1. Qualities of Home Manager
गृह व्यवस्थापकाचे गुण
Dr. Shital M Rathod
Dept. Home Economics
Bar. R.D.I.K & N.K.D.College, Badnera (MH)
E- mail - shitalj451@gmail.com
2. Qualities of Home Manager गृह व्यवस्थापक
घर हे क
ु टुुंबाच्या सोई, गोपनीयता, आरोग्य, सुरक्षितता आक्षि सुरक्षिततेच्या गरजा पूिण
करते. घर बनविे पुरेसे सोपे वाटते, परुंतु त्याची मूलभूत तत्त्वे अक्षतशय प्रभावी आहेत. घर
नेहमीच क
ै द्ाुंची गुिवत्ता आक्षि चाररत्र्य प्रक्षतक्षबुंक्षबत करते. कौटुुंक्षबक जीवनातील यश आक्षि
आनुंद हे गृहव्यवस्थापकाच्या गुिाुंवर अवलुंबून असते.
घर सुरळीत आक्षि कायणिमतेने चालवण्यासाठी गृहव्यवस्थापकावर मोठी जबाबदारी
असते, क
ु टुुंबातील इतर सदस्ाुंनी गृह व्यवस्थापनातील त्याुंची भूक्षमका समजून घेतली पाक्षहजे
आक्षि गृक्षहिीला प्रत्येक िेत्रात सहकायण क
े ले पाक्षहजे.
3. गृहव्यवस्थापकाकडे चाुंगल्या गुिाुंसह काही व्यवस्थापकीय िमता असिे आवश्यक आहे.
आपले कतणव्य यशस्वीपिे पार पाडण्यासाठी गृहव्यवस्थापकामध्ये खालीलपैकी काही महत्त्वाचे
गुि असिे अत्युंत आवश्यक आहे.
● Intelligence (बुद्धीमत्ता)
● Imagination Power (कल्पनाशक्ती)
● Skills (कौशल्य)
● Positiveness (सकारात्मकता)
● Encouraging and supportive (प्रोत्साहन देणारे)
● Honest (प्रामाणीक)
● Role Model (आदशश)
4. ● Intelligence (बुद्धीमत्ता)
गृह व्यवस्थापकाची कायणिमता व्यावहाररक बुद्धिमत्तेवर बरीच अवलुंबून
असते. समस्ेचे मुख्य मुद्दे क्षनवडिे, क्षशकण्याची िमता, सुंपूिण पररद्धस्थती पाहिे,
नवीन आक्षि जुने याुंच्यातील सुंबुंध पाहिे आक्षि नवीन समस्ेच्या क्षनराकरिात पूवी
क्षमळवलेल्या माक्षहतीचा वापर करून ध्येय साध्य करिे, हे सवण त्याच्या बुिीवर
अवलुंबून असते. म्हिून गृह व्यवस्थापक हा बुद्धिमान असावा.
5. ● Imagination Power (कल्पनाशक्ती)
प्रत्येक समस्ेच्या व्यावहाररक क्षनराकरिासाठी कल्पनाशक्ती हा एक आवश्यक
गुि आहे. नवीन योजना आक्षि कामाला व्यावहाररक स्वरूप देण्यापूवी त्याुंची रूपरेषा
मनात तयार क
े ली जाते आक्षि हीच कल्पनाशक्ती बनते. वास्तक्षवकता अशी आहे की
मौक्षलकता आक्षि साधनसुंपत्ती आक्षि सजणनशील शक्तीचा थेट पररिाम म्हिजे
कल्पनाशद्धक्त होय. घराचे क्षनयोजन आक्षि अुंमलबजाविीसाठी सजणनशील
कल्पनाशक्ती पूिणपिे आवश्यक आहे.
6. Skills (कौशल्य)
गृह व्यवस्थापकाकडे क्षवक्षशष्ट कौशल्ये असिे आवश्यक आहे. दबावाखाली शाुंत
राहण्याची िमता गृह व्यवस्थापकाुंसाठी आवश्यक आहे. त्याुंच्याकडे खालील कौशल्ये
देखील असिे आवश्यक आहे: जसे क्षक, क्षनयोजन कौशल्य, सुंस्थात्मक कौशल्ये, सुंभाषि
कौशल्य, वैयद्धक्तक कौशल्य, मल्टीटाद्धक
ुं ग कौशल्ये, क्षिएक्षटव्ह आक्षि समस्ा
सोडवण्याची कौशल्ये, ताुंक्षत्रक कौशल्ये इत्यादी कौशल्य हे गृहव्यवस्थापकाच्या अुंगी
असिे फार आवश्यक आहे.
7. ● Positiveness (सकारात्मकता)
यशस्वी गृह व्यवस्थापकामध्ये हा गुि असिे क्षनताुंत आवश्यक आहे. मािसाचे
परस्परसुंबुंध आक्षि कौटुुंक्षबक जुळवाजुळव अशा अनेक समस्ा घरात क्षनमाणि होतात. हा
गुि या समस्ाुंच्या सुलभ क्षनराकरिात अक्षितीय योगास प्रबळ बनवतो. घरबाुंधिीचे
क्षनयोजन आक्षि अुंमलबजाविी करताना क
ु टुुंबातील सदस्ाुंचे वैयद्धक्तक मतभेद,
आवडीक्षनवडी, नापसुंती याकडे क्षवशेष लि देिे आवश्यक आहे.
8. ● Encouraging and supportive (प्रोत्साहन देणारे)
गृह व्यवस्थापक हा आपल्या सोबत काम करिाऱ्या प्रत्येक व्यक्तीला नेहमी
सहकायण करिारा असावा . तसेच क
ु टुुंबातील इतर सदस्, नातेवाईकाुंना त्याुंच्या
कामाबद्दल वेळप्रसुंगी प्रोत्साहन देिे त्याुंची कामात रुची क्षनमाणि करिे , समस्ा
उद्भवल्यास त्याुंना सहकायण करिे फार आवश्यक आहे व हे गुि त्याच्या अुंगी असिे
क्षनताुंत आवश्यक आहे.
9. ● Honest (प्रामाणीक)
गृह व्यवस्थापक हा आपल्या कामात क्षनपुि तर असावाच परुंतु आपल्या कामाप्रती
तो प्रामाक्षिक असिे फार आवश्यक आहे. त्याुंनी घराला प्रथम prefernce देऊन
प्रामाक्षिकपिे आपले काम क
े ले पाक्षहजे तसेच घराचे व्यवस्थापन करताुंना अनेक
जबाबदाऱ्या त्याला पार पाडावे लागतात अश्या वेळे स त्याची कामाप्रती क्षनष्ठा क्षह
प्रामाक्षिक असायला पाक्षहजे.
10. ● Role Model (आदशश)
गृह व्यवस्थापक हा घरातील role model असतो, कारि घरातील इतर सदस् व
लहान मुले हे त्याचे क्षनरीिि करत असतात. तसेच समाजात देखील त्याला क्षनरीिि
करिारे अनेक व्यक्ती असतात. त्याच्या स्वभाव , राहिीमान, त्याच्या अुंगी असलेले
अनेक गुिाुंचा कळत नकळत प्रभाव हा इतराुंवर पडत असतो व त्यामुळे गृह
व्यवस्थापक हा आदशण असावा.
वरील सवण qualities ह्या गृहव्यवस्थापकाच्या अुंगी असिे फार आवश्यक आहे.