2024 State of Marketing Report – by HubspotMarius Sescu
https://www.hubspot.com/state-of-marketing
· Scaling relationships and proving ROI
· Social media is the place for search, sales, and service
· Authentic influencer partnerships fuel brand growth
· The strongest connections happen via call, click, chat, and camera.
· Time saved with AI leads to more creative work
· Seeking: A single source of truth
· TLDR; Get on social, try AI, and align your systems.
· More human marketing, powered by robots
ChatGPT is a revolutionary addition to the world since its introduction in 2022. A big shift in the sector of information gathering and processing happened because of this chatbot. What is the story of ChatGPT? How is the bot responding to prompts and generating contents? Swipe through these slides prepared by Expeed Software, a web development company regarding the development and technical intricacies of ChatGPT!
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsPixeldarts
The realm of product design is a constantly changing environment where technology and style intersect. Every year introduces fresh challenges and exciting trends that mold the future of this captivating art form. In this piece, we delve into the significant trends set to influence the look and functionality of product design in the year 2024.
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthThinkNow
Mental health has been in the news quite a bit lately. Dozens of U.S. states are currently suing Meta for contributing to the youth mental health crisis by inserting addictive features into their products, while the U.S. Surgeon General is touring the nation to bring awareness to the growing epidemic of loneliness and isolation. The country has endured periods of low national morale, such as in the 1970s when high inflation and the energy crisis worsened public sentiment following the Vietnam War. The current mood, however, feels different. Gallup recently reported that national mental health is at an all-time low, with few bright spots to lift spirits.
To better understand how Americans are feeling and their attitudes towards mental health in general, ThinkNow conducted a nationally representative quantitative survey of 1,500 respondents and found some interesting differences among ethnic, age and gender groups.
Technology
For example, 52% agree that technology and social media have a negative impact on mental health, but when broken out by race, 61% of Whites felt technology had a negative effect, and only 48% of Hispanics thought it did.
While technology has helped us keep in touch with friends and family in faraway places, it appears to have degraded our ability to connect in person. Staying connected online is a double-edged sword since the same news feed that brings us pictures of the grandkids and fluffy kittens also feeds us news about the wars in Israel and Ukraine, the dysfunction in Washington, the latest mass shooting and the climate crisis.
Hispanics may have a built-in defense against the isolation technology breeds, owing to their large, multigenerational households, strong social support systems, and tendency to use social media to stay connected with relatives abroad.
Age and Gender
When asked how individuals rate their mental health, men rate it higher than women by 11 percentage points, and Baby Boomers rank it highest at 83%, saying it’s good or excellent vs. 57% of Gen Z saying the same.
Gen Z spends the most amount of time on social media, so the notion that social media negatively affects mental health appears to be correlated. Unfortunately, Gen Z is also the generation that’s least comfortable discussing mental health concerns with healthcare professionals. Only 40% of them state they’re comfortable discussing their issues with a professional compared to 60% of Millennials and 65% of Boomers.
Race Affects Attitudes
As seen in previous research conducted by ThinkNow, Asian Americans lag other groups when it comes to awareness of mental health issues. Twenty-four percent of Asian Americans believe that having a mental health issue is a sign of weakness compared to the 16% average for all groups. Asians are also considerably less likely to be aware of mental health services in their communities (42% vs. 55%) and most likely to seek out information on social media (51% vs. 35%).
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfmarketingartwork
This article is all about what AI trends will emerge in the field of creative operations in 2024. All the marketers and brand builders should be aware of these trends for their further use and save themselves some time!
A report by thenetworkone and Kurio.
The contributing experts and agencies are (in an alphabetical order): Sylwia Rytel, Social Media Supervisor, 180heartbeats + JUNG v MATT (PL), Sharlene Jenner, Vice President - Director of Engagement Strategy, Abelson Taylor (USA), Alex Casanovas, Digital Director, Atrevia (ES), Dora Beilin, Senior Social Strategist, Barrett Hoffher (USA), Min Seo, Campaign Director, Brand New Agency (KR), Deshé M. Gully, Associate Strategist, Day One Agency (USA), Francesca Trevisan, Strategist, Different (IT), Trevor Crossman, CX and Digital Transformation Director; Olivia Hussey, Strategic Planner; Simi Srinarula, Social Media Manager, The Hallway (AUS), James Hebbert, Managing Director, Hylink (CN / UK), Mundy Álvarez, Planning Director; Pedro Rojas, Social Media Manager; Pancho González, CCO, Inbrax (CH), Oana Oprea, Head of Digital Planning, Jam Session Agency (RO), Amy Bottrill, Social Account Director, Launch (UK), Gaby Arriaga, Founder, Leonardo1452 (MX), Shantesh S Row, Creative Director, Liwa (UAE), Rajesh Mehta, Chief Strategy Officer; Dhruv Gaur, Digital Planning Lead; Leonie Mergulhao, Account Supervisor - Social Media & PR, Medulla (IN), Aurelija Plioplytė, Head of Digital & Social, Not Perfect (LI), Daiana Khaidargaliyeva, Account Manager, Osaka Labs (UK / USA), Stefanie Söhnchen, Vice President Digital, PIABO Communications (DE), Elisabeth Winiartati, Managing Consultant, Head of Global Integrated Communications; Lydia Aprina, Account Manager, Integrated Marketing and Communications; Nita Prabowo, Account Manager, Integrated Marketing and Communications; Okhi, Web Developer, PNTR Group (ID), Kei Obusan, Insights Director; Daffi Ranandi, Insights Manager, Radarr (SG), Gautam Reghunath, Co-founder & CEO, Talented (IN), Donagh Humphreys, Head of Social and Digital Innovation, THINKHOUSE (IRE), Sarah Yim, Strategy Director, Zulu Alpha Kilo (CA).
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Search Engine Journal
The search marketing landscape is evolving rapidly with new technologies, and professionals, like you, rely on innovative paid search strategies to meet changing demands.
It’s important that you’re ready to implement new strategies in 2024.
Check this out and learn the top trends in paid search advertising that are expected to gain traction, so you can drive higher ROI more efficiently in 2024.
You’ll learn:
- The latest trends in AI and automation, and what this means for an evolving paid search ecosystem.
- New developments in privacy and data regulation.
- Emerging ad formats that are expected to make an impact next year.
Watch Sreekant Lanka from iQuanti and Irina Klein from OneMain Financial as they dive into the future of paid search and explore the trends, strategies, and technologies that will shape the search marketing landscape.
If you’re looking to assess your paid search strategy and design an industry-aligned plan for 2024, then this webinar is for you.
5 Public speaking tips from TED - Visualized summarySpeakerHub
From their humble beginnings in 1984, TED has grown into the world’s most powerful amplifier for speakers and thought-leaders to share their ideas. They have over 2,400 filmed talks (not including the 30,000+ TEDx videos) freely available online, and have hosted over 17,500 events around the world.
With over one billion views in a year, it’s no wonder that so many speakers are looking to TED for ideas on how to share their message more effectively.
The article “5 Public-Speaking Tips TED Gives Its Speakers”, by Carmine Gallo for Forbes, gives speakers five practical ways to connect with their audience, and effectively share their ideas on stage.
Whether you are gearing up to get on a TED stage yourself, or just want to master the skills that so many of their speakers possess, these tips and quotes from Chris Anderson, the TED Talks Curator, will encourage you to make the most impactful impression on your audience.
See the full article and more summaries like this on SpeakerHub here: https://speakerhub.com/blog/5-presentation-tips-ted-gives-its-speakers
See the original article on Forbes here:
http://www.forbes.com/forbes/welcome/?toURL=http://www.forbes.com/sites/carminegallo/2016/05/06/5-public-speaking-tips-ted-gives-its-speakers/&refURL=&referrer=#5c07a8221d9b
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd Clark Boyd
Everyone is in agreement that ChatGPT (and other generative AI tools) will shape the future of work. Yet there is little consensus on exactly how, when, and to what extent this technology will change our world.
Businesses that extract maximum value from ChatGPT will use it as a collaborative tool for everything from brainstorming to technical maintenance.
For individuals, now is the time to pinpoint the skills the future professional will need to thrive in the AI age.
Check out this presentation to understand what ChatGPT is, how it will shape the future of work, and how you can prepare to take advantage.
A brief introduction to DataScience with explaining of the concepts, algorithms, machine learning, supervised and unsupervised learning, clustering, statistics, data preprocessing, real-world applications etc.
It's part of a Data Science Corner Campaign where I will be discussing the fundamentals of DataScience, AIML, Statistics etc.
Time Management & Productivity - Best PracticesVit Horky
Here's my presentation on by proven best practices how to manage your work time effectively and how to improve your productivity. It includes practical tips and how to use tools such as Slack, Google Apps, Hubspot, Google Calendar, Gmail and others.
The six step guide to practical project managementMindGenius
The six step guide to practical project management
If you think managing projects is too difficult, think again.
We’ve stripped back project management processes to the
basics – to make it quicker and easier, without sacrificing
the vital ingredients for success.
“If you’re looking for some real-world guidance, then The Six Step Guide to Practical Project Management will help.”
Dr Andrew Makar, Tactical Project Management
2024 State of Marketing Report – by HubspotMarius Sescu
https://www.hubspot.com/state-of-marketing
· Scaling relationships and proving ROI
· Social media is the place for search, sales, and service
· Authentic influencer partnerships fuel brand growth
· The strongest connections happen via call, click, chat, and camera.
· Time saved with AI leads to more creative work
· Seeking: A single source of truth
· TLDR; Get on social, try AI, and align your systems.
· More human marketing, powered by robots
ChatGPT is a revolutionary addition to the world since its introduction in 2022. A big shift in the sector of information gathering and processing happened because of this chatbot. What is the story of ChatGPT? How is the bot responding to prompts and generating contents? Swipe through these slides prepared by Expeed Software, a web development company regarding the development and technical intricacies of ChatGPT!
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsPixeldarts
The realm of product design is a constantly changing environment where technology and style intersect. Every year introduces fresh challenges and exciting trends that mold the future of this captivating art form. In this piece, we delve into the significant trends set to influence the look and functionality of product design in the year 2024.
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthThinkNow
Mental health has been in the news quite a bit lately. Dozens of U.S. states are currently suing Meta for contributing to the youth mental health crisis by inserting addictive features into their products, while the U.S. Surgeon General is touring the nation to bring awareness to the growing epidemic of loneliness and isolation. The country has endured periods of low national morale, such as in the 1970s when high inflation and the energy crisis worsened public sentiment following the Vietnam War. The current mood, however, feels different. Gallup recently reported that national mental health is at an all-time low, with few bright spots to lift spirits.
To better understand how Americans are feeling and their attitudes towards mental health in general, ThinkNow conducted a nationally representative quantitative survey of 1,500 respondents and found some interesting differences among ethnic, age and gender groups.
Technology
For example, 52% agree that technology and social media have a negative impact on mental health, but when broken out by race, 61% of Whites felt technology had a negative effect, and only 48% of Hispanics thought it did.
While technology has helped us keep in touch with friends and family in faraway places, it appears to have degraded our ability to connect in person. Staying connected online is a double-edged sword since the same news feed that brings us pictures of the grandkids and fluffy kittens also feeds us news about the wars in Israel and Ukraine, the dysfunction in Washington, the latest mass shooting and the climate crisis.
Hispanics may have a built-in defense against the isolation technology breeds, owing to their large, multigenerational households, strong social support systems, and tendency to use social media to stay connected with relatives abroad.
Age and Gender
When asked how individuals rate their mental health, men rate it higher than women by 11 percentage points, and Baby Boomers rank it highest at 83%, saying it’s good or excellent vs. 57% of Gen Z saying the same.
Gen Z spends the most amount of time on social media, so the notion that social media negatively affects mental health appears to be correlated. Unfortunately, Gen Z is also the generation that’s least comfortable discussing mental health concerns with healthcare professionals. Only 40% of them state they’re comfortable discussing their issues with a professional compared to 60% of Millennials and 65% of Boomers.
Race Affects Attitudes
As seen in previous research conducted by ThinkNow, Asian Americans lag other groups when it comes to awareness of mental health issues. Twenty-four percent of Asian Americans believe that having a mental health issue is a sign of weakness compared to the 16% average for all groups. Asians are also considerably less likely to be aware of mental health services in their communities (42% vs. 55%) and most likely to seek out information on social media (51% vs. 35%).
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfmarketingartwork
This article is all about what AI trends will emerge in the field of creative operations in 2024. All the marketers and brand builders should be aware of these trends for their further use and save themselves some time!
A report by thenetworkone and Kurio.
The contributing experts and agencies are (in an alphabetical order): Sylwia Rytel, Social Media Supervisor, 180heartbeats + JUNG v MATT (PL), Sharlene Jenner, Vice President - Director of Engagement Strategy, Abelson Taylor (USA), Alex Casanovas, Digital Director, Atrevia (ES), Dora Beilin, Senior Social Strategist, Barrett Hoffher (USA), Min Seo, Campaign Director, Brand New Agency (KR), Deshé M. Gully, Associate Strategist, Day One Agency (USA), Francesca Trevisan, Strategist, Different (IT), Trevor Crossman, CX and Digital Transformation Director; Olivia Hussey, Strategic Planner; Simi Srinarula, Social Media Manager, The Hallway (AUS), James Hebbert, Managing Director, Hylink (CN / UK), Mundy Álvarez, Planning Director; Pedro Rojas, Social Media Manager; Pancho González, CCO, Inbrax (CH), Oana Oprea, Head of Digital Planning, Jam Session Agency (RO), Amy Bottrill, Social Account Director, Launch (UK), Gaby Arriaga, Founder, Leonardo1452 (MX), Shantesh S Row, Creative Director, Liwa (UAE), Rajesh Mehta, Chief Strategy Officer; Dhruv Gaur, Digital Planning Lead; Leonie Mergulhao, Account Supervisor - Social Media & PR, Medulla (IN), Aurelija Plioplytė, Head of Digital & Social, Not Perfect (LI), Daiana Khaidargaliyeva, Account Manager, Osaka Labs (UK / USA), Stefanie Söhnchen, Vice President Digital, PIABO Communications (DE), Elisabeth Winiartati, Managing Consultant, Head of Global Integrated Communications; Lydia Aprina, Account Manager, Integrated Marketing and Communications; Nita Prabowo, Account Manager, Integrated Marketing and Communications; Okhi, Web Developer, PNTR Group (ID), Kei Obusan, Insights Director; Daffi Ranandi, Insights Manager, Radarr (SG), Gautam Reghunath, Co-founder & CEO, Talented (IN), Donagh Humphreys, Head of Social and Digital Innovation, THINKHOUSE (IRE), Sarah Yim, Strategy Director, Zulu Alpha Kilo (CA).
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Search Engine Journal
The search marketing landscape is evolving rapidly with new technologies, and professionals, like you, rely on innovative paid search strategies to meet changing demands.
It’s important that you’re ready to implement new strategies in 2024.
Check this out and learn the top trends in paid search advertising that are expected to gain traction, so you can drive higher ROI more efficiently in 2024.
You’ll learn:
- The latest trends in AI and automation, and what this means for an evolving paid search ecosystem.
- New developments in privacy and data regulation.
- Emerging ad formats that are expected to make an impact next year.
Watch Sreekant Lanka from iQuanti and Irina Klein from OneMain Financial as they dive into the future of paid search and explore the trends, strategies, and technologies that will shape the search marketing landscape.
If you’re looking to assess your paid search strategy and design an industry-aligned plan for 2024, then this webinar is for you.
5 Public speaking tips from TED - Visualized summarySpeakerHub
From their humble beginnings in 1984, TED has grown into the world’s most powerful amplifier for speakers and thought-leaders to share their ideas. They have over 2,400 filmed talks (not including the 30,000+ TEDx videos) freely available online, and have hosted over 17,500 events around the world.
With over one billion views in a year, it’s no wonder that so many speakers are looking to TED for ideas on how to share their message more effectively.
The article “5 Public-Speaking Tips TED Gives Its Speakers”, by Carmine Gallo for Forbes, gives speakers five practical ways to connect with their audience, and effectively share their ideas on stage.
Whether you are gearing up to get on a TED stage yourself, or just want to master the skills that so many of their speakers possess, these tips and quotes from Chris Anderson, the TED Talks Curator, will encourage you to make the most impactful impression on your audience.
See the full article and more summaries like this on SpeakerHub here: https://speakerhub.com/blog/5-presentation-tips-ted-gives-its-speakers
See the original article on Forbes here:
http://www.forbes.com/forbes/welcome/?toURL=http://www.forbes.com/sites/carminegallo/2016/05/06/5-public-speaking-tips-ted-gives-its-speakers/&refURL=&referrer=#5c07a8221d9b
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd Clark Boyd
Everyone is in agreement that ChatGPT (and other generative AI tools) will shape the future of work. Yet there is little consensus on exactly how, when, and to what extent this technology will change our world.
Businesses that extract maximum value from ChatGPT will use it as a collaborative tool for everything from brainstorming to technical maintenance.
For individuals, now is the time to pinpoint the skills the future professional will need to thrive in the AI age.
Check out this presentation to understand what ChatGPT is, how it will shape the future of work, and how you can prepare to take advantage.
A brief introduction to DataScience with explaining of the concepts, algorithms, machine learning, supervised and unsupervised learning, clustering, statistics, data preprocessing, real-world applications etc.
It's part of a Data Science Corner Campaign where I will be discussing the fundamentals of DataScience, AIML, Statistics etc.
Time Management & Productivity - Best PracticesVit Horky
Here's my presentation on by proven best practices how to manage your work time effectively and how to improve your productivity. It includes practical tips and how to use tools such as Slack, Google Apps, Hubspot, Google Calendar, Gmail and others.
The six step guide to practical project managementMindGenius
The six step guide to practical project management
If you think managing projects is too difficult, think again.
We’ve stripped back project management processes to the
basics – to make it quicker and easier, without sacrificing
the vital ingredients for success.
“If you’re looking for some real-world guidance, then The Six Step Guide to Practical Project Management will help.”
Dr Andrew Makar, Tactical Project Management
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Mmo wps pqr
1. 1. GÜN
18 Kasım 2011
Oturum
1A
Oturum Başkanı
Yrd.Doç.Dr. Fisun MÜFTÜOĞLU
ULUSLARARASI KAYNAK MÜHENDİSLİĞİNDE YETKİLİ ULUSAL KURUMUN
OLUŞUMU VE ÇALIŞMALARI
Prof.Dr. Nihat AKKUŞ, Yrd.Doç.Dr. Tuba KARAHAN
EN 15085 Standardı Kapsamında Demiryolu araçlarının kaynaklı üretimi,
tamiri ve bakımı için işletmelerden beklenenler
Özgür AKÇAM
ULUSAL YETERLİLİK SİSTEMİNE GENEL BİR BAKIŞ VE KAYNAKÇILIK YETERLİLİKLERİ
Yaprak AKÇAY, Ahmet GÖZÜKÜÇÜK
CANLI ÇELİK BORU HATLARINDA HOT-TAP FİTTİNG KAYNAKÇI BELGELENDİRİLMESİ
Serhat ELHAN, Dr.Cevat ÖZARPA
2.
3. 3
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
ULUSLARARASI KAYNAK MÜHENDİSLİĞİNDE
YETKİLİ ULUSAL KURUMUN OLUŞUMU VE ÇALIŞMALARI
Nihat AKKUŞ1
, Tuba KARAHAN2
1
Gedik Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Şeyhli, İSTANBUL
nihat.akkus@gedik.edu.tr,
2
Gedik Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Şeyhli, İSTANBUL
tkarahan@gedikmyo.edu.tr
ÖZET
Bu çalışmada Uluslararası Kaynak Enstitüsü’ne (IIW) ve Avrupa Kaynak Federasyonu’na
(EWF) bağlı olarak ülkemizde Uluslararası-Avrupa Kaynak Mühendisliği alanında eğitim veren
kuruluşları (ATB: Authorized Training Body: Yetkili Eğitim Kurumu) kontrol eden ANB (Aut-
horized National Body: Yetkili Ulusal Kurum) adı verilen yapı hakkında bilgi vermek ve Türk
ANB’sinin 2009 yılından bugüne kadarki durumu hakkında bilgilendirme amaçlanmaktadır. Ça-
lışmada Türk kaynak mühendisliği çalışmalarının kısa bir özeti ile kaynak mühendisliği eğitiminin
konu başlıkları verilmiştir. Daha sonra TR-ANB’nin (Türk Yetkili Ulusal Kurum) 2009 yılında
kurulmak üzere başvurusunu takip eden süreç özetlendirilmiştir. 2011 yılı Ocak ayında tüm dene-
timlerini tamamlayarak “Tam Yetkilendirilmiş (Full Authorized)” Kurum olarak şu anda ülkemiz-
de yapılmakta olan Uluslararası-Avrupa Kaynak Mühendisliği ve diğer seviye IIW-EWF eğitimle-
rinin kontrolünü yapmaktadır. Bu bağlamda 2011 yılı Temmuz ayı itibarıyla ülkemizde yapılan
kaynak mühendisliği kurslarında mezun olan kaynak mühendislerinin sayıları ve lisans eğitimleri
ile ilgili istatistikî bilgileri de bu çalışmada sunulmuştur.
1. KAYNAK MÜHENDİSLİĞİ VE TÜRKİYE’DEKİ DURUMU
Kaynak, imalat endüstrisinde çok önemli bir yer tutan, bazı kaynaklara göre [1] dünyada
üretilen tüm mamullerin % 50’sinden fazlasının oluşturulmasında kullanılan, iki yada daha fazla
parçayı sökülemeyecek şekilde birleştirmede kullanılan kritik bir imalat yöntemidir. Günümüzde
endüstri uygulamalarının hemen hemen her alanında imalat endüstrisi bir dereceye kadar kaynağa
ve birleştirme teknolojisine bağımlıdır. Çoğu insan kaynağı sadece bir proses olarak bilmesine rağ-
men, kaynak teknolojisi gerçekte malzeme bilimini, tasarımı, muayeneyi, mekanik ve elektronik
sistemleri, lazerleri ve robotları içeren karmaşık bir mühendislik disiplinidir. Kaynak mühendisliği
4 ana modül içerisinde yer alan toplam 64 Dersten oluşmaktadır. Derslerin toplam saati minimum
438 saat ile alt sınırı belirlenmiştir [2]. Ders saatlerini üst sınırı seminer, fabrika gezileri, tekrar
dersleri ile ilave uygulamalar yapılarak arttırılabilmektedir. Modüllerin yaklaşık içirikleri aşağıda
verildiği gibidir.
Modül 1: Kaynak Proses ve donanımları; temel düzeyde elektroteknik bilgisi, ark fiziği kaynak
makineleri ve kaynak düzenekleri ile MMA, TIG Plazma, MIG, MAG, özlü tel kaynağı, Lehimle-
me, Termal kesme, SAW gibi çeşitli kaynak prosesleri konularını içermektedir.
4. 4
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları
VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
Modül 2: Malzemeler ve kaynak sırasındaki davranışları konusunda; Çelik alaşımları, Cr-Mo
ve Vanadyum çelikleri, Ferritik ve Martenzitik çelikler, Ostenitik ve Ostenitik/ferritik çelikler,
Çelik-Ni alaşımları, maks. 10 % Ni, Alüminyum ve alaşımları, Bakır ve alaşımları, Nikel ve ala-
şımları, Ti, Zr ve alaşımları, Dökme demir.(Fe esaslı malzemeler-C/C-Mn çelikleri, ince taneli
çelikler, paslanmaz çelikler, düşük ve yüksek sıcaklığa dayançlı çelikler, Fe dışı malzemeler, Ni ve
Ni alaşımları, Cu ve Cu alaşımları, Al ve Al alaşımları
Modül 3: Konstrüksiyon ve tasarım; Gerilme ve uzamalar, Kaynaklı yapıların tasarımı- Statik
yük ve hesaplamaları, Kaynaklı yapıların tasarımı- dinamik yük ve hesaplamaları, Bağlantı tasarı-
mı & kaynaklı yapıların tasarım prensipleri, Alüminyum ve alaşım yapıların tasarımı
Modül 4: Üretim ve Uygulama Mühendisliği; Kaynaklı üretimlerde kalite güvence, Üretim sı-
rasında kalite kontrol, Kaynak gerilmeleri ve distorsiyon, Fabrika imkânları, kaynak aparat ve fiks-
türleri, NDT, kaynağın ekonomikliği, İş güvenliği ve sağlık, Tamir kaynağı konularını içermektedir.
Metalürji ve makine mühendisliği disiplinlerinin ortak bir uygulaması olan kaynak proses-
leri alanında spesifik eğitim veren yüksek öğretim kuruluşları, elektronik, makine vb. disiplinler
ile kıyaslandığında son derece sınırlı sayıdadır. Bu nedenle az sayıda üniversiteye ilave olarak
Dünya’da kaynak mühendisliği eğitimleri (IWE) Uluslararası Kaynak Enstitüsü (IIW) tarafından
kontrol edilerek yürütülmekte olan bir yapı içerisinde verilmektedir. Uluslar arası kaynak mü-
hendisliği 1953 yılında başlamış ve bugün 82 ülke ile devam eden, eğitime katılım, diplomaların
alınması ve kullanımı dahi IIW kuralları ile belirlenen ve yanlış kullanıma karşı takip edilen bir
eğitimdir. Bu eğitimin en önemli temel taşı tüm uygulamalarının IIW kontrolünde olması, onun
tarafından diplomalandırılması ve tanınmasıdır.
Böylesine önemli bir eğitime hangi lisans/lisans üstü programlarından öğrenci kabul edile-
ceği de yine IIW’nun “IAB-252, IIW Guidelines For Education; Examination And Qualifıcation
isimli dokümanının “PART-1 Access to International Welding Engineer Course” kısmında açık-
lanmıştır. IWE dışındaki 6 değişik kaynak denetim personeli eğitimine katılımın şartları da fark-
lı dokümanlarda açıklanmıştır. Bu kursların yapılacağı sınıf ve atölyelerin yine IWE kurallarına
uygunluğu bu kursları denetleme yetkisini almış ve “Yetkili Ulusal Kurum” adı verilen ve kısaca
ANB – Autorized National Body- olarak bilinen kuruluşlar tarafından yapılmaktadır.
2. TÜRKİYE’DEKİ YETKİLENDİRİLMİŞ EĞİTİM KURUMLARI
Türkiye Kaynak mühendisliği ve teknolojileri ile ilgili olarak yapılan çalışmalar [1] numaralı
referansa sunulmaktadır. 1957- 1988 yılları arasında ‘Türk Kaynak Cemiyeti” adı altında Prof.
Dr. Selahattin ANIK tarafından kaynak alanında önemli çalışmalar yapılmıştır. Zaman zaman
TMMOB Metalürji Mühendisleri Odası ile Alman Tahribatsız Muayene Cemiyeti (DGZfP) or-
taklaşa kurslar düzenlemiştir ve katılımcılara sertifika vermiştir. Ülkemizde bugüne kadar 4 ATB
(Yetkili eğitim merkezi) Kaynak mühendisliği çalışmalarını yabancı ANB’ler altında yapmıştır.
Bunlar;
• ODTU-ATB – Alman ANB’si ile
• GEV-ATB – Fransız ANB’si ile
• EGE – ATB – İtalyan ANB’si ile
• GSI – SLV - Alman ANB’si ile çalışmıştır.
39. 8..$3$3$40'$7(3+.(0
-$80$-/*(0'+4+/(960.$34$8.$3
2.3 GSI SLV-TR Kaynak Teknolojisi Test ve Mesleki Gelişim Merkezi çalışmaları
A8.-+/$80'$./$08$+.(+%+3.+:+8$2$3$--636./61.$0/(3-(95(/(.1.$3$-$$:
'$-+$.$0.$3'$G$$.+8(5.(3'(%6.60/$-5$'3EAF.
H +3/$.$30%(.)(.(0'+3+./(4+
H
7(
$3$G-$.+5(4$:.$/$@)=9(5+/*+9/(5.(3+
H $80$-/*(0'+4.+:+(:+5+/.(3
DDB! C-636.660'$%68$0$135$:1.$0./$0DDB!G+3/$400%+3+-+/.(3+-$2
4$/0'$-$80$-/*(0'+4.+:+(:+5+/.(37(3/(-5('+3
6(:+5+/.(37(%6)0(-$'$3-+-$5./
4$8.$3$$:'$7(3+./+5+3
41. #! #! %!%
$%!%
a. Uluslararası Kaynak Mühendisliği Eğitimi (IWE): Nijerya PTDF firması için İngilizce
dilinde düzenlenmiştir. Katılımcı sayısı: 12 kişi
b. Uluslar arası Kaynak Mühendisliği eğitimi - bilgisayar destekli eğitim (IWE-DL): Eğitim
2010 yılı Mayıs ayından bu yana verilmektedir. Eğitimin dördüncüsü halen devam etmektedir.
Katılımcı sayısı: Toplam 135 kişi
c. Uluslararası Kaynak Enspektörlüğü Eğitimi - Temel (IWIP-B): Eğitim toplam 6 kez
düzenlenmiştir. Katılımcı sayısı: Toplam 78 kişi
d. Uluslar arası Kaynak Enspektörlüğü Eğitimi - Kapsamlı (IWIP-C): Eğitim İngilizce di-
linde 2 kez düzenlenmiştir. Katılımcı sayısı: Toplam 43 kişi
Şekil 3. GSI SLV-TR tarafından 2010-2011 yılları arasında verilen uluslar arası kaynak mühendisliği eğitimi
katılımcı sayıları (2010 yılı içerisinde yurt dışından gelen 12 katılımcıya eğitim İngilizce olarak verilmiştir)
Şekil 4. =??@3!1!8.$!.
68,,!18!1!28.$!5%1),%.4,42,!1!1!28+!6.!+%.20%+3:1,;;%)3)-)
2%5)6%5%+!38,8-#82!68,!18 %)3)-)6413$88.$!.'%,%.+!38,8-#8,!1!.'),)7#%/,!1!+5%1),-)3)1
42. 8
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları
VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
3. TR-ANB KURULUŞ SÜRECİ
Eğitim veren kuruluşlar yine IIW’nun denetleme kuruluşu olan IAB’ye (International Autho-
rization Board / Uluslararası Yetkilendirme Kuruluşu) bağlı olarak kurulan ANB’ler vasıtasıyla
kontrol edilmektedir. IWE eğitimi veren her yetkili kuruluş varsa ulusal yetkili kuruma, yoksa
yabancı bir ülkenin ANB’sinin denetlemesi altında eğitimlerini başlatmak ve yürütmek zorun-
dadır. Buradaki problem yabancı ATB’lerin gittikleri ülkedeki eğitimleri daha çok gelir getiren
kuruluşlar olarak görmeleri, kendi ülke hedefleri doğrultusunda çalışmalarını yönlendirmeleridir.
Bu nedenle kaynak mühendisliği veren bir ülkenin kaynak mühendisi ve diğer teknik elemanları
yetiştirmede ulusal yetkili kuruluşunu oluşturması ve onun çatısı altında ATB’lerinin çalışmasını
planlaması büyük önem taşımaktadır. Ayrıca bir ülkenin kendi ANB kuruluşuna sahip olmasının
getireceği prestij, onur ve temsil yeteneği bakımından çok önemli bir olgudur. Yabancı ANB’ler
ayrıca ulusal sınav sisteminin oluşturulmasına katkıda bulunmamakta, sınavlar tamamen başka
ulusların katkıları ve öncelikleri ile oluşturulmuş soru bankalarına bağımlı olarak yapılmaktadır.
Yine IIW-IAB toplantılarında en çok vurgulanan konulardan birisi kaynak mühendisliği eğitimin-
de temel kaynak mühendisliği bilgilerinin dışında üzerine her ülke için önem arz eden konuların
seminerler yardımıyla kaynak mühendisi adaylara kazandırılması gerektiğidir. Yabancı ANB’ler
maalesef bu konular üzerinde yeterince çalışmamaktadır. Kaynak mühendisliği dokümantasyon ve
eğitim materyallerinin tamamen dışa bağımlı ve yabancı dilde olması, ülke ilgili öğretim üyelerinin
kaynak mühendisliğinin dışında kalması da ayrı bir olumsuzluktur. Ülkemizin kaynak mühendis-
liği konusunda yetişmiş öğretim üyeleri ve uzmanları konunun dışında kalmakta ve ulusumuzun
öncelikleri başka ülkelerin uzmanları tarafından belirlenmektedir.
Türkiye’de 2011 yılına kadar “Yetkili Ulusal Kurum” bulunmamaktaydı. TR-ANB (Türk Ulu-
sal Yetkili Kurumu) IWE Türkiye sorumlu üyesi GEV tarafından büyük maddi-manevi destek ile
kurularak, ülkemizdeki kaynak mühendisliği eğitimlerinin yabancı ANB’ler tarafından kontrol
edilmesinin önüne geçilmiştir. Bu konuda ODTÜ KTM ve GSI-SLV-TR de GEV’e büyük destek
vermiştir. Ülkemizde kendi ANB’miz ile Türkiye şartlarına daha uygun kaynak mühendisi yetiştir-
memiz mümkün olacağı gibi, Dünya Kaynak Endüstrisinde de söz sahibi olmamız, ülkemiz çıkar-
larını uluslararası platformda savunmamız ve ülkemizi yabancıların rahatça istediklerini yapabile-
cekleri bir ortamdan kurtarabilmemiz de mümkün olacaktır. Bu nedenle ANB’mizin kurulması ve
aktif olarak çalışması hayati öneme sahiptir.
Yukarıda sayılan nedenler ile Gedik Eğitim Vakfı TR-ANB’nin kuruluşu için müracaat ve
çalışmaları 2009 yılı başında yapmıştır. Başvuru Gedik Eğitim Vakfı (GEV) çatısı altında kurul-
muş, kâr gütmeyen Türk Kaynak Teknolojisi Akademisi (TKTA), tarafından yapılmıştır. 2011 yılı
Ocak ayına kadar olan süreçte Türk Yetkili Ulusal Kuruluşu (TR-ANB), TKTA içinde kurulmuş,
IAB (International Authorization Board / Uluslararası Yetkilendirme Kuruluşu) adına ülkemizde
faaliyet ve etkinliklerini denetleyen ayrı bir Yönetim Kuruluna sahip, bağımsız bir nitelendirme ve
belgelendirme birimidir. Bu yüzden, TR-ANB’nin faaliyetleri, TKTA’nın faaliyetlerinden tamamen
ayrıdır. Denetlemeleri başarıyla tamamlayan TR-ANB 2011-IAB toplantısında tüm üye ülkelerin
katılımıyla “full authorization” olarak isimlendirilen ve bağımsız bir ANB’nin yapabileceği tüm
işleri yapmaya yetkili kılınmıştır. TR-ANB’nin şu ana kadar;
• ATB denetleme,
• Yeni IWE kurs açma
• ATB akredite etme
• Sınav yapma
• Diploma verme konularında çalışmalarını sürdürmektedir.
50. Uluslararası Kaynak Enstitüsü tüm dünyada kaynak alanındaki iş gücünün hareketliliğinin
öneminin farkındadır ve EWF/IIW–IAB sisteminde eğitilen bir kaynak personelinin tüm dünyada
aynı seviye ve kalitede bir sınava tabi tutulabilmesini sağlamak gayesi ile bir standart sınav sistemi
geliştirmiş ve ismini Harmonize sınav sistemi olarak belirlemiştir. Böylece, herhangi bir EWF/IIW-
IAB Üyesinde Diploma alanlar aynı asgari standarda erişmiş olacaklar. Bu durum, EWF/IIW-IAB
Harmonize Sınavın geliştirilmesi ve gerçekleştirilmesi ile elde edilebilmektedir. Uluslararası Kay-
nak Enstitüsünün ders içerikleri “IAB-252-07-Personnel-Responsibility-Welding-Coordination”
[2] isimli manüelinde belirlenen ders saatleri ve içerikleri doğrultusunda yapılmaktadır. Bu içe-
rikler doğrultusundaki derslere devam eden kaynak mühendisliği adayları, derslerin bitiminde
sınavlara alınarak bilgileri ölçülmektedir. IIW’nun belirlenen hedeflerine ulaşmak için, kurallar
ve prosedürler onaylanmıştır ve aynı zamanda bir internet veritabanı yazılımı geliştirilmiştir. Har-
monize Sınav Soruları Veritabanı bütün EWF/IIW-IAB üyeleri tarafından paylaşılmaktadır. Ve-
ritabanı Yazılımı soruların Uluslararası Uzman Ekipleri tarafından onaylanması, soruların birkaç
üyenin anadiline çevrilmesi, harmonize sınavların otomatik olarak hazırlanması, sınavlarda kul-
lanılan sorularla ilgili istatistiklerin tasnif edilmesi ve otomatik sınav notlama gibi birkaç özellik
taşımaktadır.
Kaynak Mühendisliği başarı sınavlar IAB toplantılarında alınan kararlar gereği tüm Dünya’da
hedeflenen bir bilgi seviyesinin altına düşmemesi açısından “Harmonize Sınav” adı verilen bir
sisteme göre yapılmaktadır. Hormonize sınavlarda sorular test ve anlatım-problem çözme olmak
üzere 2 şekilde hazırlanmaktadır. TR-ANB tarafından IAB kurallarına paralel olarak hazırlanan
ve uygulan bu sınavlarda test sınavları 50 sorudan ve anlatım-problem çözme sınavları ise 3 so-
rudan oluşmaktır. Harmonize sınav soruları IAB tarafından kontrol edilen ve ülkemizde sadece
“Sınav Komisyonu Başkanı veya yetkilendirdiği bir kişi”nin erişimi olan Belçika’daki bir “data
base” tarafından sağlanmaktadır. Bilgisayar önceden belirlenen bir algoritmaya göre her sınav için
ayrı bir soru seti verilmekte, bu sorulara her öğrencinin verdiği cevaplar yine sisteme geri yüklen-
mektedir. Bu şekilde geri yüklenen sonuçlar üzerinden IAB her ülkenin eğitimlerinin ne derece
önem ve ciddiyet altında yapıldığını kontrol etmektedir.
IIW/EWF tarafından yıllara göre verilmiş farklı seviyelerdeki kaynak diplomaları sayısı [11].
52. #! #! %!%
$%!%
Şekil 7 EWF/IIW verilmiş her seviyeden diplomaların yıllara toplamı [11].
6. KAYNAK PERSONELİ İÇİN EĞİTİM, NİTELEME VE BELGELEME SİSTEMLERİ-
NİN YÖNETİMİ
IIW/IAB tarafından ortaya konan eğitim ve öğretim ilkelerinin bütün dünyada uygulanmasını
sağlayacak uygun bir mekanizma yaratmak için Uluslararası Yetkilendirme Kuruluşu her ülkede
bir kuruluşu tespit ve akredite eder. Bu kuruluşlar IAB Doc IAB-001 - “Kaynak personelinin eğiti-
mi, imtihanı ve nitelendirmek için Uluslararası Yetkilendirme Kuruluşu ilkelerinin uygulanmaları
için kurallar” belgesinde sıralanan bir grup kurallar ile değerlendirilir ve takip edilirler.
Bu kuruluşlar “Ulusal Yetkili Kurum” (ANB) olarak bilinirler ve eğitim, sınav ve niteleme
standartlarının ülkelerindeki muhafazasından sorumludurlar. Burada hedef, belirli bir seviyede
vasıflandırılmış personelin hangi ülkede nitelendirilmiş olursa olsun aynı asgari seviyede bilgiye
sahip olmalarıdır.
Yetkili Ulusal Kuruluşun kendi ülkesindeki personel nitelendirme konusundaki rolleri aşağı-
dakilerdir:
i) Yetkili Eğitim Kuruluşlarının onaylanması, kursların Uluslararası Kaynak Enstitüsünü
ilkelerine uygun olarak yürütülmesi,
ii) Sınavların yürütülmesi,
iii) Personelin niteleme ve belgeleme ve ilgili bilginin kaydedilmesi.
Bir Yetkili Ulusal Kuruluş, Uluslararası Kaynak Enstitüsü – Uluslararası Yetkilendirme Ku-
ruluşu şartlarının kendi ülkesinde uygulanmasından, üzerinde anlaşmaya varılmış standartları
muhafaza etmekten ve bu belgenin hükümlerine uygun olarak Uluslararası Kaynak Enstitüsü ni-
telendirmelerinin desteklenmesinden sorumlu olmayı kabul eder.
Yetkili Eğitim Kurumu Yetkili Ulusal Kurum tarafından Uluslararası Kaynak Enstitüsü Dip-
lomalarını vermeyi hedefleyen Uluslararası Kaynak Enstitüsü eğitim kurslarını uygulamak için
onaylanırlar. Bu onaylama Yetkili Ulusal Kurum tarafından yapılan denetimlere bağlıdır. Bu şekil-
de, Yetkili Eğitim Kurumlarının Uluslararası Kaynak Enstitüsünün kurallarında, prosedürlerinde
ve ilkelerinde tanımlanan şartları yerine getirebilecek kapasitede olduğundan emin olunur.
Yetkili Ulusal Kurum sınavları geliştirmek ve puanlama sorumlulukları vardır. Yetkili Eğitim
Kurumlarının yazılı sınavlarını gözetmenlik yapma yetkileri vardır. Eğer sözlü sınavlara gerek
varsa sınav heyet Yetkili Ulusal Kurum ve Yetkili Eğitim Kurumu temsilcilerinden oluşur.
53. 12
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları
VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
7. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ
Bu çalışmada Uluslararası Kaynak Enstitüsü ve Avrupa Kaynak Federasyonu tarafından yü-
rütülen Kaynak Mühendisliği ve diğer seviye Kaynak Teknolojileri Eğitimleri hakkında bilgi ve-
rilmiş, bu eğitimlerin ülkemizde yapılmasını kontrol eden TR-ANB’nin kuruluşu ve günümüze
kadar yapmış olduğu çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. TR-ANB IIW Türkiye Sorumlu Üyesi
Gedik Eğitim Vakfı inisiyatifi, desteği ve maddi katkıları ile kurulmuştur. Orta Doğu Teknik Üni-
versitesi de kurulma aşamalarını, ülkemizin IIW Türkiye üye kurumu olarak destekleyerek hem
kuruluşuna yardımcı olmuş hem de sağlıklı bir şekilde çalışmasına katkıda bulunmaktadır.
TR-ANB’nin ülkemizde şu ana kadar GEV-ATB ve ODTÜ-ATB olarak isimlendirilen 2 Yetkili
Eğitim Kurumunu denetlemiş ve bu kurumları uluslararası kaynak mühendisliği eğitimlerini ver-
mek üzere yetkilendirmiştir. Bu yetkili kurumların yapmış olduğu kaynak mühendisliği eğitimleri
yine TR-ANB tarafından denetlenmekte ve sınavları yapılmakta olup, başarılı öğrencilerin kaynak
mühendisliği diplomaları verilmektedir.
KAYNAKÇA
[1] Anık S., Vural M., Kaynak Mühendisliği Eğitimi ve Endüstrideki Yeri, 2. Ulusal Makine Mühendisleri
Eğitim Sempozyumu, 1996
[2] IAB-252-07-Personnel-Responsibility-Welding-Coordination
[3] IIW Guidelines For Education; Examination And Qualifıcation
[4] Gür C. H., Kişisel Görüşme, Ağustos 2011
[5] http://www.wtndt.metu.edu.tr/kt/node/18 (erişim 2011 Temmuz)
[6] Tümer M., Kişisel Görüşme, Ağustos 2011
[7] http://www.gedikegitimvakfi.org.tr/tr/content.asp (erişim 2011 Temmuz)
[8] Akçam Ö., Kişisel Görüşme, Ağustos 2011
[9] http://www.gsi.com.tr/tr/ (erişim 2011 Temmuz)
[10] TR-ANB Kontrol Manueli, 2009
[11] EWF-IIW Qualification Certification Systems -Turkey - AWST-2011
54. 13
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
EN 15085 STANDARDI KAPSAMINDA,
DEMİRYOLU ARAÇLARININ KAYNAKLI ÜRETİMİ,
TAMİRİ VE BAKIMI İÇİN İŞLETMELERDEN BEKLENENLER
Özgür AKÇAM
GSI SLV-TR Ankara
ozgur.akcam@gsi.com.tr
ÖZET
Bu çalışmada, 2008 yılında Avrupa Birliği ülkelerinde yürürlüğe girmiş olan EN 15085 stan-
dardı ile ilgili açıklayıcı bilgiler yer almaktadır. Özellikle demiryolu taşımacılığında can güvenliğini
sağlamaya yönelik olarak hazırlanmış olan bu standart dizisi, son yıllarda ülkemizde de büyük
önem kazanmaya başlamıştır. Demiryolu yatırımlarının son yıllarda önemli ölçüde artış gösterme-
si, bu alanda kaynaklı üretimin önemini daha da fazla arttırmaktadır. Kaynak işlerinin bu konuda
yeterliliğe sahip olan işletmelerce yapılması gereği, sözkonusu standardın temelini oluşturmakta-
dır. Aşağıda bu standarda ait en önemli konular açıklamalı olarak verilmektedir.
1. DEMİRYOLU ARAÇLARININ ÜRETİMİ, TAMİRİ VE YENİLENMESİNDE KAY-
NAK TEKNOLOJİSİNİN YERİ
Kaynak teknolojisi, günlük yaşamımızın her noktasında olduğu gibi, demiryolu araçlarının
da üretimi, tamiri ve yenilenmesinde çok büyük rol oynamaktadır. Demiryolu araçlarının şasi,
gövde ve tüm donanım taşıyıcı parçaları kaynak teknolojisi kullanılarak bir araya getirilmektedir.
Bugün gerek şehir içi taşımacılığında kullanılan demiryolu araçları, gerekse yük ve yolcu taşıyan,
uzun mesafelerde seyahat eden demiryolu araçlarında yoğun olarak kaynaklı birleştirmeler kulla-
nılmaktadır. Bu demiryolu araçlarının içerisinde, ülkemizde son yıllarda gittikçe yaygınlaşan hızlı
trenlerin de olduğunu ayrıca belirtmekte yarar vardır.
Demiryolu araçlarının en ağır yüklere maruz kalan kısımları değişik kaynak yöntemleri kulla-
nılarak birleştirilmektedir.
Ülkemizde Devlet Demir Yolları (TCDD) kontrolünde, bağlı fabrikalar (TÜLOMSAŞ, TUVA-
SAŞ, TÜDEMSAŞ gibi) ve çok sayıda irili ufaklı alt yüklenici firmalar tarafından yoğun olarak
demiryolu araçları üretimi yapılmaktadır. Günümüz itibarı ile bu alandaki üretim denetim altına
alınmaya çalışılmaktadır. Bunun için bu alanda çalışan firmalara EN 15085-2 standardına göre
üretim uygunluk belgesi alma zorunluluğu getirilmiştir.
Getirilen bu zorunluluk, bazı konuların detaylı bir şekilde ortaya konmasını gerekli
kılmaktadır.
2. EN15085 STANDART DİZİSİ
DIN EN 15085 standartları dizisi, bir demiryolu aracının; üretim öncesi, üretim ve üretim
sonrası aşamalarını takip edecek şekilde düzenlenmiştir.
55. 14
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları
VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
Standart, aşağıdaki bölümlerden oluşur:
Bölüm 1: Genel
Standartın kullanımı ve yapısı ile ilgili genel bilgileri ve tanımları içerir
Bölüm 2: Kaynaklı üretim yapan işletmelerin sertifikalandırılması /Kalite beklentileri
Bu alanda üretim, tamir veya yenileme yapmak isteyen işletmelerin, yaptıkları iş ile bağlantılı
olarak, yerine getirmesi gereken koşulları tanımlar. Bu koşullar kapsamında; personel gereksinim-
leri (nitelik olarak), altyapı/donanım gerekleri ve kullanılacak kaynak yöntemleri/malzemelerle
ilgili gerekler tanımlanır.
Bölüm 3: Tasarım gerekleri
Tasarım aşamasında dikkat edilmesi gereken noktalar (örneğin, kalite sınıfları, kabul kriterleri
gibi) bu kısımda yer alır.
Bölüm 4: Üretim gerekleri
Üretim aşamasında dikkat edilecek noktalar, üretim dokümanları, üretimde yer alan personel
vb. konular bu bölümde ele alınır.
Bölüm 5: Test ve dokümantasyon
Üretim sonrası yapılması gereken kontroller, bu alanda çalışan personelin niteliği ve tutulacak
kayıtlarla ilgili bilgiler bu kısımda yer almaktadır.
3. GENEL GEREKLER
Tasarım paketi veya müşteri (örneğin TCDD) genel olarak bitmiş ürüne ait özellikleri ta-
nımlar. Bu ürünün ortaya çıkarılmasında hangi kaynak yönteminin/yöntemlerinin kullanılacağı
konusunda kısıtlama getirmez (bazı durumlarda gerek teknik resimlerde, gerekse şartnamelerde
özellikle belirtilen yöntemler olabilir).
Dolayısı ile üretici aşağıdakilerin seçiminde tam bir özgürlüğe sahiptir:
« Kaynak yöntemi
« Kullanılacak sarf malzemesi (tel, elektrot, koruma gazı, toz)
« Birleşim şekli ve kaynak ağzı hazırlığı
Bu durum üreticilere, kaynak yöntemi/uygulaması seçiminde oldukça büyük bir esneklik sağ-
lamakla birlikte, birçok yükümlülük de getirmektedir.
56. 15
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
Üretici; proses üzerinde tam bir kontrole sahip olduğunu ve müşterinin istediği kalite dü-
zeyine erişebileceğini göstermelidir. Bunun için üreticinin EN15085-2 gereklerini yerine getirip
getirmediğinin denetlenip belgelenmesi gereklidir.
Denetleme ve dolayısı ile belgelendirme işleminin, firmanın altyapısı ve dolayısıyla üretim ka-
pasitesi ile doğrudan ilintisi vardır. Bu kapsamda belgelendirme 4 sınıfta toplanmıştır. Her sınıfta
demiryolu araçlarına ait hangi parça(lar)ın üretilebileceği, EN15085-2 standardında, paragraf 4’
te ve bilgi amaçlı olmak üzere Ek A olarak verilmiştir. Bununla birlikte, hangi parçanın hangi
sınıfta üretilebileceği, o parça üzerinde yer alan kaynak dikişlerinin performans ve test sınıfına
bağlı olarak belirlenir. Bununla ilgili açıklama aşağıdaki tablolar aracılığı ile verilmektedir. Dola-
yısıyla yeni tasarlanan parçaların hangi gruba dahil edileceği standart kapsamında verilen bilgiler
ile saptanabilir.
4. SERTİFİKA SINIFLARI
Sertifika (dolayısıyla üretici) sınıfları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre CL1 firmalar
demiryolu araçlarının kaynaklı üretimi, tamiri ve bakımı kapsamında tüm sınıflarda yer alan üre-
timleri yapabilirler. CL2 ve CL3 sınıflarındaki firmalar emniyet gereksinimi göreceli olarak daha
düşük olan parça veya komponentleri üretebilirler. CL4 olarak sınıflandırılan firmalar ise kaynaklı
üretim yapamazlar, ancak bu ürünlerin tasarımını yaparlar. CL 4 firmalar tasarladıkları ürünleri,
belgeli olmak kaydı ile diğer firmalara yaptırıp son montajını yapabilirler.
Tablo 1: Sertifika sınıfları
Tanım Sertifika sınıfı (CL)
Kaynak dikişi kalite sınıfı CP A’ dan CP D’ ye kadar kaynaklı bağlantı
üreten işletmeler. CL2, CL 3 ve CL 4’ ü kapsar.
CL 1
Kaynak dikişi kalite sınıfı CP C2’ den CP D’ ye kadar kaynaklı bağlantı
üreten işletmeler.
CL 2
Kaynak dikişi kalite sınıfı CP D kaynaklı bağlantı üreten işletmeler CL 3
Kendisi üretim yapmayan ancak, tasarlayan (demiryolu aracı veya parçası),
satın alıp monte eden veya satan işletmeler için. CL3 sertifika seviyesi
kaynaklı işler için sertifikalandırma gerekli değildir.
CL 4
5. KAYNAK DİKİŞİ PERFORMANS VE TEST SINIFLARI
Kaynak dikişi performans sınıflarını belirleyen kriterler, kaynak dikişi güvenlik sınıfı ve kay-
nak dikişlerinin yüklenme durumudur. Aşağıda verilmiş olan bu kriterler EN 15085-3 standadın-
da belirlenmiştir.
Güvenlik gereklerinin sınıflandırılması
Bir kaynak dikişinin hasarlanmasının Kişiler, Donanımlar ve Çevre üzerine etkileri aşağıdaki
gibi sınıflandırılır:
57. 16
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları
VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
Düşük
Hasar toplam fonksiyon üzerinde doğrudan bir etkiye sahip değildir ® Kişilerin yaralanması
ile sonuçlanan olay görülmez.
Orta
Hasar toplam fonksiyon üzerinde bir etkiye sahiptir ® Kişilerin yaralanması ile sonuçlanan
olaylar görülebilir.
Yüksek
Hasar toplam fonksiyon kaybına neden olabilir ®Kişilerin yaralanması ile sonuçlanan olaylar
görülür.
Yüklenme durumlarının sınıflandırılması
Tablo 2: Kaynak dikişleri yüklenme durumu
Yüklenme durumu
Yükleme faktörü (S)
Standart a göre yorulma
mukavemet değerleri
Tipik numunelerin yorulma testi değerleri
Opsiyon 1 Opsiyon 2
a
Yüksek ≥ 0,9 ≥ 0,8 ≥ 0,9
Orta 0,75 ≤ S 0,9 0,5≤ S 0,8 0,75 ≤ S 0,9
Düşük 0,75 0,5 0,75
a
Kati sınır değer için müşteri veya kabul yetkilisiyle karara varılmalıdır.
Yukarıdaki bilgiler ışığında, kaynak dikişi güvenlik gerekleri ile yüklenme durumuna bağlı
olarak kaynak dikişi performans sınıfları aşağıdaki tablo yardımı ile belirlenebilir.
Kaynak dikişi performans sınıfları (Tablo 2 - EN 15085-3)
Tablo 3: Kaynak dikişleri performans sınıfları
Yüklenme durumu Güvenlik gereği
Yüksek Orta Düşük
Yüksek CP A a
CP BC
CP C2
Orta CP Bb
CP C2 CP C3
Düşük CP C1 d
CP C3 CP D
58. 17
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
a
CP A kaynak performans sınıfı özel bir sınıftır. Tam nüfuziyetli ve üretim veya bakım esnasında muayene
edilmesinde tam erişilebilirliğe sahiptir.
b
Kaynak performans sınıfı CP B:
“CP B tam nüfuziyetli ve üretim ve bakım esnasında muayene edilmesinde tam erişilebilirliğe sahip
olduğunda Yüksek” emniyet kategorisine girer .
c
“Orta”güvenlikkategorisiiçinCPB;hacimselmuayeneninmümkünolmadığıkaynaklariçingeçerlidir.Bu
durumda, teknik resimde “orta güvenlik kategorisi / yüzey muayenesinin arttırılması gereklidir” şeklinde
özel bir uyarı yer almalı ve EN 15085-5:2007’deki Tablo 1’e göre muayeneler gerçekleştirilmelidir.
d
Kaynak Performans sınıfı CP C1:
CP C1 de hacimsel muayenenin mümkün olmadığı kaynaklar için geçerlidir. Bu durumda resimde
“yüzey muayenesi gerekli” ibaresi yazılmalı ve EN 15085-5:2007’deki Tablo 1’e göre muayeneler
gerçekleştirilmelidir.
Kaynak dikişi test sınıfları
Bunlara ek olarak tasarım aşamasında kaynak dikişlerinin hangi kapsamda test edileceğinin de
belirlenmiş olması gereklidir. Kaynak dikişi test sınıfları (CT) aşağıdaki tabloda verildiği gibidir.
Kaynak dikişi test sınıfları (Tablo 1 - EN 15085-5)
Tablo 4: Kaynak dikişi test sınıfları
Test sınıfı
Hacimsel testler
RT veya UT
Yüzey Testleri
MT veya PT
Gözle Muayene
VT
CT 1 %100
a
% 100 % 100
CT 2 % 10
a b
% 10
b
% 100
CT 3 Gerekmez Gerekmez % 100
CT 4 Gerekmez Gerekmez % 100
Belirtilen yüzdeler bir kaynak dikişinin incelenmesi gereken toplam uzunluğunu ifade eder. Dolayısıyla:
% 100: tüm yapı elemanlarının ve tüm kaynak dikişlerinin kontrolü
%10: tüm yapı elemanlarındaki toplam kaynak uzunluğunun %10’u veya 10 yapı elemanından birindeki
tüm kaynak uzunluğunun kontrolü.
Tablo 1’de belirtilen testler kaynaklı birleşimler için en düşük gereksinimleri belirtir. Malzemeye, tasarım
veya müşteri gereksinimlerine bağlı olarak ek testler gerekebilir.
Tüm tahribatsız muayene işelri (RT, UT, MT veya PT) EN 473’e göre sertifikalı personelce yapılmalı ve
raporlanmalıdır.
CT 1 ve CT 2 test sınıfları için gözle muayene, EN 473’e göre sertifikalı personel tarafından yapılmalı ve
raporlanmalıdır.
CT 3 test sınıfı için gözle muayene, üretici tarafından eğitilmiş bir personel tarafından yapılmalı ve
raporlanmalıdır.
CT 4 sınıfı için gözle muayene, en azından gözle muayene eğitim almış kaynakçılar tarafından yapılmalıdır.
Raporlama gerekli değildir.
59. 18
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları
VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
Kaynak dikişlerinin performans sınıfları ile test sınıfları arasında da ilişki kurulmuştur. Aşağı-
daki tabloda, hangi performans sınıfının ne kapsamda test edilmesi gerektiği görülebilir. Buradan
da anlaşılacağı üzere, kaynak dikişi performans sınıfı arttıkça, o kaynak dikişinden beklenenler ve
dolayısı ile o kaynak dikişine özel test gereksinimlerinde de artış görülmektedir.
Bu durum tasarım aşamasında yer alan mühendislere önemli sorumluluklar yüklemektedir.
Her kaynak dikişinin performans sınıfının, dolayısıyla test sınıfının ayrı ayrı belirlenmesi gerekli-
dir. Bunların sonucunda, söz konusu parça ya da komponentin hangi sınıf belgeye sahip bir firma
tarafında üretilebileceği de belirlenmektedir.
Tablo 5: Kaynak dikişi performans sınıfları ile kaynak dikişi test sınıfları arasındaki ilişki
(Tablo 3 - EN 15085-3)
Kaynak dikişi performans sınıfı (CP)
Kaynak dikişi test Sınıfı (CT)
Minimum gereksinim
CP A CT 1
CP B CT 2
CP C1 CT 2
CP C2 CT 3
CP C3 CT 4
CP D CT 4
6. PERSONEL GEREKSİNİMİ / KAYNAKÇILAR VE KAYNAK OPERATÖRLERİ
Tüm kaynakçılar aşağıdaki standartlara göre belgeli olmalıdır:
« Çelik Kaynakçıları EN 287-1
« Alüminyum Kaynakçıları EN ISO 9606-2
« Kaynak Operatörleri EN 1418
Belgelendirme aşağıdakiler tarafından yapılabilir:
• Akredite sınav / belgelendirme kuruluşu
• Üreticinin belgelendirmesini yapan kuruluşun yetkilendireceği kaynak koordinatörü
(belgelendirme kuruluşunun yapacağı sınav neticesinde).
Kaynakçıların belgelendirilmesi / önemli noktalar:
Üretimde köşe kaynağı yapılıyor ise;
« Köşe kaynağı için belgeli kaynakçılar gereklidir.
60. 19
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
Bu alanda sıklıkla karşılaşılan yanılgı, alın kaynağı sertifikasına sahip kaynakçıların köşe kay-
nağı da yapmaya yeterli olduğu şeklindedir.
Uygulanan her kaynak yöntemi ve kullanılan her malzeme grubu için en az iki belgeli kaynakçı
gereklidir.
Her kaynak düzeneği için en az iki yardımcı ve kaynak operatörü gereklidir.
Belgeli kaynakçı sayısı, üretim miktarı ile uyumlu olmalıdır.
7. PERSONEL GEREKSİNİMİ / KAYNAK KOORDİNASYONU – GÖZETİMİ
Kaynak koordinasyon personelinin görevleri ve sorumluluk alanları ISO 14731 standardında
tanımlanmıştır.
EN 15085 standadı kapsamında, yalnızca ISO 14731 ‘e uygun kalifikasyonu ve tecrübesi olan
kişiler sorumlu kaynak koordinasyon personeli olarak kabul edilirler. Firma belgelendirmesi kap-
samında, sorumlu personelin deneyim ve bilgi düzeyi belgelendirme kuruluşu tarafından denetim
sırasında yapılacak sınavda/mülakatta ölçülmelidir.
Yapılan sınavda/mülakatta en az aşağıdakilerin ölçülmesi gereklidir:
« Üretim gereklerine hakim olunması
« İlgili standartlar konusunda yeterli bilgiye sahip olunması
« Malzeme standartları, teslimat koşulları ve satın alma işlemleri
« Malzeme sertifikaları
« Dolgu malzemeleri seçimi ve bunların kullanımı ile ilgili koşullar
« Kaynakçıların belgelendirilmesi, doğru belgeye sahip kaynakçıların doğru görevlerde ça-
lıştırılması
« Kaynak dikişlerinin değerlendirilmesi konusunda yeterli bilgiye sahip olunması,
« Kalite sistemleri ve uygulamaları konusunda yeterli olunması
Kaynak koordinasyon personeli bu standartta 3 seviyede (A, B ve C) tanımlanmıştır:
Seviye A Geniş teknik bilgiye sahip
CL1, CL4 (yapılan işin sınıfına bağlı olarak)
• Uluslararası kaynak mühendisi (IWE) / Avrupa Kaynak Mühendisi (EWE), veya
• Uluslararası Kaynak Teknolojisti (IWT) / Avrupa Kaynak Teknolojisti (EWT).
Seviye B Spesifik teknik bilgiye sahip
CL2, CL4 (yapılan işin sınıfına bağlı olarak)
61. 20
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları
VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
• Uluslararası Kaynak Teknolojisti (IWT) /Avrupa Kaynak Teknolojisti (EWT), veya
• Uluslararası Kaynak Spesyilasti (IWS) / Avrupa Kaynak Spesyilasti (EWS)
Seviye C Temel teknik bilgiye sahip
CL4 (yapılan işin sınıfına bağlı olarak)
• Uluslararası Kaynak Spesyilasti (IWS) / Avrupa Kaynak Spesyilasti (EWS), veya
• Uluslararası Kaynak Pratisyeni (IWP) / Avrupa Kaynak Pratisyeni (EWP).
Kaynak koordinatörünün organizasyonel yapı içerisindeki yeri
Sorumlu kaynak gözetim personeli;
« EN 15085 ve ISO 14731 standartlarında belirtilen alanlarda yetkili ve sorumludur,
« Görev ve sorumluluklarını bağımsız olarak yerine getirebilmelidir,
« Gerekli yetki ile donatılmalıdır. Üretim tekniği ve kalite açısından mecburiyetlerden muaf
kılınmış ve karar yetkileri ile donatılmış olmalıdır.
Sorumlu kaynak kontrol personelini sınırlama olmadan temsile, yalnızca aynı veya daha üstü
kalifikasyona sahip kişiler yetkilidir.
Şirket sahipleri, müessese müdürleri, işletme müdürleri, üretim müdürleri CL1 işletmelerde
sorumlu kaynak koordinasyon personeli olarak kabul edilmezler (CL2 sınıfında mümkündür).
Bu kişilerin CL1 işletmelerde;
« Sorumlu kaynak koordinasyon personelinin temsilcisi olarak kabul edilmeleri mümkündür.
« Küçük işletmelerde sorumlu kaynak koordinasyon personeli olmaları mümkündür. Ancak
üretimde görevli ve en azından temel teknik bilgiye sahip bir vekili olması gereklidir.
Harici kaynak koordinatörünün çalıştırılması mümkündür, ancak:
« Her üretim alanı için yalnızca 1 harici kaynak koordinatörü görevlendirilebilir,
« Harici kaynak koordinatörünün en az 1 vekili olmalıdır. Bu vekil işletmenin kendi per-
soneli olmalıdır (CL3 ve CL4 firmalar için gerekli değil),
« Harici kaynak koordinatörünün üretici ile kontratsal bağlantısı bulunmalıdır,
« Minimum çalışma saati üretim miktarı ile orantılı olmalıdır,
« Harici kaynak koordinatörü 1’ den fazla işletme ile çalışabilir.
« İşletme sayısının 2’ yi geçmesi halinde müşteri onayı alınması gereklidir.
8. PERSONEL GEREKSİNİMİ / MUAYENE PERSONELİ
Her işletme, kaynak dikişlerinin kontrol edilmesi için uzman kontrol personeline yer vermeli-
dir. Tahribatsız muayeneler, uygun kalifikasyona sahip harici uzmanlar tarafından yapılabilir.
Bu uzman muayene personelinin EN 473 (Tahribatsız muayene personelinin vasıflandırılması
ve belgelendirilmesi) standardına göre belgeli olması gereklidir. Bu kişilere ait belgenin seviyesi,
yapacakları iş ile ilintilidir:
62. 21
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
« Uygulama için (PT, MT, RT, UT ve ET) için en az seviye 1
« Gözetim için en az seviye 2
Muayene kapsamı ve/veya uygulanacak muayene yöntemi tasarımcı tarafından belirlenen ko-
şullara veya ilgili muayene sınıfının gereklerine göre uygulanır.
Kaynak dikişlerinin EN 15085 standardı bölüm 3’ de verilen (düzensizliklerin için değerlendi-
rilme grupları) gerekleri karşıladığından emin olunması gereklidir.
9. KAYNAK TALİMATLARI (WPS)
CPA’ dan CP C3’ e kadar sınıflandırılmış kaynak dikişlerinin EN ISO 15607 ve kaynak yön-
temine bağlı olarak;
« EN ISO 15609,
« EN ISO 14555 veya
« EN ISO 15620
standardına uygun bir kaynak talimatına (WPS) göre yapılması gereklidir.
CP C4 sınıfı kaynaklar için kaynak talimatı (WPS), yalnızca müşteri talep ettiği taktirde gereklidir.
10. BELGENİN GEÇERLİLİĞİ
Yapılacak denetimin başarılı geçmesinin ardından düzenlenen belgenin geçerlilik süresi en
fazla 3 yıldır. Belge kullanımı ile ilgili önemli noktalar aşağıda sıralanmıştır:
« Belge yalnızca üzerinde yazılı adres ve isimdeki firma için geçerlidir.
« Belge içeriğinde tanımlı bilgilerde değişiklik olması durumunda üretici belgelendirme ku-
ruluşunu anında haberdar etmelidir.
« Geçerlilik süresi boyunca yıllık denetimler yapılarak, standart gereklerinin sağlanıp sağ-
lanmadığı denetlenir.
11. BELGELENDİRMEYE YETKİLİ KURULUŞLAR
EN 15085-2 standardına göre belgelendirmelerin, bu konuda yetkili kuruluşlar yapılması ön-
görülmüştür. Bu konudaki bilgilendirme EN 15085-1 standardında bulunabilir. Buna göre, her
ülkenin demiryolu güvenliği konusunda yetkili olan resmi makamlarınca denetlenip onaylanan
uzman kuruluşlar, yine aynı resmi makam tarafıdan ayrıca yetkilendirilen denetçileri vasıtasıyla
denetim ve belgelendirme yapabilmektedir.
Belgelendirme firmalarının yetkilendirilmesi konusunun ulusal akreditasyon kapsamına alın-
ması çalışmaları yukarıda açıklanan uygulamaya paralel olarak devam etmektedir. Önümüzdeki
orta vadede beklenen, belgelendirme çalışmasının her iki uygulamayı (hem ulusal demiryolu gü-
venliği kuruluşu, hem de ulusal akreditasyon kuruluşu) da içerecek şekilde düzenlenmesidir. Bu
noktada göz önünde bulundurulan kriter, demiryolu taşımacılığının, gerek insan hayatı ve güven-
liği, gerekse yük güvenliği bakımından çok özel bir yeri olduğudur. Özellikle kaynaklı bağlantılar
üzerindeki yüklemelerin bu denli kritik olduğu bir uygulamada, belgelendirme işleminin de çok
yüksek derecede uzmanlık gerektirdiğinin unutulmaması gereklidir.
63. 22
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları
VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
KAYNAKLAR
[1] TS EN 15085-1; Welding of railway vehicles and components –Part 1: General
[2] TS EN 15085-2; Welding of railway vehicles and components –Part 2: Quality requirements
and certification of welding manufacturer
[3] TS EN 15085-3; Welding of railway vehicles and components –Part 3: Design
requirements
[4] TS EN 15085-4; Welding of railway vehicles and components –Part 4: Production
requirements
[5] TS EN 15085-5; Welding of railway vehicles and components –Part 5: Inspection, testing
and documentation
[6] Prof. Keitel, Stefan; European Quality Requirements acc. EN 15085 Welding in Railway
Vehicle Construction, AWST 2011 Antalya
64. 23
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
1
ULUSAL YETERLİLİK SİSTEMİNE GENEL BİR BAKIŞ
VE KAYNAKÇILIK YETERLİLİKLERİ
Yaprak AKÇAY1
, Ahmet GÖZÜKÜÇÜK2
Mesleki Yeterlilik Kurumu, Atatürk Bulvarı 227, Kavaklıdere, ANKARA
1
Mesleki Yeterlilik Kurumu, Sınav ve Belgelendirme Dairesi, Uzman Yardımcısı
Tel: +90 0312 4287208, Faks: +90 0312 4287207
2
Mesleki Yeterlilik Kurumu, Sınav ve Belgelendirme Dairesi, Daire Başkanı
Tel: +90 312 4287204, Faks: +90 0312 4287207
yakcay@myk.gov.tr1
• agozukucuk@myk.gov.tr2
ÖZET
Kaynaklı imalat, günümüzde birçok sanayi sektöründe ve çeşitli alanlarda yaygın olarak uygulanmak-
tadır. Bu durum, kaynaklı bağlantıların hedeflenen dayanımının ve kalite şartlarının sağlanmasında çeşitli
kalite unsurlarını ön plana çıkarmaktadır. Kalite unsurlarından birini, kaynak proseslerinin yürütülmesin-
den sorumlu nitelikli ve belgeli kaynak personeli oluşturmaktadır.
Bu çalışmada Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) sorumluluğunda işletilen Ulusal Yeterlilik Sisteminin
rolünden bahsedilerek, bu sistemi oluşturan alt sistemlere değinilecektir. Kaynaklı imalat alanında icra edi-
len plastik ve çelik kaynakçısı mesleklerine yönelik uluslararası standartlar dikkate alınarak, MYK tarafın-
dan ilgili taraflarla işbirliği içerisinde hazırlanan, bireylerin sahip olması gereken bilgi, beceri ve yetkinlikler
ile sınav ve belgelendirmeye yönelik kriterleri içeren Ulusal Yeterliliklere odaklanılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Kaynaklı imalat, Kalite, Ulusal Yeterlilik Sistemi, Uluslararası Standartlar, Ulu-
sal Yeterlilikler
ABSTRACT
Nowadays, welded products are widely used in many industry sectors and a variety of fields. This case
gives the strength of welded connections targeted and a range of components of quality in providing of qu-
ality specifications prominence. One of components of quality is qualified and certified welding personnel
responsible for carrying out welding process.
In this study, it is aimed to state the role of National Qualification System and the sub- systems of that
under the responsibility of Vocational Qualification Authority (VQA). It is also focused on National Quali-
fications, developed by VQA in cooperation with related parties, including knowledge, skills and competen-
ce which are supposed to be possessed by welders and criteria for testing and certification considering the
international standards for the occupations which are plastic and steel welders in welding manufacturing.
Key Words: Welding, Quality, National Qualification System, International Standards, National Qu-
alifications
65. 24
2
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları
VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
ULUSAL YETERLİLİK SİSTEMİNE GENEL BİR BAKIŞ
1
Ulusal Yeterlilik Sistemi, Ulusal Meslek Standartlarının ve bu standartlar ile uluslararası standartları
temel alan Ulusal Yeterliliklerin hazırlanması, söz konusu Ulusal Yeterlilikler dikkate alınarak sınav ve
belgelendirme süreçlerinin belirlenmesi ve Ulusal Yeterlilik Çerçevesinin (UYÇ) oluşturulmasına yönelik
faaliyetleri kapsar [1]. Bu faaliyetler, 5544 sayılı Kanun ile 21 Eylül 2006 tarihinde kurulmuş olan Mesleki
Yeterlilik Kurumu (MYK) sorumluluğunda yürütülür.
1.1. Mesleki Yeterlilik Kurumu
1.1.1. MYK’nın Görev ve Faaliyetleri
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ilgili kuruluşu olan MYK, kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve
mali özerkliğe sahip, özel bütçeli bir kamu kurumudur. Kurumun 5544 sayılı Kanunu kapsamında yer alan
görev ve yetkileri özetlenecek olursa;
Ulusal Yeterlilik Sistemini kurmak ve işletmek,
•
Ulusal Meslek Standartlarını ve Ulusal Yeterlilikleri hazırlayacak kurum ve kuruluşları yetkilen-
•
dirmek,
Ulusal Yeterliliklere göre sınav ve belgelendirme yapacak kurum/kuruluşları yetkilendirmek,
•
Teknik ve mesleki alanlarda Ulusal Meslek Standartlarına göre eğitim verilmesi amacıyla yükse-
•
köğretimde Yükseköğretim Kurulu ile ortaöğretimde Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği yapmak,
Ulusal Yeterliliklere göre eğitim ve öğretim kurumlarını ve programlarını akredite edecek kurum-
•
ları belirlemek,
Hayat boyu öğrenmeyi desteklemek ve teşvik etmek şeklinde sıralanabilir [1].
•
MYK, bahsedilen faaliyetlerin tümünü ilgili taraflarla işbirliği içerisinde yürütmekte olup, kamu, işçi ve
işveren taraflarının temsil edildiği üçlü bir yapıda yönetilmektedir.
1.1.2. MYK’nın Teşkilat Yapısı
MYK; Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Sektör Komiteleri ve Başkanlık hizmet birimlerinden oluşmakta-
dır. Kurum teşkilat şeması Şekil 1.1’de sunulmuştur. Kurumun söz konusu görev ve faaliyetleri ana hizmet
birimleri ile danışma ve yardımcı hizmet birimleri tarafından gerçekleştirilmektedir. Ana hizmet birimlerini,
Meslek Standartları Dairesi Başkanlığı ve Sınav ve Belgelendirme Dairesi Başkanlığı ile danışma ve yardım-
cı hizmet birimlerini, Hukuk Müşavirliği ve İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı oluşturmaktadır [1].
Kurumun en üst karar organını Genel Kurul teşkil etmektedir. Genel Kurul, bünyesinde kurum faaliyet-
leri ile ilgili bakanlık, kurum/kuruluş ve sosyal taraf temsilcilerinin yer aldığı 39 üyeden oluşmaktadır [1].
Kurumun yürütme organı olan MYK Yönetim Kurulu üyeleri, üç yıllığına Genel Kurul tarafından, Ça-
lışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) temsilcileri arasından bir asıl ve bir yedek, Milli Eğitim Bakan-
lığı temsilcileri arasından bir asıl ve bir yedek, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) temsilcileri arasından bir asıl
ve bir yedek, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları temsilcileri arasından bir asıl ve bir yedek, işçi
sendikaları konfederasyonları temsilcileri arasından bir asıl ve bir yedek, işveren sendikaları konfederasyon-
ları temsilcileri arasından bir asıl ve bir yedek olmak üzere toplam altı asıl ve altı yedek üye olarak Genel
Kurul tarafından seçilmektedir [1].
Ayrıca, Kurum tarafından görevlendirilen kurum ve kuruluşlarca taslakları geliştirilen meslek standart-
larının ulusal meslek standardı ve yeterliliklerin de ulusal yeterlilik olarak kabul edilebilmesi için gerekli
teknik incelemeyi yapmak ve MYK Yönetim Kurulunun onayına sunmak üzere sektör komiteleri kurul-
maktadır. Sektör komiteleri, Milli Eğitim Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Yükseköğretim
Kurulu meslekle ilgili diğer bakanlıklar, işçi ve işveren kuruluşları, meslek kuruluşları ve MYK’nın birer
66. 25
3
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
temsilcisinden oluşmaktadır. Ayrıca, çalışmalara üniversitelerin ilgili bölümlerinden öğretim üyeleri de da-
nışman olarak davet edilebilir [1].
Şekil 1.1.: MYK Teşkilat Şeması [2]
1.2. Ulusal Yeterlilik Sisteminde Yürütülen Faaliyetler
1.2.1. Ulusal Meslek Standartları ve Standartların Hazırlanma Süreci
Ulusal Meslek Standardı (UMS), bir mesleğin başarı ile icra edilebilmesi için gerekli bilgi, beceri, tavır
ve tutumların neler olduğunu gösteren asgari normları içerir [3].
UMS’ler sektörü temsil edebilen ve yetkinliği olan iş dünyası aktörlerince katılımcı anlayışla hazırlanır.
Çünkü söz konusu standartlar, başta çalışanlar, eğitimciler ve işverenler olmak üzere, ilgili bütün kesimlere,
bir mesleğin başarı ile yürütülebilmesi için gerekli olan bilgi, beceri, tavır ve tutumlar hakkında bilgi sağla-
maktadır. Bu anlamda, sektörlere ve mesleklere ilişkin yetkinliği ve temsil gücü olan işçi, işveren, meslek
kuruluşları ve sivil toplum örgütleri UMS’lerin hazırlanmasında önemli bir rol üstlenmiştir.
Tabiplik, diş hekimliği, hemşirelik, ebelik, eczacılık, veterinerlik, mühendislik ve mimarlık ile en az
lisans düzeyinde eğitim veren ve mesleğe giriş şartları kanunla düzenlenmiş olan meslekler Mesleki Yeter-
lilik Kurumu mevzuatı kapsamı dışında olup bu meslekler haricinde standardı hazırlanabilecek meslekler,
iş piyasasının ve eğitim kurumlarının öncelikli ihtiyaçları ve sektör komitelerinin önerileri dikkate alınarak
tespit edilir. Meslek Standartları, işin/mesleğin hiyerarşik ve sistematik bir biçimde iş birimlerine (görev,
işlem, işlem basamağı vb.) ayrılmasını sağlayan iş analizi metodu ile geliştirilir. UMS’lerin özelliklerini
özetlemek gerekirse; kişinin yürütmesi gereken başlıca görevleri, sahip olması gereken bilgi, beceri ve dav-
ranışları, mesleki alanla ilgili sağlık, güvenlik ve çevre koruma konularındaki mevzuat ile idari ve teknik
gereklilikleri içerir. UMS’ler, mesleki yeterlilik seviyelerini yansıtır ve bu seviyeler uluslararası yeterlilik
seviyelerine uygun olarak belirlenir. Her kesimin anlayabileceği bir dille oluşturulan standartlar, açık ya da
gizli ayrımcılık unsurları içermezler [3].
UMS’ler, MYK tarafından görevlendirilen kurum ve kuruluşlara hazırlatılır ve görevlendirilecek kurum
ve kuruluşlar, MYK Yönetim Kurulu kararıyla belirlenir. UMS hazırlaması uygun bulunan kurum/kuru-
luşlarla MYK arasında işbirliği protokolü yapılır ve UMS taslakları oluşturulur. Söz konusu taslaklar, ilgili
67. 26
4
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları
VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
tarafların görüşünü almak üzere en az 1 ay süre ile kamuoyunun görüşüne sunulur. Gelen görüşlerden uy-
gun olanlar taslaklara yansıtılır ve nihai taslak ilgili sektör komitesi tarafından incelenir. Komite tarafından
uygun görülenler MYK Yönetim Kurulu onayına sunulur ve Yönetim Kurulu tarafından onaylanan taslaklar
resmi gazetede yayımlanarak UMS olarak yürürlüğe girer [3].
Şekil 1.2.: UMS Hazırlama Süreci
68. 27
5
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
1.2.2. Ulusal Yeterlilikler ve Yeterliliklerin Hazırlanma Süreci
Ulusal Yeterlilik (UY)ler, ulusal ya da uluslararası meslek standartlarına dayanan öğrenme ve değerlen-
dirme amaçlı kullanılan, bireyin sahip olması gereken bilgi, beceri ve yetkinliği içeren ve MYK tarafından
onaylanarak Ulusal Yeterlilik Çerçevesine yerleştirilen teknik dokümanlardır [4].
UY’ler dikkate alınarak MYK tarafından yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşlarınca sınav ve belge-
lendirme yapılmaktadır. Bu bağlamda, UY’lerin en belirgin özelliği, sınav ve belgelendirme süreçlerine girdi
teşkil etmesidir. UY’ler kapsamında, söz konusu yeterlilik belgesine sahip olmak isteyen adayların, nasıl bir
sınav ve belgelendirme süreçlerinden geçeceği, hangi kriterlere göre değerlendirileceği ve başarılı bir aday-
dan nelerin beklendiği gibi unsurlar yer almaktadır.
UY’ler, bağımsız olarak geliştirilebilen yeterlilik birimlerinin bir araya gelmesiyle hazırlanmaktadır. Bu
sayede bir yeterlilik için hazırlanan yeterlilik birimi başka bir yeterlilik kapsamında kullanılabilmektedir.
Ayrıca bireylerin önceden elde ettikleri yeterlilik birimleri yeni elde etmeyi istedikleri yeterliliğin kapsamın-
da yer almakta ise ve bu birimlerin yeni birimlerle bir araya gelmesi ilave bilgi, beceri ve yetkinlik gerektir-
miyorsa adaylar söz konusu yeterlilik birimlerine ilişkin sınavdan muaf tutulabilir. İlave öğrenme çıktıları
(ilave bilgi, beceri ve yetkinlik) gerektirdiği durumlarda aday tarafından bu öğrenme çıktılarının başarılıp
başarılmadığı da ölçme ve değerlendirmeye tabi tutulmalıdır. Yeterlilik birimlerinde, başarılı bir adayın ne-
leri yapması gerektiğini ifade eden öğrenme çıktıları ile o çıktıların başarılması için gerekli olan standartları
ifade eden başarım ölçütleri yer alır. Birimler kapsamında öğrenme çıktılarının ve başarım ölçütlerinin nasıl
ölçüleceği bir diğer ifadeyle adayların nasıl bir sınav sürecinden geçeceğine yönelik bilgiler yer almaktadır.
UY’ler, MYK tarafından yetkilendirilen kurum/kuruluşlarca hazırlanır. Bu kurum/kuruluşlar; örgün
ve yaygın eğitim ve öğretim kurumları, yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşları, Ulusal Meslek Standardı
(UMS) hazırlamış kuruluşlar (sektörü temsil edebilen ve yetkinliği olan iş dünyası aktörlerince), meslek
kuruluşları, personel belgelendirmesi yapan ve yetkilendirilmek üzere Kuruma ön başvuru yapmış kuruluş-
lardır [4].
UY taslakları yetkilendirilmiş kurum/kuruluş tarafından hazırlandıktan sonra kamuoyunun görüşünü
almak üzere yeterlilik taslağı en az 1 ay süre ile taslağı geliştiren kuruluşun internet sitesinde yayımlanır.
Gelen görüşler kuruluş ve MYK ile işbirliği içerisinde taslak yeterliliğe yansıtılır ve ilgili sektör komitesinin
değerlendirmesine sunulur. Sektör komitesinden gelen görüş ve öneriler doğrultusunda taslak yeterlilik
nihai halini alır ve MYK Yönetim Kuruluna sunulur. Yönetim Kurulu tarafından onaylanan yeterlilikler
Ulusal Yeterlilik Çerçevesine yerleştirilir [4].
69. 28
6
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları
VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
Şekil 1.3.: UY Hazırlama Süreci
70. 29
7
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
1.2.3. Ulusal Yeterlilik Çerçevesi
Hayat boyu öğrenme için Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (AYÇ), ülkelerin yeterlilik sistemlerinin daha
açık ve kolay anlaşılabilmesi için Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi tarafından 23 Nisan 2008 ta-
rihinde resmi olarak kabul edilmiştir. AYÇ, yeterliliklerin işverenlerce, bireylerce ve kurumlarca daha iyi
anlaşılmasını sağlayarak, işçilerin ve öğrenicilerin kendi yeterliliklerini diğer bir ülkede kullanabilmesinin
yolunu açmaktadır.
AYÇ Avrupa’daki farklı ülkeler ve sistemler arasında yeterliliklerin daha anlaşılır ve açık olmasını sağ-
lamak için bir karşılaştırma aracı gibi çalışan ve ülkelerin yeterlilik sistemlerinin birbirleriyle bağlantısını
sağlayan referanstır.
AYÇ’nin temelini sekiz ana yeterlilik seviyesi oluşturmaktadır. Bu seviyeler en temel öğrenme seviye-
sinden (seviye 1) en üst düzey öğrenme seviyesine (seviye 8) kadar geniş bir alanı kapsamaktadır. Genel
olarak seviye ne kadar artarsa kişiden beklenen bilgi, beceri ve yetkinlikler de o oranda artmaktadır.
AYÇ, hayat boyu öğrenmeyi geliştirmeye yönelik bir araç olarak, örgün ve yaygın eğitim ile informal
öğrenme sonucu elde edilen tüm seviyelerdeki öğrenme çıktılarına hitap etmektedir. 8 referans seviye öğren-
me çıktıları bazında tanımlanmaktadır. AYÇ, Avrupa eğitim ve öğretim sisteminin çok çeşitlilik gösterdiğini
ve ülkeler ve kurumlar arasında kıyaslama ve işbirliği yapabilmek için öğrenme çıktılarına bir yönelimin
gerekliliğini kabul etmektedir. Ülkelerin söz konusu eğitim ve öğretim sistemlerinin karşılaştırılması için
Ulusal Yeterlilik Çerçevelerini geliştirmeleri Hayat Boyu Öğrenme için Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Tav-
siye Kararında öngörülmektedir [5].
İlgili tavsiye kararında “Ulusal Yeterlilik Çerçevesi (UYÇ)” kavramı şu şekilde açıklanmaktadır [5]:
“Yeterliliklerin; başarılmış öğrenimlerin belirli seviyeleri için geliştirilmiş bir dizi ölçüte göre sınıf-
landırılmasını sağlayan, ulusal yeterlilik alt sistemlerini bütünleştirme ve koordine etmeyi, iş piyasası ve
sivil toplum açısından yeterliliklerin şeffaflığını, kalitesini, yeterliliklere erişim ve ilerleme imkânlarını
geliştirmeyi amaçlayan bir araçtır .”
5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunda Ulusal Yeterlilik Çerçevesi şu şekilde ifade edilmiştir [1]:
“Ulusal Yeterlilik Çerçevesi, AB tarafından benimsenen yeterlilik esaslarıyla uyumlu olacak şekilde
tasarlanan ve ilk, orta ve yüksek öğrenim dahil tüm teknik ve mesleki eğitim programları ile örgün, yay-
gın ve ilgili kurumların iznine dayalı programlarla kazanılan yeterlilik esaslarıdır.”
Ulusal Yeterlilik Çerçevesi farklı yeterliliklerin karşılaştırılabilirliğini ve kişinin, meslekler veya endüstri
sektörleri içerisinde veya arasında, bir seviyeden diğerine nasıl geçebileceğini gösterir.
Şekil 1.4.: Ulusal Yeterlilik Çerçevelerinin Avrupa Yeterlilik Çerçevesi ile İlişkilendirilmesi
71. 30
8
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları
VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
Ulusal Yeterlilik Çerçevesinin geliştirilmesi süreci, çeşitli paydaşların duyduğu güvenin teşvik edilmesi
ihtiyacını da dikkate almalıdır. Böylece paydaşlar ortaya çıkan çerçevenin doğruluğuna güven duyabile-
ceklerdir. Çerçeve geliştirilmesinde paydaşların tespit edilmesi ve diyalog aracılığıyla uzlaşma sağlayacak
mekanizmaların geliştirilmesi hayati önem taşımaktadır.
Mesleki Yeterlilik, Sınav ve Belgelendirme Yönetmeliğinde paydaşlarla ilgili olarak şu açıklama yapıl-
mıştır [4]:
“UYÇ ve UYÇ’deki seviyeler; Avrupa Parlamentosu ve Konseyi tarafından 23 Nisan 2008 tarihinde
kabul edilen “Hayat Boyu Öğrenmede Avrupa Yeterlilik Çerçevesi”ne uyumlu olarak MEB, YÖK ve diğer
ilgili tarafların görüşü alınarak Yönetim Kurulu tarafından belirlenir.”
Türkiye’de Ulusal Yeterlilik Çerçevesinin geliştirilmesine yönelik çalışmalar MYK sorumluluğunda ve
başta MEB ve YÖK olmak üzere ilgili tüm tarafların katılımıyla sürdürülmektedir.
1.2.4. Yetkilendirilmiş Belgelendirme Kuruluşları
UYÇ’de tanımlı Ulusal Yeterliliklere göre mesleki yeterlilik belgeleri MYK tarafından yetkilendirilmiş
belgelendirme kuruluşlarınca verilir. Mesleki Yeterlilik, Sınav ve Belgelendirme Yönetmeliğine göre [4]:
“Yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşu, bir personel belgelendirme kuruluşu olarak UYÇ’de tanımlı
ulusal yeterliliklere göre sınav ve belgelendirme faaliyetlerini yürüten, Türk Akreditasyon Kurumu ya
da Avrupa Akreditasyon Birliği bünyesinde çok taraflı tanıma anlaşması imzalamış başka akreditasyon
kurumlarınca ilgili yeterliliklerde TS EN ISO/IEC 17024 standardı şartlarına uygun oluşturulmuş sistem
dâhilinde akredite edilmiş ve Kurum tarafından yapılan inceleme, denetim ve değerlendirme sonucunda
Mesleki Yeterlilik, Sınav ve Belgelendirme Yönetmeliğinde tanımlanan şartları sağladığı tespit edilen
tüzel kişiliğe sahip kurum ve kuruluşlardır.”
MYK tarafından yetkilendirilmemiş hiçbir kişi, kurum ya da kuruluş Ulusal Yeterliliklere atıfta buluna-
rak sınav ve belgelendirme yapamamaktadırlar. Ancak, Ulusal Yeterliliklere göre yetkilendirilme talebinde
bulunan ve ilgili yeterlilikte akredite olmamış kuruluşlar, akreditasyon sürecinde kullanmak üzere ilgili
yeterliliklere atıf yaparak sınav ve belgelendirme faaliyetinde bulunmak için MYK’ya yetkilendirilme ön
başvurusu yapmaktadırlar. Yetkilendirme ön başvurusu, ilgili Ulusal Yeterlilikler kapsamında TS EN ISO/
IEC 17024 standardına göre akredite olmak isteyen kuruluşlara, akreditasyonu gerçekleştirecek kurum/
kuruluşa, ilgili yeterliliklerde akreditasyon şartlarına uygun sınav ve belgelendirme yaptıklarını kanıtlamak
ve akreditasyon sürecinde kullanmak açısından imkan sağlamaktadır [4]. İlgili kuruluşun yeterliliklere atıf
yapabilmesine ilişkin şartlar MYK tarafından belirlenmektedir ve kuruluşla bu konuda bir sözleşme imza-
lanmaktadır [4]. Yetkilendirme ön başvurusu yapmış kuruluşlar MYK onaylı belgeler veremezler sadece
ilgili yeterliliğe atıfta bulunarak sınav ve belgelendirme yapabilirler. Ancak, Kuruluşlar, akredite olduktan
ve MYK tarafından yetkilendirildikten sonra MYK onaylı Mesleki Yeterlilik Belgeleri verebilirler.
Ulusal Yeterliliklere göre belgelendirme için yapılacak sınavlarda kullanılacak sınav ve değerlendirme
materyali her bir yeterlilik için yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşlarınca hazırlanır. Yetkilendirilmiş
belgelendirme kuruluşlarınca hazırlanan sınav ve değerlendirme materyallerinin tamamı yetkilendirme ön-
cesinde MYK’ya teslim edilir. Sınav materyalleri MYK tarafından yeterliliklere göre gruplandırılarak ve
gizliliği sağlanarak muhafaza edilir. Yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşları bu materyallere yetkilendir-
meden sonra yapacağı eklemeleri ya da iptal ve değişiklikleri sınavlarda kullanıma almadan önce MYK’ya
iletir [4].
Sınav materyalleri teorik sınav soruları ve cevapları, pratik sınav soruları ve değerlendirme rehberleri,
sözlü sınav soruları ve cevapları, proje hazırlama soruları ve değerlendirme anahtarları, yazılım ve donanım
uygulama soruları ve değerlendirme rehberi, vaka analiz soruları ve çözümleri, hesaplama soruları ve çö-
zümleri ile sınavlarda adayların kullanacağı cevaplandırma-çözüm formları, değerlendirme formları, kontrol
listeleri, puanlama kılavuzları, şekil, grafik, tablo, resim, görüntü, ses kayıtları, iş yeri pratik değerlendirme
formları ve rehberleri vb. materyallerden oluşmaktadır.
MYK onaylı mesleki yeterlilik belgelerine sahip olmak isteyen adaylar MYK tarafından yetkilendirilmiş
belgelendirme kuruluşlarına başvuruda bulunurlar. Kuruluş tarafından yapılan inceleme ve değerlendirme
72. 31
9
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
sonucu uygun bulunan adaylar sınava alınırlar. Ulusal Yeterliliklerde tanımlanan kriterlere göre adaylar sı-
nav heyeti tarafından ölçme ve değerlendirmeye tabi tutulur. Belge almaya hak kazananların listesi MYK’ya
iletilir ve MYK tarafından belgeler düzenlenir.
2. ULUSAL YETERLİLİK SİSTEMİNDE AKREDİTASYON
2.1. Kalite ve Ulusal Yeterlilik Sisteminde Kalitenin Önemi
Kalite kişilere göre farklı biçimde algılanabilse de standartlara göre yapısal özellikler takımının şartları
yerine getirme derecesi olarak tanımlanır [6]. Bir diğer ifadeyle kalite bir mal veya hizmetin müşteri beklenti
ve gereksinimlerini karşılayabilme yeteneğidir. Bu yüzden kalite tanımı müşterilerle beraber yapılmalı ve bu
tanımın gereklilikleri yine müşteriler için hayata geçirilmelidir [7].
Açıklamalardan da anlaşıldığı üzere kalite müşteriler, prosesler ve ürünler ile ilgilidir. Müşteriler, bir
ürünü kullanan veya bir sürecin sonuçlarından etkilenen tüm taraflardır. Bu nedenle müşteriler iç ve dış
müşteriler şeklinde tanımlanmaktadır. Prosesler, müşteri için katma değer oluşturacak biçimde girdileri
çıktılara dönüştüren birbirleriyle ilgili veya etkileşimli faaliyetlerdir. Ürün ise sürecin sonucudur.
Ulusal Yeterlilik Sisteminde kalite ayrı bir önem teşkil etmektedir. Sisteme yönelik üç temel süreç
aktif rol almaktadır. Ulusal Meslek Standartlarının hazırlanması, söz konusu bu standartlar ile uluslararası
standartlar dikkate alınarak Ulusal Yeterliliklerin geliştirilmesi ve Ulusal Yeterlilikler kapsamında yer alan
kriterlere göre adayların sınav ve belgelendirmeye tabi tutulmasıdır. Anlatılanlar ışığında, Ulusal Meslek
Standartlarının, Ulusal Yeterlilikler için, Ulusal Yeterliliklerin ise sınav ve belgelendirme süreci için girdi
teşkil ettiği anlaşılmaktadır. Bu nedenlerle, ortaya çıkan standartların kalitesi yeterliliklerin kalitesini, yeter-
lilikler ise sınav süreci ile sınav sonucunda bireylere verilen belgelerin kalitesini etkilemektedir.
2.2. Ulusal Yeterlilik Sisteminde Kalite Güvencesi
Kalite güvencesi, TS EN ISO 9000 (Mayıs 2007) standardındaki tanıma göre; “kalite yönetiminin, ka-
lite şartlarının gerçekleştirilmesi için güvence sağlamaya odaklanan bölümü”dür [8].
Süreçler sonucunda verilen MYK Mesleki Yeterlilik Belgelerinin kalite güvencesinin sağlanmasına yö-
nelik çeşitli unsurlar geliştirilmiştir. Belli kriterler ışığında, Ulusal Meslek Standartlarının ve Ulusal Yeterli-
liklerin ilgili mesleğe yönelik deneyim sahibi, sektörünü temsil eden kurum/kuruluşlarca hazırlanması, yapı-
lan çalışmaların MYK tarafından belli kriterler ışığında detaylı incelenmesi ve varsa düzeltmelerin yapılması
için taslağı geliştiren kurum/kuruluşa bildirilmesi, hazırlanan taslakların kamunun görüşüne sunulması
ve kamu görüşü sonrası sektör komitesinde incelenmesi dokümanların kalite güvencesine yönelik izlenen
faaliyetlerdir. Ayrıca standartlar ve yeterlilikler, durağan olmayıp ilgili tarafların talep ve önerileri doğrultu-
sunda iş piyasasının değişen şartlarına uyum sağlamak amacıyla güncellenmektedir [3,4]. Kalite güvencesi-
ne yönelik bir diğer unsurda yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşların “TS EN ISO/IEC 17024 Personel
Belgelendirmesi yapan Kuruluşlar için Genel Şartlar” standardına göre akredite olmalarıdır. Akreditasyon
sonucunda kuruluşların başvuruları incelenmekte ve yapılan inceleme sonucunda gerekli görüldüğü takdir-
de kuruluş denetime tabii tutulmaktadır. Ayrıca söz konusu kuruluşların faaliyetlerinin, kayıtlarının ve dü-
zenlediği belgelerin MYK tarafından izlenmesine yönelik programlı veya programsız denetimlerin yapılması
veya yaptırılması da sistemin güvenirliğini arttırmaktadır [4].
2.3. Ulusal Yeterlilik Sisteminde Akreditasyonun Yeri
Akreditasyon sistemi incelenirken kalite, standart, standardizasyon, yönetim sistemleri ve uygunluk
değerlendirme gibi akreditasyonun alt yapısını oluşturan konular önemli bir yer tutmaktadır. Çünkü akredi-
tasyon gönüllülük esasına dayalı da olsa, uyulması gereken zorunlulukları da beraberinde getirmektedir [9].
Buradan hareketle kısaca “akreditasyon, bir test veya belgelendirme kuruluşunun verdiği belgenin güve-
nirliliğinin, tarafsızlığının ve doğruluğunun tanınması yani, test ve belgelendirme kuruluşunun test etmeye
veya belge vermeye yetkili olduğunun kabul edilmesi” olarak ifade edilmektedir [10].
73. 32
10
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları
VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
Gelişen teknoloji ile birlikte artış gösteren ürün çeşitliliği ve işlevselliği, beraberinde; kalite, teknik
emniyet, dayanıklılık, kullanım gayesine uygunluk gibi beklentilerin yerine getirilmesine dair güvence ara-
yışlarını ortaya çıkarmıştır. Bu arayışlara cevap teşkil etmek üzere, ürün ve üretime yönelik; belgelendirme,
muayene, test ve analiz hizmetleri “uygunluk değerlendirmesi” kavramı altında disipline edilmiş hale getiril-
mektedir [9]. TS EN 17000 Uygunluk Değerlendirmesi-Terimler, Tarifler ve Genel Prensipler Standardında
uygunluk değerlendirmesi “Bir ürün, proses, sistem, kişi veya kuruluş ile ilgili belirli şartların karşılandığı-
nın ispatı” şeklinde tanımlanmaktadır. Bu nedenle uygunluk değerlendirme alanı, uygunluk değerlendirme
kuruluşlarının akreditasyonu yanı sıra, deney, muayene ve belgelendirme gibi faaliyetleri içerir [11].
Açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, akredite olmuş kuruluş tarafından standartlara ve kalite gerekli-
liklerine uyulması gerekmektedir. Bu bağlamda, MYK tarafından yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşları
TS EN ISO/IEC 17024:2004 standardı ve kalite gerekliliklerine uyum göstermekle yükümlüdür. Söz konu-
su Standard, personel belgelendirmesi yapan kuruluşlar için genel kabul gören mukayese esaslarını gerçek-
leştirme ve teşvik etme amacıyla hazırlanmıştır [12]. Personel belgelendirme kuruluşlarının temel özelliği
adayların tarafsız kriterler eşliğinde ölçülmesine imkan sağlayan sınavların düzenlenmesidir. Bu nedenle
Standard, personel belgelendirme programı uygulayan belgelendirme kuruluşlarının tutarlı, karşılaştırılabi-
lir ve güvenilir bir biçimde işletilmelerini sağlayacak şartları belirlemektedir [12].
TS EN ISO/IEC 17024:2004 standardına göre [12];
“Belgelendirme kuruluşlarının ve onların belgelendirme programlarının ulusal ve uluslararası sevi-
yelerde kabul görmelerini kolaylaştırmak için bir temel oluşturmalıdır. Sadece personel belgelendirmesi
için programların geliştirilmesi ve sürdürülmesi, sistemlerinin uyumlulaştırılması, belgelerin karşılıklı
tanınması ve global personel teatisi için bir ortam oluşturabilir.”
MYK tarafından yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşları, ISO/IEC 17024 şartlarına uyum göster-
dikleri kanıtlanmış kuruluşlardır. Bu kuruluşlar tarafından verilen belgelerin kalite güvencesi sağlanarak
ulusal/uluslararası platformda tanınmaları amaçlanmıştır.
3. ULUSAL YETERLİLİK SİSTEMİNDE KAYNAKÇILIK ALANINDA KAYDEDİLEN GELİŞMELER
3.1. Kaynaklı İmalatta Kalite Unsurları
Kaynak iki parçanın ısı ve/veya basınç etkisi altında ergiyerek bir bütünü oluşturacak şekilde birleşti-
rilmesi işlemidir. Kaynak ile birleştirmenin amacı birleştirilen parçaların sürekli bir yapı oluşturmalarıdır
[13]. Kaynak, günümüzde mühendislik malzemelerini, özelliklede metalleri birleştirmenin en güvenilir, ve-
rimli ve ekonomik yoludur. Ürün gerçekleştirmede birleştirme ve kaynak işlemlerinin tercih edilmesinde tek
neden sadece ekonomik olması olmayıp, tek parça olarak üretilmesi mümkün olmayan ürün veya yapıların
üretilmesi ancak parçaların ayrı ayrı üretilip birleştirilmesiyle mümkündür [14].
Kaynaklı imalat günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle uygulama alanlarının tamamı-
nı saymak mümkün değildir. Ancak kaynağın önemli oranda değer kattığı ve kaynağın ön plana çıktığı sek-
törler dört grupta incelenebilir: Çelik ve Alüminyum Konstrüksiyonlar, basınçlı kaplar ve ekipmanlar, boru
hatları ve sistemleri, kazanlar, offshore yapılar, gemiler ve deniz taşıtları, karayolu taşıtları, demiryolları ve
demiryolu taşıtları, uzay ve havacılık, enerji santralleri, petro-kimya tesisleri, makine imalat sanayi, yakıt
depolama tesisleri ve diğer sektörler ve uygulamalardır [14].
Özel bir proses olan kaynaklı imalatın bu kadar yaygın olarak kullanılması kaynaklı bağlantıların hedef-
lenen dayanımının ve kalite şartlarının sağlanmasında çeşitli kalite unsurlarını ön plana çıkarmaktadır.
Kalite üründe kontrol edilemez. En pahalı ve gelişmiş yöntem olan tahribatsız muayene bile ürünün
kalitesini arttıramaz. Ürünün, üretim ve hizmet esnasında ciddi problemlere maruz kalmaması için tasarım
aşamasından, malzeme seçimine, üretimden son muayeneye kadar kontrollerinin sağlanması gerekir [15].
ISO 3834 “Metalik Malzemelerin Ergitme Kaynağı için Kalite Şartları” standardı söz konusu kontrollere
ilişkin yöntemlerin gerçekleştirilmesi ve potansiyel hataların kaynağına ilişkin alınması gereken önlemleri
tanımlar. ISO 3834-5 dokümanı kapsamında belli unsurlar altında kaynağın kalite şartlarını sunan birtakım
ISO dokümanlarına değinilmiştir. Söz konusu unsurlar; kaynakçılar ve kaynak operatörleri, kaynak koordi-
74. 33
11
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
nasyon personeli, tahribatsız muayene personeli, kaynak prosedür spesifikasyonları, kaynak yöntemlerinin
yeterliliği, kaynak sonrası ısıl işlemler, muayene ve kaynak esnasında uygulanan testler, muayene ve kaynak
sonrası uygulanan testler, ölçme, muayene ve test ekipmanlarının kalibrasyonu ve uygunluğunun doğrulan-
ması şeklinde sıralanmaktadır [15].
Uluslararası Kaynak Enstitüsü’ne göre kaynaklı imalatın kalitesini oluşturan unsurlar şu şekilde belir-
lenmiştir: Kaynaklı bağlantının tasarımı, malzemeler, kaynak personeli, kaynak prosesleri, kaynak hazırlığı,
işletmenin alt yapısı ve işçilik, kaynak sonrası ısıl işlemler ve muayeneler şeklinde sıralanmaktadır [16].
Anlatılanlar ışığında kalite unsurlarından birini, bir işletmede imalata uygun eşdeğer bir standarda göre
kalifiye edilmiş ve sertifikalandırılmış kaynakçıların, kaynaklı bağlantıları gerçekleştirmesi oluşturmaktadır.
3.2. Kaynakçılık Alanında Ulusal Yeterlilik Sisteminde Yapılan Çalışmalar
Mesleki Yeterlilik Kurumu, kaynakçılık alanında nitelikli ve belgeli işgücünün var olmasına yönelik
çeşitli faaliyetler yürütmüş ve yürütmektedir. MYK’nın yetkilendirdiği kurum/kuruluşlar tarafından kay-
nakçılık alanında hazırlanmış çeşitli Ulusal Meslek Standartları bulunmaktadır. Bu standartlar: Doğalgaz
Polietilen Boru Kaynakçısı-Seviye 3, Doğalgaz Polietilen Boru Kaynakçısı-Seviye 4, Doğal Gaz Çelik Boru
Kaynakçısı-Seviye 3, Otomotiv Kaynakçısı-Seviye 3, Otomotiv Kaynakçısı-Seviye 4 ve Ark Kaynakçısı-
Seviye 3’tür.
Ulusal Yeterlilikler, ulusal ya da uluslararası meslek standartları temel alınarak hazırlanmaktadır. Kay-
nakçılık alanında Uluslararası Standartlar dikkate alınarak geliştirilen Ulusal Yeterlilikler Tablo 3.1’de su-
nulmuştur.
Tablo 3.1 Kaynakçılık alanında uluslararası standartlar temel alınarak hazırlanan Ulusal Yeterlilikler [17]
Kaynakçılık Alanında Hazırlanan Ulusal
Yeterlilikler
Temel Alınan Uluslararası Standartlar
Plastik Kaynakçısı-Seviye 3 Ulusal Yeterliliği
TS EN 13067 Kaynakçı Nitelik Sınavları-Plastik
Kaynağı Yapan Personel-Kaynaklı Termoplastik
Birleştirmeler Standardı
Çelik Kaynakçısı-Seviye 3 Ulusal Yeterliliği
TS EN 287-1 “Kaynakçıların Ergitme Kaynağı
Yeterlilik Sınavı-Çelikler” Standardı
Alüminyum Kaynakçısı-Seviye 3 Ulusal
Yeterliliği
TS EN ISO 9606-2 Kaynakçıların Yeterlilik
Sınavı-Ergitme Kaynağı-Bölüm 2: Alüminyum ve
Alüminyum Alaşımları Standardı
Kaynak Operatörü-Seviye 4 Ulusal Yeterliliği
TS EN 1418 Kaynak Personeli- Metalik
Malzemelerin Tam Mekanize ve Otomatik Ergitme
Kaynağı için Kaynak Operatörlerinin ve Direnç
Kaynak Ayarcılarının Yeterlilik Sınavı Standardı
Direnç Kaynak Ayarcısı-Seviye 4 Ulusal
Yeterliliği
TS EN 1418 Kaynak Personeli- Metalik
Malzemelerin Tam Mekanize ve Otomatik Ergitme
Kaynağı için Kaynak Operatörlerinin ve Direnç
Kaynak Ayarcılarının Yeterlilik Sınavı Standardı
75. 34
12
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları
VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
Resim 3.1 Kaynakçılık alanında hazırlanan Ulusal Yeterlilikler
Kaynakçılık alanında uluslararası ve ulusal meslek standartları temel alınarak taslağı hazırlanmış ancak
henüz sektör komitesi aşamasında bulunan yeterlilikler Tablo 3.2’de sunulmuştur1
.
Tablo 3.2 Kaynakçılık alanında hazırlanmış taslak yeterlilikler [18]
Kaynakçılık Alanında Taslağı
Hazırlanan Yeterlilikler
Temel Alınan Ulusal ve Uluslararası Meslek Standardı
Doğal Gaz Polietilen Boru Kaynakçısı-
Seviye 4 taslak yeterliliği
TS EN 13067: Kaynakçı Nitelik Sınavları – Plâstik Kaynağı
Yapan Personel – Kaynaklı Termoplastik Birleştirmeler
Standardı ile 09UMS0005-4 Doğal Gaz Polietilen Boru
Kaynakçısı-Seviye 4 Ulusal Meslek Standardı
Doğal Gaz Polietilen Boru Kaynakçısı-
Seviye 3 taslak yeterliliği
TS EN 13067: Kaynakçı Nitelik Sınavları – Plâstik Kaynağı
Yapan Personel – Kaynaklı Termoplastik Birleştirmeler
Standardı ile 09UMS0005-3 Doğal Gaz Polietilen Boru
Kaynakçısı-Seviye 3 Ulusal Meslek Standardı
Doğalgaz Çelik Boru Kaynakçısı-Seviye 3
taslak yeterliliği
TS EN 287-1 Kaynakçıların Ergitme Kaynağı Yeterlilik
Sınavı-Çelikler” Standardı ile 09UMS0001-3 Doğalgaz
Çelik Boru Kaynakçısı-Seviye 3 Ulusal Meslek Standardı
Ulusal Yeterlilik Sistemi, kaynakçılık mesleğinde uluslararası standartların bulunduğu alanlarda, ül-
kemizde akredite olarak yürütülmekte olan belgelendirme faaliyetlerinin ortak bir çerçevede ve birbiri ile
kıyaslanabilir olmasını, söz konusu faaliyetlerin ölçme ve değerlendirme süreçlerinde kalite güvencesini ve
tüm ülke genelinde aynı standartlarda gerçekleştirilmesine imkan vermektedir. Ayrıca, uluslararası stan-
dartlarda yer yer ülkelerin kararına bırakılmış olan esnekliklerin, tüm ülkede ortak bir uygulama ışığında
yürütülebilmesi için uluslararası standartlarda tanımlanmayan sektörel ihtiyaçları kapsayacak yeterliliklerin
geliştirilmesini de sağlamaktadır.
1
08.09.2011 tarihi itibariyle görüş süreci tamamlanmış ve sektör komitesi aşamasında bulunan taslak
yeterlilikleri içermektedir.
76. 35
13
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
SONUÇ
MYK’nın en önemli görevlerinden biri Türk işgücünün küresel düzeyde rekabet edebilecek nitelik ve
hareketliliğe sahip olmasına katkıda bulunmaktır. Bunun için gerek MYK’nın yetkilendirdiği belgelendirme
kuruşları tarafından verilen mesleki yeterlilik belgelerinin gerek örgün, yaygın ve informal yollarla elde
edilen belgelerin Avrupa Yeterlilik Çerçevesine uyumlu bir yapıya sahip olması büyük önem taşımaktadır.
MYK bu kapsamda Avrupa Yeterlilikler Çerçevesiyle uyumlu Ulusal Yeterlilik Çerçevesinin geliştirilmesine
yönelik çalışmaları kendi sorumluluğunda ve ilgili tarafların katılımıyla yürütmektedir. MYK, mesleki ye-
terlilik belgelerinin adaylara verilmesine yönelik süreçlerin kalite güvencesini ise MYK tarafından işletilen
kalite güvence önlemlerine ek olarak TÜRKAK veya Avrupa Akreditasyon Birliği bünyesindeki çok taraflı
tanıma anlaşmasına taraf olan akreditasyon kuruluşları aracılığıyla sağlamaktadır.
Ülkemizde Ulusal Yeterlilik Sisteminde personel belgelendirmesine yönelik akredite faaliyetler yürütül-
mekte olup, kaynakçılık alanında ilk uygulamalar hayata geçirilmiştir. Plastik Kaynakçısı-Seviye 3 ile Çelik
Kaynakçısı-Seviye 3 alanlarında tüm süreçler tamamlanmış ve bu alanlarda yetkilendirilmiş belgelendirme
kuruluşları bulunmaktadır. Şimdiye kadar Plastik Kaynakçısı-Seviye 3 mesleğinde ilgili mesleğe yönelik
bilgi, beceri ve yetkinliğini kanıtlamış 380 bireye mesleki yeterlilik belgesi verilmiştir2
.
KAYNAKLAR
[1] 07 Ekim 2006 tarih ve 26312 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu.”
[2] http://www.myk.gov.tr/index.php/tr/teskilat (Erişim Tarihi: 25.08.2011).
[3] 05 Ekim 2007 tarih ve 26664 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Ulusal Meslek Standartlarının
Hazırlanması Hakkında Yönetmelik.”
[4] 30 Aralık 2008 tarih ve 27096 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Mesleki Yeterlilik, Sınav ve
Belgelendirme Yönetmeliği.”
[5] 23 Nisan 2008 tarihli ve 2008/C 111/01 sayılı “Hayat Boyu Öğrenme ile ilgili Avrupa Yeterlilik
Çerçevesinin Oluşturulmasına” Yönelik Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi Tavsiye Kararı.
[6] TSE, 2001, “TS-EN-ISO 9000:2000 Kalite Yönetim Sistemleri -Temel Kavramlar, Terimler ve Tarifleri”,
TSE Yayını, Ankara.
[7] Kemp, S., 2006, “Quality Management – Demystified”, McGraw Hill, New York.
[8] TSE, Mayıs 2007, “TS EN ISO 9000: Kalite Yönetim Sistemleri - Temel Esaslar, Terimler ve Tarifler”,
TSE Yayını, Ankara.
[9] Ceylan, M., Nisan 2009, “Türkiye’de Kalite Akreditasyonu ve TÜRKAK”, Muğla Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Muğla.
[10] İTO, 2004,”CE Rehberi”, İstanbul Ticaret Odası, İstanbul.
[11] TSE, Nisan 2006, “TS EN ISO 17000: Uygunluk Değerlendirmesi-Terimler, Tarifler ve Genel
Prensipler”, TSE Yayını, Ankara.
[12] TSE, Nisan 2004, “TS EN ISO 17024: Uygunluk Değerlendirmesi-Personel Belgelendirmesi Yapan
Kuruluşlar için Genel Şartlar”, TSE Yayını, Ankara.
[13] Anık, S., Tülbentçi, K., Kaluç, E.,1991,”Örtülü Elektrot İle Elektrik Ark Kaynağı”, Gedik Eğitim Vakfı
Yayını, İstanbul.
[14] Ayan, İ., 2010, “Kaynaklı İmalat Yapan İşletmelerde Uluslararası Sertifikasyon Sistemleri”, Dokuz
Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
[15] ISO, Aralık 2005, “ISO 3834-5: Metalik Malzemelerin Ergitme Kaynağı için Kalite Şartları”, ISO
Yayını, İsviçre.
[16] IIW, 2008, “Kaynak Koordinasyonundan Sorumlu Personelin Belgelendirilmesine ilişkin IIW
Düzenlemesi- Kaynak Koordinasyonundan Sorumlu Personelin Belgelendirilmesine ilişkin IIW Düzenlemelerinin
Uygulanması için Kurallar”, IIW Yayını, Portekiz.
[17]http://www.myk.gov.tr/index.php/tr/ulusal-yeterlilikler/kabul-edilen-yeterlilikler-listesi (Erişim
tarihi:11.10.2011).
[18] http://www.gazbir.com.tr/tr/dosya.asp?id=117 (Erişim tarihi:19.08.2011).
2
11.10.2011 tarihi itibariyle Plastik Kaynakçısı-Seviye 3 mesleğinde bireylere 380 mesleki yeterlilik bel-
gesi verilmiştir.
77. 36
14
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları
VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
ÖZGEÇMİŞLER
Ahmet GÖZÜKÜÇÜK
1971 yılında doğdu. 1994 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bö-
lümünü bitirdi.
1995 yılında Türk Standartları Enstitüsü Metroloji ve Kalibrasyon Merkezi Elektriksel Kalibrasyon
Laboratuarında çalışmaya başladı. 2000 yılından sonra TSE Personel Belgelendirme Müdürlüğünde Sistem
Çalışma Grubu üyesi ve Teknik Uzman olarak 5 yıl görev yaptı. Bu sürede Türkiye’de ilk olarak uluslararası
akredite bir Personel Belgelendirme Merkezinin kurulması ve geliştirilmesi çalışmalarında yer aldı.
2004-2006 yılları arasında aynı birimde Müdürlük görevini yürüttü. 2006-2007 yıllarında aynı kurumda
Stratejik Planlama ve Yönetim Müdürlüğü yaptı. Yönetim Sistemleri konusunda Avrupa Kalite Teşkilatı
Denetçi sertifikası bulunmakta olup TSE’de görev yaptığı dönemde denetçi ve baş denetçi olarak sistem
denetimleri yaptı.
Ekim 2007’den bu yana Mesleki Yeterlilik Kurumu Sınav ve Belgelendirme Dairesi Başkanlığı görevini
yürütmekte olan Ahmet GÖZÜKÜÇÜK iyi derecede İngilizce ve orta derecede Almanca bilmektedir.
Yaprak AKÇAY
1986 yılında Ankara’da doğdu. Lise eğitimini 2004 yılında Cumhuriyet Anadolu Lisesi’nde tamamladı.
2009 yılında Gazi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. Aynı yıl içerisinde Gazi
Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nde yüksek lisans programına başladı ve halen aynı bölümde
yüksek lisans öğrencisi olarak eğitim yaşamına devam etmektedir. İyi derece İngilizce bilen Yaprak AKÇAY,
Mayıs 2010 tarihinde Mesleki Yeterlilik Kurumu Sınav ve Belgelendirme Dairesinde Uzman Yardımcısı
olarak çalışmaya başlamış olup aynı birimde uzman yardımcısı olarak görevini sürdürmektedir.
78. 37
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
CANLI ÇELİK BORU HATLARINDA
HOT-TAP FİTTİNG KAYNAKÇI BELGELENDİRMESİ
M.Serhat ELHAN1
, Dr. Cevat ÖZARPA2
1
Yük. Metalurji Mühendisi, UGETAM, İstanbul, Türkiye,
selhan@ugetam.com.tr
2
Teknik İşler ve Onarım Müdürü, İGDAŞ, İstanbul, Türkiye,
cozarpa@igdas.com.tr
ÖZET
Basınçlı ve/veya akar haldeki petrol, petrol ürünleri ve gaz boru hatlarında sistemi ve akışı
durdurmadan hot-tap (canlı bağlantı ile) branşman veya deplase (boru hatlarının güzergah deği-
şikliği) operasyonlarında, boru hattına eklenecek fitting (bağlantı parçası) kaynaklı imalatı yapa-
cak kaynakçıların kalifiye olması gereklidir.Canlı (basınç altında) boru hattında kaynaklı imalat
yapılırken yakıp delme ve akışkanın ısı transferinden dolayı kayak bağlantısı veya çelik boruda
çatlama riski mevcuttur. API 1104 standardı canlı çelik boru hatlarında kaynaklı imalat yapacak
olan kaynakçıların kalifikasyonunu tanımlamıştır. Personel belgelendirmesi API 1104 standardı-
na göre yapılmalıdır.
Ülkemizde Hot-tap kaynağında güvenin sağlanabilmesi ve kalitenin yakalanabilmesi için ak-
reditasyon kapsamında belgelendirmeye ihtiyaç duyulmaktadır. UGETAM canlı boru hattında
kaynakçı belgelendirmesini akreditasyon kapsamına taşıyarak bu işte kalite seviyesini arttırmayı
hedeflemiştir. Bu bildiride; örnek bir çalışma olarak canlı çelik boru hattında çalışmalar yapan
İGDAŞ kaynakçılarının belgelendirme süreçleri ve yapılan çalışmalar sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Hot-tap fitting kaynağı, Akreditasyon, API 1104, Kaynakçı Belgelendirmesi
ABSTRACT
Welders working on the pressurized in-service pipelines and piping systems that contain cru-
de petroleum, petroleum products or fuel gases, must be qualified before operations like hot-tap
fitting welding. Hot Tapping is the ability to safely tie into a existing pressurized system while
it is on stream and under pressure. A special procedure is required to make a branch on the pipe
without interruption and leakage of the line contents. There are two primary issues with welding
on the pipelines. The first issue is to avoid “burning through,” where the welding arc causes the
pipe wall to be breached and the second issue is hydrogen cracking. For this reason, according
to an approved welding procedure, welders must perform the welding on the simulated pipes like
in-service pipelines . API 1104 is defined in under the terms of qualification of personnel docu-
mentation of a live steel pipeline.
Key words: Hot-Tap fitting welding, Acreditation, API 1104, Qualification of Welders
79. 38
Kaynak Mühendisliği ve Uygulamaları
VIII. ULUSAL KONGRE VE SERGİSİ
KAYNAK TEKNOLOJİSİ
1.GİRİŞ
Kaynak Tekniği Uygulamalarının; birçok sanayi kolunu ilgilendirmesi bakımından dünyada
olduğu gibi ülkemizde de önemi hızla artmaktadır (savunma sanayi, basınçlı kap imalatı, çelik
konstrüksiyon, boru hatları, gemi inşaat v.b.). Buna paralel olarak eğitimli, belgeli ve her düzey-
de nitelikli teknik eleman ihtiyacının karşılanması da ciddi bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır.
Ülkemiz sanayinin gelişmesi, gelişen uluslararası rekabet ortamında kendisine yer edinebilmesi,
kaynak teknolojisi alanında dünyada yaşanan gelişmelerin izlenebilmesi ve ülke sanayisine kazan-
dırılması, projeler geliştirilmesi ve uygulamaya sokulabilmesi için bu konuda çalışan kişi, kurum
ve kuruluşlara önemli görevler düşmektedir.
Günümüzde ülkemizin ihtiyacı olan hamleleri gerçekleştirmeye yardımcı olan verimlilik ve et-
kinlikleri arttıran yenilikler yapılmalıdır. Bunlardan biri de teknik konularda çalışacak personelin
kalifikasyon belgelendirmesidir.
Hot-tap; içerisinde akışkan bulunan bir boru hattının, belli bir amaç doğrultusunda özel fit-
ting ve özel ekipman kullanılarak, akışı kesmeden güvenli bir şekilde delinmesi işlemidir. Yapılan
bu işlemde akışkanın boşaltılmasına gerek yoktur. Taşıma ve dağıtım hatlarında uygulanır. Çelik
hat üzerinde şebekenin genişlemesi amacıyla imalatı yapılan yeni hatlara tie-in (bağlantı) ve /
veya hot- tap yöntemiyle gaz verilmesi ve deplase işlemleri yapılabilir. Bu yöntemle sürekliliğin
esas olduğu boru hatlarından branşman almak veya hasarlı boru hattının onarımı çok daha pratik,
güvenli ve iletimde kesinti olmadan yapılabilmektedir. Çünkü sistemin anlık durmasının maliyeti
çok büyüktür.
Gaz akışını durdurmadan, deplase veya branşman hat alınması gerektiğinde, fittingi boruların
üzerine kaynaklama zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Oldukça riskli olan bu işlem, konusunda
tecrübeli personel tarafından yapılmalıdır.
2. KALİTE VE AKREDİTASYON
İçinde yaşadığımız yüzyılda çağa damgasını vuracak firmalar bilgiyi katma değer haline getire-
bilenlerdir. Bu da rakiplerine karşı ciddi avantaj sağlayacaktır. Bu noktada devreye kalite kavramı
girmekte ve önem kazanmaktadır. Günümüzde yüksek rekabet gücüne sahip kuruluşlarda kalite
yönetiminin temeli sürekli gelişmeye dayalıdır.
Akreditasyon bir kurumun, belgelendirme ve muayene kuruluşlarının ve laboratuarların,
üçüncü bir tarafça belirlenen ulusal ve/veya uluslararası kriterlere (standartlara) göre çalıştığı-
nın, bağımsız ve tarafsız bir kuruluş tarafından onaylanması ve düzenli aralıklarla denetlenme-
sidir. Teknik yeterliliğin güvenilir bir göstergesi olan akreditasyon, uluslararası düzeyde yüksek
saygınlığı da beraberinde getirir. Akreditasyon, uygunluk değerlendirme faaliyetlerinin yeterlilik
ve bütünlüğüne sağladığı güven açısından kamu otoritelerinin ve hükümetlerin sağlık, refah, gü-
venlik ve çevre konularındaki tedbir politikaları ve düzenlemelerinin uygulanmasında önemli bir
araç olarak kullanılmaktadır. Ülkelerin ulusal boyutta uyguladıkları teknik düzenlemelerin ulus-
lararası ticarette engel haline gelmemesi için standart ve uygunluk değerlendirmesi yöntemlerinin
karşılıklı tanınması, gereksiz düzenleme ya da ayrımcı uygulama yapılmasından kaçınılması ve
uygulamada şeffaflığın sağlanması gerekmektedir. Bu bağlamda, ülkelerin ürettikleri ürünlerin
taşıması gereken şartları karşılayıp karşılamadığını kontrol eden, tarafsız ve bağımsız deney ve
belgelendirme kuruluşlarının yeterliliği büyük önem arz etmektedir. Bu suretle ürün/hizmet, sis-
tem, personel ve laboratuar belgelerinin ulusal ve uluslararası alanda kabulünü temin etme görevi
TÜRKAK ( Türk Akreditasyon Kurumu)’a verilmiştir.
TÜRKAK’ın gerçekleştirdiği akreditasyon işlemleri uluslararası standartlar esas alınarak ger-
çekleştirilmektedir. Bu standartlar;
