Fjala më e dobishme rreth besimit të muslimanit të thjeshtë

1
Akide –Besim
Mësime në lëndën e besimit Islam
Së pari themi se akidja- Besimi është ajo çka rrënjoset apo lidhet në zemër dhe e vërtetojnë
atë gjymtyrët .
Kjo lëndë pra ka lidhje me besimin tonë tek Zoti i madhëruar ose rreth besimit tonë për
veprat e Allahut të madhëruar dhe në gjithçka që lidhet me to .Thotë Profeti alejhi
selam:”Ka qënë Allahu dhe nuk ka ekzistuar asgjë para Tij ,dhe ishte Froni i Tij mbi ujë dhe
shkroi në libër (Leuhi Mahfudh) çdo gjë pastaj krijoi qiejt dhe tokën”(rëndësia e
monoteizmin) Musned
1. Besimi në ekzistimin e All-llahut të Lartësuar.
Si e njohim Allahun e madhëruar ? Atë e njohim nëpërmjet fakteve dhe argumenteve të Tij.
Argumentet për ekzistimin e Tij janë: natyrshmëria, mendja, shpallja ,ndijimi , argumentet e
shenjave të Allahut në horizonte dhe në veten tonë ,Argumenti i mirmbajtjes në Univers
dhe argumenti i shkencës moderne.
1 - Argumenti i natyrshmërisë për ekzistimin e Zotit: çdo krijesë, natyrisht është krijuar të
besojë në Krijuesin e saj pa i paraprirë kësaj mendimi apo mësimi Muhamedi alejhis-selam

2
thotë: “Çdo fëmijë lindët në natyrshmëri (në besim mbi Zotin), kurse prindërit e tij e bëjnë
hebre, krishter apo mexhusij (adhurues i zjarrit)“ Buhari (koment)
Allahu thotë : “E kur i mbulon ata ndonjë valë si reja, i drejtohen All-llahut sinqerisht me
besim vetëm ndaj Tij,( 31:32.)
2 - Argumenti logjik (i mendjes) mbi ekzistimin e Zotit: Të gjitha krijesat, ato që kanë kaluar
dhe ato që vijnë, patjetër duhet të kenë një Krijues i cili i krijoi ato, meqë ato nuk e krijuan
vetveten dhe nuk është e mundshme të jenë krijuar rastësisht All-llahu i Lartësuar përmend
këtë argument logjik dhe të prerë në Kur’an kur thotë: “A mos ata u krijuan prej asgjëje;
apo ata janë krijuesit (e vetvetes)?! A mos ata i krijuan qiejt e tokën, (kurrsesi) por ata nuk
binden?! (Et-Tur: 35-36).
Tregohet se një dijetar Islam njëherë ka pasur një debat me një njeri jobesimtar dhe caktuan
datën dhe orën por dijetari u vonua dhe i la të prisnin njerëzit dhe pastaj kur u shfaq u
arsyetua për vonesën e tij se u mahnit nga një ngjarje që pa dhe u vonua kur e pyetën se
cila ishte kjo ngjarje ai tha se kishte parë një grup drunjsh në pyll që filluan avash të
grupohen afër një lumi pastaj njëri pas tjetrit filluan të vendoseshin në mënyrë të tillë që
nga vendosja e tyre po krijohej një anije dhe pastaj kur anija u kompletua filloi të lundronte
pa njeri që ta drejtonte në lum , pasi tha këtë atëhere ateisti kërceu dhe tha se kjo ishte e
pamundur atëher i tha dijetari si ka mundësi që gjithçka që shohim galaktikat dhe toka mos
ta kete një krijues ,dhe me kaq u mbyll debati dhe dijetari musliman fitoi . Është e
pamundur që kjo gjithësi e pafund, me tokën, qiejt, galaktikat, gjendjet dhe sistemin e saj të
jashtëzakonshëm dhe habitës të krijojë vetveten apo të krijohet rastësisht ose pa Krijues?!!
3 - Argumenti i shpalljes mbi ekzistimin e Zotit: Librat e shpallur (Tevrati, Zeburi, Inxhili dhe
Kur’ani) argumentojnë ekzistimin e Zotit, gjithashtu dispozitat që ato përmbajnë e të cilat
janë në interes të njerëzimit argumentojnë se janë nga Zoti i Urtë dhe i Gjithëdijshëm, i cili
din se çka është në dobi të njerëzimit. Çdo profeti i janë dhënë argumente të qarta nga
Allahu në mënyrë që njerëzit ta besojnë të dërguarin po ashtu dhe Profeti jonë ka ardhur me
disa mrekulli në mënyrë që njerëzit ta vërtetojnë që ai është i dërguari i Allahut dhe
argumenti më i madh është Kurani dhe mënyra e transmetimit të tij deri tek ne.
Një shembull i ngjarjeve që janë thënë në Kuran para se të ndodhin, është fitorja e
romakëve mbi persët brenda pak viteve pasi romakët u mundën nga persët. Allahu thotë në
Kuran: “Bizantët (romakët) u mundën në tokën më të afërt, por pas disfatës së tyre ata do
të jenë fitimtarë brenda pak40 vitesh …” (Kuran 30:2–4) Le të shohim çfarë thotë historia
për këto luftëra. Libri “Historia e Shtetit të Bizantit” tregon se ushtria romake u shkatërrua
keq në Antiok më 613 dhe si rezultat persët përparuan me shpejtësi në të gjithë frontet. Në
atë kohë ishte e vështirë të mendohej se romakët do t’i mundnin persët, por Kurani lajmëroi
se kjo do të ndodhte brenda pak viteve (3 – 9 vjet). Më 622, nëntë vjet pas humbjes së
romakëve dy ushtritë, ajo romake dhe perse, u vunë përballë njëra tjetrës në tokën Armene,
ku romakët realizuan fitoren e tyre vendimtare për të parën herë që pas humbjes në 613.
Profecia u përmbush pikërisht ashtu siç tha Zoti në Kuran.

3
Mrekullitë e kryera nga i Dërguari Muhamed
Me lejen e Zotit, Profeti Muhamed (paqja qoftë mbi të) ka kryer shumë mrekulli për të cilat
janë dëshmitarë shumë njerëz p.sh.:
Ndarja e hënës në dy pjesë të barabarta, ishte një nga mrekullitë e Profetit, kur idhujtarët e
Mekës i kërkuan atij t’u tregonte një mrekulli.
Një tjetër mrekulli është vërshimi i ujit nga gishtat e Muhamedit (paqja qoftë mbi të), kur
shokët e tij ishin të etur dhe kishin vetëm pak ujë në një enë. Ata shkuan tek ai dhe e
lajmëruan se nuk kishin ujë as për t’u larë e as për të pirë, me përjashtim të atij pak uji që
kishte mbetur në një enë. Muhamedi (paqja qoftë mbi të) e mori enën dhe vendosi dorën në
të. Sakaq nga gishtat e tij filloi të rridhte ujë. Kështu ata të gjithë pinë dhe morën abdes.
Numri i tyre ishte 1500 vetë(Buhari ,Muslim
4 - Argumentet e ndijimit mbi ekzistimin e Zotit kur ne shikojmë sesi kur ne apo të tjerë
lutemi dhe na pranohen lutjet dhe na largohet pikëllimi siç e përmend Profeti alejhi selam
se “Ruaju lutjes së atij që i është bërë padrejtësi, se në mes saj dhe All-llahut, nuk ka
perde!” Buhari dhe po ashtu lutjes së njerëzve të mirë sesi kur ata e thërrasin Alhun Ai i
përgjigjet menjëherë.. Po ashtu është argument dhe lutja për shi që Profeti ynë e ka pas
traditë sesi sa herë që njerëzit janë mbledhur dhe janë lutur për shi atëhere nuk ka vonuar
pa u larguar nga vendi i lutjes këta njerëz dhe ka rënë shi . Dhe në këtë sens ka shumë
shembuj nga jeta reale.
5- Argumentet e shenjave të Allahut në horizonte dhe në veten tonë. Siç është toka, hëna
,galaktikat fushat ,malet ,detet etj.
All-llahu i Lartësuar thotë: “Thuaj (Muhamed): “E kujt është toka dhe çdo gjë që ka në të,
nëse e dini? “Ata (politeistët) do të thonë: “E All-llahut! Atëherë “Thuaju ti: “Pra, a nuk
mendoni?! Thuaj: “Kush është Zoti i shtatë qiejve dhe Zot i Arshit të madh? “Ata do të
thonë: “All-llahu! Thuaju ti: A nuk frikësoheni, pra?!” Thuaj: “Në dorën e kujt është
pushteti i çdo gjëje, e Ai është që mbron (kë të do), e që prej atij nuk mund të ketë të
mbrojtur; nëse e dini?” Ata do të thonë: “Në dorë të All-llahut! “Thuaj ti: “E si, pra,
mashtroheni?!” (El-Mu’minun: 84-89)
“Nëse ti (Muhamed) i pyet ata: “Kush krijoi qiejt e tokën, dhe kush nënshtroi diellin dhe
hënën (lëvizjet e tyre)? “Ata do të thonë: “All-llahu! “E si prapësoheni, pra?!
(El-Ankebut: 61)
Allahu na e sqaron këtë realitet sesi njeriu duhet të mendojë rreth shenjave dhe gjurmëve të
Allahut në gjithësi nëpërmjet historisë së Ibrahimit. Në suren El-En’am, Allahu
xheleshenuhu thotë: “Dhe kështu, Ne ia treguam Ibrahimit mbretërinë e qiejve dhe të
Tokës, që ai të bëhej nga ata që besojnë vendosmërisht. Kur ra nata, ai pa një yll dhe tha:
“Ky është Zoti” Por, kur perëndoi ylli, ai tha: “Nuk i dua ata që perendojne”. Kur pa Hënën
duke lindur, tha: “Ky është Zoti im, pastaj ajo perëndoi, ai tha: “Nëse Zoti im nuk me
udhezon në rrugën e mbarë, me siguri do të bëhem njëri nga te humburit”. Kur vërejti
Diellin duke lindur, ai klithi” Ky është Zoti im, ky është më i madhi!” Por, pasi dielli
perëndoi, ai tha: “O populli im, unë jam larg nga idhujt qe ju ia shoqëroni Allahut në

4
adhurim.Unë e kthej fytyren time nga Ai që i ka krijuar qiejt dhe Tokën, duke qene
besimtar i vërtetë dhe nuk jam nga idhujtarët”!
6-Argumenti i mirmbajtjes në Univers
Këtë argument e përkrahin dhe një grup i shkencëtarëve të cilët pohojnë se lëvizjet e
planeteve të orbitave të tyre dhe të galaktikave dhe padyshim dhe i tokës sonë ekzistojnë
falë një rendi të përkryer të vazhdueshëm me miliona vite rend dhe lëvizje harmonike të
cilat medoemos nëse nuk do të kishin një mirmbajtës atëhere gjith ky rregull i përsosur në
Univers do të ishte prishur . ngjashëm me një shtëpi nëse e lëmë pa pastruar apo kujdesur
për 20 vjet kur do të vinim pas 20 vitesh në këtë shtëpi do ta gjenim të rënuar të pluhurosur
për shkak të kohës që ka kaluar pa u vënë dorë mbi të.
7-Argumenti i shkencës moderne
Astronomët dhe shkencëtarët e kanë pranuar sot se nga shumë kërkime shkencore
,eksperimente satelitore dhe provuan se universi me të vërtetë ka pasur një fillim që disa
shkencëtarë e quajnë ‘moment i krijimit’, shprehja më e preferuar është “big bang” dhe se
ky shpërthim kozmik kurrë nuk do të mund të krijojë jetën, si asgjë nuk mund të krijohet
nga shpërthimi i një bombe bërthamore. Dhe kjo do të thotë se një projektues duhet ta ketë
planifikuar krijimin. Kështu, shkencëtarët filluan të përdorin fjalë të tilla si, “Super-intelekt”,
“Krijues”, dhe madje “Qenia Supreme” për të përshkruar këtë projektues. A është gjithë ky
rregullim një rastësi? Shumë shkencëtarë tani mendojnë se dikush në prapaskenë projektoi
dhe krijoi universin. Xhorxh Smut, shkencëtar, fitues i Çmimit Nobel, shkruante: “Nuk ka
dyshim se ekziston një paralele mes ‘big bangut’, si ngjarje, dhe nocionit fetar të krijimit nga
asgjëja. Këtë e pohon dhe Kurani “A nuk e dinë ata, të cilët nuk besuan se qiejt dhe toka
ishin të ngjitura, e Ne i ndamë ato të dyja dhe ujin e bëmë bazë të jetës së çdo sendi; a nuk
besojnë”? (Enbija, 30) Në origjinalin arabisht të ajetit të mësipërm jo pa qëllim është
zgjedhur një fjalë e veçantë. Fjala ratk në ajet u përkthye “të ngjitura me njëra-tjetrën”.
Kuptimi në fjalorët arabisht është “të ndërthurura me njëra-tjetrën, të pandara, të shkrira
në njëra-tjetrën”. Pra, është një fjalë që përdoret për dy lëndë, të cilat formojnë një masë
(tërësi). Shprehja në ajet “i ndamë” është folja fatk, e cila ka kuptimin e shkëputjes së një
sendi nga gjendja ratk duke e copëzuar dhe e shpërndarë. Psh, kjo folje përdoret edhe te
rasti i çarjes së farës nga filizi dhe dalja e saj nga toka. Edhe evolucionistët më të flaktë e
pranojnë se origjina e kompleksitetit të ADN-së është e pashpjegueshme; bashkë-zbuluesi i
saj, Francis Crick, besonte se ADN-ja kurrë nuk mund ta ketë origjinën në tokë, dhe se duhet
të ketë ardhur nga hapësira kozmike.
2. Tre Parimet
Njeriu duhet të njohë tre çështje të rëndësishme për të për të cilat ai do të pyetet për to një
ditë dhe ato janë
Baza e parë: Që robi ta njohë Zotin e vet.
Baza e dytë: Që robi ta njohë fenë e vet.

5
Baza e tretë: Që robi ta njohë Pejgamberin e tij, Muhamedin
1. Parimi i parë ose Baza e parë është njohja e Allahut .Allahu është Zoti ynë, i Cili na
mbikëqyr ne dhe të gjitha krijesat me begatitë e Tij. Allahu i Lartësuar është i vetmi që
meriton adhurimin. Allahun e njohim përmes ajeteve (shenjave, argumenteve) të Tij dhe
përmes krijesave të Tij madhështore. Prej argumenteve të Tij janë: nata, dita, Dielli dhe
Hëna. Prej krijesave të tij janë: shtatë qiejt dhe shtatë tokat dhe çdo gjë që gjendet midis
tyre.
Thotë Allahu “O njerëz! Adhuroni Allahun, Zotin tuaj, i Cili ju krijoi ju dhe ata që qenë
para jush, që të mund të bëheni të përkushtuar. I cili e ka bërë tokën vend pushimi për ju
dhe qiellin me kube si mbulesë duke dërguar që andej ujë për të prodhuar fruta si furnizim
për ju. Atëherë pra, mos i vini shokë Allahut (në adhurim) kur ju e dini (se vetëm Ai ka të
drejtë të adhurohet e askush tjetër)”. Thotë Ibni Kethiri, Allahu i Lartësuar e mëshiroftë:
“Krijuesi i këtyre gjërave është i Vetmi që meriton të adhurohet”.
Një grup ateistësh i kishin thënë Imam Ebu Hanifes:
Cilin vit është zbuluar Zoti yt?
Ebu Hanifja: Allahu ekziston para historisë dhe para kohës, ai nuk ka fillim.
Ateistët: Po kemi dëshirë të na e sqarosh me shembuj, si është kjo e mundur?
Ebu Hanifja: Çka ka para katërshit? Thanë: treshi. Po para treshit? Thanë: dyshi. Po para
dyshit? Thanë: njëshi. Po para njëshit? Asgjë s’ka para njëshit.
Ebu Hanifja tha: Atëherë nëse para njëshit matematikor, nuk ka asgjë, atëherë si do të ishte
e mundur para njëshit të vërtetë që është Allahu të ketë diçka. Ai është i përhershëm, pa
fillim dhe pa mbarim.
Ateistët: Në cilën anë gjendet Zoti yt?
Ebu Hanifja: Nëse e sillni një qiri dhe e ndizni në errësirë, në cilën anë do të gjendet drita e
saj?
Ateistët: Në të gjitha anët.
Ebu Hanifja: Nëse kështu është drita e qiriut, atëherë si do të ishte drita e qiejve dhe e
tokës!?
Ateistët: Na e defino qenien e Zotit tënd, a është i fortë si hekuri, apo i lëngshëm si uji, apo
ndonjë materie tjetër?
Ebu Hanifja: A keni ndenjur ndonjëherë pran ndonjë të sëmuri, i cili ka vdekur para syve
tuaj?
Ateistët: Po, u përgjigjën.
Ebu Hanifja: A foli më i sëmuri pasi që vdiq?
Ateistët: Jo, thanë.
Ebu Hanifja: Para se të vdiste a fliste?
Ateistët: Po, i thanë.
Ebu Hanifja: Çka e bëri që të ndryshojë ?
Ateistët: Dalja e shpirtit.
Ebu Hanifja: A i doli shpirti?
Ateistët: Po, i doli.
Ebu Hanifja: Pra më tregoni si ishte shpirti i tij, a ishte ngurtë si hekuri, apo i lëngët si uji?
Ateistët: Nuk dimë gjë për të !!!
Ebu Hanifja: Atëherë nëse për shpirtin që është krijesë e Allahut nuk arritët ta njihni qenien
e tij, si dëshironi të njihni qenien e të madhit Allah që është Krijues?

6
Zoti i Vetëm, Allahu (në gjuhën arabe), është Krijuesi i çdo sendi që ka ekzistuar ndonjëherë,
ekziston apo do të vjen në jetë me Dëshirën e Tij. Allahu është Zoti, I Gjallë, Krijuesi,
Rregulluesi, Zhvilluesi,
më I Larti, Madhështori dhe Perfekti. Asgjë nuk është sikur Ai. Ai nuk ka fillim e as mbarim.
Pejgamberët si Ibrahimi, Musa, Isa dhe Muhamedi u ishin dhënë mrekulli me miratimin e
Allahut. Paqja dhe bekimi i Allahut qoftë mbi të gjithë Pejgamberët e Tij. Ai është Allahu që e
krijoi Ademin pa prindër, dhe Isaun pa babë. Është Zoti i Plotëfuqishëm që nuk ka nevojë për
djem dhe vajza. Ai nuk është i lindur e as nuk lind. Ai është Allahu i cili e dërgoi Muhamedin
të Dërguarin e Tij të fundit, 14 shekuj më parë, si mëshirë për mbarë botërat.
2. Parimi i dytë ose baza e dytë është njohja e fesë dhe ajo është Islami .
Shkalla e parë - Islami
Islam një prej kuptimeve që mbart do të thotë nënshtrim ndaj Allahut rreth ligjeve që ai ka
vendosur. Dhe natyrisht njeriu i nënshtrohet ligjeve kozmike që Allahu ka vendosur dhe Zoti
e ka lënë të lirë të zgjedh ti nënshtrohet dhe ligjeve që Ai ka sjellë me të dërguarit sepse
vetëm kështu ashtu si ti je në natyrshmërinë tënde të qetë kur vepron sipas ligjeve kozmike
po ashtu dhe kur ti e adhuron Allahun të vetëm dhe i bindesh Atij do të gjesh një jetë të
mirë dhe larg telasheve Pra do të jeshë në natyrshmërinë tënde. Islami në kuptimin e tij të
përgjithshëm është adhurimi i Allahut sipas mënyrës që Ai ka përshkruar me anë të të
dërguarve që Ai ka dërguar. Allahu na tregon në shumë ajete se ligjet e para që shpalleshin
kanë pasur të bëjnë me thirrjen në nënshtrimin ndaj Allahut s.u.t.Islami është feja e cila i
është shpallur Muhamedit alejhi selam brenda 23 viteve nga Allahu i madhëruar nëpërmjet
ëngjëllit Xhibril. “E kush kërkon fe tjetër përveç fesë Islame atij kurrësesi nuk i pranohet
dhe ai në botën tjetër është nga të dëshpëruarit.” (3: 85). Pra fjala arabe "Islam" ka
kuptimin e nënshtrimit ose dorëzimit të vullnetit të secilit te Zoti i vetëm i vërtetë, i njohur
në arabisht si "Allah". Ai që ia nënshtron vullnetin e tij Zotit, emërtohet në arabisht me
fjalën "musliman".Islami (nënshtrimi ndaj vullnetit të Zotit) është feja që iu dha Ademit,
njeriut dhe Pejgamberit të parë të Zotit, dhe ishte feja e të gjithë Pejgamberëve të dërguar
nga Allahu për njerëzimin. Pra, Islami nuk pretendon të jetë një fe e re e sjellë në Arabi në
shekullin e shtatë nga Pejgamberi Muhammed, paqja qoftë mbi të, por pohon të jetë një
rishprehje, në formën e saj përfundimtare, e fesë së vërtetë të Zotit të Plotfuqishëm, ashtu
siç iu shpall në fillim Ademit dhe Pejgamberëve që e pasuan.
Shtyllat e Islamit janë pesë:
1. Dëshmia se nuk ka të adhuruar me të drejtë përveç Allahut dhe se Muhamedi është i
Dërguari i Allahut.
2. Falja e namazit.
3. Dhënia e zekatit (lëmoshës së detyrueshme).
4. Agjërimi i ramazanit.
5. Kryerja e haxhit, për atë që ka mundësi

7
Shembulli i Islamit fesë që Allahu ka zgjedhur për njerëzimin është siç e shpjegon Profeti
alejhi selam më poshtë. “Unë pashë në ëndërr sikur Xhibrili ishte te koka ime dhe Mikaili
te këmbët e mia. Njëri prej tyre i thoshte tjetrit: ‘Jepi një shembull atij’ Tha: ‘Dëgjo!
Dëgjoftë veshi yt! Dhe kupto! Kuptoftë zemra jote! Shembulli yt dhe i ummetit tënd është
si ai mbreti i cili caktoi një vendbanim (vendpushim), pastaj ndërtoi në të një shtëpi, pastaj
shtroi në të një tryezë (sofër). Pastaj dërgoi një të dërguar që t’i ftonte njerëzit për në
ushqimin që ai u shtroi. Pati prej tyre që ju përgjigjën ftesës, e pati prej tyre që nuk ju
përgjigjën. Allahu është mbreti, vendpushimi është Islami, shtëpia është Xheneti, dhe ti o
Muhamed je i dërguari. Ai që të përgjigjet ka hyrë në Islam, e ai që hyn në Islam do të hyjë
në Xhenet, dhe ai që hyn në Xhenet do të hajë nga ajo që gjendet në të” Bukhari
Shkalla e dytë- Imani (Besimi)
Imani është Të besosh në Allahun, në Melekët e Tij, në Librat e Tij, në të Dërguarit e Tij, në
Ditën e Fundit (Kiametin) dhe të besosh në caktimin, në të mirën dhe të keqen e Tij (në
dijeni të Tij)
“Nuk është mirësia, të ktheni ju fytyrën tuaj drejt lindjes apo perëndimit, por mirësia
është (cilësi e atij) i cili beson në Allahun, në Ditën e Fundit, në melekët, në Librin dhe
pejgamberët__”.Bekare
“Me të vërtetë që Ne e kemi krijuar çdo gjë me kader (përcaktim)_”.Kamer
Shtyllat e imanit janë gjashtë:
1. Besimi në Allahun përfshin katër çështje:
a. Besimi në ekzistimin e Allahut.
b. Besimi se Ai është Zoti dhe Sunduesi.
c. Besimi se vetëm Ai meriton adhurimin.
d. Besimi në emrat dhe cilësitë e Tij.
2. Besimi në melekë
Ata, All-llahu i Lartësuar i krijoi prej dritës dhe u dha plotdëgjueshmëri ndaj urdhërit të Tij
dhe fuqi për zbatimin e tij.
All-llahu i Lartësuar thotë: “Ata që janë tek Ai (engjëjt) nuk shprehin mendjemadhësi në
adhurimin ndaj Tij, e as nuk shohin në atë adhurim lodhje; lartësojnë All-llahun natën dhe
ditën dhe nuk mërzitën. (El-Enbija 19-20)”
Melekët janë aq të shumtë saqë vetëm All-llahu e di numrin e tyre. Transmetohet në dy
librat autentikë të Hadithit (Sahihul Buhari dhe Sahihul Muslim) nga Enesi - All-llahu qoftë i
kënaqur me te (Sahabi i Muhamedit alejhis-selam) se në ndodhinë e Miraxhit (kur
Muhamedi alejhis-selam bëri vizitën e qiejve dhe mbi to) ka parë Bejt el-ma’murin (në shqip:
shtëpi e vizituar, që gjendet në qiell, në disa transmetime thuhet se kjo shtëpi është në vijë
me Qaben dhe po të binte nga lartë do të binte mu në qiell, ku çdo ditë në te faleshin 70000
engjëj, dhe kur ata dilnin nga ajo nuk ktheheshin më asnjëherë d.m.th. për çdo ditë hyjnë
aty 70000 engjëj të rinj).
përfshin katër çështje:
a. Besimi në ekzistimin e melekëve.

8
b. Besimi në melekët që i njohim me emra, sikurse Xhibrili, dhe besimi në mënyrë të
përgjithshme në melekët që nuk ua dimë emrat.
c. Besimi në cilësitë e tyre që i dimë.
d. Besimi në veprat e tyre që i dimë, të cilat i bëjnë me urdhrin e Allahut.
3. Besimi në Librat e zbritur
All-llahu i Lartësuar thotë: “Ne ty (Muhamed) ta zbritëm Librin (Kur’anin) që përmban të
vërtetën dhe që është vërtetues i Librave të mëparshëm si dhe mbizotërues i tyre.” (El-
Maide 48)
a. Besimi se ata janë vërtet të zbritur nga Allahu.
b. Besimi në emrat e librave që i njohim me emra, siç janë Kurani, Teurati dhe Inxhili.
c. Besimi i tregimeve që thuhen në këta libra, sikurse tregimet e Kuranit dhe tregimet e
pashtrembëruara të Librave të mëparshëm, të cilat janë përcjellë në sheriatin tonë.
d. Besimi në normat e pashfuqizuara të këtyre Librave dhe po ashtu pajtimi me to dhe
dorëzimi ndaj tyre, pa marrë parasysh a e dimë urtësinë a jo dhe besimi se Kurani ka
shfuqizuar të gjithë Librat e mëparshëm.
4. Besimi në të dërguarit e Allahut
Profetët: Janë ata njerëz që u erdhi shpallja, ligji i zotit, dhe u urdhëruan ta komunikojnë
ate. Profeti (Resul) i parë është Nuhu-alejhis-selam- dhe i fundit Muhamedi-alejhis-selam.
All-llahu i Lartësuar thotë: “Ne ta shpallëm ty (Muhamed) Librin, sikurse i patëm shpallur
edhe Nuhut e profetëve pas tij...” (En-Nisa 163)
“Ne në çdo popull dërguam profet, i cili ju tha atyre: “Adhuroni vetëm All-llahun, e
largohuni adhurimit të djajve...” (En-Nahl 36)
Njohja e mëshirës së All-llahut të Lartësuar dhe njohja e kujdesit të Tij për njerëzimin, meqë
Ai dërgoi profetët që ta udhëzojnë në rrugën e Tij, dhe t’i sqarojnë njerëzimit se si ta
adhurojë Ate;
a. Besimi se ata janë vërtet të dërguar nga Allahu dhe se kushdo që e mohon ndonjë të
dërguar është sikur t’i mohonte të gjithë të dërguarit.
b. Besimi me emra në ata të dërguar që përmenden me emra, siç janë: Muhamedi, Ibrahimi,
Musai, Isai, Nuhu e kështu me radhë (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi ta).
c. Besimi në lajmërimet e tyre autentike.
d. Zbatimi i kushtetutës së pejgamberit të dërguar te ne, që është Muhamedi, vula e
pejgamberëve, i cili është i dërguar te të gjithë njerëzit.
-Një burrë hyrri në një kopësht të madh dhe nuk ishte prone e tij dhe gjeti në të pemë dhe
lloje të ndryshme ushqimesh. Ai filloi të hajë dhe të pijë dhe më pas filloi të punojë brenda
kopshit .Shkul një pemë e mbill një tjetër prish këtë mur e mbush atë gropë ,ndryshon disa
kanale ujitse etj. Në kopësht hyri dhe një person tjetër i cili tha me vete ,nuk do të bëj asgjë
në këtë kopësht pa kontaktuar me pronarin e tij apo me ndonjë përfaqësues apo zdhendës
të Tij, .pastaj ai filloi të kërkojë dhe kur erdhi përfaqësuesi i pronarit të kopështit .Ai i dënoi
punët që kishte bërë i pari por ai nuk ua vurri veshin fjalëve të tij dhe vazhdoi të punojë në
kopësht pa lejen e pronarit .Kurse i dyti pasi i dëgjoi këshillat e përfaqësuesit të pronarit
filloi të punonte sipas porosive që i dha ai. Si mendoni kush do të shpërblehet nga pronari?
Sigurisht që përgjigja do ishte se ai i dyti do të shpërblehej dhe i pari dënohej , e pra dhe
toka e gjitha është pronë e Allahut profetët janë përfaqësuesit e Tij dhe jobesimtari është ai
që vepron në tokën e Tij pa lejen e tij dhe pëlqimin e tij dhe besimtari është ai që i zbaton
porositë e profetëve.

9
5. Besimi në Ditën e Gjykimit
Dita e Kijametit: Është Dita kur njerëzit do të ringjallen për dhënien e llogarisë dhe kur
shpërblehen apo dënohen për veprat e tyre.
Është quajtur Dita e Kijametit dhe Dita e Fundit sepse nuk ka tjetër ditë pas saj, dhe atëherë
banorët e Xhenetit hyjnë në xhenete kurse banorët e Xhehenemit hyjnë në xhehenem.
Allahu thotë: “Dhe Ne, në Ditën e Kijametit do t’i vendosim peshojat e sakta, e askujt nuk
do t’i bëhet padrejtësi asgjë, edhe nëse është fjala për peshë sa të një kokrre haradalli, Ne
do ta sjellim ate (për llogari), e ne jemi të mjaftueshëm për llogari.” (El-Enbija 47)
Xhenneti: Është Shtëpia e Begatisë, të cilën All-llahu i Lartësuar u’a përgatiti besimtarëve të
devotshëm që besuan në atë që All-llahu u’a bëri obligim të besojnë, dhe i’u nënshtruan All-
llahut dhe profetit të tij, të sinqertë në besimin e tyre dhe në rezultimin e profetit. Në
Xhennet, All-llahu i Lartësuar përgatiti begati të ndryshme, siç thotë Muhamedi-alejhis-
selam: “Në xhennet ka çka sytë nuk kanë parë, e as veshët nuk kanë dëgjuar, e as zemra e
asnjë njeriu nuk mund ta paramendojë”.
Xhehennemi: Është shtëpia e Dhimbjeve, të cilën All-llahu i Lartësuar e përgatiti për
pabesimtarët dhe zullumqarët që nuk besuan në Te dhe refuzuan profetët e Tij. Aty All-llahu
i Lartësuar ka përgatitur dënime dhe dhimbje çfarë mendja e njeriut nuk mund t’i
paramendoj. All-llahu i Lartësuar thotë: “Ruajuni Zjarrit, lëndë djegëse e të cilit janë
njerëzit dhe gurët, e i cili është përgatitur për mosbesimtarët.” (El-Bekare 24)
Frytet e besimit në ditën e Kijametit:
- Dëshira në kryerjen e urdhërave fetare, duke shpresuar me këtë shpërblimin në atë Ditë.
- Frika në kryerjen e veprave të këqija si dhe pajtimi me to, duke iu frikuar me këtë dënimit
të asaj Dite.
- Përgëzimi i besimtarit për atë që kalon me dëshirën e tij në këtë botë, duke pasur me këtë
për qëllim begatitë dhe shpërblimet e xhennetit.
Pabesimtarët mohuan ringjalljen pas vdekjes duke supozuar se një gjë e tillë është e
pamundshme. Ky supozim është i kotë, argumenton kotësinë e tij shpallja, ndijimi dhe
mendja. All-llahu i Lartësuar në Kur’an thotë: “Ata që nuk besojnë supozojnë se nuk do të
ringjallen; thuaju ti (Muhammed) atyre: “Gjithsesi! Betohem në Zotin tim, se me siguri do
të ringjalleni dhe pastaj do t’ju informojmë se ç’keni punuar, e një gjë e tillë për Zotin
është e lehtë.” (Et-Tegabun 7)
përfshin tri çështje:
a. Besimi në ringjallje.
b. Besimi në llogaridhënie dhe shpërblim.
c. Besimi në Xhenet dhe Xhehenem.
Besimi në Ditën e Gjykimit përfshin gjithashtu besimin në çdo gjë që do të ndodhë pas
vdekjes, ku bëjnë pjesë edhe sprova e varrit dhe ndëshkimi e shpërblimi në varr.
6. Besimi në kader (caktimin e Allahut)
Gjithësia, në përgjithësi, është pronë e All-llahut të Lartësuar, pra, edhe njeriu është pjesë e
kësaj gjithësia dhe rob i All-llahut të Lartësuar, andaj robi nuk mund të veprojë në pronën e
Zotit të tij përveç me lejen dhe dëshirën e Tij.Muslimani beson se çdo gjë është paracaktuar
nga Allahu i madhëruar dhe beson se e mira është prej Allahut ndërsa e keqja është rezultat
i punëve të tija të këqia . I Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Gjëja e

10
parë të cilën e krijoi Allahu është pena, pastaj i tha asaj: “Shkruaj!” - dhe atëherë është
shkruar ajo që do të ndodhë deri në Ditën e Gjykimit.”Trimidhiu ,Hasen.
Abdullah ibën Amër ibën el Asi r.a kishte thënë: “Kam dëgjuar se i Dërguari i Allahut sal-
lAllahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Allahu i ka shkruar fatet e krijesave para se t’i krijojë
qiejt dhe Tokën në pesëdhjetë mijë vjet, ndërsa Arshi i Tij ishte në ujë.”Muslimi
All-llahu i lartësuar posedon fuqinë apsolute të pakufishme, krijoi çdo gjë dhe din çështjen e
çdo gjëje, qoftë të kaluarën, të tashmen apo të ardhmen e saj. Ai krijoi njeriun dhe e veçoi
mbi të gjitha krijesat, i dha arsyen i hapi atij rrugën e të drejtës dhe rrugën e të shtrembërës
dhe e la të lirë të zgjedhë. Pastaj i dërgoi librin (udhëzimin), profetët dhe bëri gjithësinë me
plotë argumente të cilat nuk mund të numërohen. Besimtari beson në Kaderin caktimin ,
nuk shqetësohet nëse i kalon ndonjë gjë shumë e dashur apo i ndodhë ndonjë gjë e rëndë;
sepse e gjithë kjo ndodhë me Kaderin e All-llahut, në dorën e të cilit janë qiejt dhe Toka, dhe
ai Kader patjetër duhet të ndodhë. Allahu thotë :“Nuk ka asnjë fatkeqësi që e godet Tokën
dhe juve, e që nuk e kemi shënuar më parë në Libër, kjo, me të vërtetë, për All-llahun
është shumë lehtë. (Kjo ndodhë) Që të mos dëshpëroheni për atë që ju ka kaluar, e as mos
të dëfreheni për atë që Ai ua dha juve. Vërtetë, All-llahu nuk i don lavdëruesit dhe
vetmburrësit.” (El-Hadid 22,23)
“Thuaj: “Kurrë nuk do të na ndodh gjë neve, përveç asaj që Allahu ka përcaktuar për ne. Ai
është Ndihmuesi ynë dhe tek Allahu të mbështeten plotësisht besimtarët.” [Et Teube: 51]
Përderisa inxhinjeri i ndërtimit e hedh projektin e ndërtesës që kërkon të ndërtojë, në një
letër të vogël dhe përcakton kohën që do të duhet për ta përmbushur atë plan, pastaj
punon për zbatimin e tij. Pastaj, menjëherë me mbarimin e afatit të përcaktuar, kështjella e
vizatuar në letër, del dhe shfaqet në ekzistencë, në përputhje me vizatimin e inxhinjerit në
letër, pa lënë mangut asgjë dhe pa shtuar në të. Atëherë si mund të mohohet që Allahu t’i
ketë shkruar përcaktimet e të gjithë ekzistencës deri në Ditën e Kiametit?! Dhe më pas, nga
Fuqia dhe Dija e Tij absolute, këto përcaktime realizohen në përputhje me atë që Allahu ka
paracaktuar, në sasi e cilësi, në kohë e në vend, duke ditur se Allahu i Madhëruar është i
Gjithëfuqishëm për gjithçka?!
a. Besimi se Allahu e ka ditur çdo gjë në mënyrë të hollësishme.
b. Besimi se Allahu e ka shkruar këtë në “Pllakën e Ruajtur” që në arabisht quhet “El-Leuh el-
Mahfudh” (‫اﻟﻠﻮح‬ ‫اﻟﻤﺤﻔﻮظ‬ ).
c. Besimi se asgjë nuk ekziston pa vullnetin e Allahut të Madhërishëm.
d. Besimi se çdo gjë që ekziston është krijuar nga Allahu, duke përfshirë qeniet, cilësitë dhe
lëvizjet e tyre.
Profeti i ka thënë djalit të xhaxhait të tij “O djalosh, unë do të të mësoj disa fjalë. Ruaje
Zotin (në zemër) të të mbrojë (nga të këqiat). Ruaje Zotin (në zemër) ta gjesh Atë pranë
teje. Nëse kërkon diçka, kërkoje prej Zotit. Nëse kërkon ndihmë kërkoje prej Zotit. Dije që
sikur të gjithë njerëzit të mblidheshin për të të bërë dobi, nuk do e arrinin veçse nëse e ka
caktuar Zoti dhe nëse do të mblidheshin të të dëmtonin, nuk do e arrinin veçse nëse e ka
caktuar Zoti. Janë ngritur lapsat dhe janë tharrë letrat.” (Trimidhiu)
Besimi ne paracaktimin e Zotit, në kader, bën që:
- Të mbështetemi plotësisht në Zotin xhele shanuhu në kryerjen e çdo vepre;
- Të ruajme qetësinë e shpirtit dhe të zemrës, çkado që të ndodhë, sepse besimtari e di që
pa thënë Zoti, s'mund të bëhet asgjë; e kjo bën që besimtari të jetë durimtar para çdo
ndodhie, të jetë i lumtur në jetën e tij;

11
- Të mos bëhemi mendjemëdhenj, kur të na ndodhë ndonjë e mirë ose të kryejmë ndonjë
vepër me sukses e të themi se këtë e kreva me djersën e mundin tim, por të bëhemi
modestë e ta dimë se ajo e mirë është bërë me dëshirën e Zotit dhe si dhunti e Tij, prandaj
ajo duhet të na detyrojë ta falënderojmë Zotin.
- Të mos mërzitemi e të mos brengosemi nëse nuk arrijmë të realizojmë ndonjë dëshirë ose
ta kryejmë ndonjë punë, sepse e dimë që ajo bëhet me dëshirën e Zotit dhe vullnetin e Tij.
Këtë e dëshmon fjala e Allahut xhele shanuhu. Nuk ju godet ju asnjë ndodhi dhe as në Tokë
(nuk ndodh asgjë) që të mosjetë e shënuar në librin e caktuar (te Zoti), para se ta largojmë
Ne atë. Me të vërtetë ajo (gjë) është e lehtë për Zotin. Kështu që ju të mos bëheni
monotonë (të dëshpëreheni) për atë që nuk keni mundur ta realizoni. Dhe që të mos
gëzoheni për atë që ua ka dhënë, (sepse) Allahu nuk e do mendjemadhin.
Çfarë është Leuhi Mahfudh ?
Levhi Mahfudhi – është pllaka e ruajtur në të cilën janë të regjistruara çdo gjë në mënyrë të
hollësishme. Të vërtetën e saj nuk e di askush përpos Allahut xh.sh. Nganjëherë ajo shprehet
me emrin Um-mu’l Kitab – nëna e librit dhe cilësohet se është një depo në të cilën janë të
regjistruara gjithçka që ka ndodhur dhe gjithçka që do të ndodhë nga ajo që është
përcaktuar në gjithëditurinë e Allahut. Përmendja e saj ka ardhur në Kur’an:
“Përkundrazi, (ata që gënjejnë), ai është Kur’ani i famshëm. Në një pllakë të ruajtur mirë
(në Levhi Mahfudh)” (Kur’ani, El-Buruxh: 21-22).
“Nuk ndodh asnjë fatkeqësi në tokë e as në trupin tuaj e që mos të jetë në shënime (libër,
Levhi Mahfudh) para se të ngjajë ajo, e kjo për Allahun është e lehtë” (Kur’ani, El-Hadid:22)
Levhi Mahfudhi nuk është pllaka në të cilën shkruajnë melaiket el-Katibine sikurse që
dyshohet (ngatërrohet). Jo, por lapsi që shkruan në të është me një karakter absolut të
fuqisë. Ai është një trup me ndriçim madhështor në të cilin ka shkruar lapsi me lejen e
Allahut për atë që ka qenë dhe që do të jetë deri në Ditën e Kijametit.
Pra, Levhi Mahfudhi është regjistër përshkrues i të gjitha gjërave, që do të thotë Allahu e ka
shkruar të vërtetën e gjërave se ato do të jenë kështu apo ashtu, dhe nuk e ka shkruar që
ato le të jenë (në mënyrë urdhërore) kështu dhe kështu. Më qartë, në kohën e shkrimit
gjërat nuk kanë ekzistuar fare, andaj Allahu i ka shkruar ato nga aspekti i përshkrimit të tyre
që ato të ndodhin në përputhshmëri me caktimin e Tij, e jo nga aspekti i urdhrit,
Shkalla e tretë – Ihsani (Mirësia)
Ihsani “Që ta adhurosh Allahun sikur të jesh duke e parë Atë, ngase, edhe nëse ti nuk e sheh
Atë atëherë Ai të sheh ty.Është shkalla më e lartë e fesë.
3. Islami, Imani, Ihsani
Tregon Omeri r.a.: “Përderisa ne, një ditë ishim ulur pranë Resulullahut s.a.v.s., u shfaq
papritmas një njeri me rroba shumë të bardha, me flokë shumë të zeza. Tek ai nuk shiheshin
gjurmët e udhëtimit dhe askush prej nesh nuk e njihte, përderisa ai u ul te Pejgamberi
s.a.v.s., duke i mbështetur (duke i afruar) gjunjët me gjunjët e tij, dhe duke i vënë shuplakat

12
mbi kofshët e tij, i thotë:
“O Muhamed! Më thuaj se ç’është Islami?
Resulullahu u përgjigj: Islami do të thotë që ta adhurosh Allahun dhe të mos I bësh rival Atij
në adhurim dhe se Muhamedi është i Dërguar i Tij, të kryesh rregullisht faljen e namazit, të
japësh zekatin, të agjërosh Ramazanin dhe të vizitosh Qabenë (të kryesh haxhin), nëse ke
mundësi”.
Ai i tha: “Të vërtetën e ke thënë”.
E ne çuditeshim me të, ai vetë pyeste dhe vetë e konfirmonte.
Ai e pyeti: “Më thuaj se ç’është Imani (Besimi)”?
Ai (Pejgamberi a.s.) iu përgjigj: “Të vërtetosh besimin në Allahun, në Melekët e Tij, në Librat
e Tij, në të Dërguarit e Tij, në Ditën e Fundit (Kiametin) dhe të besosh në caktimin, në të
mirën dhe të keqen e Tij (në dijeni të Tij)”.
Ai (njeriu) i tha: “Të vërtetën e ke thënë”.
Dhe e pyeti: “Më thuaj se ç’është Ihsani (përkushtimi më i lartë, i plotë në përsosmëri)”?
Ai a.s. iu përgjigj: “Që ta adhurosh Allahun sikur të jesh duke e parë Atë, ngase, edhe nëse ti
nuk e sheh Atë (atëherë adhuroje Atë me mendjen se, edhe pse ti nuk e sheh Atë), Ai të
sheh ty”......
Pastaj u largua, e unë qëndrova një kohë të gjatë (pa e parë të Dërguarin a.s.) e pastaj më
tha: “O Omer, a e di se kush ishte pyetësi”? Unë i thashë: Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë
më së miri! A i a.s.. tha: “Vërtet ai ishte Xhibrili, erdhi tek ju për t’jua mësuar fenë”
Emri Xhibril është me prejardhje joarabe, nga gjuha e vjetër siriane, që d.m.th. – Abdullah
(rob i Zotit). Detyra e tij ishte bartja e dërgatës nga Allahu xh.sh. tek të dërguarit e Tij.
Resulullahu e kishte parë Xhibrilin në formën e tij të vërtetë dy herë.Kështu deshi Allahu tja
mësonte profetit të Tij dhe muslimanëve disa bazat kryesore të fesë së tyre .
Shembulli i Islamit Imanit dhe ihsanit është si shembulli i Trupit ,trurit dhe zemrës të cilat së
bashku përbëjnë një trup.

13
Shembull për Islamin ,Imanin ,Ihsanin. Veprat dhe gradat janë ndërtesa kurse themeli i tyre
është besimi .nëse themeli është i fortë e mban ndërtesën mbi vete sado lart që të ngrihet
biles edhe nëse një pjesë e ndërtesës shembet është e lehtë të riparohet përderisa themeli
qëndron në këmbë . Ndërsa nëse themeli nuk është i forcuar ndërtesa nuk ngrihet lart dhe
nuk qëndron në këmbë .Nëse shembet një pjesë e themelit ndërtesa bie ose është gati të
bjerë .
I mençuri synon të forcojë themelin kurse i marri e ngre atë pa themel ndonse ndërtesa e tij
svonon dhe shembet .Allahu i lartësuar thotë :” A është më i mirë ai që ndërtesën e vet e
themeloi në devotshmëri dhe në kënaqësi të All-llahut, apo ai që ndërtesën e vet e
themeloi buzë bregut të shembur e bashkë me të bie në zjarrin e xhehennemit? Teube
109.
3. Parimi i tretë njohja e Profetit tënd
Njohja e të Dërguarit tuaj, Muhamedit alejhis selam
Ai është Muhammedi, i biri i Abdullahut, i biri i Abdulmutalibit, i biri i Hashimit. Hashimi
është prej fisit Kurejsh, Kurejshët janë arabë, e arabët janë prej pasardhësve të Ismailit , birit
të Ibrahim Halilit, paqja e shpëtimi i Zotit qoftë për të dhe për të Dërguarin tonë. Ka jetuar
63 vite, prej tyre 40 vite para dërgimit dhe 23 vjet si i dërguar . Atij i është zbritur Kurani i cili
ishte më i miri i krijesave dhe ai ua komunikoi atë shokëve të tij të cilët më pas e
memorizuan dhe e shkruan .Muslimanët besojnë se Muhamedi (Paqja dhe lëvdatat e Allahut
qofshin mbi të!) është Pejgamberi i fundit në një zinxhir të gjatë të Pejgamberëve, të
dërguar që t`i thërrasin njerëzit për bindje dhe adhurim ndaj Zotit të vetëm (në arabisht:
Allah) Thotë Allhu për të në Kuran: “Thuaj (O Muhamed): "O njerëz! Vërtetë që unë jam
sjellë tek ju të gjithë si i Dërguar i Allahut" Araf
Si do të sillemi ne me lajmëtarin e Atij që të sjell një lajm të mirë apo të tregon një mënyrë
sesi të dalësh nga një problem i madh që ke patur .Padyshim që do ta falenderoje dhe do ta
ndiqje nëse ai do të tregonte rrugën e daljes nga problemi yt dhe padyshim do ta respektoje
saqë do të përpiqeshe dti dhuroje diçka për shkak të gëzimit që ndjeve . e si është apo si
duhet të jetë sjellja jonë në lidhje me Të dërguarin e Allahut Muhamedin alejhi selam. Ai i
çliroi njerëzit nga robëria e idhujtarisë duke i bërë të dinjitetshëm dhe duke i nderuar me të
qenit vetëm rob të Allahut . I Dërguari ynë a.s. është pishtar ndriçues, përmes të cilit Allahu
xh.sh. i udhëzoi njerëzit. Është zotëria i mbarë njerëzimit, vula e të gjithë pejgamberëve dhe
imam-prijës i të gjithë të dërguarve. Është argument i Allahut për të gjitha krijesat, të cilin Ai
e dërgoi me fe dhe rrugë të drejtë, kurse shpalljen e tij e bëri të përgjithshme për të gjithë
njerëzit deri në Ditën e Gjykimit. Allahu në Kur’an thotë:“E Ne nuk të dërguan ty (o
Muhamed) për diç tjetër, veçse si mëshirë për të gjitha botët” (El-Enbija’ë, 107).
4. Të drejtat e njeriut në Islam
1-Barazia në Islam

14
Të gjithë njerëzit kanë të drejta të barabarta me vëllezërit e tyre nga lloji njerëzor, në
kuptimin e përgjithshëm: “O njerëz!, në të vërtetë, Ne ju krijuam ju prej një mashkulli dhe
një femre dhe ju bëmë popuj e fise, për ta njohur njëri-tjetrin.” (Kuran, 49:13)
Njerëzit dallojnë nga njëri-tjetri për nga niveli i imanit (besimit). Njerëzit më të mirë janë
besimtarët, kurse më të këqijtë janë jobesimtarët. “Më i nderuari prej jush tek Allahu është
ai që i frikësohet më shumë Atij.” (Kuran, 49:13)
2- Siguria personale në Islam
Kjo fe i dhuroi njeriut të drejtën për të jetuar dhe ia garantoi këtë të drejtë. Askujt nuk i
lejohet t’ia marrë jetën tjetrit. Kjo e drejtë i takon vetëm Atij që ia dhuroi këtë jetë (Allahut),
e Ai është i Plotfuqishëm mbi çdo gjë Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, thotë në një
hadith: “Me të vërtetë, gjaku i juaj, pasuria dhe nderi janë të ndaluara për njëri tjetrin.”
Buhari
3- Të drejtat e grave
Islami qëndron mes dy poleve të kundërta, teprimit dhe neglizhencës. Islami e ka çliruar
gruan prej atyre që dëshirojnë ta shtypin atë duke ia mohuar të drejtat e saj, dhe prej atyre
që përpiqen ta privojnë atë nga feja dhe nderi. Kjo fe gruas ia siguroi nderin dhe fisnikërinë.
Islami e çmon gruan si nënë, si bashkëshorte, si vajzë e si motër. Ata (ata të cilët
trumbetojnë feminizmin) nuk çajnë kokën për nderin e saj, për fenë e saj dhe për çiltërsinë e
saj.
4- Të drejtat e familjes
Islami i kushtoi kujdes të madh dhe garantoi të drejtat e familjes. Prindërve u dha të drejta.
Bashkëshortit i dha të drejtat e tij. Bashkëshortes të drejtat e saj. Dhe fëmijëve të drejtat e
tyre.
5- Të drejtat e njeriut burojnë nga Islami
Të drejtat e mirëfillta të njeriut burojnë nga Islami, sepse kjo fe mbron natyrën shpirtërore
të njeriut, intelektin e tij, trupin dhe mendjen e tij, deri në maksimum. Pra, të drejtat e
mirëfillta të njeriut përfshihen në Sheriatin islamik të drejtë dhe të paanshëm, i cili është
sistemi i fundit i të gjitha ligjeve tjera të shpallura, siç thotë Allahu: “Ne nuk kemi harruar
asgjë në Librin Tonë.” (Kuran, 6:38)
5. Kush është ai që obligohet ti besojë këto gjëra ?
Emri : Njeri
“Po, a nuk po mendon njeriu se Ne e krijuam atë më parë kur ai nuk ishte asgjë?” (Merjem
67)
Atesia : Adem
“O bijtë e Ademit, të mos ju mashtrojë kurrsesi shejtani sikurse i nxori prindërit tuaj nga
xhenneti,”(Araf 27)
Amësia : Hauaja
“Ai (All-llahu) është Ai që ju krijoi prej një vete, e prej saj krijoi palën e saj për t'u qetësuar
pranë saj.” (Araf 189)
Cilësia : Forma më e përsosur si nga krijimi ashtu dhe nga ana e strukturës paraqitjes
“Vërtet, Ne e krijuam njerin në formën më të bukur.”(Tin 4)
Shenjat dalluese : I krijuar nga dheu , i përbërë nga gjaku, kocka dhe mishi
“Për All-llahun, Ne e krijuam njeriun prej një ajke (lëngu), e një balte.Pastaj atë (ajkë -
baltë) e bëmë (e shndërruam) pikë uji (farë) në një vend të sigurt.Më pas, atë pikë uji e

15
bëmë copë gjaku, e atë gjak të ngurtë e bëmë copë mishi, e atë copë mishi e shndërruam
në eshtra, edhe eshtrave ua veshëm mishin, pastaj atë e bëmë krijesë tjetër (me shpirt). I
lartë është All-llahu, më i miri Krijues!” (Muminune 12 -14)
Adresa e përkoshme : Rruzulli tokësor
“Ai edhe tokën e bëri të shtrirë për krijesat.”(Rahman 10)
Shkaku i ekzistencës në të : Njohja e Allahut dhe njësimi i Tij me adhurim
“A menduat se Ne ju krijuam kot dhe se ju nuk do ktheheni te Ne?” (Muminune 115)
Drejtimi (destinacioni) : Nisja nga kjo botë
“Ju njerëz dijeni se jeta e kësaj bote nuk është tjetër vetëm se lojë, kalim kohe në argëtim,
stoli, krenari mes jush dhe përpjekje në shtimin e pasurisë dhe të fëmijëve,”(Hadide 20)
Data dhe ora e udhëtimit :
“....nuk e di kush pos Tij se çka do të ndodhë (çka do të punojë) nesër, dhe askush nuk e
di, pos Tij, se në ç'vend (ose kohë) do të vdesë. “( Lukman 34)
Koha e përgatitjes për udhëtim : Që nga momenti i fillimit të përgjegjësisë deri në ardhjen e
shpirtit në fyt
“E kur ndonjërit prej tyre i vjen vdekja, ai thotë: “O Zoti im, më kthe,që të bëj vepra të
mira e ta kompensoj atë që lëshova!” Kurrsesi, (kthim nuk ka) e kjo është vetëm fjalë që e
thotë ai, e ata kanë para tyre një perde (distancë periodike) deri në ditën kur
ringjallen.”(Muminune 99 -100)
Çmimi i biletës (së udhetimit) : Vepra e tij
“E kush punoi ndonjë të mirë, që peshon sa grimca, atë do ta gjejë.Dhe kush punoi ndonjë
të keqe, që peshon sa grimca, atë do ta gjejë.”(zelzele 7-8)
“Kush bën vepra të mira, bën për vete, e kush bën keq, bën kundër vetes, pastaj do të
ktheheni te Zoti juaj.”(Xhathije 15)
Vendi i rregjistrimit : Në Leuhi Mahfudh , 50 mijë vjet para se te krijoheshin qiejt dhe toka
“Nuk ndodh asnjë fatkeqësi në tokë e as në trupin tuaj, e që të mos jetë në shënime (libër
- Levhi Mahfudh) para se të ngjajë ajo, e kjo për All-llahun është lehtë.” (Hadide 22)
Data e lëshimit : Pasi plotësoi 120 ditë në barkun e nënës së tij
“pastaj tek ai dërgohet (në barkun e nënës ) meleku dhe pasi i futet shpirti ai
(meleku)urdhërohet për katër gjëra : për shkrimin e rriskut të tij ,të punës së tij
,momentin e vdekjes dhe do të jetë i lumtur apo i dëshpëruar (pra fatmirë apo fatkeq) “
(hadith)
6. Çfarë është Kurani ?
Kur’ani është shpallja e fundit. Allahu na e solli Kur’anin, Librin që është e pamundur të
ndryshohet. Sot, të gjithë muslimanët, kudo që janë, lexojnë Kur’anin e njejtë; Asnjë
kundërthënie nuk mund të gjendet në ndonjë fjalë apo shkronjë.Allahu thotë :”Ne me
madhërinë Tonë e shpallëm Kur'anin dhe Ne gjithsesi jemi mbrojtës të tij. (Hixhr: 9)
Kurani i është shpallur profetit alejhi selam nga Allahu i madhëruar nëpërmjet kryeëngjëllit
Xhibril në një periudhë 23 vjeçare pjesë pjesë të cilat janë memorizuar dhe shkruar nga
një numër i madh i shokëve të Profetit alejhi selam. Besimet e kota të shoqërisë arabe u
zhdukën me zbritjen e Kuranit. Në ajetin e dytë të sures Er-Rra'd thuhet: "Zoti është Ai që i
ngriti qiejt pa asnjë shtyllë..." Ky ajet hodhi poshtë besimin e trashëguar të arabëve se
qielli qëndron lart i mbajtur prej maleve.

16
Në tefsirin e Kurtubiut [10/5,6] nga Jahja bin Ekthem thotë: Me’muni i cili ishte prijës në atë
kohë, mblidhte njerëz në tubime diskutimesh dhe mes të pranishmëve hyri një person
çifutë, me rroba të mira, me paraqitje të këndshme dhe me aromë të mirë. Ai e mori fjalën
dhe foli në formë perfekte dhe fjalë të zgjedhura. Pasi mbaroi tubimin, Me’muni e thirri dhe
i tha: Cifutë?
Po, iu përgjigj ai.
Memuni i tha: Bëhu musliman dhe do të të jap këtë e atë dhe i premtoi.
Por ai i tha: Do të qëndroj në fenë time dhe të baballarve të mi, dhe u largua.
Pas një viti, ai (çifuti) erdhi tek ne si musliman, filloi të fliste në lëminë e fikhut dhe foli
shumë bukur. Pasi mbaroi tubimin, Memuni e thirri dhe i tha: A nuk je i njëjti ai që takova
para një viti?
Ai i tha: Patjetër që unë isha!
Si u bëre musliman, e pyeti Me’muni?
Ai tha: Pasi që u largova prej teje, desha t’i vë në provë të gjitha fetë dhe ti e di shkrimin tim
të bukur!!. I’u ktheva Teuratit, shkruajta tri kopje, shtova dhe paksova prej tij pastaj e çova
në sinagogë dhe ata i blenë kopjet e mia!! Pastaj mora Ungjillin, shkruajta tri kopje, shtova
gjëra dhe paksova, pastaj i nisa për t’i shitur dhe ata i blenë. Pastaj mora Kuranin, bëra tri
kopje duke shtuar dhe paksuar gjëra dhe ua dhash atyre (muslimanëve) që kopjojnë
librat. Ata e shfletuan dhe kur panë që kishte shtesa dhe mangësi, i hodhën tutje dhe nuk i
blenë. Aty kuptova se ky është libër i ruajtur dhe kjo ishte arsyeja e islamit tim.
Jahja bin Ekthem thotë: Atë vit, shkova në haxh dhe takova Sufjan bin Ujejnen dhe i tregova
ngjarjen dhe ai më tha: Vërtetësia e kësaj, gjëndet në librin e Allahu të Lartësuar. E pyeta në
cilin ajet? Ai më tha: Në fjalën e Allahut të Lartësuar kur flet për Teuratin dhe ungjilin duke
thënë: “Sepse atyre iu qe besuar mbrojtja e Librit të Allahut.” [Maide 44]. Ai, ruajtjen e
librit ua besoi atyre dhe e humbën, ndërsa në anën tjetër, Allahu i Madhëruar tha:
“Sigurisht, Ne e kemi shpallur Kuranin dhe, sigurisht, Ne do ta ruajmë atë.” [Hixhr 9]. Allahu
e ruajti për ne prandaj nuk humbi.”
Thotë Allahu në suren Bekareh :
1. Elif, Lam, Mim.
2. Ky është libri që nuk ka dyshim në te (sepse është prej All-llahut) është udhëzues
për ata që janë të devotshëm.
3. Të cilët e besojnë të fshehtën, e kryejnë faljen (namazin) dhe prej asaj që Ne u
kemi dhënë, ata japin (zeqat, sadaka etj.).
4. Dhe ata, të cilët besojnë në atë që t'u shpall ty, dhe në atë që është shpallur para
teje, dhe që janë të bindur plotësisht për (jetën e ardhshme në) botën tjetër (Ahiretin).
5. Të tillët janë të udhëzuar nga Zoti i tyre dhe vetëm ata janë të shpëtuarit.
7. Kapitulli “ Kur’ani prin rrugen drejt shkences”
Në Kur’an, Zoti i thërret njerëzit të mendojnë dhe ekzaminojnë shenjat e krijimit
rreth tyre. A nuk i shikojnë devetë se si janë krijuar? Edhe qiellin se si është
ngritur lart? Edhe malet se si janë vendosur? Edhe tokën se si është shtruar? (Sure

17
el-Gashijeh: 17-20) Siç e tregojnë dhe ajeti i mësipërm , Zoti i
shtyn njerëzit të studiojnë dhe ekzaminojnë aspekte të ndryshme të botës si qiejt,
shiun, bimët, kafshët, lindja dhe shenjat gjeografike. Një mënyrë për t’i eksploruar
këto është, si e thamë dhe më parë, nëpërmjet shkencës. Vëzhgimi shkencor e
prezanton njeriun me misteret e krijimit dhe me dijen, urtësinë dhe fuqinë e
përjetshme të Zotit.
Johan Kepler tregoi se ai iu fut rrugës së shkencës për të gërmuar në veprat e
Krijuesit, ndërsa Izak Njutoni, një tjetër shkencëtar i madh, tha se përfshirja kryesore
që qëndronte pas interesit të tij për shkencën ishte dëshira e tij për të pasur një
ndjesi dhe dije më të plotë rreth Zotit. Ajnshtajni, tha “shkenca pa fenë është e
çalë”. Në Kur’an jemi informuar se si u krijuan gjallesat. Të gjitha gjallesat janë krijuar
nga Zoti në mënyrë të dallueshme. Zoti, me fuqinë e tij krijuese, të vetme, dhe me
dije të pakufizuar, i veshi krijesat me veçori të ndryshme dhe i komunikoi kështu
fuqinë, urtësinë dhe dijen e Tij të pafundme njerëzimit. Allahu krijoi secilën gjallesë
nga uji, e prej tyre ka disa që ecin rrëshqitas në barkun e vet, disa që ecin me të dy
këmbët e disa me katër këmbët. Allahu krijon çfarë të dojë, pasi vërtet Allahu ka
mundësi për çdogjë. (Sure en-Nur: 45)
Ai i krijoi qiejt pa shtylla që i shihni, e në tokë vendosi male të rënda që të mos luajë vendi
bashkë me ju e nëpër të shpërndau nga të gjitha gjallesat, dhe nga qielli Në kemi lëshuar
shi e kemi bërë të mbijnë në tokë nga të gjitha llojet më të dobishme. Kjo ëshë vepër e
krijimit të Allahut, e më tregoni pra Mua se ç’krijuan të tjerët përveç Tij. Jo asgjë pra,
mohuesit janë në humbje të pafund. (Sure Lukman: 10-11)
Katërmbëdhjetë shekuj më parë, Zoti zbriti Kur’anin për njerëzimin si udhëzues. Ai thërriste
njerëzit të drejtoheshin drejt të vërtetës duke u mbështetur tek ky libër. Sigurisht që Kur’ani
nuk është libër shkencor. Megjithatë shumë fakte shkencore, që janë shprehur në një
mënyrë shumë të saktë dhe të detajuar në vargjet e tij, janë zbuluar vetëm në ditët tona.
Këto fakte nuk kanë mundur të njihen në kohën e zbritjes së Kuranit dhe kjo është një provë
tjetër se ai është fjala e Zotit.
Për të kuptuar mrekullinë shkencore të Kur’anit, së pari duhet të shikojmë nivelin e
shkencës së kohës kur ky Libër i Shenjtë zbriti.
Në shekullin e 7-të, kur u zbrit Kur’ani, shoqëria arabe kishte shumë bestytni supersticioze
dhe të pabazuara. Në mungesë të teknologjisë për të vrojtuar universin dhe natyrën, këta
arabë të hershëm besonin në legjenda të trashëguara nga brezat e mëparshëm. Ata
supozonin, për shembëll, se malet mbanin qiejt lart. Ata besonin se toka ishte e sheshtë dhe
se ajo kishte male të lartë në të dy fundet e saj. Mendohej se këto male ishin shtylla që
mbanin lart kupolën e qiellit.

18
Megjithatë, të gjitha këto bestytni të shoqërisë arabe u eliminuan nga Kur’ani. Në vargun e
2-të të Sures Er-Rrad thuhet: “Allahu është Ai që ngriti qiejt pa ndonjë shtyllë...” (Sure Er-
Rrad: 2).etj
Zgjerimi i Universit
Në Kur’an, i cili u zbulua 14 shekuj më parë në një kohë kur shkenca e astronomisë ishte
ende primitive, zgjerimi i universi përshkruhet kështu:Ne me forcën tonë e ngritëm qiellin
dhe vërtetë Ne e zgjerojmë atë. (Sure Edh-Dharijat: 47)
Orbitat
Një nga arsyet më kryesore të ekuilibrit në univers është fakti se trupat qiellorë ndjekin
rrugëkalime specifike. Yjet, planetet dhe satelitët rrotullohen rreth boshteve të tyre dhe
gjithashtu rrotullohen bashkë me sistemin në të cilin bëjnë pjesë dhe kështu universi
funksionon me një rregull të mirëpërcaktuar. Ai është që krijoi natën e ditën, diellin e
hënën dhe secili prej tyre noton në një orbitë. (Sure el-Enbija: 33)
Kulmi Mbrojtës
Në Kur’an, Zoti na tërheq vëmendjen rreth një veçorie shumë të rëndësishme të qiellit:
Qiellin ua kemi bërë kulm të sigurt, por ata zbrapsen prej këtyre argumenteve. (Sure El-
Enbija: 32)
Funksioni i Maleve
Kur’ani i kushton vëmendje të veçantë funksionit gjeologjik të maleve. Dhe në tokë kemi
krijuar male të ngulura fort që ajo të mos lëvizë nën to...
(Sure El-Enbija: 31)
Siç vihet re në këtë varg, pohohet se malet kanë si funksion të parandalojnë tronditjet e
Tokës. Ky fakt nuk dihej nga askush në kohën e zbritjes së Kur’anit. Ai u zbulua vetëm
kohët e fundit si rezultat i gjetjeve të gjeologjisë moderne.
Identifikimi i Shenjave të Gishtërinjve
Ndërsa në Kur’an përmendet se është e lehtë për Zotin ta risjellë njeriun pas vdekjes,
theksohen në mënyrë të veçantë shenjat e gishtërinjve: Ne jemi të zotët t’ia rikrijojmë si
kanë qenë edhe majat e gishtave të tij. (Sure El-Kijama: 3-4)
Mospërzierja e Deteve me Njëri-tjetrin
Një nga vetitë e deteve që është zbuluar vetëm kohët e fundit, është treguar në një varg të
Kur’anit si më poshtë: Ai i lejoi dy detet të puqen. Ndërmjet atyre të dyve është një
pengesë që ata të dy nuk e kapërcejnë. (Sure Err-Rrahman: 19-20)
Të gjitha këto që pamë deri tani na tregojnë një fakt të qartë: Kur’ani është një libër i tillë që
të gjitha të dhënat e përmendura aty kanë dalë të vërteta. Në vargjet e tij tregohen fakte
rreth temave shkencore dhe të dhëna për të ardhmen, fakte këto që askush i dinte në atë
kohë. Është e pamundur që ky informacion të njihej me nivelin e njohurisë dhe teknologijsë

19
së atëhershme. Është e qartë se kjo është provë e pastër se Kur’ani nuk është fjalë e njeriut.
Kur’ani është fjala e Zotit të Gjithëfuqishëm, Filluesi i çdogjëje dhe i të Vetmit që përfshin
çdogjë me dijen e Tij. Në një varg Zoti thotë për Kur’anin: “Sikur të ishte prej dikujt tjetër
përveç Zotit, do të gjenin në të shumë kundërthënie”. (Sure En-Nisa’: 82) Jo vetëm që nuk
ka kundërthënie në Kur’an, por çdo pjesë e informcionit që ai përmban zbulon mrekullinë e
këtij Libri Hyjnor përditë e më shumë. Ajo që i mbetet njeriut është të kapet fort pas këtij
Libri Hyjnor të zbritur nga Zoti dhe ta pranojë si udhërrëfyesin e tij të vetëm. Në një nga
vargjet e Tij, Zoti na urdhëron:Dhe ky është libër, dobiprurës, Ne e zbritëm, kështu që
përmbanju atij që të mëshiroheni. (Sure En’am: 155)
8. Frytet e besimit
Besimi ka fryte të ëmbla dhe rezultate të mira të cilat besimtari i përfiton dhe në këtë botë :
1. Udhëzimi i besimtarëve për tek e vërteta .Allahu thotë “E Allahu patjetër do ti
udhëzojë ata që besuan në rrugën e drejtë “ (El Haxh)
2. Jeta e mirë
Allahu thotë “Kush bën vepër të mirë, qoftë mashkull ose femër, e duke qenë
besimtar, Ne do t'i japim atij një jetë të mirë (në këtë botë), e (në botën tjetër) do
t'u japim shpërblimin më të mirë për veprat e tyre.” (Nahl 97) Ibn kethiri thotë “Jeta
e mirë përfshin çdo gjë të mirë si psh:përfitimi i hallallit ,adhurimet ndaj Allahut dhe
kënaqësia e Tij etj ”
3. Allahu i merr ata nën kujdestarinë e tij
Allahu thotë:”Allahu është mbikëqyrës i atyre që besuan” (el Bekare 257)
4. Furnizimi i begatë
Allahu thotë :” E sikur banorët e këtyre vendbanimeve të kishin besuar dhe të ishin
ruajtur, Ne do t'ju hapnim begati nga qielli e toka, por ata përgënjeshtruan, andaj i
dënuam me shkatërrim për atë që merituan. (Araf 96)
5. Krenaria
Allahu thotë : “Ndërsa e tërë krenaria i takon All-llahut, të dërguarit të Tij dhe
besimtarëve,”(Munafikune 8)
6. Ndihma ndaj tyre
Allahu thotë :” Obligimi ynë ishte që të ndihmojmë besimtarët “ (ERum 47)
7. Mbrojtja e Allahut
Allahu thotë “:All-llahu largon dëmet e idhujtarëve ndaj atyre që besuan”” ( Haxh
38)
8. Siguria e të qënit zotrues në tokë
Allahu thotë :” Atyre nga mesi juaj të cilët besuan dhe bënë vepra të mira, All-llahu
u premtoi se do t'i bëjë zotërues në atë tokë ashtu si i pat bërë zotërues ata që
ishin para tyre dhe fenë të cilën Ai e pëlqeu për ta, do ta forcojë, e në vend të frikës

20
Ai do t'ju dhurojë siguri. Ata më adhurojnë Mua e nuk më shoqërojnë asgjë. E kush
edhe pas kësaj mohon, të tillët janë ata më të prishurit.(Nur 55)
9. Kapitulli i Teuhidit
PËRKUFIZIMI I FJALËS “TEUHID”
- Kuptimi gjuhësor:
Fjala teuḥĩd (‫ﺗﻮﺣﯿﺪ‬ ) rrjedh nga folja arabe ueḥḥade (‫ّﺪ‬‫ﺣ‬‫و‬ ) që do të thotë njësoj (të njësosh),
por ka edhe kuptimin veçoj (të veçosh). Ky eshtë thelbi i monoteizmit IslamE marim këtë
fjalë nga ajeti në suren Ihlas ku thotë Allahu :
112:1. Thuaj: Ai, All-llahu është Një! All-llahu është Ai që çdo krijesë i drejtohet (i
mbështetet) për çdo nevojë. As s'ka lindur kë, as nuk është i lindur. Dhe Atij askush nuk i
është i barabartë.
Kur Profeti aljhi selam dërgoi Muadh ibn Xhebel në Jemen, në vitin 9h, ai i tha atij: “Ti do të
shkosh te kristianët dhe çifutët (ehli kitabët), gjëja e parë që ti do t’i thërresësh ata është
pohimi i njësimit të Allahut (Juuehidullahe).” Buhari
Fjala e teuhidit është fjala e sinqeritetit dhe e dëshmisë të së vërtetës ,po ashtu është thirrja
e të gjithë Profetëve dhe e largimit nga shirku ,dhe për të janë krijuar krijesat siç thotë
Allahu :’’ 51:56. Unë nuk i krijova xhinët dhe njerëzit për tjetër pos që të më adhurojnë. ‘’
dhe për të cilën janë dërguar të dërguarit dhe janë zbritur librat ‘’ 21:25. Ne nuk dërguam
asnjë të dërguar para teje e të mos i kemi shpallur atij se: Nuk ka zot tjetër përveç Meje,
pra më adhuroni!” Dhe kjo ka qënë baza e të gjitha legjislacioneve të mëparëshme dhe të
Profetëve që nga Ademi ,Nuhu ,Salihu e deri tek Profeti jonë Muhamedi alejhi selam :”Ne
dërguam në çdo popull të dërguar që t'u thonë: “Adhuroni vetëm All-llahun, e largojuni
Tagutit (adhurimit të tyre)!”.( 16:36.)
Koncepti i Teuhidit hyn në të gjitha aspektet e besimit dhe adhurimit, në të gjitha
aspektet e jetës. E pranon Atë apo jo, njeriu është totalisht në borxh ndaj Krijuesit të Tij për
ekzistencën e tij të vazhdueshme orë për orë, pa i përmendur begatitë si llojllojshmëria e
pronave dhe aftësive. Duke ditur që Allahu i vetëm është Krijuesi, Mbështetësi i jetës,
Furnizuesi, Kontrolluesi - burimi i të gjitha begative dhe dëmeve në Duart e të cilit është
Gjykimi dhe fati final i njerëzve.
Teuhidi ndahet në tre lloje, apo tre pjesë: Njësimi i Allahut të Madhëruar në Zotërimin e Tij,
njësimi i të Lartmadhëruarit duke e veçuar atë me emrat dhe cilësitë e Tij dhe njësimi i
Allahut si i vetmi i Adhuruar i vërtetë. Ai i cili nuk beson në këto tre lloje të Teuhidit, nuk
është njësues, madje ai nuk është as besimtar që beson në Allahun e Lartmadhëruar, pasi
besimi në Allahun nuk themelohet dhe nuk ngrihet ndryshe, por veçse mbi këto tre shtylla,
të cilat ishin: Besimi në njësimin e Allahut si i vetmi Zot (Krijues, Sundues), në njësimin e
emrave dhe cilësive të Tij, si dhe njësimin e Tij si i vetmi i Adhuruar. Madje, arsyeja për të
cilën feja islame është quajtur ndryshe "Teuhid - Njësim", qëndron në faktin se ajo ngrihet

21
mbi të besuarit në njësimin e Allahut si i vetmi Zotërues i vetmi i Adhuruar dhe i vetmi i Cili
posedon emrat më të bukur dhe cilësitë më të larta.
10.Tregues që Zoti është El-ehad (I vetmi)
1 – Treguesi i parë është se forma e krijimit të krijesave në gjithësi, është e vetme. Çdo
krijesë vjen në ekzistencë pas bashkimit të dy gjinive . E njëjta gjë ndodh me njeriun, kafshët
dhe bimët. Nuk ka krijesë që nuk ka sistem të frymëmarrjes, nuk ka krijesë pa lëkurë, pa sy…
Sikur ideja e gjithë kësaj është se Krijuesi i tyre është një, i vetëm. Nëse do të ishin dy zota,
dy krijues, secili prej tyre do të dëshironte të krijojë diçka të veçantë, që nuk e ka krijuar
tjetri.
2 – Treguesi i dytë është se Zoti ka caktuar norma dhe ligje të pandryshueshme dhe fikse në
univers. Një nga këto norma dhe ligje është se çdo gjë ndodh gradualisht. çdo krijesë në
gjithësi, lind e vogël dhe vazhdon të rritet gradualisht derisa të arrijë në pikën kulminante
dhe të pranueshme të saj. Më pas, ajo fillon rënien gradualisht derisa të vdesë. Lindja e
diellit, fillon e zbehtë në mëngjes. Dielli fillon të zmadhohet dhe ta shtojë temperaturën e tij
deri në mesditë. Më pas fillon të dobësohet përsëri derisa të perëndojë. Të njëtit ligj i
nënshtrohet dhe hëna. Thotë Zoti në Kuran: “Hënës i kemi caktuar fazat (pozicionet) derisa
të kthehet në trajtën e harkut (trungu i palmës së tharë).” (Jasin 39)
Thotë Zoti në Kuran:”Është Zoti Ai që u krijoi nga dobësi, pas dobësisë bëri fuqi, pas fuqisë
bëri dobësi dhe pleqëri” (Rum 54)
Ligjet dhe normat graduale në gjithësi janë tregues se Ai që i vendosi është një dhe i vetëm.
Një e veçantë tjetër është se asnjë nga fenomenet e natyrës, nuk vjen apo të zhduket sa hap
e mbyll sytë. Mëngjesi dhe agimi i ditës nuk vijnë menjëherë, por gradualisht. Po kështu
është dhe ardhja e natës. Këtë realitet e përmend dhe Zoti në Kuran ku thotë:”dhe nata kur
shtrihet. dhe mëngjesi kur merr frymë” (Tekvir 17-18)
Nënës së mbarsur dhe shtatzënë i duhen nëntë muaj që ta lindë foshnjen e saj. Vetë krijimi i
qiejve dhe i tokës u bë për gjashtë ditë.
Elektronet e atomit, rrotullohen në drejtim të kundërt me akrepat e orës. Vetë galaktikat
lëvizin në drejtim të kundërt me akrepat e orës. Po kështu është dhe rrotullimi i tokës,
diellit, hënës… I njëjtë është dhe tavafi (rrotullimi) rreth Qabesë. E vençantë në të gjithë
këtë, është se të gjithë lëvizin në një orbitë me formë vezake dhe jo rrethore. Të gjithë
planetet lëvizin në këtë formë, dielli, hëna…vetë elektronet lëvizin dhe rrotullohen në një
orbitë vezake. Nga atomi në galaktikë, lëvizin në një drejtim. A nuk tregon kjo se Ai që krijoi
gjithësinë është një dhe i vetëm?
3 – Treguesi i tretë është se e gjithë toka dhe gjithçka mbi të, është e nënshtruar ndaj një
krijese të vetme që quhet njeri. Nëse do të kishte dy zota, meqë njëri ia ka nënshtruar
gjithçka mbi tokë njeriut, tjetri do e nënshtronte për xhindët, luanët ose elefantët… Madje
jo vetëm në tokë, por i gjithë universi është dizenjuar në atë formë që ti të jesh superior dhe
lider. Madje ti vetë o njeri, je dizenjuar në atë formë që ta kryesh këtë rol. Që kur njeriu u
krijua me duar të lira, u bë për arsye se me këto duar ai do të prodhojë dhe shpikë gjëra që e
ndihmojnë në jetë. Nëse do të kishte zot tjetër, do të kishte krijuar një krijesë tjetër që të
jetë superiore dhe udhëheqëse mbi tokë. Argumenti dhe fakti më i fuqishëm për
ekzistencën e një Zoti të vetëm, është vetë njeriu. Si ka mundësi që ky njeri të mohojë Zotin
një dhe të vetëm, në një kohë që vetë është prova dhe fakti për ekzistencën e Tij?!
Luani dhe asnjë kafshë tjetër nuk është dizenjuar në atë formë që të luajë rolin e lidershipit
mbi planetin tokë. Vetë mendja dhe shumë aftësi të tjera, tregojnë që Zoti është një dhe i

22
vetëm. Nëse do të kishte dy zota, universi do të hynte në një kaos dhe anarshi
shkatërrimtare. Cili prej tyre do të ishte më i forti? Cili do të udhëhiqte gjithësinë?
4 – Treguesi i katërt që Zoti është një dhe i vetëm është harmonia dhe integriteti në gjithësi.
Të gjithë ne e ndjejmë dhe e shohim që gjithçka funksionon si një e vetme dhe unike, duke i
shërbyer njëra-tjetrës.
Shiu që të bjerë, duhet një bashkëpunim mes diellit, detit, reve, erërave dhe ujit. Kuptohet
qartë që është një fabrikë, departamentet e të cilës kanë një bashkëpunim perfekt.
Integriteti dhe harmonia në gjithësi, tregojnë që krijuesi i saj është një dhe i vetëm.
Diçka tjetër e veçantë është se përqindja e oksigjenit në tokë është 21%, kurse përqindja e
dioksidit të karbonit është 1%. Të gjithë krijesat thithin oksigjenin dhe nxjerrin dioksidin e
karbonit. Kjo e pakëson oksigjenin dhe e shton dioksidin e karbonit, gjë që çon në vdekjen e
njeriut mbi tokë. Por Zoti që është një dhe i vetëm ka caktuar që njeriu të marrë oksigjenin
dhe të nxjerrë dioksidin e karbonit, kurse pemët dhe bimët bëjnë të kundërtën, marrin
dioksidin e karbonit dhe nxjerrin oksigjenin. Me këtë, përqindja mbetet e pandryshuar.
Bletët bredhin në çdo lule me qëllim për të marrë nektarin e tyre me qëllim që të prodhojnë
mjaltin. Teksa merr nektarin, ajo merr me këmbët e saj dhe pjalmin e luleve. Duke kaluar
nga një lule në tjetrën, ajo bën dhe pllenimin e tyre. Diçka e tillë siguron prodhimin e frutave
dhe sigurimin e jetesës së njeriut mbi tokë. Zoti ka caktuar një harmoni kaq të
mrekullueshme mes krijesave të ndryshme, me qëllim që të të tregojë se Ai është një dhe i
vetëm
11.E drejta e Allahut mbi robin dhe e drejta e rrobit mbi Allahun
Nga Muadh ibn Xhebeli i cili ka thënë: “Unë isha ulur prapa Profetit- salAllahu alejhi ue
selem- hipur në një gomar kur ai më tha:“A e dini se çfarë është e drejta e Allahut mbi
robërit dhe çfarë është e drejta e robërve mbi Allahun?”I thashë: “Allahu dhe Profeti i Tij e
dinë më mirë.” Ai tha: “E drejta e Allahut mbi robërit është se ata duhet të adhurojnë Atë
dhe të mos vënë ndonjë ndihmës karshi Atij, dhe e drejta e robërve mbi Allahun është se
Ai nuk e dënon ata që nuk i bën shirk Atij.”
E drejta më themelore që duhet të përmbushë njeriu është e drejta e Krijuesit, të Dashurit,
Kujdestarit të tij, Allahut të Plotfuqishëm, i Cili ka më shumë të drejta se të gjithë. Allahu
është Mbret i çdo gjëje, i Gjithëfuqishmi, i Drejti, i Vetmi që nuk ka as grua as djem, ekziston
nga asgjëja dhe është Ai që e kthen krijimin e Tij në tokë duke e bërë përsëri dhe. Është Ai
që i meriton të gjitha falënderimet që kur njeriu është vetëm një fetus në barkun e nënës së
tij, ku askush nuk është i aftë ta ushqejë përveç Atij. “Dhe Allahu ju ka nxjerrë nga barqet e
nënave tuaja duke mos ditur asgjë. Ai ju dha edhe dëgjimin, shikimin dhe zemrën, që të
mund të falënderoni (Allahun).” Nahl, 78.
Dhe padyshim se ai njeri që e përmbush këtë të drejtë e ka të garantuar tek Allahu ruajtjen e
qënies së tij.
12.Fjala e Teuhidit “La Ilahe Il Allah Muhamedun Resulullah”
Fjala e teuhidit (njëshmërisë së Allahut) “La ilahe Il-lallah” erdhi për të korrigjuar besimin –
jo vetëm të paganëve të lashtë por për të gjithë njerëzit deri në Ditën e Gjykimit. Dëshmon

23
që nuk ka hyjni tjetër përveç Allahut – askush përveç Allahut dhe askush krahas Tij. Askush
nuk është i ngjashëm me Të, askush nuk krijon dhe mbështet jetën përveç Tij dhe askush
nuk ka të drejtë përveç Tij për të qeverisur krijimin. Pra çdo Profet është urdhëruar ti ftojë
popullin e tij që të thonë ‘’La ilahe il Allah dhe se unë jam i dërguari i Zotit’’ .
Dhe kush e shpreh dhe e beson atë futet në besimin Islam dhe kush e mohon del nga rrethi i
besimit për në atë të mohimit. Dhe kuptimi i saj është ‘’ ska të adhuruar tjetër me të drejtë
përveç Allahut ‘’. Ajo në veten e saj përmbledh mohimin dhe pohimin ,tek fjala (La ilahe)
nënkupton mohimin e gjithçka tjetër që adhurohet pos Allahut si idhujt ëngjëjt ,profetët
evlijatë, dhe e gjiçkaje tjetër dhe pjesa tjetër ( IL Allah ) pohon adhurimin vetëm për Allahun
të pashok .Pra kuptimi i saj i saktë është “La mabude bi hakin Il Allah” pra “ Ska të adhuruar
me të drejtë përveç Allahut”. Argument është fjala e Allahut për Ibrahimin :”(Kujto) Kur
Ibrahimi i tha babait dhe popullit të vet: "Unë jam i larguar prej asaj që adhuroni ju,
përveç Atij që më ka krijuar dhe i Cili do të më udhëzojë në rrugën e drejtë”. Zuhruf
Fjala Kur Ibrahimi i tha babait dhe popullit të vet: "Unë jam i larguar prej asaj që adhuroni
ju “ është mohim, kurse fjala përveç Atij që më ka krijuar është pohim.
Shembull për këtë : Themi Zejdi është në këmbë ,kjo shprehi tregon se Zejdi është në këmbë
por nuk tregon veçimin e Zejdit me ngritje në këmbë.
Po ashtu themi :Askush nuk është në këmbë përveç Zejdit dhe ky është veçim i Zejdit me
qëndrim në këmbë sepse kjo përfshin edhe mohim edhe pohim .
Nga veçoritë e saja thotë Muhamed bin ebi Feth el Bali : Nga specifikat e saj është dhe ajo se
kjo fjalë është e brëndëshme nuk lëvizin buzët në shqiptimin e saj porse ajo del nga zemra .
Në kuptimin e teuhidit dhe fjalës La Ilahe il Allah ‘’fjalës së Teuhidit ‘ na sqaron ajeti i
mëposhtëm ku thotë Allahu “: A mendon ai t'i bëjë të adhuruarit tanë Një të adhuruar të
vetëm ? Vërtet, kjo është gjë shumë e çuditshme! . 38:5
Kur Profeti alejhi selam i thoshte njerëzve jobesimtar thoni dëshmoni La ilahe Il Allah ata
thoshin ‘’ A mendon ai t'i bëjë të adhuruarit tanë Një të adhuruar të vetëm ? Vërtet, kjo
është gjë shumë e çuditshme ‘ Pra ata nuk thoshin zotat apo krijuesat sepse ata e dini se ka
vetëm një zot krijues siç thotë Allahu për ta “Po nëse ti i pyet: “Kush i krijoi ata, me siguri
do të
thonë: “Allahu.” E si pra i kthejnë shpinën.” (43:87) apo “Dhe nëse ti i pyet ata: “Kush e
lëshon shiun ngaqielli dhe me të e ngjall tokën pas vdekjes së saj?” Ata thonë: “Allahu.”
…” (29:63)
Të gjithë idhujtarët Mekas e dinin se Allahu ishte Krijuesi i tyre, Mbajtësi i tyre, Zoti i tyre
megjithatë kjo dije që ata kishin nuk i bëri ata musliman.
Pra një nga shpjegimet e fjalës La ilahe il Allah si “Nuk ka krijues përveç Allahut.” Apo ‘’Nuk
ka zot tjetër përveç Allahut ‘’ Kjo është vetëm një pjesë e kuptimit të dëshmisë, sepse sikur
të ishte kjo domethënia e dëshmisë “la ilahe il-lallah” nuk do të kishte mospajtim ndërmjet
Pejgamberit dhe popullit të vet, ngase ata e pranonin se Allahu është i Vetmi Krijues. Idhujt
përdoreshin vetëm si ndërmjetësues, për këtë Allahu i quajti ata (mekasit) idhujtarë. Ata
njerëz midis muslimanëve që këmbëngulin në lutjen e të tjerëve veç Allahut apo bashkë me
Të do bënin mirë të reflektonin mbi këtë fakt.
Thotë Allahu në Suren Isra “ Thuaj: “Ftoni ata, të cilët i menduat (zota) pos Atij, e ata nuk
mund ta heqin prej jush dëmin, as nuk mund ta mënjanojnë”( 17:56.). Thotë ibn kethiri Pra
:thuaj o Muhamed idhujtarëve që adhurojnë të tjerë pos Allahut ,pra idhujt, dhe që

24
shpresjnë tek ata se ata nuk mund ta largojnë dëmin në përgjithsi dhe as mund
tamënjanojnë atë.
13.Pse teuhidi ose Monoteizmi Islam?
Arsyeja se pse njeriu duhet ti përulet Zotit të vet që krijoi atë dhe prindërit e tij dhe ta
adhurojë atë të vetëm e të pashok dhe që të gjithë janë në pushtetin e Tij na e tregon ky
hadith të cilin na e përcjell Profeti alejhi selam Transmetohet nga Xhabiri r.a. të ketë thënë:
“Dolëm me të Dërguarin e Allahut s.a.v.s., (e ai më tha): “Ishte më parë Xhibrili dhe më tha:
“O Muhamed! Për atë i Cili të ka zgjedhur që ti të jesh Pejgamber! - Një njeri e ka adhuruar
Allahun 500 vjet pandërprerë, në maje të kodrës, ku gjerësia dhe gjatësia ka qenë tridhjetë
nyje, dhe në lartësi tridhjetë nyje, në mes të oqeanit, ku largësia prej toke ishte 4000 fersah
nga çdo anë. Pranë tij ishte një burim i ujit me madhësi të gishtit, i cili kishte ujë të ëmbël. Ai
burim ishte në rrënjë të vendit ku qëndronte, e pranë tij ishte një shegë, e cila jepte fruta të
pjekura për çdo natë. Gjatë ditës e adhuronte Allahun, e kur bëhej natë, shkonte aty, merrte
abdest dhe hante shega. E pastaj vazhdonte namazin dhe lutjet e tij.
Allahu ka dhënë urdhër që atij t’i merrej shpirti përderisa të jetë në sexhde, dhe që as toka e
asgjë tjetër të mos ia prishin rrugën e tij, me qëllim që edhe në Ditën e Kijamet të ngritet
prej sexhdeje. Dhe ashtu ka ndodhur. :“Ai do të ringjallet në Ditën e Kijametit, do të
qëndrojë para Allahut. Allahu do të thotë: “Çojeni robin tim në xhenet me mëshirën Time. Ai
thotë: “O Zoti im, me veprën time”. Allahu thotë: “Çojeni robin tim në xhenet me mëshirën
Time”. Ai thotë: “O Zoti im, me veprën time”. Atëherë Zoti thotë: “Peshojani robin tim të
mirat e Mia ndaj tij me veprat e tij. Dhe vendoset (në peshojë) begatia e shikimit, e cila
peshon me rëndë se 500 vjet, ndërsa të gjitha të mirat e tjera trupore tepruan. Pastaj thotë:
Kthejeni dhe ai qëndron para Zotit. Zoti thotë: “Kush të krijoi kur ishe asgjë?” Thotë: “Ti o
Zoti im”. - Kush të ka forcuar në adhurim 500 vjet? Thotë: “Ti o Zoti im”. I thotë: “Kush të
vendosi në kodrën, ku në mes të saj buroi uji i ëmbël, e jo i kripur , dhe për çdo natë
piqeshin shegat, përderisa ato piqen një here në vit, dhe kam urdhëruar që shpirtin të ta
marrin kur ti të jesh në sexhde dhe ashtu ndodhi?” Ai Thotë: “Ti o Zoti im”. Pra të gjitha
kanë qenë me mëshirën Time. Prandaj edhe po të çoj në xhenet me mëshirën Time”. -
Çojeni robin tim në xhenet, sepse ka qenë robi Im i mirë, dhe vendoset në xhenet”.
( Transmeton Hakim me isnad Sahih )
14.Kushtet e fjalës- La Ilahe Il Allah
E kan pyetur dijetarin Vehb ibën Munebbeh:"A nuk është fjala La ilahe il lAllah çelësi I
xhennetit?! Ai iu përgjigj: "Po, mirëpo secili çelës I ka dhëmbët e ti me të cilën qelët
dera".Dhe nëse vjen me nje çelës që i ka dhembët të hapet ndërsa ndërsa vjen me një çelës
pa dhëmbë nuk të hapet .
1. Dituria, e kundërta e mosdijes.
Dije se nuk ka zot që meriton të adhurohet përveç Allahut. (Muhamed) Dhe padyshim se
nuk e ka të saktë teuhidin dhe besimin njeriu nëse nuk e kupton dhe ja di kuptimin kësaj
fjale ,dhe duke e komentuar këtë ajet imam Buhari ka thënë “Dhe ka filluar Allahu i
Lartësuar në këtë ajet me dijen para punës dhe fjalës “ .Thotë Profeti alejhi selam “Kush
vdes duke e ditur se ska të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut do të hy në xhenet “

25
2. Bindja, e cila e kundërshton dyshimin.
Domethënia: Ai që e thotë këtë fjalë duhet të jetë plotësisht i bindur se vetëm Allahu është i
Adhuruari i Vërtetë, pra se vetëm Ai meriton të adhurohet.
Dhe i ka thënë Profeti alejhi selam Ebu Hurejrës “ Këdo që do ta takosh i cili dëshmon La
ilahe Il Allah i bindur nga zemra e tij përgëzoje me xhenet” Në ekspeditën e Tebukut
njerëzit i kaploi një uri e madhe Profeti alejhi selam kërkoi të sillej një rogoz dhe të
vendoseshin ato pak ushqime që kishin mbetur në të .Pastaj dikush solli një grusht drithë
,dikush tjetër një copë buke derisa u mblodh një sasi e vogël ushqimi .Pastaj Profeti alejhi
selam urdhëroi shokët e tij të sillnin enët dhe ti mbushnin me ushqim .Ushqimi në rogoz u
shtua në mënyrë të habitëshme derisa të gjithë në kamp mbushën enët e tyre me ushqim
dhe përsëri teproi ushqim (në këtë ekspeditë kanë qënë rreth 10 000 ushtarë ) .I dërguari
tha .” Dëshmoj se ska të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut dhe se Unë jam i
dërguari i Allahut . Çdo rob që e takon Allahun me këto të dyja pa qënë i dyshitë në to nuk
do të mbetet jashtë xhenetit “ Muslimi 27
3. Pranimi, i cili është e kundërta e refuzimit.
Domethënia: Ta pranosh këtë fjalë dhe atë që nënkupton ajo, gjegjësisht t’ia kushtosh tërë
adhurimin vetëm Allahut dhe të mos adhurosh askënd tjetër.
Argumenti: Fjala e Allahut: Kur u thuhej atyre: “Nuk ka zot që meriton të adhurohet veç
Allahut!” - ata tregoheshin mendjemëdhenj dhe thoshin: “Vallë, a t’i braktisim hyjnitë
tona për shkak të një poeti të marrë?” (Safatë)
4. Nënshtrimi, i cili e kundërshton lënien e tij (mosnënshtrimin).
Ta adhurosh vetëm Allahun, t’i nënshtrohesh Atij , ta besosh atë të jesh i bindur se ai
është i vërtetë. Kthehuni te Zoti juaj dhe nënshtrojuni Atij, para se t’ju vijë dënimi, sepse
atëherë nuk do të mund t’ju ndihmojë kush. (Zumer)
5. Sinqeriteti, i cili e kundërshton shirkun.
Domethënia: T’ia kushtosh të gjitha ibadetet (adhurimet) vetëm Allahut dhe askujt tjetër.
Dhe tja kushtoje adhurimet e tij tërësisht për Allahun duke mos pasur asgjë në to prej
lavdërimit të njerëzve”E megjithatë, ata qenë urdhëruar vetëm që të adhuronin Allahun
me përkushtim të sinqertë, duke qenë në fenë e pastër (të Ibrahimit), si dhe të falnin
namazin e të jepnin zekatin. Kjo është feja e drejtë.”Bejineh
6. Vërtetësia, e cila e kundërshton gënjeshtrën.
Ta shqiptosh fjalën e Teuhidit (fjalën “la ilahe il-lallah”) duke qenë i vërtetë në atë që e thua,
pra që zemra jote të jetë në përputhje të plotë me atë që e shqipton gjuha.
Thotë Profeti alejhi selam “Kush dëshmon La ilahe Il Allah me vërtetësi nga zemra e tij
Allahu ia ka ndaluar atij zjarrin”
7. Dashuria, e kundërta e urrejtjes.
Domethënia: Ta shqiptosh këtë fjalë duke e dashur Allahun dhe të Dërguarin e Tij dhe
njëkohësisht ta duash këtë fjalë dhe gjithçka që nënkupton ajo dhe të gjithë që e dëshmojnë
dhe e vërtetojnë.
E megjithatë, disa njerëz zgjedhin (për të adhuruar) në vend të Allahut (zota) të tjerë,
(duke i konsideruar) si të barabartë me Atë dhe duke i dashur siç duhet Allahu. Por ata që
besojnë, e duan shumë më tepër Allahun (se sa ç’i duan idhujtarët idhujt e tyre). Bekare
15.Dobia e kësaj dëshmie

26
“Ditën e Gjykimit sillet një person të cilit i shfaqin 99 regjistra. Ku secili regjistër është i
madh aq sa arrin shikimi.” (Pra, me mëkate). Nëntëdhjetë e nëntë regjistra me mëkate.
“Ku secili regjistër është i madh aq sa arrin shikimi.”
Pastaj atij i thuhet: “A mohon diçka prej tyre (regjistrave me mëkate)?”
Thotë: Jo.
I thuhet: A të kujtohet ndonjë e mirë (që ke bërë)? – Ai shtanget dhe nuk flet. Dhe i sjellin
një kartë ku është shkruar fjala ‘La ilahe il lAllah’.
Personi thotë: Çfarë vlere ka kjo kartë në krahasim me këto regjistra (të mbushur me
mëkate)?!
I thuhet: “Ty nuk do të bëhet asnjë padrejtësi.” Kështu që vendosen regjistrat në njërën
anë të peshores dhe fjala ‘La ilahe il Allah’ në anën tjetër të saj, dhe karta me fjalën ‘La
ilahe il Allah’ rëndon më shumë (se regjistrat) e kështu personi futet në Xhenet.”
16.DËSHMIA “MUHAMMEDUN RESULULLAH” ( ‫ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫)رﺳﻮل‬
Domethënia e saj:
Vërtetim i plotë nga zemra , që përputhet me fjalët që i shqipton gjuha se Muhamedi
është robi i Allahut dhe i Dërguari i Tij tek të gjitha krijesat, njerëzit dhe xhinët.
Muhamedi është i Dërguar i Allahut. Surja Muhamed
Kushtet e kësaj dëshmie:
1. Vërtetimi i çdo gjëje për të cilën na ka lajmëruar Muhamedi .
2. Bindja ndaj urdhrave të tij.
3. Shmangia nga ajo prej së cilës na ka ndaluar.
4. Adhurimi i Allahut vetëm në mënyrën që ai e ka ligjësuar.
17.Teuhidi ndahet në tri lloje:
1. Teuhid er-rubũbijje (‫ﺗﻮﺣﯿﺪ‬ ‫اﻟﺮﺑﻮﺑﯿﺔ‬ ).
2. Teuhid el-ulũhijje (‫ﺗﻮﺣﯿﺪ‬ ‫اﻷﻟﻮھﯿﺔ‬ ).
3. Teuhid el-esmai ue’ṣ-ṣifat (‫ﺗﻮﺣﯿﺪ‬ ‫اﻷﺳﻤﺎء‬ ‫واﻟﺼﻔﺎت‬ ).
Besimi se Allahu është Një, pa partner në dominimin e Tij dhe veprimet e Tij (Rububije); Një,
i pangjashëm me asgjë dhe Një i pangjashëm në cilësitë e Tij (Esmaa ue Sifaat); Një,
pa rival në Hyjninë e Tij dhe në adhurim (Uluhije), janë tre aspektet që formojnë bazat .
Këto tre aspekte janë të pandashme nga njëra tjetra por për tu thjeshtësuar kuptimi i tyre
është bërë kjo ndarje. Teuhidi uluhijje (i adhurimit) është çështja kryesore në të cilën thirrën
të dërguarit, sepse ai është baza mbi të cilën ndërtohen të gjitha veprat dhe pa të cilën nuk
vlen asnjë vepër.
Përkufizimi i Teuhidit er-rubũbijje:
Teuhidi er-rubũbijje është njësimi i Allahut të Madhëruar në:
1. krijim (‫اﻟﺨﻠﻖ‬ ) 2. sundim (‫اﻟﻤﻠﻚ‬ ) 3. rregullim (‫اﻟﺘﺪﺑﯿﺮ‬ ).
Ose, thënë ndryshe: Teuhid er-rubũbijje quajmë njësimin e Allahut në veprat e Tij. Prej
veprave të Tij janë: krijimi, furnizimi, dhënia jetë, dhënia vdekje, zbritja e shiut, mbirja e

27
bimëve, e pemëve, etj. Err-rrabb -Zoti-: është Krijuesi, Sunduesi dhe Zotëriu i çdo çështje,
andaj nuk ekziston krijues tjetër përveç tij, gjithashtu nuk ekziston sundues tjetër përveç Tij
dhe i gjithë vendimi i takon vetëm Atij. Sipas kësaj kategorie Zoti është i vetmi në ekzistencë
që ka fuqi reale, është Ai i cili i dha krijesave fuqinë për të lëvizur dhe ndryshuar. Asgjë nuk
ndodh në krijim veç asaj që Ai e lejon të ndodhë. Profeti alejhi selam shpesh përsëriste
shprehjen “La haule ue la kuuete illa bil-lah” (S’ka ndryshim dhe fuqi pa ndihmën e Allahut).
All-llahu i Lartësuar thotë: Vetëm Atij i përket Krijimi dhe Urdhërimi. Araf
“ Allahut i përket sundimi i qiejve dhe i Tokës. Ali Imran
“Thuaj: “Kush ju ushqen nga qielli dhe Toka? Kush mundëson të dëgjuarit dhe të parit?
Kush mund të nxjerrë të gjallën nga e vdekura dhe të vdekurën nga e gjalla? Kush i drejton
gjërat?” Ata do të thonë “Allahu”. E ti (o Muhamed) thuaj: “Atëherë, përse nuk e keni
frikë Atë?” Junus
Allahu thotë:"Thuaj: Kujt i përkasin toka dhe çkado që gjindet në të, nëse vërtet e dini?
Ata do të thonë: I përket Allahut. Thuaj: A s'do të përkujtoni atëherë? Thuaj: kush është
Zoti i shtatë qiejve dhe Zoti i Fronit madhështor? Ata do të thonë: Allahu. Thuaj: A s'do të
frikësoheni nga Allahu pra? Thuaj: kush është Ai, në dorën e të cilit është pushteti mbi
gjithçka, dhe Ai mbron të gjithë, kurse kundër Tij s'ka mbrojtës, nëse vërtet e dini? Ata do
të thonë: e gjithë kjo i përket Allahut. Thuaj: e si pra po mashtroheni dhe po ia ktheni
shpinën të vërtetës?" [el-Mu'minun, 84-89]
Ajo që duhet të kemi parasysh këtu, është fakti se pohimi i këtij Njësimi, i Teuhidit Rububije,
pra të pranuarit se vetëm Allahu është Krijuesi, Furnizuesi, Mirëbërësi, Drejtuesi..., kjo nuk
mjafton për arritjen e shpëtimit dhe për përmbushjen e Njësimit. Pasi ashtu siç e kemi
përmendur edhe pak më parë; personi nuk mund të jetë njësues i Allahut veçse nëse ai...,
çfarë?
Veçse nëse ai e veçon Allahun e Madhëruar me të trija llojet e Njësimit. Ndërsa ai i cili e
njëson Allahun në Zotërim, mirëpo nuk e veçon Atë me adhurim, ky person (me këtë njësim
të mangët) nuk është besimtar dhe as njësues i Allahut. Në lidhje me këtë, Allahu i
Madhëruar duke treguar për idhujtarët thotë:
"Dhe shumica e tyre nuk e beson ndryshe Allahun, vetëm se duke i shoqëruar (dikë
tjetër)."{12, 106}.- D.m.th. i shoqërojnë Atij dikë tjetër në adhurim. Ky pra, është kuptimi i
drejtë i këtij ajeti.
E tillë ishte gjendja e idhujtarëve dhe jobesimtarëve kurejshitë në atë kohë. Ata e besonin se
Ai i Cili i krijoi ata është Allahu, Ai i Cili i furnizon është Allahu, dhe e aprovonin faktin se
idhujt të cilave ata i luteshin dhe statujat të cilat i adhuronin, nuk ishin në gjendje të bënin
dobi, apo të sillnin dëm, apo të jepnin, apo të pengonin, apo të jepnin jetë, apo të sillnin
vdekje... Për të gjitha këto ata ishin të vetëdijshëm.
Ata po ashtu e pranonin se të gjitha këto janë çështje të cilat i përkasin Allahut të
Madhëruar. Mirëpo, në të njëjtën kohë, ata gjatë adhurimit i shoqëronin Atij shok. Dhe nëse
atyre u thuhet: "Përse adhuroni çka nuk sjell dobi e as nuk bën dëm, as nuk jep e as nuk
pengon, as nuk ngre e as nuk lëshon dhe fuqi aspak nuk posedon, dhe e lini adhurimin e
Allahut, të Vetmit, Ngadhënjimtarit?
Si do të ishte përgjigja e tyre? Ata do të thonë: "Ne e dimë që e tillë është gjendja e idhujve,
nuk sjellin dobi, nuk japin e as nuk pengojnë, të gjitha këto ne i dimë" - Atëherë përse?!
Thonë: "Ne nuk i adhurojmë ata për tjetër, por vetëm që të na afrojnë sa më afër Allahut."

28
Përkufizimi i Teuhidit el-ulũhijje:
Teuhidi el-ulũhijje është njësimi i Allahut në adhurimin ndaj Tij. Prej veprave të robërve të
Tij janë: namazi, agjërimi, haxhi, mbështetja, betimi, frika, shpresa, dashuria, etj.Thotë
Allahu në Kuran: Xhinët dhe njerëzit i kam krijuar vetëm që të Më adhurojnë. Dharijat
Adhuroni Allahun dhe mos i shoqëroni Atij asgjë (në adhurim). Nisa
Ne nuk kemi nisur asnjë të dërguar para teje, që të mos i kemi shpallur se: “S’ka zot tjetër
përveç Meje, andaj më adhuroni (vetëm) Mua!” Enbija
Teuhidi Uluhije që do të thotë: “Nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut”
është e drejta e Allahut tek njerëzit, pra, e drejta që njerëzit duhet të përmbushin kundrejt
Allahut. Haku i Allahut tek njerëzit është që ta adhurojnë e të mos i bëjnë Atij shirk në
adhurim. Profeti {Paqja dhe lavdërimet e Allahut qofshin mbi të} i thotë Muadhit {Allahu
qoftë i kënaqur me të}: “O Muadh, a e di se cila është e drejta e Allahut tek njerëzit? Tha: –
Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më mirë. Tha: – E drejta e Allahut tek njerëzit është që ta
adhurojnë Atë e të mos i bëjnë shirk asgjë” [Muslimi : 30]
Njerëzit kurdoherë në histori e kanë pranuar se toka është e Allahut dhe se Ai është që e ka
krijuar atë, prandaj bën kë të dëshirojë trashëgimtar të saj. Pas kësaj Ai i thërret ata që ta
adhurojnë, ashtu siç ka thënë në Kuran: “Ai (Allahu) është që krijoi qiejt dhe tokën, (e duke
qenë i tillë) si do të ketë Ai fëmijë kur nuk pati bashkëshorte? Çdo gjë e krijoi Ai, dhe është
më i Dijshmi për çka ka krijuar. Ky është Allahu Zoti juaj, nuk ka të adhuruar tjetër me të
drejtë përveç Tij, Krijues i çdo gjëje, pra adhurojeni Atë. Ai është mbikëqyrës ndaj çdo
sendi” [EnAmë : 101-102]
Ata që adhurojnë lopët! Ata që adhurojnë diellin dhe hënën, dynjanë dhe postet! Pse nuk
adhurojnë Atë që i krijoi? Por, nuk verbërohen sytë, por verbërohen zemrat që gjenden në
kraharorë!Allahu i Madhëruar thotë: “O ju njerëz, adhurojeni Zotin tuaj, i Cili ju krijoi juve
dhe ata që ishin para jush në mënyrë që të bëheni të devotshëm. Ai, i Cili për ju e bëri
tokën shtrat (vendbanim) e qiellin kulm, e prej qiellit ju lëshoi shi me të cilin ju siguroi
lloje të frutave si ushqim për ju, pra mos i përshkruani Allahut shokë, duke qenë që ju e
dini (që Ai nuk ka shokë)” [Bekare : 21-22]
Me Teuhidin Uluhije është për qëllim përkushtimi i fesë vetëm Allahut dhe veçimi i Tij me
adhurim. Pra, të mos adhurojmë askë tjetër përveç Allahut. Të mos i lutemi askujt tjetër
përveç Allahut. Të mos i kërkojmë ndihmë askujt tjetër përveç Allahut. Të mos presim
kurban për askë tjetër përveç Allahut. Të mos kërkojmë mbështetje, përkrahje, ngadhënjim
dhe shpëtim nga askush tjetër pëveç Allahut.
Ashtu siç Allahu është i Vetmi i Cili na ka krijuar, na furnizon dhe përkujdeset për ne, ashtu
edhe ne duhet që vetëm Atë ta veçojmë me adhurim. I Lartmadhëruari thotë:
"Unë jam Zoti juaj, pra më adhuroni vetëm Mua." {21, 92}.
Ashtu siç Ai nuk ka ortak në krijim, furnizim, në dhënien e jetës, përcaktimin e vdekjes dhe
sistemimin e çështjeve; ashtu edhe gjatë adhurimit nuk duhet t'i shoqërohet ortak.
A është e logjikshme që Ai të krijoi e tjetërkush të adhurohet?! A është e logjikshme që Ai të
furnizoi, ndërsa furnizimi të kërkohet prej dikujt tjetër?! Ai është i Cili shëron dhe mbron,
ndërsa shërimi të kërkohet prej dikujt tjetër?!
I Dërguari (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) në njërën prej lutjeve thotë:
"O Allahu im, Zoti i njerëzve! Largoje dhimbjen dhe më shëro, se Ti je Ai që shëron! S'ka
shërim përveç se prej Teje!" Ndërsa Ibrahimi, miku i Allahut, prijësi i njësuesve tha:
"Dhe kur të sëmurem Ai më shëron." {26, 80}.

29
18.Kapitulli “ falënderimi për dhuntitë është realizimi praktik i Teuhidit Uluhije”
Mirënjohja është adhurim i madh dhe edukatë fisnike. Falënderimi është gjysma e
besimit All-llahu, azze ve xhel-le, na ka urdhëruar në mirënjohje dhe na e ka ndaluar të
kundërtën duke thënë: "Pra ju më kujtoni Mua (me adhurime), Unë ju kujtoj juve (me
shprëblim). Më falënderoni e mos Më mohoni". (El-Bekare: 152). Falënderimin e ka bërë
qëllim të krijimit dhe urdhërimit të Tij, u ka premtuar njerëzve falënderues shpërblimet më
të mira dhe e ka bërë shkak për të shtuar mirësitë dhe kujdestar të begative. Nëse zemra e
njeriut mbushet me falënderim dhe mirënjohje për begatitë atëherë kjo shfaqet në gjuhë,
duke e përmendur All-llahun me llojlloj falënderime, Begatitë dhe dhuntitë e All-llahut e
kaplojnë njeriun nga çdo anë, nga lart dhe nga
posht, nga e djathta dhe nga e majta"Thuaj: "Ai është që ju krijoi, ua dhuroi tëdëgjuarit, të
parit dhe mendjen, kurse pak po e falënderoni". (El-Mulk: 23). Thotë Allahu : "…edhe në
qoftë se përpiqeni t'i numëroni të mirat e All-llahut, nuk do të mund të arrini t'i
përkufizoni (në numër). …". (Ibrahim: 34 dhe En-Nahl: 18). Nëse njeriu analizon dhuntinë e
besimit dhe gjurmët që sjell do të kalonte kjo gjë në siguri, qetësi, bereqet, rehati, kënaqësi
dhe devotshmëri. Po të analizonte dhuntinë e shëndetit dhe degët e saja, kjo gjë do të
transferohej në begati të pakufishme si shëndet në gjymtyrë, mendje, fuqi, lëvizje, ecje,
punë, ngrënie, pirje, gjum, mësim, e po të ishte i sëmurë, të gjithë këto gjëra do ti
prisheshin. Prej shkaqeve trë shkujdesit dhe mungesës së falënderimit është edhe adresimi i
dhuntive tjetërkujt e jo Atij që e ka sjellur dhe dhuruar. Andaj njeriu habitet dhe herë pas
herë dhuntitë ia adreson dijes së tij: "Ai (Karuni) tha: "Më është dhënë vetëm në saje të
dijes sime!". Ose ia adreson shkaqeve materiale dhe haron Krijuesin e shkaqeve : "Dhe çdo
të mirë që e keni, ajo është prej All-llahut, madje edhe kur ju godet e keqja, ju vetëm te Ai
e ngreni zërin (me lutje)". (En-Nahl: 53). Ose ia adreson idhujve të ndryshëm që adhurohen
dhe ky është mëkat i madh dhe shirk i madh siç bënin idhujtarët e kohës së profetit .Prandaj
themi se kjo është shumë e rëndësishme sepse pohon realizimin e qëllimit të krijimit tënd
dhe teuhidin Uluhije pra adhurimin dhe falenderimin e Allahut të vetëm dhe njohjen e
mirsive të Tij të mëdha duke e falenderuar qoftë me zemër siç është besimi në shtyllat e
Imanit,me gojë si psh duaja që ka bërë Profeti alejhi selam kur zgjohej nga gjumi "All-llahun
e falënderoj i Cili më dha shëndet në trupin tim, ma ktheu shpirtin dhe më lejoi që ta
përmendi Ate". Dhe padyshim me gjymtyrë siç është zbatimi i shtyllave të Islamit ,sjellja
mirë me njerëzit etj .
Përkufizimi i Teuhidit el-esma’ ue’ṣ-ṣifat:
Teuhidi el-esma’ ue’ṣ-ṣifat është përshkrimi i Allahut me emrat e Tij të bukur dhe cilësitë e
Tij të përsosura, me të cilët e ka përshkruar Ai Vetveten dhe me të cilët e ka përshkruar i
Dërguari i Tij, Muhamedi alejhi selam (paqja dhe lavdërimi i Allahut qofshin mbi të)
Thotë Allahu “Asnjë send nuk është si Ai; Ai është Dëgjuesi, Shikuesi”. Shura
“Allahu ka emrat më të mirë, andaj thirreni me ta dhe hiquni nga ata që bëjnë
shtrembërime me emrat e Tij. Ata kanë për t'u shpërblyer (me dënim) për veprimet e
tyre.”Araf
All-llahu, po ashtu thotë: “All-llahut asgjë nuk i përngjan dhe Ai është i Gjithdëgjueshmi
dhe Gjithpamësi.”
Për ta kuptuar këtë themi se psh: Llamba ,dëshmojmë se ajo është e përbërë prej qelqit dhe
auminit ,ai që ka patur të dyja këto elemente padyshim se ka ditur që aluminit ti japë
formën e duhur dhe po ashtu dhe qelqit i ka dhënë formën e vet dhe pastaj ka ditur sesi ti

30
bashkojë këto dy elemetë dhe se ai që e ka krijuar ka përpikmëri në punë sepse ka bashkuar
vrimën e cilindrit prej qelqi me mbulesat metalike dhe po ashtu ka njohuri për elektricitetin
dhe veçoritë e tij kur kalon nëpër llambë . Pra shikojmë tek llamba disa cilësi të prodhuesit
të saj e para ka mundësi të krijojë gjëra e dyta ka dije rreth funksionimit të atyre gjërave dhe
e treta posedon përpikmëri në punë.. Atëhere themi se llamba është si një pasqyrë që
tregon për disa nga cilësitë e prodhuesit të vet.
Po ashtu fakti që gjithçka e ka të siguruar furnizimin e vet tregon se ky krijues është
Furnizuesi i gjithçkaje .
Thotë i Dërguari i Allahut (Paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të): "Allahu ka
nëntëdhjetë e nëntë emra; kush i mëson ato do të hyjë në Xhenet." [Dhe çdo emër prej
emrave të Allahut të Lartësuar tregon një cilësi prej cilësive të Tij, në formën që i përket
Lartësisë e Madhështisë së Tij.]
Dhe padyshim se fakti se dhe egërsirat nuk i lëndojnë të vegjlit e vet tregon se kemi të
bëjmë me një krijues të Gjithmëshirëshëm.
Kur idhujtarët e Mekës e pyetën Proftin alejhi sealm që tja përshkruante Allahun se çfarë
cilësish prej çka është i bërë prej ari ,prej argjëndi etj atëhere Allahu zbriti fjalën e tij suren
Ihlas : 1.Thuaj: Ai, All-llahu është Një!
2.All-llahu është Ai që çdo krijesë i drejtohet (i mbështetet) për çdo nevojë.
3.As s'ka lindur kë, as nuk është i lindur.
4.Dhe Atij askush nuk i është i barabartë.
P.sh.: Mëson prej emrave të Allahut "Dëgjuesi", pas kësaj kupton edhe domethënien e tij.
Kuptimi i tij është: "Vërtetimi i Dëgjimit si cilësi e Allahut të Lartmadhëruar, në atë mënyrë e
cila i ka hije Madhështisë dhe Krenarisë së Tij, si dhe të besuarit se Allahu i dëgjon
njëkohësisht të gjitha zërat, sado të shumëllojshme të jenë kërkesat e njerëzve dhe sado të
ndryshme të jenë gjuhët e tyre. Madje, sikur të githë njerëzit, që prej kohës së Ademit e deri
kur Allahu ta trashëgoj tokën dhe ç'ka në të; sikur të gjithë ata të bashkohen në të njejtën
kohë dhe në të njejtin vend duke e lutur Allahun, secili prej tyre në gjuhen e vet dhe duke
përmendur secili nevojën që ka, i Madhëruari i dëgjon që të gjithë ata, pa ju ngatërruar Atij
zëri nga zëri, gjuha nga gjuha, apo kërkesa nga kërkesa.
Nisur nga kjo, Aishja, nëna e besimtarëve, pasi zbriti fjala e Allahut të Madhëruar:
"Vërtet, Allahu dëgjoi fjalët e asaj e cila bisedoi me ty lidhur me burrin e vet, e që u ankua te
Allahu; prandaj Allahu e dëgjon bisedën tuaj, Allahu dëgjon çdo bisedë dhe sheh çdo punë.
{58, 1}. Pasi zbriti ky ajet, Aishja (Allahu qoftë i kënaqur prej saj!) ka thënë:"I Lartmadhëruar
është Ai (Allahu), Dëgjimi i të Cilit i përfshin të gjitha zërat!"
Njësimi i emrave dhe cilësive "Ne besojmë në emrat dhe cilësitë e Allahut pa e
shtrembëruar kuptimin e tyre, pa i mohuar, pa pyetur se si janë dhe pa i shëmbëllyer ato
me emrat dhe cilësitë e krijesave."
"Ne besojmë në emrat dhe cilësitë e Allahut pa bërë shtrembërim..." - Pra, pa e
shtrembëruar domethënien apo kuptimin e vërtetë të tyre, pasi ai i cili e devijon kuptimin e
vërtetë të tyre, ai është shtrembërues. Allahu e ka nënçmuar shtrembërimin dhe e ka bërë
atë karakteristikë të çifutëve. Ai thotë:
"Ata i ndryshojnë fjalët (në Teurat) nga domethënia e tyre..." {5, 13}.
Çështja e dytë prej së cilës duhet të kemi kujdes në këtë temë është "et ta'tilu", e me të
është për qëllim "mohimi". Pra, mohimi i emrave dhe cilësive të Allahut, apo mohimi i
pjesshëm i tyre. S'ka dyshim se e gjitha kjo gjë është e ndaluar (haram), është punë e

Fjala më e dobishme rreth besimit të muslimanit të thjeshtë

Fjala më e dobishme rreth besimit të muslimanit të thjeshtë

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (18)

Similar to Fjala më e dobishme rreth besimit të muslimanit të thjeshtë

Similar to Fjala më e dobishme rreth besimit të muslimanit të thjeshtë (20)

Fjala më e dobishme rreth besimit të muslimanit të thjeshtë