SlideShare a Scribd company logo
KOOPERATİFLERDE VERGİLENDİRMEKOOPERATİFLERDE VERGİLENDİRME
SORUNLARISORUNLARI
VEVE
KOOPERATİF HİSSE DEVİRLERİNİNKOOPERATİF HİSSE DEVİRLERİNİN
VERGİLENDİRİLMESİVERGİLENDİRİLMESİ
A.Murat YILDIZ İrfanA.Murat YILDIZ İrfan
VURALVURAL
E.Gelirler Başkontrolörü, YMM GelirlerE.Gelirler Başkontrolörü, YMM Gelirler
KontrolörüKontrolörü
““Kooperatifleşme; maddi ve maneviKooperatifleşme; maddi ve manevi
kuvvetleri, zeka ve maharetlerikuvvetleri, zeka ve maharetleri
birleştirmektir.birleştirmektir.
Birleşmekte mutlaka fayda vardır.”Birleşmekte mutlaka fayda vardır.”
M. Kemal ATATÜRKM. Kemal ATATÜRK
SUNUM PLANISUNUM PLANI
 KOOPERATİFLERİN KURUMLARKOOPERATİFLERİN KURUMLAR
VERGİSİ MÜKELLEFİYETİ VEVERGİSİ MÜKELLEFİYETİ VE
MUAFİYETİMUAFİYETİ
 KOOPERATİF GELİRLERİNDENKOOPERATİF GELİRLERİNDEN
YAPILAN VERGİ KESİNTİSİYAPILAN VERGİ KESİNTİSİ
 KOOPERATİFLERİN KATMA DEĞERKOOPERATİFLERİN KATMA DEĞER
VERGİSİ MÜKELLEFİYETİVERGİSİ MÜKELLEFİYETİ
 KOOPERATİF HİSSE DEVİRLERİNİNKOOPERATİF HİSSE DEVİRLERİNİN
VERGİLENDİRİLMESİVERGİLENDİRİLMESİ
KOOPERATİFLERİN KURUMLAR
VERGİSİ MÜKELLEFİYETİ
YASAL DAYANAK :
(5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu - md.
1)
Verginin konusu :
(1) Aşağıda sayılan kurumların kazançları,
kurumlar vergisine tâbidir:
a) Sermaye şirketleri.
b) Kooperatifler.
c) İktisadî kamu kuruluşları.
ç) Dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler.
d) İş ortaklıkları.
KOOPERATİFLERİN KURUMLAR
VERGİSİ MÜKELLEFİYETİ
YASAL DAYANAK :
(5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu - md.
1)
Verginin konusu :
(1) Aşağıda sayılan kurumların kazançları,
kurumlar vergisine tâbidir:
a) Sermaye şirketleri.
b) Kooperatifler.
c) İktisadî kamu kuruluşları.
ç) Dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler.
d) İş ortaklıkları.
Kooperatifler, Kurumlar Vergisi
Kooperatifler, Kurumlar Vergisi
Kanunu’nun 1. maddesinde kurumlar
Kanunu’nun 1. maddesinde kurumlar
vergisi mükellefleri arasında
vergisi mükellefleri arasında
sayılmışlardır.
sayılmışlardır.
Dolayısıyla kooperatiflerin elde etmiş
Dolayısıyla kooperatiflerin elde etmiş
olduğu kazançlar Kanun’da aksi
olduğu kazançlar Kanun’da aksi
belirtilmediği takdirde %20 oranlı
belirtilmediği takdirde %20 oranlı
kurumlar vergisine tabidir.
kurumlar vergisine tabidir.
5520 SAYILI KVK MD. 2
(MÜKELLEFLER)
(2) Kooperatifler: 24/4/1969 tarihli ve 1163
sayılı Kooperatifler Kanununa veya özel
kanunlarına göre kurulan kooperatifler ile
benzer nitelikteki yabancı kooperatifleri
ifade eder.
KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ
MÜKELLEFİYETİ
KOOPERATİFLERİN KURUMLAR
VERGİSİ MUAFİYETİ
Kurumlar Vergisi Kanunu (Md. 4-1/k) :Kurumlar Vergisi Kanunu (Md. 4-1/k) :
““Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere,Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, anaana
sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetimsözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim
kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedekkurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek
akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesineakçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesine
(Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek(Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek
her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlemher bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem
sayılmaz.)sayılmaz.) ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyanilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan
kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatınkooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın
bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusubitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu
inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzelinşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel
kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarlakişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla
ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi veilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve
işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ileişveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile
arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapıarsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı
kooperatifleri.”kooperatifleri.”
KOOPERATİFLERİN KURUMLAR
VERGİSİ MUAFİYETİ
Kurumlar Vergisi Kanunu (Md. 4-1/k) :Kurumlar Vergisi Kanunu (Md. 4-1/k) :
““Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere,Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, anaana
sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetimsözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim
kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedekkurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek
akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesineakçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesine
(Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek(Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek
her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlemher bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem
sayılmaz.)sayılmaz.) ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyanilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan
kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatınkooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın
bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusubitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu
inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzelinşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel
kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarlakişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla
ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi veilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve
işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ileişveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile
arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapıarsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı
kooperatifleri.”kooperatifleri.”
KOOPERATİFLERİN KURUMLAR
VERGİSİ MUAFİYETİ
Kurumlar Vergisi Kanunu (Md. 4-1/k) :Kurumlar Vergisi Kanunu (Md. 4-1/k) :
““Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere,Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, anaana
sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetimsözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim
kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedekkurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek
akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesineakçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesine
(Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek(Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek
her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlemher bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem
sayılmaz.)sayılmaz.) ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyanilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan
kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatınkooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın
bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusubitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu
inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzelinşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel
kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarlakişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla
ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi veilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve
işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ileişveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile
arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapıarsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı
kooperatifleri.”kooperatifleri.”
Bu nedenle;Bu nedenle;
 tüketim kooperatifleri,tüketim kooperatifleri, veve
 taşımacılık kooperatifleritaşımacılık kooperatifleri
maddede yer alan tüm şartları taşısalarmaddede yer alan tüm şartları taşısalar
dahi kurumlar vergisi muafiyetindendahi kurumlar vergisi muafiyetinden
yaralanamazlar.yaralanamazlar.
KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ
MUAFİYETİ
 KURUMLAR VERGİSİKURUMLAR VERGİSİ
MUAFİYETİNİNMUAFİYETİNİN
ŞARTLARIŞARTLARI
 Genel ŞartlarGenel Şartlar
 Yapı Kooperatifleri İçinYapı Kooperatifleri İçin
Aranılan Özel ŞartlarAranılan Özel Şartlar
KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ
MUAFİYETİ
 KURUMLAR VERGİSİKURUMLAR VERGİSİ
MUAFİYETİNİNMUAFİYETİNİN
ŞARTLARIŞARTLARI
 Genel ŞartlarGenel Şartlar
 Yapı Kooperatifleri İçinYapı Kooperatifleri İçin
Aranılan Özel ŞartlarAranılan Özel Şartlar
1-1- Sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması,Sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması,
2-2- Yönetim kurulu başkan ve üyelerineYönetim kurulu başkan ve üyelerine
kazanç üzerinden pay verilmemesi,kazanç üzerinden pay verilmemesi,
3-3- Yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması,Yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması,
4-4- Sadece ortaklarla iş görülmesiSadece ortaklarla iş görülmesi
KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİNKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN
ŞARTLARIŞARTLARI
SERMAYE ÜZERİNDEN KAZANÇSERMAYE ÜZERİNDEN KAZANÇ
DAĞITILMAMASIDAĞITILMAMASI
 Gelir-gider farkının dağıtılması kooperatif ana sözleşmesindeGelir-gider farkının dağıtılması kooperatif ana sözleşmesinde
öngörülmüş ise, bununöngörülmüş ise, bunun ortakların işlemleri oranındaortakların işlemleri oranında
yapılması gerekir. Risturn denilen bu yönteme göre dağıtım,yapılması gerekir. Risturn denilen bu yönteme göre dağıtım,
her ortağın kooperatifle yapmış olduğu işlem (alışveriş)her ortağın kooperatifle yapmış olduğu işlem (alışveriş)
tutarının, ortaklarla yapılan toplam işlem hacmi içindekitutarının, ortaklarla yapılan toplam işlem hacmi içindeki
oranına göre yapılır.oranına göre yapılır.
 Sermaye üzerinden kazanç dağıtımı, gelir gider farkının enSermaye üzerinden kazanç dağıtımı, gelir gider farkının en
az % 50’si ortaklara (risturn şeklinde) dağıtıldıktan sonraaz % 50’si ortaklara (risturn şeklinde) dağıtıldıktan sonra
genel kurul kararı ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksekgenel kurul kararı ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksek
faiz haddini geçmemek üzere faiz ödemesi şeklindefaiz haddini geçmemek üzere faiz ödemesi şeklinde
yapılabilir.yapılabilir.
KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİNKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN
ŞARTLARIŞARTLARI
SERMAYE ÜZERİNDEN KAZANÇSERMAYE ÜZERİNDEN KAZANÇ
DAĞITILMAMASIDAĞITILMAMASI
 Gelir-gider farkının dağıtılması kooperatif ana sözleşmesindeGelir-gider farkının dağıtılması kooperatif ana sözleşmesinde
öngörülmüş ise, bununöngörülmüş ise, bunun ortakların işlemleri oranındaortakların işlemleri oranında
yapılması gerekir. Risturn denilen bu yönteme göre dağıtım,yapılması gerekir. Risturn denilen bu yönteme göre dağıtım,
her ortağın kooperatifle yapmış olduğu işlem (alışveriş)her ortağın kooperatifle yapmış olduğu işlem (alışveriş)
tutarının, ortaklarla yapılan toplam işlem hacmi içindekitutarının, ortaklarla yapılan toplam işlem hacmi içindeki
oranına göre yapılır.oranına göre yapılır.
 Sermaye üzerinden kazanç dağıtımı, gelir gider farkının enSermaye üzerinden kazanç dağıtımı, gelir gider farkının en
az % 50’si ortaklara (risturn şeklinde) dağıtıldıktan sonraaz % 50’si ortaklara (risturn şeklinde) dağıtıldıktan sonra
genel kurul kararı ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksekgenel kurul kararı ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksek
faiz haddini geçmemek üzere faiz ödemesi şeklindefaiz haddini geçmemek üzere faiz ödemesi şeklinde
yapılabilir.yapılabilir.
Risturn esasına göreRisturn esasına göre
dağıtım,  sermayedağıtım,  sermaye
üzerinden bir dağıtımüzerinden bir dağıtım
değildir.değildir.
Bu nedenle muafiyetBu nedenle muafiyet
şartlarını bozmaz.şartlarını bozmaz.
KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİNKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN
ŞARTLARIŞARTLARI
SERMAYE ÜZERİNDEN KAZANÇSERMAYE ÜZERİNDEN KAZANÇ
DAĞITILMAMASIDAĞITILMAMASI
 Gelir-gider farkının dağıtılması kooperatif ana sözleşmesindeGelir-gider farkının dağıtılması kooperatif ana sözleşmesinde
öngörülmüş ise, bununöngörülmüş ise, bunun ortakların işlemleri oranındaortakların işlemleri oranında
yapılması gerekir. Risturn denilen bu yönteme göre dağıtım,yapılması gerekir. Risturn denilen bu yönteme göre dağıtım,
her ortağın kooperatifle yapmış olduğu işlem (alışveriş)her ortağın kooperatifle yapmış olduğu işlem (alışveriş)
tutarının, ortaklarla yapılan toplam işlem hacmi içindekitutarının, ortaklarla yapılan toplam işlem hacmi içindeki
oranına göre yapılır.oranına göre yapılır.
 Sermaye üzerinden kazanç dağıtımı, gelir gider farkının enSermaye üzerinden kazanç dağıtımı, gelir gider farkının en
az % 50’si ortaklara (risturn şeklinde) dağıtıldıktan sonraaz % 50’si ortaklara (risturn şeklinde) dağıtıldıktan sonra
genel kurul kararı ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksekgenel kurul kararı ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksek
faiz haddini geçmemek üzere faiz ödemesi şeklindefaiz haddini geçmemek üzere faiz ödemesi şeklinde
yapılabilir.yapılabilir.
Risturn esasına göreRisturn esasına göre
dağıtım,  sermayedağıtım,  sermaye
üzerinden bir dağıtımüzerinden bir dağıtım
değildir.değildir.
Bu nedenle muafiyetBu nedenle muafiyet
şartlarını bozmaz.şartlarını bozmaz.
Faiz ödemesi şeklindeki dağıtım ise 20Faiz ödemesi şeklindeki dağıtım ise 20
Seri No.lu Kurumlar Vergisi GenelSeri No.lu Kurumlar Vergisi Genel
Tebliği’nde kooperatif muafiyetini ihlalTebliği’nde kooperatif muafiyetini ihlal
edecek şekildeedecek şekilde “sermaye üzerinden“sermaye üzerinden
kazanç dağıtımı”kazanç dağıtımı” olarakolarak görülmemişgörülmemiş veve
dolayısıyladolayısıyla muafiyet şartlarına aykırılıkmuafiyet şartlarına aykırılık
olmadığıolmadığı belirtilmiştir.belirtilmiştir.
KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARI
YÖNETİM KURULU BAŞKAN VEYÖNETİM KURULU BAŞKAN VE
ÜYELERİNE KAZANÇ ÜZERİNDENÜYELERİNE KAZANÇ ÜZERİNDEN
HİSSE VERİLMEMESİHİSSE VERİLMEMESİ
Yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazançYönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç
üzerinden hisse verilmesi sermaye şirketlerine ait birüzerinden hisse verilmesi sermaye şirketlerine ait bir
özelliktir.özelliktir.
Kooperatiflerin elde ettikleri kazancı yönetim kuruluKooperatiflerin elde ettikleri kazancı yönetim kurulu
başkan ve üyelerine dağıtması durumunda,başkan ve üyelerine dağıtması durumunda,
kooperatiflerin sermaye şirketlerinden farkıkooperatiflerin sermaye şirketlerinden farkı
kalmayacaktır.kalmayacaktır.
KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARI
YÖNETİM KURULU BAŞKAN VEYÖNETİM KURULU BAŞKAN VE
ÜYELERİNE KAZANÇ ÜZERİNDENÜYELERİNE KAZANÇ ÜZERİNDEN
HİSSE VERİLMEMESİHİSSE VERİLMEMESİ
Yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazançYönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç
üzerinden hisse verilmesi sermaye şirketlerine ait birüzerinden hisse verilmesi sermaye şirketlerine ait bir
özelliktir.özelliktir.
Kooperatiflerin elde ettikleri kazancı yönetim kuruluKooperatiflerin elde ettikleri kazancı yönetim kurulu
başkan ve üyelerine dağıtması durumunda,başkan ve üyelerine dağıtması durumunda,
kooperatiflerin sermaye şirketlerinden farkıkooperatiflerin sermaye şirketlerinden farkı
kalmayacaktır.kalmayacaktır.
Bu nedenle, bir kooperatifinBu nedenle, bir kooperatifin
kurumlar vergisi muafiyetindenkurumlar vergisi muafiyetinden
yararlanabilmesi için anayararlanabilmesi için ana
sözleşmesinde yönetim kurulusözleşmesinde yönetim kurulu
başkan ve üyelerine kazançbaşkan ve üyelerine kazanç
üzerinden hisse verilmemesineüzerinden hisse verilmemesine
ilişkin hüküm bulunması ve fiilenilişkin hüküm bulunması ve fiilen
de bu hükme uyulması gerekir.de bu hükme uyulması gerekir.
KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARI
YEDEK AKÇELERİN ORTAKLARAYEDEK AKÇELERİN ORTAKLARA
DAĞITILMAMASIDAĞITILMAMASI
Kooperatiflerin kurumlar vergisinden muafKooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf
olabilmeleri için;olabilmeleri için;
 Yedek akçelerin ortaklara dağıtılmayacağınaYedek akçelerin ortaklara dağıtılmayacağına
dair ana sözleşmede hüküm yer alması, vedair ana sözleşmede hüküm yer alması, ve
 Fiilen bu koşula uyulması,Fiilen bu koşula uyulması,
gerekir.gerekir.
KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARI
YEDEK AKÇELERİN ORTAKLARAYEDEK AKÇELERİN ORTAKLARA
DAĞITILMAMASIDAĞITILMAMASI
Kooperatiflerin kurumlar vergisinden muafKooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf
olabilmeleri için;olabilmeleri için;
 Yedek akçelerin ortaklara dağıtılmayacağınaYedek akçelerin ortaklara dağıtılmayacağına
dair ana sözleşmede hüküm yer alması, vedair ana sözleşmede hüküm yer alması, ve
 Fiilen bu koşula uyulması,Fiilen bu koşula uyulması,
gerekir.gerekir.
Kooperatifte ayrılmış
Kooperatifte ayrılmış
bulunan kanuni yedek
bulunan kanuni yedek
akçe veya ihtiyari yedek
akçe veya ihtiyari yedek
akçe ya da her ne isim
akçe ya da her ne isim
altında olursa olsun
altında olursa olsun
dağıtılması durumu
dağıtılması durumu
kooperatif muafiyetini
kooperatif muafiyetini
ortadan kaldırır.
ortadan kaldırır.
KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARI
SADECE ORTAKLARLA İŞSADECE ORTAKLARLA İŞ
GÖRÜLMESİGÖRÜLMESİ
Kooperatiflerin kurumlar vergisinden muafKooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf
olabilmeleri için ana sözleşmelerindeolabilmeleri için ana sözleşmelerinde
sadece ortakları ile iş yapılmasına dairsadece ortakları ile iş yapılmasına dair
hüküm bulunması ve fiilen bu kuralahüküm bulunması ve fiilen bu kurala
uyulması gerekmektedir.uyulması gerekmektedir.
KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARI
SADECE ORTAKLARLA İŞSADECE ORTAKLARLA İŞ
GÖRÜLMESİGÖRÜLMESİ
Kooperatiflerin kurumlar vergisinden muafKooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf
olabilmeleri için ana sözleşmelerindeolabilmeleri için ana sözleşmelerinde
sadece ortakları ile iş yapılmasına dairsadece ortakları ile iş yapılmasına dair
hüküm bulunması ve fiilen bu kuralahüküm bulunması ve fiilen bu kurala
uyulması gerekmektedir.uyulması gerekmektedir.
Ortak İçi İşlem :Ortak İçi İşlem :
Kooperatif anaKooperatif ana
sözleşmesindesözleşmesinde
belirtilen faaliyetbelirtilen faaliyet
konusuna dahil olankonusuna dahil olan
veve
kooperatifinkooperatifin
ortaklarıyla yapmışortaklarıyla yapmış
olduğuolduğu faaliyetlerifaaliyetleri
ifade eder.ifade eder.
KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARI
SADECE ORTAKLARLA İŞSADECE ORTAKLARLA İŞ
GÖRÜLMESİGÖRÜLMESİ
Kooperatiflerin kurumlar vergisinden muafKooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf
olabilmeleri için ana sözleşmelerindeolabilmeleri için ana sözleşmelerinde
sadece ortakları ile iş yapılmasına dairsadece ortakları ile iş yapılmasına dair
hüküm bulunması ve fiilen bu kuralahüküm bulunması ve fiilen bu kurala
uyulması gerekmektedir.uyulması gerekmektedir.
Ortak İçi İşlem :Ortak İçi İşlem :
Kooperatif anaKooperatif ana
sözleşmesindesözleşmesinde
belirtilen faaliyetbelirtilen faaliyet
konusuna dahil olankonusuna dahil olan
veve
kooperatifinkooperatifin
ortaklarıyla yapmışortaklarıyla yapmış
olduğuolduğu faaliyetlerifaaliyetleri
ifade eder.ifade eder.
Kooperatifin yaptığıKooperatifin yaptığı
işlem ana sözleşmedeişlem ana sözleşmede
belirtilenbelirtilen faaliyetfaaliyet
konusu ile ilgilikonusu ile ilgili
olmalıdır.olmalıdır.
KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARI
SADECE ORTAKLARLA İŞSADECE ORTAKLARLA İŞ
GÖRÜLMESİGÖRÜLMESİ
Kooperatiflerin kurumlar vergisinden muafKooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf
olabilmeleri için ana sözleşmelerindeolabilmeleri için ana sözleşmelerinde
sadece ortakları ile iş yapılmasına dairsadece ortakları ile iş yapılmasına dair
hüküm bulunması ve fiilen bu kuralahüküm bulunması ve fiilen bu kurala
uyulması gerekmektedir.uyulması gerekmektedir.
Ortak İçi İşlem :Ortak İçi İşlem :
Kooperatif anaKooperatif ana
sözleşmesindesözleşmesinde
belirtilen faaliyetbelirtilen faaliyet
konusuna dahil olankonusuna dahil olan
veve
kooperatifinkooperatifin
ortaklarıyla yapmışortaklarıyla yapmış
olduğuolduğu faaliyetlerifaaliyetleri
ifade eder.ifade eder.
Kooperatifin yaptığıKooperatifin yaptığı
işlem ana sözleşmedeişlem ana sözleşmede
belirtilenbelirtilen faaliyetfaaliyet
konusu ile ilgilikonusu ile ilgili
olmalıdır.olmalıdır.
BuBu işlem kooperatifişlem kooperatif
ortağı ile yapılmalıortağı ile yapılmalı ya daya da
kooperatif ortağı ilekooperatif ortağı ile
yapılan bir işlemle ilgiliyapılan bir işlemle ilgili
olmalıdırolmalıdır..
ÜRETİM KOOPERATİFLERİNDEÜRETİM KOOPERATİFLERİNDE
ORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLERORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLER
 Üretim kooperatiflerinin ortaklarından aldığıÜretim kooperatiflerinin ortaklarından aldığı
ürünleri,ürünleri, niteliğinde herhangi bir değişiklikniteliğinde herhangi bir değişiklik
yapmadanyapmadan üçüncü kişilere satmalarıüçüncü kişilere satmaları ortak dışıortak dışı
işlemişlem sayılmaz.sayılmaz.
 Ortaklardan alınan ürünlerin bir takım işlemlerdenOrtaklardan alınan ürünlerin bir takım işlemlerden
geçirildikten sonra niteliği değiştirilmiş olarakgeçirildikten sonra niteliği değiştirilmiş olarak
üçüncü kişilere satılması ise ortak dışı işlemüçüncü kişilere satılması ise ortak dışı işlem
sayılmaktadır.sayılmaktadır.
MUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENELMUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENEL
ŞARTLARIŞARTLARI
KREDİ KOOPERATİFLERİNDEKREDİ KOOPERATİFLERİNDE
ORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLERORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLER
 Kredi kooperatiflerinin kendi kaynaklarından veyaKredi kooperatiflerinin kendi kaynaklarından veya
banka, kredi kuruluşu benzeri üçüncü kişilerdenbanka, kredi kuruluşu benzeri üçüncü kişilerden
sağladığı fonları, sadece ortaklarına kredi olaraksağladığı fonları, sadece ortaklarına kredi olarak
vermesi halinde, bu faaliyetler ortak dışı işlemvermesi halinde, bu faaliyetler ortak dışı işlem
sayılmayacaktır.sayılmayacaktır.
 Kredinin, kooperatif ortağı olmayanlara verilemesiKredinin, kooperatif ortağı olmayanlara verilemesi
ise ortak dışı işlem olarak kabul edilecektir.ise ortak dışı işlem olarak kabul edilecektir.
MUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENELMUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENEL
ŞARTLARIŞARTLARI
YAPI KOOPERATİFLERİNDEYAPI KOOPERATİFLERİNDE
ORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLERORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLER
KVK’ya göre; yapı kooperatiflerininKVK’ya göre; yapı kooperatiflerinin kendilerine aitkendilerine ait
arsalarınıarsalarını kat karşılığı vererek her bir hissekat karşılığı vererek her bir hisse
içiniçin bir işyeri veya konutbir işyeri veya konut elde etmelerielde etmeleri ortakortak
dışı işlem sayılmaz.dışı işlem sayılmaz.
Dolayısıyla, arsanın kat karşılığı verilmesi işlemiDolayısıyla, arsanın kat karşılığı verilmesi işlemi
muafiyet şartlarını ihlal etmez.muafiyet şartlarını ihlal etmez.
MUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENELMUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENEL
ŞARTLARIŞARTLARI
YAPI KOOPERATİFLERİNDEYAPI KOOPERATİFLERİNDE
ORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLERORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLER
KVK’ya göre; yapı kooperatiflerininKVK’ya göre; yapı kooperatiflerinin kendilerine aitkendilerine ait
arsalarınıarsalarını kat karşılığı vererek her bir hissekat karşılığı vererek her bir hisse
içiniçin bir işyeri veya konutbir işyeri veya konut elde etmelerielde etmeleri ortakortak
dışı işlem sayılmaz.dışı işlem sayılmaz.
Dolayısıyla, arsanın kat karşılığı verilmesi işlemiDolayısıyla, arsanın kat karşılığı verilmesi işlemi
muafiyet şartlarını ihlal etmez.muafiyet şartlarını ihlal etmez.
MUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENELMUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENEL
ŞARTLARIŞARTLARI
Ancak bunun için,
Ancak bunun için,
her bir hisse için
her bir hisse için
bir işyeri veya
bir işyeri veya
konutkonut eldeelde
edilmesiedilmesi gerekir.gerekir.
YAPI KOOPERATİFLERİNDEYAPI KOOPERATİFLERİNDE
ORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLERORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLER
KVK’ya göre; yapı kooperatiflerininKVK’ya göre; yapı kooperatiflerinin kendilerine aitkendilerine ait
arsalarınıarsalarını kat karşılığı vererek her bir hissekat karşılığı vererek her bir hisse
içiniçin bir işyeri veya konutbir işyeri veya konut elde etmelerielde etmeleri ortakortak
dışı işlem sayılmaz.dışı işlem sayılmaz.
Dolayısıyla, arsanın kat karşılığı verilmesi işlemiDolayısıyla, arsanın kat karşılığı verilmesi işlemi
muafiyet şartlarını ihlal etmez.muafiyet şartlarını ihlal etmez.
MUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENELMUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENEL
ŞARTLARIŞARTLARI
Ancak bunun için,
Ancak bunun için,
her bir hisse için
her bir hisse için
bir işyeri veya
bir işyeri veya
konutkonut eldeelde
edilmesiedilmesi gerekir.gerekir.
Yapı kooperatiflerine sağlanan, kendilerine aitYapı kooperatiflerine sağlanan, kendilerine ait
arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse içinarsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için
bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışıbir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı
işlem sayılmaması ayrıcalığıişlem sayılmaması ayrıcalığı aynı arsa üzerindekiaynı arsa üzerindeki
tasarruflara ilişkintasarruflara ilişkin olup, muafiyet şartlarına haizolup, muafiyet şartlarına haiz
bir kooperatifin arsası üzerinde üyelerine hissebir kooperatifin arsası üzerinde üyelerine hisse
başına birer işyeri yada konut yapılması karşılığıbaşına birer işyeri yada konut yapılması karşılığı
müteahhide başka bir yerde bulunan ayrı birmüteahhide başka bir yerde bulunan ayrı bir
arsanın verilmesi muafiyet şartlarını ihlal ediciarsanın verilmesi muafiyet şartlarını ihlal edici
işlem olarak kurumlar vergisi mükellefiyetininişlem olarak kurumlar vergisi mükellefiyetinin
tesisini gerektirir.tesisini gerektirir.
YAPI KOOPERATİFLERİNDEYAPI KOOPERATİFLERİNDE
ORTAK İÇİ İŞLEMLERORTAK İÇİ İŞLEMLER
 Konut yapımı için arsa veya arazi alınması,Konut yapımı için arsa veya arazi alınması,
 Alınan arsanın parsellenmesi,Alınan arsanın parsellenmesi,
 Konut yapımı için inşaat malzemelerininKonut yapımı için inşaat malzemelerinin
alınması,alınması,
 Konut yapımı için makine, araç ve gereçKonut yapımı için makine, araç ve gereç
alınması,alınması,
 Borçlanmak,Borçlanmak,
 Yapı kooperatiflerinin sahibi olduğu arsayıYapı kooperatiflerinin sahibi olduğu arsayı
parselleyerek ortaklarına hisseleri oranındaparselleyerek ortaklarına hisseleri oranında
dağıtması,dağıtması,
MUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENELMUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENEL
ŞARTLARIŞARTLARI
YAPI KOOPERATİFLERİNDEYAPI KOOPERATİFLERİNDE
ORTAK DIŞI İŞLEMLERORTAK DIŞI İŞLEMLER
 Satın alınan araç ve makinelerin kiralanması,Satın alınan araç ve makinelerin kiralanması,
 Kooperatif işinde kullanılmak için satın alınan malzemelerinKooperatif işinde kullanılmak için satın alınan malzemelerin
satılması,satılması,
 Arsa veya arazinin kat karşılığı müteahhitlere verilerek her birArsa veya arazinin kat karşılığı müteahhitlere verilerek her bir
hisse içinhisse için birden fazlabirden fazla konut ve/veya işyeri elde edilmesi,konut ve/veya işyeri elde edilmesi,
 Yapılan konutların ortak olmayanlara satılması veya kirayaYapılan konutların ortak olmayanlara satılması veya kiraya
verilmesi veya ortak olmayanların emrine tahsis edilmesi,verilmesi veya ortak olmayanların emrine tahsis edilmesi,
 Kooperatifin tasfiye edilmesi aşamasında sahip olduğuKooperatifin tasfiye edilmesi aşamasında sahip olduğu
taşınmazların satışı,taşınmazların satışı,
gibi.gibi.
MUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENELMUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENEL
ŞARTLARIŞARTLARI
Konut ve işyeri karşılığı üçüncüKonut ve işyeri karşılığı üçüncü
şahıslardan arsa temin edilmesişahıslardan arsa temin edilmesi
ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir?
Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat
veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi
ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir?
Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların
kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem
midir?midir?
Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının
kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Üçüncü şahıslardan malzeme satınÜçüncü şahıslardan malzeme satın
alınması ortak dışı işlem midir?alınması ortak dışı işlem midir?
Konut ve işyeri karşılığı üçüncüKonut ve işyeri karşılığı üçüncü
şahıslardan arsa temin edilmesişahıslardan arsa temin edilmesi
ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir?
Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat
veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi
ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir?
Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların
kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem
midir?midir?
Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının
kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Üçüncü şahıslardan malzeme satınÜçüncü şahıslardan malzeme satın
alınması ortak dışı işlem midir?alınması ortak dışı işlem midir?
Konut ve işyeri karşılığı üçüncüKonut ve işyeri karşılığı üçüncü
şahıslardan arsa temin edilmesişahıslardan arsa temin edilmesi
ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir?
Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat
veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi
ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir?
Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların
kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem
midir?midir?
Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının
kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Üçüncü şahıslardan malzeme satınÜçüncü şahıslardan malzeme satın
alınması ortak dışı işlem midir?alınması ortak dışı işlem midir?
EVET !EVET !
UygulamadaUygulamada
kooperatifin sahibikooperatifin sahibi
olduğu arsayı katolduğu arsayı kat
karşılığı müteahhidekarşılığı müteahhide
vermesinde olduğuvermesinde olduğu
gibi bu durumun tersigibi bu durumun tersi
de söz konusude söz konusu
olabilmektedir. Yani,olabilmektedir. Yani,
kooperatifin yapmışkooperatifin yapmış
veya yapacak olduğuveya yapacak olduğu
konutları arsa sahibinekonutları arsa sahibine
vererek arsa teminivererek arsa temini
mümkündür. Ancak bumümkündür. Ancak bu
durum kooperatifindurum kooperatifin
sadece ortaklarlasadece ortaklarla
iş yapılmasıiş yapılması
şartının ihlalşartının ihlal
edildiğiedildiği anlamınaanlamına
geldiğindengeldiğinden
kurumlar vergisikurumlar vergisi
mükellefiyetimükellefiyeti
doğacaktır.doğacaktır.
Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat
veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi
ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir?
Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların
kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem
midir?midir?
Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının
kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Üçüncü şahıslardan malzeme satınÜçüncü şahıslardan malzeme satın
alınması ortak dışı işlem midir?alınması ortak dışı işlem midir?
Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat
veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi
ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir?
Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların
kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem
midir?midir?
Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının
kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Üçüncü şahıslardan malzeme satınÜçüncü şahıslardan malzeme satın
alınması ortak dışı işlem midir?alınması ortak dışı işlem midir?
Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat
veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi
ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir?
Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların
kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem
midir?midir?
Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının
kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Üçüncü şahıslardan malzeme satınÜçüncü şahıslardan malzeme satın
alınması ortak dışı işlem midir?alınması ortak dışı işlem midir?
HAYIR !HAYIR !
KooperatiflerinKooperatiflerin
konut inşa etmekkonut inşa etmek
üzere kum,üzere kum,
çimento, demirçimento, demir
v.b. malzemev.b. malzeme
satın alması, sözsatın alması, söz
konusu inşaatakonusu inşaata
finansmanfinansman
sağlamak üzeresağlamak üzere
üçüncü kişilerdenüçüncü kişilerden
kredi teminkredi temin
etmesi ortak dışıetmesi ortak dışı
işlem olarakişlem olarak
değerlendirilmez.değerlendirilmez.
Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat
veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi
ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir?
Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların
kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem
midir?midir?
Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının
kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat
veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi
ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir?
Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların
kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem
midir?midir?
Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının
kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat
veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi
ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir?
Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların
kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem
midir?midir?
Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının
kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
HAYIR !HAYIR !
İşyeri veya konut inşaİşyeri veya konut inşa
etmek üzere kurulanetmek üzere kurulan
bir yapı kooperatifininbir yapı kooperatifinin
ortaklarından topladığıortaklarından topladığı
paralarıparaları
değerlendirerekdeğerlendirerek
nemalandırmasınemalandırması
halinde, söz konusuhalinde, söz konusu
nemaların Gelir Vergisinemaların Gelir Vergisi
Kanunu’nun geçici 67.Kanunu’nun geçici 67.
maddesine göremaddesine göre
vergilendirilmiş olmasıvergilendirilmiş olması
veve ortaklaraortaklara
dağıtılmayarakdağıtılmayarak
kooperatif amaçlarıkooperatif amaçları
doğrultusundadoğrultusunda
harcanmasıharcanması
şartıyla, muafiyetşartıyla, muafiyet
şartları ihlalşartları ihlal
edilmişedilmiş
olmayacaktır.olmayacaktır.
Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların
kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem
midir?midir?
Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının
kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların
kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem
midir?midir?
Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının
kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların
kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem
midir?midir?
Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının
kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
EVET !EVET !
Kooperatife aitKooperatife ait
taşınmazların,taşınmazların,
ortaklara veya ortakortaklara veya ortak
olmayanlara kirayaolmayanlara kiraya
verilmesiverilmesi ortak dışıortak dışı
işlem sayılacaktır.işlem sayılacaktır.
Ancak, KVK’nın 14/5.Ancak, KVK’nın 14/5.
maddesine göre,maddesine göre,
kooperatiflerinkooperatiflerin
gelirleriningelirlerinin vergivergi
kesintisine tâbikesintisine tâbi
tutulan taşınmaztutulan taşınmaz
kira gelirlerindenkira gelirlerinden
ibaret olmasıibaret olması
halinde, buhalinde, bu
gelirler içingelirler için
beyannamebeyanname
verilmesine gerekverilmesine gerek
yoktur.yoktur.
Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının
kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının
kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının
kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
HAYIR !HAYIR !
Kamulaştırma,Kamulaştırma,
kooperatifin iradesikooperatifin iradesi
dışında, kamu gücüdışında, kamu gücü
kullanılarak yapılankullanılarak yapılan
tek taraflı idari birtek taraflı idari bir
işlem olduğundan,işlem olduğundan,
sadece ortaklarla işsadece ortaklarla iş
görülmesi şartını ihlalgörülmesi şartını ihlal
eden bir işlemeden bir işlem
değildir.değildir.
Dolayısıyla kooperatifDolayısıyla kooperatif
arsasınınarsasının
kamulaştırılmasıkamulaştırılması
işlemininişleminin kurumlarkurumlar
vergisivergisi
muafiyetine birmuafiyetine bir
etkisi yoktur.etkisi yoktur.
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin
ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı
işlem midir?işlem midir?
HAYIR !HAYIR !
Yapı kooperatiflerininYapı kooperatiflerinin
sahibi oldukları arsasahibi oldukları arsa
veya araziyiveya araziyi
parselleyerekparselleyerek
ortaklarınaortaklarına ortaklıkortaklık
payları nispetindepayları nispetinde
dağıtmaları, ortak dışıdağıtmaları, ortak dışı
işlem niteliğindeişlem niteliğinde
sayılmayacağındansayılmayacağından
kurumlar vergisikurumlar vergisi
muafiyetine etkisimuafiyetine etkisi
yokturyoktur..
KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ
MUAFİYETİ
 KURUMLAR VERGİSİKURUMLAR VERGİSİ
MUAFİYETİNİNMUAFİYETİNİN
ŞARTLARIŞARTLARI
 Genel ŞartlarGenel Şartlar
 Yapı Kooperatifleri İçinYapı Kooperatifleri İçin
AranılanAranılan Özel ŞartlarÖzel Şartlar
KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ
MUAFİYETİ
 KURUMLAR VERGİSİKURUMLAR VERGİSİ
MUAFİYETİNİNMUAFİYETİNİN
ŞARTLARIŞARTLARI
 Genel ŞartlarGenel Şartlar
 Yapı Kooperatifleri İçinYapı Kooperatifleri İçin
AranılanAranılan Özel ŞartlarÖzel Şartlar
Yapı kooperatiflerininYapı kooperatiflerinin
kurumlar vergisikurumlar vergisi
muafiyetindenmuafiyetinden
faydalanabilmesi içinfaydalanabilmesi için
öncelikle buraya kadaröncelikle buraya kadar
açıkladığımızaçıkladığımız genelgenel
şartlaraşartlara uymalarıuymaları
gerekirgerekir..
KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ
MUAFİYETİ
 KURUMLAR VERGİSİKURUMLAR VERGİSİ
MUAFİYETİNİNMUAFİYETİNİN
ŞARTLARIŞARTLARI
 Genel ŞartlarGenel Şartlar
 Yapı Kooperatifleri İçinYapı Kooperatifleri İçin
AranılanAranılan Özel ŞartlarÖzel Şartlar
Yapı kooperatiflerininYapı kooperatiflerinin
kurumlar vergisikurumlar vergisi
muafiyetindenmuafiyetinden
faydalanabilmesi içinfaydalanabilmesi için
öncelikle buraya kadaröncelikle buraya kadar
açıkladığımızaçıkladığımız genelgenel
şartlaraşartlara uymalarıuymaları
gerekirgerekir..
Bunun yanı sıra yapıBunun yanı sıra yapı
kooperatiflerininkooperatiflerinin
muafiyettenmuafiyetten
yararlanabilmeleri için biryararlanabilmeleri için bir
takımtakım özel şartlaraözel şartlara dada
uymaları gerekiruymaları gerekir..
KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ
MUAFİYETİ
 KURUMLAR VERGİSİKURUMLAR VERGİSİ
MUAFİYETİNİNMUAFİYETİNİN
ŞARTLARIŞARTLARI
 Genel ŞartlarGenel Şartlar
 Yapı Kooperatifleri İçinYapı Kooperatifleri İçin
AranılanAranılan Özel ŞartlarÖzel Şartlar
Yapı kooperatiflerininYapı kooperatiflerinin
kurumlar vergisikurumlar vergisi
muafiyetindenmuafiyetinden
faydalanabilmesi içinfaydalanabilmesi için
öncelikle buraya kadaröncelikle buraya kadar
açıkladığımızaçıkladığımız genelgenel
şartlaraşartlara uymalarıuymaları
gerekirgerekir..
Bunun yanı sıra yapıBunun yanı sıra yapı
kooperatiflerininkooperatiflerinin
muafiyettenmuafiyetten
yararlanabilmeleri için biryararlanabilmeleri için bir
takımtakım özel şartlaraözel şartlara dada
uymaları gerekiruymaları gerekir..
KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ
MUAFİYETİ
 KURUMLAR VERGİSİKURUMLAR VERGİSİ
MUAFİYETİNİNMUAFİYETİNİN
ŞARTLARIŞARTLARI
 Genel ŞartlarGenel Şartlar
 Yapı Kooperatifleri İçinYapı Kooperatifleri İçin
AranılanAranılan Özel ŞartlarÖzel Şartlar
Yapı kooperatiflerininYapı kooperatiflerinin
kurumlar vergisikurumlar vergisi
muafiyetindenmuafiyetinden
faydalanabilmesi içinfaydalanabilmesi için
öncelikle buraya kadaröncelikle buraya kadar
açıkladığımızaçıkladığımız genelgenel
şartlaraşartlara uymalarıuymaları
gerekirgerekir..
Bunun yanı sıra yapıBunun yanı sıra yapı
kooperatiflerininkooperatiflerinin
muafiyettenmuafiyetten
yararlanabilmeleri için biryararlanabilmeleri için bir
takımtakım özel şartlaraözel şartlara dada
uymaları gerekiruymaları gerekir..
Yönetim ve DenetimYönetim ve Denetim
Kurullarında Belli KişilereKurullarında Belli Kişilere
Yer VerilmemesiYer Verilmemesi
KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ
MUAFİYETİ
 KURUMLAR VERGİSİKURUMLAR VERGİSİ
MUAFİYETİNİNMUAFİYETİNİN
ŞARTLARIŞARTLARI
 Genel ŞartlarGenel Şartlar
 Yapı Kooperatifleri İçinYapı Kooperatifleri İçin
AranılanAranılan Özel ŞartlarÖzel Şartlar
Yapı kooperatiflerininYapı kooperatiflerinin
kurumlar vergisikurumlar vergisi
muafiyetindenmuafiyetinden
faydalanabilmesi içinfaydalanabilmesi için
öncelikle buraya kadaröncelikle buraya kadar
açıkladığımızaçıkladığımız genelgenel
şartlaraşartlara uymalarıuymaları
gerekirgerekir..
Bunun yanı sıra yapıBunun yanı sıra yapı
kooperatiflerininkooperatiflerinin
muafiyettenmuafiyetten
yararlanabilmeleri için biryararlanabilmeleri için bir
takımtakım özel şartlaraözel şartlara dada
uymaları gerekiruymaları gerekir..
Yönetim ve DenetimYönetim ve Denetim
Kurullarında Belli KişilereKurullarında Belli Kişilere
Yer VerilmemesiYer Verilmemesi
Yapı Ruhsatı İle ArsaYapı Ruhsatı İle Arsa
Tapusunun KooperatifTapusunun Kooperatif
Tüzel Kişiliği Adına TescilTüzel Kişiliği Adına Tescil
Edilmiş OlmasıEdilmiş Olması
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL
ŞARTLAR
MUAFİYETTEN YARARLANILABİLMESİMUAFİYETTEN YARARLANILABİLMESİ
İÇİN YÖNETİM VE DENETİMİÇİN YÖNETİM VE DENETİM
KURULLARINDA BULUNMAMASIKURULLARINDA BULUNMAMASI
GEREKEN KİŞİLERGEREKEN KİŞİLER
Yapı kooperatiflerinin muafiyettenYapı kooperatiflerinin muafiyetten
faydalanabilmesi içinfaydalanabilmesi için kuruluşundankuruluşundan
inşaatın bitim tarihine kadarinşaatın bitim tarihine kadar
yönetim ve denetim kurullarındayönetim ve denetim kurullarında
Kanunda sayılan kişilere yer verilmemesiKanunda sayılan kişilere yer verilmemesi
gerekir.gerekir.
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL
ŞARTLAR
MUAFİYETTEN YARARLANILABİLMESİMUAFİYETTEN YARARLANILABİLMESİ
İÇİN YÖNETİM VE DENETİMİÇİN YÖNETİM VE DENETİM
KURULLARINDA BULUNMAMASIKURULLARINDA BULUNMAMASI
GEREKEN KİŞİLERGEREKEN KİŞİLER
Yapı kooperatiflerinin muafiyettenYapı kooperatiflerinin muafiyetten
faydalanabilmesi içinfaydalanabilmesi için kuruluşundankuruluşundan
inşaatın bitim tarihine kadarinşaatın bitim tarihine kadar
yönetim ve denetim kurullarındayönetim ve denetim kurullarında
Kanunda sayılan kişilere yer verilmemesiKanunda sayılan kişilere yer verilmemesi
gerekir.gerekir.
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL
ŞARTLAR
MUAFİYETTEN YARARLANILABİLMESİMUAFİYETTEN YARARLANILABİLMESİ
İÇİN YÖNETİM VE DENETİMİÇİN YÖNETİM VE DENETİM
KURULLARINDA BULUNMAMASIKURULLARINDA BULUNMAMASI
GEREKEN KİŞİLERGEREKEN KİŞİLER
Yapı kooperatiflerinin muafiyettenYapı kooperatiflerinin muafiyetten
faydalanabilmesi içinfaydalanabilmesi için kuruluşundankuruluşundan
inşaatın bitim tarihine kadarinşaatın bitim tarihine kadar
yönetim ve denetim kurullarındayönetim ve denetim kurullarında
Kanunda sayılan kişilere yer verilmemesiKanunda sayılan kişilere yer verilmemesi
gerekir.gerekir.
YÖNETİM VEYÖNETİM VE
DENETİMDENETİM
KURULLARINDAKURULLARINDA
BULUNMAMASIBULUNMAMASI
GEREKEN KİŞİLER :GEREKEN KİŞİLER :
1-1- İnşaat işlerini kısmenİnşaat işlerini kısmen
veya tamamen üstlenenveya tamamen üstlenen
gerçek kişiler veya tüzelgerçek kişiler veya tüzel
kişi temsilcileri.kişi temsilcileri.
2-2- Kanunun 13. maddesineKanunun 13. maddesine
göre yukarıda sayılangöre yukarıda sayılan
kişilerle ilişkili olduğukişilerle ilişkili olduğu
kabul edilen kişiler.kabul edilen kişiler.
3-3- Yukarıda sayılanlarla işçiYukarıda sayılanlarla işçi
ve işveren ilişkisi içindeve işveren ilişkisi içinde
bulunanlarbulunanlar..
YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA
BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER
1. Grup:1. Grup: İnşaat İşlerini Kısmen Veyaİnşaat İşlerini Kısmen Veya
Tamamen Üstlenen Gerçek Kişiler VeyaTamamen Üstlenen Gerçek Kişiler Veya
Tüzel Kişi TemsilcileriTüzel Kişi Temsilcileri
 Yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınYapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın
bitim tarihine kadar,bitim tarihine kadar, yönetim ve denetimyönetim ve denetim
kurullarındakurullarında yapı kooperatiflerine ait inşaatyapı kooperatiflerine ait inşaat
işleriniişlerini kısmen veya tamamenkısmen veya tamamen üstlenen birüstlenen bir
gerçek kişi ya da tüzel kişi temsilcisine yergerçek kişi ya da tüzel kişi temsilcisine yer
verilmişse muafiyetten yararlanma söz konusuverilmişse muafiyetten yararlanma söz konusu
olamayacaktır.olamayacaktır.
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL
ŞARTLAR
YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA
BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER
1. Grup:1. Grup: İnşaat İşlerini Kısmen Veyaİnşaat İşlerini Kısmen Veya
Tamamen Üstlenen Gerçek Kişiler VeyaTamamen Üstlenen Gerçek Kişiler Veya
Tüzel Kişi TemsilcileriTüzel Kişi Temsilcileri
 Yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınYapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın
bitim tarihine kadar,bitim tarihine kadar, yönetim ve denetimyönetim ve denetim
kurullarındakurullarında yapı kooperatiflerine ait inşaatyapı kooperatiflerine ait inşaat
işleriniişlerini kısmen veya tamamenkısmen veya tamamen üstlenen birüstlenen bir
gerçek kişi ya da tüzel kişi temsilcisine yergerçek kişi ya da tüzel kişi temsilcisine yer
verilmişse muafiyetten yararlanma söz konusuverilmişse muafiyetten yararlanma söz konusu
olamayacaktır.olamayacaktır.
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL
ŞARTLAR
ÖRNEK :
ÖRNEK :
X Yapı Kooperatifinin inşaat işini
X Yapı Kooperatifinin inşaat işini
İnşaat taahhüt işi ile iştigal eden
İnşaat taahhüt işi ile iştigal eden
Bay BBay B üstlenmiş ise ve Bay B aynı
üstlenmiş ise ve Bay B aynı
zamanda yönetim kurulunda da
zamanda yönetim kurulunda da
bulunuyor ise muafiyet şartları
bulunuyor ise muafiyet şartları
ihlal edilmiştir.
ihlal edilmiştir.
YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA
BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER
1. Grup:1. Grup: İnşaat İşlerini Kısmen Veyaİnşaat İşlerini Kısmen Veya
Tamamen Üstlenen Gerçek Kişiler VeyaTamamen Üstlenen Gerçek Kişiler Veya
Tüzel Kişi TemsilcileriTüzel Kişi Temsilcileri
 Yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınYapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın
bitim tarihine kadar,bitim tarihine kadar, yönetim ve denetimyönetim ve denetim
kurullarındakurullarında yapı kooperatiflerine ait inşaatyapı kooperatiflerine ait inşaat
işleriniişlerini kısmen veya tamamenkısmen veya tamamen üstlenen birüstlenen bir
gerçek kişi ya da tüzel kişi temsilcisine yergerçek kişi ya da tüzel kişi temsilcisine yer
verilmişse muafiyetten yararlanma söz konusuverilmişse muafiyetten yararlanma söz konusu
olamayacaktır.olamayacaktır.
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL
ŞARTLAR
ÖRNEK :
ÖRNEK :
X Yapı Kooperatifinin inşaat işini
X Yapı Kooperatifinin inşaat işini
İnşaat taahhüt işi ile iştigal eden
İnşaat taahhüt işi ile iştigal eden
Bay BBay B üstlenmiş ise ve Bay B aynı
üstlenmiş ise ve Bay B aynı
zamanda yönetim kurulunda da
zamanda yönetim kurulunda da
bulunuyor ise muafiyet şartları
bulunuyor ise muafiyet şartları
ihlal edilmiştir.
ihlal edilmiştir.
ÖRNEK :
ÖRNEK :
Y Yapı kooperatifinin inşaat işini
Y Yapı kooperatifinin inşaat işini CC
Ltd. Şti.
Ltd. Şti. üstlenmiş ve C Ltd.
üstlenmiş ve C Ltd.
Şti.’nin müdürü
Şti.’nin müdürü Bay DBay D aynı zamanda
aynı zamanda
denetim kurulunda da yer alıyor ise
denetim kurulunda da yer alıyor ise
muafiyet şartları ihlal edilmiştir.
muafiyet şartları ihlal edilmiştir.
YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA
BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER
2. Grup:2. Grup: İnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerleİnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle
İlişkiliİlişkili Olduğu Kabul Edilen KişilerOlduğu Kabul Edilen Kişiler
 Yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınYapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın
bitim tarihine kadar yönetim ve denetimbitim tarihine kadar yönetim ve denetim
kurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmenkurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmen
veya tamamen üstlenen birveya tamamen üstlenen bir gerçek kişi ya dagerçek kişi ya da
tüzel kişi ile ilişkili olan kişileretüzel kişi ile ilişkili olan kişilere yer verilmişseyer verilmişse
muafiyetten yararlanılması mümkün değildir.muafiyetten yararlanılması mümkün değildir.
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL
ŞARTLAR
YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA
BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER
2. Grup:2. Grup: İnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerleİnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle
İlişkiliİlişkili Olduğu Kabul Edilen KişilerOlduğu Kabul Edilen Kişiler
 Yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınYapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın
bitim tarihine kadar yönetim ve denetimbitim tarihine kadar yönetim ve denetim
kurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmenkurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmen
veya tamamen üstlenen birveya tamamen üstlenen bir gerçek kişi ya dagerçek kişi ya da
tüzel kişi ile ilişkili olan kişileretüzel kişi ile ilişkili olan kişilere yer verilmişseyer verilmişse
muafiyetten yararlanılması mümkün değildir.muafiyetten yararlanılması mümkün değildir.
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL
ŞARTLAR
YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA
BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER
2. Grup:2. Grup: İnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerleİnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle
İlişkiliİlişkili Olduğu Kabul Edilen KişilerOlduğu Kabul Edilen Kişiler
 Yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınYapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın
bitim tarihine kadar yönetim ve denetimbitim tarihine kadar yönetim ve denetim
kurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmenkurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmen
veya tamamen üstlenen birveya tamamen üstlenen bir gerçek kişi ya dagerçek kişi ya da
tüzel kişi ile ilişkili olan kişileretüzel kişi ile ilişkili olan kişilere yer verilmişseyer verilmişse
muafiyetten yararlanılması mümkün değildir.muafiyetten yararlanılması mümkün değildir.
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL
ŞARTLAR
İLİŞKİLİ KİŞİ ;İLİŞKİLİ KİŞİ ;
(5520 SAYILI KVK MD. 13)(5520 SAYILI KVK MD. 13)
 Kurumların kendi ortakları,Kurumların kendi ortakları,
 Kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişiler,Kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişiler,
 Kurumların veya ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımındanKurumların veya ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından
doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nufuzu altındadoğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nufuzu altında
bulundurduğu gerçek ve tüzel kişiler.bulundurduğu gerçek ve tüzel kişiler.
YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA
BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER
2. Grup:2. Grup: İnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerleİnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle
İlişkiliİlişkili Olduğu Kabul Edilen KişilerOlduğu Kabul Edilen Kişiler
 Yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınYapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın
bitim tarihine kadar yönetim ve denetimbitim tarihine kadar yönetim ve denetim
kurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmenkurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmen
veya tamamen üstlenen birveya tamamen üstlenen bir gerçek kişi ya dagerçek kişi ya da
tüzel kişi ile ilişkili olan kişileretüzel kişi ile ilişkili olan kişilere yer verilmişseyer verilmişse
muafiyetten yararlanılması mümkün değildir.muafiyetten yararlanılması mümkün değildir.
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL
ŞARTLAR
İLİŞKİLİ KİŞİ ;İLİŞKİLİ KİŞİ ;
(5520 SAYILI KVK MD. 13)(5520 SAYILI KVK MD. 13)
 Kurumların kendi ortakları,Kurumların kendi ortakları,
 Kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişiler,Kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişiler,
 Kurumların veya ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımındanKurumların veya ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından
doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nufuzu altındadoğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nufuzu altında
bulundurduğu gerçek ve tüzel kişiler.bulundurduğu gerçek ve tüzel kişiler.
Eşler, üstsoy ve altsoyEşler, üstsoy ve altsoy
ile eşlerinin üstsoy veile eşlerinin üstsoy ve
altsoyu, üçüncü derecealtsoyu, üçüncü derece
dahil yansoy hısımlarıdahil yansoy hısımları
ve kayın hısımları,ve kayın hısımları,
da ilgili kişi sayılır.da ilgili kişi sayılır.
YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA
BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER
2. Grup:2. Grup: İnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerleİnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle
İlişkiliİlişkili Olduğu Kabul Edilen KişilerOlduğu Kabul Edilen Kişiler
 Yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınYapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın
bitim tarihine kadar yönetim ve denetimbitim tarihine kadar yönetim ve denetim
kurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmenkurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmen
veya tamamen üstlenen birveya tamamen üstlenen bir gerçek kişi ya dagerçek kişi ya da
tüzel kişi ile ilişkili olan kişileretüzel kişi ile ilişkili olan kişilere yer verilmişseyer verilmişse
muafiyetten yararlanılması mümkün değildir.muafiyetten yararlanılması mümkün değildir.
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL
ŞARTLAR
İLİŞKİLİ KİŞİ ;İLİŞKİLİ KİŞİ ;
(5520 SAYILI KVK MD. 13)(5520 SAYILI KVK MD. 13)
 Kurumların kendi ortakları,Kurumların kendi ortakları,
 Kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişiler,Kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişiler,
 Kurumların veya ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımındanKurumların veya ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından
doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nufuzu altındadoğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nufuzu altında
bulundurduğu gerçek ve tüzel kişiler.bulundurduğu gerçek ve tüzel kişiler.
Eşler, üstsoy ve altsoyEşler, üstsoy ve altsoy
ile eşlerinin üstsoy veile eşlerinin üstsoy ve
altsoyu, üçüncü derecealtsoyu, üçüncü derece
dahil yansoy hısımlarıdahil yansoy hısımları
ve kayın hısımları,ve kayın hısımları,
da ilgili kişi sayılır.da ilgili kişi sayılır.
ÖRNEK :
ÖRNEK :
X Yapı Kooperatifinin
X Yapı Kooperatifinin inşaat işini
inşaat işini BayBay
BB üstlenmiştir.
üstlenmiştir.
Bay B’nin kayınbiraderi
Bay B’nin kayınbiraderi Bay CBay C
kooperatifin yönetim kurulu üyesidir.
kooperatifin yönetim kurulu üyesidir.
Bu durumda muafiyet şartları ihlal
Bu durumda muafiyet şartları ihlal
edilmiştir
edilmiştir..
YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA
BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER
3. Grup:3. Grup: İnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle Veya İlişkiliİnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle Veya İlişkili
Kişilerle İşçi ve İşveren İlişkisi İçindeKişilerle İşçi ve İşveren İlişkisi İçinde
BulunanlarBulunanlar
Eğer yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınEğer yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın
tamamlandığı tarihe kadar yönetim ve denetim kurularında;tamamlandığı tarihe kadar yönetim ve denetim kurularında;
 İnşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerİnşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişiler
veya tüzel kişi temsilcileri,veya tüzel kişi temsilcileri,
 Kanunun 13. maddesine göre bu kişilerle ilişkili olduğu kabulKanunun 13. maddesine göre bu kişilerle ilişkili olduğu kabul
edilen kişiler,edilen kişiler,
ile işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunan kişiler varsaile işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunan kişiler varsa
muafiyetten faydalanılamaz.muafiyetten faydalanılamaz.
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL
ŞARTLAR
YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA
BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER
3. Grup:3. Grup: İnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle Veya İlişkiliİnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle Veya İlişkili
Kişilerle İşçi ve İşveren İlişkisi İçindeKişilerle İşçi ve İşveren İlişkisi İçinde
BulunanlarBulunanlar
Eğer yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınEğer yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın
tamamlandığı tarihe kadar yönetim ve denetim kurularında;tamamlandığı tarihe kadar yönetim ve denetim kurularında;
 İnşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerİnşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişiler
veya tüzel kişi temsilcileri,veya tüzel kişi temsilcileri,
 Kanunun 13. maddesine göre bu kişilerle ilişkili olduğu kabulKanunun 13. maddesine göre bu kişilerle ilişkili olduğu kabul
edilen kişiler,edilen kişiler,
ile işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunan kişiler varsaile işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunan kişiler varsa
muafiyetten faydalanılamaz.muafiyetten faydalanılamaz.
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL
ŞARTLAR
ÖRNEK :
ÖRNEK :
X Yapı Kooperatifinin inşaat işini S A.Ş.
X Yapı Kooperatifinin inşaat işini S A.Ş.
üstlenmiştir.
üstlenmiştir.
S A.Ş.’nin muhasebe müdürü kooperatifin
S A.Ş.’nin muhasebe müdürü kooperatifin
denetim kurulunda da yer almaktadır.
denetim kurulunda da yer almaktadır.
Bu durumda muafiyet şartları ihlal
Bu durumda muafiyet şartları ihlal
edilmiştir.
edilmiştir.
YAPI RUHSATI İLE ARSA TAPUSUNUNYAPI RUHSATI İLE ARSA TAPUSUNUN
KOOPERATİF TÜZEL KİŞİLİĞİ ADINAKOOPERATİF TÜZEL KİŞİLİĞİ ADINA
TESCİL EDİLMİŞ OLMASITESCİL EDİLMİŞ OLMASI
 Yapı kooperatiflerinin kurumlar vergisi muafiyetindenYapı kooperatiflerinin kurumlar vergisi muafiyetinden
yararlanabilmesi için,yararlanabilmesi için, yukarıda belirtilen şartlara ilavetenyukarıda belirtilen şartlara ilaveten,,
yapı ruhsatı ile arsa tapusununyapı ruhsatı ile arsa tapusunun kooperatif tüzel kişiliğikooperatif tüzel kişiliği
adınaadına tescil edilmiş olması gerekmektedir.tescil edilmiş olması gerekmektedir.
 Eğer, arsa tapusu ve yapı ruhsatı kooperatif tüzelEğer, arsa tapusu ve yapı ruhsatı kooperatif tüzel
kişiliğine ait değilse, diğer şartlar sağlanmış olsa dahikişiliğine ait değilse, diğer şartlar sağlanmış olsa dahi
kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanılması mümkünkurumlar vergisi muafiyetinden yararlanılması mümkün
değildir.değildir.
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL
ŞARTLAR
YAPI RUHSATI İLE ARSA TAPUSUNUNYAPI RUHSATI İLE ARSA TAPUSUNUN
KOOPERATİF TÜZEL KİŞİLİĞİ ADINAKOOPERATİF TÜZEL KİŞİLİĞİ ADINA
TESCİL EDİLMİŞ OLMASI - IITESCİL EDİLMİŞ OLMASI - II
 Örneğin :Örneğin : Yapı ruhsatının kooperatif adınaYapı ruhsatının kooperatif adına
değil de inşaat işini üstlenen müteahhit adınadeğil de inşaat işini üstlenen müteahhit adına
düzenlenmiş olması muafiyettendüzenlenmiş olması muafiyetten
yararlanılmasını engelleyecektir.yararlanılmasını engelleyecektir.
 Yeni kurulan kooperatiflerde arsa teminYeni kurulan kooperatiflerde arsa temin
edilememesi veya inşaat aşamasına henüzedilememesi veya inşaat aşamasına henüz
gelinememesi durumunda bu şartgelinememesi durumunda bu şart
aranmayacaktır.aranmayacaktır.
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL
ŞARTLAR
YAPI RUHSATI İLE ARSA TAPUSUNUNYAPI RUHSATI İLE ARSA TAPUSUNUN
KOOPERATİF TÜZEL KİŞİLİĞİ ADINAKOOPERATİF TÜZEL KİŞİLİĞİ ADINA
TESCİL EDİLMİŞ OLMASI - IIITESCİL EDİLMİŞ OLMASI - III
 Yapı kooperatifleri TOKİ tarafından tahsisYapı kooperatifleri TOKİ tarafından tahsis
edilen arsa ve araziler üzerine konut veyaedilen arsa ve araziler üzerine konut veya
işyeri yapabilmektedir.işyeri yapabilmektedir.
 Benzer şekilde kooperatif birlikleri veBenzer şekilde kooperatif birlikleri ve
merkez birlikleri de kooperatiflere arsamerkez birlikleri de kooperatiflere arsa
temini ve/veya tahsisinde görevli ve /veyatemini ve/veya tahsisinde görevli ve /veya
yetkili olabilmektedir.yetkili olabilmektedir.
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR
YAPI RUHSATI İLE ARSA TAPUSUNUN KOOPERATİFYAPI RUHSATI İLE ARSA TAPUSUNUN KOOPERATİF
TÜZEL KİŞİLİĞİ ADINA TESCİL EDİLMİŞ OLMASI - IVTÜZEL KİŞİLİĞİ ADINA TESCİL EDİLMİŞ OLMASI - IV
 1163 sayılı Kanun’a göre kurulan kooperatif1163 sayılı Kanun’a göre kurulan kooperatif
birlikleri ve merkez birlikleri de söz konusu Kanunbirlikleri ve merkez birlikleri de söz konusu Kanun
uyarınca kooperatif olarak değerlendirildiğinden,uyarınca kooperatif olarak değerlendirildiğinden,
söz konusu arsa ve arazilerin tapusununsöz konusu arsa ve arazilerin tapusunun
veya yapı ruhsatlarının TOKİ veyaveya yapı ruhsatlarının TOKİ veya
kooperatif birlik ya da merkez birliklerikooperatif birlik ya da merkez birlikleri
adına olması halinde de bahse konu yapıadına olması halinde de bahse konu yapı
kooperatifleri kurumlar vergisikooperatifleri kurumlar vergisi
muafiyetinden yararlanabileceklerdir.muafiyetinden yararlanabileceklerdir.
YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR
KOOPERATİFKOOPERATİF
GELİRLERİNDEN YAPILACAKGELİRLERİNDEN YAPILACAK
VERGİSİ KESİNTİSİVERGİSİ KESİNTİSİ
VERGİ KESİNTİSİNİN YASAL DAYANAĞIVERGİ KESİNTİSİNİN YASAL DAYANAĞI
 5520 sayılı KVK’nın 15 inci maddesinde vergi kesintisi5520 sayılı KVK’nın 15 inci maddesinde vergi kesintisi
düzenlenmiştir.düzenlenmiştir.
 Kooperatiflerin bu madde uyarınca vergi kesintisine tabiKooperatiflerin bu madde uyarınca vergi kesintisine tabi
gelirlerini,gelirlerini, kira gelirlerikira gelirleri ile bazıile bazı menkul kıymetmenkul kıymet
gelirlerigelirleri olmak üzere iki ana başlık altında toplamakolmak üzere iki ana başlık altında toplamak
mümkündür.mümkündür.
 Ancak, söz konusu gelirlerin tevkifata tabi olması için buAncak, söz konusu gelirlerin tevkifata tabi olması için bu
ödemeleri kooperatife yapan kişilerin tevkifat yapmaködemeleri kooperatife yapan kişilerin tevkifat yapmak
zorunda olan kişiler arasında sayılmış olmaları gerekir.zorunda olan kişiler arasında sayılmış olmaları gerekir.
KOOPERATİF GELİRLERİNDENKOOPERATİF GELİRLERİNDEN
YAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİYAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİ
VERGİ KESİNTİSİNİN YASAL DAYANAĞI -VERGİ KESİNTİSİNİN YASAL DAYANAĞI -
IIII
 5520 sayılı KVK’nın 15 inci maddesi dışında, kooperatif5520 sayılı KVK’nın 15 inci maddesi dışında, kooperatif
gelirlerinden yapılacak vergi kesintisine ilişkin bir diğergelirlerinden yapılacak vergi kesintisine ilişkin bir diğer
düzenleme dedüzenleme de GVK’nın Geçici 67 nci maddesindeGVK’nın Geçici 67 nci maddesinde
yer almaktadır. ,yer almaktadır. ,
 Söz konusu maddede, elde edilen bazı menkul sermayeSöz konusu maddede, elde edilen bazı menkul sermaye
iratları ve menkul kıymet alım-satım kazançlarıiratları ve menkul kıymet alım-satım kazançları
yönünden tevkifat hükümlerine yer verilmiştir.yönünden tevkifat hükümlerine yer verilmiştir.
 KVK’nın Geçici 1 inci maddesine göre; GVK’nın GeçiciKVK’nın Geçici 1 inci maddesine göre; GVK’nın Geçici
67 nci maddesi uyarınca vergi kesintisine tâbi tutulmuş67 nci maddesi uyarınca vergi kesintisine tâbi tutulmuş
kazanç ve iratlar üzerinden, KVK uyarınca ayrıca kesintikazanç ve iratlar üzerinden, KVK uyarınca ayrıca kesinti
KOOPERATİF GELİRLERİNDENKOOPERATİF GELİRLERİNDEN
YAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİYAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİ
KOOPERATİF GELİRLERİNDEN GVK’NIN GEÇİCİKOOPERATİF GELİRLERİNDEN GVK’NIN GEÇİCİ
67. MADDESİNE GÖRE YAPILACAK VERGİ67. MADDESİNE GÖRE YAPILACAK VERGİ
KESİNTİSİKESİNTİSİ
Maddenin 5 numaralı bendinde, tevkifatınMaddenin 5 numaralı bendinde, tevkifatın
gerçekleştirilmesinde, gelir sahibinin gerçek veya tüzelgerçekleştirilmesinde, gelir sahibinin gerçek veya tüzel
kişi ya da dar veya tam mükellef olmasının, vergikişi ya da dar veya tam mükellef olmasının, vergi
mükellefiyeti bulunup bulunmamasınınmükellefiyeti bulunup bulunmamasının,, vergiden muafvergiden muaf
olup olmamasınınolup olmamasının veya elde edilen gelirlerin vergidenveya elde edilen gelirlerin vergiden
istisna olup olmamasının tevkifat uygulamasındaistisna olup olmamasının tevkifat uygulamasında birbir
önemi bulunmadığıönemi bulunmadığı belirtilmiştir.belirtilmiştir.
Dolayısıyla kurumlar vergisindenDolayısıyla kurumlar vergisinden muaf olsunmuaf olsun
veya olmasın tüm kooperatiflerveya olmasın tüm kooperatifler bu maddedebu maddede
yer alan kazançları elde etmeleri halinde,yer alan kazançları elde etmeleri halinde,
tevkifat uygulamasına tabi olacaklardır.tevkifat uygulamasına tabi olacaklardır.
KOOPERATİF GELİRLERİNDENKOOPERATİF GELİRLERİNDEN
YAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİYAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİ
GEÇİCİ 67. MADDEYE GÖREGEÇİCİ 67. MADDEYE GÖRE
TEVKİFATA TABİ GELİRLERTEVKİFATA TABİ GELİRLER
Bu maddeye göre kooperatiflerin tevkifata tabi olacakBu maddeye göre kooperatiflerin tevkifata tabi olacak
kazançları şunlardır.kazançları şunlardır.
 1- Menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası1- Menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası
araçlarının elden çıkarılması ve elde tutulması sürecindearaçlarının elden çıkarılması ve elde tutulması sürecinde
elde edilen gelirler,elde edilen gelirler,
 2- Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin (5)2- Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin (5)
numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratları,numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratları,
 3- Mevduat faizleri ve repo gelirleri,3- Mevduat faizleri ve repo gelirleri,
KOOPERATİF GELİRLERİNDENKOOPERATİF GELİRLERİNDEN
YAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİYAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİ
KOOPERATİFLERİN KİRA GELİRLERİKOOPERATİFLERİN KİRA GELİRLERİ
ÜZERİNDEN YAPILACAK VERGİÜZERİNDEN YAPILACAK VERGİ
KESİNTİSİKESİNTİSİ
Kooperatiflere ait gayrimenkullerinKooperatiflere ait gayrimenkullerin
kiralanması karşılığında bunlara yapılankiralanması karşılığında bunlara yapılan
kira ödemelerinden, %20 oranında vergikira ödemelerinden, %20 oranında vergi
kesintisi yapılması gerekir.kesintisi yapılması gerekir.
( 5520 sayılı KVK md. 15-1/b )( 5520 sayılı KVK md. 15-1/b )
KOOPERATİF GELİRLERİNDENKOOPERATİF GELİRLERİNDEN
YAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİYAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİ
GELİRİ GAYRİMENKUL KİRA GELİRİNDEN İBARETGELİRİ GAYRİMENKUL KİRA GELİRİNDEN İBARET
BULUNAN KOOPERATİFLERİNBULUNAN KOOPERATİFLERİN
VERGİLENDİRİLMESİVERGİLENDİRİLMESİ
 5520 sayılı yeni KVK’nın beyan esasının düzenlendiği 14 üncü5520 sayılı yeni KVK’nın beyan esasının düzenlendiği 14 üncü
maddesinin 5 numaralı bendinde demaddesinin 5 numaralı bendinde de “Kooperatiflerin gelirlerinin vergi“Kooperatiflerin gelirlerinin vergi
kesintisine tabi tutulan taşınmaz kira gelirlerinden ibaret olması halinde,kesintisine tabi tutulan taşınmaz kira gelirlerinden ibaret olması halinde,
bu gelirler için beyanname verilmez.”bu gelirler için beyanname verilmez.” hükmüne yer verilmiştir.hükmüne yer verilmiştir.
Dolayısıyla, geliri kesintiye tabi tutulmuş taşınmaz kira gelirlerindenDolayısıyla, geliri kesintiye tabi tutulmuş taşınmaz kira gelirlerinden
ibaret olan kooperatiflerce beyanname verilmesine gerek yoktur.ibaret olan kooperatiflerce beyanname verilmesine gerek yoktur.
   Diğer taraftan kooperatife kira ödemesinde bulunan kişilerin tevkifatDiğer taraftan kooperatife kira ödemesinde bulunan kişilerin tevkifat
yapma mecburiyetinin bulunmaması halinde, kooperatiflerin, tevkifatayapma mecburiyetinin bulunmaması halinde, kooperatiflerin, tevkifata
tabi tutulmamış bu gelirlerini, kurumlar vergisi beyannamesi ile beyantabi tutulmamış bu gelirlerini, kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan
edeceklerdir.edeceklerdir.
KOOPERATİF GELİRLERİNDENKOOPERATİF GELİRLERİNDEN
YAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİYAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİ
TEVİFATA TABİ GAYRİMENKUL KİRATEVİFATA TABİ GAYRİMENKUL KİRA
GELİRLERİ DIŞINDAKİ GELİRLER İÇİNGELİRLERİ DIŞINDAKİ GELİRLER İÇİN
BEYANNAME VEREN KOOPERATİFLERİNBEYANNAME VEREN KOOPERATİFLERİN
KİRA GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİKİRA GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ
 Gayrimenkul kira gelirleri dışındaki gelirleri içinGayrimenkul kira gelirleri dışındaki gelirleri için
kurumlar vergisi beyannamesi vermek zorundakurumlar vergisi beyannamesi vermek zorunda
olan kooperatifler,olan kooperatifler, gayrimenkul kira gelirlerini degayrimenkul kira gelirlerini de
bu beyannameye dahil edeceklerdirbu beyannameye dahil edeceklerdir..
 Ancak, gayrimenkul kira gelirleri üzerinden tevkifAncak, gayrimenkul kira gelirleri üzerinden tevkif
yoluyla ödenen vergi, 5520 sayılı KVK’nın 34yoluyla ödenen vergi, 5520 sayılı KVK’nın 34
üncü maddesi gereğince beyanname üzerindenüncü maddesi gereğince beyanname üzerinden
hesaplananhesaplanan kurumlar vergisinden mahsupkurumlar vergisinden mahsup
edilecektir.edilecektir.
KOOPERATİF GELİRLERİNDENKOOPERATİF GELİRLERİNDEN
YAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİYAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİ
KURUMLAR VERGİSİNDEN MUAF OLANKURUMLAR VERGİSİNDEN MUAF OLAN
KOOPERATİFLERİN ELDE ETTİKLERİ KİRAKOOPERATİFLERİN ELDE ETTİKLERİ KİRA
GELİRLERİ VERGİ TEVKİFATINA TABİ MİDİR?GELİRLERİ VERGİ TEVKİFATINA TABİ MİDİR?
 Kira gelirleri üzerinden yapılacak tevkifatta kooperatifinKira gelirleri üzerinden yapılacak tevkifatta kooperatifin
kurumlar vergisindenkurumlar vergisinden muaf olup olmamasının bir önemimuaf olup olmamasının bir önemi
yoktur.yoktur. Çünkü, ilgili Kanun maddesinde kooperatiflere aitÇünkü, ilgili Kanun maddesinde kooperatiflere ait
gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kiragayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira
ödemelerinden tevkifat yapılacağı açık şekilde belirtilmiştir.ödemelerinden tevkifat yapılacağı açık şekilde belirtilmiştir.
 Dolayısıyla kurumlar vergisinden muaf olsun veya olmasınDolayısıyla kurumlar vergisinden muaf olsun veya olmasın tümtüm
kooperatifler için bu tevkifat hükmü geçerlidirkooperatifler için bu tevkifat hükmü geçerlidir..
 Kaldı ki, kooperatife ait gayrimenkulün kiralanması işlemi kurumlarKaldı ki, kooperatife ait gayrimenkulün kiralanması işlemi kurumlar
vergisi muafiyet şartlarının da ihlali anlamına geleceğinden, bu işlemlevergisi muafiyet şartlarının da ihlali anlamına geleceğinden, bu işlemle
birliktebirlikte kooperatifin kurumlar vergisi mükellefiyeti de doğacaktırkooperatifin kurumlar vergisi mükellefiyeti de doğacaktır..
 Ancak daha önce de belirtildiği gibi; kooperatif gelirlerinin, tevkifata tabiAncak daha önce de belirtildiği gibi; kooperatif gelirlerinin, tevkifata tabi
tutulan gayrimenkul kira gelirlerinden ibaret bulunması halinde bu kiratutulan gayrimenkul kira gelirlerinden ibaret bulunması halinde bu kira
gelirleri için beyanname verilmeyecektir (5520 sayılı KVK md. 14/5).gelirleri için beyanname verilmeyecektir (5520 sayılı KVK md. 14/5).
KOOPERATİF GELİRLERİNDEN YAPILACAK VERGİSİKOOPERATİF GELİRLERİNDEN YAPILACAK VERGİSİ
KESİNTİSİKESİNTİSİ
KOOPERATİFLERİNKOOPERATİFLERİN
KATMA DEĞERKATMA DEĞER
VERGİSİVERGİSİ
KARŞISINDAKİKARŞISINDAKİ
DURUMUDURUMU
KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMU
KOOPERATİFLERCE YAPILAN TESLİM VEKOOPERATİFLERCE YAPILAN TESLİM VE
HİZMETLERİN KDV’NİN KONUSUNA GİRİPHİZMETLERİN KDV’NİN KONUSUNA GİRİP
GİRMEDİĞİGİRMEDİĞİ
Türkiye’de yapılan ticari, sınai ve zirai faaliyetTürkiye’de yapılan ticari, sınai ve zirai faaliyet
çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler KDV’ninçerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler KDV’nin
konusuna girmektedir.konusuna girmektedir.
Dolayısıyla kooperatiflerin bu mahiyetteki teslim veDolayısıyla kooperatiflerin bu mahiyetteki teslim ve
hizmetleri ile her türlü mal ve hizmet ithali KDV’yehizmetleri ile her türlü mal ve hizmet ithali KDV’ye
tabi olacaktır.tabi olacaktır.
Ancak, kooperatifler KDVK’da yer alan bazı genelAncak, kooperatifler KDVK’da yer alan bazı genel
nitelikteki istisnalar ve sadece kooperatiflere özgü birnitelikteki istisnalar ve sadece kooperatiflere özgü bir
takım istisnalardan yararlanabilmektedirler.takım istisnalardan yararlanabilmektedirler.
KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMU
ORTAK İÇİ İŞLEMLERİN KDV KARŞISINDAKİORTAK İÇİ İŞLEMLERİN KDV KARŞISINDAKİ
DURUMUDURUMU
 Vergi İdaresinin uygulamaları kooperatiflerVergi İdaresinin uygulamaları kooperatifler
tarafından kooperatife ortak olan kişileretarafından kooperatife ortak olan kişilere
yapılan mal teslimi ve hizmet ifalarının da,yapılan mal teslimi ve hizmet ifalarının da,
kooperatifin diğer kişilere yaptığı işlemler gibikooperatifin diğer kişilere yaptığı işlemler gibi
KDV’ye tabi olduğu yönündedir.KDV’ye tabi olduğu yönündedir.
 Dolayısıyla, kooperatiflerin ortaklarına yapmışDolayısıyla, kooperatiflerin ortaklarına yapmış
oldukları kuruluş amaçlarına uygun teslim veoldukları kuruluş amaçlarına uygun teslim ve
hizmetleri dehizmetleri de KDV’ye tabidirKDV’ye tabidir..
KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ
DURUMUDURUMU
 KOOPERATİFLERİNKOOPERATİFLERİN
YARARLANDIKLARI KDVYARARLANDIKLARI KDV
İSTİSNALARIİSTİSNALARI
 Genel Nitelikli İstisnalarGenel Nitelikli İstisnalar
 Belli TürdekiBelli Türdeki
Kooperatiflere ÖzgüKooperatiflere Özgü
İstisnalarİstisnalar
KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ
DURUMUDURUMU
 KOOPERATİFLERİNKOOPERATİFLERİN
YARARLANDIKLARI KDVYARARLANDIKLARI KDV
İSTİSNALARIİSTİSNALARI
 Genel Nitelikli İstisnalarGenel Nitelikli İstisnalar
 Belli TürdekiBelli Türdeki
Kooperatiflere ÖzgüKooperatiflere Özgü
İstisnalarİstisnalar
 İhracat istisnası (KDVK m. 11),İhracat istisnası (KDVK m. 11),
 Araçlar, Petrol Aramaları ve Teşvik BelgeliAraçlar, Petrol Aramaları ve Teşvik Belgeli
Yatırımlarda İstisna (KDVK m. 13),Yatırımlarda İstisna (KDVK m. 13),
 Taşımacılık İstisnası (KDVK m. 14),Taşımacılık İstisnası (KDVK m. 14),
 Diplomatik İstisna (KDVK m. 15),Diplomatik İstisna (KDVK m. 15),
 İthalat istisnası (KDVK m. 16),İthalat istisnası (KDVK m. 16),
 En az iki tam yıl süreyle aktifte tutulan iştirak hisseleriEn az iki tam yıl süreyle aktifte tutulan iştirak hisseleri
ve gayrimenkul teslimleri istisnası (KDVK m. 17-4/r)ve gayrimenkul teslimleri istisnası (KDVK m. 17-4/r)
KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ
DURUMUDURUMU
 KOOPERATİFLERİNKOOPERATİFLERİN
YARARLANDIKLARI KDVYARARLANDIKLARI KDV
İSTİSNALARIİSTİSNALARI
 Genel Nitelikli İstisnalarGenel Nitelikli İstisnalar
 Belli TürdekiBelli Türdeki
Kooperatiflere ÖzgüKooperatiflere Özgü
İstisnalarİstisnalar
KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ
DURUMUDURUMU
 KOOPERATİFLERİNKOOPERATİFLERİN
YARARLANDIKLARI KDVYARARLANDIKLARI KDV
İSTİSNALARIİSTİSNALARI
 Genel Nitelikli İstisnalarGenel Nitelikli İstisnalar
 Belli TürdekiBelli Türdeki
Kooperatiflere ÖzgüKooperatiflere Özgü
İstisnalarİstisnalar
 Tarımsal amaçlı kooperatiflerin tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmekTarımsal amaçlı kooperatiflerin tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek
amacıyla yaptıkları teslim ve hizmetler (KDVK md. 17/1-a),amacıyla yaptıkları teslim ve hizmetler (KDVK md. 17/1-a),
 Tarımsal amaçlı kooperatiflere bedelsiz olarak yapılan her türlü malTarımsal amaçlı kooperatiflere bedelsiz olarak yapılan her türlü mal
teslimleri ve hizmet ifaları (KDVK md. 17/2-b),teslimleri ve hizmet ifaları (KDVK md. 17/2-b),
 Tarımsal amaçlı kooperatiflerin arazi ıslahına ait hizmetleri (KDVK md.Tarımsal amaçlı kooperatiflerin arazi ıslahına ait hizmetleri (KDVK md.
17/4-h),17/4-h),
 Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin kurulmasıOrganize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin kurulması
amacıyla oluşturulan kooperatiflerin arsa ve işyeri teslimleri (KDVKamacıyla oluşturulan kooperatiflerin arsa ve işyeri teslimleri (KDVK
md. 17/4-k),md. 17/4-k),
 Konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri (KDVK md. 17/4-Konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri (KDVK md. 17/4-
k).k).
KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ
DURUMUDURUMU
 KOOPERATİFLERİNKOOPERATİFLERİN
YARARLANDIKLARI KDVYARARLANDIKLARI KDV
İSTİSNALARIİSTİSNALARI
 Genel Nitelikli İstisnalarGenel Nitelikli İstisnalar
 Belli TürdekiBelli Türdeki
Kooperatiflere ÖzgüKooperatiflere Özgü
İstisnalarİstisnalar
KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ
DURUMUDURUMU
KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE
KONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNAKONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNA
 Konut yapı kooperatiflerinin,Konut yapı kooperatiflerinin, üyelerineüyelerine
yapacaklarıyapacakları konut teslimlerikonut teslimleri KDV’denKDV’den
müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)
KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ
DURUMUDURUMU
KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE
KONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNAKONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNA
 Konut yapı kooperatiflerinin,Konut yapı kooperatiflerinin, üyelerineüyelerine
yapacaklarıyapacakları konut teslimlerikonut teslimleri KDV’denKDV’den
müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)
KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ
DURUMUDURUMU
KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE
KONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNAKONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNA
 Konut yapı kooperatiflerinin,Konut yapı kooperatiflerinin, üyelerineüyelerine
yapacaklarıyapacakları konut teslimlerikonut teslimleri KDV’denKDV’den
müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)
Konut yapı kooperatiflerineKonut yapı kooperatiflerine
özgü olan bu istisna sadeceözgü olan bu istisna sadece
konut yapı kooperatiflerininkonut yapı kooperatiflerinin
üyelerine (ortaklarına)üyelerine (ortaklarına)
yapacağı konut teslimlerindeyapacağı konut teslimlerinde
geçerlidir.geçerlidir.
KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ
DURUMUDURUMU
KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE
KONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNAKONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNA
 Konut yapı kooperatiflerinin,Konut yapı kooperatiflerinin, üyelerineüyelerine
yapacaklarıyapacakları konut teslimlerikonut teslimleri KDV’denKDV’den
müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)
Konut yapı kooperatiflerineKonut yapı kooperatiflerine
özgü olan bu istisna sadeceözgü olan bu istisna sadece
konut yapı kooperatiflerininkonut yapı kooperatiflerinin
üyelerine (ortaklarına)üyelerine (ortaklarına)
yapacağı konut teslimlerindeyapacağı konut teslimlerinde
geçerlidir.geçerlidir.
KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ
DURUMUDURUMU
KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE
KONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNAKONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNA
 Konut yapı kooperatiflerinin,Konut yapı kooperatiflerinin, üyelerineüyelerine
yapacaklarıyapacakları konut teslimlerikonut teslimleri KDV’denKDV’den
müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)
Konut yapı kooperatiflerineKonut yapı kooperatiflerine
özgü olan bu istisna sadeceözgü olan bu istisna sadece
konut yapı kooperatiflerininkonut yapı kooperatiflerinin
üyelerine (ortaklarına)üyelerine (ortaklarına)
yapacağı konut teslimlerindeyapacağı konut teslimlerinde
geçerlidir.geçerlidir.
İstisna sadece konutİstisna sadece konut
teslimleri içinteslimleri için
geçerlidir. İşyerigeçerlidir. İşyeri
teslimleri, teslimteslimleri, teslim
kooperatif üyesinekooperatif üyesine
yapılsa dahi genelyapılsa dahi genel
hükümlerhükümler
çerçevesinde %18çerçevesinde %18
oranında KDV’yeoranında KDV’ye
tabidir.tabidir.
KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ
DURUMUDURUMU
KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE
KONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNAKONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNA
 Konut yapı kooperatiflerinin,Konut yapı kooperatiflerinin, üyelerineüyelerine
yapacaklarıyapacakları konut teslimlerikonut teslimleri KDV’denKDV’den
müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)
Konut yapı kooperatiflerineKonut yapı kooperatiflerine
özgü olan bu istisna sadeceözgü olan bu istisna sadece
konut yapı kooperatiflerininkonut yapı kooperatiflerinin
üyelerine (ortaklarına)üyelerine (ortaklarına)
yapacağı konut teslimlerindeyapacağı konut teslimlerinde
geçerlidir.geçerlidir.
İstisna sadece konutİstisna sadece konut
teslimleri içinteslimleri için
geçerlidir. İşyerigeçerlidir. İşyeri
teslimleri, teslimteslimleri, teslim
kooperatif üyesinekooperatif üyesine
yapılsa dahi genelyapılsa dahi genel
hükümlerhükümler
çerçevesinde %18çerçevesinde %18
oranında KDV’yeoranında KDV’ye
tabidir.tabidir.
İstisnanın uygulanması
İstisnanın uygulanması
bakımından kooperatifler
bakımından kooperatifler
tarafından teslim edilen
tarafından teslim edilen
konutların net alanına ilişkin
konutların net alanına ilişkin
bir sınırlama söz konusu
bir sınırlama söz konusu
değildir. Teslim edilen konutun
değildir. Teslim edilen konutun
net alanı ne olursa olsun (150
net alanı ne olursa olsun (150
metre kareden fazla veya az)
metre kareden fazla veya az)
istisna kapsamına girecektir.
istisna kapsamına girecektir.
KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ
DURUMUDURUMU
KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE
KONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNAKONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNA
 Konut yapı kooperatiflerinin,Konut yapı kooperatiflerinin, üyelerineüyelerine
yapacaklarıyapacakları konut teslimlerikonut teslimleri KDV’denKDV’den
müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)
Konut yapı kooperatiflerineKonut yapı kooperatiflerine
özgü olan bu istisna sadeceözgü olan bu istisna sadece
konut yapı kooperatiflerininkonut yapı kooperatiflerinin
üyelerine (ortaklarına)üyelerine (ortaklarına)
yapacağı konut teslimlerindeyapacağı konut teslimlerinde
geçerlidir.geçerlidir.
İstisna sadece konutİstisna sadece konut
teslimleri içinteslimleri için
geçerlidir. İşyerigeçerlidir. İşyeri
teslimleri, teslimteslimleri, teslim
kooperatif üyesinekooperatif üyesine
yapılsa dahi genelyapılsa dahi genel
hükümlerhükümler
çerçevesinde %18çerçevesinde %18
oranında KDV’yeoranında KDV’ye
tabidir.tabidir.
İstisnanın uygulanması
İstisnanın uygulanması
bakımından kooperatifler
bakımından kooperatifler
tarafından teslim edilen
tarafından teslim edilen
konutların net alanına ilişkin
konutların net alanına ilişkin
bir sınırlama söz konusu
bir sınırlama söz konusu
değildir. Teslim edilen konutun
değildir. Teslim edilen konutun
net alanı ne olursa olsun (150
net alanı ne olursa olsun (150
metre kareden fazla veya az)
metre kareden fazla veya az)
istisna kapsamına girecektir.
istisna kapsamına girecektir.
İstisna kapsamı dışındaki
İstisna kapsamı dışındaki konutkonut
teslimleri genel hükümlere göre
teslimleri genel hükümlere göre
KDV’ye tabi tutulacak olup; teslim
KDV’ye tabi tutulacak olup; teslim
bedeli üzerinden, net alanı 150
bedeli üzerinden, net alanı 150
metrekareden küçük olan konutlar
metrekareden küçük olan konutlar
için % 1, büyük olanlar için % 18
için % 1, büyük olanlar için % 18
oranında KDV uygulanacaktır.
oranında KDV uygulanacaktır.
KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ
DURUMUDURUMU
KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE
KONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNAKONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNA
 Konut yapı kooperatiflerinin,Konut yapı kooperatiflerinin, üyelerineüyelerine
yapacaklarıyapacakları konut teslimlerikonut teslimleri KDV’denKDV’den
müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)
Konut yapı kooperatiflerineKonut yapı kooperatiflerine
özgü olan bu istisna sadeceözgü olan bu istisna sadece
konut yapı kooperatiflerininkonut yapı kooperatiflerinin
üyelerine (ortaklarına)üyelerine (ortaklarına)
yapacağı konut teslimlerindeyapacağı konut teslimlerinde
geçerlidir.geçerlidir.
İstisna sadece konutİstisna sadece konut
teslimleri içinteslimleri için
geçerlidir. İşyerigeçerlidir. İşyeri
teslimleri, teslimteslimleri, teslim
kooperatif üyesinekooperatif üyesine
yapılsa dahi genelyapılsa dahi genel
hükümlerhükümler
çerçevesinde %18çerçevesinde %18
oranında KDV’yeoranında KDV’ye
tabidir.tabidir.
İstisnanın uygulanması
İstisnanın uygulanması
bakımından kooperatifler
bakımından kooperatifler
tarafından teslim edilen
tarafından teslim edilen
konutların net alanına ilişkin
konutların net alanına ilişkin
bir sınırlama söz konusu
bir sınırlama söz konusu
değildir. Teslim edilen konutun
değildir. Teslim edilen konutun
net alanı ne olursa olsun (150
net alanı ne olursa olsun (150
metre kareden fazla veya az)
metre kareden fazla veya az)
istisna kapsamına girecektir.
istisna kapsamına girecektir.
İstisna kapsamı dışındaki
İstisna kapsamı dışındaki konutkonut
teslimleri genel hükümlere göre
teslimleri genel hükümlere göre
KDV’ye tabi tutulacak olup; teslim
KDV’ye tabi tutulacak olup; teslim
bedeli üzerinden, net alanı 150
bedeli üzerinden, net alanı 150
metrekareden küçük olan konutlar
metrekareden küçük olan konutlar
için % 1, büyük olanlar için % 18
için % 1, büyük olanlar için % 18
oranında KDV uygulanacaktır.
oranında KDV uygulanacaktır.
Konut yapı kooperatifleri KDV’ye tabiKonut yapı kooperatifleri KDV’ye tabi
işlem (işyeri teslimi, üye olmayanlaraişlem (işyeri teslimi, üye olmayanlara
konut teslimi vb.) yapmadıklarıkonut teslimi vb.) yapmadıkları
sürece KDV mükellefiyetlerini tesissürece KDV mükellefiyetlerini tesis
ettirmeyecekler ve dolayısıyla KDVettirmeyecekler ve dolayısıyla KDV
Beyannamesi vermeyeceklerdir.Beyannamesi vermeyeceklerdir.
KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNE
YAPILAN İNŞAAT TAAHHÜTYAPILAN İNŞAAT TAAHHÜT
İŞLERİNDE KDV UYGULAMASIİŞLERİNDE KDV UYGULAMASI
 İSTİSNA :İSTİSNA : KDV Kanunu’nun 4369 sayılıKDV Kanunu’nun 4369 sayılı
Kanun’la eklenen Geçici 15. maddesine göre;Kanun’la eklenen Geçici 15. maddesine göre;
29.07.1998 tarihinden önce29.07.1998 tarihinden önce inşaat ruhsatıinşaat ruhsatı
alınmış inşaatlara ilişkin olarakalınmış inşaatlara ilişkin olarak konut yapıkonut yapı
kooperatiflerinekooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleriyapılan inşaat taahhüt işleri
katma değer vergisinden müstesnadır.katma değer vergisinden müstesnadır.
 İNDİRİMLİ ORAN :İNDİRİMLİ ORAN : 2002/4480 sayılı Bakanlar2002/4480 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararına göre, konut yapı kooperatiflerineKurulu Kararına göre, konut yapı kooperatiflerine
yapılan inşaat taahhüt işleri için katma değeryapılan inşaat taahhüt işleri için katma değer
vergisi oranıvergisi oranı %1%1’dir.’dir.
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya
Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya

More Related Content

More from Bakış Yeminli Mali Müşavir

Kooperatiflerde Vergilendirme Ankara
Kooperatiflerde Vergilendirme AnkaraKooperatiflerde Vergilendirme Ankara
Kooperatiflerde Vergilendirme Ankara
Bakış Yeminli Mali Müşavir
 
Kooperatiflerde Vergilendirme
Kooperatiflerde VergilendirmeKooperatiflerde Vergilendirme
Kooperatiflerde Vergilendirme
Bakış Yeminli Mali Müşavir
 
Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Kooperatiflerde Vergi Muafiyeti Ankara
Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Kooperatiflerde Vergi Muafiyeti AnkaraYeni Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Kooperatiflerde Vergi Muafiyeti Ankara
Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Kooperatiflerde Vergi Muafiyeti Ankara
Bakış Yeminli Mali Müşavir
 
İnşaat İşlerinde Vergi ve Muhasebe Uygulamaları Ankara
İnşaat İşlerinde Vergi ve Muhasebe Uygulamaları Ankaraİnşaat İşlerinde Vergi ve Muhasebe Uygulamaları Ankara
İnşaat İşlerinde Vergi ve Muhasebe Uygulamaları Ankara
Bakış Yeminli Mali Müşavir
 
Gelir Vergisinin Beyanında Özellikli Konular Konya Mart 2015
Gelir Vergisinin Beyanında Özellikli Konular Konya Mart 2015Gelir Vergisinin Beyanında Özellikli Konular Konya Mart 2015
Gelir Vergisinin Beyanında Özellikli Konular Konya Mart 2015
Bakış Yeminli Mali Müşavir
 
Transfer Fiyatlandırmasında Emsallere Uygunluk İlkesi ve Karşılaşılan Sorunlar
Transfer Fiyatlandırmasında Emsallere Uygunluk İlkesi ve Karşılaşılan SorunlarTransfer Fiyatlandırmasında Emsallere Uygunluk İlkesi ve Karşılaşılan Sorunlar
Transfer Fiyatlandırmasında Emsallere Uygunluk İlkesi ve Karşılaşılan Sorunlar
Bakış Yeminli Mali Müşavir
 
Dönem Sonu İşlemleri Ocak 2015 Ankara
Dönem Sonu İşlemleri Ocak 2015 AnkaraDönem Sonu İşlemleri Ocak 2015 Ankara
Dönem Sonu İşlemleri Ocak 2015 Ankara
Bakış Yeminli Mali Müşavir
 
Derneklerin Vergi Kanunları Karşısındaki Durumları ve Mali Tabloların İncelen...
Derneklerin Vergi Kanunları Karşısındaki Durumları ve Mali Tabloların İncelen...Derneklerin Vergi Kanunları Karşısındaki Durumları ve Mali Tabloların İncelen...
Derneklerin Vergi Kanunları Karşısındaki Durumları ve Mali Tabloların İncelen...
Bakış Yeminli Mali Müşavir
 
Teknokentlerde Yürütülen Faaliyetlere Yönelik Vergisel Teşvikler
Teknokentlerde Yürütülen Faaliyetlere Yönelik Vergisel TeşviklerTeknokentlerde Yürütülen Faaliyetlere Yönelik Vergisel Teşvikler
Teknokentlerde Yürütülen Faaliyetlere Yönelik Vergisel Teşvikler
Bakış Yeminli Mali Müşavir
 
Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Vergisel Teşvikler Bursa SMMO 22 Eylül 2010 İ.Vu...
Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Vergisel Teşvikler Bursa SMMO 22 Eylül 2010 İ.Vu...Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Vergisel Teşvikler Bursa SMMO 22 Eylül 2010 İ.Vu...
Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Vergisel Teşvikler Bursa SMMO 22 Eylül 2010 İ.Vu...
Bakış Yeminli Mali Müşavir
 
Ar-Ge- Faaliyetlerine Yönelik Vergisel Teşvikler Ankara 28 Mayıs 2011
Ar-Ge- Faaliyetlerine Yönelik Vergisel Teşvikler Ankara 28 Mayıs 2011Ar-Ge- Faaliyetlerine Yönelik Vergisel Teşvikler Ankara 28 Mayıs 2011
Ar-Ge- Faaliyetlerine Yönelik Vergisel Teşvikler Ankara 28 Mayıs 2011
Bakış Yeminli Mali Müşavir
 

More from Bakış Yeminli Mali Müşavir (11)

Kooperatiflerde Vergilendirme Ankara
Kooperatiflerde Vergilendirme AnkaraKooperatiflerde Vergilendirme Ankara
Kooperatiflerde Vergilendirme Ankara
 
Kooperatiflerde Vergilendirme
Kooperatiflerde VergilendirmeKooperatiflerde Vergilendirme
Kooperatiflerde Vergilendirme
 
Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Kooperatiflerde Vergi Muafiyeti Ankara
Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Kooperatiflerde Vergi Muafiyeti AnkaraYeni Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Kooperatiflerde Vergi Muafiyeti Ankara
Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Kooperatiflerde Vergi Muafiyeti Ankara
 
İnşaat İşlerinde Vergi ve Muhasebe Uygulamaları Ankara
İnşaat İşlerinde Vergi ve Muhasebe Uygulamaları Ankaraİnşaat İşlerinde Vergi ve Muhasebe Uygulamaları Ankara
İnşaat İşlerinde Vergi ve Muhasebe Uygulamaları Ankara
 
Gelir Vergisinin Beyanında Özellikli Konular Konya Mart 2015
Gelir Vergisinin Beyanında Özellikli Konular Konya Mart 2015Gelir Vergisinin Beyanında Özellikli Konular Konya Mart 2015
Gelir Vergisinin Beyanında Özellikli Konular Konya Mart 2015
 
Transfer Fiyatlandırmasında Emsallere Uygunluk İlkesi ve Karşılaşılan Sorunlar
Transfer Fiyatlandırmasında Emsallere Uygunluk İlkesi ve Karşılaşılan SorunlarTransfer Fiyatlandırmasında Emsallere Uygunluk İlkesi ve Karşılaşılan Sorunlar
Transfer Fiyatlandırmasında Emsallere Uygunluk İlkesi ve Karşılaşılan Sorunlar
 
Dönem Sonu İşlemleri Ocak 2015 Ankara
Dönem Sonu İşlemleri Ocak 2015 AnkaraDönem Sonu İşlemleri Ocak 2015 Ankara
Dönem Sonu İşlemleri Ocak 2015 Ankara
 
Derneklerin Vergi Kanunları Karşısındaki Durumları ve Mali Tabloların İncelen...
Derneklerin Vergi Kanunları Karşısındaki Durumları ve Mali Tabloların İncelen...Derneklerin Vergi Kanunları Karşısındaki Durumları ve Mali Tabloların İncelen...
Derneklerin Vergi Kanunları Karşısındaki Durumları ve Mali Tabloların İncelen...
 
Teknokentlerde Yürütülen Faaliyetlere Yönelik Vergisel Teşvikler
Teknokentlerde Yürütülen Faaliyetlere Yönelik Vergisel TeşviklerTeknokentlerde Yürütülen Faaliyetlere Yönelik Vergisel Teşvikler
Teknokentlerde Yürütülen Faaliyetlere Yönelik Vergisel Teşvikler
 
Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Vergisel Teşvikler Bursa SMMO 22 Eylül 2010 İ.Vu...
Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Vergisel Teşvikler Bursa SMMO 22 Eylül 2010 İ.Vu...Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Vergisel Teşvikler Bursa SMMO 22 Eylül 2010 İ.Vu...
Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Vergisel Teşvikler Bursa SMMO 22 Eylül 2010 İ.Vu...
 
Ar-Ge- Faaliyetlerine Yönelik Vergisel Teşvikler Ankara 28 Mayıs 2011
Ar-Ge- Faaliyetlerine Yönelik Vergisel Teşvikler Ankara 28 Mayıs 2011Ar-Ge- Faaliyetlerine Yönelik Vergisel Teşvikler Ankara 28 Mayıs 2011
Ar-Ge- Faaliyetlerine Yönelik Vergisel Teşvikler Ankara 28 Mayıs 2011
 

Kooperatiflerde Vergilendirme Sorunları ve Kooperatif Hisse Devirlerinin Vergilendirilmesi Antalya

  • 1. KOOPERATİFLERDE VERGİLENDİRMEKOOPERATİFLERDE VERGİLENDİRME SORUNLARISORUNLARI VEVE KOOPERATİF HİSSE DEVİRLERİNİNKOOPERATİF HİSSE DEVİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİVERGİLENDİRİLMESİ A.Murat YILDIZ İrfanA.Murat YILDIZ İrfan VURALVURAL E.Gelirler Başkontrolörü, YMM GelirlerE.Gelirler Başkontrolörü, YMM Gelirler KontrolörüKontrolörü
  • 2. ““Kooperatifleşme; maddi ve maneviKooperatifleşme; maddi ve manevi kuvvetleri, zeka ve maharetlerikuvvetleri, zeka ve maharetleri birleştirmektir.birleştirmektir. Birleşmekte mutlaka fayda vardır.”Birleşmekte mutlaka fayda vardır.” M. Kemal ATATÜRKM. Kemal ATATÜRK
  • 3. SUNUM PLANISUNUM PLANI  KOOPERATİFLERİN KURUMLARKOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFİYETİ VEVERGİSİ MÜKELLEFİYETİ VE MUAFİYETİMUAFİYETİ  KOOPERATİF GELİRLERİNDENKOOPERATİF GELİRLERİNDEN YAPILAN VERGİ KESİNTİSİYAPILAN VERGİ KESİNTİSİ  KOOPERATİFLERİN KATMA DEĞERKOOPERATİFLERİN KATMA DEĞER VERGİSİ MÜKELLEFİYETİVERGİSİ MÜKELLEFİYETİ  KOOPERATİF HİSSE DEVİRLERİNİNKOOPERATİF HİSSE DEVİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİVERGİLENDİRİLMESİ
  • 4. KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFİYETİ YASAL DAYANAK : (5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu - md. 1) Verginin konusu : (1) Aşağıda sayılan kurumların kazançları, kurumlar vergisine tâbidir: a) Sermaye şirketleri. b) Kooperatifler. c) İktisadî kamu kuruluşları. ç) Dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler. d) İş ortaklıkları.
  • 5. KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFİYETİ YASAL DAYANAK : (5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu - md. 1) Verginin konusu : (1) Aşağıda sayılan kurumların kazançları, kurumlar vergisine tâbidir: a) Sermaye şirketleri. b) Kooperatifler. c) İktisadî kamu kuruluşları. ç) Dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler. d) İş ortaklıkları. Kooperatifler, Kurumlar Vergisi Kooperatifler, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 1. maddesinde kurumlar Kanunu’nun 1. maddesinde kurumlar vergisi mükellefleri arasında vergisi mükellefleri arasında sayılmışlardır. sayılmışlardır. Dolayısıyla kooperatiflerin elde etmiş Dolayısıyla kooperatiflerin elde etmiş olduğu kazançlar Kanun’da aksi olduğu kazançlar Kanun’da aksi belirtilmediği takdirde %20 oranlı belirtilmediği takdirde %20 oranlı kurumlar vergisine tabidir. kurumlar vergisine tabidir.
  • 6. 5520 SAYILI KVK MD. 2 (MÜKELLEFLER) (2) Kooperatifler: 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa veya özel kanunlarına göre kurulan kooperatifler ile benzer nitelikteki yabancı kooperatifleri ifade eder. KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFİYETİ
  • 7. KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİ Kurumlar Vergisi Kanunu (Md. 4-1/k) :Kurumlar Vergisi Kanunu (Md. 4-1/k) : ““Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere,Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, anaana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetimsözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedekkurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesineakçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesine (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek(Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlemher bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz.)sayılmaz.) ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyanilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatınkooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusubitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzelinşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarlakişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi veilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ileişveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapıarsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı kooperatifleri.”kooperatifleri.”
  • 8. KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİ Kurumlar Vergisi Kanunu (Md. 4-1/k) :Kurumlar Vergisi Kanunu (Md. 4-1/k) : ““Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere,Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, anaana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetimsözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedekkurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesineakçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesine (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek(Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlemher bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz.)sayılmaz.) ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyanilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatınkooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusubitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzelinşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarlakişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi veilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ileişveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapıarsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı kooperatifleri.”kooperatifleri.”
  • 9. KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİ Kurumlar Vergisi Kanunu (Md. 4-1/k) :Kurumlar Vergisi Kanunu (Md. 4-1/k) : ““Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere,Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, anaana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetimsözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedekkurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesineakçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesine (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek(Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlemher bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz.)sayılmaz.) ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyanilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatınkooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusubitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzelinşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarlakişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi veilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ileişveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapıarsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı kooperatifleri.”kooperatifleri.” Bu nedenle;Bu nedenle;  tüketim kooperatifleri,tüketim kooperatifleri, veve  taşımacılık kooperatifleritaşımacılık kooperatifleri maddede yer alan tüm şartları taşısalarmaddede yer alan tüm şartları taşısalar dahi kurumlar vergisi muafiyetindendahi kurumlar vergisi muafiyetinden yaralanamazlar.yaralanamazlar.
  • 10. KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİ  KURUMLAR VERGİSİKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİNMUAFİYETİNİN ŞARTLARIŞARTLARI  Genel ŞartlarGenel Şartlar  Yapı Kooperatifleri İçinYapı Kooperatifleri İçin Aranılan Özel ŞartlarAranılan Özel Şartlar
  • 11. KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİ  KURUMLAR VERGİSİKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİNMUAFİYETİNİN ŞARTLARIŞARTLARI  Genel ŞartlarGenel Şartlar  Yapı Kooperatifleri İçinYapı Kooperatifleri İçin Aranılan Özel ŞartlarAranılan Özel Şartlar 1-1- Sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması,Sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, 2-2- Yönetim kurulu başkan ve üyelerineYönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi,kazanç üzerinden pay verilmemesi, 3-3- Yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması,Yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması, 4-4- Sadece ortaklarla iş görülmesiSadece ortaklarla iş görülmesi
  • 12. KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİNKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIŞARTLARI SERMAYE ÜZERİNDEN KAZANÇSERMAYE ÜZERİNDEN KAZANÇ DAĞITILMAMASIDAĞITILMAMASI  Gelir-gider farkının dağıtılması kooperatif ana sözleşmesindeGelir-gider farkının dağıtılması kooperatif ana sözleşmesinde öngörülmüş ise, bununöngörülmüş ise, bunun ortakların işlemleri oranındaortakların işlemleri oranında yapılması gerekir. Risturn denilen bu yönteme göre dağıtım,yapılması gerekir. Risturn denilen bu yönteme göre dağıtım, her ortağın kooperatifle yapmış olduğu işlem (alışveriş)her ortağın kooperatifle yapmış olduğu işlem (alışveriş) tutarının, ortaklarla yapılan toplam işlem hacmi içindekitutarının, ortaklarla yapılan toplam işlem hacmi içindeki oranına göre yapılır.oranına göre yapılır.  Sermaye üzerinden kazanç dağıtımı, gelir gider farkının enSermaye üzerinden kazanç dağıtımı, gelir gider farkının en az % 50’si ortaklara (risturn şeklinde) dağıtıldıktan sonraaz % 50’si ortaklara (risturn şeklinde) dağıtıldıktan sonra genel kurul kararı ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksekgenel kurul kararı ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksek faiz haddini geçmemek üzere faiz ödemesi şeklindefaiz haddini geçmemek üzere faiz ödemesi şeklinde yapılabilir.yapılabilir.
  • 13. KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİNKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIŞARTLARI SERMAYE ÜZERİNDEN KAZANÇSERMAYE ÜZERİNDEN KAZANÇ DAĞITILMAMASIDAĞITILMAMASI  Gelir-gider farkının dağıtılması kooperatif ana sözleşmesindeGelir-gider farkının dağıtılması kooperatif ana sözleşmesinde öngörülmüş ise, bununöngörülmüş ise, bunun ortakların işlemleri oranındaortakların işlemleri oranında yapılması gerekir. Risturn denilen bu yönteme göre dağıtım,yapılması gerekir. Risturn denilen bu yönteme göre dağıtım, her ortağın kooperatifle yapmış olduğu işlem (alışveriş)her ortağın kooperatifle yapmış olduğu işlem (alışveriş) tutarının, ortaklarla yapılan toplam işlem hacmi içindekitutarının, ortaklarla yapılan toplam işlem hacmi içindeki oranına göre yapılır.oranına göre yapılır.  Sermaye üzerinden kazanç dağıtımı, gelir gider farkının enSermaye üzerinden kazanç dağıtımı, gelir gider farkının en az % 50’si ortaklara (risturn şeklinde) dağıtıldıktan sonraaz % 50’si ortaklara (risturn şeklinde) dağıtıldıktan sonra genel kurul kararı ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksekgenel kurul kararı ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksek faiz haddini geçmemek üzere faiz ödemesi şeklindefaiz haddini geçmemek üzere faiz ödemesi şeklinde yapılabilir.yapılabilir. Risturn esasına göreRisturn esasına göre dağıtım,  sermayedağıtım,  sermaye üzerinden bir dağıtımüzerinden bir dağıtım değildir.değildir. Bu nedenle muafiyetBu nedenle muafiyet şartlarını bozmaz.şartlarını bozmaz.
  • 14. KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİNKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIŞARTLARI SERMAYE ÜZERİNDEN KAZANÇSERMAYE ÜZERİNDEN KAZANÇ DAĞITILMAMASIDAĞITILMAMASI  Gelir-gider farkının dağıtılması kooperatif ana sözleşmesindeGelir-gider farkının dağıtılması kooperatif ana sözleşmesinde öngörülmüş ise, bununöngörülmüş ise, bunun ortakların işlemleri oranındaortakların işlemleri oranında yapılması gerekir. Risturn denilen bu yönteme göre dağıtım,yapılması gerekir. Risturn denilen bu yönteme göre dağıtım, her ortağın kooperatifle yapmış olduğu işlem (alışveriş)her ortağın kooperatifle yapmış olduğu işlem (alışveriş) tutarının, ortaklarla yapılan toplam işlem hacmi içindekitutarının, ortaklarla yapılan toplam işlem hacmi içindeki oranına göre yapılır.oranına göre yapılır.  Sermaye üzerinden kazanç dağıtımı, gelir gider farkının enSermaye üzerinden kazanç dağıtımı, gelir gider farkının en az % 50’si ortaklara (risturn şeklinde) dağıtıldıktan sonraaz % 50’si ortaklara (risturn şeklinde) dağıtıldıktan sonra genel kurul kararı ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksekgenel kurul kararı ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksek faiz haddini geçmemek üzere faiz ödemesi şeklindefaiz haddini geçmemek üzere faiz ödemesi şeklinde yapılabilir.yapılabilir. Risturn esasına göreRisturn esasına göre dağıtım,  sermayedağıtım,  sermaye üzerinden bir dağıtımüzerinden bir dağıtım değildir.değildir. Bu nedenle muafiyetBu nedenle muafiyet şartlarını bozmaz.şartlarını bozmaz. Faiz ödemesi şeklindeki dağıtım ise 20Faiz ödemesi şeklindeki dağıtım ise 20 Seri No.lu Kurumlar Vergisi GenelSeri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde kooperatif muafiyetini ihlalTebliği’nde kooperatif muafiyetini ihlal edecek şekildeedecek şekilde “sermaye üzerinden“sermaye üzerinden kazanç dağıtımı”kazanç dağıtımı” olarakolarak görülmemişgörülmemiş veve dolayısıyladolayısıyla muafiyet şartlarına aykırılıkmuafiyet şartlarına aykırılık olmadığıolmadığı belirtilmiştir.belirtilmiştir.
  • 15. KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARI YÖNETİM KURULU BAŞKAN VEYÖNETİM KURULU BAŞKAN VE ÜYELERİNE KAZANÇ ÜZERİNDENÜYELERİNE KAZANÇ ÜZERİNDEN HİSSE VERİLMEMESİHİSSE VERİLMEMESİ Yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazançYönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden hisse verilmesi sermaye şirketlerine ait birüzerinden hisse verilmesi sermaye şirketlerine ait bir özelliktir.özelliktir. Kooperatiflerin elde ettikleri kazancı yönetim kuruluKooperatiflerin elde ettikleri kazancı yönetim kurulu başkan ve üyelerine dağıtması durumunda,başkan ve üyelerine dağıtması durumunda, kooperatiflerin sermaye şirketlerinden farkıkooperatiflerin sermaye şirketlerinden farkı kalmayacaktır.kalmayacaktır.
  • 16. KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARI YÖNETİM KURULU BAŞKAN VEYÖNETİM KURULU BAŞKAN VE ÜYELERİNE KAZANÇ ÜZERİNDENÜYELERİNE KAZANÇ ÜZERİNDEN HİSSE VERİLMEMESİHİSSE VERİLMEMESİ Yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazançYönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden hisse verilmesi sermaye şirketlerine ait birüzerinden hisse verilmesi sermaye şirketlerine ait bir özelliktir.özelliktir. Kooperatiflerin elde ettikleri kazancı yönetim kuruluKooperatiflerin elde ettikleri kazancı yönetim kurulu başkan ve üyelerine dağıtması durumunda,başkan ve üyelerine dağıtması durumunda, kooperatiflerin sermaye şirketlerinden farkıkooperatiflerin sermaye şirketlerinden farkı kalmayacaktır.kalmayacaktır. Bu nedenle, bir kooperatifinBu nedenle, bir kooperatifin kurumlar vergisi muafiyetindenkurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabilmesi için anayararlanabilmesi için ana sözleşmesinde yönetim kurulusözleşmesinde yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazançbaşkan ve üyelerine kazanç üzerinden hisse verilmemesineüzerinden hisse verilmemesine ilişkin hüküm bulunması ve fiilenilişkin hüküm bulunması ve fiilen de bu hükme uyulması gerekir.de bu hükme uyulması gerekir.
  • 17. KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARI YEDEK AKÇELERİN ORTAKLARAYEDEK AKÇELERİN ORTAKLARA DAĞITILMAMASIDAĞITILMAMASI Kooperatiflerin kurumlar vergisinden muafKooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf olabilmeleri için;olabilmeleri için;  Yedek akçelerin ortaklara dağıtılmayacağınaYedek akçelerin ortaklara dağıtılmayacağına dair ana sözleşmede hüküm yer alması, vedair ana sözleşmede hüküm yer alması, ve  Fiilen bu koşula uyulması,Fiilen bu koşula uyulması, gerekir.gerekir.
  • 18. KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARI YEDEK AKÇELERİN ORTAKLARAYEDEK AKÇELERİN ORTAKLARA DAĞITILMAMASIDAĞITILMAMASI Kooperatiflerin kurumlar vergisinden muafKooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf olabilmeleri için;olabilmeleri için;  Yedek akçelerin ortaklara dağıtılmayacağınaYedek akçelerin ortaklara dağıtılmayacağına dair ana sözleşmede hüküm yer alması, vedair ana sözleşmede hüküm yer alması, ve  Fiilen bu koşula uyulması,Fiilen bu koşula uyulması, gerekir.gerekir. Kooperatifte ayrılmış Kooperatifte ayrılmış bulunan kanuni yedek bulunan kanuni yedek akçe veya ihtiyari yedek akçe veya ihtiyari yedek akçe ya da her ne isim akçe ya da her ne isim altında olursa olsun altında olursa olsun dağıtılması durumu dağıtılması durumu kooperatif muafiyetini kooperatif muafiyetini ortadan kaldırır. ortadan kaldırır.
  • 19. KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARI SADECE ORTAKLARLA İŞSADECE ORTAKLARLA İŞ GÖRÜLMESİGÖRÜLMESİ Kooperatiflerin kurumlar vergisinden muafKooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf olabilmeleri için ana sözleşmelerindeolabilmeleri için ana sözleşmelerinde sadece ortakları ile iş yapılmasına dairsadece ortakları ile iş yapılmasına dair hüküm bulunması ve fiilen bu kuralahüküm bulunması ve fiilen bu kurala uyulması gerekmektedir.uyulması gerekmektedir.
  • 20. KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARI SADECE ORTAKLARLA İŞSADECE ORTAKLARLA İŞ GÖRÜLMESİGÖRÜLMESİ Kooperatiflerin kurumlar vergisinden muafKooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf olabilmeleri için ana sözleşmelerindeolabilmeleri için ana sözleşmelerinde sadece ortakları ile iş yapılmasına dairsadece ortakları ile iş yapılmasına dair hüküm bulunması ve fiilen bu kuralahüküm bulunması ve fiilen bu kurala uyulması gerekmektedir.uyulması gerekmektedir. Ortak İçi İşlem :Ortak İçi İşlem : Kooperatif anaKooperatif ana sözleşmesindesözleşmesinde belirtilen faaliyetbelirtilen faaliyet konusuna dahil olankonusuna dahil olan veve kooperatifinkooperatifin ortaklarıyla yapmışortaklarıyla yapmış olduğuolduğu faaliyetlerifaaliyetleri ifade eder.ifade eder.
  • 21. KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARI SADECE ORTAKLARLA İŞSADECE ORTAKLARLA İŞ GÖRÜLMESİGÖRÜLMESİ Kooperatiflerin kurumlar vergisinden muafKooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf olabilmeleri için ana sözleşmelerindeolabilmeleri için ana sözleşmelerinde sadece ortakları ile iş yapılmasına dairsadece ortakları ile iş yapılmasına dair hüküm bulunması ve fiilen bu kuralahüküm bulunması ve fiilen bu kurala uyulması gerekmektedir.uyulması gerekmektedir. Ortak İçi İşlem :Ortak İçi İşlem : Kooperatif anaKooperatif ana sözleşmesindesözleşmesinde belirtilen faaliyetbelirtilen faaliyet konusuna dahil olankonusuna dahil olan veve kooperatifinkooperatifin ortaklarıyla yapmışortaklarıyla yapmış olduğuolduğu faaliyetlerifaaliyetleri ifade eder.ifade eder. Kooperatifin yaptığıKooperatifin yaptığı işlem ana sözleşmedeişlem ana sözleşmede belirtilenbelirtilen faaliyetfaaliyet konusu ile ilgilikonusu ile ilgili olmalıdır.olmalıdır.
  • 22. KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARIKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİN ŞARTLARI SADECE ORTAKLARLA İŞSADECE ORTAKLARLA İŞ GÖRÜLMESİGÖRÜLMESİ Kooperatiflerin kurumlar vergisinden muafKooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf olabilmeleri için ana sözleşmelerindeolabilmeleri için ana sözleşmelerinde sadece ortakları ile iş yapılmasına dairsadece ortakları ile iş yapılmasına dair hüküm bulunması ve fiilen bu kuralahüküm bulunması ve fiilen bu kurala uyulması gerekmektedir.uyulması gerekmektedir. Ortak İçi İşlem :Ortak İçi İşlem : Kooperatif anaKooperatif ana sözleşmesindesözleşmesinde belirtilen faaliyetbelirtilen faaliyet konusuna dahil olankonusuna dahil olan veve kooperatifinkooperatifin ortaklarıyla yapmışortaklarıyla yapmış olduğuolduğu faaliyetlerifaaliyetleri ifade eder.ifade eder. Kooperatifin yaptığıKooperatifin yaptığı işlem ana sözleşmedeişlem ana sözleşmede belirtilenbelirtilen faaliyetfaaliyet konusu ile ilgilikonusu ile ilgili olmalıdır.olmalıdır. BuBu işlem kooperatifişlem kooperatif ortağı ile yapılmalıortağı ile yapılmalı ya daya da kooperatif ortağı ilekooperatif ortağı ile yapılan bir işlemle ilgiliyapılan bir işlemle ilgili olmalıdırolmalıdır..
  • 23. ÜRETİM KOOPERATİFLERİNDEÜRETİM KOOPERATİFLERİNDE ORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLERORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLER  Üretim kooperatiflerinin ortaklarından aldığıÜretim kooperatiflerinin ortaklarından aldığı ürünleri,ürünleri, niteliğinde herhangi bir değişiklikniteliğinde herhangi bir değişiklik yapmadanyapmadan üçüncü kişilere satmalarıüçüncü kişilere satmaları ortak dışıortak dışı işlemişlem sayılmaz.sayılmaz.  Ortaklardan alınan ürünlerin bir takım işlemlerdenOrtaklardan alınan ürünlerin bir takım işlemlerden geçirildikten sonra niteliği değiştirilmiş olarakgeçirildikten sonra niteliği değiştirilmiş olarak üçüncü kişilere satılması ise ortak dışı işlemüçüncü kişilere satılması ise ortak dışı işlem sayılmaktadır.sayılmaktadır. MUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENELMUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENEL ŞARTLARIŞARTLARI
  • 24. KREDİ KOOPERATİFLERİNDEKREDİ KOOPERATİFLERİNDE ORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLERORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLER  Kredi kooperatiflerinin kendi kaynaklarından veyaKredi kooperatiflerinin kendi kaynaklarından veya banka, kredi kuruluşu benzeri üçüncü kişilerdenbanka, kredi kuruluşu benzeri üçüncü kişilerden sağladığı fonları, sadece ortaklarına kredi olaraksağladığı fonları, sadece ortaklarına kredi olarak vermesi halinde, bu faaliyetler ortak dışı işlemvermesi halinde, bu faaliyetler ortak dışı işlem sayılmayacaktır.sayılmayacaktır.  Kredinin, kooperatif ortağı olmayanlara verilemesiKredinin, kooperatif ortağı olmayanlara verilemesi ise ortak dışı işlem olarak kabul edilecektir.ise ortak dışı işlem olarak kabul edilecektir. MUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENELMUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENEL ŞARTLARIŞARTLARI
  • 25. YAPI KOOPERATİFLERİNDEYAPI KOOPERATİFLERİNDE ORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLERORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLER KVK’ya göre; yapı kooperatiflerininKVK’ya göre; yapı kooperatiflerinin kendilerine aitkendilerine ait arsalarınıarsalarını kat karşılığı vererek her bir hissekat karşılığı vererek her bir hisse içiniçin bir işyeri veya konutbir işyeri veya konut elde etmelerielde etmeleri ortakortak dışı işlem sayılmaz.dışı işlem sayılmaz. Dolayısıyla, arsanın kat karşılığı verilmesi işlemiDolayısıyla, arsanın kat karşılığı verilmesi işlemi muafiyet şartlarını ihlal etmez.muafiyet şartlarını ihlal etmez. MUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENELMUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENEL ŞARTLARIŞARTLARI
  • 26. YAPI KOOPERATİFLERİNDEYAPI KOOPERATİFLERİNDE ORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLERORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLER KVK’ya göre; yapı kooperatiflerininKVK’ya göre; yapı kooperatiflerinin kendilerine aitkendilerine ait arsalarınıarsalarını kat karşılığı vererek her bir hissekat karşılığı vererek her bir hisse içiniçin bir işyeri veya konutbir işyeri veya konut elde etmelerielde etmeleri ortakortak dışı işlem sayılmaz.dışı işlem sayılmaz. Dolayısıyla, arsanın kat karşılığı verilmesi işlemiDolayısıyla, arsanın kat karşılığı verilmesi işlemi muafiyet şartlarını ihlal etmez.muafiyet şartlarını ihlal etmez. MUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENELMUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENEL ŞARTLARIŞARTLARI Ancak bunun için, Ancak bunun için, her bir hisse için her bir hisse için bir işyeri veya bir işyeri veya konutkonut eldeelde edilmesiedilmesi gerekir.gerekir.
  • 27. YAPI KOOPERATİFLERİNDEYAPI KOOPERATİFLERİNDE ORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLERORTAK İÇİ VE ORTAK DIŞI İŞLEMLER KVK’ya göre; yapı kooperatiflerininKVK’ya göre; yapı kooperatiflerinin kendilerine aitkendilerine ait arsalarınıarsalarını kat karşılığı vererek her bir hissekat karşılığı vererek her bir hisse içiniçin bir işyeri veya konutbir işyeri veya konut elde etmelerielde etmeleri ortakortak dışı işlem sayılmaz.dışı işlem sayılmaz. Dolayısıyla, arsanın kat karşılığı verilmesi işlemiDolayısıyla, arsanın kat karşılığı verilmesi işlemi muafiyet şartlarını ihlal etmez.muafiyet şartlarını ihlal etmez. MUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENELMUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENEL ŞARTLARIŞARTLARI Ancak bunun için, Ancak bunun için, her bir hisse için her bir hisse için bir işyeri veya bir işyeri veya konutkonut eldeelde edilmesiedilmesi gerekir.gerekir. Yapı kooperatiflerine sağlanan, kendilerine aitYapı kooperatiflerine sağlanan, kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse içinarsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışıbir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaması ayrıcalığıişlem sayılmaması ayrıcalığı aynı arsa üzerindekiaynı arsa üzerindeki tasarruflara ilişkintasarruflara ilişkin olup, muafiyet şartlarına haizolup, muafiyet şartlarına haiz bir kooperatifin arsası üzerinde üyelerine hissebir kooperatifin arsası üzerinde üyelerine hisse başına birer işyeri yada konut yapılması karşılığıbaşına birer işyeri yada konut yapılması karşılığı müteahhide başka bir yerde bulunan ayrı birmüteahhide başka bir yerde bulunan ayrı bir arsanın verilmesi muafiyet şartlarını ihlal ediciarsanın verilmesi muafiyet şartlarını ihlal edici işlem olarak kurumlar vergisi mükellefiyetininişlem olarak kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesisini gerektirir.tesisini gerektirir.
  • 28. YAPI KOOPERATİFLERİNDEYAPI KOOPERATİFLERİNDE ORTAK İÇİ İŞLEMLERORTAK İÇİ İŞLEMLER  Konut yapımı için arsa veya arazi alınması,Konut yapımı için arsa veya arazi alınması,  Alınan arsanın parsellenmesi,Alınan arsanın parsellenmesi,  Konut yapımı için inşaat malzemelerininKonut yapımı için inşaat malzemelerinin alınması,alınması,  Konut yapımı için makine, araç ve gereçKonut yapımı için makine, araç ve gereç alınması,alınması,  Borçlanmak,Borçlanmak,  Yapı kooperatiflerinin sahibi olduğu arsayıYapı kooperatiflerinin sahibi olduğu arsayı parselleyerek ortaklarına hisseleri oranındaparselleyerek ortaklarına hisseleri oranında dağıtması,dağıtması, MUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENELMUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENEL ŞARTLARIŞARTLARI
  • 29. YAPI KOOPERATİFLERİNDEYAPI KOOPERATİFLERİNDE ORTAK DIŞI İŞLEMLERORTAK DIŞI İŞLEMLER  Satın alınan araç ve makinelerin kiralanması,Satın alınan araç ve makinelerin kiralanması,  Kooperatif işinde kullanılmak için satın alınan malzemelerinKooperatif işinde kullanılmak için satın alınan malzemelerin satılması,satılması,  Arsa veya arazinin kat karşılığı müteahhitlere verilerek her birArsa veya arazinin kat karşılığı müteahhitlere verilerek her bir hisse içinhisse için birden fazlabirden fazla konut ve/veya işyeri elde edilmesi,konut ve/veya işyeri elde edilmesi,  Yapılan konutların ortak olmayanlara satılması veya kirayaYapılan konutların ortak olmayanlara satılması veya kiraya verilmesi veya ortak olmayanların emrine tahsis edilmesi,verilmesi veya ortak olmayanların emrine tahsis edilmesi,  Kooperatifin tasfiye edilmesi aşamasında sahip olduğuKooperatifin tasfiye edilmesi aşamasında sahip olduğu taşınmazların satışı,taşınmazların satışı, gibi.gibi. MUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENELMUAFİYETTEN YARARLANABİLMENİN GENEL ŞARTLARIŞARTLARI
  • 30. Konut ve işyeri karşılığı üçüncüKonut ve işyeri karşılığı üçüncü şahıslardan arsa temin edilmesişahıslardan arsa temin edilmesi ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir? Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir? Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem midir?midir? Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Üçüncü şahıslardan malzeme satınÜçüncü şahıslardan malzeme satın alınması ortak dışı işlem midir?alınması ortak dışı işlem midir?
  • 31. Konut ve işyeri karşılığı üçüncüKonut ve işyeri karşılığı üçüncü şahıslardan arsa temin edilmesişahıslardan arsa temin edilmesi ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir? Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir? Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem midir?midir? Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Üçüncü şahıslardan malzeme satınÜçüncü şahıslardan malzeme satın alınması ortak dışı işlem midir?alınması ortak dışı işlem midir?
  • 32. Konut ve işyeri karşılığı üçüncüKonut ve işyeri karşılığı üçüncü şahıslardan arsa temin edilmesişahıslardan arsa temin edilmesi ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir? Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir? Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem midir?midir? Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Üçüncü şahıslardan malzeme satınÜçüncü şahıslardan malzeme satın alınması ortak dışı işlem midir?alınması ortak dışı işlem midir? EVET !EVET ! UygulamadaUygulamada kooperatifin sahibikooperatifin sahibi olduğu arsayı katolduğu arsayı kat karşılığı müteahhidekarşılığı müteahhide vermesinde olduğuvermesinde olduğu gibi bu durumun tersigibi bu durumun tersi de söz konusude söz konusu olabilmektedir. Yani,olabilmektedir. Yani, kooperatifin yapmışkooperatifin yapmış veya yapacak olduğuveya yapacak olduğu konutları arsa sahibinekonutları arsa sahibine vererek arsa teminivererek arsa temini mümkündür. Ancak bumümkündür. Ancak bu durum kooperatifindurum kooperatifin sadece ortaklarlasadece ortaklarla iş yapılmasıiş yapılması şartının ihlalşartının ihlal edildiğiedildiği anlamınaanlamına geldiğindengeldiğinden kurumlar vergisikurumlar vergisi mükellefiyetimükellefiyeti doğacaktır.doğacaktır.
  • 33. Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir? Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem midir?midir? Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Üçüncü şahıslardan malzeme satınÜçüncü şahıslardan malzeme satın alınması ortak dışı işlem midir?alınması ortak dışı işlem midir?
  • 34. Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir? Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem midir?midir? Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Üçüncü şahıslardan malzeme satınÜçüncü şahıslardan malzeme satın alınması ortak dışı işlem midir?alınması ortak dışı işlem midir?
  • 35. Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir? Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem midir?midir? Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Üçüncü şahıslardan malzeme satınÜçüncü şahıslardan malzeme satın alınması ortak dışı işlem midir?alınması ortak dışı işlem midir? HAYIR !HAYIR ! KooperatiflerinKooperatiflerin konut inşa etmekkonut inşa etmek üzere kum,üzere kum, çimento, demirçimento, demir v.b. malzemev.b. malzeme satın alması, sözsatın alması, söz konusu inşaatakonusu inşaata finansmanfinansman sağlamak üzeresağlamak üzere üçüncü kişilerdenüçüncü kişilerden kredi teminkredi temin etmesi ortak dışıetmesi ortak dışı işlem olarakişlem olarak değerlendirilmez.değerlendirilmez.
  • 36. Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir? Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem midir?midir? Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir?
  • 37. Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir? Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem midir?midir? Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir?
  • 38. Ortaklardan toplanan paraların mevduatOrtaklardan toplanan paraların mevduat veya repo hesaplarında değerlendirilmesiveya repo hesaplarında değerlendirilmesi ortak dışı işlem midir?ortak dışı işlem midir? Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem midir?midir? Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? HAYIR !HAYIR ! İşyeri veya konut inşaİşyeri veya konut inşa etmek üzere kurulanetmek üzere kurulan bir yapı kooperatifininbir yapı kooperatifinin ortaklarından topladığıortaklarından topladığı paralarıparaları değerlendirerekdeğerlendirerek nemalandırmasınemalandırması halinde, söz konusuhalinde, söz konusu nemaların Gelir Vergisinemaların Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67.Kanunu’nun geçici 67. maddesine göremaddesine göre vergilendirilmiş olmasıvergilendirilmiş olması veve ortaklaraortaklara dağıtılmayarakdağıtılmayarak kooperatif amaçlarıkooperatif amaçları doğrultusundadoğrultusunda harcanmasıharcanması şartıyla, muafiyetşartıyla, muafiyet şartları ihlalşartları ihlal edilmişedilmiş olmayacaktır.olmayacaktır.
  • 39. Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem midir?midir? Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir?
  • 40. Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem midir?midir? Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir?
  • 41. Kooperatife ait taşınmazlarınKooperatife ait taşınmazların kiraya verilmesi ortak dışı işlemkiraya verilmesi ortak dışı işlem midir?midir? Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? EVET !EVET ! Kooperatife aitKooperatife ait taşınmazların,taşınmazların, ortaklara veya ortakortaklara veya ortak olmayanlara kirayaolmayanlara kiraya verilmesiverilmesi ortak dışıortak dışı işlem sayılacaktır.işlem sayılacaktır. Ancak, KVK’nın 14/5.Ancak, KVK’nın 14/5. maddesine göre,maddesine göre, kooperatiflerinkooperatiflerin gelirleriningelirlerinin vergivergi kesintisine tâbikesintisine tâbi tutulan taşınmaztutulan taşınmaz kira gelirlerindenkira gelirlerinden ibaret olmasıibaret olması halinde, buhalinde, bu gelirler içingelirler için beyannamebeyanname verilmesine gerekverilmesine gerek yoktur.yoktur.
  • 42. Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir?
  • 43. Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir?
  • 44. Kooperatif arsasınınKooperatif arsasının kamulaştırılması ortak dışıkamulaştırılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? HAYIR !HAYIR ! Kamulaştırma,Kamulaştırma, kooperatifin iradesikooperatifin iradesi dışında, kamu gücüdışında, kamu gücü kullanılarak yapılankullanılarak yapılan tek taraflı idari birtek taraflı idari bir işlem olduğundan,işlem olduğundan, sadece ortaklarla işsadece ortaklarla iş görülmesi şartını ihlalgörülmesi şartını ihlal eden bir işlemeden bir işlem değildir.değildir. Dolayısıyla kooperatifDolayısıyla kooperatif arsasınınarsasının kamulaştırılmasıkamulaştırılması işlemininişleminin kurumlarkurumlar vergisivergisi muafiyetine birmuafiyetine bir etkisi yoktur.etkisi yoktur.
  • 45. Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir?
  • 46. Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir?
  • 47. Kooperatife ait arsa veya arazininKooperatife ait arsa veya arazinin ortaklara dağıtılması ortak dışıortaklara dağıtılması ortak dışı işlem midir?işlem midir? HAYIR !HAYIR ! Yapı kooperatiflerininYapı kooperatiflerinin sahibi oldukları arsasahibi oldukları arsa veya araziyiveya araziyi parselleyerekparselleyerek ortaklarınaortaklarına ortaklıkortaklık payları nispetindepayları nispetinde dağıtmaları, ortak dışıdağıtmaları, ortak dışı işlem niteliğindeişlem niteliğinde sayılmayacağındansayılmayacağından kurumlar vergisikurumlar vergisi muafiyetine etkisimuafiyetine etkisi yokturyoktur..
  • 48.
  • 49. KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİ  KURUMLAR VERGİSİKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİNMUAFİYETİNİN ŞARTLARIŞARTLARI  Genel ŞartlarGenel Şartlar  Yapı Kooperatifleri İçinYapı Kooperatifleri İçin AranılanAranılan Özel ŞartlarÖzel Şartlar
  • 50. KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİ  KURUMLAR VERGİSİKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİNMUAFİYETİNİN ŞARTLARIŞARTLARI  Genel ŞartlarGenel Şartlar  Yapı Kooperatifleri İçinYapı Kooperatifleri İçin AranılanAranılan Özel ŞartlarÖzel Şartlar Yapı kooperatiflerininYapı kooperatiflerinin kurumlar vergisikurumlar vergisi muafiyetindenmuafiyetinden faydalanabilmesi içinfaydalanabilmesi için öncelikle buraya kadaröncelikle buraya kadar açıkladığımızaçıkladığımız genelgenel şartlaraşartlara uymalarıuymaları gerekirgerekir..
  • 51. KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİ  KURUMLAR VERGİSİKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİNMUAFİYETİNİN ŞARTLARIŞARTLARI  Genel ŞartlarGenel Şartlar  Yapı Kooperatifleri İçinYapı Kooperatifleri İçin AranılanAranılan Özel ŞartlarÖzel Şartlar Yapı kooperatiflerininYapı kooperatiflerinin kurumlar vergisikurumlar vergisi muafiyetindenmuafiyetinden faydalanabilmesi içinfaydalanabilmesi için öncelikle buraya kadaröncelikle buraya kadar açıkladığımızaçıkladığımız genelgenel şartlaraşartlara uymalarıuymaları gerekirgerekir.. Bunun yanı sıra yapıBunun yanı sıra yapı kooperatiflerininkooperatiflerinin muafiyettenmuafiyetten yararlanabilmeleri için biryararlanabilmeleri için bir takımtakım özel şartlaraözel şartlara dada uymaları gerekiruymaları gerekir..
  • 52. KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİ  KURUMLAR VERGİSİKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİNMUAFİYETİNİN ŞARTLARIŞARTLARI  Genel ŞartlarGenel Şartlar  Yapı Kooperatifleri İçinYapı Kooperatifleri İçin AranılanAranılan Özel ŞartlarÖzel Şartlar Yapı kooperatiflerininYapı kooperatiflerinin kurumlar vergisikurumlar vergisi muafiyetindenmuafiyetinden faydalanabilmesi içinfaydalanabilmesi için öncelikle buraya kadaröncelikle buraya kadar açıkladığımızaçıkladığımız genelgenel şartlaraşartlara uymalarıuymaları gerekirgerekir.. Bunun yanı sıra yapıBunun yanı sıra yapı kooperatiflerininkooperatiflerinin muafiyettenmuafiyetten yararlanabilmeleri için biryararlanabilmeleri için bir takımtakım özel şartlaraözel şartlara dada uymaları gerekiruymaları gerekir..
  • 53. KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİ  KURUMLAR VERGİSİKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİNMUAFİYETİNİN ŞARTLARIŞARTLARI  Genel ŞartlarGenel Şartlar  Yapı Kooperatifleri İçinYapı Kooperatifleri İçin AranılanAranılan Özel ŞartlarÖzel Şartlar Yapı kooperatiflerininYapı kooperatiflerinin kurumlar vergisikurumlar vergisi muafiyetindenmuafiyetinden faydalanabilmesi içinfaydalanabilmesi için öncelikle buraya kadaröncelikle buraya kadar açıkladığımızaçıkladığımız genelgenel şartlaraşartlara uymalarıuymaları gerekirgerekir.. Bunun yanı sıra yapıBunun yanı sıra yapı kooperatiflerininkooperatiflerinin muafiyettenmuafiyetten yararlanabilmeleri için biryararlanabilmeleri için bir takımtakım özel şartlaraözel şartlara dada uymaları gerekiruymaları gerekir.. Yönetim ve DenetimYönetim ve Denetim Kurullarında Belli KişilereKurullarında Belli Kişilere Yer VerilmemesiYer Verilmemesi
  • 54. KOOPERATİFLERİN KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİ  KURUMLAR VERGİSİKURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİNİNMUAFİYETİNİN ŞARTLARIŞARTLARI  Genel ŞartlarGenel Şartlar  Yapı Kooperatifleri İçinYapı Kooperatifleri İçin AranılanAranılan Özel ŞartlarÖzel Şartlar Yapı kooperatiflerininYapı kooperatiflerinin kurumlar vergisikurumlar vergisi muafiyetindenmuafiyetinden faydalanabilmesi içinfaydalanabilmesi için öncelikle buraya kadaröncelikle buraya kadar açıkladığımızaçıkladığımız genelgenel şartlaraşartlara uymalarıuymaları gerekirgerekir.. Bunun yanı sıra yapıBunun yanı sıra yapı kooperatiflerininkooperatiflerinin muafiyettenmuafiyetten yararlanabilmeleri için biryararlanabilmeleri için bir takımtakım özel şartlaraözel şartlara dada uymaları gerekiruymaları gerekir.. Yönetim ve DenetimYönetim ve Denetim Kurullarında Belli KişilereKurullarında Belli Kişilere Yer VerilmemesiYer Verilmemesi Yapı Ruhsatı İle ArsaYapı Ruhsatı İle Arsa Tapusunun KooperatifTapusunun Kooperatif Tüzel Kişiliği Adına TescilTüzel Kişiliği Adına Tescil Edilmiş OlmasıEdilmiş Olması
  • 55. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR MUAFİYETTEN YARARLANILABİLMESİMUAFİYETTEN YARARLANILABİLMESİ İÇİN YÖNETİM VE DENETİMİÇİN YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA BULUNMAMASIKURULLARINDA BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERGEREKEN KİŞİLER Yapı kooperatiflerinin muafiyettenYapı kooperatiflerinin muafiyetten faydalanabilmesi içinfaydalanabilmesi için kuruluşundankuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadarinşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarındayönetim ve denetim kurullarında Kanunda sayılan kişilere yer verilmemesiKanunda sayılan kişilere yer verilmemesi gerekir.gerekir.
  • 56. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR MUAFİYETTEN YARARLANILABİLMESİMUAFİYETTEN YARARLANILABİLMESİ İÇİN YÖNETİM VE DENETİMİÇİN YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA BULUNMAMASIKURULLARINDA BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERGEREKEN KİŞİLER Yapı kooperatiflerinin muafiyettenYapı kooperatiflerinin muafiyetten faydalanabilmesi içinfaydalanabilmesi için kuruluşundankuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadarinşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarındayönetim ve denetim kurullarında Kanunda sayılan kişilere yer verilmemesiKanunda sayılan kişilere yer verilmemesi gerekir.gerekir.
  • 57. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR MUAFİYETTEN YARARLANILABİLMESİMUAFİYETTEN YARARLANILABİLMESİ İÇİN YÖNETİM VE DENETİMİÇİN YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA BULUNMAMASIKURULLARINDA BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERGEREKEN KİŞİLER Yapı kooperatiflerinin muafiyettenYapı kooperatiflerinin muafiyetten faydalanabilmesi içinfaydalanabilmesi için kuruluşundankuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadarinşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarındayönetim ve denetim kurullarında Kanunda sayılan kişilere yer verilmemesiKanunda sayılan kişilere yer verilmemesi gerekir.gerekir. YÖNETİM VEYÖNETİM VE DENETİMDENETİM KURULLARINDAKURULLARINDA BULUNMAMASIBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER :GEREKEN KİŞİLER : 1-1- İnşaat işlerini kısmenİnşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenenveya tamamen üstlenen gerçek kişiler veya tüzelgerçek kişiler veya tüzel kişi temsilcileri.kişi temsilcileri. 2-2- Kanunun 13. maddesineKanunun 13. maddesine göre yukarıda sayılangöre yukarıda sayılan kişilerle ilişkili olduğukişilerle ilişkili olduğu kabul edilen kişiler.kabul edilen kişiler. 3-3- Yukarıda sayılanlarla işçiYukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içindeve işveren ilişkisi içinde bulunanlarbulunanlar..
  • 58. YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER 1. Grup:1. Grup: İnşaat İşlerini Kısmen Veyaİnşaat İşlerini Kısmen Veya Tamamen Üstlenen Gerçek Kişiler VeyaTamamen Üstlenen Gerçek Kişiler Veya Tüzel Kişi TemsilcileriTüzel Kişi Temsilcileri  Yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınYapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar,bitim tarihine kadar, yönetim ve denetimyönetim ve denetim kurullarındakurullarında yapı kooperatiflerine ait inşaatyapı kooperatiflerine ait inşaat işleriniişlerini kısmen veya tamamenkısmen veya tamamen üstlenen birüstlenen bir gerçek kişi ya da tüzel kişi temsilcisine yergerçek kişi ya da tüzel kişi temsilcisine yer verilmişse muafiyetten yararlanma söz konusuverilmişse muafiyetten yararlanma söz konusu olamayacaktır.olamayacaktır. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR
  • 59. YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER 1. Grup:1. Grup: İnşaat İşlerini Kısmen Veyaİnşaat İşlerini Kısmen Veya Tamamen Üstlenen Gerçek Kişiler VeyaTamamen Üstlenen Gerçek Kişiler Veya Tüzel Kişi TemsilcileriTüzel Kişi Temsilcileri  Yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınYapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar,bitim tarihine kadar, yönetim ve denetimyönetim ve denetim kurullarındakurullarında yapı kooperatiflerine ait inşaatyapı kooperatiflerine ait inşaat işleriniişlerini kısmen veya tamamenkısmen veya tamamen üstlenen birüstlenen bir gerçek kişi ya da tüzel kişi temsilcisine yergerçek kişi ya da tüzel kişi temsilcisine yer verilmişse muafiyetten yararlanma söz konusuverilmişse muafiyetten yararlanma söz konusu olamayacaktır.olamayacaktır. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR ÖRNEK : ÖRNEK : X Yapı Kooperatifinin inşaat işini X Yapı Kooperatifinin inşaat işini İnşaat taahhüt işi ile iştigal eden İnşaat taahhüt işi ile iştigal eden Bay BBay B üstlenmiş ise ve Bay B aynı üstlenmiş ise ve Bay B aynı zamanda yönetim kurulunda da zamanda yönetim kurulunda da bulunuyor ise muafiyet şartları bulunuyor ise muafiyet şartları ihlal edilmiştir. ihlal edilmiştir.
  • 60. YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER 1. Grup:1. Grup: İnşaat İşlerini Kısmen Veyaİnşaat İşlerini Kısmen Veya Tamamen Üstlenen Gerçek Kişiler VeyaTamamen Üstlenen Gerçek Kişiler Veya Tüzel Kişi TemsilcileriTüzel Kişi Temsilcileri  Yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınYapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar,bitim tarihine kadar, yönetim ve denetimyönetim ve denetim kurullarındakurullarında yapı kooperatiflerine ait inşaatyapı kooperatiflerine ait inşaat işleriniişlerini kısmen veya tamamenkısmen veya tamamen üstlenen birüstlenen bir gerçek kişi ya da tüzel kişi temsilcisine yergerçek kişi ya da tüzel kişi temsilcisine yer verilmişse muafiyetten yararlanma söz konusuverilmişse muafiyetten yararlanma söz konusu olamayacaktır.olamayacaktır. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR ÖRNEK : ÖRNEK : X Yapı Kooperatifinin inşaat işini X Yapı Kooperatifinin inşaat işini İnşaat taahhüt işi ile iştigal eden İnşaat taahhüt işi ile iştigal eden Bay BBay B üstlenmiş ise ve Bay B aynı üstlenmiş ise ve Bay B aynı zamanda yönetim kurulunda da zamanda yönetim kurulunda da bulunuyor ise muafiyet şartları bulunuyor ise muafiyet şartları ihlal edilmiştir. ihlal edilmiştir. ÖRNEK : ÖRNEK : Y Yapı kooperatifinin inşaat işini Y Yapı kooperatifinin inşaat işini CC Ltd. Şti. Ltd. Şti. üstlenmiş ve C Ltd. üstlenmiş ve C Ltd. Şti.’nin müdürü Şti.’nin müdürü Bay DBay D aynı zamanda aynı zamanda denetim kurulunda da yer alıyor ise denetim kurulunda da yer alıyor ise muafiyet şartları ihlal edilmiştir. muafiyet şartları ihlal edilmiştir.
  • 61. YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER 2. Grup:2. Grup: İnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerleİnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle İlişkiliİlişkili Olduğu Kabul Edilen KişilerOlduğu Kabul Edilen Kişiler  Yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınYapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetimbitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmenkurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen birveya tamamen üstlenen bir gerçek kişi ya dagerçek kişi ya da tüzel kişi ile ilişkili olan kişileretüzel kişi ile ilişkili olan kişilere yer verilmişseyer verilmişse muafiyetten yararlanılması mümkün değildir.muafiyetten yararlanılması mümkün değildir. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR
  • 62. YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER 2. Grup:2. Grup: İnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerleİnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle İlişkiliİlişkili Olduğu Kabul Edilen KişilerOlduğu Kabul Edilen Kişiler  Yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınYapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetimbitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmenkurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen birveya tamamen üstlenen bir gerçek kişi ya dagerçek kişi ya da tüzel kişi ile ilişkili olan kişileretüzel kişi ile ilişkili olan kişilere yer verilmişseyer verilmişse muafiyetten yararlanılması mümkün değildir.muafiyetten yararlanılması mümkün değildir. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR
  • 63. YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER 2. Grup:2. Grup: İnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerleİnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle İlişkiliİlişkili Olduğu Kabul Edilen KişilerOlduğu Kabul Edilen Kişiler  Yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınYapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetimbitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmenkurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen birveya tamamen üstlenen bir gerçek kişi ya dagerçek kişi ya da tüzel kişi ile ilişkili olan kişileretüzel kişi ile ilişkili olan kişilere yer verilmişseyer verilmişse muafiyetten yararlanılması mümkün değildir.muafiyetten yararlanılması mümkün değildir. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR İLİŞKİLİ KİŞİ ;İLİŞKİLİ KİŞİ ; (5520 SAYILI KVK MD. 13)(5520 SAYILI KVK MD. 13)  Kurumların kendi ortakları,Kurumların kendi ortakları,  Kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişiler,Kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişiler,  Kurumların veya ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımındanKurumların veya ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nufuzu altındadoğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nufuzu altında bulundurduğu gerçek ve tüzel kişiler.bulundurduğu gerçek ve tüzel kişiler.
  • 64. YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER 2. Grup:2. Grup: İnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerleİnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle İlişkiliİlişkili Olduğu Kabul Edilen KişilerOlduğu Kabul Edilen Kişiler  Yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınYapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetimbitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmenkurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen birveya tamamen üstlenen bir gerçek kişi ya dagerçek kişi ya da tüzel kişi ile ilişkili olan kişileretüzel kişi ile ilişkili olan kişilere yer verilmişseyer verilmişse muafiyetten yararlanılması mümkün değildir.muafiyetten yararlanılması mümkün değildir. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR İLİŞKİLİ KİŞİ ;İLİŞKİLİ KİŞİ ; (5520 SAYILI KVK MD. 13)(5520 SAYILI KVK MD. 13)  Kurumların kendi ortakları,Kurumların kendi ortakları,  Kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişiler,Kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişiler,  Kurumların veya ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımındanKurumların veya ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nufuzu altındadoğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nufuzu altında bulundurduğu gerçek ve tüzel kişiler.bulundurduğu gerçek ve tüzel kişiler. Eşler, üstsoy ve altsoyEşler, üstsoy ve altsoy ile eşlerinin üstsoy veile eşlerinin üstsoy ve altsoyu, üçüncü derecealtsoyu, üçüncü derece dahil yansoy hısımlarıdahil yansoy hısımları ve kayın hısımları,ve kayın hısımları, da ilgili kişi sayılır.da ilgili kişi sayılır.
  • 65. YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER 2. Grup:2. Grup: İnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerleİnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle İlişkiliİlişkili Olduğu Kabul Edilen KişilerOlduğu Kabul Edilen Kişiler  Yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınYapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetimbitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmenkurullarında kooperatife ait inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen birveya tamamen üstlenen bir gerçek kişi ya dagerçek kişi ya da tüzel kişi ile ilişkili olan kişileretüzel kişi ile ilişkili olan kişilere yer verilmişseyer verilmişse muafiyetten yararlanılması mümkün değildir.muafiyetten yararlanılması mümkün değildir. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR İLİŞKİLİ KİŞİ ;İLİŞKİLİ KİŞİ ; (5520 SAYILI KVK MD. 13)(5520 SAYILI KVK MD. 13)  Kurumların kendi ortakları,Kurumların kendi ortakları,  Kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişiler,Kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişiler,  Kurumların veya ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımındanKurumların veya ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nufuzu altındadoğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nufuzu altında bulundurduğu gerçek ve tüzel kişiler.bulundurduğu gerçek ve tüzel kişiler. Eşler, üstsoy ve altsoyEşler, üstsoy ve altsoy ile eşlerinin üstsoy veile eşlerinin üstsoy ve altsoyu, üçüncü derecealtsoyu, üçüncü derece dahil yansoy hısımlarıdahil yansoy hısımları ve kayın hısımları,ve kayın hısımları, da ilgili kişi sayılır.da ilgili kişi sayılır. ÖRNEK : ÖRNEK : X Yapı Kooperatifinin X Yapı Kooperatifinin inşaat işini inşaat işini BayBay BB üstlenmiştir. üstlenmiştir. Bay B’nin kayınbiraderi Bay B’nin kayınbiraderi Bay CBay C kooperatifin yönetim kurulu üyesidir. kooperatifin yönetim kurulu üyesidir. Bu durumda muafiyet şartları ihlal Bu durumda muafiyet şartları ihlal edilmiştir edilmiştir..
  • 66. YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER 3. Grup:3. Grup: İnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle Veya İlişkiliİnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle Veya İlişkili Kişilerle İşçi ve İşveren İlişkisi İçindeKişilerle İşçi ve İşveren İlişkisi İçinde BulunanlarBulunanlar Eğer yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınEğer yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın tamamlandığı tarihe kadar yönetim ve denetim kurularında;tamamlandığı tarihe kadar yönetim ve denetim kurularında;  İnşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerİnşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişiler veya tüzel kişi temsilcileri,veya tüzel kişi temsilcileri,  Kanunun 13. maddesine göre bu kişilerle ilişkili olduğu kabulKanunun 13. maddesine göre bu kişilerle ilişkili olduğu kabul edilen kişiler,edilen kişiler, ile işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunan kişiler varsaile işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunan kişiler varsa muafiyetten faydalanılamaz.muafiyetten faydalanılamaz. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR
  • 67. YÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDAYÖNETİM VE DENETİM KURULLARINDA BULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLERBULUNMAMASI GEREKEN KİŞİLER 3. Grup:3. Grup: İnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle Veya İlişkiliİnşaat İşlerini Üstlenen Kişilerle Veya İlişkili Kişilerle İşçi ve İşveren İlişkisi İçindeKişilerle İşçi ve İşveren İlişkisi İçinde BulunanlarBulunanlar Eğer yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatınEğer yapı kooperatiflerinin kuruluşundan inşaatın tamamlandığı tarihe kadar yönetim ve denetim kurularında;tamamlandığı tarihe kadar yönetim ve denetim kurularında;  İnşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerİnşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişiler veya tüzel kişi temsilcileri,veya tüzel kişi temsilcileri,  Kanunun 13. maddesine göre bu kişilerle ilişkili olduğu kabulKanunun 13. maddesine göre bu kişilerle ilişkili olduğu kabul edilen kişiler,edilen kişiler, ile işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunan kişiler varsaile işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunan kişiler varsa muafiyetten faydalanılamaz.muafiyetten faydalanılamaz. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR ÖRNEK : ÖRNEK : X Yapı Kooperatifinin inşaat işini S A.Ş. X Yapı Kooperatifinin inşaat işini S A.Ş. üstlenmiştir. üstlenmiştir. S A.Ş.’nin muhasebe müdürü kooperatifin S A.Ş.’nin muhasebe müdürü kooperatifin denetim kurulunda da yer almaktadır. denetim kurulunda da yer almaktadır. Bu durumda muafiyet şartları ihlal Bu durumda muafiyet şartları ihlal edilmiştir. edilmiştir.
  • 68. YAPI RUHSATI İLE ARSA TAPUSUNUNYAPI RUHSATI İLE ARSA TAPUSUNUN KOOPERATİF TÜZEL KİŞİLİĞİ ADINAKOOPERATİF TÜZEL KİŞİLİĞİ ADINA TESCİL EDİLMİŞ OLMASITESCİL EDİLMİŞ OLMASI  Yapı kooperatiflerinin kurumlar vergisi muafiyetindenYapı kooperatiflerinin kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabilmesi için,yararlanabilmesi için, yukarıda belirtilen şartlara ilavetenyukarıda belirtilen şartlara ilaveten,, yapı ruhsatı ile arsa tapusununyapı ruhsatı ile arsa tapusunun kooperatif tüzel kişiliğikooperatif tüzel kişiliği adınaadına tescil edilmiş olması gerekmektedir.tescil edilmiş olması gerekmektedir.  Eğer, arsa tapusu ve yapı ruhsatı kooperatif tüzelEğer, arsa tapusu ve yapı ruhsatı kooperatif tüzel kişiliğine ait değilse, diğer şartlar sağlanmış olsa dahikişiliğine ait değilse, diğer şartlar sağlanmış olsa dahi kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanılması mümkünkurumlar vergisi muafiyetinden yararlanılması mümkün değildir.değildir. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR
  • 69. YAPI RUHSATI İLE ARSA TAPUSUNUNYAPI RUHSATI İLE ARSA TAPUSUNUN KOOPERATİF TÜZEL KİŞİLİĞİ ADINAKOOPERATİF TÜZEL KİŞİLİĞİ ADINA TESCİL EDİLMİŞ OLMASI - IITESCİL EDİLMİŞ OLMASI - II  Örneğin :Örneğin : Yapı ruhsatının kooperatif adınaYapı ruhsatının kooperatif adına değil de inşaat işini üstlenen müteahhit adınadeğil de inşaat işini üstlenen müteahhit adına düzenlenmiş olması muafiyettendüzenlenmiş olması muafiyetten yararlanılmasını engelleyecektir.yararlanılmasını engelleyecektir.  Yeni kurulan kooperatiflerde arsa teminYeni kurulan kooperatiflerde arsa temin edilememesi veya inşaat aşamasına henüzedilememesi veya inşaat aşamasına henüz gelinememesi durumunda bu şartgelinememesi durumunda bu şart aranmayacaktır.aranmayacaktır. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR
  • 70. YAPI RUHSATI İLE ARSA TAPUSUNUNYAPI RUHSATI İLE ARSA TAPUSUNUN KOOPERATİF TÜZEL KİŞİLİĞİ ADINAKOOPERATİF TÜZEL KİŞİLİĞİ ADINA TESCİL EDİLMİŞ OLMASI - IIITESCİL EDİLMİŞ OLMASI - III  Yapı kooperatifleri TOKİ tarafından tahsisYapı kooperatifleri TOKİ tarafından tahsis edilen arsa ve araziler üzerine konut veyaedilen arsa ve araziler üzerine konut veya işyeri yapabilmektedir.işyeri yapabilmektedir.  Benzer şekilde kooperatif birlikleri veBenzer şekilde kooperatif birlikleri ve merkez birlikleri de kooperatiflere arsamerkez birlikleri de kooperatiflere arsa temini ve/veya tahsisinde görevli ve /veyatemini ve/veya tahsisinde görevli ve /veya yetkili olabilmektedir.yetkili olabilmektedir. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR
  • 71. YAPI RUHSATI İLE ARSA TAPUSUNUN KOOPERATİFYAPI RUHSATI İLE ARSA TAPUSUNUN KOOPERATİF TÜZEL KİŞİLİĞİ ADINA TESCİL EDİLMİŞ OLMASI - IVTÜZEL KİŞİLİĞİ ADINA TESCİL EDİLMİŞ OLMASI - IV  1163 sayılı Kanun’a göre kurulan kooperatif1163 sayılı Kanun’a göre kurulan kooperatif birlikleri ve merkez birlikleri de söz konusu Kanunbirlikleri ve merkez birlikleri de söz konusu Kanun uyarınca kooperatif olarak değerlendirildiğinden,uyarınca kooperatif olarak değerlendirildiğinden, söz konusu arsa ve arazilerin tapusununsöz konusu arsa ve arazilerin tapusunun veya yapı ruhsatlarının TOKİ veyaveya yapı ruhsatlarının TOKİ veya kooperatif birlik ya da merkez birliklerikooperatif birlik ya da merkez birlikleri adına olması halinde de bahse konu yapıadına olması halinde de bahse konu yapı kooperatifleri kurumlar vergisikooperatifleri kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabileceklerdir.muafiyetinden yararlanabileceklerdir. YAPI KOOPERATİFLERİNİN MUAFİYETİNDE ÖZEL ŞARTLAR
  • 73. VERGİ KESİNTİSİNİN YASAL DAYANAĞIVERGİ KESİNTİSİNİN YASAL DAYANAĞI  5520 sayılı KVK’nın 15 inci maddesinde vergi kesintisi5520 sayılı KVK’nın 15 inci maddesinde vergi kesintisi düzenlenmiştir.düzenlenmiştir.  Kooperatiflerin bu madde uyarınca vergi kesintisine tabiKooperatiflerin bu madde uyarınca vergi kesintisine tabi gelirlerini,gelirlerini, kira gelirlerikira gelirleri ile bazıile bazı menkul kıymetmenkul kıymet gelirlerigelirleri olmak üzere iki ana başlık altında toplamakolmak üzere iki ana başlık altında toplamak mümkündür.mümkündür.  Ancak, söz konusu gelirlerin tevkifata tabi olması için buAncak, söz konusu gelirlerin tevkifata tabi olması için bu ödemeleri kooperatife yapan kişilerin tevkifat yapmaködemeleri kooperatife yapan kişilerin tevkifat yapmak zorunda olan kişiler arasında sayılmış olmaları gerekir.zorunda olan kişiler arasında sayılmış olmaları gerekir. KOOPERATİF GELİRLERİNDENKOOPERATİF GELİRLERİNDEN YAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİYAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİ
  • 74. VERGİ KESİNTİSİNİN YASAL DAYANAĞI -VERGİ KESİNTİSİNİN YASAL DAYANAĞI - IIII  5520 sayılı KVK’nın 15 inci maddesi dışında, kooperatif5520 sayılı KVK’nın 15 inci maddesi dışında, kooperatif gelirlerinden yapılacak vergi kesintisine ilişkin bir diğergelirlerinden yapılacak vergi kesintisine ilişkin bir diğer düzenleme dedüzenleme de GVK’nın Geçici 67 nci maddesindeGVK’nın Geçici 67 nci maddesinde yer almaktadır. ,yer almaktadır. ,  Söz konusu maddede, elde edilen bazı menkul sermayeSöz konusu maddede, elde edilen bazı menkul sermaye iratları ve menkul kıymet alım-satım kazançlarıiratları ve menkul kıymet alım-satım kazançları yönünden tevkifat hükümlerine yer verilmiştir.yönünden tevkifat hükümlerine yer verilmiştir.  KVK’nın Geçici 1 inci maddesine göre; GVK’nın GeçiciKVK’nın Geçici 1 inci maddesine göre; GVK’nın Geçici 67 nci maddesi uyarınca vergi kesintisine tâbi tutulmuş67 nci maddesi uyarınca vergi kesintisine tâbi tutulmuş kazanç ve iratlar üzerinden, KVK uyarınca ayrıca kesintikazanç ve iratlar üzerinden, KVK uyarınca ayrıca kesinti KOOPERATİF GELİRLERİNDENKOOPERATİF GELİRLERİNDEN YAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİYAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİ
  • 75. KOOPERATİF GELİRLERİNDEN GVK’NIN GEÇİCİKOOPERATİF GELİRLERİNDEN GVK’NIN GEÇİCİ 67. MADDESİNE GÖRE YAPILACAK VERGİ67. MADDESİNE GÖRE YAPILACAK VERGİ KESİNTİSİKESİNTİSİ Maddenin 5 numaralı bendinde, tevkifatınMaddenin 5 numaralı bendinde, tevkifatın gerçekleştirilmesinde, gelir sahibinin gerçek veya tüzelgerçekleştirilmesinde, gelir sahibinin gerçek veya tüzel kişi ya da dar veya tam mükellef olmasının, vergikişi ya da dar veya tam mükellef olmasının, vergi mükellefiyeti bulunup bulunmamasınınmükellefiyeti bulunup bulunmamasının,, vergiden muafvergiden muaf olup olmamasınınolup olmamasının veya elde edilen gelirlerin vergidenveya elde edilen gelirlerin vergiden istisna olup olmamasının tevkifat uygulamasındaistisna olup olmamasının tevkifat uygulamasında birbir önemi bulunmadığıönemi bulunmadığı belirtilmiştir.belirtilmiştir. Dolayısıyla kurumlar vergisindenDolayısıyla kurumlar vergisinden muaf olsunmuaf olsun veya olmasın tüm kooperatiflerveya olmasın tüm kooperatifler bu maddedebu maddede yer alan kazançları elde etmeleri halinde,yer alan kazançları elde etmeleri halinde, tevkifat uygulamasına tabi olacaklardır.tevkifat uygulamasına tabi olacaklardır. KOOPERATİF GELİRLERİNDENKOOPERATİF GELİRLERİNDEN YAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİYAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİ
  • 76. GEÇİCİ 67. MADDEYE GÖREGEÇİCİ 67. MADDEYE GÖRE TEVKİFATA TABİ GELİRLERTEVKİFATA TABİ GELİRLER Bu maddeye göre kooperatiflerin tevkifata tabi olacakBu maddeye göre kooperatiflerin tevkifata tabi olacak kazançları şunlardır.kazançları şunlardır.  1- Menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası1- Menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılması ve elde tutulması sürecindearaçlarının elden çıkarılması ve elde tutulması sürecinde elde edilen gelirler,elde edilen gelirler,  2- Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin (5)2- Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin (5) numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratları,numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratları,  3- Mevduat faizleri ve repo gelirleri,3- Mevduat faizleri ve repo gelirleri, KOOPERATİF GELİRLERİNDENKOOPERATİF GELİRLERİNDEN YAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİYAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİ
  • 77. KOOPERATİFLERİN KİRA GELİRLERİKOOPERATİFLERİN KİRA GELİRLERİ ÜZERİNDEN YAPILACAK VERGİÜZERİNDEN YAPILACAK VERGİ KESİNTİSİKESİNTİSİ Kooperatiflere ait gayrimenkullerinKooperatiflere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılankiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden, %20 oranında vergikira ödemelerinden, %20 oranında vergi kesintisi yapılması gerekir.kesintisi yapılması gerekir. ( 5520 sayılı KVK md. 15-1/b )( 5520 sayılı KVK md. 15-1/b ) KOOPERATİF GELİRLERİNDENKOOPERATİF GELİRLERİNDEN YAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİYAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİ
  • 78. GELİRİ GAYRİMENKUL KİRA GELİRİNDEN İBARETGELİRİ GAYRİMENKUL KİRA GELİRİNDEN İBARET BULUNAN KOOPERATİFLERİNBULUNAN KOOPERATİFLERİN VERGİLENDİRİLMESİVERGİLENDİRİLMESİ  5520 sayılı yeni KVK’nın beyan esasının düzenlendiği 14 üncü5520 sayılı yeni KVK’nın beyan esasının düzenlendiği 14 üncü maddesinin 5 numaralı bendinde demaddesinin 5 numaralı bendinde de “Kooperatiflerin gelirlerinin vergi“Kooperatiflerin gelirlerinin vergi kesintisine tabi tutulan taşınmaz kira gelirlerinden ibaret olması halinde,kesintisine tabi tutulan taşınmaz kira gelirlerinden ibaret olması halinde, bu gelirler için beyanname verilmez.”bu gelirler için beyanname verilmez.” hükmüne yer verilmiştir.hükmüne yer verilmiştir. Dolayısıyla, geliri kesintiye tabi tutulmuş taşınmaz kira gelirlerindenDolayısıyla, geliri kesintiye tabi tutulmuş taşınmaz kira gelirlerinden ibaret olan kooperatiflerce beyanname verilmesine gerek yoktur.ibaret olan kooperatiflerce beyanname verilmesine gerek yoktur.    Diğer taraftan kooperatife kira ödemesinde bulunan kişilerin tevkifatDiğer taraftan kooperatife kira ödemesinde bulunan kişilerin tevkifat yapma mecburiyetinin bulunmaması halinde, kooperatiflerin, tevkifatayapma mecburiyetinin bulunmaması halinde, kooperatiflerin, tevkifata tabi tutulmamış bu gelirlerini, kurumlar vergisi beyannamesi ile beyantabi tutulmamış bu gelirlerini, kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan edeceklerdir.edeceklerdir. KOOPERATİF GELİRLERİNDENKOOPERATİF GELİRLERİNDEN YAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİYAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİ
  • 79. TEVİFATA TABİ GAYRİMENKUL KİRATEVİFATA TABİ GAYRİMENKUL KİRA GELİRLERİ DIŞINDAKİ GELİRLER İÇİNGELİRLERİ DIŞINDAKİ GELİRLER İÇİN BEYANNAME VEREN KOOPERATİFLERİNBEYANNAME VEREN KOOPERATİFLERİN KİRA GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİKİRA GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ  Gayrimenkul kira gelirleri dışındaki gelirleri içinGayrimenkul kira gelirleri dışındaki gelirleri için kurumlar vergisi beyannamesi vermek zorundakurumlar vergisi beyannamesi vermek zorunda olan kooperatifler,olan kooperatifler, gayrimenkul kira gelirlerini degayrimenkul kira gelirlerini de bu beyannameye dahil edeceklerdirbu beyannameye dahil edeceklerdir..  Ancak, gayrimenkul kira gelirleri üzerinden tevkifAncak, gayrimenkul kira gelirleri üzerinden tevkif yoluyla ödenen vergi, 5520 sayılı KVK’nın 34yoluyla ödenen vergi, 5520 sayılı KVK’nın 34 üncü maddesi gereğince beyanname üzerindenüncü maddesi gereğince beyanname üzerinden hesaplananhesaplanan kurumlar vergisinden mahsupkurumlar vergisinden mahsup edilecektir.edilecektir. KOOPERATİF GELİRLERİNDENKOOPERATİF GELİRLERİNDEN YAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİYAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİ
  • 80. KURUMLAR VERGİSİNDEN MUAF OLANKURUMLAR VERGİSİNDEN MUAF OLAN KOOPERATİFLERİN ELDE ETTİKLERİ KİRAKOOPERATİFLERİN ELDE ETTİKLERİ KİRA GELİRLERİ VERGİ TEVKİFATINA TABİ MİDİR?GELİRLERİ VERGİ TEVKİFATINA TABİ MİDİR?  Kira gelirleri üzerinden yapılacak tevkifatta kooperatifinKira gelirleri üzerinden yapılacak tevkifatta kooperatifin kurumlar vergisindenkurumlar vergisinden muaf olup olmamasının bir önemimuaf olup olmamasının bir önemi yoktur.yoktur. Çünkü, ilgili Kanun maddesinde kooperatiflere aitÇünkü, ilgili Kanun maddesinde kooperatiflere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kiragayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden tevkifat yapılacağı açık şekilde belirtilmiştir.ödemelerinden tevkifat yapılacağı açık şekilde belirtilmiştir.  Dolayısıyla kurumlar vergisinden muaf olsun veya olmasınDolayısıyla kurumlar vergisinden muaf olsun veya olmasın tümtüm kooperatifler için bu tevkifat hükmü geçerlidirkooperatifler için bu tevkifat hükmü geçerlidir..  Kaldı ki, kooperatife ait gayrimenkulün kiralanması işlemi kurumlarKaldı ki, kooperatife ait gayrimenkulün kiralanması işlemi kurumlar vergisi muafiyet şartlarının da ihlali anlamına geleceğinden, bu işlemlevergisi muafiyet şartlarının da ihlali anlamına geleceğinden, bu işlemle birliktebirlikte kooperatifin kurumlar vergisi mükellefiyeti de doğacaktırkooperatifin kurumlar vergisi mükellefiyeti de doğacaktır..  Ancak daha önce de belirtildiği gibi; kooperatif gelirlerinin, tevkifata tabiAncak daha önce de belirtildiği gibi; kooperatif gelirlerinin, tevkifata tabi tutulan gayrimenkul kira gelirlerinden ibaret bulunması halinde bu kiratutulan gayrimenkul kira gelirlerinden ibaret bulunması halinde bu kira gelirleri için beyanname verilmeyecektir (5520 sayılı KVK md. 14/5).gelirleri için beyanname verilmeyecektir (5520 sayılı KVK md. 14/5). KOOPERATİF GELİRLERİNDEN YAPILACAK VERGİSİKOOPERATİF GELİRLERİNDEN YAPILACAK VERGİSİ KESİNTİSİKESİNTİSİ
  • 82. KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMU KOOPERATİFLERCE YAPILAN TESLİM VEKOOPERATİFLERCE YAPILAN TESLİM VE HİZMETLERİN KDV’NİN KONUSUNA GİRİPHİZMETLERİN KDV’NİN KONUSUNA GİRİP GİRMEDİĞİGİRMEDİĞİ Türkiye’de yapılan ticari, sınai ve zirai faaliyetTürkiye’de yapılan ticari, sınai ve zirai faaliyet çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler KDV’ninçerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler KDV’nin konusuna girmektedir.konusuna girmektedir. Dolayısıyla kooperatiflerin bu mahiyetteki teslim veDolayısıyla kooperatiflerin bu mahiyetteki teslim ve hizmetleri ile her türlü mal ve hizmet ithali KDV’yehizmetleri ile her türlü mal ve hizmet ithali KDV’ye tabi olacaktır.tabi olacaktır. Ancak, kooperatifler KDVK’da yer alan bazı genelAncak, kooperatifler KDVK’da yer alan bazı genel nitelikteki istisnalar ve sadece kooperatiflere özgü birnitelikteki istisnalar ve sadece kooperatiflere özgü bir takım istisnalardan yararlanabilmektedirler.takım istisnalardan yararlanabilmektedirler.
  • 83. KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMU ORTAK İÇİ İŞLEMLERİN KDV KARŞISINDAKİORTAK İÇİ İŞLEMLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUDURUMU  Vergi İdaresinin uygulamaları kooperatiflerVergi İdaresinin uygulamaları kooperatifler tarafından kooperatife ortak olan kişileretarafından kooperatife ortak olan kişilere yapılan mal teslimi ve hizmet ifalarının da,yapılan mal teslimi ve hizmet ifalarının da, kooperatifin diğer kişilere yaptığı işlemler gibikooperatifin diğer kişilere yaptığı işlemler gibi KDV’ye tabi olduğu yönündedir.KDV’ye tabi olduğu yönündedir.  Dolayısıyla, kooperatiflerin ortaklarına yapmışDolayısıyla, kooperatiflerin ortaklarına yapmış oldukları kuruluş amaçlarına uygun teslim veoldukları kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetleri dehizmetleri de KDV’ye tabidirKDV’ye tabidir..
  • 84. KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUDURUMU  KOOPERATİFLERİNKOOPERATİFLERİN YARARLANDIKLARI KDVYARARLANDIKLARI KDV İSTİSNALARIİSTİSNALARI  Genel Nitelikli İstisnalarGenel Nitelikli İstisnalar  Belli TürdekiBelli Türdeki Kooperatiflere ÖzgüKooperatiflere Özgü İstisnalarİstisnalar
  • 85. KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUDURUMU  KOOPERATİFLERİNKOOPERATİFLERİN YARARLANDIKLARI KDVYARARLANDIKLARI KDV İSTİSNALARIİSTİSNALARI  Genel Nitelikli İstisnalarGenel Nitelikli İstisnalar  Belli TürdekiBelli Türdeki Kooperatiflere ÖzgüKooperatiflere Özgü İstisnalarİstisnalar  İhracat istisnası (KDVK m. 11),İhracat istisnası (KDVK m. 11),  Araçlar, Petrol Aramaları ve Teşvik BelgeliAraçlar, Petrol Aramaları ve Teşvik Belgeli Yatırımlarda İstisna (KDVK m. 13),Yatırımlarda İstisna (KDVK m. 13),  Taşımacılık İstisnası (KDVK m. 14),Taşımacılık İstisnası (KDVK m. 14),  Diplomatik İstisna (KDVK m. 15),Diplomatik İstisna (KDVK m. 15),  İthalat istisnası (KDVK m. 16),İthalat istisnası (KDVK m. 16),  En az iki tam yıl süreyle aktifte tutulan iştirak hisseleriEn az iki tam yıl süreyle aktifte tutulan iştirak hisseleri ve gayrimenkul teslimleri istisnası (KDVK m. 17-4/r)ve gayrimenkul teslimleri istisnası (KDVK m. 17-4/r)
  • 86. KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUDURUMU  KOOPERATİFLERİNKOOPERATİFLERİN YARARLANDIKLARI KDVYARARLANDIKLARI KDV İSTİSNALARIİSTİSNALARI  Genel Nitelikli İstisnalarGenel Nitelikli İstisnalar  Belli TürdekiBelli Türdeki Kooperatiflere ÖzgüKooperatiflere Özgü İstisnalarİstisnalar
  • 87. KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUDURUMU  KOOPERATİFLERİNKOOPERATİFLERİN YARARLANDIKLARI KDVYARARLANDIKLARI KDV İSTİSNALARIİSTİSNALARI  Genel Nitelikli İstisnalarGenel Nitelikli İstisnalar  Belli TürdekiBelli Türdeki Kooperatiflere ÖzgüKooperatiflere Özgü İstisnalarİstisnalar  Tarımsal amaçlı kooperatiflerin tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmekTarımsal amaçlı kooperatiflerin tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek amacıyla yaptıkları teslim ve hizmetler (KDVK md. 17/1-a),amacıyla yaptıkları teslim ve hizmetler (KDVK md. 17/1-a),  Tarımsal amaçlı kooperatiflere bedelsiz olarak yapılan her türlü malTarımsal amaçlı kooperatiflere bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimleri ve hizmet ifaları (KDVK md. 17/2-b),teslimleri ve hizmet ifaları (KDVK md. 17/2-b),  Tarımsal amaçlı kooperatiflerin arazi ıslahına ait hizmetleri (KDVK md.Tarımsal amaçlı kooperatiflerin arazi ıslahına ait hizmetleri (KDVK md. 17/4-h),17/4-h),  Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin kurulmasıOrganize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin kurulması amacıyla oluşturulan kooperatiflerin arsa ve işyeri teslimleri (KDVKamacıyla oluşturulan kooperatiflerin arsa ve işyeri teslimleri (KDVK md. 17/4-k),md. 17/4-k),  Konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri (KDVK md. 17/4-Konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri (KDVK md. 17/4- k).k).
  • 88. KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUDURUMU  KOOPERATİFLERİNKOOPERATİFLERİN YARARLANDIKLARI KDVYARARLANDIKLARI KDV İSTİSNALARIİSTİSNALARI  Genel Nitelikli İstisnalarGenel Nitelikli İstisnalar  Belli TürdekiBelli Türdeki Kooperatiflere ÖzgüKooperatiflere Özgü İstisnalarİstisnalar
  • 89. KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUDURUMU KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE KONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNAKONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNA  Konut yapı kooperatiflerinin,Konut yapı kooperatiflerinin, üyelerineüyelerine yapacaklarıyapacakları konut teslimlerikonut teslimleri KDV’denKDV’den müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)
  • 90. KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUDURUMU KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE KONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNAKONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNA  Konut yapı kooperatiflerinin,Konut yapı kooperatiflerinin, üyelerineüyelerine yapacaklarıyapacakları konut teslimlerikonut teslimleri KDV’denKDV’den müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)
  • 91. KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUDURUMU KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE KONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNAKONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNA  Konut yapı kooperatiflerinin,Konut yapı kooperatiflerinin, üyelerineüyelerine yapacaklarıyapacakları konut teslimlerikonut teslimleri KDV’denKDV’den müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k) Konut yapı kooperatiflerineKonut yapı kooperatiflerine özgü olan bu istisna sadeceözgü olan bu istisna sadece konut yapı kooperatiflerininkonut yapı kooperatiflerinin üyelerine (ortaklarına)üyelerine (ortaklarına) yapacağı konut teslimlerindeyapacağı konut teslimlerinde geçerlidir.geçerlidir.
  • 92. KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUDURUMU KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE KONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNAKONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNA  Konut yapı kooperatiflerinin,Konut yapı kooperatiflerinin, üyelerineüyelerine yapacaklarıyapacakları konut teslimlerikonut teslimleri KDV’denKDV’den müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k) Konut yapı kooperatiflerineKonut yapı kooperatiflerine özgü olan bu istisna sadeceözgü olan bu istisna sadece konut yapı kooperatiflerininkonut yapı kooperatiflerinin üyelerine (ortaklarına)üyelerine (ortaklarına) yapacağı konut teslimlerindeyapacağı konut teslimlerinde geçerlidir.geçerlidir.
  • 93. KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUDURUMU KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE KONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNAKONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNA  Konut yapı kooperatiflerinin,Konut yapı kooperatiflerinin, üyelerineüyelerine yapacaklarıyapacakları konut teslimlerikonut teslimleri KDV’denKDV’den müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k) Konut yapı kooperatiflerineKonut yapı kooperatiflerine özgü olan bu istisna sadeceözgü olan bu istisna sadece konut yapı kooperatiflerininkonut yapı kooperatiflerinin üyelerine (ortaklarına)üyelerine (ortaklarına) yapacağı konut teslimlerindeyapacağı konut teslimlerinde geçerlidir.geçerlidir. İstisna sadece konutİstisna sadece konut teslimleri içinteslimleri için geçerlidir. İşyerigeçerlidir. İşyeri teslimleri, teslimteslimleri, teslim kooperatif üyesinekooperatif üyesine yapılsa dahi genelyapılsa dahi genel hükümlerhükümler çerçevesinde %18çerçevesinde %18 oranında KDV’yeoranında KDV’ye tabidir.tabidir.
  • 94. KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUDURUMU KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE KONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNAKONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNA  Konut yapı kooperatiflerinin,Konut yapı kooperatiflerinin, üyelerineüyelerine yapacaklarıyapacakları konut teslimlerikonut teslimleri KDV’denKDV’den müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k) Konut yapı kooperatiflerineKonut yapı kooperatiflerine özgü olan bu istisna sadeceözgü olan bu istisna sadece konut yapı kooperatiflerininkonut yapı kooperatiflerinin üyelerine (ortaklarına)üyelerine (ortaklarına) yapacağı konut teslimlerindeyapacağı konut teslimlerinde geçerlidir.geçerlidir. İstisna sadece konutİstisna sadece konut teslimleri içinteslimleri için geçerlidir. İşyerigeçerlidir. İşyeri teslimleri, teslimteslimleri, teslim kooperatif üyesinekooperatif üyesine yapılsa dahi genelyapılsa dahi genel hükümlerhükümler çerçevesinde %18çerçevesinde %18 oranında KDV’yeoranında KDV’ye tabidir.tabidir. İstisnanın uygulanması İstisnanın uygulanması bakımından kooperatifler bakımından kooperatifler tarafından teslim edilen tarafından teslim edilen konutların net alanına ilişkin konutların net alanına ilişkin bir sınırlama söz konusu bir sınırlama söz konusu değildir. Teslim edilen konutun değildir. Teslim edilen konutun net alanı ne olursa olsun (150 net alanı ne olursa olsun (150 metre kareden fazla veya az) metre kareden fazla veya az) istisna kapsamına girecektir. istisna kapsamına girecektir.
  • 95. KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUDURUMU KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE KONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNAKONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNA  Konut yapı kooperatiflerinin,Konut yapı kooperatiflerinin, üyelerineüyelerine yapacaklarıyapacakları konut teslimlerikonut teslimleri KDV’denKDV’den müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k) Konut yapı kooperatiflerineKonut yapı kooperatiflerine özgü olan bu istisna sadeceözgü olan bu istisna sadece konut yapı kooperatiflerininkonut yapı kooperatiflerinin üyelerine (ortaklarına)üyelerine (ortaklarına) yapacağı konut teslimlerindeyapacağı konut teslimlerinde geçerlidir.geçerlidir. İstisna sadece konutİstisna sadece konut teslimleri içinteslimleri için geçerlidir. İşyerigeçerlidir. İşyeri teslimleri, teslimteslimleri, teslim kooperatif üyesinekooperatif üyesine yapılsa dahi genelyapılsa dahi genel hükümlerhükümler çerçevesinde %18çerçevesinde %18 oranında KDV’yeoranında KDV’ye tabidir.tabidir. İstisnanın uygulanması İstisnanın uygulanması bakımından kooperatifler bakımından kooperatifler tarafından teslim edilen tarafından teslim edilen konutların net alanına ilişkin konutların net alanına ilişkin bir sınırlama söz konusu bir sınırlama söz konusu değildir. Teslim edilen konutun değildir. Teslim edilen konutun net alanı ne olursa olsun (150 net alanı ne olursa olsun (150 metre kareden fazla veya az) metre kareden fazla veya az) istisna kapsamına girecektir. istisna kapsamına girecektir. İstisna kapsamı dışındaki İstisna kapsamı dışındaki konutkonut teslimleri genel hükümlere göre teslimleri genel hükümlere göre KDV’ye tabi tutulacak olup; teslim KDV’ye tabi tutulacak olup; teslim bedeli üzerinden, net alanı 150 bedeli üzerinden, net alanı 150 metrekareden küçük olan konutlar metrekareden küçük olan konutlar için % 1, büyük olanlar için % 18 için % 1, büyük olanlar için % 18 oranında KDV uygulanacaktır. oranında KDV uygulanacaktır.
  • 96. KOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİKOOPERATİFLERİN KDV KARŞISINDAKİ DURUMUDURUMU KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE KONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNAKONUT TESLİMLERİNE İLİKİN İSTİSNA  Konut yapı kooperatiflerinin,Konut yapı kooperatiflerinin, üyelerineüyelerine yapacaklarıyapacakları konut teslimlerikonut teslimleri KDV’denKDV’den müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k)müstesna tutulmuştur. (KDVK md. 17/4-k) Konut yapı kooperatiflerineKonut yapı kooperatiflerine özgü olan bu istisna sadeceözgü olan bu istisna sadece konut yapı kooperatiflerininkonut yapı kooperatiflerinin üyelerine (ortaklarına)üyelerine (ortaklarına) yapacağı konut teslimlerindeyapacağı konut teslimlerinde geçerlidir.geçerlidir. İstisna sadece konutİstisna sadece konut teslimleri içinteslimleri için geçerlidir. İşyerigeçerlidir. İşyeri teslimleri, teslimteslimleri, teslim kooperatif üyesinekooperatif üyesine yapılsa dahi genelyapılsa dahi genel hükümlerhükümler çerçevesinde %18çerçevesinde %18 oranında KDV’yeoranında KDV’ye tabidir.tabidir. İstisnanın uygulanması İstisnanın uygulanması bakımından kooperatifler bakımından kooperatifler tarafından teslim edilen tarafından teslim edilen konutların net alanına ilişkin konutların net alanına ilişkin bir sınırlama söz konusu bir sınırlama söz konusu değildir. Teslim edilen konutun değildir. Teslim edilen konutun net alanı ne olursa olsun (150 net alanı ne olursa olsun (150 metre kareden fazla veya az) metre kareden fazla veya az) istisna kapsamına girecektir. istisna kapsamına girecektir. İstisna kapsamı dışındaki İstisna kapsamı dışındaki konutkonut teslimleri genel hükümlere göre teslimleri genel hükümlere göre KDV’ye tabi tutulacak olup; teslim KDV’ye tabi tutulacak olup; teslim bedeli üzerinden, net alanı 150 bedeli üzerinden, net alanı 150 metrekareden küçük olan konutlar metrekareden küçük olan konutlar için % 1, büyük olanlar için % 18 için % 1, büyük olanlar için % 18 oranında KDV uygulanacaktır. oranında KDV uygulanacaktır. Konut yapı kooperatifleri KDV’ye tabiKonut yapı kooperatifleri KDV’ye tabi işlem (işyeri teslimi, üye olmayanlaraişlem (işyeri teslimi, üye olmayanlara konut teslimi vb.) yapmadıklarıkonut teslimi vb.) yapmadıkları sürece KDV mükellefiyetlerini tesissürece KDV mükellefiyetlerini tesis ettirmeyecekler ve dolayısıyla KDVettirmeyecekler ve dolayısıyla KDV Beyannamesi vermeyeceklerdir.Beyannamesi vermeyeceklerdir.
  • 97. KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNEKONUT YAPI KOOPERATİFLERİNE YAPILAN İNŞAAT TAAHHÜTYAPILAN İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE KDV UYGULAMASIİŞLERİNDE KDV UYGULAMASI  İSTİSNA :İSTİSNA : KDV Kanunu’nun 4369 sayılıKDV Kanunu’nun 4369 sayılı Kanun’la eklenen Geçici 15. maddesine göre;Kanun’la eklenen Geçici 15. maddesine göre; 29.07.1998 tarihinden önce29.07.1998 tarihinden önce inşaat ruhsatıinşaat ruhsatı alınmış inşaatlara ilişkin olarakalınmış inşaatlara ilişkin olarak konut yapıkonut yapı kooperatiflerinekooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleriyapılan inşaat taahhüt işleri katma değer vergisinden müstesnadır.katma değer vergisinden müstesnadır.  İNDİRİMLİ ORAN :İNDİRİMLİ ORAN : 2002/4480 sayılı Bakanlar2002/4480 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre, konut yapı kooperatiflerineKurulu Kararına göre, konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri için katma değeryapılan inşaat taahhüt işleri için katma değer vergisi oranıvergisi oranı %1%1’dir.’dir.