MHLZ 2015 - 2. Atala (Ingurunea)

Mihiluze Uribe-KostaIkasketa materiala
2. atala:INGURUNEA

Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
- Uribe Kosta itsasertzean kokatutako
eskualdea da, Kantauri itsasoak bustitzen
ditu gure lurrak. Ia osorik Butroe
haranean zehar eta kostaldeko lurretan
dago.
- Altuera txikiko eskualdea da, ez dago
gailur garairik eta eremu lauak dira
nagusi.
- Bizkaiko kostaldeak labar handiak eta
hareatza txikiak ditu. Harritsua da
guztiz eta mendiak paraje ditu. Bizkaiko
kostaldeko mendiak lerrokatuta daude,
itsasoaren parean.
Butroe harana

- Kantauri isurialdeko ibaiak laburrak
eta emari handikoak dira. Ur-etorri
erregularra dute urtean zehar, euria sarri
egiten duelako.
- Aipatzeko moduko ibai bi ditugu
gurean: Butroe itsasadarra eta Nerbioi
ibaia. Lehenengoren bokalean
hondartza eta dunak ageri dira.
Bigarrenarenean ostera, hondartza,
duna eta padurak.
- Erreka txikiagoak ere badira, euren
urak aurreko ibaietara isurtzen
dituztenak.
Nerbioi ibaia

Klima ozeanikoa dugu Uribe Kostan. Itsasoak tenperatura epeldu egiten du,
beraz, oso tenperatura leunak izaten dira gure eskualdean.

Euria sarri egiten du. Sopelako Marik
eta Urdulizko Terek Xirimiria modu
berezi batean izendatzen dute:
Euri Uberra
Ekaitza dagoenean, Marik eta Terek diotenez,
“lehenengo dator yusturi, ta gero truboi”

Uribe Kostan haizea itsasotik datorrenean, hezetasuna dakar eta barrualdetik
datorrenean ordea, lehorragoa da. Jose Luisek eta Clarak azaltzen digute
itsasoko haize horri “Haize Gallegoa” deitzen zaiola.
Galernak ere uda partean ohikoak dira, Faustinok azaltzen digun bezala.

Berangoko Juanek inguruan Luki (azeri) eta basakatu asko daudela azaltzen digu.
Basurdeak ere badaude Uribe Kostan.
Ugaztunak animalia ornodunak dira. Azala ilez estalita izaten dute. Biparoak dira:
Amaren sabelaren barruan garatzen dira.

Hegoak izan arren, saguzarra
ugaztuna da.
Gauza bera gertatzen da balearekin.
Itsasoan bizi bada ere, amaren sabeletik
jaiotzen da

Hegaztiak animalia ornoduanak dira. Azala lumaz estalita izaten dute. Obiparoak
dira, hau da, arrautzen bidez ugaltzen dira.
Galeperra

Uribe Kosta itsasertzean kokatuta dagoenez gero, oso ohikoak dira itsasoko txoriak.
Itsas txoria edo kalatxoria

Mirua
Uribe Kostan Beleari
Erroia deitzen zaio

Txorien gaineko siniskerak ohikoak dira.
Mari Terek Kukuari buruzkoa kontatuko digu:

Arrainak uretako animalia ornodunak dira. Igeri egiteko hegalak izaten dituzte
orokorrean. Gorputza ezkataz estalita izaten dute eta obiparoak dira. Zakatzen bidez
hartzen dute arnasa.
Kostaldean ohikoa izaten
da Durdoa arrantzatzea

Arrainak sardatan batzen dira askotan.

Anfibioak uretan nahiz lehorrean bizi diren animalia ornodunak dira. Beti ere
ingurune hezeetan egoten dira.
Jose Migelen arabera, zapuak
onak dira lurrarentzat, baina
esalege denez zorte txarra
dakartela jendeak antzinean hil
egiten zituen.

Narrastiak lehorreko ornodunak dira. Dena den, badaude uretan ibiltzen direnak ere.
Batzuek lau hanka dituzte, beste batzuek ez dute hankarik. Narras ibiltzen dira,
arrastaka. Azala ezkataz estalita dute. Obiparoak dira.
Luisek dioenez, Uribe
Kostan 2 metroko sugeak
ere ikusi izan dira!

Animalia ornobakoek ez dute orno edo bizkarrezurrik. Batzuetan, azal
lodi edo oskola izaten dute, gorputza babesteko.
Moluskuak oskoldunak (garroak
eta maskorra dituzte) edo
oskolbakoak (azal bigunekoak)
izan daitezke. Lolaren esanetan,
lehen Uribe Kostako Kostaldean
askoz molusku gehiago zeuden.

Barakila Barea
Elaia Enara, hegabera
Gauna Armiarmak egiten duen sarea
Hamarratza Olagarroa
Marrajoa Tiburoia
Sarda Arrain taldea
Sugendila Sugandila
Txirpilota Pinpilinpauxa
Ugaraxoa Igela
Urandra Anfibioen taldeko animalia, sugendilaren antzekoa, baina
handiagoa
Lukia Azeria
Erroia Belea

Hona hemen gure inguruan aurkituko ditugun landareetako batzuk
Gorostia
Landaretza atlantikoa deritzona dugu gurean.

Haritza, edo Uribe Kostan,
Haretza
Artea
Uribe Kosta inguruko berezko arbolak dira
pagoa, haritza eta artea. Gerora landatzen hasi
ziren Pinua edota Eukaliptua

Dionisioak azaltzen
digunez, Uribe Kostan
ENBORRAri
MAKURRA esaten
zaio

Uribe Kostan fruta arbolarik
ohikoena sagarrondoa da

Loreetatik sortzen dira fruituak, eta hauek ematen
dituzte haziak. Fruitu batzuk jan egiten dira, adibidez,
gaztainak.
gaztainondoa
Gaztainen pintxodun
zorroa Txirtiloa da

Okaranak
madariak
Sagarrez gain, inguruko baserrietan bazeuden
bestelako frutak
Irasagar edo
menbriloa
mahatsak

Asuna
Asunen sustraien ura ona omen da katarroarentzako eta
baita koloesterolarentzako ere

Kostaldean itsas belarrak bildu eta saldu
egiten ziren, ondoren botikak egiteko.

mantzanilea

Abaroa Zuhaizpeko bebesgunea, gerizpea
Ihiztokia Putzua
Labarra Itsasbazterreko amildegia
Landamina Loreak hazten diren larrea edo zelaia
Lantzarra Belar latzagoak hazten diren zelaia
Sakosta Sakonune txikia
Zeharrunea Leku edo gune laua
Enborra Makurra

2. eta 3.
FROGAk:
TRIBUAREN
BERBAK
eta
EROGLIFIKOAK
Eta ikasitakoarekin,
Mihiluze lehiaketan
aurkituko dituzuen
frogak prestatu
ditzakezue!!

2. froga: TRIBUAREN BERBAK
Definizio bakoitzari berba bat dagokio. Huts eginez gero, asmatutako
berbak galdu eta abiapuntutik hasi beharko duzu berriro
HITZAK
-Hamarratza
-Makurra
-Sakotxa
-Asuna
-Sagarrondoa
-Gauna
Armiarmak egiten duen sarea
Sakonune txikia
Enborra, Uribe Kostan
Olagarroa
Bere sustraien ura katarroarentzako ona da
Uribe Kostako fruta arbolarik ohikoena

Erantzunak
Armiarmak egiten duen sarea: Gauna
Sakonune txikia: Sakotxa
Enborra, Uribe Kostan: Makurra
Olagarroa: Hamarratza
Bere sustraien ura katarroarentzako ona da: Asuna
Uribe Kostako fruta arbolarik ohikoena: Sagarrondoa

3. froga: EROGLIFIKOAK
Bila ezazu irudi, hitz eta elementu desberdinek osatzen duten
eroglifiko honen erantzuna.
+ D + A

MHLZ 2015 - 2. Atala (Ingurunea)

Recommended

Recommended

More Related Content

Featured

Featured (20)

MHLZ 2015 - 2. Atala (Ingurunea)