2023-2024 öğretim teknolojileri dersi 4.hafta grubunun slaytı

1. GÖRSEL TASARIM İLKELERİ
H A Z I R L A Y A N L A R :
G A M Z E U L U S O Y 2 2 3 1 0 6 0 1 0 2 1
B E Y Z A S A P M A Z 2 2 3 1 0 6 0 1 0 4
M E R V E A L E Y N A Ö Z K A N 2 2 3 1 0 6 0 1 0 1 8
E F E B A Ğ D A T 2 2 3 1 0 6 0 1 0 1 7
D E R S İ N A D I : Ö Ğ R E T İ M T E K N O L O J İ L E R İ
D E R S İ N Ö Ğ R E T M E N İ : A G A H T U Ğ R U L K O R U C U
P A G E 0 1

2. P A G E 0 2
İÇİNDEKİLER
Tasarım Ögeleri
1.
Çizgi
Şekil
Alan
Boyut
Doku
Renk
Tasarım İlkeleri
2.
Bütünlük
Denge
Vurgu
Hizalama
Yakınlık
Eğitsel Materyallerde Görsel Tasarım
3.
Resim, fotoğraf ve grafik kullanımı
Metin kullanımı
Renk kullanımı
Biçim
Kaynakça
4.

3. P A G E 0 3
Nasıl Öğreniriz?

4. P A G E 0 4
Tasarım Öğeleri
Çizgi
Şekil
Alan
Boyut
Doku
Renk

5. P A G E 0 5
ÇİZGİ
En fazla kullanılan öğedir.
Çizgi, dikkati belirli bir
noktaya çekebildiği gibi
belirli bir yolun izlenmesini
de sağlayabilir.
Çizgiler yön ve hareket
gösterebilirler.
Şekilleri ayırma ve
birleştirme işlevi görürler.

6. ÇİZGİ
P A G E 0 6

7. ÇİZGİ
P A G E 0 7

8. ŞEKİL
Şekil bir yüzey üzerine yaratılan iki boyutlu
biçimlerdir.
Farklı şekiller bir araya gelerek anlamlı bir
bütün oluşturabilirler.
Şekiller kimi zaman herhangi bir cismin sadece
kenar çizgileri ile görüntülenmesinde
kullanılırlar. Bunu siluet olarak ifade etmek de
mümkündür
P A G E 0 8

9. P A G E 0 9
ÇİZGİ

10. P A G E 1 0
ALAN
Görsel materyallerde alan kullanımı materyalin
anlaşılabilir olması açısından büyük önem taşır.
Kapalı (dolu) ya da açık (boş) alanlar olarak
ikiye ayırabileceğimiz alan kullanımına en güzel
örneklerden biri dergi ya da kitap
tasarımlarıdır.
Bu tasarımlarda sayfanın tamamı metin ya da
şekiller ile doldurulmaz. Okuyucunun içeriği
daha rahat takip edebilmesi için boş alanlara
yer verilir

11. ALAN
P A G E 1 1

12. B U T A S A R I M L A R D A
S A Y F A N I N T A M A M I M E T İ N
Y A D A Ş E K İ L L E R İ L E
D O L D U R U L M A Z .
O K U Y U C U N U N İ Ç E R İ Ğ İ D A H A
R A H A T T A K İ P E D E B İ L M E S İ
İ Ç İ N B O Ş A L A N L A R A Y E R
V E R İ L İ R P A G E 1 2

13. P A G E 1 3
BOYUT
Görsel tasarım içerisinde kullanılan
bir cismin boyutu çoğu zaman
yanıltıcı olabilir.
Cisim diğer cisimler ile birlikte
kullanıldığında boyut açısından bir anlam
ifade eder.

14. BOYUT
P A G E 1 4

15. P A G E 1 5
DOKU
Görsellerin çoğu iki boyutludur.
Bu görsellerde doku ve desen kullanarak üçüncü bir boyut
eklemek mümkün olabilir.
Doku, görselin hem daha gerçekçi gözükmesine, hem de
zeminle cisim arasında oluşan farklılık sayesinde daha rahat
algılanmasına yardımcı olur.

16. DOKU
P A G E 1 6

17. P A G E 1 7
RENK
Renk görsel materyallerde önemli bir unsur olmakla
birlikte etkililiği bilinçli kullanılmasına bağlıdır.
Günümüz eğitim teknolojileri kapsamında kullanılan
araç gereçler – özellikle yansıtım (projeksiyon) cihazları
– materyallerdeki renk kullanımını daha da önemli hale
getirmektedir.
Yanlış tema ve renk tercihleri materyalin kullanımını
olumsuz yönde etkilemekte, özellikle okunabilirlik
açısından sorunlara yol açmaktadır.

18. SUNUM KAYGISINI ANLAMA VE
SUNUM KAYGISINI ANLAMA VE
SUNUM KAYGISINI ANLAMA VE
DENETLEME
DENETLEME
DENETLEME
Tamamen doğal bir durumdur.
Tamamen doğal bir durumdur.
Tamamen doğal bir durumdur.
Sunumunuza olumlu bir etkisi olabilir.
Sunumunuza olumlu bir etkisi olabilir.
Sunumunuza olumlu bir etkisi olabilir.
durumu ciddiye almanızı sağlar.
durumu ciddiye almanızı sağlar.
durumu ciddiye almanızı sağlar.
Çok yüksek düzeyde kaygı veya kaygısızlık sizi
Çok yüksek düzeyde kaygı veya kaygısızlık sizi
Çok yüksek düzeyde kaygı veya kaygısızlık sizi
olumsuz etkiler.
olumsuz etkiler.
olumsuz etkiler.
Kaygıyı belirli bir düzeyde tutabilmek
Kaygıyı belirli bir düzeyde tutabilmek
Kaygıyı belirli bir düzeyde tutabilmek
önemlidir.
önemlidir.
önemlidir. P A G E 1 8

19. P A G E 1 9

20. TASARIM İLKELERİ
Bütünlük
Denge
Vurgu
Hizalama
Yakınlık
P A G E 2 0

21. BÜTÜNLÜK
Bütünlük, bir görseli meydana getiren öğelerin bir bütün olarak
görünmesini sağlayan, öğeler arasındaki ilişkidir.
Bütünlüğü oluşturacak olan ilişkinin kurulabilmesi için bir önceki
konuda bahsedilen tasarım öğelerinden (çizgi, şekil, renk, vb.)
faydalanılır.
Materyal içerisinde bütünlüğün sağlanmış olması mesajı anlamayı ve
yorumlamayı kolaylaştırır.
P A G E 2 1

22. P A G E 2 2
BÜTÜNLÜK

23. P A G E 2 3
BÜTÜNLÜK

24. P A G E 2 4
BÜTÜNLÜK
“3x3” kuralı ile elde edilen matrix

25. BÜTÜNLÜK
P A G E 2 5

26. DENGE
P A G E 2 6
Denge öğelerin yatay
ve dikey olarak
materyale eşit olarak
dağıtılması
(yerleştirilmesi)
yoluyla oluşur.

27. P A G E 2 7
DENGE

28. P A G E 2 8
DENGE
İnformal (simetrik olmayan)

29. P A G E 2 9
DENGE
Formal (simetrik olan)

30. VURGU
P A G E 3 0
Materyal’de kullanılan görsellerin belirli bir bölümüne dikkat
çekilmek istenebilir. Öğeyi ilgi merkezi haline getirebilmek için
kullanılan farklı teknikler bulunmaktadır. Bu teknikler bazıları
aşağıda listelenmiştir:
Ok ve benzeri yön gösteren çizgilerin ve şekillerin kullanılması.
Odaklanılacak öğenin farklı şekilde boyutlandırılması.
Farklı renk ve doku kullanımları.

31. VURGU
P A G E 3 1
Vurguda farklı boyut kullanımı

32. VURGU
P A G E 3 2
Vurguda çizgi ve şekil kullanımı

33. VURGU
P A G E 3 3
Vurguda renk kullanımı

34. HİZALAMA
P A G E 3 4
Hizalama, görsel materyallerin daha kolay
algılanmasında, öğeler arasında kurulan
ilişkilerin daha rahat anlaşılmasında önemli
rol oynar. Materyal içinde düzenli bir şekilde
yerleştirilmiş öğeler öğrenmede de kolaylık
sağlar.

35. YAKINLIK
P A G E 3 5
Eğitim materyallerinde belirli bir kavramı ifade
edebilmek, mesajı iletebilmek için birden fazla öğe
kullanılabilir.
Bu öğelerin arasındaki ilişkiyi öğelerin birbirleri
arasındaki uzaklıkları ve yakınlıkları belirler.
Birbirleri ile yakın öğeler ilişkili uzak olan
öğeler ise ilişkisiz olarak anlamlandırılırlar.

36. YAKINLIK
P A G E 3 6

37. YAKINLIK
P A G E 3 7
G Ö R S E L Ö Ğ E L E R D E Y A K I N L I K V E İ N S A N A L G I S I Ü Z E R İ N D E K İ E T K İ S İ

38. EĞİTSEL MATERYALLERDE
GÖRSEL TASARIM
P A G E 3 8

39. RESİM, FOTĞRAF VE GRAFİK KULLANIMI
P A G E 3 9
Bu öğelerin kullanımı ne çok soyut ne de çok gerçekçi
olmalıdır.
Gerçek resimler (fotoğraflar) yerine karikatürler,
çizimler ya da diyagramlar kullanılmalıdır.
Bu şekilde çok fazla ayrıntıya girerek öğrencinin
dikkatinin dağılması ve odaklanılacak ana konudan
uzaklaşması önlenebilir.

40. RESİM, FOTĞRAF VE GRAFİK KULLANIMI
P A G E 4 0
H I Z L A G İ D E N B İ R A R A B A N I N T A S V İ R İ İ Ç İ N Ç İ Z İ M K U L L A N I L M A S I .
A Y N I T A S V İ R İ N G E R Ç E K B İ R Y A R I Ş A R A B A S I G Ö R S E L İ İ L E Y A P I L M A S I ,
Ö Ğ R E N C İ L E R İ N M A R K A , M O D E L , R E N K G İ B İ A Y R I N T I L A R A
O D A K L A N M A S I N A N E D E N O L A B İ L İ R

41. Görselin genelinde aynı tip yazı tipinin
kullanılmasına gayret gösterilmelidir.
Belirli bir noktaya dikkat çekilmesi amacıyla altı
çizili, kalın, renkli ya da italik yazı tipi tercih
edilebilir.
METİN KULLANIMI
P A G E 4 1

42. Sürekli büyük harf ya da yazı tipi efektleri (altı
çizili, italik vb.) kullanılması okunabilirliği
azaltacaktır. Bu tür kullanımdan kaçınılmalıdır.
METİN KULLANIMI
P A G E 4 2

43. METİN KULLANIMI
P A G E 4 3
Sunum için hazırlanan materyallerde en çok karşılaşılan hatalardan
biri örnek de görüldüğü gibi uzun metinlerin art arda kullanılmasıdır.

44. METİN KULLANIMI
P A G E 4 4
Zemin ve metin renginin yanlış kullanımı

45. METİN KULLANIMI
P A G E 4 5
• Dikkat çekilmek istenilen öğelerin renk seçimlerinde parlak ve
canlı renklere ağırlık verilmelidir.
• Bir bütünü oluşturan öğelerin (örneğin bir sunumu oluşturan
yansıların) her birinde aynı temanın (zemin rengi, yazı tipi rengi
vb.) kullanılmasına özen gösterilmelidir.
• Görsellerdeki renk sayısı kısıtlanmalıdır. Renk kullanımında
aşırıya kaçmak, görselin rahat takip edilebilmesini
engelleyebilir.

46. METİN KULLANIMI
P A G E 4 6
Görsel içerisinde aşırı renk kullanımı

47. BİÇİM
P A G E 4 7
Görsel, mümkün olan en sade şekilde hazırlanmaya
çalışılmalıdır. Görsel içinde kullanılan öğelerin dengeli bir
şekilde yerleştirilmesi gerekmektedir.
İnsan gözüne uyum sağlayacak şekilde, özellikle yansıtılan
materyallerde yatay kullanıma dikkat edilmelidir. Görsel,
farklı ışık koşullarında ve değişik uzaklıklardan okunabilir
olmalıdır.

48. BİÇİM
P A G E 4 8

49. Soru 1
P A G E 4 9
Aşağıdakilerden hangisi tasarım ilkelerinden biri değildir?
A)Bütünlük
B)Denge
C)Vurgu
D)Hizalama
E)Uzaklık

50. Soru 2
P A G E 5 0
Aşağıdakilerden hangisi görsel tasarım öğelerinden en
fazla kullanılan öğedir?
A)Çizgi
B)Şekil
C)Alan
D)Boyut
E)Doku

51. Soru 3
P A G E 5 1
Bir görseli meydana getiren öğelerin bir bütün olarak görünmesini
sağlayan, öğeler arasındaki ilişkidir. Cümlede belirtilen tasarım
ilkelerinden hangisine aittir?
A)Denge
B)Vurgu
C)Bütünlük
D)Boyut
E)Renk kullanımı

52. Soru 4
P A G E 5 2
Ok ve benzeri yön gösteren çizgilerin ve şekillerin kullanılması
Odaklanılacak öğenin farklı şekilde boyutlandırılması
Farklı renk ve doku kullanılması
Yukarı da belirtilen teknikler hangi tasarım ilkesine aittir?
A)Bütünlük
B)Vurgu
C)Renk kullanımı
D)Hizalama
E)Yakınlık

53. Soru 5
P A G E 5 3
Yandaki görselde hangi tasarım
ilkesine dikkat çekilmiştir?
A)Doku
B)Renk çemberi
C)Alan
D)Boyut
E)Çizgi

54. KAYNAKÇA
P A G E 5 4
Google. (tarih yok). Eylül 28, 2009 tarihinde Google Maps: http://maps.google.com adresinden
alındı
Güven, M. (2008). Öğretim Materyali Tasarım Süreci. K. Selvi içinde, Öğretim Teknolojileri ve
Materyal Tasarımı (s. 165-213). Ankara: Anı Yayıncılık.
Madran, R. O. (tarih yok). Eylül 18, 2009 tarihinde Sanal Kampüs:
http://www.sanalkampus.web.tr adresinden alındı
Madran, R. O. (tarih yok). Temel İlk Yardım Bilgileri Eğitimi. Ekim 1, 2009 tarihinde Orçun
Madran'ın Kişisel Web Sitesi:
http://www.baskent.edu.tr/~omadran/projeler/icerikoynatici/egitim.html adresinden alındı
Seferoğlu, S. (2007). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Yalın, H. İ. (2006). Öğretim Teknoloileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
https://duygusgrafitizm.blogspot.com/2013/03/temel-tasarim-ilkeleri-denge-bir.html
https://www.designgost.com/makale/tasarimda-denge-balans-tasarim-ilkeleri