Recommended
More Related Content
Viewers also liked
Viewers also liked (11)
More from joanna_kornas
More from joanna_kornas (20)
J.Kornas, Błąd naturalistyczny? Wykładnia funkcjonalna i „argument z konsekwencji” jako podstawowe metody wykładni prawa prywatnego
- 1. VIII Kongres Kół Naukowych i Artystycznych UW 2-4 grudnia 2011 r., Spała Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego Błąd naturalistyczny? Wykładnia funkcjonalna i „argument z konsekwencji” jako podstawowe metody wykładni prawa prywatnego Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego Katedra Prawa Cywilnego Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
- 2. VIII Kongres Kół Naukowych i Artystycznych UW 2-4 grudnia 2011 r., Spała Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego W operze od dawna wiadomo, że czas płynie i trzeba sobie z tym jakoś radzid. Podejmowano w tym celu także próby iście dramatyczne. Niegdyś w operze nie mogły śpiewad kobiety, bo takie było prawo. Ich role wykonywali więc kastraci. Kastrat to nastolatek, dla którego czas w jednym wymiarze stanął w miejscu. Prawo się zmienia, bo zmienia się jego litera albo znaczenie. Często bywa tak, że nie zmienia się samo brzmienie ustawy, ale znaczy ona już coś innego. Ta zmiana to skutek zmian otoczenia normatywnego. Ewa Łętowska, Krzysztof Pawłowski, W kakofonii czasu, „Europejski Przegląd Sądowy” 2011 nr 5 Wstęp
- 3. VIII Kongres Kół Naukowych i Artystycznych UW 2-4 grudnia 2011 r., Spała Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego Wykładnia prawa prywatnego Tradycyjne nauczanie nakazuje rozpoczynad i kooczyd interpretację tekstu prawnego na wykładni literalnej Wykładnia systemowa i funkcjonalna są ostatecznością Odmianą wykładni funkcjonalnej jest celowościowa: ◦ 1) ustalenie celu przepisu ◦ 2) nakazanie czynienia tego, co najpełniej go realizuje
- 4. VIII Kongres Kół Naukowych i Artystycznych UW 2-4 grudnia 2011 r., Spała Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego Wykładnia prawa prywatnego Podstawowy zakaz: konstruowanie norm w oparciu o fakty (tego co byd powinno na bazie tego, co jest) błąd naturalistyczny! Wykładnia literalna: nie jest rzeczą prawnika oceniad, jakie będą faktyczne skutki społeczno-gospodarczego danej wykładni Wykładnia to nie subsumpcja – dopiero w tej drugiej stan faktyczny „zderzany” jest z przepisami prawnymi
- 5. VIII Kongres Kół Naukowych i Artystycznych UW 2-4 grudnia 2011 r., Spała Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego Wykładnia prawa prywatnego Subsumpcji dokonuje ten, kto stosuje prawo Sądy i nauka prawa nie mogą przesądzad wiążącej interpretacji dla niezliczonych stanów faktycznych Mogą jedynie dawad wskazówki, jak rozstrzygad spory (por. E. Łętowska, PiP 7-8/2011) Czy jednak na poziomie wykładni można oderwad się od „tu i teraz”? od „otoczenia normatywnego”?
- 6. VIII Kongres Kół Naukowych i Artystycznych UW 2-4 grudnia 2011 r., Spała Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego Przykład 1. Ustawa o kredycie konsumenckim z 2011 r. Z pozoru jasna definicja: całkowita kwota kredytu - suma wszystkich środków pieniężnych, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt Ale: praktyka przy kredytach hipotecznych: banki kredytują należne im marże
- 7. VIII Kongres Kół Naukowych i Artystycznych UW 2-4 grudnia 2011 r., Spała Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego Przykład 1. Klient wnioskuje o 100 000 zł Marża za udzielenie kredytu wynosi 10 000 zł Klient nie ma tylu pieniędzy, więc bank kredytuje marżę: kwota kredytu = 110 000 zł Bank przy wypłacie dokonuje potrącenia należnej mu marży: klient „do ręki” dostanie 100 000 zł (oprocentowanie: liczone od 110 000 zł) Obowiązki informacyjne: jaką kwotę podad kredytobiorcy jako „udostępnioną”?
- 8. VIII Kongres Kół Naukowych i Artystycznych UW 2-4 grudnia 2011 r., Spała Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego Przykład 2. Przepisy przejściowe ostatniej nowelizacji Ustawy o księgach wieczystych i hipotece Do hipotek zwykłych powstałych po 20.02.2011 stosuje się przepisy nowe Ale: proces powstania hipoteki jest złożony: ◦ 1) ustanowienie (akt notarialny) ◦ 2) złożenie wniosku o wpis do księgi wieczystej ◦ 3) wpis do księgi wieczystej (moc wsteczna): tu dopiero powstaje hipoteka!
- 9. VIII Kongres Kół Naukowych i Artystycznych UW 2-4 grudnia 2011 r., Spała Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego Przykład 2. Jeśli: ◦ 1) ustanowiono „starą” hipotekę przed 20.02.2011 ◦ 2) do sądu złożono wniosek o wpis hipoteki już po tej dacie Co powinien zrobid sąd? oddalid? uwzględnid? Wykładnia literalna: ◦ 1) hipoteka powstaje z chwilą wpisu do księgi wieczystej (moc wsteczna) ◦ 2) po 20.02.2011 „stare” hipoteki nie mogły powstad (byd wpisane do KW) = oddalid
- 10. VIII Kongres Kół Naukowych i Artystycznych UW 2-4 grudnia 2011 r., Spała Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego Konsekwencje wykładni Bez znajomości praktyki gospodarczej można wyłożyd przepis tak, że jego zastosowanie „postawi na głowie” praktykę Oderwanie się od konsekwencji wykładni może doprowadzid do naruszenia interesu jednostki – w imię „litery prawa” Fundamentalną wartością prawa prywatnego są jednak interesy jednostek, a nie litery. Prawo służy człowiekowi
- 11. VIII Kongres Kół Naukowych i Artystycznych UW 2-4 grudnia 2011 r., Spała Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego Konsekwencje wykładni Czy można współcześnie mówid o błędzie naturalistycznym, jeśli w celu wyłożenia sensu przepisu odwołamy się do praktyki obrotu? Nie Co więcej: należy wybrad taką wykładnię, której konsekwencje będą najmniej dotkliwe dla uczestników obrotu „Argument z konsekwencji” powinien byd kluczowy przy wykładni prawa cywilnego
- 12. VIII Kongres Kół Naukowych i Artystycznych UW 2-4 grudnia 2011 r., Spała Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego Konsekwencje wykładni Prof. Radwaoski, Prof. Zielioski: wykładnię celowościową w prawie prywatnym należy stosowad zawsze (por. SPP tom 1.) Sąd Najwyższy III CZP 31/07, uchwała 7 sędziów (z uzasadnienia) „(…) należy najdonioślejsze znaczenie przypisywad wykładni funkcjonalnej, nie zaś tak zwanym »logicznym konsekwencjom teoretycznych konstrukcji«” *na tle sporu o istotę działania organu osoby prawnej]
- 13. VIII Kongres Kół Naukowych i Artystycznych UW 2-4 grudnia 2011 r., Spała Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego Bywa też tak, że zmianie ulegają wymagania wobec prawa, to jak jest ono oceniane. Bywa wtedy i tak, że to, co było wczoraj akceptowalne – dzisiaj, na naszych oczach samo stało się nie tylko passé, ale wręcz narusza standardy międzynarodowe czy konstytucyjne. Kastrat to nastolatek, dla którego czas w jednym wymiarze stanął w miejscu. Ale operę tworzyli ludzie inteligentni, którzy szybko zobaczyli, że cena ogromna, a zysk nie zawsze taki, jaki powinien byd. Dlatego w XVII w. kobiety weszły na scenę, a kastraci z niej zeszli. Ewa Łętowska, Krzysztof Pawłowski, W kakofonii czasu, „Europejski Przegląd Sądowy” 2011 nr 5 Wracając do kastratów… … dlatego prawo należy interpretować z uwzględnieniem „tu i teraz”, czyli przyjąć do wiadomości fakt, iż to fakty determinują treść powinności
- 14. VIII Kongres Kół Naukowych i Artystycznych UW 2-4 grudnia 2011 r., Spała Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego Wnioski Nawet jeśli przepisy są jasne, trzeba zadad sobie pytanie, jak „hipoteza normy” wygląda w praktyce Zawsze należy zadad pytanie o konsekwencje proponowanej wykładni i wybrad taką, która urzeczywistnia zasadę słuszności i ułatwia obrót (konflikt nie tylko abstrakcyjnych wartości, ale i realnych interesów) Brzmienie przepisów ma znaczenie wtórne „(…) winna zwyciężyd zasada, że we walce między doktryną a wymogami życia praktycznego pierwszeostwo należy się tymże” [uwagi na tle moratorium wekslowego – krytyka rozwiązania prowadzącego do sytuacji, w której protest weksla jest droższy niż suma, na którą weksel opiewa+ Robert Sokal, Kilka uwag z powodu uchylenia moratorium , „Gazeta Bankowa” 1922 nr 4,
- 15. VIII Kongres Kół Naukowych i Artystycznych UW 2-4 grudnia 2011 r., Spała Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego Dziękuję! uwagi? pytania? j.kornas@wpia.uw.edu.pl www.przegladprawniczyuw.wpia.uw.edu.pl mgr Joanna Kornas Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego Katedra Prawa Cwyilnego Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego