Interesante Guía elaborada polo INEGA para fomenta-lo aforro enerxético en economías familiares.

1. GUÍA PRÁCTICA
DE AFORRO DE ENERXÍA

3. GUÍA PRÁCTICA DE AFORRO DE ENERXÍA 5
INTRODUCIÓN CLIMATIZACIÓN E AUGA QUENTE SANITARIA PÁX. 76 o bono social
PÁX. 9 PÁX. 42 A Climatización PÁX. 77 a tarifa social
PÁX. 42 o aire acondicionado PÁX. 77 a contratación no mercado libre
O CONSUMO ENERXÉTICO PÁX. 78 Gas
PÁX. 12 PÁX. 42 a calefacción
PÁX. 43 A auga quente sanitaria PÁX. 78 as tarifas de último recurso (tuR)
PÁX. 13 O Consumo doméstico
PÁX. 43 Sistemas de calefacción AS ENERXÍAS RENOVABLES
O ETIQUETADO ENERXÉTICO PÁX. 43 os sistemas individuais PÁX. 80 Enerxía eólica
PÁX. 16 Os electrodomésticos PÁX. 44 o acumulador de calor PÁX. 80 vantaxes e inconvenientes da enerxía eólica
PÁX. 16 O coche PÁX. 45 a bomba de calor PÁX. 81 Enerxía solar
PÁX. 17 As fontes de luz PÁX. 45 sistema caldeira e radiadores de auga PÁX. 81 enerxía solar fotovoltaica
PÁX. 18 A vivenda PÁX. 46 Consellos de aforro PÁX. 81 enerxía solar térmica
O TRANSPORTE A AUGA PÁX. 81 Enerxía xeotérmica
PÁX. 22 A Condución eficiente PÁX. 48 Hábitos de consumo responsable PÁX. 82 Enerxía do mar
PÁX. 24 Outras influencias no consumo do vehículo PÁX. 83 Biomasa e Biocarburantes
A RECICLAXE PÁX. 83 biomasa
OS ELECTRODOMÉSTICOS PÁX. 50 PÁX. 83 biocarburantes
PÁX. 28 O frigorífico e o conxelador PÁX. 51 Os números da reciclaxe PÁX. 84 Enerxía hidráulica
PÁX. 29 A cociña PÁX. 52 Hábitos de reciclaxe responsable
PÁX. 29 o forno AS ENERXÍAS CONVENCIONAIS
PÁX. 29 a encimeira NAS COMUNIDADES DE PROPIETARIOS PÁX. 86 O petróleo
PÁX. 29 A lavadora e a secadora PÁX. 54 PÁX. 87 O gas natural
PÁX. 29 a lavadora NO TRABALLO PÁX. 87 O carbón
PÁX. 30 a secadora PÁX. 58 PÁX. 88 A enerxía nuclear
PÁX. 31 a lavadora-secadora NA ESCOLA DICIONARIO
PÁX. 31 a lavalouzas PÁX. 62 PÁX. 90
PÁX. 31 O ferro de pasar
PÁX. 31 Son e imaxe VIVENDAS EFICIENTES UNIDADES E FACTORES DE CONVERSIÓN
PÁX. 32 O ordenador PÁX. 66 PÁX. 96
PÁX. 32 A aspiradora A BRICOLAXE
PÁX. 32 O consumo oculto PÁX. 70
A ILUMINACIÓN SEGURIDADE NO FOGAR
PÁX. 36 As Fontes de luz PÁX. 72 Instalación eléctrica
PÁX. 37 Tipos de lámpadas PÁX. 73 Instalación de gas
PÁX. 38 Equipos auxiliares
PÁX. 39 Sistemas de control A FACTURACIÓN ENERXÉTICA
PÁX. 39 Consellos de aforro PÁX. 76 Electricidade
PÁX. 76 as tarifas de último recurso (tur)
www.inega.es

5. INTRODUCIÓN

7. GUÍA PRÁCTICA DE AFORRO DE ENERXÍA 9
INTRODUCIÓN
Na exposición de motivos da Lei 3/1999, a través da cal nace o Instituto Enerxético de
Galicia (Inega), destácanse algúns aspectos que definen a actual realidade enerxética e o
valor estratéxico deste subsector económico.
Esta exposición incide en que a utilización racional da enerxía é un factor clave da conco-
rrencia empresarial e da calidade de vida dos cidadáns, en que é necesario e obrigado har-
monizar o uso dos recursos enerxéticos, o respecto ambiental, a urxencia de diversificar
as fontes enerxéticas e diminuír, na medida do posible, a nosa dependencia do exterior.
O Instituto Enerxético de Galicia (Inega) é un ente de dereito público, con personalida-
de xurídica e patrimonio propio. Está adscrito á Consellería competente en materia de
enerxía e suxeito, nas súas actividades, aos programas e directrices xerais da Xunta de
Galicia, pero con autonomía funcional para realizar estudos, ditames, peritaxes e activi-
dades formativas e comerciais para a Administración pública, para as empresas e para
os particulares.
Entre as funcións do Inega está orientar aos usuarios nos hábitos de consumo enerxético
mediante campañas e actuacións específicas.
Por este e outros motivos, o Instituto Enerxético de Galicia (Inega) elaborou a presente
“GUÍA PRÁCTICA DA ENERXÍA”, co obxecto de que os cidadáns dispoñan da informa-
ción e coñecementos necesarios que lles permitan racionalizar as súas actuacións, dimi-
nuíndo a dependencia enerxética e valorando as consecuencias sobre o medio ambiente, o
que contribuirá á consecución dun “desenvolvemento sostido”.
www.inega.es

9. O CONSUMO
ENERXÉTICO

10. 12 GUÍAS PRÁCTICAS
teñen un alcance local, mentres que as É un feito que o noso consumo se sustenta
O CONSUMO ENERXÉTICO súas emisións de CO2 o teñen global. Os
impactos dos vertidos das refinerías teñen
maioritariamente nas fontes de enerxía
non renovables, fundamentalmente petró-
un alcance de curto prazo, mentres que leo e gas. Na seguinte gráfica pódese ver a
O consumo de enerxía é necesario para o o problema dos residuos radiactivos é de distribución do consumo final de produtos
desenvolvemento da nosa sociedade. Sen longo prazo. petrolíferos e gas do ano 2007 en España
enerxía non poderiamos gozar do noso (datos INE).
estilo de vida (non teriamos iluminación, Sabía que España ten unha dependencia
nin calefacción, non poderiamos ver a tele-
visión, nin desprazarnos en coche).
enerxética do exterior do 82%, por enriba
da media europea, que é do 50%, e no caso 45,91% 7,63% 8,85%
do petróleo a dependencia é practicamen-
A medida que unha sociedade vai desen-
volvéndose, o consumo de enerxía aumen-
te total.
2,92%
ta, pero non necesariamente dun xeito O consumo final de enerxía en España
eficiente. no período 2003-2007 incrementouse nun
7,31%, o que representou un incremento
0,05%
Cun uso responsable e eficiente da ener- medio anual do 1,81%.
xía, poderemos dispoñer de maiores pres-
tacións de servizos e confort sen ter que Na gráfica que se achega pódese ver a
consumir máis enerxía. Pódese dicir que a evolución do consumo final de enerxía por
eficiencia enerxética provoca un aumento enerxías en España no período 2003-2007
da calidade de vida, protexe o medio am- (datos do Instituto Nacional de Estatísti-
biente e diminúe a nosa dependencia do ca); na gráfica pódese ver a gran dependen-
exterior.
Da obtención, transformación, transporte
cia que temos dos produtos petrolíferos.
2,80% 22,25%
e uso final da enerxía derivan importantes
impactos medioambientais. Hai que ter en KTEP
3,92% 5,68%
conta que a produción de enerxía, e o seu
70.000
uso, tanto na industria como nos fogares
60.000
e medios de transporte, é responsable da
maioría das emisións de CO2, principal 50.000
gas do efecto invernadoiro. 40.000
30.000
Os impactos ambientais que se producen 20.000
coa utilización e a transformación da ener- 10.000
xía poden ser de alcance local ou global,
0
ou ter efectos de curto ou de longo prazo.
ANO 2003 2004 2005 2006 2007
Así, por exemplo, as emisións de partícu-
las procedentes das centrais de xeración CARBÓN PRODUTOS PETROLÍFEROS GAS ELECTRICIDADE ENERXÍAS RENOVABLES
www.inega.es

11. GUÍA PRÁCTICA DE AFORRO DE ENERXÍA 13
É precisamente no noso fogar e no noso
O Consumo doméstico vehículo onde debemos comezar con prác-
ticas de aforro e o uso eficiente da enerxía.
Os fogares co transporte foron os sectores No presente caderno expóñense algúns
que máis incrementaron o seu consumo consellos e actitudes útiles no noso facer
nos últimos anos. O consumo de enerxía cotián.
polas familias é xa un 30% do consumo to-
tal de enerxía do país.
O uso do vehículo privado, a calefacción e
incluso o consumo eléctrico son responsa-
bles da emisión de CO2 á atmosfera, princi- COCIÑA ILUMINACIÓN ELECTRODOMÉSTICOS
pal gas responsable do efecto invernadoiro.
Cada fogar é responsable de producir ata 5
toneladas de CO2 anuais.
6% 4% 7%
No período 2003-2007, o crecemento de
poboación en España foi do 5,81% (media
anual do 1,42%), e o consumo de enerxía
eléctrica nos fogares españois aumentou
un 13,02% (cunha media anual do 3,20%).
No mesmo período, o crecemento de po-
boación en Galicia foi do 0,78% (media
anual do 0,19%), e o consumo de enerxía
eléctrica nos fogares galegos aumentou un
10,92% (cunha media anual do 2,66%).
COCHE AUGA QUENTE CALEFACCIÓN
Este crecemento do consumo debeuse prin-
cipalmente á mellora da calidade de vida
que se traduce nun incremento do equipa- 50% 8% 25%
mento doméstico.
O consumo enerxético medio dunha fami-
lia galega representa un custo aproximado
duns 2.600 € anuais, sendo o vehículo par-
ticular o que supón a maior porcentaxe de
consumo enerxético na facturación anual
dunha familia media, tal e como pode apre-
ciarse na seguinte gráfica.
www.inega.es

13. O ETIQUETADO
ENERXÉTICO

14. 16 GUÍAS PRÁCTICAS
case o triplo nos electrodomésticos da clase As etiquetas teñen unha parte común
O ETIQUETADO ENERXÉTICO “G”, que nos de clase “A”. Se a iso unimos o
feito de que a maior parte dos grandes elec-
que fai referencia á marca, denominación
do electrodoméstico e clase de eficiencia
trodomésticos teñen unha vida media que enerxética; e outra parte que varía dun
Desde 1992 a Comisión Europea vén sa- supera os dez anos, temos que o aforro na electrodoméstico a outro e que fai referen-
cando diversas directivas que se traspo- factura eléctrica dun electrodoméstico de cia a outras características, segundo a súa
ñen á lexislación dos países membros e clase “A”, con respecto a un electrodomés- finalidade (a capacidade de conxelación
pola que establecen os requisitos de ren- tico de clase “G”, pode chegar a superar, para frigoríficos, o consumo de auga para
demento enerxético de diferentes equipos dependendo do tamaño do aparato, os 800 lavadoras e lavalouzas, etc.).
consumidores de enerxía. euros ao longo da súa vida útil.
A etiqueta enerxética debe estar sempre
A etiqueta enerxética é unha ferramen- Os tipos de electrodomésticos que teñen visible e o consumidor ten dereito a esixila
ta informativa ao servizo dos usuarios e obriga de levar a etiqueta enerxética son: á hora de mercar un equipo regulado polo
de aplicación en toda Europa. A etiqueta etiquetado enerxético.
enerxética permite ao consumidor coñecer • Os frigoríficos e conxeladores
de xeito rápido a eficiencia enerxética dun • As lavadoras Á hora de mercar un electrodomésti-
equipamento ou instalación. • As lavalouzas co, ademais do prezo, debemos de ter en
• As secadoras conta outros factores como o consumo de
A etiqueta enerxética achega importantes • As lavadoras-secadoras enerxía, de auga (no caso de lavadoras e
vantaxes; así, para o consumidor supón • Os fornos eléctricos lavalouzas), a eficiencia de secado (no caso
un menor consumo, menor custo no ciclo • O aire acondicionado das secadoras), a capacidade, o ruído, as
de vida do produto, mellores resultados e emisións de CO2, etc.
un maior confort, e para o medio ambiente A etiqueta enerxética clasifica os electro-
supón un menor impacto ambiental. domésticos en sete clases segundo a súa
eficiencia, identificadas por un código de O coche
cores e letras que van desde a cor verde e
Os electrodomésticos letra “A” para os equipamentos máis efi- Á hora de comprar un coche, son moitos
cientes, ata a cor vermella e letra “G” para os factores que inflúen na nosa decisión:
Débese ter en conta que ao adquirir un os equipamentos menos eficientes. a marca, a potencia, o tamaño, a seguri-
novo electrodoméstico, o gasto que fagamos dade, etc. Ademais das nosas preferencias
non finaliza no momento da compra, senón Para os frigoríficos e conxeladores apro- persoais é recomendable elixir un coche
que durará todo o tempo que se goce del. báronse dúas novas clases de eficiencia ener- que se adapte ás nosas necesidades.
Teña en conta que máis do 90% do impacto xética aínda máis esixentes que a clase “A”.
sobre o medio ambiente dos electrodomés- Por exemplo, se a maioría dos nosos des-
ticos se produce durante o seu uso nos foga- • Clase A+ para os aparatos cun consu- prazamentos son pola cidade, non é acon-
res debido, principalmente, ao consumo de mo inferior ao 42% do consumo medio sellable un vehículo de gran potencia ou
recursos (auga e enerxía). dun aparello equivalente. tamaño, xa que implica un maior consu-
• Clase A++ para os aparatos que con- mo, maior emisión de gases contaminan-
Sabía que o consumo de enerxía para suman por debaixo do 30% do consumo tes e maior custo, e as vantaxes que nos
prestacións semellantes pode chegar a ser medio dun aparello equivalente. pode proporcionar o tamaño e a potencia
www.inega.es

15. GUÍA PRÁCTICA DE AFORRO DE ENERXÍA 17
en viaxes interurbanas non se aproveita venda (gasolina e gasóleo), coa información polo que a utilización de fontes de luz efi-
no medio urbano. de consumo de carburante e as emisións de cientes repercutirá nunha redución do con-
CO2, clasificados por marca. sumo e da facturación enerxética.
É moi importante considerar o consumo do
coche como un dos factores máis decisivos Unha etiqueta voluntaria; de xeito com- As fontes de luz para uso doméstico, o mes-
no momento da compra. plementario e con carácter voluntario co- mo que os electrodomésticos, dispoñen do
locarase tamén unha etiqueta que inclúe, seu etiquetado enerxético, onde se indica a
Co fin de conseguir aforros de enerxía e di- ademais da información mencionada, a cla- súa eficiencia enerxética.
minucións de emisións de CO2 significativas sificación por consumo comparativo do coche.
o Real decreto 837/2002 do 2 de agosto (BOE O etiquetado enerxético clasifica as fontes
núm. 185 do 3 de agosto) estipula a obrigato- Na etiqueta voluntaria, o consumo oficial de luz en sete clases segundo a súa eficien-
riedade de facilitar información sobre consu- de carburante dun coche compárase co va- cia, identificadas por un código de cores e
mo e emisións de CO2 dos vehículos turismos lor medio do consumo dos coches postos á letras que van desde a cor verde e letra A
novos que se poñan á venda ou se ofrezan en venda en España por todos os fabricantes, para as lámpadas máis eficientes, ata a cor
arrendamento financeiro en España. con igual tamaño e carburante. vermella e letra G para as lámpadas me-
nos eficientes.
Esta información chegará ao usuario do Esta diferenza coa media exprésase en por-
seguinte xeito: centaxe e asígnase unha cor determinada e O Real decreto 838/2002 do 2 de agosto
unha letra. Deste xeito, os coches clasifícan- traspón a Directiva 2000/55/CE, que foi
Unha etiqueta obrigatoria, colocada se desde a letra “A” e a cor verde (menor aprobada no Parlamento Europeo o 18 de
de xeito visible en cada modelo de coche e consumo de combustible) ata a letra “G” e setembro. Esta directiva regula os requisi-
no punto de venda, que conteña os datos cor vermella (coches que máis consomen). tos de eficiencia enerxética dos balastos de
oficiais de consumo de combustible e emi- lámpadas fluorescentes.
sións de CO2 e faga referencia ao modelo e Sabía que a partir de novembro de 2011
tipo de carburante. será obrigatorio o uso da etiqueta enerxéti- Con esta medida tense como obxectivo re-
ca nos pneumáticos, onde se facilitarán da- ducir o consumo de enerxía dos balastos
Un cartel, que se exhibirá para cada mar- tos como a incidencia no consumo, o agarre para lámpadas fluorescentes abandonando
ca e para todos os modelos de coches novos ou o ruído na rodada. pouco a pouco aqueles que sexan menos
dispoñibles nos puntos de venda cos datos eficientes a favor de balastos máis eficien-
oficiais relativos ao consumo de carburan- A etiqueta enerxética, igual que nos elec- tes que permitan ademais un importante
te e ás emisións de CO2, destacando os co- trodomésticos, ou a etiqueta voluntaria aforro enerxético.
ches cun menor consumo. dos coches clasificará os pneumáticos en
sete clases determinados por un color e Esta directiva exclúe os balastos integra-
Nos impresos de promoción incluirase unha letra. dos en lámpadas, balastos que, estando
información oficial sobre o consumo de car- destinados a luminarias, fosen instalados
burante e as emisións de CO2 dos coches en mobles e os balastos destinados á expor-
aos que faga referencia. As fontes de luz tación fóra da Comunidade.
Unha guía, que contén unha listaxe de A iluminación representa sobre o 4% do Os balastos deben ir co marcado “CE”. O
todos os modelos de coches novos postos á consumo de enerxía dunha familia media, marcado “CE” haberá de colocarse de xeito
www.inega.es

16. 18 GUÍAS PRÁCTICAS
visible, lexible e indeleble nos balastos e consumo canto mellor sexa a súa calidade • O certificado de eficiencia ener-
na súa embalaxe. É decisión do fabricante construtiva e canto mellor sexa o rende- xética de proxecto, subscrito polo
incorporar no balasto unha etiqueta indi- mento das súas instalacións. proxectista, que deberá formar parte
cando o índice de eficiencia enerxética. do proxecto de execución, e sen o cal
O Real decreto 47/2007 do 19 de xanei- non se poderán comezar as obras de
Defínese como índice de eficiencia ener- ro traspón parcialmente a Directiva construción.
xética a potencia máxima de entrada do 2002/91/CE relativa á eficiencia enerxéti- • O certificado de eficiencia enerxé-
circuíto balasto – lámpada. Existen sete ca dos edificios. Esta normativa establece tica do edificio terminado, subscrito
niveis de eficiencia; clasificándoas de me- a obriga de poñer a disposición dos com- pola dirección facultativa, realizarase
llor a peor, son: pradores ou usuarios dos novos edificios ao remate das obras recollendo as po-
un certificado de eficiencia enerxé- sibles modificacións ao proxecto. Este
A1 balastos electrónicos regulables. tica que conteña información obxectiva certificado formará parte do libro do
A2 balastos electrónicos de baixas perdas. sobre as características enerxéticas dos edificio e será necesario para obter a
A3 balastos electrónicos estándar. edificios, de forma que se poida valorar e licenza de primeira ocupación.
B1 reactancias electromagnéticas de moi comparar a súa eficiencia enerxética, fa-
baixas perdas. vorecendo así a promoción dos edificios de O certificado de eficiencia enerxética terá
B2 reactancias electromagnéticas de alta eficiencia enerxética e os investimen- unha validez de 10 anos, e o propietario
baixas perdas. tos en aforro de enerxía. do edificio será o responsable da súa re-
C reactancias electromagnéticas de per- novación.
das moderadas. Hoxe en día este certificado é obrigatorio
D reactancias electromagnéticas de altas para: En Galicia, os certificados de eficiencia
perdas. enerxética (CEE) deberán inscribirse no
• Novos edificios. Rexistro de CEE de edificios de nova cons-
Escoller o balasto máis adecuado para a • Reformas ou rehabilitacións de edifi- trución da Comunidade Autónoma de Ga-
nosa instalación, ademais de supoñer unha cios existentes, cunha superficie útil licia. Este rexistro ten carácter público e
redución do consumo e o gasto enerxético, superior a 1000 m2 onde se renove máis ofrece información veraz e transparente
suporá un aumento na vida das lámpadas. do 25% do total dos seus cerramentos. á cidadanía do comportamento enerxético
dos edificios da nosa Comunidade.
O certificado de eficiencia enerxética, ade-
A vivenda mais doutra información, presenta unha Sabía que, se compra ou aluga un edificio
etiqueta de eficiencia enerxética, que de nova construción, o contrato de compra-
Os edificios teñen unha grande incidencia sinala o nivel de cualificación de eficien- venda ou alugueiro debe facer mención á
no consumo de enerxía a longo prazo, polo cia enerxética obtida por un edificio. Esta súa etiqueta enerxética. Ademais o vende-
que todos os edificios novos deberían cum- etiqueta clasifica os edificios en sete letras dor ou arrendador entregarache o certifi-
prir uns requisitos mínimos de eficiencia que van dende a letra A (máis eficiente) á cado de eficiencia enerxética debidamente
enerxética adaptados ás condicións climá- letra G (menos eficiente). rexistrado.
ticas da zona na que se atopan.
Cada edificio novo terá dous certificados Calquera publicidade de venda ou alu-
Un edificio será mais eficiente canto me- de eficiencia enerxética, segundo a fase na gueiro dun inmoble que teña a obriga de
nos consumo enerxético teña, e terá menos que se atope: dispoñer do certificado de eficiencia ener-
www.inega.es

17. GUÍA PRÁCTICA DE AFORRO DE ENERXÍA 19
xética deberá conter a etiqueta enerxética Os edificios públicos pertencentes ao ám-
do edificio indicando o n.º de rexistro. Se bito de aplicación, así como ás vivendas
esta publicidade é previa á construción fa- de promoción pública (VPP), deberán ter
rase mención á cualificación de eficiencia unha cualificación mínima de “C”. Ade-
enerxética do proxecto. No caso de que o mais estes edificios estarán obrigados a
edificio xa estea rematado farase mención exhibir a etiqueta de eficiencia enerxética.
á cualificación de eficiencia enerxética do
edificio rematado.
ESIXA SEMPRE A ETIQUETA ENERXÉTICA,
MERQUE EQUIPAMENTOS DE CLASE ENERXÉTICA A
A++
A+
A
B
C
D
E
F
G
www.inega.es

19. O TRANSPORTE

20. 22 GUÍAS PRÁCTICAS
O TRANSPORTE Galicia, cun parque móbil de 1.896.594
vehículos no ano 2008, representa o
AÉREO MARÍTIMO 6,12% do parque móbil de España, e é
O transporte é unha das principais causas a quinta Comunidade Autónoma cun
da nosa dependencia enerxética do exte-
rior, ademais de presentar un grave pro-
4,30% 0,30% maior parque móbil por detrás de Ca-
taluña, Madrid, Valencia e Andalucía.
FERROCARRIL
blema de contaminación ambiental.
A combustión de carburantes produce 4,80%
emisións de CO2, que é un gas de efecto in-
vernadoiro que contribúe ao quentamento A Condución eficiente
da terra (1 litro de gasolina produce 2,32
kg de CO2 e 1 litro de gasóleo 2,6 kg de A condución eficiente é un novo xeito de
CO2). condución, especialmente indicada en des-
prazamentos urbanos, que ten por obxecto:
Ademais das emisións de CO2 os vehículos
producen outras substancias contaminan- • Un baixo consumo de carburante.
tes como N2, CO, NOx, HC, partículas, etc. • Unha redución da contaminación am-
biental.
Como se pode ver na gráfica que se ache- • Un maior confort na condución.
ga, existe un desequilibrio na participa- • Unha diminución dos riscos na es-
ESTRADA trada.
ción dos diferentes modos de transporte e
no consumo de enerxía do sector do trans-
porte. 90,60% Respecto aos xeitos convencionais de con-
dución, a condución eficiente guíase por
Na gráfica pode verse o dominio do trans- unha serie de regras sinxelas e eficaces,
porte por estrada sobre os outros modos. que tratan de aproveitar as posibilidades
Sabía que, en viaxes interurbanas, o co- que ofrecen as tecnoloxías dos motores dos
Dentro do transporte por estrada, o vehí- che consome, por viaxeiro e quilómetro, coches actuais.
culo privado está a gañar cada vez máis case tres veces máis que o autobús. Esta
protagonismo. diferenza increméntase máis nos centros Estas técnicas de condución proporcionan:
urbanos, onde o transporte público é aín-
O consumo de combustibles para trans- da máis eficiente que o coche, ademais de Ao Condutor un aforro de combusti-
porte (gasolina e gasóleo A+B) na nosa ser, en moitos casos, máis rápido e máis ble (media dun 15%), un aforro econó-
Comunidade supuxo no ano 2007 o 6,5% barato. mico, unha maior comodidade e unha
do consumo total de España e no período redución da tensión na condución, un
2003-2007 o consumo de combustibles no Valore a posibilidade de utilizar o autobús menor risco e gravidade dos acciden-
transporte en Galicia incrementouse nun e, en pequenos percorridos, considere a tes, menores custos de mantemento do
9,3% (datos INE). posibilidade de ir a pé. vehículo e menor tempo de condución.
www.inega.es

21. GUÍA PRÁCTICA DE AFORRO DE ENERXÍA 23
Á cidade, unha redución das emisións Segundo revolucións: 7º Detencións
contaminantes, unha redución da con- • coches de gasolina, cambiamos de Sempre que a velocidade e o espazo o
taminación acústica e unha circulación marcha entre 2000 e 2500 rpm permitan deteña o coche sen reducir
máis fluída (menos atascos). • coches de gasóleo, cambiamos de previamente de marcha.
marcha entre 1500 e 2000 rpm.
Globalmente, unha redución de 8º Paradas
emisións de gases de efecto inverna- Segundo velocidade: Nas paradas prolongadas, de máis
doiro, un aforro enerxético a escala • de 1ª a 2ª aos 2 segundos ou 6 m de duns 60 segundos, é recomendable
nacional e unha menor dependencia percorrido apagar o motor. Un coche en ralentí
do exterior. • de 2ª a 3ª aos 30 km/h consome entre 0,4 e 0,9 litros/hora. Se
• de 3ª a 4ª aos 40 km/h o seu vehículo dispón de sistema Star/
Sabía que, un coche de gasolina circulan- • de 4ª a 5ª aos 50 km/h Stop procure que estea activo.
do por cidade, de cada litro que consome, o
62% vaise en perdas do motor, o 17% en pe- 4º Utilización das marchas 9º Pendentes
ríodos en ralentí, o 6% en perdas na trans- Circule na marcha máis longa que Ascendente:
misión e que tan só se aproveita o 15% para permitan as condicións do tráfico e a Circular na marcha máis longa que
mover o vehículo. baixas revolucións. Sempre que sexa permita a vía, adecuando a posición
posible circule en 4ª e 5ª marcha, res- do acelerador á velocidade desexada.
Dez conceptos básicos para unha condu- pectando os límites de velocidade. Reducir a marcha o máis tarde po-
ción eficiente: sible.
5º A velocidade
1º Arranque e posta en marcha Manteña unha velocidade o máis Descendente:
Arranque o motor sen pisar o acele- uniforme posible; buscar fluidez na Rodar por inercia na marcha máis lon-
rador, nos coches de gasolina inicie a circulación, evitando as freadas, ace- ga que permita manter a velocidade
marcha inmediatamente e nos coches leracións e cambios de marcha innece- desexada e controlada. Realizar peque-
de gasóleo espere uns cinco segundos sarios. nas correccións co pedal do freo.
antes de iniciar a marcha.
6º Deceleracións Se non se pode controlar a velocidade
2º A primeira marcha Levante o pé do acelerador e deixe ro- coas correccións do pedal de freo redu-
É a marcha que máis consome, polo dar o vehículo coa marcha engranada cir unha marcha.
que só se usa para iniciar a marcha, nese intre, sen reducir, frear de xeito
débese cambiar a segunda aos dous se- suave e progresiva co pedal do freo, 10º Anticipación e seguridade
gundos ou 6 metros de percorrido. reducindo a marcha o máis tarde po- Manter unha adecuada distancia de
sible. seguridade e un amplo campo de vi-
3º Aceleración e cambio de marchas sión que permita ver dous ou tres co-
Nos procesos de aceleración, teremos Sabía que, circulando a máis de 20 ches por diante, permítenos anticipar a
que cambiar de forma rápida ata a km/h cunha marcha engranada, se non nosa condución ante posibles obstácu-
marcha máis longa na que se poda cir- pisa o acelerador, o consumo de carbu- los ou unha redución da velocidade de
cular, así teremos que: rante é nulo. circulación na vía.
www.inega.es

22. 24 GUÍAS PRÁCTICAS
maior consumo (ata un 5%). Para
Na maioría das situacións, aplicar as regras de condución eficiente ventilar é máis recomendable utili-
contribúe ao aumento da seguridade viaria. Non obstante, existen si- zar de maneira adecuada a circula-
tuacións que requiren accións específicas distintas para que a seguri- ción forzada do vehículo.
dade non se vexa afectada. • Utilizar os teitos practicables para
ventilar o interior do vehículo supón
un incremento do consumo de combus-
tible ata un 15%.
• O peso dos obxectos transportados no
vehículo e o dos seus ocupantes inflúe
sobre o consumo de xeito apreciable,
• O aire acondicionado ou o climatizador
Outras influencias no consumo do son equipamentos do vehículo que in-
sobre todo nos arranques e períodos de
aceleración. Ademais, unha mala dis-
vehículo crementan o consumo de combustible
(ata o 20%), polo que é recomendable o
tribución da carga afecta á seguridade
e aumenta os gastos de mantemento e
seu uso con moderación.
Existen situacións e actitudes que inflúen reparación.
• Para conseguir unha sensación de be-
de xeito importante no consumo do noso
nestar no coche, aconséllase manter a
vehículo; así temos que: Sabía que, por cada 100 kg de sobrepre-
temperatura interior entre os 23-24 ºC
so incrementa o consumo do vehículo nun
ou como norma xeral evitar un salto de
• Circular a altas velocidades incremen- 5%.
temperatura entre o interior do vehí-
ta de forma considerable o consumo de
culo e o exterior superior a 12 ºC.
combustible (o consumo aumenta cua- • O mantemento do vehículo inflúe no
• Conducir coas ventás do vehículo
draticamente coa velocidade). Mode- consumo de carburante. Será espe-
baixadas aumenta a resistencia do
rar a velocidade é ademais clave para cialmente importante o bo estado do
vehículo e polo tanto prodúcese un
mellorar a seguridade nas estradas.
• Os accesorios exteriores, como a baca,
aumentan a resistencia do vehículo
ao aire, o que supón un incremento
do consumo de carburante. Non é re-
comendable transportar obxectos no
exterior do vehículo se non é absoluta-
mente necesario.
Sabía que, un vehículo circulando a 120
km/h, coas barras portaequipaxes instala-
das sen carga, incrementa o seu consumo
nun 7,5%, se leva o compartimento por-
taequipaxes o consumo aumenta nun 16%
e a baca cargada pode supoñer un incre-
mento do consumo de combustible do 39%.
www.inega.es

23. GUÍA PRÁCTICA DE AFORRO DE ENERXÍA 25
motor, o control de niveis e filtros e
sobre todo unha presión adecuada LEMBRE: cesario, ao ter estes prioridade sobre
dos pneumáticos. A presión e o es- o vehículo que se incorpora.
tado dos pneumáticos son ademais A anticipación ponse en práctica can-
fundamentais para a seguridade do do se circula cun amplo campo de O adiantamento é unha das mano-
seu vehículo. visión da vía e das circunstancias da bras máis perigosas e debe ter sem-
• Unha presión dos pneumáticos de circulación. Un campo de visión ade- pre unha utilidade. Se o condutor ao
0,3 bares por debaixo da recomen- cuado é o que permite ver 2 ou 3 co- adiantar soamente consegue avanzar
dada polo fabricante supón un in- ches por diante do noso. un par de postos na cola, a ganancia
cremento medio do consumo dun de tempo é nula, o gasto de combusti-
3%. Gardar unha adecuada distancia de ble é alto e a seguridade en xeral com-
• Outros elementos que inciden no seguridade logra un menor uso dos prométese. Debe evitarse adiantar
consumo do vehículo e polo que de- freos, e polo tanto das aceleracións para saltar dun oco a outro.
bemos ter un especial coidado no posteriores ás freadas, e tamén un
seu uso son a luneta térmica e a menor número de accidentes ao dis- Na circulación en caravana, manter
iluminación interior, pois o seu uso poñer dun maior tempo de reacción. a distancia de seguridade e non rea-
supón un incremento do consumo lizar continuas aceleracións e freadas
de carburante do 3 e o 2% respecti- Nas estradas de dobre carril recomén- permite unha anticipación das para-
vamente. dase evitar o carril rápido e circular das deixando circular o vehículo por
preferentemente polo carril da de- inercia, evitando desgastes innecesa-
reita permite unha circulación máis rios do coche, aforrando carburante
fluída. e ademais dando a oportunidade aos
coches que veñen detrás de seguir ro-
Ao entrar nunha rotonda, preste espe- dando tamén, conseguindo deste xei-
cial atención aos vehículos que circu- to unha circulación máis fluída.
len por ela, cedendo o paso se fose ne-
www.inega.es

25. OS ELECTRODOMÉSTICOS

26. 28 GUÍAS PRÁCTICAS
200 W), ao ter un uso continuado (só se sen xeada, que teñen unha circulación
OS ELECTRODOMÉSTICOS desconecta para eliminar o xeo, a limpeza
ou por ausencias prolongadas), teñen un
continua de aire no interior que evita a
formación de xeo e xeada.
consumo moi apreciable en comparación
A inmensa maioría dos electrodomésticos con outros electrodomésticos de máis po- Consellos para evitar a produción de
funcionan con electricidade, aínda que tencia como pode ser un secador de pelo xeada no frigorífico e o conxelador:
existen algunhas alternativas con outras (pode acadar os 2.000 W), pero que face-
fontes de enerxía como o gas natural. mos un uso moito máis puntual del, o que • Cando garde froita ou verdura no
supón un menor consumo ao longo do ano. frigorífico ou no conxelador, métaas
Existen electrodomésticos de todos os ti- primeiramente nunha bolsa de plásti-
pos, tamaños e prestacións, que determi- Sabía que case o 19% da electricidade con- co ben pechada. Reducirá a perda de
nan en gran medida o seu consumo. sumida nas vivendas españolas se destina líquido mantendo a frescura dos ali-
á refrixeración e conxelación dos alimentos. mentos, á vez que evita a produción de
Ao longo da vida útil dun electrodomés- xeada.
tico, o gasto na factura eléctrica pode ser A diferenza doutros aparatos, as presta-
• Non deixe recipientes abertos con lí-
varias veces superior ao prezo de adquisi- cións do frigorífico e conxelador dependen
quidos, xa que provocan humidade
ción deste. Por iso, á hora da compra, hai das condicións do lugar onde se instale,
que tende a depositarse en forma de
que fixarse no consumo de enerxía e optar, recomendándose:
xeada, incrementando o consumo.
preferentemente, polos de clase A; son os
máis eficientes, aínda que o investimento • Instalar o conxelador e o frigorífico nun
Outros consellos paraa ter en conta:
inicial pode ser algo maior. lugar ventilado: a distancia á parede
debe ser duns 10 cm como mínimo.
• Realice limpezas periódicas da parte
Tamén é moi importante elixir un electro- • Se van encaixados, deixar prevista a
traseira do seu frigorífico (sería acon-
doméstico adaptado ás nosas necesidades. ventilación na parte inferior e superior
sellable unha vez ao ano). O po acu-
Non basta con que sexa eficiente se non que indicada polo fabricante. Unha mala
mulado aumenta o consumo do seu
é determinante que teña un tamaño e pres- ventilación incrementa o funciona-
mento e o consumo do frigorífico e do aparato ata nun 10%.
tacións axustadas ás nosas necesidades. Por
conxelador, reducindo a súa duración. • Evite abrir o frigorífico e o conxelador
exemplo, un frigorífico de clase A de 300 li-
tros de capacidade pode gastar máis electri- • Situar estes equipos lonxe dos puntos sen necesidade, mantéñao aberto o
cidade que un de clase G de 100 litros. de calor (forno, cociña, etc.) e fóra do menor tempo posible. Antes de coci-
alcance dos raios do sol. ñar, pense que produtos necesitará e
cóllaos dunha soa vez.
O frigorífico e o conxelador O xeo e a xeada son illantes e dificultan o • Evite introducir alimentos quentes no
arrefriamento no interior do frigorífico e frigorífico, se os deixa arrefriar fóra
O frigorífico e o conxelador son os electro- do conxelador, incrementando o consumo aforrará enerxía.
dromésticos que máis electricidade conso- ata un 30%. Realice a desconxelación can- • Cando saque un alimento do conxela-
men no fogar. do o xeo acade os 3 mm de espesor. dor para consumilo ao día seguinte,
desconxélelo no frigorífico en lugar de
Aínda que estes aparatos non teñen unha Nas tendas poden atopar frigoríficos e deixalo no exterior; deste xeito, terá
gran potencia (un frigorífico medio, uns conxeladores, os chamados “no-frost” ou ganancias gratuítas de frío.
www.inega.es

27. GUÍA PRÁCTICA DE AFORRO DE ENERXÍA 29
• Axuste o termóstato para manter unha menos enerxía que os fornos eléctricos con- Use utensilios de material adecuado. As
temperatura de 5º C no frigorífico e de vencionais. tarteiras, cafeteiras ou tixolas deben ser
-18º C no conxelador. de materiais que transmitan rapidamente
• Se vai repoñer ou mercar por primei- Se vai repoñer ou a mercar por primeira a calor (aluminio, olas enlouzadas, aceiro
ra vez un frigorífico ou un conxelador vez un forno para seu fogar, elixa un equi- inoxidable, etc.) con fondos completamente
para o seu fogar, elixa un equipo que po con etiqueta enerxética A. planos e grosos (os fondos grosos transmi-
sexa como mínimo de cualificación ten a calor dun xeito máis uniforme), de
enerxética A. A encimeira maneira que o contacto co fogón sexa total.
Segundo a enerxía que utilizan cabe dis- Apague a vitrocerámica uns minutos antes
A cociña tinguir dous tipos de cociñas: a gas e eléc- de terminar a cocción; deste xeito aprovei-
tricas. As eléctricas á súa vez poden ser de ta a calor residual.
O forno resistencias convencionais, do tipo vitroce-
rámicas ou de indución.
O forno eléctrico é un dos grandes consu- A lavadora e a secadora
midores do fogar, como todos os aparatos As cociñas de indución quentan os alimen-
que xeran calor con enerxía eléctrica. Aín- tos xerando campos magnéticos. Son moi- Despois do frigorífico e o televisor o elec-
da así, o seu consumo non é dos maiores, to máis rápidas e eficaces que o resto das trodoméstico que máis enerxía consome
por ser menor a súa utilización. cociñas eléctricas, conseguindo aforros de no conxunto do fogar é a lavadora, un elec-
enerxía ata dun 30%. trodoméstico presente nos fogares que ten
Evite abrir a porta do forno innecesaria- unha utilización media entre 3 e 5 veces
mente, xa que cada vez que a abre perde Sabía que, nunha placa eléctrica, se uti- por semana.
un 20% da calor acumulada, e aproveite a lizamos unha ola aberta e cun fondo mal
calor residual do forno, apágueo uns minu- difusor da calor, manter fervendo 1,5 litros A secadora de aire quente é un gran con-
tos antes de sacar os alimentos. de auga esixirá unha potencia de 850 W sumidor de enerxía que cada vez está máis
fronte os 150 W que se requirirían cunha presente nos fogares, xa que proporciona
Procure aproveitar ao máximo a capaci- ola a presión. Utilice a ola a presión para unha gran comodidade.
dade do forno e cociñe, se é posible dunha cociñar, reduce os tempos de cocción e su-
vez, o maior número de alimentos. pón un aforro de enerxía, ademais de con- A lavadora
servar mellor as vitaminas e as proteínas
Xeralmente non é necesario prequentar o dos alimentos. A maior parte da enerxía que consome
forno para coccións superiores a unha hora. unha lavadora (ata o 85%) utilízase para
Escolla o recipiente máis adecuado para quentar a auga, polo que é moi importante
Os fornos de convección favorecen a distri- cociñar. Se utiliza recipientes cunha su- recorrer aos programas de baixa tempera-
bución uniforme de calor, aforran tempo e, perficie moi superior alóngase o período tura.
polo tanto, gastan menos enerxía. de cocción e o consumo enerxético. Se pola
contra emprega recipientes cunha superfi- As novas tecnoloxías e os produtos máis
Use o forno microondas para quentar por- cie menor, prodúcense perdas de enerxía. eficientes permiten reducir dun xeito im-
cións pequenas de alimentos. Os fornos mi- (Ademais as vitrocerámicas poden estra- portante o consumo nas lavadoras, así te-
croondas consomen entre un 30 e un 70% garse). mos:
www.inega.es

28. 30 GUÍAS PRÁCTICAS
Deterxentes máis eficientes que permi- A secadora • Con sistema de secado por condensa-
ten lavados moi eficaces a temperaturas ción, onde o aire quente e húmido se
baixas. Como gran consumidor de enerxía, reco- fai circular por un circuíto de conden-
méndase o seu uso en situacións de urxen- sación que elimina a auga (considérase
Melloras tecnolóxicas que diminúen o cia ou cando as condicións non permitan un sistema eficiente).
uso de auga quente, optimizando a acción o secado tendendo a roupa (na tendedeira
mecánica cun deseño de novos tambores, ou ao sol). En calquera caso, é aconsella- • Con control do secado por sensor de
paletas, incorporando a recirculación e a ble centrifugar a roupa antes de metela na humidade, onde o sistema intelixente
xestión electrónica no lavado. secadora. detén o secado cando se acada a humi-
dade desexada polo usuario (considéra-
Nas tendas podemos atopar lavadoras que, Sabía que, tras un centrifugado a 1.000 se un sistema eficiente).
sen ter un prezo elevado, non precisan fun- rpm queda un remanente de humidade do
cionar a plena carga, xa que coa xestión 60%. É dicir, se a carga da lavadora é de 6 • Con control do secado por temporizador,
electrónica permiten calcular a cantidade kg de algodón, ao final do lavado a roupa onde o secado se detén cando transcorre
de roupa introducida no tambor e xestio- contén uns 3,5 litros de auga que se ten o tempo previsto de programación (con-
nar no lavado o consumo de enerxía, auga que eliminar polo proceso de secado. Por siderase un sistema eficiente).
e deterxente. isto é moi importante centrifugar a roupa
ao máximo posible para aforrar enerxía Aproveite ao máximo a capacidade da súa
Outra solución é a utilización de lavadoras durante o secado. secadora e procure que traballe sempre a
bitérmicas que conseguen reducir o tempo carga completa. Antes de utilizala, centri-
de quentamento da auga conseguindo des- As secadoras a gas, e as que inclúen ciclos fugue previamente a roupa na lavadora.
te xeito un importante aforro de enerxía con arrefriamento progresivo, que permi-
(as lavadoras bitérmicas reducen un 25% ten terminar de secar a roupa coa calor Non seque a roupa de algodón e a roupa
o tempo de lavado). residual da secadora, presentan consumos pesada nas mesmas cargas de secado que
enerxéticos menores. a roupa lixeira.
As lavadoras bitérmicas son electrodo-
mésticos que no lugar de ter unha toma As melloras de eficiencia enerxética nunha Periodicamente limpe o filtro da secadora
de auga dispoñen de dúas (unha de auga secadora prodúcense polo modo en que se e inspeccione o orificio de ventilación para
fría e outra de auga quente). Polo xeral a elimina a humidade ou reutiliza a calor re- asegurarse de non está obstruído.
toma de auga quente conéctase ao circuíto manente. Dependendo de como sexa o tipo
de auga quente sanitaria, que estará ali- de secado e o control electrónico do proce- Use o sensor de humidade para evitar que
mentado por un depósito acumulador que so, a secadora pode ser: a súa roupa seque excesivamente, se dis-
aproveite as vantaxes das tarifas con dis- pón del, utilice o programa “punto de ferro
criminación horaria ou no seu lugar unha • Con sistema de secado por extracción, de pasar”, que non chega a secar a roupa
caldeira (polo xeral de gas). onde o aire quente e húmido é expul- completamente.
sado ao exterior para eliminar a humi-
Se vai repoñer ou mercar por primeira vez dade e seguir secando (considérase un Se vai repoñer ou mercar por primeira vez
unha lavadora para o seu fogar, elixa un sistema ineficiente). unha secadora para o seu fogar, elixa un
equipo con etiqueta enerxética A. equipo con etiqueta enerxética A.
www.inega.es

29. GUÍA PRÁCTICA DE AFORRO DE ENERXÍA 31
A lavadora-secadora Igual que as lavadoras, no mercado pó- Programe o seu uso, aforrará tempo, ener-
dense atopar lavalouzas bitérmicas que xía e cartos.
A lavadora-secadora é un electrodoméstico teñen dúas tomas independentes, unha
que combina dúas funcións nun só equipo. para auga fría e outra para a quente. Des- Procure pasar o ferro á maior cantidade
te xeito, a auga quente tómase do circuíto posible de roupa en cada ocasión. Conecta-
Como lavadora ten un comportamento nor- de auga quente sanitaria que procede do lo moitas veces para unhas poucas prendas
mal, sendo aplicables as mesmas melloras acumulador de enerxía solar, quentador gasta máis enerxía que se o utiliza unha
tecnolóxicas que para o resto de lavadoras, ou da caldeira de gas ou gasóleo. Grazas a soa vez para moitas prendas.
así como idénticas recomendacións para o isto redúcese un 25% o tempo de lavado e
seu mantemento. afórrase enerxía. Non utilice o ferro de pasar para secar a
roupa.
Como secadora, trátase do tipo de secado Procure utilizar a lavalouzas cando estea
por condensación, máis eficiente que o de completamente chea e con programas eco- Pase primeiro a roupa grosa, ou que ne-
extracción. nómicos a baixa temperatura, non cargue cesite máis calor, e deixe para o final as
en exceso nin superpoña pezas. pezas delgadas, que requiren menos calor.
Nunha lavadora-secadora pódese secar a Desconecte o ferro pouco antes de acabar
metade da roupa que pode lavar, así que Se necesita aclarar a louza antes de metela para aproveitar a calor residual.
para unha capacidade de lavado de 6 kg na lavalouzas, utilice auga fría.
ten unha capacidade de secado de 3 kg. Gradúe o termóstato de acordo co tipo de tea.
Sabía que usar a lavalouzas nun pro-
Se vai repoñer ou mercar por primeira vez grama económico e a plena carga aforra Non deixe conectado innecesariamente o
unha lavadora-secadora para o seu fogar, ata un 60% de enerxía e ata un 40% de ferro de pasar e revise a superficie de con-
elixa un equipo con etiqueta enerxética A. auga, respecto a se lava á man e con auga tacto coas pezas para que estea sempre
quente. limpa; deste xeito transmitirase a calor de
forma máis uniforme.
a lavalouzas Un bo mantemento mellora o comporta-
mento enerxético, limpe frecuentemente o
A lavalouzas e un electrodoméstico que filtro. Son e imaxe
cada vez se atopa máis nos fogares, empre-
gándose practicamente a diario. É un dos Se vai repoñer ou mercar por primeira vez Cada fogar ten polo menos un televisor. Ao
electrodomésticos que máis enerxía conso- unha lavalouzas para o seu fogar, elixa un igual que ocorre cos frigoríficos, a potencia
men, xa que o 90% do consumo é para o equipo con etiqueta enerxética A e o tama- unitaria deste electrodoméstico é pequena,
quentamento de auga. ño en función das súas necesidades. pero a súa utilización é moi grande, o que
o fai ser responsable dun consumo impor-
Actualmente, a tecnoloxía permite dispo- tante de enerxía. Así mesmo, a maioría dos
ñer de modelos que seleccionan a tempe- O ferro de pasar fogares teñen reprodutor de vídeo, de DVD
ratura da auga e de programas económicos e cadea musical.
que permiten aproveitar a calor do lavado O ferro de pasar é outro dos electrodomés-
para o aclarado ou o secado, sen ter que ticos que presentan un consumo importan- A tendencia actual nos fogares evidencia
consumir enerxía novamente. te dentro da factura de enerxía do fogar. un aumento da demanda de televisores
www.inega.es

30. 32 GUÍAS PRÁCTICAS
cada vez máis grandes e consecuentemen- de espera en comparación cunha pantalla
te de maior potencia. O ordenador convencional.
Os televisores representan aproximada- Na última década, o equipamento infor- É conveniente mercar impresoras que im-
mente un 10% do consumo eléctrico das fa- mático tivo un auxe espectacular, case a priman a dobre cara e aparatos de fax que
milias e despois dos frigoríficos son o equi- metade dos fogares dispoñen de ordenador usen papel normal.
po de maior consumo a nivel global. persoal e equipamento ofimático (impreso-
ras, escáner, etc.). Pódense conectar varios equipos ofimáti-
No mercado pódense atopar distintas tec- cos (ordenador, impresora, escáner, etc.) a
noloxías nos televisores como o plasma (é A pantalla é a parte do ordenador persoal bases de conexión múltiples con interrup-
o menos eficiente), LCD ou led (é a máis que máis enerxía consome e tanto máis tor. Ao apagar a base, apagaremos todos os
eficiente). canto maior é. As pantallas planas (TFT) aparatos conectados a ela, co conseguinte
consomen menos enerxía que as conven- aforro enerxético.
Sabía que, se comparamos uns televiso- cionais.
res con tecnoloxía de tubo de baleiro (con-
vencional), LCD e led do mesmo tamaño, Os equipos ofimáticos con etiqueta “Ener-
gy Star” teñen a capacidade de pasar a un
A aspiradora
o televisor con tecnoloxía led consome un
53% menos que un televisor convencional e estado de espera transcorrido un tempo Os filtros e as bolsas de papel da aspira-
un 26% menos que un televisor LCD. determinado no que non se utilice o equi- dora saturados fan que o motor traballe
po. En este estado (aforro de enerxía) o sobrecargado incrementando o consumo e
Non manteña acendido “en espera” o seu consumo de enerxía é como máximo dun reducindo a súa vida útil.
equipamento de son e imaxe, xa que ade- 15% do consumo normal.
mais de consumir enerxía, acurta a vida Cando as bolsas estean cheas tróqueas
dos equipos. Compre equipos con sistemas “Energy por outras novas, non as reutilice, pense
Star” e programe o ordenador para que ao que as bolsas de papel no seu deseño dis-
Unha boa idea é conectar algúns equipos levar inactivo máis de 10 minutos entre poñen de microporos que permiten o paso
a bases de conexión múltiple con interrup- o programa de aforro. Apágueo completa- do aire e reteñen o po; cando as bolsas se
tor. Ao apagar o interruptor da base múlti- mente cando prevexa unha ausencia pro- atopan cheas os microporos obtúranse, o
ple apagaremos todos os aparatos conecta- longada (superior a 30 minutos). que fai que o motor faga un maior esforzo
dos a el e poderemos conseguir aforros ata aumentando o consumo e as posibilidades
un 3% na factura de electricidade. Cando non vaiamos utilizar o ordenador de avaría.
durante períodos curtos podemos apagar
Se vai repoñer ou mercar un televisor, so- soamente a pantalla, co cal aforraremos Verifique que a mangueira e os accesorios
licite ao comercio antes de mercar o consu- enerxía e ao acendela non teremos que es- estean en bo estado.
mo que ten o equipo que desexa en funcio- perar a que se reinicie o equipo.
namento e en estado de espera (estes datos
facilítaos o fabricante na información téc- O salvapantallas que menos enerxía con-
some é o de cor negra.
O consumo oculto
nica do seu produto); axudaralle a escoller
o equipo que mellor se adapte ás súas ne- No noso fogar temos unha serie de equipa-
cesidades. As pantallas TFT aforran un 37% da ener- mentos que aínda que os teñamos apaga-
xía en funcionamento e un 40% en modo
www.inega.es

31. GUÍA PRÁCTICA DE AFORRO DE ENERXÍA 33
dos seguen consumindo enerxía, é o que se
chama o consumo oculto.
Temos que ter en conta que aparatos como
o televisor ou o vídeo seguen presentando
un pequeno consumo cando os apagamos
co mando.
Estes consumos enerxéticos poden acadar
en torno a un 3% da nosa factura de ener-
xía total do ano.
Este consumo de enerxía, aínda que non
representa, nun principio, un custo eleva-
do, supón pagar por algo que non se utili-
za, ao tempo que provoca unha diminución
da vida do equipamento (máis probabilida-
des de avarías).
Procure apagar os aparatos co interruptor
principal e non co mando a distancia.
Sabía que un televisor con tecnoloxía
led consome apagado co mando a distan-
cia sobre un 88% menos que un televisor
convencional e sobre un 80% menos que un
televisor LCD.
www.inega.es

33. A ILUMINACIÓN

34. 36 GUÍAS PRÁCTICAS
Para poder comparar distintas fontes de
A ILUMINACIÓN luz, deberemos fixarnos na eficacia lumi-
nosa da lámpada, isto é, a cantidade de
As lámpadas cun índice de rende-
mento en cor menor de 80 non debe-
luz (lm) emitida por unidade de potencia rían ser usadas en interiores nos que
Unha gran parte das nosas actividades eléctrica (W) consumida e que se mide en as persoas traballen ou permanezan
realízanse no interior de edificios como o lumens por vatio (lm/W). Así cantos máis durante longos períodos de tempo.
fogar, o traballo, o comercio, actividades lumens por vatio teña unha fonte de luz
deportivas ou lúdicas, e en moitas oca- máis eficiente será.
sións cunha moi deficiente iluminación A temperatura da cor (Tc) é a aparen-
natural. Por isto, é necesario a presenza As fontes de luz, independentemente da cia da cor dunha lámpada, refírese á cor
dunha iluminación artificial que garanta súa eficiencia luminosa, presentan outras aparente (cromaticidade) da luz emitida
a realización destas actividades. características que se deben ter en conta á medida en graos Kelvin (K).
hora de escoller a lámpada que imos insta-
Sabía que a iluminación é unha das nece- lar no noso fogar, así temos: A luz branca pode variar desde tonali-
sidades enerxéticas máis importantes no dades cálidas (branco – amarelo) a frías
fogar, representando aproximadamente O índice de reprodución cromática (branco – azulado) en función das sensa-
unha quinta parte do consumo eléctrico. (Ra) é un índice importante para as pres- cións psicolóxicas que nos produce.
tacións visuais e a sensación de confort
Conseguir unha iluminación eficiente e benestar, que as cores do contorno, os Para aplicacións xerais as fontes de luz
esixe analizar as necesidades de luz en obxectos e as persoas sexan reproducidos divídense en tres clases segundo a súa
cada unha das partes a iluminar (non to- de xeito natural. temperatura de cor, Branco cálido (Tc <
dos os espazos requiren a mesma luz, nin 3.300K), Branco neutro (3.300K < Tc <
durante o mesmo tempo, nin coa mesma Para proporcionar unha indicación obxec- 5.300K) e Branco frío (Tc > 5.300K)
intensidade), tamén inflúe a cor do mobi- tiva das propiedades de rendemento en
liario, das paredes e teito, os equipos de cor dunha fonte luminosa defínese o Índi- Por regra xeral, canto máis cálida sexa a
iluminación (luminarias, sistemas de con- ce de Rendemento en Cor (Ra ou I.R.C.). luz branca, o índice de reprodución cromá-
trol, equipos auxiliares e as fontes de luz). O Ra é o resultado sobre a comparación tica (Ra) tamén será mellor e pola contra,
de ata 14 cores mostra. Un 100 supón que se a luz branca e moi fría, o índice de re-
todas as cores se reproducen perfectamen- produción cromática será bastante máis
As Fontes de luz te e conforme o índice baixa de 100, pode- pobre.
mos esperar unha menor definición sobre
Unha idea moi estendida é asociar a luz todas as cores; como referencia temos a A elección de aparencia de cor é unha
que proporciona unha lámpada coa can- seguinte táboa: cuestión psicolóxica, estética e do que se
tidade de electricidade necesaria para considera como natural, dependerá do ni-
producila. Así, fálase dunha “bombilla” de
60 ou 100 vatios (W) como sinónimos de
lámpadas que producen unha certa lumi-
nosidade, cando o vatio é unha unidade de Ra < 60 60 < Ra < 80 80 < Ra < 90 Ra > 90
potencia e a luz ten a súa propia unidade Pobre Bo Moi bo Excelente
de medida que é o lumen (lm).
www.inega.es

35. GUÍA PRÁCTICA DE AFORRO DE ENERXÍA 37
vel de iluminancia, cores da sala e mobles, Lámpadas halóxenas. Teñen un funcio- nosa que producen os pos fluorescentes
clima circundante e a aplicación. Así, por namento semellante ás incandescentes, que recobren a parede do tubo e que son
exemplo, nunha sala onde cunha ilumi- coa diferenza de que a ampola é de cuarzo activados pola enerxía ultravioleta que
nación localizada, se se utiliza unha luz para soportar as elevadas temperaturas se produce cando unha corrente eléctrica
cálida, creará un ambiente moi íntimo e que acadan e van recheas cun gas halóxe- percorre o interior da lámpada. Dentro
confortable. no que axuda a conservar o filamento. De- dos tubos fluorescentes os do tipo trifós-
pendendo do modelo pode necesitar dun foro ou multifósforo dan entre un 15 e un
Sabía que en climas cálidos xeralmente equipo auxiliar para o seu funcionamento. 20% máis iluminación que os tubos con-
se prefire unha aparencia de cor da luz vencionais para un mesmo consumo eléc-
máis fría, mentres que nos climas fríos trico. Este tipo de lámpada precisa dun
prefírese unha aparencia de cor da luz Principais características equipo auxiliar para o seu funcionamento.
máis cálida.
Aparencia da cor Branco cálido
Temperatura da cor 2.900 K
Tipos de lámpadas Reprodución da cor Ra 100
Principais características
Aparencia da cor Do branco cálido ao branco frío
Eficiencia luminosa De 11 a 24 lm/W
A continuación descríbense os diferentes Temperatura da cor De 2.700 K a 6.200 K
tipos de lámpadas para o fogar, así como Vida útil Ata 5.000 h
Reprodución da cor Ra > 80
as súas características principais. Custo Entre 4 e 14 €
Eficiencia luminosa De 50 a 82 lm/W
Lámpadas incandescentes. Son as fon- Tubos fluorescentes. Pertencente ao Vida útil Ata 100.000 h
tes de luz máis antigas, a luz prodúcese grupo de lámpadas de descarga, o seu
Custo Entre 5 e 30 €
polo paso de corrente eléctrica a través funcionamento baséase na emisión lumi-
dun filamento metálico, de gran resisten-
cia; este tipo de lámpada caracterízase por
obter a mellor reprodución das cores, cun-
ha luz moi parecida á luz natural do sol, e
un rendemento lumínico moi baixo. Este
tipo de lámpada non precisa dun equipo
auxiliar para o seu funcionamento.
Principais características
Aparencia da cor Branco cálido
Temperatura da cor 2.600 K
Reprodución da cor Ra 100
Eficiencia luminosa De 8 a 12 lm/W
Vida útil 1.000 h
Custo Entre 1 e 3 €
www.inega.es

36. 38 GUÍAS PRÁCTICAS
Lámpadas baixo consumo. Son tubos A corrente eléctrica: un exceso de corrente tar flutuacións de luz e conseguir un correcto
fluorescentes adaptados para substituír incide reducindo a vida útil do LED. funcionamento, é necesario dispoñer dalgún
directamente ás lámpadas incandescentes dispositivo estabilizador da corrente.
sen necesidade de realizar obra. Precisan A temperatura da cor: a temperaturas
dun equipo auxiliar para o seu funciona- frías obtense unha mellor eficiencia do Os equipos auxiliares máis utilizados son
mento que xa vai integrado na propia lám- LED pero peor índice de reprodución cro- os balastos ou reactancias e os arrancado-
pada. mática e a temperaturas de cor máis cáli- res ou cebadores.
das peores eficiencias pero mellor reprodu-
ción cromática. Os balastos ou reactancias son accesorios
Principais características para utilizar en combinación coas lám-
Aparencia da cor Do branco cálido ao branco frío A vida do LED está en función da corrente padas de descarga e algunhas halóxenas
Temperatura da cor De 2.700 K a 6.500 K que circula por el, a temperatura da unión que limitan a corrente que circula por elas
e a temperatura ambiente na súa proximi- para un funcionamento axeitado. Submi-
Reprodución da cor Ra > 80
dade. nistran, ademais, a corrente e a tensión de
Eficiencia luminosa De 40 a 67 lm/W arranque necesarias para cada caso.
Vida útil Ata 15.000 h Principais características
Os arrancadores ou cebadores son acceso-
Custo Entre 5 e 25 € Aparencia da cor Do branco cálido ao branco frío
rios para utilizar en combinación coas lám-
Temperatura da cor De 2.700 K a 6.500 K padas de descarga e balastos para crear a
Lámpadas LED. É un díodo composto Reprodución da cor Ra > 80 tensión de arranque.
pola superposición de varias capas de ma-
Eficiencia luminosa 80 lm/W
terial semicondutor que emite luz cando é Os balastos poden ser:
polarizado correctamente. O díodo e o seu Vida útil Ata 50.000 h
correspondente circuíto eléctrico encap- Custo Entre 18 e 90 € Electromagnéticos ou indutivos, basi-
súlanse nunha carcasa. Este encapsulado camente están formados por un bobinado de
consiste nunha especie de cuberta sobre o cobre sobre un núcleo de ferro e encapsula-
dispositivo e no seu interior pode conter un Equipos auxiliares do; no caso das lámpadas de descarga, levan
ou varios LED. adicionalmente un condensador e un ceba-
As lámpadas incandescentes e unha parte dor para realizar o arranque da lámpada.
Débese ter en conta que a diferenza doutras das lámpadas halóxenas non precisan dun
fontes de luz, na tecnoloxía LED todos os equipo auxiliar para o seu funcionamento, de- Os balastos electromagnéticos caracterí-
parámetros de funcionamento están rela- bido a que polas súas características técnicas zanse basicamente polo baixo prezo, as ele-
cionados; así, debemos ter en conta: teñen a propiedade de que a intensidade e a vadas perdas de enerxía, o seu peso, a pro-
tensión que pasa por elas son proporcionais. dución de calor, arranque das lámpadas con
A disipación da calor: ao non emitir radia- escintileos e co tempo produción de ruído.
ción infravermella, a calor producida no Nas lámpadas de descarga e algunhas ha-
proceso de xeración de luz debe ser disipa- lóxenas, a relación entre a intensidade e a Electrónicos, formados por unha placa
da. Un aumento continuo da temperatura tensión que pasa por elas non é proporcio- con compoñentes electrónicos que fai fun-
provocará unha diminución do fluxo emi- nal, é dicir, a tensión case non depende da cionar a lámpada a alta frecuencia e non
tido. corrente que a atravesa; polo tanto, para evi- precisa de cebador nin condensador.
www.inega.es