2. PEDODONTĠ
(Çocuk Diş Hekimliği) NEDĠR?
0-15 yaş grubu çocuklar pedodontinin çalışma
alanı içerisine girer.
Dişsiz dönem,
süt dişlerinin sürmeye başladığı dönem,
süt dişlerinin ağızda tamamlandığı dönem,
sürekli dişlerin sürmeye başladığı karışık
dişlenme dönemi
sürekli dişlerin tamamlandığı dönem
olmak üzere uzun bir süreci kapsamaktadır.
3. Pedodontist kimdir?
Çocuklara uygulanan her türlü tedavi ve
koruyucu diş hekimliği işlemlerini yapan, bu
konuda özel eğitim almış diş hekimlerine
pedodontist (çocuk diş hekimi) denir.
4. Süt Dişlerinin Morfolojik Özellikleri
Süt dişleri bütün boyutlarda sürekli dişlerden küçüktür.
Süt dişinde mine dentin kalınlığı sürekli dişlerdeki mine ve dentin
kalınlığının yarısı kadardır.
Süt dişlerinde pulpa boynuzları dişin dış yüzüne daha yakındır.
Sürekli kesici dişlerin jermlerinin süt kesici dişlerin hemen arkasında
bulunmasıdır.
Sürekli azıların jermleri süt azılarının kökleri arasındadır. Bu nedenle
süt dişi enfeksiyonları daimi diş gelişimini etkileyebilmektedir.
6. Süt dişlenme dönemi (Sürme yaşları)
Dişler yaklaşık 6 aydan itibaren sürmeye başlar.
3 yaşının sonuna ağızda toplam 20 tane süt dişi
bulunur.
7.
8. KARIġIK DĠġLENME DÖNEMĠ
İlk süren daimi dişler, 1. büyük azı dişlerle
(6 yaş dişleri) birlikte alt ön grup
dişlerdir.
Daimi dişler ile süt dişlerinin birlikte
görüldüğü bu döneme karma dişlenme
dönemi denir.
1. büyük azı dişleri, süt dişleri ile
karıştırıldığından çürüdüğünde tedavisi
ihmal edilmektedir.
9. Pedodonti temelde 2 kısma ayrılır.
Oluşmuş
problemlerin
tedavi edilmesi;
Oluşabilecek
problemlerin
önceden önlenmesi
11. Diş çürüğü; oral bakteriler tarafından
üretilen asitlerin neden olduğu, mine, dentin,
sement dokularının yıkımıyla karakterize
yaygın bir enfeksiyon hastalığıdır.
(Loesche, 1986; Caufield, 1997)
Genetik faktörlerin etkisine rağmen, diş
çürüğü esas olarak çevre koşullarının
etkilediği, bakteriyel flora ile doğrudan
geçebilen, kazanılmış bir hastalıktır.
13. DĠġ ÇÜRÜĞÜNÜN
NEDENLERĠ
Karbonhidrat ağırlıklı beslenme
ġeker içeren ilaç kullanımı
Ġlaç veya radyasyon tedavisi sonucu
azalmıĢ tükürük miktarı
DiĢ minesindeki derin oluk ve çukurlar
GeçmiĢ çürük hikayesi (Erken çocukluk
çağı çürüğü)
14. Bazı sistemik hastalıklar (diyabet,
serebral palsi, özürlü çocuklar v.b.)
Konjenital anomaliler (yarık dudak-
damak v.b. )
Gastrik reflü
Yüksek streptokok sayısı
AzalmıĢ tükürük miktarı
DĠġ ÇÜRÜĞÜNÜN
NEDENLERi
15. Ülkemizde çocuklarda diş çürüğü oluşma
sıklığının %80-90 arasında olduğu bilinmektedir.
Diş çürüğündeki etiyolojik faktörler. Keyes diagramı
16. Süt dişlerinde çürük prevalansı yaşa bağlı
artış göstermektedir.
Buna göre;
1yaşında % 5
2 yaşında % 10
3-4 yaşında % 40-55
5 yaşında % 75
oranında çürük görülmektedir.
17.
18. Neden süt dişleri daha kolay
çürür?
Mine tabakası daha incedir.
Çocuklar ağız bakımına yetişkinler kadar
dikkat edemezler.
Çocuğun el becerisi, merakı ve ebeveynin
tutumu diş fırçalama alışkanlığını belirler.
19. Özellikle annelerin sıklıkla yaptığı bir hata
emzik ya da biberonu şeker, reçel vb. gibi
gıdalara batırarak çocuklara vermeleri
veya çocukları uyku aralarında şekerli süt,
meyve suyu gibi gıdalara alıştırmalarıdır.
Çocuklar, çürüğün erken döneminde
görülen soğuk hassasiyeti ve hafif ağrı
gibi sinyalleri zamanında
yorumlayamazlar.
21. Yanlış beslenme alışkanlıklarına bağlıdır.
Gece sütü verilmesi, yalancı emziğin reçel,
bal gibi bir takım tatlı gıdalara batırılarak
verilmesi ve diş fırçalanmasına özen
gösterilmemesi nedenler arasındadır.
22. Erken Çocukluk Çağı çürükleri (EÇÇ), çocukların fiziksel
ve psikolojik gelişimlerinin olumsuz etkilenmesine
neden olmaktadır.
Beslenme bozukluklarına ve fiziksel gelişim
yetersizliklerine yol açabilmektedir.
Ağrı nedeniyle konsantrasyon, uyku bozuklukları ve
buna bağlı öğrenme problemleri görülebilmektedir.
Üst ön dişlerin erken yaşta kaybedilmesi, konuşma
bozukluklarına neden olabilmektedir.
erken süt dişi kayıpları, ortodontik problemlere ve
periodontal hastalıkların oluşumuna da yol
açabilmektedir.
23. Biberon çürüğünden korunmak için ne
yapmak gerekir?
Bebekler biberon ile uyutulmamalıdır.
Çocuk 1-2 yaşları arasında diş hekimi ile tanışmalıdır.
Dişler çıkar çıkmaz bunların fırçalanmasına başlamalıdır.
Beslenmenin düzgün olması da diş sağlığının temel unsurlarındandır.
Çocuğu karbohidratlı-şekerli gıdalar yerine elma, havuç gibi besin
değeri yüksek; diş temizliğine yardımcı gıdalara yönlendirmek
gerekir.
Koruyucu tedaviler (Fluor ve Fissür sealant) uygulanmalı
24. SEPTAL AĞRI
Ağrı şikayeti ile diş hekimine başvuran
çocuklarda muayene sırasında
çocukların çoğunda ağrının nedenini
ara yüz çürükleri değil, bu bölgede
biriken yiyecek artıklarından dolayı
meydana geldiği görülür.
25. Erişkinlerde arayüz çürüklerinde dişeti
papili hipertrofiye uğrayarak aralığı
doldurur. Çocuklarda ise böyle bir
durumda dişeti atrofiye uğrar.
Bu bölge yiyecek retansiyonuna elverişli hale
gelir. Bu şekilde gıda artıklarının oluşturduğu
ağrıya SEPTAL AĞRI denir.
Arayüz temizlenip yıkandıktan sonra ağrı
azalır ve diş eti iyileştikten sonra problem
kalmaz
27. Amputasyon
Süt dişlerindeki sinir (pulpa) dokusuna yakın olan
derin çürüğüne sahip dişlere uygulanan tedavi
yöntemidir. Kron (ağız içinde göreülen kısım)
kısmındaki pulpa dokusu çıkarılarak kök kısmında
bulunan sağlıklı pulpa dokusu korunmaktadır.
28. Süt Dişi Kanal Tedavisi
Süt dişi pulpa dokusunun diş çürüğü veya kaza
nedeniyle geri dönüşümsüz olarak iltihaplandığı
veya canlılığını yitirdiği durumlarda uygulanır. Süt
dişi içindeki tüm pulpa dokusu temizlenerek süt
dişleri uygun malzemeler ile doldurulur ve dişin
üzeri dolgu ile tamamlanır.
29. Paslanmaz Çelik Kronlar
Dişin tipine ve boyutuna uygun olarak üretilmiş
olan ve hekim tarafından hastanın dişine göre
uyumlandırılan kronlardır. Yetişkinlere uygulanan
kronlardan farklı olarak tek seansta uygulanırlar
30. Çekim
Küçük yaştaki çocuklarda diş çekimleri, tedavi
sırasında şiddetli korku ve direnç gelişimine neden
olarak, diş hekimliği uygulamalarına karşı
psikolojik bir travma oluşturabilmektedir.
31. Bu nedenle erken çocukluk çağı
çürüklerinin tedavisinde ve erken yaşta
çekim yapılması gerektiği durumlarda
bilinçli sedasyon ve genel anestezi
uygulamaları yapılmaktadır.
Ancak, bu yöntemler oldukça pahalıdır ve
uygulama koşulları çocuklar için risklidir
Erken süt dişi çekimleri nedeniyle dental
arkta yer darlığı ve ortodontik problemler
oluşabilmektedir.
(Milnes ve ark.,1993; Twetman ve ark., 2000)
32. Yer tutucular
Yer tutucular, herhangi bir sebepten dolayı erken
kaybedilmiş süt dişlerinin ağız içindeki yerlerini
korumak için yapılan sabit veya hareketli apereylerdir.
Çekilen süt dişi boşluğunun diğer dişler tarafından
kapatılmasının önlenmesiyle, ilerde ortodontik
problem (dişlerde çapraşıklık) yaşanma riski
azaltılmış olur.
33. Çocuk dişlerinde acil durumlar
Çocuk hastalarda, diş çürüğünden sonra
karşılaşılan en önemli sorun süt ve sürekli
dişlerde meydana gelen yaralanmalardır. Diş
travması (yaralanma) genellikle düşme, trafik
kazaları, şiddet veya spor kazaları nedeniyle
meydana gelebilmektedir.
34. Çocuklarda oluşan diş travmaları, erişkinlerden
çok daha fazla önem taşımaktadır. Bunun nedeni
gelişmekte olan diş ve çenelerde çeşitli gelişimsel
bozukluklara da neden olmasıdır. Örneğin 2-3
yaşında travmaya uğrayan bir süt dişinin
meydana getireceği zarar, 7-8 yaşında onun
yerini alacak sürekli dişte kendisini
göstermektedir.
Yapılan araştırmalarda erkek çocuklarının
travmaya uğrama oranının kızlardan iki kat daha
fazla olduğu belirlenmiştir.
En sık travmaya uğrayan dişlerin üst orta kesici
dişler olduğu bulgulanmıştır.
35. Çocuğunuzun süt dişi geçirdiği kaza
nedeniyle yerinden çıktığında;
en kısa zamanda bir diş hekimi ile irtibata
geçiniz.
Süt dişleri, çene içerinde gelişen sürekli
dişlere zarar verebilme ihtimali
olduğundan yerine yerleştirilmezler.
36. Çocuğunuzun sürekli dişi geçirdiği kaza
nedeniyle yerinden çıktığında…
en kısa zamanda bir diş hekimi ile irtibata
geçiniz.
Düşen dişi kron (dişin ağız içinde görülen
beyaz bölümü) kısmından tutarak soğuk su
altında ovalamadan durulayınız.
Mümkün ise dişi boşluğuna yerleştirerek
temiz bir peçete veya bezi ısırarak yerinde
tutunuz.
Bunu yapamıyorsanız içinde soğuk süt, serum
fizyolojik veya su bulunan bir kap içerisine
yerleştiriniz. Mümkün ise dişi yanağın içi veya
dilin altında da muhafaza edebilirsiniz.
37. Çocuğunuzun ön dişinin bir kısmı
düşme nedeniyle kırıldı ise…
Dudağın şişmesini engellemek amacıyla
buz veya soğuk su ile kompress yapılabilir.
Kaza yerinde dişin kırılan parçasını
bularak, soğuk süt veya su içerisine
yerleştirerek en kısa sürede diş hekimine
başvurunuz.
38. çocuklar okulda, evde, oyun parklarında çene
veya yüz bölgesine gelebilecek kazalar
geçirebilmektedirler. Dikkat edilecek bir kaç
nokta ile bu kazaların neden olduğu hasarlar
azaltılabilir.
1-Spor aktiviteleri sırasında dişlik
(mouthguard) kullanılmalıdır.
2-Çocuklar arabada iken mutlaka emniyet
kemeri takmalıdırlar.
3-Evdeki kazalara karşı mobilyaların sert
köşeleri ile ilgili önlemler alınmalıdır.
39. Çürüğün Önlenmesi
(Koruyucu yaklaĢımlar)
Düzenli ve etkili
fırçalama
Düzenli diĢ ipi
kullanımı
Düzenli diĢ hekimi
kontrolü
Dengeli beslenme
Flor ve fissür örtücü
uygulamaları
40. DiĢ fırçalamaya çocuklar ne zaman
baĢlamalıdır?
İlk dişin sürmesi ile oral temizliğe başlanmalıdır.
Diş fırçalama en az 7-8 yaşına kadar
ebeveynlerin kontrolü ile yapılmalıdır.
41. Günde en az 2 kez 2 dk
Çocuğunuzun ağız ve diş sağlığınız için,
6 ayda bir diş hekimine muayene götürünüz…
42. Beslenme
Ara öğün, Sık karbonhidrat tüketimi
Dişlerin üzerine yapışıp kalan ve temizlenmesi
güç olan besinlerin verilmesi diş çürüklerine
neden olacağından liften zengin besinler tercih
edilmelidir.
Peynir tükürük akış hızını uyaran, yapısındaki
kalsiyum ve fosfat sayesinde diş çürüklerinin
oluşumuna engel olmaktadır.
Havuç, elma, yer fıstığı vb. mekanik
temizlenme
45. Pit ve fissür örtücüler hangi dişlere
uygulanır?
Pit ve fissür örtücüler arka grup dişlere ve ön
dişlerin arka bölgelerindeki çukurlara uygulanır.
Uygulama yaşı nedir?
Fissür örtücü ilk kalıcı azı dişlerin sürmesiyle
birlikte yapılmalıdır. Bu yaş genellikle 6-7 yaşlar
arasındadır.
Kalıcı dişler sürdükçe uygulamaya devam edilir.
Süt dişleri için de uygulanabilir.
46. Doğadaki yedi eser elementten biri olan fluorid, toprakta, suda,
havada ve bazı bitkilerde bulunmaktadır. Su, yiyecekler, endüstriyel
ve kimyasal ürünler yolu ile doğal olarak fluorid vücudumuza
alınmaktadır.
Fluorid Uygulaması
Diş çürüklerinden korunmak amacıyla fluoridin kullanım
alanları
1-Fluoridli içme suları
2-Fluoridli sofra tuzları
3-Fluoridli süt
4-Fluorid tabletleri
5-Fluoridli diş macunlar
6-Fluoridli ağız gargaralar
7-Fluorid jeller
8-Fluorid vernik
47. Diş macunları, diş çürüklerine ve diş eti hastalıklarına neden olan
bakteri plağının mekanik olarak uzaklaştırılması amacıyla
kullanılmaktadır. Ayrıca macunların içerisinde bulunan fluorid
sayesinde de diş çürüklerinin oluşumunu engellenmek amacıyla
evde uygulanan koruyucu yöntemlerden biridir. Yapılan çalışmalarda
günde 2 defa düzenli olarak fluoridli diş macunu ile dişlerini
fırçalayan çocuklarda dah az oranda diş çürükleri ile karşılaşılmıştır
Fluoridli diş macunları
48.
49. Çocuklarda hangi diş macunu ne
kadar kullanılmalıdır?
Bebeklik döneminde ve üç yaşına kadar çocuklarda diş
macunu kullanımı önerilmez.
Bir leblebi kadar macun fırçalama için yeterli olacaktır.
Diş macunu kullanımına başlandığı dönemde, florürlü diş
macunlarından herhangi biri tercih edilebilir. Önemli olan
çocuğun seçilen macunun tadını sevip istek duymasıdır.
Fırçalama işleminde macundan çok, etkili bir fırçalama
işleminin önemli olduğunu unutmamak gerekir.
50. Diş çürüğü anneden çocuğa
bulaşır mı?
Diş çürüğü anneden çocuğa kolayca bulaşabilen bir
enfeksiyon hastalığıdır.
Çocuklar doğduğu zaman çürük yapıcı
mikroorganizmalardan steril doğarlar.
Annenin geleneksel ancak yanlış alışkanlıkları nedeni ile bu
mikroorganizmalar çocuğa kolayca nakledilebilmektedir.
Örneğin, annenin mamayı ağzına alarak soğutup çocuğa
vermesi, biberonun sıcaklığını ağzına alarak kontrol etmesi
kendi ağzındaki çürük yapıcı mikroorganizmaların bebeğe
geçmesine neden olur.
Bu mikroorganizmalar sert diş yüzeyi üzerine
tutunabildiklerinden ilk dişlerin sürmesi ile birlikte
inanılmaz boyutlarda çoğalarak çürük yapıcı nedenlerden
birini oluştururlar.
