1. jaargang 01 | juni 2012
Nog eens een keer Griekenland
In maart leek Griekenland de mogelijkheid te krijgen zich te herstellen doordat private financiers
akkoord gingen met een schuldsanering waardoor Griekenland een deel van haar schuld werd
kwijtgescholden. De aandacht voor Griekenland verdween naar de achtergrond.
De laatste tijd is de aandacht voor Griekenland echter weer volop terug na een verkiezingsuitslag
waarbij de traditionele partijen hun forse meerderheid verloren. Vervolgens bleek dat het niet
mogelijk was een coalitie te vormen en worden er deze maand opnieuw verkiezingen gehouden.
Hierdoor is de onzekerheid op de markten toegenomen en wordt openlijk gesproken over een exit
van Griekenland uit de Euro. Het IMF en verschillende Europese politici zeggen dat de toegezegde
gelden aan Griekenland tijdelijk moeten worden opgeschort en dat moet worden gewacht tot er na
de verkiezingen duidelijkheid ontstaat of Griekenland zich wil houden aan de eerder gemaakte
afspraken.
Ondertussen: het geld raakt op en de tijd dringt
Het probleem is dat Griekenland naar verwachting slechts tot juli geld heeft en daarna failliet is als
de gelden van het IMF en Europa niet worden overgemaakt. Dit zou op dat moment betekenen
dat Griekenland de Eurozone verlaat. Het is de onzekerheid van mensen hierover die in dit proces
van grote betekenis kan zijn. Anders dan in alle beleggingsmodellen wordt verondersteld, beschikt
niet iedereen vrijelijk over informatie en wordt zeker niet door iedereen rationeel gehandeld. Nu al
wordt gesproken over een “bankrun” in Griekenland. Deze is overigens al langer gaande al is het
meer een “bankwalk” dan een “bankrun”.
In de afgelopen 3 jaar zijn de deposito’s bij Griekse banken met ongeveer 30% gedaald, maar dat is
heel geleidelijk gegaan. Nu er meer twijfels komen of de Europese Centrale Bank (ECB) aan de
Griekse banken geld beschikbaar blijft stellen, zien we dat meer mensen hun geld weghalen. Dit is
vanuit het perspectief van het individu overigens heel rationeel, echter voor de samenleving als
geheel dramatisch als dit op steeds grotere schaal gebeurt.

2. Voor de komende maanden zijn er drie scenario’s te maken
1. De Griekse verkiezingen worden gewonnen door partijen die gezamenlijk de eerder gemaakte
afspraken willen nakomen. Griekenland blijft (voorlopig) in de Euro en IMF en Eurolanden
stellen gelden beschikbaar. Dit zal op de markten waarschijnlijk leiden tot een opluchtingsrally.
2. De Griekse verkiezingen worden gewonnen door de extreme partijen die afspraken niet
willen nakomen. Dan ontstaat mogelijk het horror scenario van een niet gecontroleerde exit van
Griekenland en een vertrouwenscrisis in andere Eurolanden. Dit zal leiden tot een forse
correctie op de markten wereldwijd. De Euro zal verder in waarde dalen en de rente op Duitse
en Nederlandse staatsleningen zal verder dalen. De rente die banken en bedrijven moeten
betalen zal oplopen en markten komen waarschijnlijk weer tot stilstand net als na het
faillissement van Lehman in 2008.
3. De Griekse verkiezingen worden gewonnen door de extreme partijen die afspraken niet
willen nakomen. Echter het IMF, de ECB en de Eurolanden kondigen allerlei noodmaatregelen
af waarbij Griekenland op een min of meer geordende manier de Euro verlaat en het
vertrouwen in andere landen in het bankwezen blijft bestaan. De markten zullen eerst negatief
reageren maar al snel volgt een herstel als mensen zien dat het proces gecontroleerd verloopt.
Tot slot
Het is onmogelijk een onderbouwde inschatting te maken van de kansen op deze scenario’s.
Grieken die met hun verstand stemmen zullen zich realiseren dat een Griekse exit uit de Euro
de Grieken het hardst zal raken en Griekenland in een ongekende crisis zal brengen. Maar veel
Grieken zijn inmiddels murw van alle bezuinigingen en mogelijk is emotie belangrijker dan ratio
als ze in het stemhokje staan. Ook is moeilijk in te schatten of Europa, de ECB en het IMF in
staat zijn een vertrouwenscrisis te voorkomen.
Hoewel wij vertrouwen hebben in de ECB en het IMF, hebben Europese politici de afgelopen
jaren niet laten zien dat ze krachtdadig en snel tot goede besluiten kunnen komen.