भारतामधेअनेक अधिक रोजगार 
कसेतयार करु शकाल ? 
The Analysis 
भारतामधे अनेक अधिक रोजगार 
कसेतयार करु शकाल ?
अनेक अधिक नोकर्ााअसणेमहत्वाचेआहेकारण.... 
भारताची लोकसंख्र्ा वाढत आहेत्र्ामुळे तरुणांची संख्र्ा वाढत आहे!! 
२०११ मध्र्े ११९२ दशलक्ष 
३३६ ७४७ ९८ 
<१५ वषे १५-६० वषे ६० वषे+ 
३३६ ८५९ १४३ 
२०२१ मािे १३३९ दशलक्ष 
नाहीतर दडपलेला असंतोष असेल आणण शक्र्ता आहेकी सामाजजक अशांतता पसरेल. 
The Analysis 
अनेकाधिक रोजगार 
म्हणून तरुणांची उजााजंुपण्र्ासाठी अनेक अधिक रोजगारांची गरज आहे! 
Source: Bureau of Population Projections for India & states 2001-2026, Census of India
पण कामासाठी सक्षम वय असलेल्या १०० लोकाांपैकी … 
भारतामध्ये 
अनेकाधिक रोजगार 
५३% ३% ४३% 
नोकरदार बेरोजगार रोजगार शोधत नाहीत असे 
चीन मधे ७१% ३% २६% 
भारतीय लोक नोकरी ममळवण्याचा प्रयत्न ही अगदी करीत नाहीत आणण म्हणूनच AskHOW (कसेववचारा) चा प्रश्न..... 
अधधक लोक वककफोसकमध्येसहभागी होण्यासाठी कसेप्रोत्साहहत कराल? 
ताांत्रिक भाषेत कामगार दल सहभागी होण्याचा दर कसा सुधाराल ? 
The Analysis Source: Bureau of Labor Statistics, US; http://www.bls.gov/fls/chartbook/2012/section2.pdf
अनेकाधिक रोजगार 
वाढत्या तरुण लोकसांख्येच्या अनुशांघानेनवीन नोकयाकननमाकण करण्याची सांख्या... 
२००१ २००६ २०११ २०२१ २०२१ 
एकूण लोकसांख्या (दशलक्षावधी) १११२ १२१० 
कामगार दल (दशलक्ष) ४३३ ४७८ ४८४ ४३% एल्पीआर ५७६ ७१% एलपीआर ७८२ 
भुतकाळाप्रमाणेजुळवणीकरीता नववन रोजगार ननमााण करणे 
The Analysis 
१३४० 
१३४० 
४६७ ४७४ 
५७६-४७४= ७८२-४७४= 
भारतामिे: १०२ चीन बरोबर 
जुळवणी करीता: ३०८ 
Source: Census of India; Report of the Working Group on Employment, Planning & Policy for the 12th Five Year Plan, Planning Commission 
वतकमान रोजगार (दशलक्षाविी) 
१०२८ 
४०३ 
आणण म्हणूनच AskHOW प्रश्न.... 
२०२१ पयंत भारत १०२ दशलक्ष रोजगार कसेननमाकण करणार? 
चीन ची बरोबरी करण्याकररता भारत ३०८ दशलक्ष रोजगार ननमाकण करण्यास महत्वाकाांक्षी आहे?
जॉब ग्रोथ ट्रॅक रेकॉर्क! २०००:३९७ दशलक्ष रोजगार 
The Analysis 
२००५:४५७ दशलक्ष रोजगार 
२०१०:४६० दशलक्ष रोजगार 
शेती उत्पादन बाांधकाम व्यापार इतर एकुण 
२००० २३८ ४४ १८ ३७ ६० ३९७ 
२००५ २५९ ५६ २६ ४३ ७३ ४५७ 
२०१० २४३ ४९ ५२ ४२ ७४ ४६० 
Source: Report of the Working Group on Employment, Planning & Policy for the 12th Five Year Plan, Planning Commission 
शेती 
२००५ पासुन च्या काळात रोजगार वाढीचा दर अजुन चाांगला होवूशकला असता ०.१२ % 
graphed on a different 
scale 
अनेकाधिक रोजगार
मागील ट्रक रेकॉर्कसांख्या पासून ननरीक्षणे...! 
शेती रोजगारातील सवाकत 
मोठे क्षेि , 
पण वाढीव रोजगार 
उत्पादन होण्याची 
सांभावना 
नाही,अमलकर्ील ट्रेंन्र् 
आकांुचन सुचववतो. 
The Analysis 
आधथकक गनतववधी आणण सेवा 
क्षेिातील 
रोजगार जसेव्यापार आणण वाहतुक 
या 
क्षेिाांची वाढ प्राथममक क्षेिातील 
वाढीवर 
अवलांत्रबत असते,म्हणून रोजगार 
ननममकतीसाठी 
मुख्य आधार असूशकत नाही. 
अनेकाधिक रोजगार 
मोठ्या प्रमाणातील रोजगाराचे 
आव्हान सांपुषठाांत आणण्यासाठी 
प्राथममक क्षेिातील 
ववननमाकण,बाांधकाम आणण ननयाकत 
सेवा जसेआयटी/आयटीएस आणण 
पयकटनाद्वारेकेलेजाउ शकतात. 
AskHOW चेप्रश्न….. 
आपण उत्पादन, बांिकाम आणण ननर्ाात सेवा क्षेत्रात रोजगार कसेननमााण करु शकता?
ननयोजन आयोगाकर्ुन सूचना 
४९८ ० १० 
२०१३ शेती खाणकाम उत्पादक 
अनेकाधिक रोजगार 
उपयुक्तता बाांधकाम व्यापार पररवहन इतर सेवा २०१७ 
८% जीडीपी ची वाढ गृहहत िरुन ,ननर्ोजन आर्ोगाने~ 55 लाख रोजगार २०१३ -२०१७ दरम्र्ान ननमााण करण्र्ाचा अंदाज वताववला आहे. 
उत्पादनात ५०% वाढ होण्र्ाचा अंदाज आहे. बांिकाम,व्र्ापार आणण पररवहन हेइतर मुख्र् असतील. 
The Analysis 
५३३ 
-६ 
१४ 
९ 
९ 
२७ ० 
Source: Report of the Working Group on Employment, Planning & Policy for the 12th Five Year Plan, Planning Commission
उत्पादन क्षेत्रात रोजगार ननमााण करताना र्ेणारी आव्हाने 
कामगार केंहित कारखानदारी उद्योगात 
आपण गुांतवणूक कशी वाढवावी? 
The Analysis 
उद्योगासाठी पुरेशी जममन 
त्वररत कशी ममळेल? 
अनेकाधिक रोजगार 
ह्या उद्योगाांमधेयुवकाांना काम 
करण्यासाठी 
कसेप्रमशक्षक्षत केलेजाउ शकते?
अनेकाधिक रोजगार 
The Analysis Source: India’s Employment Challenge, World Bank, 2010 
OECD’s What is Holding Back Productivity Growth in India? Recent Microevidence 
एक मोठे आव्हान 
अनौपचाररक क्षेत्रातील ककमान उत्पादकता 
अनौपचाररक क्षेत्रामुळे जवळजवळ ९०% रोजगार 
९०% 
१०% 
औपचाररक क्षेत्रातील कमाचारी 
अनौपचाररक 
क्षेत्रातील कमाचार्ााच्र्ा तुलनेत १०% 
अधिक आउटपूट
The Analysis 
Source: Economic Survey 2012-13 
उत्पादन क्षमतेचेववश्लेशण 
भारतातील प्रत्र्ेकी १०० नोकरदार लोकांपैकी 
९ लोक औपचाररक क्षेत्रात रोजगार करीत आहेत. 
अनेकाधिक रोजगार
The Analysis 
Source: Economic Survey 2012-13 
उत्पादनक्षमतेचेववश्लेषण 
तर 91 लोक अनौपचाररक क्षेत्रातील काम करतात 
शेती:५० ववना नोंदणीची उत्पादने९ 
बांिकाम १० इतर २२ 
अनेकाधिक रोजगार
The Analysis 
Source: Economic Survey 2012-13 
जर १०० युननट्स प्रत्येकाचेसरासरी योगदान असेल तर 
औपचाररक क्षेत्रातील उद्योगाांतून प्रत्येक व्यक्तीचेयोगदान आहे... 
हटप: चौरस आकार र्ोगदानाबद्दल र्ुननट्सच्र्ा प्रमाणात आहे. 
अनेकाधिक रोजगार
The Analysis 
अनेकाधिक रोजगार 
Source: Economic Survey 2012-13 
आणण हेअनौपचाररक क्षेिातील उद्योगाांतून प्रत्येक व्यक्तीनेकेलेलेयोगदान आहे... 
हटप: चौरस आकार र्ोगदानाबद्दल र्ुननट्सच्र्ा प्रमाणात आहे 
1. कृवष = कृवष व सांलग्न सेवा, 29 
2. UNREG = नोंदणीकृत नसलेल्या कारखानदारी, 58 
3. CONST = बाांधकाम, 81 
4. इतर 
अ. कारण TSC = पररवहन, सांचय आणण सांप्रेषण, 
208 
ब. WRT = घाऊक व ककरकोळ व्यापार आणण 
आदरानतथ्य, 140 
क. CSP = समुदाय, तसेच वैयक्क्तक आणण सामाक्जक 
सेवा, 112 
5. औपचाररक क्षेिाांचां 
एक. फायर = ववत्त, ववमा आणण ररअल इस्टेट, 723 
ब. PU, सावकजननक सेवासुववधा = 632 
क. REGMFG = नोंदणीकृत कारखानदारी, 395 
र्. MIN = खाणकाम आणण quarrying, 339 
ई. GOV = सरकारी सेवा, 266
आणण त्यामुळांAskHOW प्रश्न ...! 
आपण लोकाांना अधधक मुल्याचेयोगदान देउन रोजगारास उत्कषाकचेसाधन कसेबनवूशकतो? 
उत्कषाकचेसाधन क्षेिाच्या तळाशी असलेल्याांना आपण अधधक मुल्य देउन कसेतयार करु शकाल? 
कृवष व संबंधित! 
सेवा 
The Analysis 
नोंदणीकृत नसलेले 
उत्पादन व्र्वसार् 
अनेकाधिक रोजगार
The Analysis 
Source: NASSCOM’s IT Industry Factsheet 
एक महान उच्च उत्पादनक्षमता, रोजगारननममकतीचेउदाहरण 
आयटी / बीपीओ सेवा 
अनेकाधिक रोजगार
आयटी / बीपीओ सेवा,! 
आपण उधचत काय केले? 
1 कुशल मनुष्र्बळ 
सरकारी उपलब्िता आणण 
खाजगी तांत्रत्रक संस्था 
The Analysis 
2 सुरुवातीच्र्ा कालाविीतील 
वषाांत मजुरी लवादाचेननणार् 
आणण कमी चढाओढ 
अनेकाधिक रोजगार 
3 भारतातील अनतशर् 
गरीब पार्ाभूत सुवविाच्र्ा 
पुष्कळअंशी स्वतंत्र 
4 सरकारचा 
पाहठंबा: 
कर सुटी आणण 
ककमान 
ननर्ममतता 
प्रामुख्र्ानेउद्र्ोजक 
उपक्रमास 
जुंपुन चालववलेले 
एकूणच, आयटी / बीपीओ क्षेि बाजार दलाच्या आणण व्यवसाय उपक्रमाचेआधथकक 
क्षमतचेप्रात्यक्षक्षक देते आणण खांबीर वातावरण हदलेआहे. ! 
रोजगार, ननयाकत कक्रया इत्यादी देशासाठी पररणामी लाभाांश देणारेआहेत
Creative Partner 
MeriMaaCineMAA 
ननषकषक! 
आपल्या लोकसभा उमेदवारास ववचारा 
गहन कारखानदारीत आम्ही 
उच्च उत्पादकता 
क्षेत्रामिेआम्ही 
अधिक रोजगार कसे 
तर्ार करु शकतो? 
श्रम 
गुंतवणूक कशी वाढवूशकतो? 
र्ुवकांना प्रमशक्षण 
आणण उच्च मशक्षण 
कसेप्रदान केलेजाउ 
शकते? 
मजुर आणण वेतन 
कार्देकसे 
सोपेकेलेजाउ 
शकतात?

[Marathi] HOW can India create Many More Jobs?

  • 1.
    भारतामधेअनेक अधिक रोजगार कसेतयार करु शकाल ? The Analysis भारतामधे अनेक अधिक रोजगार कसेतयार करु शकाल ?
  • 2.
    अनेक अधिक नोकर्ााअसणेमहत्वाचेआहेकारण.... भारताची लोकसंख्र्ा वाढत आहेत्र्ामुळे तरुणांची संख्र्ा वाढत आहे!! २०११ मध्र्े ११९२ दशलक्ष ३३६ ७४७ ९८ <१५ वषे १५-६० वषे ६० वषे+ ३३६ ८५९ १४३ २०२१ मािे १३३९ दशलक्ष नाहीतर दडपलेला असंतोष असेल आणण शक्र्ता आहेकी सामाजजक अशांतता पसरेल. The Analysis अनेकाधिक रोजगार म्हणून तरुणांची उजााजंुपण्र्ासाठी अनेक अधिक रोजगारांची गरज आहे! Source: Bureau of Population Projections for India & states 2001-2026, Census of India
  • 3.
    पण कामासाठी सक्षमवय असलेल्या १०० लोकाांपैकी … भारतामध्ये अनेकाधिक रोजगार ५३% ३% ४३% नोकरदार बेरोजगार रोजगार शोधत नाहीत असे चीन मधे ७१% ३% २६% भारतीय लोक नोकरी ममळवण्याचा प्रयत्न ही अगदी करीत नाहीत आणण म्हणूनच AskHOW (कसेववचारा) चा प्रश्न..... अधधक लोक वककफोसकमध्येसहभागी होण्यासाठी कसेप्रोत्साहहत कराल? ताांत्रिक भाषेत कामगार दल सहभागी होण्याचा दर कसा सुधाराल ? The Analysis Source: Bureau of Labor Statistics, US; http://www.bls.gov/fls/chartbook/2012/section2.pdf
  • 4.
    अनेकाधिक रोजगार वाढत्यातरुण लोकसांख्येच्या अनुशांघानेनवीन नोकयाकननमाकण करण्याची सांख्या... २००१ २००६ २०११ २०२१ २०२१ एकूण लोकसांख्या (दशलक्षावधी) १११२ १२१० कामगार दल (दशलक्ष) ४३३ ४७८ ४८४ ४३% एल्पीआर ५७६ ७१% एलपीआर ७८२ भुतकाळाप्रमाणेजुळवणीकरीता नववन रोजगार ननमााण करणे The Analysis १३४० १३४० ४६७ ४७४ ५७६-४७४= ७८२-४७४= भारतामिे: १०२ चीन बरोबर जुळवणी करीता: ३०८ Source: Census of India; Report of the Working Group on Employment, Planning & Policy for the 12th Five Year Plan, Planning Commission वतकमान रोजगार (दशलक्षाविी) १०२८ ४०३ आणण म्हणूनच AskHOW प्रश्न.... २०२१ पयंत भारत १०२ दशलक्ष रोजगार कसेननमाकण करणार? चीन ची बरोबरी करण्याकररता भारत ३०८ दशलक्ष रोजगार ननमाकण करण्यास महत्वाकाांक्षी आहे?
  • 5.
    जॉब ग्रोथ ट्रॅकरेकॉर्क! २०००:३९७ दशलक्ष रोजगार The Analysis २००५:४५७ दशलक्ष रोजगार २०१०:४६० दशलक्ष रोजगार शेती उत्पादन बाांधकाम व्यापार इतर एकुण २००० २३८ ४४ १८ ३७ ६० ३९७ २००५ २५९ ५६ २६ ४३ ७३ ४५७ २०१० २४३ ४९ ५२ ४२ ७४ ४६० Source: Report of the Working Group on Employment, Planning & Policy for the 12th Five Year Plan, Planning Commission शेती २००५ पासुन च्या काळात रोजगार वाढीचा दर अजुन चाांगला होवूशकला असता ०.१२ % graphed on a different scale अनेकाधिक रोजगार
  • 6.
    मागील ट्रक रेकॉर्कसांख्यापासून ननरीक्षणे...! शेती रोजगारातील सवाकत मोठे क्षेि , पण वाढीव रोजगार उत्पादन होण्याची सांभावना नाही,अमलकर्ील ट्रेंन्र् आकांुचन सुचववतो. The Analysis आधथकक गनतववधी आणण सेवा क्षेिातील रोजगार जसेव्यापार आणण वाहतुक या क्षेिाांची वाढ प्राथममक क्षेिातील वाढीवर अवलांत्रबत असते,म्हणून रोजगार ननममकतीसाठी मुख्य आधार असूशकत नाही. अनेकाधिक रोजगार मोठ्या प्रमाणातील रोजगाराचे आव्हान सांपुषठाांत आणण्यासाठी प्राथममक क्षेिातील ववननमाकण,बाांधकाम आणण ननयाकत सेवा जसेआयटी/आयटीएस आणण पयकटनाद्वारेकेलेजाउ शकतात. AskHOW चेप्रश्न….. आपण उत्पादन, बांिकाम आणण ननर्ाात सेवा क्षेत्रात रोजगार कसेननमााण करु शकता?
  • 7.
    ननयोजन आयोगाकर्ुन सूचना ४९८ ० १० २०१३ शेती खाणकाम उत्पादक अनेकाधिक रोजगार उपयुक्तता बाांधकाम व्यापार पररवहन इतर सेवा २०१७ ८% जीडीपी ची वाढ गृहहत िरुन ,ननर्ोजन आर्ोगाने~ 55 लाख रोजगार २०१३ -२०१७ दरम्र्ान ननमााण करण्र्ाचा अंदाज वताववला आहे. उत्पादनात ५०% वाढ होण्र्ाचा अंदाज आहे. बांिकाम,व्र्ापार आणण पररवहन हेइतर मुख्र् असतील. The Analysis ५३३ -६ १४ ९ ९ २७ ० Source: Report of the Working Group on Employment, Planning & Policy for the 12th Five Year Plan, Planning Commission
  • 8.
    उत्पादन क्षेत्रात रोजगारननमााण करताना र्ेणारी आव्हाने कामगार केंहित कारखानदारी उद्योगात आपण गुांतवणूक कशी वाढवावी? The Analysis उद्योगासाठी पुरेशी जममन त्वररत कशी ममळेल? अनेकाधिक रोजगार ह्या उद्योगाांमधेयुवकाांना काम करण्यासाठी कसेप्रमशक्षक्षत केलेजाउ शकते?
  • 9.
    अनेकाधिक रोजगार TheAnalysis Source: India’s Employment Challenge, World Bank, 2010 OECD’s What is Holding Back Productivity Growth in India? Recent Microevidence एक मोठे आव्हान अनौपचाररक क्षेत्रातील ककमान उत्पादकता अनौपचाररक क्षेत्रामुळे जवळजवळ ९०% रोजगार ९०% १०% औपचाररक क्षेत्रातील कमाचारी अनौपचाररक क्षेत्रातील कमाचार्ााच्र्ा तुलनेत १०% अधिक आउटपूट
  • 10.
    The Analysis Source:Economic Survey 2012-13 उत्पादन क्षमतेचेववश्लेशण भारतातील प्रत्र्ेकी १०० नोकरदार लोकांपैकी ९ लोक औपचाररक क्षेत्रात रोजगार करीत आहेत. अनेकाधिक रोजगार
  • 11.
    The Analysis Source:Economic Survey 2012-13 उत्पादनक्षमतेचेववश्लेषण तर 91 लोक अनौपचाररक क्षेत्रातील काम करतात शेती:५० ववना नोंदणीची उत्पादने९ बांिकाम १० इतर २२ अनेकाधिक रोजगार
  • 12.
    The Analysis Source:Economic Survey 2012-13 जर १०० युननट्स प्रत्येकाचेसरासरी योगदान असेल तर औपचाररक क्षेत्रातील उद्योगाांतून प्रत्येक व्यक्तीचेयोगदान आहे... हटप: चौरस आकार र्ोगदानाबद्दल र्ुननट्सच्र्ा प्रमाणात आहे. अनेकाधिक रोजगार
  • 13.
    The Analysis अनेकाधिकरोजगार Source: Economic Survey 2012-13 आणण हेअनौपचाररक क्षेिातील उद्योगाांतून प्रत्येक व्यक्तीनेकेलेलेयोगदान आहे... हटप: चौरस आकार र्ोगदानाबद्दल र्ुननट्सच्र्ा प्रमाणात आहे 1. कृवष = कृवष व सांलग्न सेवा, 29 2. UNREG = नोंदणीकृत नसलेल्या कारखानदारी, 58 3. CONST = बाांधकाम, 81 4. इतर अ. कारण TSC = पररवहन, सांचय आणण सांप्रेषण, 208 ब. WRT = घाऊक व ककरकोळ व्यापार आणण आदरानतथ्य, 140 क. CSP = समुदाय, तसेच वैयक्क्तक आणण सामाक्जक सेवा, 112 5. औपचाररक क्षेिाांचां एक. फायर = ववत्त, ववमा आणण ररअल इस्टेट, 723 ब. PU, सावकजननक सेवासुववधा = 632 क. REGMFG = नोंदणीकृत कारखानदारी, 395 र्. MIN = खाणकाम आणण quarrying, 339 ई. GOV = सरकारी सेवा, 266
  • 14.
    आणण त्यामुळांAskHOW प्रश्न...! आपण लोकाांना अधधक मुल्याचेयोगदान देउन रोजगारास उत्कषाकचेसाधन कसेबनवूशकतो? उत्कषाकचेसाधन क्षेिाच्या तळाशी असलेल्याांना आपण अधधक मुल्य देउन कसेतयार करु शकाल? कृवष व संबंधित! सेवा The Analysis नोंदणीकृत नसलेले उत्पादन व्र्वसार् अनेकाधिक रोजगार
  • 15.
    The Analysis Source:NASSCOM’s IT Industry Factsheet एक महान उच्च उत्पादनक्षमता, रोजगारननममकतीचेउदाहरण आयटी / बीपीओ सेवा अनेकाधिक रोजगार
  • 16.
    आयटी / बीपीओसेवा,! आपण उधचत काय केले? 1 कुशल मनुष्र्बळ सरकारी उपलब्िता आणण खाजगी तांत्रत्रक संस्था The Analysis 2 सुरुवातीच्र्ा कालाविीतील वषाांत मजुरी लवादाचेननणार् आणण कमी चढाओढ अनेकाधिक रोजगार 3 भारतातील अनतशर् गरीब पार्ाभूत सुवविाच्र्ा पुष्कळअंशी स्वतंत्र 4 सरकारचा पाहठंबा: कर सुटी आणण ककमान ननर्ममतता प्रामुख्र्ानेउद्र्ोजक उपक्रमास जुंपुन चालववलेले एकूणच, आयटी / बीपीओ क्षेि बाजार दलाच्या आणण व्यवसाय उपक्रमाचेआधथकक क्षमतचेप्रात्यक्षक्षक देते आणण खांबीर वातावरण हदलेआहे. ! रोजगार, ननयाकत कक्रया इत्यादी देशासाठी पररणामी लाभाांश देणारेआहेत
  • 17.
    Creative Partner MeriMaaCineMAA ननषकषक! आपल्या लोकसभा उमेदवारास ववचारा गहन कारखानदारीत आम्ही उच्च उत्पादकता क्षेत्रामिेआम्ही अधिक रोजगार कसे तर्ार करु शकतो? श्रम गुंतवणूक कशी वाढवूशकतो? र्ुवकांना प्रमशक्षण आणण उच्च मशक्षण कसेप्रदान केलेजाउ शकते? मजुर आणण वेतन कार्देकसे सोपेकेलेजाउ शकतात?