKh
86. fN!;sl idOl tkï WIaK;aj fjkiaùï, iq<`.,
.,d hk c,h wdÈfha n,mEu u; mdIdK l=vd
fldgia j,g leã hdu fN!;sl ÔrKh f,i
ye`Èkafõ
87. c,h iu. .eàu u.ska" c,fha Èhù we;s ridhksl
ixfhda. u.ska fyda mdIdK iEÈ we;s LKsc
ridhkslj fjkia lsÍu ridhksl ÔrKh f,i
ye`Èkafõ.
88. i;=ka yd Ydl j, n,mEu u; isÿjk mdIdK laIh
ùu ffcùh ÔrKh f,i ye`Èkafõ.
92. • ,xldfõ N+ñ m%udKfhka 90% mqrdu jHdma;j
we;af;a m%d.a flaïî%h hq.hg wh;a ^jir fldaá
50 jvd merKs& úmß; mdIdKhs
• b;sß 10% m%foaYh mqrd me;sÍ we;af;a m%Odk
f,ig wjidÈ; mdIdK (ufhdaiSk wjidÈ;
mdIdK ^wÈka jir fldaá 7 muK fmr& jk
w;r wd.afkah iïNjhla we;s mdIdK o iq¿
jYfhka olakg ,efí
94. Wiaìï ixlS¾Kh ^Highland Complex&
.dkÜ is,sukhsÜ khsia ^Garnet Silimanite Gneiss&
lajdÜihsÜ ^Quartzites&
udn,a ^Marble&
le,ala is,sflaÜ ^Calc Silicate&
pdfkdlhsÜ/pdfkdlsála ^Charnochitic gneiss&
úchdkq ixlS¾Kh
.%eksfgdhsâ kï wd.afkah mdIdK j¾.h úmß;
ùfuka iEfok khsia, ñ.aughsÜ .%eksála khsia
jkaks ixlS¾Kh
.%eksfgdhsâ khsia, .%eksÜ iy ñ.aughsÜ mdIdK
95. • id.r Ôúkaf.a fmdis, nyq,j olakg ,efnk
wjidÈ; mdIdK j¾;udkfha§ isfuka;s
l¾udka;h i`oyd nyq, f,i fhdod .kq ,efí
• óg wu;rj ,xldfõ ;ífndaj wd`ä.u m,a,u
m%foaY j, cqrdisl hq.fha§ ;ekam;a jQ wjidÈ;
j,ska kshñ; wjidÈ; mdIdK l=vd l,dm f,i
olakg ,efí
96. • ,xldj m%Odk N+ ;eá ^Plate boundaries&
wdikakfha fkdmej;Su fya;=fldg f.k .sKs l`ÿ
mssmsÍï iy ue.aud .,d hEï olakg fkd,efnk
ksid wd.afkah mdIdK iq,Nj olakg fkd,efí
• m%dfoaYSh úmß; ùï j, m%;sM, f,i ìys jQ
mdIdK f,i ie,flk fuu wd.afkah mdIdK
j,g Wod f,i wU.iamsáh f;daks., wrx., hk
m%foaY j, olakg ,efnk .%ekhsÜ mdIdK
Wiaikaf.dv jialvqj Wvj, m%foaY j, olakg
,efnk i¾mkaákhsÜ mdIdK fukau fndafyda
m%foaY j, olakg ,efnk LKsc ;srejdkd iy
fm.aughsÜ jeks mdIdK ±laúh yelsh
98. • mDÓúh iy mßirh N+ úoHd;aul ye¢kaùula'
frdayK pkaøÔ;a" iS'î'Èidkdhl 2010" Y%S
,xld N+ úoHd ix.uh
• wm wjg ñys;,h" mS'Ô'l=f¾" uyskao rEmisxy"
2005" tia'f.dvf.a m%ldYk