Mihluze Uribe Kosta lehiaketako ikasketa materialaren bigarren atala da hau. Uribe Kostako Inguruneari buruzkoa, hain zuzen ere.

2. ERLIEBEA ETA PAISAIA
Uribe Kosta itsasertzean kokatutako
eskualdea da, Kantauri itsasoak
bustitzen ditu gure lurrak. Ia osorik
Butroe haranean zehar eta kostaldeko
lurretan dago.
Altuera txikiko eskualdea da, ez dago
gailur garairik eta eremu lauak dira
nagusi.
Bizkaiko kostaldeak labar handiak eta
hareatza txikiak ditu. Harritsua da
guztiz eta mendiak paraje ditu. Bizkaiko
kostaldeko mendiak lerrokatuta daude,
itsasoaren parean.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
Butroe harana
2. Atala: INGURUNEA

3. IBAIAK
Kantauri isurialdeko ibaiak laburrak eta
emari handikoak dira. Ur-etorri
erregularra dute urtean zehar, euria sarri
egiten duelako.
Aipatzeko moduko ibai bi ditugu gurean:
Butroe itsasadarra eta Nerbioi ibaia.
Lehenengoren bokalean hondartza eta
dunak ageri dira. Bigarrenarenean
ostera, hondartza, duna eta padurak.
Erreka txikiagoak ere badira, euren urak
aurreko ibaietara isurtzen dituztenak.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
Nerbioi ibaia
2. Atala: INGURUNEA

4. KLIMA
Klima ozeanikoa dugu Uribe Kostan. Itsasoak tenperatura epeldu egiten du,
beraz, oso tenperatura leunak izaten dira gure eskualdean.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

5. Euria
Euria sarri egiten du. Sopelako Marik
eta Urdulizko Terek Xirimiria modu
berezi batean izendatzen dute:
Euri Uberra
Ekaitza dagoenean, Marik eta Terek diotenez,
“lehenengo dator yusturi, ta gero truboi”
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

6. Haizea
Uribe Kostan haizea itsasotik datorrenean, hezetasuna dakar eta barrualdetik
datorrenean ordea, lehorragoa da. Jose Luisek eta Clarak azaltzen digute
itsasoko haize horri “Haize Gallegoa” deitzen zaiola.
Galernak ere uda partean ohikoak dira, Faustinok azaltzen digun bezala.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

7. LANDARETZA
Landaretza atlantikoa deritzona dugu gurean.
Baso atlantikoen artean pagadiak eta hariztiak nabarmentzen dira. Gaztainondoa eta
eukaliptoa ere ohikoak izaten dira. Lizarra, gorostia, makala, gurbitza eta beste espezie
batuk ere aurki daitezke. Zuhaixken artean, irak (iratzea) eta oteak dira nagusi.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

8. ANIMALIAK. Ugaztunak
Ugaztunak animalia ornodunak dira. Azala ilez estalita izaten dute. Biparoak dira:
Amaren sabelaren barruan garatzen dira.
Berangoko Juanek inguruan Luki (azeri) eta basakatu asko daudela azaltzen digu.
Basurdeak ere badaude Uribe Kostan.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

9. ANIMALIAK. Ugaztunak
Hegoak izan arren, saguzarra
ugaztuna da.
Gauza bera gertatzen da balearekin.
Itsasoan bizi bada ere, amaren sabeletik
jaiotzen da
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

10. ANIMALIAK. Hegaztiak
Hegaztiak animalia ornoduanak dira. Azala lumaz estalita izaten dute. Obiparoak
dira, hau da, arrautzen bidez ugaltzen dira.
Galeperra
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

11. ANIMALIAK. Hegaztiak
Uribe Kosta itsasertzean kokatuta dagoenez gero, oso ohikoak dira itsasoko txoriak.
Itsas txoria edo kalatxoria
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

12. ANIMALIAK. Hegaztiak
Mirua
Uribe Kostan Beleari
Erroia deitzen zaio
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

13. ANIMALIAK. Hegaztiak
Txorien gaineko siniskerak ohikoak dira.
Mari Terek Kukuari buruzkoa kontatuko digu:
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

14. ANIMALIAK: Arrainak
Arrainak uretako animalia ornodunak dira. Igeri egiteko hegalak izaten dituzte
orokorrean. Gorputza ezkataz estalita izaten dute eta obiparoak dira. Zakatzen bidez
hartzen dute arnasa.
Kostaldean ohikoa izaten
da Durdoa arrantzatzea
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

15. ANIMALIAK: Arrainak
Arrainak sardatan batzen dira askotan.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

16. ANIMALIAK: Anfibioak
Anfibioak uretan nahiz lehorrean bizi diren animalia ornodunak dira. Beti ere
ingurune hezeetan egoten dira.
Jose Migelen arabera, zapuak
onak dira lurrarentzat, baina
esalege denez zorte txarra
dakartela jendeak antzinean hil
egiten zituen.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

17. ANIMALIAK: Narrastiak
Narrastiak lehorreko ornodunak dira. Dena den, badaude uretan ibiltzen direnak ere.
Batzuek lau hanka dituzte, beste batzek ez dute hankarik. Narras ibiltzen dira,
arrastaka. Azala ezkataz estalita dute. Obiparoak dira.
Luisek dioenez, Uribe
Kostan 2 metroko sugeak
ere ikusi izan dira!
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

18. ANIMALIAK: Animalia ornobakoak
Animalia ornobakoek ez dute orno edo bizkarrezurrik. Batzuetan, azal
lodi edo oskola izaten dute, gorputza babesteko.
Moluskuak oskoldunak (garroak
eta maskorra dituzte) edo
oskolbakoak (azal bigunekoak)
izan daitezke. Lolaren esanetan,
lehen Uribe Kostako Kostaldean
askoz molusku gehiago zeuden.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

19. HIZTEGIA: animaliak
Barakila
Barea
Elaia
Enara, hegabera
Gauna
Armiarmak egiten duen sarea
Hamarratza
Olagarroa
Marrajoa
Tiburoia
Sarda
Arrain taldea
Sugendila
Sugandila
Txirpilota
Pinpilinpauxa
Ugaraxoa
Igela
Urandra
Anfibioen taldeko animalia, sugendilaren antzekoa, baina handiagoa
Lukia
Azeria
Erroia
Belea
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

20. LANDAREAK
Hona hemen gure inguruan aurkituko ditugun landareetako batzuk
Gorostia
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

21. ARBOLAK
Uribe Kosta inguruko berezko arbolak dira
Haritza eta Artea. Gerora landatzen hasi ziren
Pinua edota Eukaliptua
Haritza, edo Uribe Kostan,
Haretza
Artea
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

22. ARBOLAK
Dionisioak azaltzen
digunez, Uribe Kostan
ENBORRAri
MAKURRA esaten
zaio
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

23. FRUTA ARBOLAK
Uribe Kostan fruta arbolarik
ohikoena sagarrondoa da
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

24. FRUITUAK
Loreetatik sortzen dira fruituak, eta hauek ematen dituzte haziak.
Fruitu batzuk jan egiten dira, adibidez, gaztainak
gaztainondoa
Gaztainen pintxodun
zorroa Txirtiloa da
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

25. FRUTAK
Sagarrez gain, inguruko baserrietan bazeuden
bestelako frutak
madariak
Okaranak
mahatsak
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
Irasagar edo
menbriloa
2. Atala: INGURUNEA

26. SENDABELARRAK
Asunen sustraien ura ona omen da katarroarentzako eta
baita koloesterolarentzako ere
Asuna
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

27. SENDABELARRAK
Kostaldean itsas belarrak bildu eta saldu
egiten ziren, ondoren botikak egiteko.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

28. SENDABELARRAK
mantzanilea
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

29. HIZTEGIA: Ingurunea
Abaroa
Zuhaizpeko bebesgunea, gerizpea
Ihiztokia
Putzua
Labarra
Itsasbazterreko amildegia
Landamina
Loreak hazten diren larrea edo zelaia
Lantzarra
Belar latzagoak hazten diren zelaia
Sakosta
Sakonune txikia
Zeharrunea
Leku edo gune laua
Enborra
Makurra
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala
2. Atala: INGURUNEA

30. Eta ikasitakoarekin,
Mihiluze lehiaketan
aurkituko dituzuen
frogak prestatu
ditzakezue!!
2. eta 3.
FROGAk:
TRIBUAREN
BERBAK
eta
EROGLIFIKOAK

31. 2. froga: TRIBUAREN BERBAK
Definizio bakoitzari berba bat dagokio. Huts eginez gero, asmatutako
berbak galdu eta abiapuntutik hasi beharko duzu berriro
Armiarmak egiten duen sarea
Sakonune txikia
Enborra, Uribe Kostan
Olagarroa
Bere sustraien ura katarroarentzako ona da
Uribe Kostako fruta arbolarik ohikoena
HITZAK
-Hamarratza
-Makurra
-Sakotxa
-Asuna
-Sagarrondoa
-Gauna

32. Erantzunak
Armiarmak egiten duen sarea: Gauna
Sakonune txikia: Sakotxa
Enborra, Uribe Kostan: Makurra
Olagarroa: Hamarratza
Bere sustraien ura katarroarentzako ona da: Asuna
Uribe Kostako fruta arbolarik ohikoena: Sagarrondoa

33. 3. froga: EROGLIFIKOAK
Bila ezazu irudi, hitz eta elementu desberdinek osatzen duten
eroglifiko honen erantzuna.
+D+A

34. Erantzuna
BASURDEA