Mindmap van Haagsch College - Het grote Geopolitieke College door Rob de Wijk op 1 september 2014. De mindmap is een weergave van de gedeelde inhoud en de vragen en antwoorden. Poster versie.

1. 2014-09-01 Het
grote geopolitieke
college. Krijgen we
een nieuwe Koude
Oorlog?
Welkom
Initiatiefnemers
Haagsch College
Vincent Rietbergen
Freek Ewels
@haagschcollege
Goodiebag
Magazine
Feiten en cijfers op 1 rij
Opzet
Lezing
Q&A
Rob de
Wijk
Directeur
Haags Centrum voor
Strategische Studies
@HCSSnl
Leiden Universiteit Campus Den Haag
Expert internationale betrekkingen
Situatie
Nieuwe
realiteit
Geo-economie
Geopolitiek wordt
belangrijker
China
Q&A
Conclusie
Dwang
diplomatie
Oekraïne
Rusland
Schaliegas als
game changer
Mindmap
Lees tip
Begin vanuit het midden
Lees met de klok mee
Per tak van boven naar beneden
Links in de PDF zijn klikbaar
Let op deze PDF bestaan uit
meer pagina's
Gemaakt door: Alexis van Dam, http://bit.ly/avdam
Haagsch College | Het grote geopolitieke college | Mindmap door Alexis van Dam | http://bit.ly/avdam

2. 2014-09-01 Het
grote geopolitieke
college. Krijgen we
een nieuwe Koude
Oorlog?
Welkom
Situatie
Wat speelt er in
de Oekraïne?
Staat niet los van de mondiale
ontwikkelingen
Wat speelt er nu?
Media
Debat
Wat is er aan de hand in China?
Paradigma
verschuiving
Westerse wereld houdt langzaam op te bestaan
Wereld minder westers
Veel gevolgen op Buitenlands beleid
Zielenroerselen
van Poetin
Gedraagt zich via
wetmatigheden
Imperiale mogendheden
Dictatoriale aanpak
Reactie
J. Kerry: "19e eeuws
gedrag in 21ste eeuw"
A. Merkel: Poetin leeft
in Andere tijd
Wereld ontwikkelt zich anders dan in Europa
Machtsachteruitgang in
Europa en USA
Afrekenmoment
Landen claimen plek
onder de zon
China
Rusland
Nieuwe
realiteit
Opkomende landen Focus China
Westerse orde
staat onder druk Ons idee over internationaal recht
VN: is er voor
algemeen belang
Wordt minder effectief
Lastig om iets voor elkaar te krijgen (zie Syrië)
Hoort bij verschuivende
machtsverhoudingen
Wereld gerund door
clubs en netwerken
G20
Ontwikkelde landen en
ontwikkelingslanden
Dominantie
clubs
Richten op deelbelangen
Minder zicht op totaal (VN)
Strijd om
Grondstoffen zijn er genoeg, schaarse echter niet
Klimaat
Demografie Vergrijzing in o.a. Rusland en China
Nieuwe
middenklasse
2 - 3 mld wereldwijd
Impact op
Klimaat
Grondstoffen
India, China
Multipolaire wereld Fragmentarisch
Opkomend nationalisme
Zelfbewustzijn
Machtpolitiek
GEO economie
Geo-economie
Geopolitiek wordt
belangrijker
China
Q&A
Conclusie
Dwang
diplomatie
Oekraïne
Rusland
Schaliegas als
game changer
Haagsch College | Het grote geopolitieke college | Mindmap door Alexis van Dam | http://bit.ly/avdam

3. 2014-09-01 Het
grote geopolitieke
college. Krijgen we
een nieuwe Koude
Oorlog?
Welkom
Situatie
Nieuwe
realiteit
Geo-economie
Wat
Opkomst van machten
Toegang tot schaarse
hulpbronnen
Niet absolute schaarste
Op te weinig plekken
grondstoffen gedolven
Grondstoffen
Platinum
Zuid Afrika
Rusland
Fosfaat
Alleen maar echt in Marokko
(Syrië is lastig)
14 elementaire
grondstoffen voor
technologie
Grondstoffen als politiek instrument gebruiken
Bijv. China legt export aan banden als
politiek pressure middel
Toyota Prius productie
lag even stil
Er ontstaan nieuwe afhankelijkheden
Geopolitiek wordt
belangrijker
Gefragmenteerde multipolaire wereld
Parallellen tussen Rusland/
Oekraïne & China/ Zuid en
Oost Chinese zee
China: Eeuw van de
vernedering (9e eeuw)
Rusland: Uiteenvallen Sovjet-Unie
(val ijzeren gordijn)
Economische en militaire macht
Strijd om grondstof: daar waar het
systeem schuurt
Assertiviteit van
grootmachten
Economisch, diplomatiek en
militair meer activiteit
Handelsakkoord
Strijd
2008 (piek)
Financiële crisis Relatieve afname van het westen
Rusland
Oorlog Rusland en Georgië
Militair ingrijpen
Zuid Chinese zee
China bouwt airstrip op eiland van Filipijnen
CBS onderzoekt
consumenten
vertrouwen
Augustus
2014
Directe relatie tussen geopolitiek en
Consumenten vertrouwen
Analyse: meer turbulentie (nieuw paradigma)
Opnieuw
settelen
Invloed USA neemt af
USA: Troepen
terugtrekken
Ontstaan van machtsvacuüm (bijv. Irak)
Voorspelbare mechanisme, bijv. IS
China
Q&A
Conclusie
Dwang
diplomatie
Oekraïne
Rusland
Schaliegas als
game changer
Haagsch College | Het grote geopolitieke college | Mindmap door Alexis van Dam | http://bit.ly/avdam

4. China
Gang naar Den Haag
(daad van agressie)
Eilanden ruzie tussen
Japan & China
Filipijnen & China
Impact voor Den Haag - stad van vrede en recht?
Jaar 1000 tot nu
Relatieve belang van westen
komt op en neemt af (nu) Loopt al een paar decennia
Kijken naar China
Bush senior besloot China prioriteit te geven
China grootste economie in 1820
Nu: herbevestiging van China als grootmacht
Situatie
Goldman Sachs:
BRICS-landen (2000)
Projecties voor 2030 nu al
gerealiseerd
Vreedzame ontwikkeling
Buitenland politiek
Softpower
Beijing consensus
Ontwikkelen in turbulente wereld
Beetje dictator is veel beter dan democratie
Model tegen over westerse visie
1920 Historisch claims op water
Allerlei eilanden worden
geclaimd door allerlei landen
Om
Grondstoffen
Landbouw
Visserij
Veel conflicten met allerlei landen
Handelsroutes
Strait of Malacca
China maakt overal
langs de route basis
Luisterposten
Bases
India
Bij elke Chinese activiteit zet
India er iets tegenover
India grootste marine
aanschafprogramma
Economische ontwikkelingen
China's strategic
fleet plan
Chinese schepen buiten territoriale wateren
Reactie
USA
Schepen worden
geblokkeerd uit delen
van de Chinese zee
Pivot / rebalancing
Raket die tegen schepen
kan worden ingezet Kinetische energie
Zet in op lange afstand
bommenwerpers
Dominantie van China beteugelen
Luchtstrijd en maritieme krachten
Nuclaire wapens
Defensie budget
omlaag
Niet alleen met militaire macht
Proxi wars (laten
andere de oorlog
voeren)
Koerden
Mali
Haagsch College | Het grote geopolitieke college | Mindmap door Alexis van Dam | http://bit.ly/avdam

5. 2014-09-01 Het
grote geopolitieke
college. Krijgen we
een nieuwe Koude
Oorlog?
Welkom
Situatie
Nieuwe
realiteit
Geo-economie
Geopolitiek wordt
belangrijker
China
Q&A
Conclusie
Dwang
diplomatie
Schaliegas als
game changer
Discussie in NL is irrelevant
USA onafhankelijk
van olie en gas
Daardoor flexibel gedragen in internatinoale betrekkingen
Afstandelijke houding in de kwestie Midden Oosten
Schaliegas goed winbaar in USA
Langgekoesterde wens
Onafhankelijk voor energie
voorziening van het buiteland
Tectonic change
Rusland
Grootmacht
Het belangrijkste
conflict in Europa
Rusland - Westen - Oekraïne
Waarom: belangrijkste haven in Rusland (De
Krim) kwam buiten Rusland te liggen
2008
Tot 2008: kon Rusland De Krim niet terugwinnen
Sinds 2008 neemt de kracht van
het westen af
Rusland
imperiale macht
Territoriale omvang
Komt door geografie van Rusland
Rijk dijt uit en in
Soevereine
democratie
Onze wijze
Nationalisme
Orthodoxe kerk
Regionale
dominantie
1991 gemenebest van onafhankelijke staten
2012 Euraziatische economische ruimte
2015 Euraziatische unie
2010 buitenland doctrine
Russische
economie
Groei onder Poetin
en Medvedev
Vlakt nu wel af
Buitenlandse investering nemen af
Economie groeit niet
Staatkapitalistische ecocnomie
Bevolkingsafname
60% federale inkomsten
Verkopen van olie en gas
Grootste verkoper ter wereld
Kwetsbare economie
Grootheidspretentie Poetin
Oekraïne
Haagsch College | Het grote geopolitieke college | Mindmap door Alexis van Dam | http://bit.ly/avdam

6. Oekraïne
Crisis komt niet uit de lucht vallen
Rancune t.o.v.
westen (Rusland)
Duitse eenwording
Amerikaans machtsverval
Obamadoctrine
Door praten
Decadentie
Niet meer bereid om te vechten
Doordrukken
uitbereiding
NAVO
Europese Unie
Misbruik van de zwakte van Rusland
Amateurisme van
westerse politici
(constatering)
EU kan dat niet meer
EU militaire macht
afgezworen
Speelt een grote rol
EU postmodern (21e eeuw)
Machtsinstrumenten spelen een rol
Europese Unie soft power zonder hard power
Directe
aanleiding
Associatie akkoord EU
(Oostelijk partnerschap)
Zagen dat delen van de voormalige
Rusland bij Europa zouden komen
Oekraïne dreigde lid te worden van de NAVO
Verlies van invloedsfeer
Bedreiging Russisch sprekenden buiten Rusland
Russische
energiepolitiek
South Stream pijplijn
Verdrag Gazprom,
Oostenrijk en Hongarijen
Gas verdelen over Europa
Sommige landen coulant tegen Rusland
Exclusieve economische zone in
Annexatie van gasreserves Zwarte Zee uitgebreid door Krim
Scenario's
Sanctiepolitiek
1. Wat wil je met de
sancties?
Krim teruggeven?
De-escalatie - versterking van Poetin
2. Sancties
verlopen
We willen weer exporteren
Dus overwinning Rusland
3. Sancties
verharden
Militaire optie Rusland
Rusland geeft niet toe
Drukmiddel
Verloop conflict
Verdere escalatie 1. Interventies Rusland
2. Russischtaligen roeren zich
Escalatie buiten Oekraïne
3. Bijvoorbeeld in
Wat gaat er dan gebeuren? Narva (Estland)
Internationale
1. Vredesconferentie politiek vergelijk
Anschluss de Krim
Vergelijk Oost Oekraïne
Krim blijft Russisch
EU?
Gebrek aan samenhang
Verwaarlozing van defensie
China kocht loyaliteit van
En ook naar Rusland Zuidelijke landen in Ei
Aangeven geen militaire inzet waardig Niet geloofwaardig
Veiiligheid is humanitair Mindset
Handelspolitiek geen machtpolitiek
Haagsch College | Het grote geopolitieke college | Mindmap door Alexis van Dam | http://bit.ly/avdam

7. 2014-09-01 Het
grote geopolitieke
college. Krijgen we
een nieuwe Koude
Oorlog?
Welkom
Situatie
Nieuwe
realiteit
Geo-economie
Geopolitiek wordt
belangrijker
China
Dwang
diplomatie
Oekraïne
Rusland
Schaliegas als
game changer
Druk werkt niet Coercion / afdwingen
Diplomatie
Dreigen of inzetten van instrumenten
Militaire macht is ondergeschikt aan proces
Compromissen noodzakelijk
Militaire dwang
Coercion
Actie - reactie
Wat is de kosten - baten analyse van
de tegenstander?
Vereist een strategie
Waar nu?
Waar heen?
Interventies
Rationele besluitvorming
Haalbare doelstellingen
Analyse veiligheidssitatie
Balans middelen en doelstelling
Diplomatie
Tsun
Zu
Bouw een gouden brug
Tegenstander een uitweg bieden
Met opgeheven hoofd het
strijdtoneel verlaten
Poetin
Maar een weg
Militair
Hoe bouw je een
gouden brug?
Wij niet voor Poetin
Poetin niet voor ons
Conclusie
Nieuwe koude
oorlog?
Nee
Paradigma
Multipolaire realiteit
Alleen Poetin heeft het over kernwapens
Antiwesters nationalisme
Grote
verdeeldheid
Doelbewuste scheidslijnen noord en zuid
Grote impact artikel 5 VN
Wat is de waarde?
NAVO: dit kan niet (bijv.
Narva in Estland)
Mispercepties
Snel inzetbare
strijdkrachten NAVO
Uitermate gevaarlijk
Escalerende werking
Actie - reactie
Rustig zijn
Niet historisch worden
Dwangdiplomatie
Nodig
Leeft nog steeds
Afschrikking
Mechanisme
Q&A
Haagsch College | Het grote geopolitieke college | Mindmap door Alexis van Dam | http://bit.ly/avdam

8. Q&A
Nederlands
perspectief
Rutte en
Timmermans, hoe
hebben ze het
gedaan?
Antwoord
Juiste toon aangesloten
Zeker ook na MH17
Timmermans heel knap gedaan
Niks voor elkaar gekregen
Geen enkele EU politici doet dat
Wel meer escalatie
Is het iemand aan
te rekenen?
Ja, want strategisch zijn het amateurs
Te weinig mensen denken er over na
Ontvankelijk zijn voor dat de crisis uitbreekt
Anders te laat
Te weinig mensen (ministerie) die zich
er mee bezig houden
100 mln euro minder
bezuinigd bij de
overheid?
Het is droevig Krachtig signaal (want in 2015)
Veiligheid in Westen - humanitair
Niet klassiek, bescherming
Grondgebied
Handel
Gebrek aan machtspolitiek
Crises
Logischer dat het nu mis gaat dan
dat het goed komt?
Ja dat klopt
Nu out of control
We hebben geluk als het goed gaat
Vergelijkbaar met situatie voor de
eerste wereldoorlog
Cuba crisis, raketten weg,
Oekraïne lid van NAVO?
Nee, situatie zoals Georgië
Gaat niet gebeuren
Lid worden van de NAVO, alles lag klaar
Lees annexatie speech van Poetin
Opmerkingen
"Met Poetin kun je harde afspraken maken"
Tot 2030 Oekraïne
geen lid van de NAVO
(Rasmussen)
Poetin gedraagt zich als een
autocratische leider van een
imperiale macht
Medvedev zou
hetzelfde doen
Europa
Hoe kon het zover
komen?
EU is verdeeld
EU heeft geen echte militaire macht
Geloofwaardig buitenland beleid EU
Wel beperkte sancties, zoals:
1 maand geen energie
Krachtig signaal
Wat heeft de EU willen
bereiken met associatie
verdrag?
Uitsluitend voormalige Sovjet-Unie landen
Geopolitiek project
Onderdelen van de oude Sovjet-Unie
naar westen trekken
Invloed in landen rondom Rusland
Rusland
Het is doorgedrukt
Veel rancune
China
Visie Rob
Wrap-up
Haagsch College | Het grote geopolitieke college | Mindmap door Alexis van Dam | http://bit.ly/avdam

9. Q&A
Nederlands
perspectief
Crises
Opmerkingen
Europa
China
Welke rol kan
China spelen?
Laat het westen maar doorgaan
Is heerlijk, niet te erg
Westen krijgt op zijn donder
Niet te erg: koopkrachtige markt
Opkomende
middenklasse en 1
partij stelsel?
Ineenstorting van China is ongeveer 80%
Worden wel maatregelen genomen
Mandaat en sociale conrole in oriblemen
Dus
Milieu vervuiling
Economische rampspoed
Klimaatvervuiling
Elke dag is er wel ergens shit in China
Inzet op minder
Coruptie
Milieuvervuiling
Scenario voor Zuid
Oost Chinese zee,
het zwaard?
Kleine schaal Ja gebeurt al
Oorlogschepen Filipijnen
Vietnam
Omvangrijk
conflict?
Bij escalatie wel ja
Positie USA, Australie worden sterken
Nieuwe bondgenootschappen
Voorspellingen komen vroeger en groter uit
Visie Rob
Wat wilt u nu
precies? Constatering
dat defensiebudget
laag is
Als EU de defensie op orde had
In staat om geloofwaardige buitenland
beleid/ sancties op te leggen
Post modern Europees probleem
Oplossing -
investeringen defensie
EU 10-20% omlaag gegaan
China en Rusland verdubbeld
In NL: 70-80% van het
defensiebudget gaat op aan
salaris (goed betaald)
Met pensioen en wachtgelden
voer je geen oorlog
In hoeverre
betrokken bij
Haagse politiek?
Denkbeelden en kennis eigen maken voor de crisis
Politici niet geïnteresseerd in de voorfase van de crisis
"we hadden ons van te voren moeten
informeren, maar het speelde niet"
Je moet er mee spelen en beleid op maken
Wrap-up
Gouden brug
voor Poetin?
Die is er niet echt, want te laat
Knip tussen Krim
en Oost Oekraïne
Krim bilateraal probleem maken
Wellicht dan oplossing
Onbevredigend
Analyse
Poetin rationeler dan
Ja westen, speelt hij met ons?
Geen Europese politiek, EU
zonder hard power, dan niet met
geopolitiek bemoeien?
Nee, dat kan niet
Je kunt je er niet aan onttrekken
Kijk uit met defensie
(machtinstrumenten)
Handelspolitiek vs machtspolitiek
Postmoderne denken, militaire
macht, speelt geen rol (beschaving)
USA, wordt zwakker
Het overkomt ons
Wat gaan wij er
van merken?
Men wordt nerveus Afnemen consumenten vertrouwen
Coen Teulings (CBS); geld rolt niet! Meer oppotten
Artikel 5 conflict
NL: militaire inzetten
Dreigt out of control te raken
Al dan niet door misperceptie
Leer van de
koude oorlog
Risicovol om defensiebudget te verhogen
Managen actie en reactie Haagsch College | Het grote geopolitieke college | Mindmap door Alexis van Dam | http://bit.ly/avdam