Co gaio do centenario da Primeira Guerra Mundial, dende as Bibliotecas Municipais da Coruña elaboramos unha selección de materiais que permiten achegarnos a este conflito que marcou a historia do século XX.

2. Nunca antes unha guerra afectou a tanta xente en tantos lugares. Os avances da
Revolución Industrial aplicados á guerra (tanques, avións, canóns, gases...) aumentarán o
número de vítimas, que se contarán por millóns. A guerra de trincheras será un auténtico
pesadelo para os soldados. Os enfrontamentos esténdense desde o Pacífico ata o
Atlántico, de Rusia ao sur de África. Pero será Europa o principal escenario dos
combates: cidades arrasadas, o campo abandonado, industria desmantelada, estradas
esnaquizadas... Europa derrúbase e necesitará toda unha década para recuperarse.
Perderá para sempre a súa posición hegemónica fronte a novas potencias.
Lonxe da fronte a guerra afecta a todos: secuelas físicas e psicolóxicas, miseria,
racionamiento, desarraigamento.... As mulleres entran na vida laboral e loitan polos seus
dereitos. Nada volverá ser igual. O impacto da guerra farase sentir na arte e a
literatura coa aparición de movementos de vanguardia, como o dadaísmo, futurismo ou
surrealismo.
Co fin da guerra non se acaban os problemas da vella Europa. A crise económica
prolóngase durante os primeiros anos 20: folgas e movementos revolucionarios que
pretenden seguir o modelo da recentemente nada Unión Soviética; unhas clases medias
desorientadas que buscan novas solucións. Xorden os totalitarismos comunista e fascista.
Doutra banda o novo mapa de Europa deseñado nos tratados de Paz deixa moitas feridas
abertas. Conflitos e resentimentos que se agudizarán coa gran depresión dos anos trinta
e que están na orixe dunha nova e aínda mais sanguenta traxedia mundial.
Desde as Biblioetecas Municipais dá A Coruña propoñémosche achegarche a
través de estúdalos históricos, a novela, o comic ou o cine a este conflito
que marco toda a historia do século XX.

3. Autor : John Reed
Título : La guerra en Europa Oriental (1914)
Seguindo o estilo máis clásico dos libros de viaxe, a súa estancia na fronte oriental
desde abril a outubro de 1914, durante o transcurso da Primeira Guerra mundial.
Conversacións nos cafés, encontros nos bazares e mercados, cidades en ruínas,
trincheras, bailes? todo pasa á libreta deste corresponsal estadounidense, que nos
ofrece unha fermosa reportaxe repleta de historias persoais e de emocións
Título : Los siete pilares de la sabiduría
Autor : T. E. Lawrence (1922)
Tomas Edward Lawrence, militar e espía británico, xogou un destacado papel no
triunfo aliado contra Turquía no Próximo Oriente. Este libro é á vez unha
autobiografía, relato de viaxes polos desertos de Oriente Próximo, crónica
histórica e percorrido iniciático. Un libro apaixonante, aínda que excesivo como o
propio Lawrence. Levado á gran pantalla en 1962 por David Lean co título de
Lawrence de Arabia, unha das mellores películas épicas de toda a historia do cine.
Autor : Sebastian Haffner
Título : Historia de un alemán : memorias 1914-1933 (1939)
Escrita en 1939 versa, segundo anuncia Haffner no prólogo, sobre un duelo entre
dous contrincantes moi desiguais: Un estado tremendamente poderoso, forte e
desapiadado, e un individuo particular pequeno, anónimo e descoñecido... O estado é
o Reich, o particular son eu. Unha obra imprescindible para comprender os
complexos procesos que permitiron a aparición e consolidación do movemento nazi
na sociedade alemá entre os anos 1917 e 1933.
Autor : Stefan Zweig
Título : El mundo de ayer : memorias de un europeo (1941)
Un dos libros máis fermosos que se escribiron sobre o que significa Europa e sobre
como foi destruída dúas veces, coa Primeira e Segunda Guerra Mundial. Varios
capítulos transcorren durante a Gran Guerra. É emocionante a súa descrición do
verán de 1914, pero por encima de todo é talvez o libro que mellor describe o que a
guerra destruíu a Europa borrada do mapa nas trincheiras.
Autor : Barbara Tuchman
Título : El telegrama Zimmermann : [el documento secreto que cambió el curso
de la Primera Guerra Mundial] (1958)
En xaneiro de 1917 un telegrama en clave no que Arthur Zimmermann, secretario de
Asuntos Exteriores alemán, invitaba ao presidente de México a unirse a Alemania e
Xapón na invasión dos Estados Unidos, é interceptado polo equipo de
descodificadores británico. O seu obxectivo, manter a Estados Unidos afastado do
escenario europeo. Nesta historia de espionaje Barbara Tuchman desvela como os
Estados Unidos entraron na Primeira Guerra Mundial

4. Autor : Barbara W. Tuchman
Título : Los cañones de agosto : treinta y un días que cambiaron la faz del
mundo (1962)
Barbara Tuchman reconstrúe o dramático panorama, a tensión psicolóxica, a
incerteza e o desconcerto daquel intenso mes de agosto de 1914 que transformou
drásticamente o mundo. Así mesmo, recrea cunha vivacidad admirable os principais
acontecementos que se desencadearon no complexo escenario de Europa e os
personaxes que interviñeron neles. Con este libro a autora obtivo o Premio Pulitzer
en 1963
Autor : José Emilio Castelló
Título : La Primera Guerra Mundial : La Gran Guerra (1993)
Neste pequena guía sobre a Primeira Guerra Mundial, o autor presenta un
percorrido cronolóxico polos acontecementos principais do periodo 1914-1918: os
prolegómenos da guerra, as primeiras campañas, os primeiros fracasos, o
estancamento e a guerra de trincheras, as grandes matanzas, o hundimiento de
Rusia, a entrada dos EEUU, as campañas finais e a rendición austríaca, alemá e o
consiguiente armisticio. De fácil lectura e con abundante material gráfico, Moi
recomendable para estudantes ou adultos interesados en achegarse por primeira
vez ao tema
Autor : Eric Hobsbawn
Título : Historia del siglo XX (1994)
En Historia do século XX o británico Hobsbawn, un dos historiadores máis
destacados do século XX, desenvolve a teoría do século curto, segundo a cal os
cortes históricos non os marcan os anos, senón os feitos. Así, o século XX comeza
co fin da Primeira Guerra Mundial e termina coa caída do Muro de Berlín, que á súa
vez dá comezo a un novo episodio protagonizado por dúas potencias: EE.UU. e a
Unión Soviética.
Autor : Orlando Figes
Título : La revolución rusa 1891-1924 : la tragedia de un pueblo (2001)
Durante moito tempo escribiuse unha historia da Revolución Rusa moi centrada no
ano 1017: os feitos que rodean Outubro, antes e despois, apenas se trataron a
fondo. Trala caída do réxime soviético en 1991 abríronse ao público numerosos
arquivos ata entón inéditos, e empezáronse a publicar novas monografías. Entre
eles, o libro de Orlando Figes, no que se destaca o peso que tivo a Primeira Guerra
Mundial, pésimamente encauzada polo goberno, na caída do réxime e a dinastía dos
Romanov e no triunfo da Revolución.
Autor : Martin Gilbert
Título : Atlas de la Primera Guerra Mundial (2003)
Desde os seus inicios ata os seus máis terribles consecuencias, preséntase de xeito
claro e viva o tortuoso e a miúdo sanguento curso da Gran Guerra. A través de 164
mapas detallados e concretos ofrécese unha información reveladora no seu
conxunto e no seu amplitud. O resultado é unha imaxe completa e clarificadora
daquela guerra que fixo estalar o espazo europeo.

5. Autor : Jordi Casassas
Título : La construcción del presente: el mundo desde 1848 hasta nuestros días(2005)
Como apunta Jordi Casassas, o coordinador do libro na súa presentación… Este
libro nace cunha vocación explícita de ser un manual xeral do periodo
contemporáneo. Iso significa que debe centrarse na exposición ordenada dos
feitos, pero que, ao mesmo tempo, debe intentar ofrecer as claves que permitan
entender o significado de devandito periodo no seu conxunto, destacando dentro
do seu marco xeral, aqueles fenómenos que os historiadores afán considerar como
máis importantes
Autor : Niall Ferguson
Título: El imperio británico : cómo Gran Bretaña forjó el orden mundial (2005)
Gran Bretaña, na véspera da Primeira Guerra Mudnial, transformouse nunha potencia
imperial de dimensións inauditas. A ameaza para o imperio proveu máis dos imperios
rivais que dos movementos autóctonos de independencia. Aínda que polémico polo
enfoque que dá aos seus argumentos, o libro de Ferguson proporciona unha visión
panorámica da verdadeira dimensión dun imperio que dominou a política e a economía
mundial durante dous séculos.
Autor : Henry L. Wesseling
Título : Divide y vencerás : el reparto de África, 1880-1914 (2010)
Dacabalo entre dous séculos, no periodo que vai desde a década do 1880 e o estallido
da Primeira Guerra Mundial, as potencias europeas lanzáronse á conquista e reparto
dun jugoso botín: África. Esta aventura colonial aúna os tintes heroicos das fazañas
de exploradores, as batallas protagonizadas por militares lendarios, con outros
episodios máis escuros : as masacres do pobos e culturas, e a aciaga operación
política que supuxo o reparto de África entre os colonizadores.
Autor : Emilio G. Romero
Título: La Primera Guerra Mundial en el cine: el refugio de los canallas (2013)
Un apaixonante percorrido por aquela traxedia utilizando o cine como instrumento
de ilustración das causas, desenvolvemento e consecuencias da hecatombe mundial
da que nos próximos anos celebrarase o centenario. Nunha primeira parte o autor
aborda o conflito desde o punto de vista histórico, militar, sociolóxico e económico
visualizando os diferentes ámbitos da guerra a través de escenas de multitude de
películas que reconstruíron aqueles anos. Na segunda parte describe as diferentes
etapas da historia do cine e como representaron a contenda segundo as
circunstancias políticas e culturais do século XX e inicios do século XXI.
Título : La gran guerra : la Primera Guerra Mundial al descubierto (2013)
A canle de televisión líder en documentales históricos achégase a este momento cume
da civilización occidental, afondar nos antecedentes e as consecuencias do conflito,
nas diferentes áreas do espectro político, económico e social. Ademais, profunda non
só nos grandes personaxes e acontecementos, senón tamén na historia da vida
privada, de como afectou ao día a día dos cidadáns estas trascendentais
transformacións, do cambio social e dos costumes. Un libro fundamental para
entender o conflito que inaugurou éraa contemporánea.

6. Autor : Eduardo González Calleja, Eduardo
Título : Los totalitarismos (2012)
As duras condicións impostas aos vencidos no Tratado do Versalles xeraron un
descontento que sería aproveitado polo nacionalsocialismo en Alemania e o fascismo
en Italia para facerse co poder. Este libro, está dirixido a estudantes e
profesores de Historia Contemporánea, e en xeral calquera persoa interesado en
informarse sobre o alcance real dos experimentos políticos máis controvertidos do
século XX
Autor : Margaret MacMillan
Título : 1914. De la paz a la guerra (2013)
A Primeira Guerra Mundial puxo fin a un longo periodo de paz en Europa: unha de
prosperidad, progreso e esperanza. E con todo lanzouse de cabeza a un conflito, que
matou a millóns de persoas, desangró as economías nacionais, derrubou imperios e
puxo fin para sempre á hegemonía mundial europea. Por que as potencias europeas
apostaron pola guerra? Esta é a pregunta á que a autora trata de dar resposta ao
longo do libro, describindo aos homes de estado implicados máis directamente e
relatando con esmero os acontecementos que conduciron ao enfrontamento.
Autor : Juan Eslava Galán
Título : La Primera Guerra Mundial contada para escépticos (2014)
Tal e como xa fixo en Historia de España contada para escépticos, Juan Eslava
recorre a un discurso cheo de originalidad para guiar ao lector polos principais
escenarios da guerra, para falarnos dos estragos desta guerra tecnificada, pero
tamén das intrigas, bordeis, espías que a rodean. A sedutora Mata Hari, o lendario
Barón Vermello, o inquietante Rasputín,? son algúns dos personaxes que pululan
polas páxinas do libro e acompañan ao lector neste percorrido
Autor : David Stevenson
Título : 1914-1918. Historia de la Primera Guerra Mundial (2014)
Stevenson percorre neste exhaustivo ensaio todos os escenarios da guerra , e
analiza as decisións dos principais líderes, as causas do conflito, a estrutura
profunda e o contexto da guerra. Un libro que apunta á Primeira Guerra Mundial
como a orixe de conflitos que chegan ata a actualidade (Irak, Palestina, Ruanda,
Irlanda?), de ideoloxías que marcarán a historia do século XX (nazismo, fascismo,
comunismo) e que en definitiva modeló o mundo tal e como o coñecemos.
Autor : Fernando García Sanz
Título : España en la Gran Guerra : espías, diplomáticos y traficantes (2014)
En contra do mito asentado, España non foi neutral durante a Primeira Guerra
Mundial. Ao contrario, foi económicamente belixerante desde agosto de 1914 e, xa
que logo, converteuse nun escenario máis do conflito bélico cun papel importante, e
nalgúns momentos ata decisivo. O presente libro, expón con todo o ocorrido en
España durante os anos da Gran Guerra, o papel do Rei, os gobernantes e as élites
económicas e sociais; os intereses en España dos países en guerra, a loita xorda dos
servizos secretos en Madrid e Barcelona

7. Título : Arte moderno : Volumen 1 : 1870-1944
A historia da arte moderna comienzó hai uns 150 anos en París, onde un grupo
de pintores, aos que agora chamamos impresionistas, sacudiron o mundo
artístico establecido... Unha vez superada a práctica académica ao uso, xa non
houbo nada que os detivese, e nun constante desexo de buscar novos camiños,
fóronse sucedendo os estilos, sempre achegando distintas innovacións:
expresionismo, dadaísmo, futurismo... son as máis vinculadas aos tiempso da
Primeira Guerra Mundial
Autor : Marchel Duchamp
Título : Escritos
En plena contenda xorde o movemento dadaísta como unha provocación á orde
establecida. Os dadaístas revélanse contra os valores sociais e estéticos do
momento, contra a burguesía e a súa arte, rexeitando a razón e recorrendo ao
absurdo para crear unha especie de antiarte moderna. Nas artes plásticas
utilizan novos materiais, como os de refugallo encontrados na rúa, e novos
métodos, como a inclusión do azar para determinar os elementos das obras.
Marcel Duchamp é o máximo expoñente deste movemento.
Autor : Magdalena Droste
Título : Bauhaus
Finalizada a guerra, Alemaña entra nunha etapa de profundo pesimismo: A nación
perde a fe no estado e séntese enganada; a burguesía, que vivira unha época de
esplendor, está profundamente desorientada. Neste contexto, Gropius regresa un
Berlín e propón unir a Escola de Oficios do Gran Ducado e a Escola Superior de Artes
e dirixilas baixo a denominación da Bauhaus. Así comeza esta escola, cuxa premisa
fundamental é a reforma das ensinanzas artísticas como base para a transformación
da sociedade burguesa.
Autor : Sylvia Martin
Título : Futurismo
O ano 1909 representa para Italia un punto de inflexión na súa evolución
cultural: Coa publicación na revista Le Figaro del Manifiesto El futurismo polo
poeta Filippo Tommaso Marinetti, o país intégrase na roda das tendencias actuais
e progresistas da época moderna. O movemento, que pronto integrará literatura,
artes plásticas, teatro, artesamía música e fotografía, pretende a renovación
cultural, artística e social. A ciencia e a técnica e representarán o punto de
partida e o módulo das súas ideas

8. Autor : Vicente Blasco Ibáñez
Título : Los cuatro jinetes del apocaplisis (1916)
Publicada en 1916, en pleno horror da guerra, e levada ao cine en 1921, con Rodolfo
Valentino como protagonista, a obra alcanzou gran éxito a nivel internacional. A
novela, que narra a historia de dúas familias que loitan en bandos contrarios no
conflito, discorre nos escenarios dantescos dunha Europa rota, sobre cuxos abatidos
campos de batalla Blasco fai latexar finalmente, salvaxe e invencible, o desexo de
vivir.
Autor : John dos Passos
Título : La iniciación de un hombre (1917)
A primeira novela de John Dúas Passos, baseada na súa experiencia como condutor
de ambulancias na fronte francesa, é un retrato exemplar do horror da guerra. O
interese desta novela é tan literario como histórico: ficción e documento únense
para narrar a verdade xeral e as verdades particulares. Unha condena da guerra que
se atopa entre as máis intensas xamais escritas.
Autor : Ernst Jünger
Título : Tempestades de acero (1920)
Ernst Jünger alistouse en 1914 como voluntario no 73 Regimiento de Fusileros do
exército alemán, entrando en combate cando tan só tiña 19 anos. Durante a
contenda levou un Diario de guerra a partir do cal, en 1920, redactou Tempestades
de aceiro, relato autobiográfico no que o heroísmo e a violencia son os
protagonistas. Un eloxio contundente da guerra, que constitúe a antítesis de libros
como Jhony cogió su fusil oo Sin novedad en el frente.
Autor : Jaroslav Hasek
Título : Las aventuras del buen soldado Svejk (1922)
Cando comeza a Primeira Guerra Mundial, o orondo e entusiasta Svejk, levado polo
seu fervor patriótico, alístase no exército austrohúngaro; inícianse así as
desternillantes e sorprendentes andanzas deste simpático pícaro moderno. Unha das
novelas máis disparatadas e subversivas de toda a literatura universal. Unha
divertida sátira sobre o absurdo da guerra e a verdade da condición humana.
Autor : Willa Cather
Título : Uno de los nuestros (1922)
Claude Wheeler, mozo americano do Medio Oeste que vive e traballa na granxa
familiar, alístase para acudir á fronte europea cando os Estados Unidos anuncian a
súa entrada na Primeira Guerra Mundial. Willa Cather retrata á xente sinxela de
Nebraska, traballadores da terra, de vida tranquila, e mostra como a Gran Guerra,
no aparentemente tan afastado Vello Continente, acabou involucrando aos habitantes
dos lugares máis remotos.

9. Autor : Ford Madox Ford
Título : El final del desfile (1928)
Un clásico da literatura protagonizado por un matrimonio que se desmorona
mentres Europa é consumida pola traxedia. El, un cabaleiro inglés, conservador,
terrateniente e representante dos valores tradicionais; ela, o símbolo dos novos
tempos : fermosa, contestataria e arrogante, despreza ao seu marido e todo o que
el representaa. Unha novela capital sobre a Primeira Guerra Mundial
Autor : Ludwig Renn
Título : Guerra : Un soldado alemán en la gran guerra (1928)
Arnold Friedrich von Golsenau, oficial do exército alemán, combateu na Primeira
Guerra Mundial. Posteriormente alistouse nas Brigadas Internacionais e participou
na Guerra Civil Española. Na súa obra, o autor narra, en boca de personaxes
ficticios (Ludwig Renn, nome que utilizará despois como pseudónimo) a súa
experiencia como soldado ao pé da trincheira durante o conflito. Unha crónica
sobre a absurda cotidianidade da guerra.
Autor : Erich Maria Remarque
Título : Sin novedad en el frente (1929)
Publicada en Alemania en 1929, cando o mundo enfrontábase á Gran Depresión e o
nazismo comezaba a facerse forte. Unha das novelas antibelicistas máis lidas e máis
influyentes de tódolos tempos. Un relato de como a guerra destrúe aos homes, ata a
aqueles que sobreviven. A adaptación cinematográfica de Lewis Milestone, gañou só
un ano máis tarde o Oscar á mellor película e mellor director.
Autor : Rudolf Frank
Título : La calavera del Sután Makawa (1931)
A historia do mozo polaco, Jan Kubitzki, que o mesmo día que cumpre catorce anos
ve como a súa aldea é destruída pola artillería alemá e, xunto co seu can Flox, é
reclutado polas forzas atacantes, un puñado de homes que de inmediato o adoptan e
que, a través da inxenuidade e do sentido común do mozo, comezan a suscitarse a
razón da guerra. Novela pacifista, nun principio destinada ao público xuvenil. Unha
historia chea de aventura, ironía e sentido do humor que se veu a considerar unha
obra mestra
Autor : Louis Ferdinand Céline (1932)
Título : Viaje al fin de la noche
Louis Ferdinand Céline foi, polo seu antisemitismo e a súa participación no bando dos
nazis durante a II Guerra Mundial, un dos autores máis complexos e polémicos do
século XX. A súa novela, protagonizada por Ferdinand Bardamu, un tipo cínico e
descreído, que vai á fronte sen ningunha gana de ser un heroe, nin de xogarse a
vida, foi tamén un dos maiores gritos contra o absurdo da guerra nunca escritos.
Innovadora pola súa linguaxe, estrutura e técnica narrativa.

10. Autor : Borís Pasternak
Título : El doctor Zhivago (1957)
A primeira obra do escritor moscovita, coñecido polas súas críticas cara ás bases
ideolóxicas do sistema comunista, causou sensación en Occidente, e demostrou ser
unha digna herdeira da tradición literaria rusa. Unha apaixonante historia de amor
protagonizada por Yuri Andréyevich, testemuña dunha das épocas máis tráxicas da
historia rusa: a que transcorre entre a Primeira Guerra Mundial, a caída do zarismo
e a revolución de 1917.
Autor : Jean Rouaud
Título : Los campos del honor (1991)
A primeira novela de Jean Rouaud obtivo o Premio Goncourt e a unanimidade da
crítica. Tres mortos no curso dun mesmo inverno -o pai, o avó e a tía avóa do
narrador- abren as portas ao abismo da memoria. Os recordos familiares, relatados
con humor deslumbrante, penétran nas tebras dunha traxedia histórica: a dos
campos do honor da Primeira Guerra Mundial.
Autor : Clare Vanderpool
Título : Un destino por descubrir (2010)
Un destino por descubrir é a historia de Abilene, unha nena de doce anos, que en
1936 vese obrigada a pasar o verán en Manifest, un pobo en aparencia aburrido e
carente de interese. Pero tamén é a historia de Jinx e Ned, dous raparigos que
viviron nesta localidade dúas décadas atrás. As cartas que intercambian cando un
deles é enviado á fronte durante a Primeira Guerra Mundial permiten tomar
conciencia do horror do conflito. Unha entrañable historia para o público xuvenil.
Autor : Ken Follet
Título : La caída de los gigantes (2010)
Primeiro volúmen dunha triloxía que segue os destinos de cinco familias diferentes
ao longo e ancho do mundo, có trasfondo do I Guerra Mundial, da Revolución rusa e
os profundos cambios sociais. Un mineiro galés, un estudante de dereito americano,
dous irmáns orfos cuxa vida cruzar coa revolución rusa, un espía alemá, e un ama de
chaves inglesa, son algúns dos personaxes que transcorren pola súas páxinas
Autor : Peter Englund
Título : La belleza y el dolor de la batalla (2011)
O historiador sueco Peter Englund, recolle as testemuñas de 20 persoas que viviron
a Primeira Guerra mundial, e que relatan 227 momentos diferentes do conflito. Cada
unha desas persoas foi tráxicamente golpeada pola guerra. Un libro no que a
Historia -a guerra, a revoución, os campos de batalla- fúndese coa historia individual
-a mirada do individuo, da sociedade, os seus medos e esperanzas-. O resultado, un
libro contundente, que nos emociona e conmove

11. Autor : Bénédicte des Mazery
Título : Vidas rotas (2012)
Agosto de 1917. Tras recuperarse nun hospital de campaña das heridas da fronte, un
soldado francés recibe a orden de incorporarse á unidade de censura postal do
Exército. O seu labor será ler a correspondencia que vén da fronte, e censurar
tódolo que revele derrotismo ou que critique ao mando. Aínda que a historia é
ficticia a correspondencia é real. Son as cartas rescatadas dos arquivos militares,
agardadas con ansiedade por pais, esposas, noivas, fillos, irmáns... e que nunca
chegaron ao seu destino.
Autor : Scott Westerfeld
Título : Leviathan (2013)
Na carreira armamentística da Primeira Guerra mundial, os británicos empregan
animais fabricados como armas de guerra. O seu Leviathan é un dirigible ballena, a
besta máis poderosa da flota británica. Cando a guerra xa é inminente, as vidas de
Aleksandar Ferdinand, príncipe destronado do Imperio austrohúngaro, e Deryn
Sharp, un destacado aviador que resulta ser unha muller, crúzanse, levándoos a
ambos a bordo do Leviathan, onde vivirán unha fantástica aventura que sen dúbida
safisfará ao público xuvenil.
Autor : Jean Echenoz
Título : 14 (2013)
Nesta pequena novela, Echenoz relata a peripecia de catro mozos de Nantes que se
enrolan no Exército o mesmo día en que se coñece a entrada de Francia na Primeira
Guerra Mundial. Catro amigos de distinta extracción social e carácter diferente aos
que a guerra ten reservados destinos tamén diversos. Cun estilo sobrio e elegante,
Echenoz fala da vida nas trincheiras, a loita contra piollos e ratas, o fame, o gas, o
barro, o frío…
Autor : Fernando García de Cortázar
Título : Tu rostro con la marea (2013)
Primeira obra de ficción do historiador García de Cortázar, pola que recibiu o Premio
de Novela Histórica Alfonso X. Novela de amor e espionaxe, de traizóns e intrigas
políticas que recrea un gran mosaico de España e da Europa de principios de século
XX: Unha novela ambiciosa e cargada de detalles, cuns personaxes fascinantes que
ofrecen unha nova perspectiva da intrahistoria da Primeira Guerra Mundial.
Autor : Pierre Lemaitre
Título : Nos vemos allá arriba (2014)
Galardonada co Premio Goncourt, enxalzada polos críticos e convertida nun
fenómeno editorial en Francia, esta novela é un fresco retrato dunha sociedade
descomposta pola guerra. A novela integra con maestría aventuras, drama
psicolóxico, intriga, crónica social e política, homor, rabia e compaixón. A narración,
fluída e absorvente, sen dúbida cativará a todo tipo de lectores.

12. Título : Armas al hombro (1918)
Director : Charles Chaplin Charlie
O soldado número 13 do exército estadounidense da Primeira Guerra Mundial
defende a fronte cos seus compañeiros. Charlot, convencido de que vai morrer, sae
do súa trincheira, pero consegue capturar a un grupo de inimigos alemáns. Orgulloso
de si mesmo, ofrécese voluntario para unha misión na que, tras múltiples peripecias,
logrará capturar a máis alemáns e ata gañarse o respecto de toda a base american.
Título : Sin novedad en el frente (1930)
Dirección : Lewis Milestone
Na Primeira Guerra Mundial un grupo de mozos amigos, liderados por Paul Baumer
marchan a combater con entusiasmo para defender o seu país, atopándose no campo
de batalla cun horror inesperadodo que marcará para sempre as súas vidas.
Milestone reclutó para a figuración a auténticos veteranos alemáns da guerra, que
aportaron os seus uniformes e equipamento militar. Adaptación da novela homónima
do escritor alemán Erich María Remarque
Título : Mata Hari (1931)
Director : George Fitzmaurice
A película narra os últimos días da famosa bailarina holandesa acusada de espionaje
e executada en Francia durante a Primeira Guerra Mundial . Todo o misterio que
rodeou a súa persoa, levantou un mito que aínda hoxe segue perenne. Interpretada
con gran maestría por Greta Garbo, que consegue transmitir á perfección a imaxe
de muller fatal A película avanza desde o relato de espías máis tradicional, con
ambiente bélico de fondo, ata o melodrama máis clásico, con grandes doses de
glamour
Título : Adiós a las armas (1932)
Dirección : Frank Borzage
Primeira adaptación da novela homónima de Ernest Hemingway. Antes de que os
Estados Unidos entren en guerra en 1917, Frederick, un xornalista norteamericano,
alístase como voluntario no Corpo de Ambulancias italiano para poder seguir de
cerca os acontecementos. Tras recibir unha ferida, ingresa nun hospital e namórase
de Catherine, unha enfermeira británica.
Título : La gran guerra (1935)
Dirección : Mario Monicelli
Italia, 1916, Primeira Guerra Mundial. Os reclutas iltalianos, Oreste Jacovacci
(Alberto Sordi) e Giovanni Busacca (Vittorio Gassman), ofrécense voluntarios como
mensaxeiros para escapar das trincheiras. Dous soldados moi diferentes, unidos
por un interés común : a procura da supervivencia . Un verdadeiro fresco da vida da
trinchera en clave de humor.

13. Título : La gran ilusión (1937)
Dirección : Jean Renoir
Unha obra mestra do cine mundial sobre a camaradería e as relacións humanas que
retrata o día a día duns prisioneiros franceses nun campo de concentración alemán
durante a Primeira Guerra Mundial. Cando chegan ao campo dous oficiais da aviación
francesa, son informados polos seus compañeiros de barracón de que están
excavando un túnel para poder escapar de alí.
Título : El Sargento York (1941)
Dirección : por Howard Hawks
Alvin C. York (Gary Cooper) é un novo e traballador campesiño que vive nunha das
numerosas granxas dos montes de Cumberland, no estado de Tennessee. Só ten un
defecto: a bebida. Alvin está namorado dunha rapariga, cuxa familia de clase alta
impide o matrimonio.
Título : La Reina de África (1951)
Dirección : John Huston
Co estalido da Primeira Guerra Mundial, Charlie Allnut (HumphreyBogart) un rudo
capitán de barco con tendencia á bebida, e Rose Sayer (Katharine Hepburn), unha
estirada e puritana misionera, foxen das tropas alemás nunha ruinosa embarcación,
coa que deben remontar un perigoso río. Son a primeira vista dous seres
antagónicos, incompatibles, pero a convivencia, e sobre todo as penalidades que
terán que afrontar xuntos para sobrevivir, farán cambiar radicalmente a súa
relación
Título : El precio de la gloria (1952)
Director : Jhon Ford
Francia, 1918. O capitán Flag ten ao seu cargo unha compañía de marines de mala
reputación, na que, ademais, o novo sarxento primeiro é o seu vello inimigo Quirt.
Ambos se enfrontarán para conseguir os favores de Charmine, a filla do tabernero...
ata que ela mostra o seu interese por casarse. Finalmente, a compañía é chamada á
fronte e, a partir dese momento, as súas cómicas disputas darán paso á cruel
realidade da guerra.
Título : Senderos de gloria (1957)
Direción : Stanley Kubrick
Na Francia de 1916, durante a Primeira Guerra Mundial, o xeral Boulard ordena a
conquista dunha inexpugnable posición alemá, encargando esta misión ao ambicioso
xeneral Mireau. A toma do outeiro resulta un inferno, e o reximento emprende a
retirada cara ás trincheiras. O alto mando militar, irritado pola derrota, decide
impoñer ao reximento un terrible castigo que sirva de exemplo aos demais
soldados. Para moitos, a mellor película antibelicista de tódala historia do cine.

14. Título : Lawrence de Arabia (1962)
Dirección : David Lean
O Cairo, 1917. T.E. Lawrence (Peter Ou'Toole) é enviado ao deserto xunto a Sherif
Alí (Omar Sharif), para participar nunha campaña de apoio aos árabes contra
Turquía. Adorado polos nativos, e considerado un tolo por británicos, Lawrence
acabará liderando unha guerra de guerrillas quefoi decisiva no desmantelamento do
imperio turco. Baseada no relato autobiográfico de Lawrence, Los siete pilares de
la sabiduría, é considerada por American Filme Institute a mellor película épica
xamais realizada e a sétima mellor película de tódolos tempos.
Título : Johnny cogió su fusil (1971)
Dirección : Dalton Trumbo
A I Guerra Mundial deixou centenares de mutilados. De soldados esnaquizados
polas armas, pero tamén salvados por unha medicina que avanzara a pasos
axigantados. Dalton Trumbo, guionista e novelista máis tarde apartado do cine
durante a caza de bruxas, escribiu a historia dun destes feridos: un soldado sen
pernas nin brazos, xordo, cego e mudo por mor dunha explosión sucedida durante un
bombardeo. É un relato infernal, pero tamén a metáfora dos feridos de guerra.
Título : Barón Rojo (1971)
Director : Robert Corman
Nesta película se mostra a rivalidade nos enfrontamentos aéreos durante a Primeira
Guerra Mundial entre dous prestixiosos pilotos inimigos: o barón alemán Von
Richthofen, máis tarde coñecido como Barón Vermello, e o inglés Brown. Contén
algunhas das escenas aéreas máis encomiadas da historia do cine.
Título : La victoria en Chantant (1976)
Dirección : Jean-Jacques Annaud
Logo de estar varios meses á espera de noticias, as tropas francesas das colonias
africanas veranse obrigados a batallar cos seus veciños alemáns. Para aumentar o
número de tropas, os franceses comezan a reclutar soldados entre os nativos,
províndolles de rifles, botas e o uniforme necesario para que poidan combater.
Título : Rojos (1981)
Director : Warren Beatty
Transcorre a Primeira Guerra Mundial e o xornalista, John Reed, convencido
activista comunista, loita por que os seus ideais triunfen en Estados Unidos. Con
todo, o seu compromiso político non impide un romance con Louise Bryant, unha
tenaz escritora feminista. Ambos se suman a un grupo de intelectuais e activistas
políticos. A película, dirixida, protagonizada, e procucida por Warren Beatty,
obtivo tres Óscars en 1981 , entre eles o de mellor director.

15. Título : Memorias de África (1985)
Dirección : Sidney Pollack
Libremente inspirada na obra da escritora danesa Isak Dinesen. En 1914, durante
Primera Guerra Mundial, Karen Blixen (Meryl Streep) contrae un matrimonio de
conveniencia co barón Blixen. Ambos se establecen en Kenia co propósito de
explotar unha plantación de café. Nela nace un apaixonado amor pola terra e
xentes de Kenia, e unha forte atracción por Denys Finch (R. Redford), un cazador
aventurero e romántico que ama a liberdade por encima de tódalas cousas.
Título : El batallón perdido (2001)
Director : Russell Mulcahy
Un batallón americano aillado nas liñas inimigas debe aguantar varios días os
ataques alemáns. El batallón perdido é a verdadeira historia dun grupo de 800
soldados americanos da 77ª División Americana, a quen se lles ordenou avanzar no
bosque de Argonne e aguantar a súa posición contra os alemáns a calquera prezo
Título : Feliz Navidad (2005)
Director : Christian Carion
Noiteboa de 1914. No medio da Gran Guerra en varias zonas da fronte, un incrible
acontecemento transformará para sempre o destino de varios personaxes: un
pastor escocés, un tenor alemán e unha soprano danesa, que esa noite vivirán un
episodio sen precedentes. Por unhas horas soldados alemáns, franceses e
británicos deixarán o fusil nas súas trincheiras e acabarán compartindo comida,
cigarros e ata un partido de fútbol co inimigo.
Título : War Horse (Caballo de batalla) (2011)
Dirección : Steven Spielberg
Nun pobo inglés, Albert, o fillo dun granxeiro ve nacer un potrillo. Pouco despois, o
seu pai adquíreo nunha poxa, e o mozo ponlle de nome Joey. Pero a familia arruínase
e non ten máis remedio que vender o cabalo xusto cando comeza a Primeira Guerra
Mundial. Ese é o punto de partida dunha viaxe no que tanto Albert como Joey
loitarán por sobrevivir á contenda e volver estar xuntos.
Magnicidios y atentados que cambiaron la historia [Vídeo].
Atentado de Sarajevo foi o nome que recibiu o incidente que, o 28 de xuño de 1914,
causou a morte do archiduque Francisco Fernando de Austria, herdeiro da coroa do
Imperio austrohúngaro, e a súa esposa, na capital da Provincia imperial de Bosnía-
Herzegovina, Sarajevo. O atentado, perpetrado por Gavrilo Princip, membro do
grupo serbvio “Man Negra” que loitaba pola creación dá Gran Servia foi o
detonante da Primeira Guerra Mundial, que comeza un mes despois.

16. Autor : David B.
Título : La lectura de las ruinas
David B. preséntanos unha historia na que a maxia, guerra, esoterismo e paixón se
entremezclan, dando lugar a este explosivo cóctel, co mellor do autor francés. En
1917, Jan Van Meer, axente dos servizos secretos aliados e distinguido folklorista,
percorre Europa en busca do enxeñeiro Hellequin, inventor do canón de soños e do
alambre vegetal, e mestre na lectura das ruínas.
Autor : Manu Larcenet
Título: La línea de fuego: una aventura rocambolesca de Vincent Van Gogh
Manu Larcenet, autor de Los combates cotidianos , móstranos unha peculiar visión
da guerra, neste cómic cargado de humor e con certo estilo punk. Van Gogh, o
protagonista deste título, recibe un encargo peculiar: pintar para o Alto Mando o
que sucede na vanguarda do exército. No seu percorrido polo campo de batalla
atoparase nin máis nin menos que con Sigmun Freud…
Autor : Jacques Tardí;; Pierre Verney
Título : Puta guerra! : 1914-1919
Todo un estudo do conflito narrado cronológicamente coa voz e a arte que fixeron
de Tardi un referente do cómic francés. Cunha linguaxe descarnada e unhas
ilustracións que non escatiman un ápice de crudeza, Tardí fálanos non só dous
desastres dá guerra senón tamén das mentiras que a rodean e a falsedade daqueles
que as sustentan. Unha referencia imprescindible para entender o que sucedeu
durante a Gran Guerra
Autor : Alex Romero (texto) : López Rubiño (dibujo)
Título : La canción de los gusanos
Na véspera dunha ofensiva do inimigo, dous soldados británicos reciben a visita
dunha pantasma que lles anuncia o seu destino: un deles desertará e o seu
compañeiro daralle morte. Fuxindo do seu propio final, un e outro deambulan polos
escombros do mundo onde os vivos intentan conservar a vida custe o que custe e os
mortos non senten a necesidade de gardar silencio. Unha historia fantástica
ambientada nas miserias da Primeira Guerra Mundial.
Autor : Hugo Pratt
Título : Corto Maltés: la balada del mar salado
La balada del mar salado é a primeira aventura do lendario personaxe Corto Maltés,
un clásico do cómic europeo e mundial, unha verdadeira lenda do século XX. Uns
meses antes do comenzo da Primeira Guerra Mundial, Corto Maltés aparece na
inmensidade do Océano Pacífico xunto a Rasputín e un grupo de aventureros,
reclutados por un misterioso personaxe cuxo rostro permanece sempre oculto: o
Monxe. A aventura máis coñecida do famoso personaxe creado por Hugo Pratt

17. Autor : Mathieu Missoffe (guión) ; dibujo, Charlie Adlard
Título : El aliento del Wendigo
Nunha trinchera aillada franceses e alemáns masácranse nunha carnicería sen
fin. As constantes desaparicións de centinelas de ambos bandos levan a un
momentáneo armisticio no que unhna patrulla formada por soldados dos dous
exércitos buscarán ao responsable da ameaza descoñecida. Un deles é un indio
americano que atravesou un océano para atopar ao depredador que converteu o
campo de batalla na súa zona de caza, unha criatura que só el pode nomear: el
Wendigo.
Autor : Joe Sacco
Título : La Gran Guerra : 1 de julio de 1916 : primer día de la Batalla del Somme
O 1 de xullo de 1916, morreron uns 20.000 soldados británicos e
outros 40.000 resultaron feridos na Batalla do Somme. Este é o
momento elixido por Joe Sacco para representar os horrores da
guerra. E para iso escolleu un formato diferente : unha sóla folla de
7, 3 metros, plegada e ilustrada con difernetes escenas da batalla.
O ollo do lector terá que viaxar dun lado a outro, coma se dunha
película bélica en branco e negro se tratase, para poder contemplar
cada instante.
Autor : Robbie Morrison (guión) ; Charlie Adlard (dibujo)
Título : La muerte blanca
Novela gráfica ben documentada, debuxada totalmente a lápis, que trata sobre os
enfrontamentos en territorio montañosos entre italianos e austríacos. E sobre a
peor das ameazas: a natureza e o clima, que acaba sendo utilizado por ambos
bandos de forma salvaxe para acabar co inimigo. Publicada originalmente a finais
dos 90 e recuperada este ano por Planeta DeAgostini Cómics
Título : Degenerado
Autor : Chloé Cruchaudet
Baseado na historia real de Paul Grappe e a súa esposa Louise. Paul, tras ser
chamado a filas durante a Gran Guerra, faise desertor e vese obrigado a
esconderse nunha habitación de hotel. Para poder saír dese modo de vida
clandestina, cambiará de identidade e sexo: A partir de agora chamarase Suzanne.
Historia de pulsións, desexos e travestismo, que gañou o Premio do Público do
Festival de Angouleme 2014 e o Gran Premio da crítica ACBD 2014.

18. Se che interesa ampliar información sobre a Primeira Guerra Mundial aquí teñen unha selección de
páxinas web
http://elpais.com/tag/primera_guerra_mundial/a/
Neste monográfico, o diario El País ofrece unha serie de artigos publicados ao longo de 2013 e 2014 que
abordan dende varios puntos de vista todo o relacionado con este conflito bélico: fotografías, ,
documentais, testemuños de persoas que viviron de preto o conflito... son algunhas das cousas que podes
visitar
http://www.elmundo.es/especiales/primera-guerra-mundial/
Magnífico especial do xornal El Mundo no que se retrata o primeiro gran conflito do século XX.
Interesante material gráfico (fotografías, carteis, cartas... ), recensións literarias, testemuños,
documentais, xogos interactivos...
http://www.claseshistoria.com/1guerramundial/esquema.htm
Portal web didáctico, realizado polo profesor Jorge Lozano Cámara, e dirixido ao estudante de
bacharelato e secundaria. Ten unha estrutura de carácter curricular e nela inclúense textos,
cuestionarios, videos...
http://www.europeana1914-1918.eu/sk/explore
Europeana 1914 – 1918 é un xigantesco museo dixital da Primeira Guerra Mundial, no que podes
encontrar recursos (películas, xornais, arquivos sonoros, mapas, manuscritos... ) de bibliotecas, museos e
arquivos de toda Europa en máis de 40 idiomas
http://www.iwm.org.uk/
Páxina do Imperial War Museums, onde se pode acceder a información sobre as coleccións,
eventos,exposiciones... dos cinco museos que compoñen, o Imperial War Museums
http://www.lescheminsdelamemoire.net/lcdlm.asp
Proxecto europeo que agrupa a museos de guerra de Francia, Gran Bretaña, Bélxica, España, Alemaña e
Italia. Está centrado nas dúas guerras mundiais e na nosa guerra civil. Asedio web en seis idiomas