1. మార్కెట్ వర్గీకరణ
Classification of Markets PPT Telugu
Akkenapally Meenaiah M.A, M.Phil, (Ph.D).
Rtd. Lecturer in Economics ,
N.G. College Nalgonda
President: Nalgonda Economics Forum
Cell no 9490138118

2. అర్థశాస్త్రంలో మార్కెట్
• సాధారణంగా మార్కెట్ అంటే వస్తు వుల కరయ, వికరయాలు
జర్ిగే ప్రదేశం
• అరథశాస్ురంలో మార్కెట్ అనే ప్దానికి విస్ృత అరధం వుంది.
• అరథశాస్ురంలో మార్కెట్ కు స్థలంతో, దూరంతో,నిమితుంలేదత.
• అమమకందారులు, కొనతగోలుదారులు ప్రతయక్షంగా కలుస్తకొనే
అవస్రం లేదత. ఉతుర్ాలు, టెలిఫో న్, ఫాయక్స్, మేల్స్ దాయర్ా
అమమకం, కొనతగోలుు జరుప్వచ్తునత.
• అందతవలు అరథశాస్ురంలో మార్కెట్ నత స్ప్ుయ్,డిమాండులు
కలిసి నిరణయిసాు యి.

3. మార్కెట్ వర్గీకరణ
.
1.విసతుర్ాణ నిి బటటి వర్గీకరణ
2.కాలానిి బటటి వర్గీకరణ
3.పో టీని బటటి వర్గీకరణ

4. విసతుర్ాణ నిి బటటి వర్గీకరణ
1. సాథ నిక మార్కెట్ : వస్తు వు స్ప్ుయ్,డిమాండులు
ఒక ప్రదేశానికి ప్ర్ిమితం కావడం. కూరగాయలు,
మాంస్ం, పాలు మొదలైనవి.
2. జాతీయ మార్కెట్: వస్తు వు స్ప్ుయ్,డిమాండులు
దేశవ్ాయప్ుంగా వుండడం. వసాుా లు, ప్ంచ్దార మొ.వి.
3. అంతర్ాా తీయమార్కెట్:వస్తు వు స్ప్ుయ్,డిమాండులు
ప్రప్ంచ్వ్ాయప్ుంగా వుండడం. బంగారం, ఎలకాిా నిక్స
వస్తు వులు మొ.నవి.

5. కాలానిి బటటి వర్గీకరణ
1. మార్కెట్ కాలం: ఒక వస్తు వు డిమాండులో మారుు
వచ్చునప్ుుడు స్ప్ుయ్ లో ఏ మాతరం మారుు
వీలులేని కాలం. ఈ కాలంలో ధర నిరణయంలో
డిమాండు పార భలయం ఎకుెవగా వుంటంంది.
2. స్వలుకాలిక మార్కెట్: ఒక వస్తు వు డిమాండులో
మారుు వచ్చునప్ుుడు స్ప్ుయ్ లో కొంతమేరకు
మారుు వుంటంంది.ఈ కాలంలో చ్రవయయాలనత
మారుడం దావర్ా ఇది సాధయం.
3. దీరఘకాలిక మార్కెట్: ఒక వస్తు వు డిమాండులో
మారుు వచ్చునప్ుుడు స్ప్ుయ్ లో అంతేమేరకు
మారుు వస్తు ంది. దీరఘకాలిక మార్కెట్ లో అన్ని
చ్రవయయాల.

6. పో టీని బటటి వర్గీకరణ
• స్ంప్ూరణ పో టీ మార్కెట్: ఈ మార్కెట్ లో అమమకం
దారుల, కొనతగోలుదారుల మధయ పో టీ స్ంప్ూరణంగా
వుంటంంది. వీర్ి స్ంఖ్య ఎకుెవగా వుండడం, వస్తు వు
స్జాతీయంగా వుండడం, మార్కెట్ అంతటా ఒకే ధర
కలిగి వుండడం జరుగుత ంది.
• అస్ంప్ూరణ పో టీ మార్కెట్: ఈ మార్కెట్ లో అమమకం
దారుల, కొనతగోలుదారుల మధయ పో టీ అస్ంప్ూరణంగా
వుంటంంది. వస్తు వ్ైవిధయం, ధర విచ్క్షణ
వుంటంంది.ఇందతలో1) ఏకసావమయం, 2) ఏకసావమయం
పో టీ, 3) ప్ర్ిమితసావమయం, 4) ధివసావమయం అనే
నాలుగు రకాల మార్కెటంు వుంటాయి.

7. ధర్ నిర్ణయంలో కాలవ్యవ్ధి ప్ాా ముఖ్యం
ధర నిరణయంలో కాలవయవధి పార ముఖ్ాయనిి మారషల్స
వివర్ించ్చనాడు. ధర నిరణయంలో డిమాండు, స్ప్ుయ్ల
పాతర దేనికకకుెవ వుంటంందో దీని దావర్ా తెలిప్ునాడు.
1. మార్కెట్ కాలం: ఈ మార్కెట్ లో కాల వయవధి చాలా
తకుెవగా వుంటంంది.వస్తు వు డిమాండులో మారుు
వచ్చునప్ుుడు స్ప్ుయ్ లో ఏ మాతరం వీలులేని కాలం.
అందతవలు డిమాండు పెర్ిగితే ధర పెరగడం, డిమాండు
తగిీతే ధర తగీడం జరుగుత ంది. వస్తు వు స్ప్ుయ్
అప్ుటటకే వుని నిలవకు స్మానం అవుత ంది ధర
నిరణయంలో డిమాండు పార భలయం ఎకుెవగా వుంటంంది.
ఈ కాలంలో స్ప్ుయ్ ర్ేఖ్ స్వభావం వస్తు వు స్వభావంపెై
ఆదారప్డివుంటంంది.

8. మార్కెట్ కాలం-నశవర వస్తు వులు
నశవర వస్తు వులు
•ధర్
నశవర వస్తు వులు
• ర్ేఖ్ా ప్టంలో నశవర వస్తు వుల స్ప్ుయ్
ర్ేఖ్ (MPS) OY అక్షానికి
స్మాంతరంగా వుంది. డిమాండు
పెర్ిగినా (D1-D1), తగిీనా (D2-D2)
స్ప్ుయ్ ప్ర్ిమాణం (OQ) లో మారుు
లేదత. డిమాండి పెర్ిగితే ధర P1 కు
పెర్ిగింది, డిమాండు తగిీతే ధర P2కు
తగిీంది. నశవర వస్తు వులైన
పాలు,ప్ూలు, మాంస్ం మొదలైనవి
నిలవ వుంచ్చతే ప్రయోజనం
కోలోుతాయి. అందతవలు ఈ కాలంలో
ధర నిరణయంలో డిమాండు పార భలయం
ఎకుెవగా వుంటంంది. ఈకాలంలో
నిలవ, స్ప్ుయ్ కు తేడా లేదత.
.
డిమాండు, స్ప్ుయు ప్ర్ిమానం
O
Y
XQ
MPS
D
D
D 1
D 1
D 2
D 2
E 1
E
E 2
P
P 1
P 2

9. మార్కెట్ కాలం-అనశవర వస్తు వులు
అనశవర వస్తు వులు
•ధర్
అనశవర వస్తు వులు
అనశవర వస్తు వులు స్ప్ుయ్ ర్ేఖ్
ఈ వస్తు వులనత నిలవ వుంచ్చనా
వ్ాటట ప్రయోజనం నశంచ్దత.
అందతవలు వీటటకి కన్నస్ ధర లేదా
ర్ిజరువ ధర వుంటంంది(R).
మార్కెట్ ధర, ర్ిజరువ ధర కని
ఎకుెవగా వుంటే నిలవ నతండి
స్ప్ుయ్ వుంటంంది. మార్కెట్ ధర
పెరుగుత ంటే స్ప్ుయ్ గూడా
పెరుగుత ంది. గర్ిష్ఠ ధర(P2) వదదకు
చేర్ే వరకు స్ప్ుయ్ ధనాతమక వ్ాలు
కలిగివుంటంంది, తర్ావత OX
అక్షానికి స్మాంతరంగా వుంటంంది.
డిమాండు, స్ప్ుయు ప్ర్ిమానం
O
Y
XQ
MPS
D
D
D 1
D 1
D 2
D 2
E 1
E
E 2
P
P 1
P 2
R
P3
Q3
E3
D3
D3

10. స్వలుకాలిక మార్కెట్
స్వలుకాలిక మార్కెట్ స్ప్ుయ్ ర్ేఖ్
•ధర్
స్వలుకాలిక మార్కెట్ స్ప్ుయ్
• ఈకాలంలో డిమాండులో మారుు
వచ్చునప్ుుడు స్ప్ుయ్ లో గూడా
కొంత మేరకు మారుు వస్తు ంది. చ్ర
వయయాలనత మారుడం దావర్ా
స్ప్ుయ్ నత OQ నతండి OQ2 కు
పెంచ్డం జర్ిగింది. అందతవలు ధర
OP2 గా నిరణయమయియంది. ఇది
మార్కెట్ ధరకనాి P1-P2 తకుెవ
దీని స్ప్ుయ్ ర్ేఖ్ (SRS) ధనాతమక
వ్ాలు కలిగివుంద
డిమాండు, స్ప్ుయు ప్ర్ిమానం
O
Y
XQ
MPS
D 1
D 1
D
D
E 1
E
P2
P 1
P
SRS
E 2
Q2

11. స్వలుకాలిక మార్కెట్
స్వలుకాలిక మార్కెట్ స్ప్ుయ్ ర్ేఖ్
•ధర్
స్వలుకాలిక మార్కెట్ స్ప్ుయ్
• ఈకాలంలో డిమాండులో మారుు
వచ్చునప్ుుడు స్ప్ుయ్ లో గూడా
కొంత మేరకు మారుు వస్తు ంది. చ్ర
వయయాలనత మారుడం దావర్ా
స్ప్ుయ్ నత OQ నతండి OQ2 కు
పెంచ్డం జర్ిగింది. అందతవలు ధర
OP2 గా నిరణయమయియంది. ఇది
మార్కెట్ ధరకనాి P1-P2 తకుెవ
దీని స్ప్ుయ్ ర్ేఖ్ (SRS) ధనాతమక
వ్ాలు కలిగివుంద
డిమాండు, స్ప్ుయు ప్ర్ిమానం
O
Y
XQ
MPS
D 1
D 1
D
D
E 1
E
P2
P 1
P
SRS
E 2
Q2

12. దీరఘకాలిక మార్కెట్
దీరఘకాలిక మార్కెట్ స్ప్ుయ్ ర్ేఖ్
•ధర్
వృదిధ ప్రతిఫలాలు
• దీరఘకాలంలో డిమాండులో మారుు
వచ్చునప్ుుడు స్ప్ుయ్ లో గూడా
ఆమేరకు మారుు వస్తు ంది.
ఈకాలంలో అన్ని చ్ర వయయాల.
స్ప్ుయ్ నత Q3కు పెంచ్డం జర్ిగింది.
ధర OP3గా నిరణయమయియంది. ఇది
మార్కెట్ మొదటట ధరకనాి P-P3,
స్వలు కాలిక స్ప్ుయ్ కని (SRS)
P2-P3 తకుెవ వుంది. వృదిధఫలాలు
వునిప్ుుడు LRS ర్ేఖ్ రుణాతమక
వ్ాలు కలిగివుంటంంది
డిమాండు, స్ప్ుయు ప్ర్ిమానం
O
Y
XQ
MPS
D 1
D1
D
D
E 1
E
P2
P 1
P
SRS
E 2
Q2
LRS
Q3
P3
E3

13. దీరఘకాలిక మార్కెట్
దీరఘకాలిక మార్కెట్ స్ప్ుయ్ ర్ేఖ్
•ధర్
సిథర ప్రతిఫలాలు
• దీరఘకాలంలో స్ంస్థలు సిథరప్రతి
ఫలాలతో వునిప్ుుడు డిమాండులో
మారుు వచ్చునప్ుుడు స్ప్ుయ్ నత
Q3కు పెంచ్డం జర్ిగింది. ధర OPగా
నిరణయమయియంది. ఇది మార్కెట్
మొదటట ధరతో స్మానం స్వలు
కాలిక స్ప్ుయ్ కని (SRS) P2-P
మార్కెట్ ధర కని P1-P తకుెవ
వుంది. సిథర ఫలాలు వునిప్ుుడు
LRS ర్ేఖ్ OX అక్షానికి స్మాంతరంగా
వుంటంంది
డిమాండు, స్ప్ుయు ప్ర్ిమానం
O
Y
XQ
MPS
D 1
D1
D
D
E 1
E
P2
P 1
P
SRS
E 2
Q2
LRS
Q3
E3

14. దీరఘకాలిక మార్కెట్
దీరఘకాలిక మార్కెట్ స్ప్ుయ్ ర్ేఖ్
•ధర్
క్షీణ ప్రతిఫలాలు
• దీరఘకాలంలో స్ంస్థలు రుణ ప్రతి
ఫలాలతో వునిప్ుుడు డిమాండులో
మారుు వచ్చునప్ుుడు స్ప్ుయ్ నత
Q3కు పెంచ్డం జర్ిగింది. ధర OP3
గా నిరణయమయియంది. ఇది మార్కెట్
మొదటట ధర కని P-P3 ఎకుెవ
అయితే మార్కెట్ ధర కని P1-P3,
స్వలు కాలిక ధర కని P2-P3
(SRS) తకుెవ. LRS ర్ేఖ్ ధనాతమక
వ్ాలు కలిగి వుంటంంది
డిమాండు, స్ప్ుయు ప్ర్ిమానం
O
Y
XQ
MPSD 1
D1
D
D
E 1
E
P2
P 1
P
SRS
E 2
Q2
LRS
Q3
P3
E3

15. స్తహజ ధర్-మార్కెట్ ధర్
మార్కెట్ ధర
1. అతిస్వలుకాలానికిస్ంబందించ్చనది.
2. డిమాండు పార ధానయత.
3. తాతాెలిక స్మతౌలయం.
4. ఇది స్హజ ధరకు చేరుకుంటంంది.
5. వ్ాస్ువమైనది.
6. అనిి వస్తు వులకు మార్కెట్ ధర
వుంటంంది.
7. స్ముదరంలోనిఅలలతోపో లువచ్తు
నత.
స్హజ ధర
1. దీరఘ కాలానికి స్ంబందించ్చనది.
2. స్ప్ుయ్ పార ధానయత.
3. శాశవత స్మతౌలయం.
4. సిిరంగా వుంటంంది.
5. ఊహంచ్చన ధర.
6. ప్ునరుతుతిు చేయగల వస్తు వులకు
మాతరమే స్హజ ధర వుంటంంది.
7. దూరంగా కనిుంచే ప్రశాంత
స్ముదరంతో పో లువచ్తునత.

16. స్ంప్ూరణపో టీ మార్కెట్ లో ధర నిరణయం
ధర డిమాండు స్ప్ుయ్
0 30 10
1 25 15
2 20 20
3 15 25
4 10 30
5 5 35
6 0 40
•Price
10 20 30 40
1
0
2
3
4
5
6
S
S
Demand-Supply
D
D
E

17. స్మతౌలయధర , స్మతౌలయ వస్తు ర్ాశ
నిరణయం
Qd=30-5p
Qs=10+5p
స్మతౌలయ ధర=Qd=Qs
30-5p = 10+5p
30-10 = 5p+5p
20 = 10p
10p = 20
p =20 / 10 = 2 స్మతౌలయధర
P =2 , p విలువనత స్మీకరణంలో ప్రతిక్షేపిసతు
30-5 x 2 = 10 + 5 x 2
30- 10 = 10 + 10
20 = 20 = స్మతౌలయ వస్తు ర్ాశ
స్మతౌలయ ధర 2 రూ. వదధ ,స్మతౌలయ వస్తు ర్ాశ 20

18. స్ంప్ూరణపో టీ మార్కెట్ లక్షణాలు
1. అనేకమంది అమమకందారులు, కొనతగోలుదారులు.
2. స్జాతీయ వస్తు వు (Homogeneous goods).
3. స్ంస్థలు, ప్ర్ిశరమలోనికి ప్రవ్ేశంచ్డం, నిష్్రమించ్డం
స్తలభం.
4. ఉతుతిు కారకాలకు గమనశీలత.
5. కృతిరమ అవర్ోధాలు వుండవు.(నిరభందాలుండవు)
6. మార్కెట్కు స్ంబందించ్చ స్ంప్ూరణ ప్ర్ిజాా నం.
7. రవ్ాణా వయయాలు వుండవు.

19. స్ంప్ూరణపో టీ మార్కెట్-స్ంస్థ స్మతౌలయం
• ఈ మార్కెట్లో అంతటా ఒకే ధర
వుంటంంది. ఈ ధర వదద ఉతుతిుదారుడు
ఎంతవస్తు ర్ాశ అయిననత
అముమకోవడానికి వీలుంది. డిమాండు
ర్ేఖ్ OX అక్షానికి స్మాంతరంగావుంది.
• AR=MR=P=D
• స్ంస్థ స్మతౌలయం-నిబంధనలు
1. ఉపాంతర్ాబడి=ఉపాంత వయయం.
2. ఉపాంత ర్ాబడి ర్ేఖ్నత (MR), ఉపాంత
వయయర్ేఖ్(MC) కింది గుండా
ఖ్ండించాలి
• ర్ేఖ్ాప్టంలో E బందతవు వదద OQ
వస్తు ర్ాశని స్ంస్థ స్మతౌలయం అంటారు
R బందతవువదద MC= MR
అయినప్ుటటకి MC , MR నత పెైగుండా
ఖ్ండించ్చనది
•ధర్,ర్ాబడి,వ్యయం
వస్తు ర్ాశ
O Q
R EP
Y
MC
AR=MR=P=D
L

20. స్ంప్ూరణపో టీ మార్కెట్-స్ంస్థ స్వలుకాల స్మతౌలయం
అధిక లాభాలు
• స్ంప్ూరణ పో టీ మార్కెటలు స్ంస్థ స్వలు
కాల స్మతౌలయంపందినప్ుుడు
స్గటం వయయం కని స్గటం ర్ాబడి
ఎకుెవగా వునిప్ుుడు స్ంస్థ అధిక
లాభాలు పందతత ంది
• ర్ేఖ్ా ప్టంలో స్గటం వయయం(AC)=
QR, స్గటం ర్ాబడి (AR)=QE.అనగా
ఒక యూనిట్ వస్తు ర్ాశ మీద వచేు
లాభం= RE
• మొతుంలాభం=మొ.ర్ా-మొ.వయ
• OQEP - OQRS =PERS.
• మొతుం లాభం = PERS (గుర్ిుంచ్చన
భాగం)
•ధర్,ర్ాబడి,వ్యయం
వస్తు ర్ాశ
O Q
EP
Y
SMC
AR=MR=P=D
L
S R
SAC

21. స్ంప్ూరణపో టీ మార్కెట్-స్ంస్థ స్వలుకాల స్మతౌలయం
సామానయ లాభాలు
• స్ంప్ూరణ పో టీ మార్కెటలు స్ంస్థ స్వలు
కాలంలో స్మతౌలయం పందినప్ుుడు
స్గటంవయయం AC, స్గటంర్ాబడి AR
స్మానంగా వుండి స్ంస్థ సామానయ
లాభాలు పందతత ంది
• ర్ేఖ్ా ప్టంలో స్గటం వయయం(AC)=
QR, స్గటం ర్ాబడి (AR)= QR
• మొ.ర్ాబడి =మొ.వయయం
• OQEP = OQEP
•ధర్,ర్ాబడి,వ్యయం
వస్తు ర్ాశ
O Q
EP
Y
SMC
AR=MR=P=D
L
SAC

22. స్ంప్ూరణపో టీ మార్కెట్-స్ంస్థ స్వలుకాల స్మతౌలయం
నష్ాి లు
• స్ంప్ూరణ పో టీ మార్కెటలు స్ంస్థ స్వలు
కాల స్మతౌలయంపందినప్ుుడు
స్గటం వయయం కని స్గటం ర్ాబడి
తకుెవగా వునిప్ుుడు స్ంస్థ
నష్ాి లు పందతత ంది
• ర్ేఖ్ా ప్టంలో స్గటం వయయం(AC)=
QR, స్గటం ర్ాబడి (AR)=QE.అనగా
ఒక యూనిట్ వస్తు ర్ాశ మీద వచేు
నష్ిం= RE
• మొతుం నష్ిం =మొ.వయ-మొ.ర్ా
• OQRS - OQEP =PERS.
• మొతుం నష్ిం = PERS (గుర్ిుంచ్చన
భాగం)
•ధర్,ర్ాబడి,వ్యయం
వస్తు ర్ాశ
O Q
EP
Y
SMC
AR=MR=P=D
L
S R
SAC
E

23. స్ంప్ూరణపో టీ మార్కెట్-స్ంస్థ దీరఘకాల స్మతౌలయం
సామానయ లాభాలు
• స్ంప్ూరణ పో టీ మార్కెటలు స్ంస్థ దీరఘ
కాలంలో స్మతౌలయం పందినప్ుుడు
స్గటంవయయం AC, స్గటంర్ాబడి AR
స్మానంగా వుండి స్ంస్థ సామానయ
లాభాలు పందతత ంది
• ర్ేఖ్ా ప్టంలో స్గటం వయయం(AC)=
QR, స్గటం ర్ాబడి (AR)= QR
• మొ.ర్ాబడి =మొ.వయయం
• OQEP = OQEP
• దీరఘ కాలంలో స్ంస్థలు, ప్ర్ిశరమ
సామానయ లాభాలు మాతరమే
పందతతాయి.
•ధర్,ర్ాబడి,వ్యయం
వస్తు ర్ాశ
O Q
EP
Y
LMC
AR=MR=P=D
L
LAC

24. స్ంప్ూరణపో టీ మార్కెట్-
మూసివ్ేత బందతవు
మూసివ్ేత బందతవు
• స్ంప్ూరణ పో టీలో స్ంస్థలు స్వలుకాల
స్మతౌలయంతో వునిప్ుుడు అధిక
లాభాలతోగాని, సామానయ లాభాలతో
గాని, నష్ాి లతో గాని వుండవచ్తునత.
అయితే నష్ాి లతోవునాి ఉతుతిుని
కొనసాగించ్డానికి కారణానిి మూసివ్ేత
బందతవు వివర్ిస్తు ంది.
• ర్ేఖ్ా ప్టంలో స్గటం వయయం SAC=
QS,స్గటం ర్ాబడి AR= QR కని RS
తకుెవ. మొతుం నష్ిం PRST
• స్వలు కాలంలో చ్రవయయాలు,
సిథరవయయాలు ఉండడం వలన ఉతుతిు
చేసినా చేయకపో యినా సిథరవయయాలనత
భర్ించాలి. అందతవలు చ్రవయయాలనత
ర్ాబటంి కొనే వరకు ఉతుతిు చేయడం
జరుగుత ంది. ఒకవ్ేళ ఉతుతిుని
నిలుప్ుదల చేసతు నష్ిం BAST మొతుం
చ్రవయయాలనత OQAB నత స్థర
వయయాలలో కొంత భాగానిిBARP
ర్ాబటంి కోవడం జర్ిగింది. మూసివ్ేత
బందతవ్ైన D కని ధర తగిీతే ఉతుతిుని
నిలుప్ుదల చేయడం జరుగుత ంది
•ధర్,ర్ాబడి,వ్యయం
వస్తు ర్ాశ
O Q
RP
Y SMC
A
L
SAC
T S
AVC
B
D- Shut down point
DP1 L1
AR=MR=P

25. బరరక్స ఈవ్న్ పాయింట్ (BEP)
• వ్ాయపార నిరణయాలలో బరాక్ ఈవెన్
ప్ాయంట్ విశలేషణ ఎంతగానో
ఉపయోగ పడుత ంది.
• మొతుం ర్ాబడి, మొతుం వయయానికి
స్మానమైన బందతవునత బరాక్
ఈవెన్ ప్ాయంట్ గా పేర్్ెంటార్ు.
• మొతుం ర్ాబడి కని మొతుం
వయయం ఎకుెవగా వునింత కాలం
స్ంస్థకు నష్ాి లు వసాు యి.
• E బందతవు వదద TC = TR కనతక
దీనిని BEP . (నష్ాి ల తర్ావత)
• N బందతవు వదద గూడా TC = TR
ఈ BEP . (లాభాల తర్ావత)
•ధర్,ర్ాబడి,వ్యయం
వస్తు ర్ాశ
O Q
P
Y
E
N
TR
TFC
Q1 X
TC