Letras galegas 2019

GUÍA DE ACTIVIDADES PARA OS CARTEIS DA EXPOSICIÓN
SOBRE ANTÓN FRAGUAS.
NOME DO CENTRO ESCOLAR
CURSO 2018-19

1- Naceu en Cotobade no 1905 (Pontevedra) .
ACTIVIDADES PARA EDUCACIÓN INFANTIL
1- Sinala en que espazo iría situada cada unha das tres provincias marcadas cun número.
2- Coloca no seu lugar o nome das provincias galegas.
3- En que provincia nace Antón Fraguas?.

ACTIVIDADES PARA EDUCACIÓN PRIMARIA
1- Debuxa un mapa de Galicia e sitúa enriba del o Concello de Cerdedo-Cotobade, comarca onde naceu
Antón Fraguas. (Si queres debuxar o Concello pensa que o mesmo ten forma de gaita).
2- Sitúa no mapa anterior a túa localidade (abonda con marcar un puntiño) e calcula aproximadamente a
distancia entre o teu concello e o de Antón Fraguas..
3- Investiga en que parroquia da comarca de Cotobade está a Casa da Gaita. Podes buscar a
información en internet.
4- Atopa na seguinte sopa de letras as seguintes palabras:
ANTON - FRAGUAS - COTOBADE - PONTEVEDRA - GALICIA
5- Fai clic no seguinte enlace e resolve o encrucillado.
https://es.educaplay.com/recursos-educativos/4229642-resolve_o_o_encrucillado.html
6- Coa axuda do voso profesor intentar facer un zoco de cartón ou doutro material.

7- Escribir unha pequena información sobre a comarca de Cotobade, extensión, habitantes,
monumentos, límites, distancia ata as principais cidades, etc. E logo expoñer na aula a información
aos compañeiros/as.
2- Foi profesor de instituto e de universidade.
1- Antón Fraguas traballou moitos anos como profesor. Rodea aqueles debuxos que están relacionados
coa escola.
PICTOGRAMAS ARASAAC: http://www.arasaac.org/index.php
2- Fai un debuxo da túa escola.
1- Antón Fraguas foi profesor de Instituto nalgúns Concellos galegos. Sabes en cales?.
Busca información en internet e resolve o seguinte exercicio:
https://es.educaplay.com/recursos-educativos/4231917-onde_traballou_anton_fraguas.html
(En caso de non abrir o enlace, copialo e abrilo nun navegador)

2- Os profesores de instituto se especializan nunha materia concreta. Poderías mencionar as distintas
materias que se estudan nun instituto?
3- Elixe a túa materia de estudos favorita, e explica o motivo da túa elección.
4- As clases pódense impartir:
nunha aula
nun laboratorio
nun taller
nun ximnasio
no terreo de xogo
Completa esta táboa escribindo á dereita as materias que se poden dar en cada un dos espazos indicados a
esquerda da táboa.
3- Promoveu a defensa do Galego durante toda a súa vida.
ACTIVIDADE PARA EDUCACIÓN INFANTIL
1- Galicia é a nosa comunidade autónoma e o Galego a nosa lingua. Seguro que hai moitas cousas que
vos gustan de Galicia e da vosa aldea, pobo ou cidade. Seriades capaces de pintalos na nosa
bandeira?. Debuxa a bandeira de Galicia nun folio e dentro pinta, pega… aquelas cousas que vos
gustan de Galicia e/ou da vosa aldea, pobo ou cidade.
PICTOGRAMA ARASAAC: http://www.arasaac.org/index.php
1- Ordena a seguinte frase partida, de maneira que teña sentido a definición do galeguismo.
O galeguismo é / cuxo obxectivo é facer perpetuar,/ a cultura e identidade propias de Galicia, /mediante
a defensa e promoción activa, / unha corrente intelectual
FONTE DE INFORMACIÓN: https://es.wikipedia.org/wiki/Galleguismo

2- Cando apareceu o galeguismo? Elixe a resposta correcta:
A principios do século XX.
A finais do século XIX.
A mediados do século XIX.
A principios do século XIX.
3- Ao comezo ao galeguismo chamóuselle:
Primeiro rexionalismo e logo nacionalismo.
Primeiro capitalismo e logo provincialismo.
Primeiro provincialismo e logo rexionalismo
4- En 1916 aparece na Coruña as primeiras:
Irmandades da loita
Irmandades da defensa galega
Irmandades da fala
5- Completa o seguinte parágrafo enchendo os ocos baleiros coas palabras da táboa.
movemento opinión lingua liderou
Antón Vilar Ponte ……………….. este primeiro núcleo galeguista. Era máis un
……………………………. que un partido, é dicir, unha ampla corrente de …………………………...
que intenta aglutinar baixo uns adxectivos políticos mínimos e moi xenerais un amplo consenso social. A
reivindicación base de este movemento era a ………………………. galega as Irmandades centraban a
súa actividade case exclusivamente na tarefa de conquistar un estatus digno para a lingua galega.
FONTE DE INFORMACIÓN: https://es.wikipedia.org/wiki/Galleguismo

6- Completa o seguinte parágrafo enchendo os ocos baleiros coas palabras da táboa.
referendo autonomía cortes
O Estatuto de ………………………….. de Galicia foi aprobado en ……………………………….o 28
de xuño de 1936 e polas …………………………...Españolas en 1937, en plena Guerra Civil.
FONDE DE INFORMACIÓN: https://es.wikipedia.org/wiki/Galleguismo
7- Na lingua galega temos palabras, expresións, refráns… que por diversos motivos son especiais para
cada un/unha de nós. Propoñémosvos que debuxedes unha camiseta e decorédela con aquelas que
son especiais para vós.
PICTOGRAMA ARASAAC: http://www.arasaac.org/
8- No cartel indicamos que Antón Fraguas promoveu a defensa do galego durante toda a súa vida.
Busca información na rede, xornais, revistas… e indica 3 feitos, accións… que Antón Fraguas fixo
pola lingua e cultura galega. Esta actividade podédela facer en pequeno grupo e despois facer unha
exposición conxunta da información que atopastes.
1-
2-
3-
AXUDA PARA A ACTIVIDADE.
- https://academia.gal/inicio/-/asset_publisher/m2gF/content/empeza-o-ano-antonio-
fraguas?redirect=https%3A%2F%2Facademia.gal%2Finicio%3Fp_p_id%3D101_INSTANCE_m2g
F%26p_p_lifecycle%3D0%26p_p_state%3Dnormal%26p_p_mode%3Dview%26p_p_col_id%3Dcol
umn-1%26p_p_col_pos%3D1%26p_p_col_count%3D4
- http://museodopobo.gal/web/fraguas.php?lang=es
- https://academia.gal/figuras-homenaxeadas/-/journal_content/56_INSTANCE_8klA/10157/1230714

9- Xogamos coas palabras?. Animádevos e facede unha nube de palabras.
Os pasos a seguir son:
a- Elabora un pequeno texto sobre a lingua galega (que é para ti, que importancia ten para a nosa
terra...).
b- Selecciona as ferramentas que vas utilizar.
c- Copia o texto na ferramenta e mira o que pasa!
FERRAMENTAS PARA CREAR NUBE DE PALABRAS
https://www.nubedepalabras.es/
http://www.abcya.com/word_clouds.htm
4- Ocupou o lugar que deixara baleiro Castelao na Real Academia Galega no 1951 .
1- Risca o autor homenaxeado o Dia das Letras Galegas deste ano
ORIXE IMAXES:
- Mª VICTORIA MORENO:
https://es.wikipedia.org/wiki/Mar%C3%ADa_Victoria_Moreno#/media/File:Mar%C3%ADa_Victori
a_Moreno_(pop_art).png (Licenza CC BY-SA 3.0por Dende)
- R. DE CASTRO:
https://gl.wikipedia.org/wiki/Galer%C3%ADa_de_imaxes_de_Rosal%C3%ADa_de_Castro#/media/
File:CariRosalia.png (Licenza CC BY 3.0 por Ruth Caramés Blanco)

2- Recorta as letras e escribe o nome do autor homenaxeado(ten en conta os espazos brancos)
A A A A A T F F G G U U O N N R R S S
1- Coloca os seguintes nomes relacionados co autor, no encrucillado: Antón, Fraguas, Castelao, Real,
Academia , Galega.
2- O Braille é un sistema de lectura e escritura táctil, alternativa, para persoas cegas, baseado na
combinación de 6 puntos distribuídos nun rectángulo, que combinados obtéñense todas as letras do
alfabeto.
Así por exemplo esta é a letra A :
Investiga e constrúe en Braille, a frase: “ Letras Galegas 2019”

AXUDA PARA A ACTIVIDADE:
- https://www.once.es/servicios-sociales/braille/paginas-braille/aprender-braille
- https://www.once.es/servicios-sociales/braille/paginas-braille/documentos-braille/alfabeto-
braille/view
3- Investiga que é a Real Academia Galega (RAG).
4- Cales son os seus obxectivos?
5- Actualmente quen é o presidente da RAG? E canto tempo leva no cargo?
6- Cantos membros forman, na actualidade, a RAG?
7- Antón Fraguas e Castelao tiñan unha relación especial. Busca información e redacta un pequeno
texto onde expliques cando se coñeceron e como era a súa relación.
Recomendados ver o seguinte vídeo:
https://emigracion.xunta.gal/es/conociendo-galicia/aprende/entrevista/anton-fraguas-fraguas
8- Escribe correctamente o nome de Castelao, ordenando os seus nomes e apelidos.
Alfonso Manuel Castelao Rodríguez Daniel
9- Relaciona:
Castelao naceu en Bos Aires
Castelao escribiu Rianxo
Castelao morreu en Sempre en Galiza
10- Relaciona:
Antonio Fraguas naceu en Xeografía de Galicia
Antonio Fraguas escribiu Santiago de Compostela
Antonio Fraguas morreu en Cotobade

5- Foi presidente do Museo do Pobo Galego. Doou ao Museo a súa biblioteca de 20.000
libros.
1- O museo do Pobo Galego ten por obxectivo, entre outros, coidar e facer coñecer a cultura galega. A
cultura galega é moi ampla e rica. Así que xunto co/coa voso/a mestre/a propoñémosvos que fagades
o “MURAL DA CULTURA GALEGA” (onde podedes colocar fotos, debuxos, frases...).
1- Que vos parece se creamos o “MUSEO DE ...... (nome da vosa aldea, pobo ou cidade)”. Nunha
cartolina escribide na parte central o nome do lugar onde está situado o voso centro e a partir de aí
escribide, pintade, pegade... as principais características da cultura da vosa contorna.
2- TRIVIAL DO MUSEO DO POBO GALEGO
Dividide a clase en pequenos grupos de 3-4 nenos/as. Cada grupo elaborará 7 preguntas sobre o museo
do pobo galego a partir da información que podedes atopar na súa páxina web:
http://www.museodopobo.gal/web/index.php
Unha vez teñades as preguntas e as respostas podedes facer un trivial na rede. Para iso podedes usar
algunhas destas ferramentas (en caso de ser necesario rexistrarse será o/a mestre/a que o faga)
https://kahoot.com/
https://es.educaplay.com/
3- Enche os ocos baleiros coas palabras da lista:
exposicións Santo galegas Pobo Galego popular
- O Museo do Pobo ....................... está situado no antigo convento de ..................... Domingo de
Bonaval
- As súas salas de ...................... amosan aspectos do mundo da mar, os oficios tradicionais,o campo, a
indumentaria e a arquitectura ..............
- O Museo do.............................. Galego ten ademais seccións de arqueoloxía, pintura e escultura
...................

4- Risca aquela foto da seguinte táboa que crees que non pertence ao Museo do Pobo Galego. Ponlle
ademais un pé de foto a cada cadro, indicando o que ti crees que é
ORIXE DAS IMAXES:
- https://www.flickr.com/photos/argosnet/238603786/ por Miguel Espinosa
- https://www.flickr.com/photos/juantiagues/6301233979 por Juantiagues
- https://www.flickr.com/photos/danperezfilms/6076497323 por Dan Perez
- https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Santiago_de_Compostela_(39601963544).jpg por
Santiago López Pastor
5- Antonio Fraguas foi presidente do Museo do Pobo Galego, investiga quen máis foi Presidente deste
Museo e porque foron importantes para a cultura galega.
6- Cal destes títulos escribiu Antonio Fraguas:
- Cousas da vida.
- Os vellos non deben namorarse.
- É haberá tirón de orellas?
- O Entroido nas terras do Sul de Cotobade.
7. Antón Fraguas doou moitos libros ao Museo do Pobo Galego, se ti puideses doar un, cal sería e por qué?

6- É fillo adoptivo de Santiago de Compostela desde 1989.
1- O debuxo do cartel é unha representación da catedral de Santiago de Compostela. Coa axuda do/da
voso/a mestre/a propoñémosvos que elixades unha construción que sexa representativa de Galicia
(ou da vosa aldea, pobo ou cidade) e que fagades un debuxo parecido ao noso (contorno do debuxo e
mestura de cores).
ACTIVIDADES PARA EDUCACIÓN PRIMARIA:
1- Une con frechas as seguintes sílabas para formar palabras:
2- Antón Fraguas pasou gran parte da súa vida en Santiago de Compostela. Desta listaxe de palabras
relacionadas con dita cidade risca en cada caso a intrusa:
Teñen unha sílaba: son igrexa cor
Teñen dúas sílabas: libro torta estatua
Teñen tres sílabas: catedral alameda museo
3- Busca nesta sopa de letras os seguintes temas recorrentes na obra de Antón Fraguas:
ENTROIDO, NADAL, TRAXE, FESTA, LENDAS.
P A B Z Q H J R S J
R E N T R O I D O K
A R S I E M P Z O N
E O Z X S F E S T A
J K A M S O P Z R D
S R J Z P R Q K Z L
T R C E L E N D A S

4- Completa estas frases relacionadas coa cidade de Santiago de Compostela. Para elo escolle
a palabra máis axeitada das seguintes: historiador, Museo do Pobo Galego, escritor, Cotobade,
Santiago de Compostela, obra.
- Antón Fraguas naceu en _______________________________________________________
- Foi director do _________________________________________en Santiago de Compostela
- Está soterrado na cidade de ____________________________________________________
- No ano 1994 doou ao Museo do Pobo Galego as súas ________________________________
- Fraguas foi ________________________ e ________________________________________
5- Antón Fraguas foi nomeado no ano 1989 fillo adoptivo da cidade de Santiago de Compostela pola
súa gran achega á cultura galega como antropólogo, etnógrafo, historiador e folclorista. Busca no
dicionario os termos subliñados anteriormente.
6- Pon os signos de acentuación neste texto extraído da obra de Antón Fraguas “Galicia Máxica:
Ahi che vai meu corazon
coa chave pro abrir;
nin eu teño mais que dar,
nin ti mais que me pedir.
Ahi che vai meu corazon
Se o queres matar podes;
pero, como ti estas dentro
se o matas tamen morres.
7- Como se chama o pobo no que vives?
8- Coñeces a alguén que fora nomeado fillo adoptivo do teu pobo?
9- A quen che gustaría nomear fillo adoptivo do teu pobo?

7- Recibiu moitos premios: “Medalla de Castelao”, “Medalla das Artes e as Letras de
Galicia
ACTIVIDADE PARA EDUCACIÓN INFANTIL
1- Une cada trofeo coa súa silueta
ORIXE DAS IMAXES:
https://pixabay.com e https://svgsilh.com
1- Antón Fraguas recibiu varios premios, entre eles, “a medalla de... “ Ordea as letras e terás o nome deste
premio
2- Ordena cronoloxicamente os premios que recibiu Antón Fraguas
- Premio Otero Pedrayo
- Premio das Artes e das Letras de Galicia
- Pedrón de Ouro

3- Coñeces algún outro premio que pode recibir un escritor? Indica cal.
4- Antón Fraguas exerceu varias profesións. Risca cales non exerceu.
mestre médico veterinario
fontaneiro etnógrafo carpinteiro
historiador escritor Director de museo
canteiro bombeiro arqueólogo
5- Elixe a resposta adecuada:
A medalla de Castelao foi creada con motivo do retorno a Galicia dos restos de
Manuel Murguía
Castelao
Rosalía de Castro
o 28 de xuño de 1984
o 28 de xuño de1978
o 28 de xuño de1999

8- Moitas das súas obras están relacionadas coa cultura popular galega (festas e
romarías populares, as cantigas, as crenzas e as costumes).
1- Pinta a seguinte imaxe:
2- Di como se chaman os seguintes obxectos e quen é o personaxe da foto:

3- Repasa co punteiro o seguintes debuxo.
ACTIVIDADES PARA EDUCACIÓN PRIMARIA.
1- Une con frechas nome e imaxe:

2- Escribe o nome das seguintes imaxes:
3- Completa as seguintes frases relacionadas co cartel:
- “ O traxe ……………………………………”
- “Galicia …………………………………....”
- ………………. Fraguas…………………..”
- “Moitas das súas ………… están relacionadas coa ………popular……..: cantigas, festas,
r……….., cr…….., cos…….…”
4- Busca no dicionario as seguintes palabras relacionadas co traxe típico galego:
- Mantelo
- Xibón
- Xustillo
- Dengue
- Chaleco
- Saia
- Mandil
- Enaguas

- Refaixo
- Polaina
- Zocos
- Chancas
Fai un debuxo dalgunha delas.
5- Moitas das obras de Antón Fraguas están relacionadas coa cultura e tradicións galegas. Animádevos
e respondede ao seguinte ROSCO.
https://es.educaplay.com/recursos-educativos/4231976-rosco_de_cultura_galega.html
6- En Galicia celébranse moitas festas e romaría populares, moitas delas recoñecidas
internacionalmente. Na seguinte actividade tes que relacionar unha festa ou romaría popular co lugar
onde se celebra.
https://es.educaplay.com/recursos-educativos/4232335-as_festas_populares.html
7- Relaciona cada Festa popular co lugar onde se celebra:
Festas do Apóstolo Santiago Pontevedra
Feira Franca A Estrada
Festa do Marisco Santiago
Arde Lucus Riveira
Festa de San Pelayo O Grove
Festa da Dorna Sabucedo
Festival do mundo Celta Lugo
Rapa das Bestas Ortigueira

8- Relaciona cada Festa popular con algo que lle caracteriza:
Arde Lucus
Son famosas sobre todo polas tradicionais casetas onde se
proba o polbo á feira
Romaría vikinga
Recréanse actividades históricas, teatro, animación, ou
demostración de oficios artesáns.
Rapa das Bestas
Se realiza o Gran Prix de Carrilanas, unha regata de
embarcacións feitas á man, o Premio de Icaro de Vo sen
Motor, ou a Canción de Tasca.
Feira Franca Festexan seu pasado romano e celta,disfrazándose coma eles.
Festa da Dorna
Rememora feitos históricos en defensa de Galicia dos ataques
de piratas normandos e sarracenos que buscaban o tesouro da
Igrexa compostelá.
Festa de San Froilán
Consiste en baixar do monte cabalos salvaxes e levalos a un
recinto pechado denominado «curro», onde se lles cortan as
crinas se marcan os poldros
9- Ordena as seguintes cantigas poñéndolle un número a cada frase:
co calorciño da súa.
como a miña non hai ningunha,
que me quentou a cariña (2 veces)
Miña nai, miña naiciña, (2 veces)
azules son mentireiros
os negros e acastañados,
son firmes e verdadeiros. BIS
Ollos verdes son traidores, BIS

9- Publicou: “Xeografía de Galicia”, “O traxe galego”, “A porta santa”, “A festa
popular en Galicia”,...
ACTIVIDADE PARA EDUCACIÓN INFANTIL / PRIMARIA
1- Antón Fraguas foi un gran escritor e publicou moitas obras. Poñede a voar a vosa imaxinación… de
que vos gustaría escribir un conto?. Seguro que entre toda a clase sodes capaces de escribir un libro
moi bonito (coa axuda dos/das vosos/as mestres/as!).
Tedes que elixir aos protagonistas, onde acontece a historia, que sucede… e moitas cousas máis.
E que vos parece se transformamos o vos o conto en interactivo?.
RECURSOS PARA FACER CONTOS INTERACTIVOS:
https://tikatok.com/sparks
https://www.storyjumper.com/
https://www.mystorybook.com/
https://www.culturestreet.org.uk/activities/picturebookmaker/
1- Antón Fraguas escribiu “A Porta Santa”. A Porta Santa está na catedral de Santiago de Compostela e
está moi relacionada co Camiño de Santiago. Buscade información e indicade cal é a relación entre a
Porta Santa e o Camiño de Santiago.
2- As obras de Antón Fraguas falan da cultura galega. Un recoñecemento ao traballo deste escritor son
os premios que levan o seu nome como o:
- Premio Antón Fraguas de investigación do Traxe Galego.
- Certame de artesanía “Antón Fraguas Fraguas”
Buscade información é explicade en que consisten.
3- Antón Fraguas escribiu “A festa popular en Galicia”. Sabedes o que é unha festa popular?.
Seguro que na vosa aldea, pobo ou cidade celebrades algunha festa popular. Que vos parece se
explicades en que consiste!.
4- “Xeografía de Galicia” é outra obra de Antón Fraguas. Xogamos coa xeografía!
- Seguro que coñecedes moitos dos ríos de Galicia. Así que vos propoñemos que xoguedes a
localizalos neste mapa. Fai clic no enlace e a xogar!

https://es.educaplay.com/recursos-educativos/4239767-os_nosos_rios.html
- Na nosa costa temos moitas rías. Serías capaz de localizar no mapa algunhas delas!. Facede clic no
enlace e a xogar!
https://es.educaplay.com/recursos-educativos/4239781-as_nosas_rias.html
5- Ao longo da súa vida Antón Fraguas escribiu moitos libros. Propoñémosvos que fagades unha ficha
para cada un dos libros do autor homenaxeado no Día das Letras Galega.
Elementos da ficha: Nome do libro, ano de publicación, editorial e unha sinopse do mesmo.

10- Morreu en Santiago de Compostela no 1999.
ACTIVIDADE PARA EDUCACIÓN INANTIL:Recorta a pega cada debuxo no seu lugar

ORIXE DAS IMAXES:
- PICTOGRAMAS: ARASAAC (http://www.arasaac.org/index.php)
Os símbolos pictográficos usados son propiedade do Goberno de Aragón e foron creados por SergioPalao para ARASAAC (http://arasaac.org) que os
distribúe baixo licenza CreativeCommons (BY-NC-SA).
- IMAXE CATERDRAL: https://pixabay.com/es/barroco-catedral-629988/
- IMAXE TRAXE GALEGO:
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?search=TRAXE+GALEGO&title=Special%3ASearch&go=Go#/media/File:Galician_bagpipers_-
_Aires_da_terra.jpg

1- Ao longo da vida de Antón Fraguas houbo datas e feitos importantes. Propoñemos que marquedes na
seguinte liña temporal aquelas que consideredes importantes (acompañadas dunha imaxe e dun
pequeno texto).
2- Unha infografía é unha combinación de imaxes con texto de maneira sinxela que busca facilitar a
comprensión do contido.
A actividade consiste en crear unha infografía sobre a vida de ANTÓN FRAGUAS. No seguinte
enlace podedes ver exemplos de infografías.
https://www.mundoprimaria.com/infografias-imagenes-educativas
Para poder realizalas podedes usar algunhas das seguintes ferramentas:
https://www.educaciontrespuntocero.com/recursos/crear-infografias/37194.html
Recomendamos a realización desta actividade en pequenos grupos de maneira que o alumnado
interaccione e experimente conxuntamente cos recursos tecnolóxicos.
3- O día das Letras Galegas celébrase dende o ano 1963. Dividide a clase en pequenos grupos e
completade entre todos unha táboa similar a esta.
Nº ANO NOME HOMENAXEADO/A
LUGAR DE
NACEMENTO
LUGAR ONDE ESTÁ
ENTERRADO
1 1963

AXUDA PARA A ACTIVIDADE:
http://diadasletrasgalegas.galiciadigital.com/homenaxeados
https://academia.gal/letras-historia

Letras galegas 2019

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Letras galegas 2019

Similar to Letras galegas 2019 (20)

More from ceeabarcia

More from ceeabarcia (20)

Letras galegas 2019