SlideShare a Scribd company logo
1 of 31
Download to read offline
DNV GL © 2018 SAFER, SMARTER, GREENERDNV GL © 2018
FV Proje Kurulumlarına Yönelik Teknik Risk ve
Kredilendirilebilirlik Değerlendirme Yöntemleri
Jackson Moore (Head of Section - Solar, Asia Pacific)
Cigdem AKTAR (Solar Engineer- DNV GL Turkey)
ENERGY - RENEWABLES ADVISORY
15 Jul 2015
1
PUBLIC
DNV GL © 2018
FV Sistemlere Yönelik Teknik Riskler
2
DNV GL © 2018
Proje Yaşam Döngüsü – Proje Geliştirme Aşamasında
Performansın Garanti Altına Alınması
3
Fizibilite
Fizibilite Çalışmaları
Saha Değerlendirmesi
ÇED
Planlama
Market Çalışması
Proje Geliştirme
Kaynak Değerlendirmesi
Saha Koşulları
Teknoloji Seçimi
Saha Yerleşimi
Enerji Üretim Değerlendirmesi
Şebeke Bağlantısı
ÇED
Jeoteknik ve Hidroloji
BoP Tasarımı
Sözleşme & Şartnameler
İnşaat Öncesi Dönem
Jeoteknik Destek
Teknoloji Değerlendirmesi
EPC İhalesi & Teklif Değerlendirmesi
BoP Tasarım & Inceleme
(Final) Enerji Üretim
Değerlendirmesi
Proje Teknik Durum
Değerlendirmesi(TDD)
İnşaat Dönemi
İşveren Mühendisliği (OE)
Bankalara Mühendislik Hizmeti
Teknik Destek
Devreye Alma/Testler
Garanti + O&M
EoW Denetimleri
Tahmin Hizmetleri
Bakım Onarım Stratejisi
Operasyon Izleme
Durum Tespiti (Satış vb.)
Optimizasyon
Yenileme &Devreden Çıkarma
1-3 ay
Devam Kararı
1-3 yıl
Planlama Onayı
Şebeke Bağlantısı
PPA
6-12 ay
Sözleşmelerin
İmzalanması
Finansal Kapanış
12-18 ay
Pratik Tamamlanma
Devralma İşlemleri
2, 5, 10, 20+ yıl
DNV GL © 2018
2. Düşük FV modül performansı: Modül etiket güç değerinin gerçek güç üretim
değerinin üzerinde olması görece en sık karşılaşılan kusurlardan birisidir.
3. Saha izleme/ kontrol: Sistem performansının sürekli olarak izlenebilmesi için
gerekli olan görüntüleme altyapısı eksikliği ve/ veya kalitesizliği de
kurulumlarda en sık karşılaşılan kusurlardan birisidir.
4. Panel verim kaybı: Üretim hataları, hücre kırılmaları, Bypass Diyot arızaları
kaynaklı panel verim kaybı artışı.
5. Konnektör kopması: Kurulum aşamasında kalitesiz konnektör kullanımı veya
yanlış işçilik kaynaklı konnektör kopması kaynaklı dizi/ seri yapısında
bozulmalar.
6. Kusurlu hücre yapısına sahip modül kurulumu: Üretim, nakliye ve kurulum
aşamasında hücre yapısı zarar görmüş modüllerin kurulumları,
7. Fotovoltaik Modüllerinin PID (Potansiyel Indüklenmiş Bozulma) kaynaklı
kayıpların göz önünde bulundurulmaması.
8. Uygunsuz yapısal tasarım: Standartlara uymayan yapısal tasarım sonucu
oluşacak arızalar.
9. Bulutlanma kaynaklı kayıplar: Kompleks arazilerde gölgelenme sebebiyle
yaşanan üretim kayıpları.
10. Hatalı Topraklama: Fotovoltaik panellerin uygun topraklanmaması.
FV Sistem Kurulumlarında Karşılaşılan Tipik Kusur ve Eksiklikler
#1: Yetersiz modelleme; sistem performansının yanlış
değerlendirilmesine sebep olacaktır.
4
DNV GL © 2018
Risklere Yönelik DNV GL Tavsiyeleri:
5
DNV GL © 2018
• Banka proje değerlendirme raporları için uydu verisi ve
ölçüm istasyon verilerinin kullanılması bir gerekliliktir.
• EPC firmaları, genel olarak P50 seviyesi altı üretim
değerlerini garanti ederler.
• Enerji modelleri, final saha kurulum koşulları göz
önünde bulundurularak güncellenmeli,
• Santral devreye alınması sonrasında ölçüm
istasyonlarına yetersiz bakım uygulanmaktadır.
Risk – Güneş Kaynağı ve Enerji Değerlendirilmesi
Sonuç olarak, Müşteri tarafından güneş
santralinin performans
değerlendirilmesi talep edildiğinde,
koşullar genellikle enerji modelinin en
baştan geliştirilmesini gerektirmektedir.
6
DNV GL © 2018
Veri Kaynakları &
Belirsizlik
•Veritabanı (Ölçülen
veya türetilen),
•Uydu verisi (uzun
dönem korelasyon),
•Proje lokasyonuna yakın
sahada ölçüm
istasyonundan elde
edilen veriler,
•Saha ölçüm verileri
Belirsizlik Kaynakları
•Saha konumuna bağlı
belirsizlikler,
•Global Yatay Radyasyon
(GHI) yıllık değişimleri,
•Işıma verileri (ölçüm
için kullanılan ekipman
kalitesine göre
değişkenlik
göstermektedir),
•Korelasyon belirsizliği,
•Gelecekteki
değişkenlikler.
Risk – Güneş Veri Kaynakları ve Enerji Değerlendirilmesi
0
0.0001
0.0002
0.0003
0.0004
0.0005
0.0006
0.0007
0.0008
0.0009
ProbabilityDensity
P10P50P90
Gölge etkisindeki
sensörden alınan
QA/QC verileri
7
DNV GL © 2018
▪ Risklerin minimize edilmesi:
– Proje sahası yakınında ölçüm
istasyonu bulunmuyor ise, saha
güneşlenme verileri için kurulum
yapılması.
– Ölçüm verilerinin sağlıklı kayıt altına
alınabilmesi için, yedek piranometre
(secondary standard) kurulumu,
– Ölçüm süresince sensörler düzenli
olarak temizlenmelidir.
– Ölçümlerin gölgelenmelerden
etkilenmemesi
– Ölçüm verilerinin haftalık olarak kalite
kontrolü yapılmalıdır.
DNV GL Tavsiyeleri – Güneş Veri Kaynakları ve Enerji
Değerlendirilmesi
8
DNV GL © 2018
Risk – Ekipman Hataları
JBox Ark oluşumu Lehimli Ek Bozunumu Lehimli Ek Bozunumu
Enkapsülan Bozunumu Arka Levha’da Sararma Hava Kabarcıkları
KALİTE KONTROL
MALZEME
KALİTE KONTROL
MALZEMEMALZEME
TASARIM HATASI
9
DNV GL © 2018
Risk – Ekipman Hataları
Lehimlenmemiş Eklem
▪ DNV GL test laboratuarları, düzinelerce üreticinin
yüzlerce modüllerini test etmiştir;
▪ Arızaların ve kalite problemlerinin belirlenmesi için
hızlandırılmış stres testlerinin yapılması,
▪ Güvenlik/Performans standartları ürün kalitesini
yönelik bilgi vermemektedir.
– Bahse konu standartlar için örnekleme yapılmaktadır ve bu
örneklerin sayısı azdır.
▪ Hızlandırılmış testi saha arıza oranları ile
özdeşleştirmek zor olmaktadır.
▪ Örnek olarak:
– “Tier 1” tedarikçisinin rutin bir ziyareti sırasında tespit
edilen lehim bağlantılarındaki hatalar
– Lehim eklemi bozulan ürün, henüz 10 yıllık bile değildir.
– Bu ürün UL/IEC sertifikalı bir üründür ancak ürün kalitesi
yeterli bir şekilde kontrol edilmemiştir.
10
DNV GL © 2018
Risk – Ekipman Hataları
11
Damp Heat Stress Testing
Thermal Cycle Stress Testing
DNV GL © 2018
Risk – Modül Hata Çizelgesi
▪ Review of Failures of Photovoltaic Modules, IEA PVPS 2014
12
DNV GL © 2018
Risk – Ekipman Hataları veya Panel Degredasyonu?
0
50
100
150
200
250
Dr. Jordan, EUPVSEC, 9/2012
-0.2
0.2
0.6
1.0
1.4
1.8
2.2
2.6
Degradation Rate [% / year]
#ofProjects(2,128Total)
3.0
3.4
3.8
National Renewable Energy Lab (NREL)
Median (P50) 0.5% / year
Average 0.8% / year
P90 1.3 % / year
NREL data shows large spread
Grafikte görülen düşük
değerdeki bozulma oranları
panelin degredasyonundan
çok tespit edilemeyen
hataları temsil etmektedir.
13
DNV GL © 2018
DNV GL Tavsiyeleri – Ekipman Hataları
▪ Kalite kontrol testi alternatifi olmayan ve mutlaka yaptırılması
önerilen bir testtir.
▪ DNV GL tarafından satın alınan Fotovoltaik Panel Laboratuarı
(PV Evolution Labs), Fotovoltaik modüllerin evrimsel
süreçlerini izleyip ve gerekli testleri yapıp güvenilirlik puanı
vermektedir.
▪ Proje geliştiren ve kredi veren firmalar ücretsiz olarak DNV GL
ürün kalitesi değerlendirme programından (PQP – Product
Qualification Program) panellerin test raporlarına erişebilirler.
▪ En iyi risk minimize etme yöntemleri:
– Bağımsız firmalar tarafından gerçekleştirilen hızlandırılmış
ömür/stres testi,
– Saha ve garanti beyan geçmişlerinin incelenmesi,
– Üretim denetlemesi ( fabrika ve saha denetlemeleri)
– Ürün güvenilirlik test programının sonuçlarını güncel olarak takip
etmek,
– Detaylı bir garanti sözleşmesinin oluşturulması.
14
https://www.dnvgl.com/publications/pv-
module-reliability-scorecard-2017-93448
DNV GL © 2018
DNV GL Tavsiyeleri – Ürün Derecelendirme ve Onaylama
1. Ürün Derecelendirme Programı:
– Ödemeler üreticiler tarafından yapılır.
– Pazar paydaşları, katılım mektubu imzalayarak verilere ve/ veya raporlara ücretsiz olarak
erişebilirler.
2. İstatistiksel Toplu Test: İstatistiksel test, her proje için hataların belirlenmesi ve
ödemelerinizin karşılığının alındığını doğrulamak amacıyla yapılır.
FV Paneller FV İnvertörleri Çatı Tipi Kurulum
• Her ürün tipi için test,
• Uzatılmış güvenilirlik testi
• Performans Testi
o PAN Dosyaları
o IAM katsayıları
o LID
o NOCT
• Güvenilebilirlik Testleri
• Geçiş Tepkisi
• Düşük Işıkta Performans
Yeterliliği
• Verimlilik
• Zemin hataları
• Mikro, dizi ve şebeke
ölçeğinde
• AFCI devre kesici bozulması
• Kurulum Süresi
o Mühendisin her modül
için harcadığı zaman
• Yükleyicinin notları
15
DNV GL © 2018
Risk – Uygun Olmayan Konstriksüyon Tasarımları
▪ Yalnızca statik yükleri dikkate alan rüzgar yük analizleri
genellikle güneş projeleri için yetersiz kalmaktadır.
▪ Dinamik etkiler ve girdaplar sonucu paneller
beklenenden daha fazla rüzgar yüklenmesine maruz
kalabilmektedir.
▪ Güneş bazlı standartların çok azının FV montaj aşaması
ile bağlantılı olması da büyük bir risk teşkil etmektedir.
▪ Uygun olmayan rüzgar yük hesaplamalarının, saatte
100-110 km rüzgar şiddeti koşullarında santralde
bozulmalara sebep olduğunu gözlemlemiş bulunuyoruz.
– Bu aşamadaki risk, tasarımın yetersiz olduğunun
kanıtlanabilmesi durumunda dahi sigortanın oluşan
zararı karşılamayabileceğidir.
17
DNV GL © 2018
Risk – Standartlara Uygun Olmayan Konstriksüyon Tasarımları
18
▪ Jeoteknik çalışmalar, FV konstriksüyonların temel
koşullarını tam olarak yansıtmayabilir, örneğin
santrallerde yaşanan korozivite/aşınma problemi.
▪ Toprak sıkışmasının yeterli derecede sağlanıyor
olduğundan emin olmak için yapılan inşaat
hazırlıkları Kalite Güvencesi (QA) için zor bir
aşamadır.
▪ Hidroloji ve yaşanabilecek olası bir erozyonun
negatif etkileri çoğu zaman göz ardı edilmektedir.
▪ Konstriksüyon yapılardaki yetersizlikler, yapısal
hesaplamaların detaylı incelemesi ve görsel
denetlemesi yapılmadığı durumlarda garanti
kapsamı için kanıt olarak gösterilemeyebilirler.
DNV GL © 2018
DNV GL Tavsiyeleri – Standartlara Uygun Olmayan Konstriksüyon
Tasarımları
▪ İnşaat Öncesi Aşama
– Saha yatay ve dikey direnç seviyesinin belirlenmesi için temel testlerinin yapılması gerekmektedir.
▪ EPC Anlaşması
– Güneş takibi yapan sistemlerin tedarikçileri tasarım parametrelerinin ve konstirüksiyon katsayılarının belirlenebilmesi
için gerekli olan standartlara uygun rüzgar tüneli testi raporlarına sahip olmalıdırlar.
– Rüzgarın dinamik etkilerini dikkate alan bağımsız 3. şahıs firmaları tarafından konstrüksiyon yapısal yeterlilik analizi
yapılmalıdır. Bu yeterlilik analizi, FV santral geometri ve lokasyonu için geçerli olabilecek tüm doğal frekanslar için (4
Hz’den büyük değerler) önerilmektedir. Sönümleme oranı 1-2%’den daha yüksekse daha düşük doğal frekanslar kabul
edilebilir.
– EPC firması, sonuçların güvenilirliliğinden emin olduklarını göstermek için sahadaki jeoteknik çalışmalardan sorumlu
olmalıdır.
– EPC firması, sel suyu derinliği ve sahanın erozyon potansiyeli hakkında spesifik tavsiyeleri içeren kapsamlı bir direnaj
analizi yerine getirmelidirler.
▪ İnşaat Aşaması
– Jeoteknik danışmanları inşaat çalışmalarını ve saha hazırlıklarını düzenli olarak denetlemelidir.
– Proje sahibi firma tarafından temsilciler kurulum çalışmalarının kalite güvencesinin sağlanması için sahada
bulunmalıdırlar.
– Çelik konstrüksiyonların hepsi, galvaniz ve epoksi kaplamalarının hasarı durumunda tamir edilmeleri için kontrol
edilmelidir.
▪ İnşaat Sonrası Aşama
– Yıllık denetlemelere ve garanti süresi bitimi denetiminine temeller etrafına hafriyat çalışmaları mutlaka dahil edilmelidir.
19
DNV GL © 2018
Risk – Kusurlu Devreye Alma
▪ Kapsamlı ve detaylı denetimler, devreye alma ve test işlemleri, işçilik ve ekipman kaynaklı
problemlerin belirlenmesinde faydalı olacaktır,
▪ Projedeki problemlerin ticari faaliyetler öncesinde belirlenmesi hayal kırıklıklarının önlenmesi
açısından çok faydalı olacaktır.
▪ Standartlara mutlaka uyulması ve bu standartların baz alınması gerekmektedir.
▪ Yaygın hatalar:
– Enerji üretimi projelerine uygun prosedürleri takip etmek yerine ticari çatı üstü prosedürleri
ve yöntemleri izlemek.
– Bütün dizilerin test edilmemesi.
– Düşük performans seviyelerini teşhis etmek için IV-eğrisi testini ve termografiyi
kullanmamak.
– Tüm iletkenlerde yalıtım direnci testinin yapılmaması.
– Toprak sıkıştırma ve beton temel testlerinin eksik kayıtlanması.
– Termografik incelemelerin yapılmaması.
– Öngörülen performans oranına (PR) direkt olarak güvenmek ve onu baz almak.
– Devreye alma sürecinde acele davranıp tamamlanmamış bazı süreçleri operasyonel sürece
ertelemek
20
Evet! Bütün dizilerin test
edilmesi
PR > 10%
belirsizlik.
Yeterince iyi mi?
DNV GL © 2018
Risk – Kusurlu Devreye Alma
21
Termal Kamera ile
belirlenen Hot Spot
Izolasyon Direnci – Topraklama
Hatası
0
0.003
0.006
0.009
0.012
0.015
02/07/2012 16/07/2012 30/07/2012 13/08/2012 27/08/2012 10/09/2012
Dailymodulecurrent/DailyIrradiance(A/(W(m2))
Date
String1
String2
String3
String4
String5
String6
Dailymodulecurrent/
DailyIrradiance[A/(Wh/m2)]
String Test Sonuçları
DNV GL © 2018
DNV GL Tavsiyeleri – Kusurlu Devreye Alma
▪ Kullanılması ve Uyulması Gereken Standartlar:
– IEC 62446 – Şebekeye Bağlı Fotovoltaik Sistemler – Sistem dökümantasyonu, devreye
alma testleri ve denetleme için minimum gereklilikler.
– IEC 60891 – Fotovoltaik Cihazlar – Ölçülen I-V özellikleri için sıcaklık ve radyasyon
düzeltmelerinin prosedürleri.
– IEC 60904 – Fotovoltaik Cihazlar –Fotovoltaik akım-voltaj özelliklerinin ölçülüp belirlenmesi.
– ASTM E2848 – Konsantre edilmemiş Fotovoltaik sistem performansını raporlamak için
standart test yöntemi.
– ANSI/NETA ATS – Kabul edilebilirlik testi özellikleri için belirlenmiş standart
▪ Her bir dizi’nin ve her iletkenin kesinlikle test edilmesi gerekmektedir.
▪ Bu standartları ve testleri yıllar içinde tekrar tekrar uygulamak gerekir.
22
Evet! Tüm iletkenlerde buna iletken
kablolar da dahil olmak üzere (tercihen
devrede olan modüller için) yalıtım direnci
testini gerçekleştirmelisiniz!!
DNV GL © 2018
Riskler ve DNV GL Tavsiyeleri – Performans Oranı (PR)
▪ PVsyst enerji model belirsizliği kısa periyodlar için bakıldığında gözlemden 10% daha fazla
olabilmektedir
▪ Performans oranı hesaplaması kolay olsa da sıcaklık ve yakın engellerden oluşabilecek
gölgeleme (near shading) etkilerinden kaynaklanabilecek farklılıkları göz ardı eder.
▪ Performans oranları, uygun bir şekilde kullanıldığı taktirde yararlı bir ölçüm türü haline
gelebilir.
– En uygun kullanım şekli ise bir sistemin farklı yıllardaki aynı dönemlere air performansının
karşılaştırılmasıdır (Örnek: Haziran 2013 ile Haziran 2014 karşılaştırılması).
▪ Ayrıca, kısa süreli periyotlarda (gün/hafta
bazında) yapılması önerilenler:
– Sıcaklık düzeltmesi uygulanmış bir PR
analizinin kullanılması
– Regresyon tabanlı bir testin kullanılması
(Örnek: ASTM E2848 veya benzeri)
▪ Daha uzun periyodlar için (>= 1 yıl),
gözlenmiş üretim ile beklenen üretimin
karşılaştırılması için PVsyst kullanımı (yerinde
ölçülmüş hava koşullarnı kullanarak)
23
DNV GL © 2018
Riskler ve DNV GL Tavsiyeleri – Performans Oranı
▪ İyi bir performans oranı (PR) analizi aşağıda verilen hususlar göz önünde
bulundurulduğunda faydalı olacaktır;
– Sıcaklık değerleri düzeltilmişse,
– Karşılaştırılabilir hava dönemlerine göre değerlendirmeler yapılmışsa,
– Belirsizliği düşürmek için istatistiksel metodlar kullanıldıysa, ve
– Yüksek kaliteli piranometreler (secondary standart) kullanıldıysa.
24
DNV GL © 2018
▪ Örnek dizi (string) analizi:
- Akım ölçüm cihazlarında lineerliğin en
yüksek olduğundan emin olunan saatler
seçilmelidir.
- Combiner seviyesindeki grup akımının
ortalaması hesaplanmalıdır.
- Düşük performanslı olanları dahil etmeyip
tekrar ortalama hesabı yapılmalıdır.
- Bir dizi radyasyon seviyesi üzerinde
tutarsızlığı saptamak adına lineer
regrasyon kullanılmalıdır.
- Geçti/Kaldı eşikleri ve istatistiksel varyansa
dayalı araştırmanın önceliği belirlenmelidir.
Riskler ve DNV GL Tavsiyeleri – Performans Oranı
▪ Basit Performans Oranı (PR) limitleri
düşünülerek oluşturulan alarmlar genel
olarak aşağıdaki hususlardan çalışmazlar.
– Belirlenen limit değerlerinin düşük
tutulmasından, veya;
– Sorunlu devre dışı kalmaya sebep
olacağından.
▪ O&M sağlayıcıları daha akıllı algoritmalar
kullanıyorlar, ve bu sayede performans
garantilerini geliştiriyorlar.
Verileri değerlendirmek için
istatistiksel yöntemler kullanın
25
DNV GL © 2018
Riskler – Potansiyel Indüklenmiş Bozulma (PID)
▪ PID, panel hücreleri ve topraklanmış panel çerçevesi arasında
yeteri kadar yüksek voltaj olduğunda camdaki sodyum iyonu
taşınmasından dolayı oluşur.
▪ PID, yeni sistem tasarımlarında büyük ölçüde engellenebilir yada
oluşumu kolayca azaltılabilir.
▪ Özellikle “yüzen (floating)” (transformatörsüz invertör
konfigürasyonları) veya bi-polar sistemleri etkiler.
▪ Ilk PID raporları 2007 yılı civarında başladı ve 2010 yılından beri
çoğu panel üreticisi müşterilerine bu konuyla ilgili yol
göstermektedir.
▪ Ama, hala PID’nin gözlendiği ve/veya bozulmayı azaltıcı yeterince
çalışmanın yapıldığı projeler ile karşılaşmaktayız.
▪ “PID resistance” birçok tedarikçi tarafından iddia edilse de
piyasada sağlanması zor bazı standartlar bulunmaktadır (bazıları
ise %10 bozulmayı kabul etmektedir).
26
DNV GL © 2018
DNV GL Tavsiyeleri – Potansiyel Indüklenmiş Bozulma (PID)
▪ Tipik cSi modülleri için negatif topraklanmış bir sistem kullanmaya özen gösterilmeli.
▪ Bazı invertör tedarikçileri, string voltajını PID'den kaçınacak şekilde yöneten bir yöntem
kullanırlar; diğer invertör tedarikçileri “şarj dengeleyeci” seçenekleri sunmaktadır.
▪ Farklı seviyelerde PID direnci testine sahip modüller isteyin (anti-reflektif kaplamalar ve
yüksek dirençli kapsülleyiciler kullanılarak geliştirilmiş tasarımlar PID direnci göstermiştir,
bu konuda testler devam etmektedir.)
▪ PID’ye dayandırılacak performans düşüklüğünün tespit edilmesi zordur;
– Düşük performans kirlenme/tozlanma ile maskelenebilir.
– İlk belirtiler genellikle düşük Voc’dir, ancak modül seviyesinde test edilmelidir.
– Eğer Voc yalnızca dizginin bir ucunda düşük ise bu büyük ihtimalle PID durumudur.
– Modül seviyesi IV eğrileri azaltılmış doldurma faktörünü (fill factor) göstermektedir.
– Elektrolumine görüntüleme yöntemi daha fazla kanıt sağlayabilir (ancak sahada
uygulanması pratik değildir.).
27
DNV GL © 2018
Özet
28
DNV GL © 2018
Gelecek Projeler için DNV GL Tavsiyeleri
▪ İnşaat Öncesi;
– Bağımsız labarotuarlar tarafından hızlandırılmış testlere tabi tutulan ürünler seçilmelidir.
– Garanti sözleşmelerinde kurulum yapacak firmayı koruyacak güçlü ifadeler yer
almalıdır– Güneş enerjisi marketi rekabetçi bir pazardır.
– Tasarım gereksinimlerinin bir parçası olarak, bağımsız firmalar tarafından yapılan
yapısal analizlerin ve rüzgar tüneli testlerinin şart koşulması.
– Tasarıma uygun PID minimizasyonu dahil edilmelidir.
– Gerekli görüldüğü taktirde, bir şebeke kesintisi çalışması yapılmalıdır.
▪ İnşaat Aşamasında;
– Jeoteknik mühendis inşaat işlerini ve saha hazırlıklarını denetlemelidir.
– Proje sahibi, sahada yeterli sayıda QA temsilcisine sahip olmalıdır.
– Kapsamlı devreye alma ve geçme/kalma kriterleri uygulanmalıdır (her bir
dizi/kondüktör test edilmelidir).
– Kabul testi, PR’dan daha iyi ölçümlere dayanmalıdır.
29
DNV GL © 2018
Mevcut Projeler için DNV GL Tavsiyeleri
▪ Bu hafta:
– Enerji modelinizin uygun uygulama koşullarını temel aldığını doğrulayınız.
– Piranometrelerinizin secondary standart veya eşdeğer kalitede olup olmadığını ve
düzenli olarak temizlendiğini doğrulayınız.
▪ Gelecek Ay:
– Proje performansının kapsamlı bir analitik incelemesini yapınız (beklenen performansı
onaylamak için lineer regresyon veya diğer istatistiksel yöntemleri kullanarak)
– Bu incelemeler aylık olarak veya 3 ayda bir gözden geçirilmelidir.
– Eğer projeniz PID (örneğin yüzer (floating) konfigürasyon) için risk altındaysa, bozulma
gerçekleşmeden önce (ve hala geri çevrilebilirken) şimdi araştırınız.
▪ Bir sonraki yıllık/yarı yıllık O&M denetiminde:
– Aşınma/Korozyon için dikkatli ve detaylı inceleme yapılmalıdır.
– Durumlarını değerlendirmek üzere temeller etrafında kazıları gerçekleştiriniz.
– Çok yıllı “yeniden devreye sokma” sürecini, henüz mevcut değilse, projenize dahil
ediniz.
30
DNV GL © 2018
SAFER, SMARTER, GREENER
www.dnvgl.com
Teşekkürler
31
Jackson Moore (Head of Section – Solar, Asia Pacific)
Jackson.moore@dnvgl.com
Cigdem AKTAR (Solar Engineer– DNV GL Turkey)
Cigdem.Aktar@dnvgl.com
DNV GL © 2018
Recommended Reading – Structural Analysis
▪ Wind tunnel testing of PV systems: Kopp, G., Maffei, J., Tilley, C., SunLink website “Rooftop Solar Arrays and
Wind Loading A Primer on Using Wind Tunnel Testing as a Basis for Code Compliant Design per ASCE 7,”
http://www.sunlink.com/uploadedFiles/Sunlink/Content/Files/WindPrimer_07-2011.pdf
▪ Low-profile roof mounted PV arrays (flat roofs): “Wind Loads on Low Profile Solar Photovoltaic Systems on
Flat Roofs,” Structural Engineers Association of California (SEAOC) PV2,
http://www.documents.dgs.ca.gov/dsa/dsaab/csc04-12-12_agenda-Item-5B_SEAOC-WindLoad.pdf
▪ High-profile roof mounted PV arrays (flat roofs): O’Brien, C. Banks, D. - Solar Pro, July 2012 “Wind Load
Analysis for Commercial Roof-Mounted Arrays,” http://solarprofessional.com/articles/design-
installation/wind-load-analysis-for-commercial-roof-mounted-arrays;
▪ High-profile or flush mount roof mounted PV arrays (flat and sloped roofs): Banks, D. – CPP Website, “How to
Calculate Wind Loads on Roof Mounted Solar Panels in the US,” ivy.cppwind.com/wp-
content/uploads/2014/03/HowToCalculateWindLoads.pdf
▪ Ground-mounted systems: Banks, D. ASES 2012, “How Wind Loads Will Impact the Solar Industry”
https://ases.conference-services.net/resources/252/2859/pdf/SOLAR2012_0419_full paper.pdf`
32

More Related Content

Similar to Fotovoltaik Sistemlerde Karşılaşılan Risklere Yönelik Öneriler

Enerji24 Sunum
Enerji24  SunumEnerji24  Sunum
Enerji24 SunumENERJİ 24
 
Digigram aqord link tr
Digigram aqord link trDigigram aqord link tr
Digigram aqord link trRadikal Ltd.
 
Performansa dayalı lojistik
Performansa dayalı lojistik Performansa dayalı lojistik
Performansa dayalı lojistik Hüseyin ŞEN
 
(SITECH) Trimble Machine Control System & ROI
(SITECH) Trimble Machine Control System & ROI(SITECH) Trimble Machine Control System & ROI
(SITECH) Trimble Machine Control System & ROIArmaanKARAKA
 
Yazılım Mimarileri - Yazılım Geliştirme Modelleri
Yazılım Mimarileri - Yazılım Geliştirme ModelleriYazılım Mimarileri - Yazılım Geliştirme Modelleri
Yazılım Mimarileri - Yazılım Geliştirme ModelleriKubra Kose
 
Teydeb1511 aralik2015
Teydeb1511 aralik2015Teydeb1511 aralik2015
Teydeb1511 aralik2015SERDAR DURGUN
 
Lean implementation in my factory
Lean implementation in my factoryLean implementation in my factory
Lean implementation in my factoryHasan Umit KILIC
 
546634482-Vda-6-3-Proses-Denetimi.pdf
546634482-Vda-6-3-Proses-Denetimi.pdf546634482-Vda-6-3-Proses-Denetimi.pdf
546634482-Vda-6-3-Proses-Denetimi.pdfCihanYasar
 
YIVA Engineering Turkish
YIVA Engineering TurkishYIVA Engineering Turkish
YIVA Engineering TurkishSavas Sahingoz
 
SDLC - Software Development Life Cycle
SDLC - Software Development Life CycleSDLC - Software Development Life Cycle
SDLC - Software Development Life CycleDilaver Demirel
 
Itps vm kapasite durum analizleri 2015 slideshare
Itps vm kapasite durum analizleri 2015 slideshareItps vm kapasite durum analizleri 2015 slideshare
Itps vm kapasite durum analizleri 2015 slideshareSenol Gurvit
 
Varlık Bakım Yönetimi_SUNUM_12.12.2023.pptx
Varlık Bakım Yönetimi_SUNUM_12.12.2023.pptxVarlık Bakım Yönetimi_SUNUM_12.12.2023.pptx
Varlık Bakım Yönetimi_SUNUM_12.12.2023.pptxsahinsinan0312
 
Train and cert long(türkçe)
Train and cert long(türkçe)Train and cert long(türkçe)
Train and cert long(türkçe)Seda Omercikoglu
 
2018 Q1 Performans
2018 Q1 Performans2018 Q1 Performans
2018 Q1 PerformansSaid Seymen
 
WF_DENETİM VE ARIZA TEŞHİS FAALİYETLERİ
WF_DENETİM VE ARIZA TEŞHİS FAALİYETLERİWF_DENETİM VE ARIZA TEŞHİS FAALİYETLERİ
WF_DENETİM VE ARIZA TEŞHİS FAALİYETLERİSedef Budak
 
Ev Tipi Araç Şarj İstasyonları ve Hibrit Depolama Sistemleri
Ev Tipi Araç Şarj İstasyonları ve Hibrit Depolama SistemleriEv Tipi Araç Şarj İstasyonları ve Hibrit Depolama Sistemleri
Ev Tipi Araç Şarj İstasyonları ve Hibrit Depolama SistemleriPOWER ELEKTRONİK
 
Altivar process yeni nesil sürücü sistemleri
Altivar process yeni nesil sürücü sistemleriAltivar process yeni nesil sürücü sistemleri
Altivar process yeni nesil sürücü sistemleriRamazan Tunçer
 

Similar to Fotovoltaik Sistemlerde Karşılaşılan Risklere Yönelik Öneriler (20)

Enerji24 Sunum
Enerji24  SunumEnerji24  Sunum
Enerji24 Sunum
 
Digigram aqord link tr
Digigram aqord link trDigigram aqord link tr
Digigram aqord link tr
 
Performansa dayalı lojistik
Performansa dayalı lojistik Performansa dayalı lojistik
Performansa dayalı lojistik
 
(SITECH) Trimble Machine Control System & ROI
(SITECH) Trimble Machine Control System & ROI(SITECH) Trimble Machine Control System & ROI
(SITECH) Trimble Machine Control System & ROI
 
Yazılım Mimarileri - Yazılım Geliştirme Modelleri
Yazılım Mimarileri - Yazılım Geliştirme ModelleriYazılım Mimarileri - Yazılım Geliştirme Modelleri
Yazılım Mimarileri - Yazılım Geliştirme Modelleri
 
Dimon2014
Dimon2014Dimon2014
Dimon2014
 
Teydeb1511 aralik2015
Teydeb1511 aralik2015Teydeb1511 aralik2015
Teydeb1511 aralik2015
 
Lean implementation in my factory
Lean implementation in my factoryLean implementation in my factory
Lean implementation in my factory
 
546634482-Vda-6-3-Proses-Denetimi.pdf
546634482-Vda-6-3-Proses-Denetimi.pdf546634482-Vda-6-3-Proses-Denetimi.pdf
546634482-Vda-6-3-Proses-Denetimi.pdf
 
YIVA Engineering Turkish
YIVA Engineering TurkishYIVA Engineering Turkish
YIVA Engineering Turkish
 
SDLC - Software Development Life Cycle
SDLC - Software Development Life CycleSDLC - Software Development Life Cycle
SDLC - Software Development Life Cycle
 
Vestel ile LED Üretim Teknolojileri ve Uygulamaları semineri
Vestel ile LED Üretim Teknolojileri ve Uygulamaları semineriVestel ile LED Üretim Teknolojileri ve Uygulamaları semineri
Vestel ile LED Üretim Teknolojileri ve Uygulamaları semineri
 
Itps vm kapasite durum analizleri 2015 slideshare
Itps vm kapasite durum analizleri 2015 slideshareItps vm kapasite durum analizleri 2015 slideshare
Itps vm kapasite durum analizleri 2015 slideshare
 
Varlık Bakım Yönetimi_SUNUM_12.12.2023.pptx
Varlık Bakım Yönetimi_SUNUM_12.12.2023.pptxVarlık Bakım Yönetimi_SUNUM_12.12.2023.pptx
Varlık Bakım Yönetimi_SUNUM_12.12.2023.pptx
 
Train and cert long(türkçe)
Train and cert long(türkçe)Train and cert long(türkçe)
Train and cert long(türkçe)
 
2018 q1 performans
2018 q1 performans2018 q1 performans
2018 q1 performans
 
2018 Q1 Performans
2018 Q1 Performans2018 Q1 Performans
2018 Q1 Performans
 
WF_DENETİM VE ARIZA TEŞHİS FAALİYETLERİ
WF_DENETİM VE ARIZA TEŞHİS FAALİYETLERİWF_DENETİM VE ARIZA TEŞHİS FAALİYETLERİ
WF_DENETİM VE ARIZA TEŞHİS FAALİYETLERİ
 
Ev Tipi Araç Şarj İstasyonları ve Hibrit Depolama Sistemleri
Ev Tipi Araç Şarj İstasyonları ve Hibrit Depolama SistemleriEv Tipi Araç Şarj İstasyonları ve Hibrit Depolama Sistemleri
Ev Tipi Araç Şarj İstasyonları ve Hibrit Depolama Sistemleri
 
Altivar process yeni nesil sürücü sistemleri
Altivar process yeni nesil sürücü sistemleriAltivar process yeni nesil sürücü sistemleri
Altivar process yeni nesil sürücü sistemleri
 

Fotovoltaik Sistemlerde Karşılaşılan Risklere Yönelik Öneriler

  • 1. DNV GL © 2018 SAFER, SMARTER, GREENERDNV GL © 2018 FV Proje Kurulumlarına Yönelik Teknik Risk ve Kredilendirilebilirlik Değerlendirme Yöntemleri Jackson Moore (Head of Section - Solar, Asia Pacific) Cigdem AKTAR (Solar Engineer- DNV GL Turkey) ENERGY - RENEWABLES ADVISORY 15 Jul 2015 1 PUBLIC
  • 2. DNV GL © 2018 FV Sistemlere Yönelik Teknik Riskler 2
  • 3. DNV GL © 2018 Proje Yaşam Döngüsü – Proje Geliştirme Aşamasında Performansın Garanti Altına Alınması 3 Fizibilite Fizibilite Çalışmaları Saha Değerlendirmesi ÇED Planlama Market Çalışması Proje Geliştirme Kaynak Değerlendirmesi Saha Koşulları Teknoloji Seçimi Saha Yerleşimi Enerji Üretim Değerlendirmesi Şebeke Bağlantısı ÇED Jeoteknik ve Hidroloji BoP Tasarımı Sözleşme & Şartnameler İnşaat Öncesi Dönem Jeoteknik Destek Teknoloji Değerlendirmesi EPC İhalesi & Teklif Değerlendirmesi BoP Tasarım & Inceleme (Final) Enerji Üretim Değerlendirmesi Proje Teknik Durum Değerlendirmesi(TDD) İnşaat Dönemi İşveren Mühendisliği (OE) Bankalara Mühendislik Hizmeti Teknik Destek Devreye Alma/Testler Garanti + O&M EoW Denetimleri Tahmin Hizmetleri Bakım Onarım Stratejisi Operasyon Izleme Durum Tespiti (Satış vb.) Optimizasyon Yenileme &Devreden Çıkarma 1-3 ay Devam Kararı 1-3 yıl Planlama Onayı Şebeke Bağlantısı PPA 6-12 ay Sözleşmelerin İmzalanması Finansal Kapanış 12-18 ay Pratik Tamamlanma Devralma İşlemleri 2, 5, 10, 20+ yıl
  • 4. DNV GL © 2018 2. Düşük FV modül performansı: Modül etiket güç değerinin gerçek güç üretim değerinin üzerinde olması görece en sık karşılaşılan kusurlardan birisidir. 3. Saha izleme/ kontrol: Sistem performansının sürekli olarak izlenebilmesi için gerekli olan görüntüleme altyapısı eksikliği ve/ veya kalitesizliği de kurulumlarda en sık karşılaşılan kusurlardan birisidir. 4. Panel verim kaybı: Üretim hataları, hücre kırılmaları, Bypass Diyot arızaları kaynaklı panel verim kaybı artışı. 5. Konnektör kopması: Kurulum aşamasında kalitesiz konnektör kullanımı veya yanlış işçilik kaynaklı konnektör kopması kaynaklı dizi/ seri yapısında bozulmalar. 6. Kusurlu hücre yapısına sahip modül kurulumu: Üretim, nakliye ve kurulum aşamasında hücre yapısı zarar görmüş modüllerin kurulumları, 7. Fotovoltaik Modüllerinin PID (Potansiyel Indüklenmiş Bozulma) kaynaklı kayıpların göz önünde bulundurulmaması. 8. Uygunsuz yapısal tasarım: Standartlara uymayan yapısal tasarım sonucu oluşacak arızalar. 9. Bulutlanma kaynaklı kayıplar: Kompleks arazilerde gölgelenme sebebiyle yaşanan üretim kayıpları. 10. Hatalı Topraklama: Fotovoltaik panellerin uygun topraklanmaması. FV Sistem Kurulumlarında Karşılaşılan Tipik Kusur ve Eksiklikler #1: Yetersiz modelleme; sistem performansının yanlış değerlendirilmesine sebep olacaktır. 4
  • 5. DNV GL © 2018 Risklere Yönelik DNV GL Tavsiyeleri: 5
  • 6. DNV GL © 2018 • Banka proje değerlendirme raporları için uydu verisi ve ölçüm istasyon verilerinin kullanılması bir gerekliliktir. • EPC firmaları, genel olarak P50 seviyesi altı üretim değerlerini garanti ederler. • Enerji modelleri, final saha kurulum koşulları göz önünde bulundurularak güncellenmeli, • Santral devreye alınması sonrasında ölçüm istasyonlarına yetersiz bakım uygulanmaktadır. Risk – Güneş Kaynağı ve Enerji Değerlendirilmesi Sonuç olarak, Müşteri tarafından güneş santralinin performans değerlendirilmesi talep edildiğinde, koşullar genellikle enerji modelinin en baştan geliştirilmesini gerektirmektedir. 6
  • 7. DNV GL © 2018 Veri Kaynakları & Belirsizlik •Veritabanı (Ölçülen veya türetilen), •Uydu verisi (uzun dönem korelasyon), •Proje lokasyonuna yakın sahada ölçüm istasyonundan elde edilen veriler, •Saha ölçüm verileri Belirsizlik Kaynakları •Saha konumuna bağlı belirsizlikler, •Global Yatay Radyasyon (GHI) yıllık değişimleri, •Işıma verileri (ölçüm için kullanılan ekipman kalitesine göre değişkenlik göstermektedir), •Korelasyon belirsizliği, •Gelecekteki değişkenlikler. Risk – Güneş Veri Kaynakları ve Enerji Değerlendirilmesi 0 0.0001 0.0002 0.0003 0.0004 0.0005 0.0006 0.0007 0.0008 0.0009 ProbabilityDensity P10P50P90 Gölge etkisindeki sensörden alınan QA/QC verileri 7
  • 8. DNV GL © 2018 ▪ Risklerin minimize edilmesi: – Proje sahası yakınında ölçüm istasyonu bulunmuyor ise, saha güneşlenme verileri için kurulum yapılması. – Ölçüm verilerinin sağlıklı kayıt altına alınabilmesi için, yedek piranometre (secondary standard) kurulumu, – Ölçüm süresince sensörler düzenli olarak temizlenmelidir. – Ölçümlerin gölgelenmelerden etkilenmemesi – Ölçüm verilerinin haftalık olarak kalite kontrolü yapılmalıdır. DNV GL Tavsiyeleri – Güneş Veri Kaynakları ve Enerji Değerlendirilmesi 8
  • 9. DNV GL © 2018 Risk – Ekipman Hataları JBox Ark oluşumu Lehimli Ek Bozunumu Lehimli Ek Bozunumu Enkapsülan Bozunumu Arka Levha’da Sararma Hava Kabarcıkları KALİTE KONTROL MALZEME KALİTE KONTROL MALZEMEMALZEME TASARIM HATASI 9
  • 10. DNV GL © 2018 Risk – Ekipman Hataları Lehimlenmemiş Eklem ▪ DNV GL test laboratuarları, düzinelerce üreticinin yüzlerce modüllerini test etmiştir; ▪ Arızaların ve kalite problemlerinin belirlenmesi için hızlandırılmış stres testlerinin yapılması, ▪ Güvenlik/Performans standartları ürün kalitesini yönelik bilgi vermemektedir. – Bahse konu standartlar için örnekleme yapılmaktadır ve bu örneklerin sayısı azdır. ▪ Hızlandırılmış testi saha arıza oranları ile özdeşleştirmek zor olmaktadır. ▪ Örnek olarak: – “Tier 1” tedarikçisinin rutin bir ziyareti sırasında tespit edilen lehim bağlantılarındaki hatalar – Lehim eklemi bozulan ürün, henüz 10 yıllık bile değildir. – Bu ürün UL/IEC sertifikalı bir üründür ancak ürün kalitesi yeterli bir şekilde kontrol edilmemiştir. 10
  • 11. DNV GL © 2018 Risk – Ekipman Hataları 11 Damp Heat Stress Testing Thermal Cycle Stress Testing
  • 12. DNV GL © 2018 Risk – Modül Hata Çizelgesi ▪ Review of Failures of Photovoltaic Modules, IEA PVPS 2014 12
  • 13. DNV GL © 2018 Risk – Ekipman Hataları veya Panel Degredasyonu? 0 50 100 150 200 250 Dr. Jordan, EUPVSEC, 9/2012 -0.2 0.2 0.6 1.0 1.4 1.8 2.2 2.6 Degradation Rate [% / year] #ofProjects(2,128Total) 3.0 3.4 3.8 National Renewable Energy Lab (NREL) Median (P50) 0.5% / year Average 0.8% / year P90 1.3 % / year NREL data shows large spread Grafikte görülen düşük değerdeki bozulma oranları panelin degredasyonundan çok tespit edilemeyen hataları temsil etmektedir. 13
  • 14. DNV GL © 2018 DNV GL Tavsiyeleri – Ekipman Hataları ▪ Kalite kontrol testi alternatifi olmayan ve mutlaka yaptırılması önerilen bir testtir. ▪ DNV GL tarafından satın alınan Fotovoltaik Panel Laboratuarı (PV Evolution Labs), Fotovoltaik modüllerin evrimsel süreçlerini izleyip ve gerekli testleri yapıp güvenilirlik puanı vermektedir. ▪ Proje geliştiren ve kredi veren firmalar ücretsiz olarak DNV GL ürün kalitesi değerlendirme programından (PQP – Product Qualification Program) panellerin test raporlarına erişebilirler. ▪ En iyi risk minimize etme yöntemleri: – Bağımsız firmalar tarafından gerçekleştirilen hızlandırılmış ömür/stres testi, – Saha ve garanti beyan geçmişlerinin incelenmesi, – Üretim denetlemesi ( fabrika ve saha denetlemeleri) – Ürün güvenilirlik test programının sonuçlarını güncel olarak takip etmek, – Detaylı bir garanti sözleşmesinin oluşturulması. 14 https://www.dnvgl.com/publications/pv- module-reliability-scorecard-2017-93448
  • 15. DNV GL © 2018 DNV GL Tavsiyeleri – Ürün Derecelendirme ve Onaylama 1. Ürün Derecelendirme Programı: – Ödemeler üreticiler tarafından yapılır. – Pazar paydaşları, katılım mektubu imzalayarak verilere ve/ veya raporlara ücretsiz olarak erişebilirler. 2. İstatistiksel Toplu Test: İstatistiksel test, her proje için hataların belirlenmesi ve ödemelerinizin karşılığının alındığını doğrulamak amacıyla yapılır. FV Paneller FV İnvertörleri Çatı Tipi Kurulum • Her ürün tipi için test, • Uzatılmış güvenilirlik testi • Performans Testi o PAN Dosyaları o IAM katsayıları o LID o NOCT • Güvenilebilirlik Testleri • Geçiş Tepkisi • Düşük Işıkta Performans Yeterliliği • Verimlilik • Zemin hataları • Mikro, dizi ve şebeke ölçeğinde • AFCI devre kesici bozulması • Kurulum Süresi o Mühendisin her modül için harcadığı zaman • Yükleyicinin notları 15
  • 16. DNV GL © 2018 Risk – Uygun Olmayan Konstriksüyon Tasarımları ▪ Yalnızca statik yükleri dikkate alan rüzgar yük analizleri genellikle güneş projeleri için yetersiz kalmaktadır. ▪ Dinamik etkiler ve girdaplar sonucu paneller beklenenden daha fazla rüzgar yüklenmesine maruz kalabilmektedir. ▪ Güneş bazlı standartların çok azının FV montaj aşaması ile bağlantılı olması da büyük bir risk teşkil etmektedir. ▪ Uygun olmayan rüzgar yük hesaplamalarının, saatte 100-110 km rüzgar şiddeti koşullarında santralde bozulmalara sebep olduğunu gözlemlemiş bulunuyoruz. – Bu aşamadaki risk, tasarımın yetersiz olduğunun kanıtlanabilmesi durumunda dahi sigortanın oluşan zararı karşılamayabileceğidir. 17
  • 17. DNV GL © 2018 Risk – Standartlara Uygun Olmayan Konstriksüyon Tasarımları 18 ▪ Jeoteknik çalışmalar, FV konstriksüyonların temel koşullarını tam olarak yansıtmayabilir, örneğin santrallerde yaşanan korozivite/aşınma problemi. ▪ Toprak sıkışmasının yeterli derecede sağlanıyor olduğundan emin olmak için yapılan inşaat hazırlıkları Kalite Güvencesi (QA) için zor bir aşamadır. ▪ Hidroloji ve yaşanabilecek olası bir erozyonun negatif etkileri çoğu zaman göz ardı edilmektedir. ▪ Konstriksüyon yapılardaki yetersizlikler, yapısal hesaplamaların detaylı incelemesi ve görsel denetlemesi yapılmadığı durumlarda garanti kapsamı için kanıt olarak gösterilemeyebilirler.
  • 18. DNV GL © 2018 DNV GL Tavsiyeleri – Standartlara Uygun Olmayan Konstriksüyon Tasarımları ▪ İnşaat Öncesi Aşama – Saha yatay ve dikey direnç seviyesinin belirlenmesi için temel testlerinin yapılması gerekmektedir. ▪ EPC Anlaşması – Güneş takibi yapan sistemlerin tedarikçileri tasarım parametrelerinin ve konstirüksiyon katsayılarının belirlenebilmesi için gerekli olan standartlara uygun rüzgar tüneli testi raporlarına sahip olmalıdırlar. – Rüzgarın dinamik etkilerini dikkate alan bağımsız 3. şahıs firmaları tarafından konstrüksiyon yapısal yeterlilik analizi yapılmalıdır. Bu yeterlilik analizi, FV santral geometri ve lokasyonu için geçerli olabilecek tüm doğal frekanslar için (4 Hz’den büyük değerler) önerilmektedir. Sönümleme oranı 1-2%’den daha yüksekse daha düşük doğal frekanslar kabul edilebilir. – EPC firması, sonuçların güvenilirliliğinden emin olduklarını göstermek için sahadaki jeoteknik çalışmalardan sorumlu olmalıdır. – EPC firması, sel suyu derinliği ve sahanın erozyon potansiyeli hakkında spesifik tavsiyeleri içeren kapsamlı bir direnaj analizi yerine getirmelidirler. ▪ İnşaat Aşaması – Jeoteknik danışmanları inşaat çalışmalarını ve saha hazırlıklarını düzenli olarak denetlemelidir. – Proje sahibi firma tarafından temsilciler kurulum çalışmalarının kalite güvencesinin sağlanması için sahada bulunmalıdırlar. – Çelik konstrüksiyonların hepsi, galvaniz ve epoksi kaplamalarının hasarı durumunda tamir edilmeleri için kontrol edilmelidir. ▪ İnşaat Sonrası Aşama – Yıllık denetlemelere ve garanti süresi bitimi denetiminine temeller etrafına hafriyat çalışmaları mutlaka dahil edilmelidir. 19
  • 19. DNV GL © 2018 Risk – Kusurlu Devreye Alma ▪ Kapsamlı ve detaylı denetimler, devreye alma ve test işlemleri, işçilik ve ekipman kaynaklı problemlerin belirlenmesinde faydalı olacaktır, ▪ Projedeki problemlerin ticari faaliyetler öncesinde belirlenmesi hayal kırıklıklarının önlenmesi açısından çok faydalı olacaktır. ▪ Standartlara mutlaka uyulması ve bu standartların baz alınması gerekmektedir. ▪ Yaygın hatalar: – Enerji üretimi projelerine uygun prosedürleri takip etmek yerine ticari çatı üstü prosedürleri ve yöntemleri izlemek. – Bütün dizilerin test edilmemesi. – Düşük performans seviyelerini teşhis etmek için IV-eğrisi testini ve termografiyi kullanmamak. – Tüm iletkenlerde yalıtım direnci testinin yapılmaması. – Toprak sıkıştırma ve beton temel testlerinin eksik kayıtlanması. – Termografik incelemelerin yapılmaması. – Öngörülen performans oranına (PR) direkt olarak güvenmek ve onu baz almak. – Devreye alma sürecinde acele davranıp tamamlanmamış bazı süreçleri operasyonel sürece ertelemek 20 Evet! Bütün dizilerin test edilmesi PR > 10% belirsizlik. Yeterince iyi mi?
  • 20. DNV GL © 2018 Risk – Kusurlu Devreye Alma 21 Termal Kamera ile belirlenen Hot Spot Izolasyon Direnci – Topraklama Hatası 0 0.003 0.006 0.009 0.012 0.015 02/07/2012 16/07/2012 30/07/2012 13/08/2012 27/08/2012 10/09/2012 Dailymodulecurrent/DailyIrradiance(A/(W(m2)) Date String1 String2 String3 String4 String5 String6 Dailymodulecurrent/ DailyIrradiance[A/(Wh/m2)] String Test Sonuçları
  • 21. DNV GL © 2018 DNV GL Tavsiyeleri – Kusurlu Devreye Alma ▪ Kullanılması ve Uyulması Gereken Standartlar: – IEC 62446 – Şebekeye Bağlı Fotovoltaik Sistemler – Sistem dökümantasyonu, devreye alma testleri ve denetleme için minimum gereklilikler. – IEC 60891 – Fotovoltaik Cihazlar – Ölçülen I-V özellikleri için sıcaklık ve radyasyon düzeltmelerinin prosedürleri. – IEC 60904 – Fotovoltaik Cihazlar –Fotovoltaik akım-voltaj özelliklerinin ölçülüp belirlenmesi. – ASTM E2848 – Konsantre edilmemiş Fotovoltaik sistem performansını raporlamak için standart test yöntemi. – ANSI/NETA ATS – Kabul edilebilirlik testi özellikleri için belirlenmiş standart ▪ Her bir dizi’nin ve her iletkenin kesinlikle test edilmesi gerekmektedir. ▪ Bu standartları ve testleri yıllar içinde tekrar tekrar uygulamak gerekir. 22 Evet! Tüm iletkenlerde buna iletken kablolar da dahil olmak üzere (tercihen devrede olan modüller için) yalıtım direnci testini gerçekleştirmelisiniz!!
  • 22. DNV GL © 2018 Riskler ve DNV GL Tavsiyeleri – Performans Oranı (PR) ▪ PVsyst enerji model belirsizliği kısa periyodlar için bakıldığında gözlemden 10% daha fazla olabilmektedir ▪ Performans oranı hesaplaması kolay olsa da sıcaklık ve yakın engellerden oluşabilecek gölgeleme (near shading) etkilerinden kaynaklanabilecek farklılıkları göz ardı eder. ▪ Performans oranları, uygun bir şekilde kullanıldığı taktirde yararlı bir ölçüm türü haline gelebilir. – En uygun kullanım şekli ise bir sistemin farklı yıllardaki aynı dönemlere air performansının karşılaştırılmasıdır (Örnek: Haziran 2013 ile Haziran 2014 karşılaştırılması). ▪ Ayrıca, kısa süreli periyotlarda (gün/hafta bazında) yapılması önerilenler: – Sıcaklık düzeltmesi uygulanmış bir PR analizinin kullanılması – Regresyon tabanlı bir testin kullanılması (Örnek: ASTM E2848 veya benzeri) ▪ Daha uzun periyodlar için (>= 1 yıl), gözlenmiş üretim ile beklenen üretimin karşılaştırılması için PVsyst kullanımı (yerinde ölçülmüş hava koşullarnı kullanarak) 23
  • 23. DNV GL © 2018 Riskler ve DNV GL Tavsiyeleri – Performans Oranı ▪ İyi bir performans oranı (PR) analizi aşağıda verilen hususlar göz önünde bulundurulduğunda faydalı olacaktır; – Sıcaklık değerleri düzeltilmişse, – Karşılaştırılabilir hava dönemlerine göre değerlendirmeler yapılmışsa, – Belirsizliği düşürmek için istatistiksel metodlar kullanıldıysa, ve – Yüksek kaliteli piranometreler (secondary standart) kullanıldıysa. 24
  • 24. DNV GL © 2018 ▪ Örnek dizi (string) analizi: - Akım ölçüm cihazlarında lineerliğin en yüksek olduğundan emin olunan saatler seçilmelidir. - Combiner seviyesindeki grup akımının ortalaması hesaplanmalıdır. - Düşük performanslı olanları dahil etmeyip tekrar ortalama hesabı yapılmalıdır. - Bir dizi radyasyon seviyesi üzerinde tutarsızlığı saptamak adına lineer regrasyon kullanılmalıdır. - Geçti/Kaldı eşikleri ve istatistiksel varyansa dayalı araştırmanın önceliği belirlenmelidir. Riskler ve DNV GL Tavsiyeleri – Performans Oranı ▪ Basit Performans Oranı (PR) limitleri düşünülerek oluşturulan alarmlar genel olarak aşağıdaki hususlardan çalışmazlar. – Belirlenen limit değerlerinin düşük tutulmasından, veya; – Sorunlu devre dışı kalmaya sebep olacağından. ▪ O&M sağlayıcıları daha akıllı algoritmalar kullanıyorlar, ve bu sayede performans garantilerini geliştiriyorlar. Verileri değerlendirmek için istatistiksel yöntemler kullanın 25
  • 25. DNV GL © 2018 Riskler – Potansiyel Indüklenmiş Bozulma (PID) ▪ PID, panel hücreleri ve topraklanmış panel çerçevesi arasında yeteri kadar yüksek voltaj olduğunda camdaki sodyum iyonu taşınmasından dolayı oluşur. ▪ PID, yeni sistem tasarımlarında büyük ölçüde engellenebilir yada oluşumu kolayca azaltılabilir. ▪ Özellikle “yüzen (floating)” (transformatörsüz invertör konfigürasyonları) veya bi-polar sistemleri etkiler. ▪ Ilk PID raporları 2007 yılı civarında başladı ve 2010 yılından beri çoğu panel üreticisi müşterilerine bu konuyla ilgili yol göstermektedir. ▪ Ama, hala PID’nin gözlendiği ve/veya bozulmayı azaltıcı yeterince çalışmanın yapıldığı projeler ile karşılaşmaktayız. ▪ “PID resistance” birçok tedarikçi tarafından iddia edilse de piyasada sağlanması zor bazı standartlar bulunmaktadır (bazıları ise %10 bozulmayı kabul etmektedir). 26
  • 26. DNV GL © 2018 DNV GL Tavsiyeleri – Potansiyel Indüklenmiş Bozulma (PID) ▪ Tipik cSi modülleri için negatif topraklanmış bir sistem kullanmaya özen gösterilmeli. ▪ Bazı invertör tedarikçileri, string voltajını PID'den kaçınacak şekilde yöneten bir yöntem kullanırlar; diğer invertör tedarikçileri “şarj dengeleyeci” seçenekleri sunmaktadır. ▪ Farklı seviyelerde PID direnci testine sahip modüller isteyin (anti-reflektif kaplamalar ve yüksek dirençli kapsülleyiciler kullanılarak geliştirilmiş tasarımlar PID direnci göstermiştir, bu konuda testler devam etmektedir.) ▪ PID’ye dayandırılacak performans düşüklüğünün tespit edilmesi zordur; – Düşük performans kirlenme/tozlanma ile maskelenebilir. – İlk belirtiler genellikle düşük Voc’dir, ancak modül seviyesinde test edilmelidir. – Eğer Voc yalnızca dizginin bir ucunda düşük ise bu büyük ihtimalle PID durumudur. – Modül seviyesi IV eğrileri azaltılmış doldurma faktörünü (fill factor) göstermektedir. – Elektrolumine görüntüleme yöntemi daha fazla kanıt sağlayabilir (ancak sahada uygulanması pratik değildir.). 27
  • 27. DNV GL © 2018 Özet 28
  • 28. DNV GL © 2018 Gelecek Projeler için DNV GL Tavsiyeleri ▪ İnşaat Öncesi; – Bağımsız labarotuarlar tarafından hızlandırılmış testlere tabi tutulan ürünler seçilmelidir. – Garanti sözleşmelerinde kurulum yapacak firmayı koruyacak güçlü ifadeler yer almalıdır– Güneş enerjisi marketi rekabetçi bir pazardır. – Tasarım gereksinimlerinin bir parçası olarak, bağımsız firmalar tarafından yapılan yapısal analizlerin ve rüzgar tüneli testlerinin şart koşulması. – Tasarıma uygun PID minimizasyonu dahil edilmelidir. – Gerekli görüldüğü taktirde, bir şebeke kesintisi çalışması yapılmalıdır. ▪ İnşaat Aşamasında; – Jeoteknik mühendis inşaat işlerini ve saha hazırlıklarını denetlemelidir. – Proje sahibi, sahada yeterli sayıda QA temsilcisine sahip olmalıdır. – Kapsamlı devreye alma ve geçme/kalma kriterleri uygulanmalıdır (her bir dizi/kondüktör test edilmelidir). – Kabul testi, PR’dan daha iyi ölçümlere dayanmalıdır. 29
  • 29. DNV GL © 2018 Mevcut Projeler için DNV GL Tavsiyeleri ▪ Bu hafta: – Enerji modelinizin uygun uygulama koşullarını temel aldığını doğrulayınız. – Piranometrelerinizin secondary standart veya eşdeğer kalitede olup olmadığını ve düzenli olarak temizlendiğini doğrulayınız. ▪ Gelecek Ay: – Proje performansının kapsamlı bir analitik incelemesini yapınız (beklenen performansı onaylamak için lineer regresyon veya diğer istatistiksel yöntemleri kullanarak) – Bu incelemeler aylık olarak veya 3 ayda bir gözden geçirilmelidir. – Eğer projeniz PID (örneğin yüzer (floating) konfigürasyon) için risk altındaysa, bozulma gerçekleşmeden önce (ve hala geri çevrilebilirken) şimdi araştırınız. ▪ Bir sonraki yıllık/yarı yıllık O&M denetiminde: – Aşınma/Korozyon için dikkatli ve detaylı inceleme yapılmalıdır. – Durumlarını değerlendirmek üzere temeller etrafında kazıları gerçekleştiriniz. – Çok yıllı “yeniden devreye sokma” sürecini, henüz mevcut değilse, projenize dahil ediniz. 30
  • 30. DNV GL © 2018 SAFER, SMARTER, GREENER www.dnvgl.com Teşekkürler 31 Jackson Moore (Head of Section – Solar, Asia Pacific) Jackson.moore@dnvgl.com Cigdem AKTAR (Solar Engineer– DNV GL Turkey) Cigdem.Aktar@dnvgl.com
  • 31. DNV GL © 2018 Recommended Reading – Structural Analysis ▪ Wind tunnel testing of PV systems: Kopp, G., Maffei, J., Tilley, C., SunLink website “Rooftop Solar Arrays and Wind Loading A Primer on Using Wind Tunnel Testing as a Basis for Code Compliant Design per ASCE 7,” http://www.sunlink.com/uploadedFiles/Sunlink/Content/Files/WindPrimer_07-2011.pdf ▪ Low-profile roof mounted PV arrays (flat roofs): “Wind Loads on Low Profile Solar Photovoltaic Systems on Flat Roofs,” Structural Engineers Association of California (SEAOC) PV2, http://www.documents.dgs.ca.gov/dsa/dsaab/csc04-12-12_agenda-Item-5B_SEAOC-WindLoad.pdf ▪ High-profile roof mounted PV arrays (flat roofs): O’Brien, C. Banks, D. - Solar Pro, July 2012 “Wind Load Analysis for Commercial Roof-Mounted Arrays,” http://solarprofessional.com/articles/design- installation/wind-load-analysis-for-commercial-roof-mounted-arrays; ▪ High-profile or flush mount roof mounted PV arrays (flat and sloped roofs): Banks, D. – CPP Website, “How to Calculate Wind Loads on Roof Mounted Solar Panels in the US,” ivy.cppwind.com/wp- content/uploads/2014/03/HowToCalculateWindLoads.pdf ▪ Ground-mounted systems: Banks, D. ASES 2012, “How Wind Loads Will Impact the Solar Industry” https://ases.conference-services.net/resources/252/2859/pdf/SOLAR2012_0419_full paper.pdf` 32