Export planning

1. УДИРТГАЛ ХИЧЭЭЛ
ЭКСПОРТ, ИМПОРТЫН МЕНЕЖМЕНТ

2. № Сэдэв /Монгол/ Сэдэв /Англи/
1 Удиртгал Introduction
2 Экспортын төлөвлөлт ба бэлтгэл Planning and Praparations for export
3 Хуваарилалтын төлөвлөлт ба бэлтгэл Planning and Preparations of Distribution
4 ,Олон улсын логистик эрсдэл ба
даатгал
International Logistics, Risk, and Insurance
5 Олон улсын худалдаан дахь үнэ
бүрдэлт
Pricing in International trade
6 Экспортын борлуулалтын гэрээ Export sales contracts
7 Худалдааны баримт бичиг ба
тээвэрлэлт
Trade documents and transportation
8 Төлбөрийн аргууд Methods of payment
9 Контертрейд Countertrade
10 Капиталын шаардлага ба
санхүүжилтийн өөрийн эх үүсвэр
Capital requirements and Private sources of financing
11 Засгийн газрын экспортыг санхүүжүүлэх
хөтөлбөр
Government Export financing programs
12 Экспортод нөлөөлж буй зохицуулалт ба
бодлого
Regulations and Policies affecting exports
13 ,Импортын зохицуулалт Худалдааны
зуучид ба Үйлчилгээ
Import regulations, Trade intermediaries, and Services
14 Импортын бүтээгдэхүүн болон
нийлүүлэгчдийг сонгох нь
Selecting Import products and suppliers
15 Импортын нэвтрэх үйл явц The entry process for imports
16 Дотоодын үйлдвэрлэлд хөнгөлөлт Import relief to domestic industry

3. Introduction: A Brief History of
International Trade

4. ANCIENT PERIOD
International trade based on the free exchange of goods started
as early as 2500 BC /By archaeological discoveries in Sumerians
of Northern Mesopotamia, textiles and metals/
The Greeks profited by the exchange of olive oil and wine for
grain and metal somewhere before 2000 BC.
By around 340 BC, many devices of modern commerce had
made their appearance in Greece and its distant settlements:
banking and credit, insurance, trade treaties, and special
diplomatic and other privileges.
In the first century AD, the Romans traded with the Chinese
along the Silk Road and developed many trade routes and
complex trading patterns by sea.

5. ANCIENT PERIOD
The church’s support (sponsorship) for the crusades in the eleventh
century revived international trade in the West through the latter’s
discovery and introduction of new ideas, customs, and products
from the East. New products such as carpets, furniture, sugar, and
spices brought from Egypt, Syria, India, and China stimulated the
markets and the growing commercial life of the West. This helped
Italian cities such as Venice and Genoa to prosper and to replace
Constantinople as the leading center of international commerce.
Letters of credit, bills of exchange, and insurance of goods in
transit were extensively used to accommodate the growing
commercial and financial needs of merchants and travelers.
By the end of the fifteents century, the center of international
commerce had moved from the Mediterranean to Western Europe.
Spain, Portugal, and later Holland became the focal points of
international commercial activity.

6. COLONIAL PERIOD (1500-1900)
With the discovery of America in 1492, and sea routes to
India in 1498, trade flourished and luxury goods and
food products such as sugar, tobacco, and coffee became
readily available in the markets of Europe.
The second historical phase of overseas expansion
(1765-1900) was dictated more by commercial
considerations than by mere territorial gains. Britain
emerged as the dominant colonial power, and by 1815 it
had transformed its empire into a worldwide business
concern. By the 1860s, the Industrial Revolution had
transformed the social and economic structure of
England, and mass production dictated an expansion of
the market for goods on an international scale.

7. 1900 TO THE PRESENT
The major characteristics of economic relations from
1900 until the outbreak of World War I were the further
development of trade and the emergence of a world
economy. These were also the result of the international
migration of people and capital from Europe,
particularly Britain, since the 1850s, to other countries
such as the United States, Australia, Argentina, Brazil,
and Canada. This pattern of world economy provided
the industrial economies with new sources of food and
raw materials and new markets for exports of
manufactures. For example, by 1913, Brazilwas the
source of twothirds of German coffee imports, whereas
North Africa supplied over half of French imports of
wine.

8. 1900 TO THE PRESENT
 The post–WorldWar I recovery was further delayed by the
disruption of trading links, as new nations were created and
borders were redrawn. State intervention and restrictive economic
policies had been consolidated in Europe and other countries by
the end of the war. The U.S. government introduced the Fordney-
McCumber Tariff in 1922, which imposed high tariffs on
agricultural imports, and later the Smoot-Hawley Tariff in 1930,
which provoked widespread retaliation. Britain imposed high
duties on various industrial products, such as precision
instruments and synthetic organic chemicals, to encourage
domestic production under the Safeguarding of Industries Act,
1921. The volume of world trade in manufactures fell by 35
percent between 1929 and 1932, and prices also fell by a similar
amount. The volume of trade in primary products fell by 15
percent, but prices fell by about 50 percent. To alleviate the worst
effects of the Depression, countries resorted to more
protectionism.

9. 1900 TO THE PRESENT
To avoid a repetition of the economic situation of the
previous two decades, Allied countries met even before
the war to discuss the international financial
arrangements that should govern trade and capital
movements in the postwar world. In 1944, they
established the International Monetary Fund (IMF) and
the International Bank for Reconstruction and
Development (IBRD). The IMF was to be concerned with
facilitating the growth and expansion of global trade
through the system of fixed exchange rates, while IBRD
was established to promote long-term investment. This
was followed by an agreement (the General Agreement
on Tariffs and Trade, or the GATT) in 1948 to permit
the free flow of goods among nations.

10. CHAPTER 1.
GROWTH AND DIRECTION OF
INTERNATIONAL TRADE

11. Importance of international trade
to the global economy
In 1990, the number of U.S. jobs supported by
merchandise exports to all foreign markets reached
7.2 million. U.S. merchandise exports to all foreign
markets contributed to 25 percent of the growth in
U.S. civilian jobs between 1986 and 1990 (Davies,
1992). It is estimated that each billion dollars of
merchandise exports supports about 25,000 jobs. A
survey of 3,032 small- and medium-sized
manufacturing enterprises in Canada over a
threeyear period (1994-1997) strongly indicates
that growth in exports is associated with an
increase in jobs (Lefebvre and Lefebvre, 2000).

12. Importance of international trade
to the global economy
Even though imports are associated with loss of
jobs due to plant closings or production cutbacks of
domestic industries, the export job-generation
effect is about 7.5 percent larger than the import
job-loss effect (Belous and Wyckoff, 1987). During
the 1979-1999 periods, about 6.4 million U.S. jobs
were displaced due to import competition.
Exports create high-wage employment. In a study
of recent wage statistics, the U.S. Trade
Representative’s Office found that U.S. workers
employed in export-related jobs earn 17 percent
more than the average worker in the United States.

13. Determinants of trade
Several studies have been conducted to establish major
factors that influence exports. The trade and exchange rate
regime (import tariffs, quotas, and exchange rates), presence
of an entrepreneurial class, efficiency enhancing government
policy, and secure access to transport (and transport costs)
and marketing services are considered to be important
influential factors of export behavior (Kaynak and Kothavi,
1984; Fugazza, 2004). Singapore’s economy has shown
continued and remarkable growth in exports for over thirty
years with only two brief and mild recessions in the mid-
1970s and mid-1980s. Its total trade as a proportion of GDP
remains one of the highest in the world, over 300 percent of
GDP in 2003 (Fong and Hill, 1991; WTO, 2004b).

14. Determinants of trade
A recent study on the determinants of export
performance underlines the importance of foreign
direct investment (FDI) and the general quality of
the institutional framework.
Much of the research literature on imports
underlines the importance of high per capita
incomes, price of imports, and the exchange rate in
determining import levels (Lutz, 1994). For
developing countries, however, determinants of
import demand also include factors such as
government restrictions on imports and availability
of foreign exchange.

15. Volume and direction of trade
The growth in the volume of world merchandise trade has
always exceeded the growth of output (1870-2004) except
for the period 1913-1950, which was marked by global
political and economic instability. Since 1950, while world
economic output has shown steady growth, world exports
increased at an average annual rate of more than ten times
the estimated rate for 1913-1950 (Rostow, 1978, 1992).
The volume of world trade in 2004 was about three times
what it was in 1990 and approached eleven trillion U.S.
dollars (WTO, 2004a). The dollar value of total world trade
in 2004 was greater than the gross national product of
every nation in the world except the United States. Another
measure of the significance of world trade is that one-fourth
of everything grown or made in the world is now exported.

16. Volume and direction of trade
Small countries tend to be more dependent on
international trade than larger ones because they
are less able to produce all that they need.
The top seven exporters accounted for just over
one-half of world merchandise exports (United
States, Germany, Japan, France, United Kingdom,
Italy, and Canada). Merchandise trade includes
three major sectors: agriculture, mining, and
manufactures.

17. Important developments in trade
1. The establishment of the World Trade Organization (WTO) as a permanent
trade organization.
2. The introduction of rules under the WTO to govern trade in services, trade-
related intellectual property, and investment measures.
3. The marked increase in the establishment of regional trading arrangements
such as NAFTA, MERCOSUR, etc.
4. Growing role of developing countries in world trade.
5. Increasing participation of small and medium-sized businesses in export
trade.
6. The dynamic role of services in today’s economy and continued growth in
trade in services.
7. Globalization, competitive pressures and the reorganization/relocation of
value-added activities. (outsourcing)
8. The increasing U.S. current account deficit and global imbalances.
9. Fast economic growth in many countries and pressure on limited resources
(fuel costs for air transportation). Business adjustment to security costs
after 9/11.

18. CHAPTER 2.
INTERNATIONAL AND REGIONAL
AGREEMENTS AFFECTING TRADE

19. The GATT/WTO
Principal objectives of the GATT: Nondiscrimination, trade
liberalization, and settlement of trade disputes between
members.
The Uruguay Round of the GATT and the Birth of WTO
Important results of the Uruguay Round trade negotiations (1986-
1994): Reductions in tariffs, adoption of new trade rules on
unfair trade practices, GATT coverage extended to trade in
services, intellectual property, and trade-related investment
measures, and the birth of WTO.

21. The North American Free Trade Agreement (NAFTA)
Scope of coverage: Market access for goods, services, investment,
protection of intellectual property, government procurement,
safeguards, standards, and dispute settlement.
NAFTA: Preliminary Assessment
Increases in overall trade between members, increase in the
U.S. trade deficit on merchandise trade with members, and a
rise in foreign investment.

22. The European Union (EU)
Major objectives of the EU: To create free trade and a common
external tariff between members, to abolish restrictions on the
free movement of all factors of production, to establish common
policies in the area transport, agriculture, competition, etc.
Institutions of the EU: The European Council, the European
Commission, the European Parliament, the Court of Justice.
Other Regional Trade Agreements
The European Free Trade Area (EFTA), MERCOSUR, The
Central American Common Market (CACM), The Andean Pact,
The Association of Southeast Asian Nations (ASEAN), The
Caribbean Common Market (CARICOM), The Southern African
Customs Union (SACU), The Economic Community of West
African States (ECOWAS).

25. ЭКСПОРТ ХИЙХ Т Л ВЛ ЛТӨ Ө Ө
БА БЭЛТГЭЛ

26. АГУУЛГА
Судлах з йлсү
Ер нхийө
танилцуулга
Экспортын стратеги
Экспортын м чл гө ө
Экспорт хийхэд
бэлтгэх нь
2-р хэсэг – Нийл лэлтийн хэлхээнийүү
удирдлага ба Бизнесийн санх гийн хэрэгсл дүү үү
1-р хэсэг - Судалгаа
ЗЗ-ийн, салбарын тренд
Экспортын аудит
Зах зээлийн аудит
SWOT шинжилгээ
SWOT д гнэлтү
 рс лд гчийн шинжилгээӨ ө ө
ЗЗ-ийн таамаглал

27. СУДЛАХ З ЙЛСҮ
Оролцогчид экспортын нэн з в, бодитойү ө
шийдвэр гаргах боломжтой болно.
Оролцогчид шинэ зах зээлийг х гж лэх,ө үү
одоогийн зах зээл дэх х чин чармайлтыгү
рг ж лэхэд чиглэсэн аргуудыг системчлэнө ө үү
боловсруулан ашиглах, сайн аргачлалыг
хэрэгж лэх боломжтой байх.үү
Оролцогчид рсдийн экспортын стратеги,өө
т л вл г г рийн бизнесийнө ө ө өө өө өө
т л вл г ний нэгдмэл хэсэг буюу рг тг лө ө ө өө ө ө ө
болгон х гж лж, хамгийн бага рт гтэйө үү ө ө
боломжуудыг б рэн хэмжээгээр ашиглахү
чадвартай болно.

28. Экспортын йл ажиллагааны фокусү FCOR байна.
Trinidad & Tobago
Firms
EXPORTS
FCORs
Supported by BDC
Concepts can be applied to
other markets

29. Ер нхий танилцуулгаө
Яагаад экспорт гэж?
Экспорт нь бизнесээ рг ж лэх, эрсдлээө ө үү
тархаах, орон нутгийн зах зээлээс
хамааралтай байдлыг бууруулах ашигтай арга
байж болох юм.
Экспорт нь компаний удирдлагад шинэ санаа,
менежментийн арга барил, маркетингийн
арга техник, рс лд х арга замыг нээж гд г.ө ө ө ө ө
Экспорт нь компаний р ашиг болонү
б тээмжийг сг х д х ргэдэг.ү ө ө ө ү
Жижиг орон нутгийн компаниас глобал
компани бий болж болно.

30. Яагаад FCOR луу экспортлох
гэж?
TT Firms
FCORs
High
income
market in
Caribbean
Access to
27 EU
countries
with
market of
0.5 billion
people
Supported by
BDC

31. Ер нхий танилцуулгаө ( ргэлжлэлү …)
Экспортын амжилтын чухал элемент дүү ?
Экспорт нь цаг хугацаа, м нг , удирдлагын ихээхэнө ө
рэг хариуцлага шаарддагүү
Олон улсын бизнесийг амжилттай хэрэгж лэхийнүү
тулд гадаад зах зээлд эрэлт хэрэгцээтэй бараа,
йлчилгээтэй байх, урт хугацаанд экспортын йлү ү
ажиллагааг тогтвортой байлгахад шаардлагатай
амлалт, н ц, ур чадвар болон мэдээлэл хэрэгтэй.өө
Амжилтанд х рэхийн тулд та т л вл г тэй байхү ө ө ө өө
ёстой ба бизнесээ хяналтандаа авах ёстой, бизнес
таныг хянахыг з вш рч болохг йө өө ү

32. Экспортын м чл гө ө
1
Ойлгох, бэлтгэх еү
шат
2
Судалгааны еү
шат
3
Стратегийн е шатү
4
йл ажиллагааныҮ
удирдлагын е шатү
CBI (хөгжиж буй орнуудаас хийх импортыг дэмжих төв) Экспортын маркетингийн
( - )төлөвлөгөө Европын ЗЗ д хэрхэн нэвтрэх нь гарын авлага нь
экспортын мөчлөгийн дараах алхамуудыг тодорхойлдог;
We will focus mainly on 1 and 2 and after the Fact Finding Mission we will
be in a better position to deal with 3 and 4

33. Экспортын м чл гө ө ( ргэлжлэлү )
Экспортод бэлтгэх нь
Экспортод бэлтгэхдээ юун т р нд б хү үү ү
з йлсийг бодитой болгох ба т хэн богиноү үү
бичлэг болон таны одоогийн байр суурь,
г йцэтгэлийн талаарх товч тодорхойлолтыгү
агуулсан танилцуулга бэлтгэнэ.
Байршлын ойлголтыг х гж лэхө үү
Бид
хаана
байна
вэ???

34. 7s Тодорхойлолт
Strategy рс лд нд рс лд х давуу талыг бий болгох,Ө ө өө ө ө ө
х гж лэх т л вл г боловсруулахө үү ө ө ө өө
Structure Байгууллагын б тэц зохион байгуулалт. Хэнү
хэндээ тайлагнах вэ?
Systems Ажилчид ажлыг г йцэтгэх д р тутмын йлү ө ө ү
ажиллагаа ба журам.
Shared
Values
Эдгээр нь корпорацийн соёл болон ажлын
ер нхий ёс з йд нотлогдсон компаний ндсэнө ү ү
нэ цэнэү – “superordinate” зорилго
Style Х лээн з вш рс н манлайллын хэлбэрү ө өө ө
Staff Ажилтнууд ба тэдгээрийн ер нхий чадавхиө
Skills Компанид ажиллагсдын бодит ур чадвар
Экспортод бэлтгэх нь ( ргэлжлэлү )
Байршлын мэдрэмжийг х гж лэхэдө үү 7 S-ын загварыг ашиглах нь
McKinseyModel

35. Экспортод бэлтгэх нь ргэлжлэлү
Байршлын талаарх ойлголтоо тодорхойлсны дараа
компаний эрхэм зорилгоо оруулах ба энэ нь компаний
д рэм болно.ү
Эрхэм зорилго нь компаний зорилго болон компаний
стратегийг нэгтгэх ёстой: та хаана хэрхэн х рэхийг х счү ү
байна вэ?
Зорилгын ойлголтыг х гж лэх ньө үү
Бид
хааш
аа
явж
байна
вэ??
N
S
W E
FCORs

36. Экспортод бэлтгэх нь ( ргэлжлэлү ….)
Зорилгын ойлголтыг х гж лэхэдө үү 7 S-ийн загварыг
ашиглах нь
Амжилтанд
хамгийн их
н л лж буй 3ө өө
гол х чинү
з йлсү
Хамгийн их
х сч буйү
амжилтын 3
чухал х чинү
з йлсү
З р г арилгахө үү
богино, дунд, урт
хугацааны арга
хэмжээ
1. Strategy
2. Structure
3. System
4. Staff
5. Style
6. Skills
7. Shared
Values

37. Зорилгын ойлголтыг х гж лэх ньө үү
FCOR руу хийх
экспортоос олж
буй одоогийн
ашиг 100,000
евро
FCOR руу хийх
экспортоос х счү
буй ашиг 5
жилд 1 сая евро
З р г арилгахө үү
богино, дунд, урт
хугацааны арга
хэмжээ
Strategy З вх н Францынө ө
Гвинейд т вл рнө ө ө
Бусад 2 FCOR дээр
т вл рнө ө ө
2013 он гэхэд Martinique
руу, 2015 он гэхэд
Guadeloupe руу
экспортлоно.
Structure FCOR-ийн экспортыг
хариуцсан ажилтнууд
VP Sales-д тайлагнадаг.
FCOR-ийн экспортыг
хариуцсан ажилтнууд
шууд MD-д
тайлагнана
Компаний б тцийгү
рчилж байгууллагынөө
б д вч дэх рчл лтийгү үү өө ө
хэрэгж лнэүү
Systems Ашиглалтын
систем дийн ихэнхүү
нь гар ажиллагаатай
Б х холбоотойү
систем дийгүү
автомат болгоно
Автоматжуулах
т сл дийн загварыгө үү
гаргаж, хэрэгж лэхүү
Staff Одоогоор FCOR руу
экспорт хийх рэгүү
х лээж буй 2ү
ажилтантай
Ажиллагсдын тоог
гурав дахин
нэмэгд лнэүү
Нэмэлт ажилчин х лсл хө ө
болон бусад хэлтсээс
ажилчдыг сургаж авах

38. Зорилгын ойлголтыг х гж лэх ньө үү
Current
Profitability from
exports to the
FCORs is 100,000
Euros
Desired
Profitability from
exports to the
FCORS is 1 million
Euros in 5 years
Short Term, Medium
Term and Long Term
Actions to address the
Gaps
FCOR руу хийх
экспортоос олж
буй одоогийн
ашиг 100,000
евро
FCOR руу хийх
экспортоос х счү
буй ашиг 5
жилд 1 сая евро
З р г арилгахө үү
богино, дунд, урт
хугацааны арга
хэмжээ
Skills FCOR руу одоогийн
хийж буй
экспортын т вшиндү
ур чадвар эзэмшсэн
байдал хангалттай
Ажиллагсдын
дундах ил рг нүү ө ө
х рээний урү
чадвар нь албан
тушаал ахихтай
холбоотой байна
Ажилтнуудад шинэ
сургалтын т л вл гө ө ө өө
хэрэгж лэхүү
Style Манлайллын хэв
маяг нь
ажилтнуудын
хамгийн бага
оролцоотойгоор
дээрээс доош
чиглэсэн байдаг
Ил рг нүү ө ө
х рээтэйү
манлайллын хэв
маяг
Сургагч багш авч ирэн
баг б рд лэх болонү үү
бусад холбогдох
сургалтуудыг зохион
байгуулах
Shared
Values
Нэгдмэл,
шударга байдал
Ижил утгатай
байна
Тодорхойлсон
з р байхг йө үү ү

39. Бид энэ йл явцын хаана байна вэ?ү
Зорилгын ойлголт
Байршлын
ойлголт

40. Экспортод бэлдэх нь ргэлжлэл.ү
Олон улсын стандартад нийцэх одоогийн зах
зээлийн байр суурь
Олон улсын стандартын дагуу хийж, х гж лж, сайжруулахө үү
нь олон улсын тавцанд амжилтанд х рэхэд маш чухал юм.ү
Энэ нь танай компанийг худалдан авагчдын “сайн
г йцэтгэгч, анхны сонголт” байхад туслах г йцэтгэлийгү ү
тасралтг й сайжруулах йл явцыг эхл лэх болно.ү ү үү
Та HACCP-ийншаардлагыгхангах ёстой
Жишээ нь, Чанарын нэгдсэн удирдлагын (TQM) философийг
х лээн з вш рч
ү ө өө ISO 9001:2008 сертификатын хамт
байгууллагадаа нутагшуулах нь з йтэй.ү

41. 
Been there done that!
Манай Экспортын бэлэн байдлын нэлгээ
ү
нь компаниуд ОУС-д нийцэхийг з вл д г
ө
ө ө
FCORs
Экспортод бэлдэх нь ргэлжлэлү .
Олон улсын стандартад нийцэх одоогийн
зах зээлийн байр суурь

42. Экспортод бэлдэх нь ( ргэлжлэлү )
Маркетингийн хольцын хувьд одоогийн зах зээлийн байр суурь?
6 P Тодорхойлолт
1. Product Та ямар б тээгдэх н борлуулдаг вэү үү , зах зээлийн байрлал, зах
зээлд ямар рс лд х хувилбарууд байдаг вэ?ө ө ө
2. Place Одоогийн зах зээлийн хамрах х рээ ямар байна вэү , ямар
хуваарилалтын сувгийг ашигладаг вэ, энэ нь рс лд нтэй хэрхэнө ө өө
холбогдох вэ?
3. Price Ямар нийн бодлого барьж байгаа вэү , рс лд ний зорилгоор яажө ө өө
р р нэ хэрэглэх вэ, борлуулалтыг дэмжихийн тулд нийн уянөө өө ү ү
хатан байдлыг яаж хийх вэ (жишээ нь, х нг л лтө ө ө , тоо хэмжээний
санал, гэрээний тендер гэх мэт)?
4.
Promotion
Таны хэрэглэж буй сурталчилгээний хэрэгсл дийг д рсэлүү ү , жишээ
нь таны сурталчилгааны хольц (зар сурталчилгаа, худалдааны
шударга оролцоо, шууд маркетинг, e-маркетинг гэх мэт).
5. People Нийгмийн хариуцлагыг хэрэгж лэх компаний бодлогыгүү
тайлбарлах (ажилчдын х д лм р хамгаалал, аюулг й ажиллагааныө ө ө ү
хувьд болон нийгэмд б хэлд ньү ).
6. Plant Компаний орчны талаарх мэдлэгээ сайжруулах, эко-сэтгэлгээ,
байгаль орчны менежментийн талаарх таны байр суурь

43. Бид энэ йл явцын хаана байнаү
вэ?
Зорилгын ойлголт
Байршлын
ойлголт
Одоогийн ЗЗ-ийн байр
суурь
ОУ-ын стандарт
Маркетингийн хольц (6 P)

44. Экспортын бэлэн байдал
Экспортын бэлэн байдлын зарим гол шинж дүү
Цагийн менежмент болон
удирдлагын рэг хариуцлагаүү
Дотоодын зах зээл дэх х чтэйү
байдал
Амжилтанд х рэх н цү өө
Байршил дахь бизнес ба экспортын
т л вл лтө ө ө

45. 1-р хэсэг
Судалгааны е шатү

46. СУДАЛГААНЫ Е ШАТҮ
Судалгааны е шатанд экспортын т л вл лтийнү ө ө ө
циклийн дараах талуудыг хамарна;
Зах зээлийн болон салбарын тренд
Экспортын аудит (Компаний аудит; Зах зээлийн
аудит; SWOT ; рс лд гчийн шинжилгээӨ ө ө )
Зах зээлийн таамаглал

47. Зах зээлийн болон салбарын тренд
Зах зээл гэж юу вэ?
Зах зээлийн потенциалыг тодорхойлохын мн бидө ө
зах зээл гэж юу болохыг ойлгох хэрэгтэй.
Энгийн тодорхойлолт: “Зах зээл гэдэг нь ижил т стэйө
хэрэгцээтэй, тухайн хэрэгцээгээ хангахын тулд
м нг зарцуулж буй болон зарцуулахад бэлэн байгааө өө
х м сийн нэгдэл юмү үү ”.
Зорилтот зах зээлийнхээ трендийн рчл лтийг эртөө ө
тодорхойлох нь шинэ трендийг х лээн з вш р х,ү ө өө ө
б тээгдэх нээ зохих ёсоор тохируулах, нэ цэнийнү үү ү
с лжээгээ тохируулах боломж олгоно.ү
Хамгийн т ргэн йл ажиллагаа явуулдагү ү
нийл лэгчийн зах зээлийн хувь с х магадлалтайүү ө ө
юм.

48. Зах зээлийн болон салбарын тренд
Зах зээлийн судалгаа
Зах зээлийн судалгаа нь цуглуулсан баримт, тоон
з лэлт дийн академик дасгал байж болохг й.ү үү үү ү
Сайн зах зээлийн судалгаа нь зах зээлийг чухам
юу х т лж байгааг олж мэдэх явдал б г дө ө ө өө
нийг хамгийн сайнаар хийх явдал юмүү .
Зах зээлийн судалгаагаар импортын татвар,
зохицуулалт, хуваарилалтын суваг, зах зээлийн
хэмжээ ба с лт, рс лд н, х н ам з й болонө ө ө ө өө ү ү
орон нутгийн йлдвэрлэлийн талаарх мэдэхү
шаардлагатай з йлсээ судалнаү – ингэснээр та зах
зээлийн боломж болон энэх боломжийг барьжүү
авах зардлаа нэлэх боломжтой юм.ү

49. Зах зээлийн боломж салбарын тренд ргэлжлэлү
Эхний алхам нь импортын зохицуулалтаас валютын
ханш х ртэл ндсэн зах зээлийн мэдээллийгү ү
цуглуулна.
Зах зээлийн хэмжээ болон импортын с лтийгө ө
таамаглана
NOTE*
ЕХ-ны 27 гиш н орны дундаас тэрг лэх ачүү үү
холбогдол б хий зах зээл дээс дараахыг ашигланү үү
нэгийг нь сонгоно.
Олон улсын худалдааны т вийн статистик хэрэгсл дө үү
(ITC) (www.trademap.org)
CBI-ийн Судалгааны йл ажиллагааг т л вл гчү ө ө ө
байгууллага
CBI-ийн зах зээлийн мэдээлэл (www.cbi.eu ).

50. Зах зээлийн болон салбарын тренд ргэлжлэлү
6 P-г ашиглан зах зээлийн трендийг тодорхойлох нь
Product: Б тээгдэх нийхээ физик шинж чанартү үү
н л лж буй трендийг хайж олох.ө өө
Жишээ: нгө ө, нэрү , мэдрэмжийн шинж чанарууд,
эр л мэндийн шинж чанаруудүү , дизайн ба тохируулга,
хэмжээ, эзэлх нүү , жин, зориулалт, х чин чадал,ү
хэрэглээ, ая тух, савлагаа.
 Гоо сайхны б тээгдэх ний хувьд Францууд ямар нэрт дуртай вэ?ү үү ү
 Ямар хэмжээтэй савлагаатай байх вэ?
 Сав баглаа боодол нь ямар харагдах вэ?
Францууд ргэлж чанар, загвар, хэв маягийнү
оргилд байдаг гэж здэгү
Бид зорилгынхоо нотолгоог
олсноор ил их ойлголттой болно.үү

51. Зах зээлийн болон салбарын тренд ргэлжлэлү
нэҮ
Price: Та зах зээлийн унах эсвэл с х трендийгө ө
ашиглаж болно.
Та нийн с лт ба уналтын алийг х сч байна вэ?ү ө ө ү
Та з гээр л нэ дундаж т вшинд байхыг х счү ү ү ү
байна уу?
нэҮ
Тоо хэмжээ
Олон х чин з йлсээс хамаарнаү ү
•Компани хаана байршихыг х сч байна вэү
•Орлуулах б тээгдэх ний тооү үү
•Зорилтот зах зээлийн орлогын т вшинү
•Хэрэглэгчийн таашаал
•Зардал

52. Байршлын тренд байж болно
Богино эсвэл урт хуваарилалтын сувгийн
тренд, р р эсвэл б рэн шинэөө өө ү
хуваарилалтын сувгийн тренд.
Хэрэв та захиалгаар йлдвэрлэж байгаа болү
сувгийн х ртээмжтэй байдал эсвэл тодорхойү
цаг хугацаа нь м н тренд байж болноө .
Х ргэлтийн хугацааг дээш эсвэл доошү
тохируулах нь м н тренд байж болноө .
Бусад байршуулалттай холбоотой трендэд
цахим худалдаа, цахим зах зээлийн с лт орно.ө ө
Зах зээл ба салбарын тренд ргэлжлэлү
Place

53. Дараах з йлсийн рчл лтийг анхаарна ууү өө ө
Харилцаа холбооны хэрэгсэл
Брэнд
Имидж
Зорилтот б лэгү
Б тээгдэх ний брэндийг компаний брэнд болгохү үү
Зах зээлийн болон салбарын тренд ргэлжлэлү
Promotion

54. Х м сү үү :
Нийгмийн насжилт болон эр л мэнд, х нсүү ү
тэжээлийн шаардлагын тренд нь ерд лөө
х м стэй холбоотой х гжил юмү үү ө
Ил тод байдал болон хариуцлагын тогтолцоо
Корпорацийн нийгмийн хариуцлага (CSR)
Шударга худалдааны б тээгдэх ний с нү үү ө ө
нэмэгдэж буй зах зээлийн хувь хэмжээ.
Зах зээлийн болон салбарын тренд ргэлжлэлү
People

55. Planet
Байгалийн гарал сэл ба уялдаа холбооүү
Эрчим х чний р ашиг ба эдийн засагү ү
Дахин боловсруулах чадвар
Ивээн тэтгэлэг
Орчны удирдлага ба х р нг оруулалтө ө ө
Тогтвортой байдал болон хариуцлагын тогтолцоо
нь м н гол хандлагууд юмө
Зах зээлийн болон салбарын тренд ргэлжлэлү
Planet

56. Зах зээлийн болон салбарын тренд ргэлжлэлү
Дараа нь та дараах хувьсагчдыг авч зэж болноү :
Худалдааны таатай харилцаа (EPA)
Т хэнүү , соёлын эсвэл газар з йн шинж чанаруудү
Ойр д х м байхө ө (Францаас хавьг й ойрү )
Зах зээлийн шинж чанар ( нд р орлогоө ө )
Нийл лэлтийн хэлхээний шинж чанарүү (дистрибьютор
байдаг)
Эдийн засаг, улс т р ба технологийн х гжилө ө
Зах зээлд нэвтрэхтэй холбоотой зохицуулалт (EPA)
 рс лд гчийн йл ажиллагааӨ ө ө ү
Загвар
Инноваци
 Хэрэглэгчийн таашаал FCOR дэх эдгээр
х чин з йлсийнү ү
талаар боломжоороо
олж мэд

57. Зах зээлийн болон салбарын
трендийн жагсаалт
Зах зээлийн богино жагсаалт гаргаж, б тэцлэгдсэнү
хайлтын тоймыг бий болгох.
 ндсэн баримт нотолгооноос ил г нзгий хайлтҮ үү ү
хийх.
Таны сонирхож буй зах зээлд ажиллаж буй тренд
болон орчныг мэдэр
Зах зээлд зориулсан семинарууд дээрээс практик
з вл г хайө ө өө .
Интернетээс ндсэн мэдээллийг цуглуулү .
Боломжит худалдан авагчтай шууд холбоо тогтоо.
Т р л б рийн эх свэрээс авах боломжтой онлайнө ө ү үү
тайлангуудыг шалга

58. FCOR-ын талаар бид юу мэдэх вэ?
FCOR юу илэрхийлэх вэ?
FCOR хаана байдаг вэ?
FCOR-д ямар улс орнууд байдаг вэ?
FCOR б рийн нийслэл нь юу вэү ?
FCOR-т ямар хэлээр ярьдаг вэ?
FCOR-ийн ард т мний ер нхийл гч нь хэн бэү ө ө ?
FCOR б р ямар х н амтай вэү ү ?
FCOR-ийн х н ам з йн задрал гэж юу вэү ү ?
FCOR-ийн зонхилох соёл нь юу вэ?
Х м с рсдийг Франц гэж здэг , Карибынү үү өө өө ү үү
тэнгисийнх гэж здэгү үү?
FCOR-ийн х м с ямар х гжимд дуртай вэү үү ө ?

59. FCOR-ын талаар бид юу мэдэх вэ?
FCOR б рийн нэг х нд ногдох ДНБ хэд вэү ү ?
FCOR-ийн гол б тээгдэх н д нь юу вэү үү үү ?
FCOR-ийн гол экспорт нь юу вэ?
FCOR-ийн гол импорт нь юу вэ?
TT –ээс FCOR руу ямар тээврийн шугамууд байгаа
вэ?
FCOR руу нэвтрэхэд ямар визны шаардлага
тавьдаг вэ?
FCOR руу экспортлоход ямар татварууд байдаг вэ?
FCOR руу ямар TT компаниуд экспорт хийж
байгаа вэ?

60. FCOR-ийн нийгэм эдийн засгийн мэдээлэл
Нийгэм эдийн
засгийн хувьсагч
Martinique Guadeloupe French
Guiana
ДНБ, тухайн жилийн нээрү
(ам.доллар, тэрбум, 2006)
9, 682 9,734 3.232
Нэг х нд ногдох ДНБү , тухайн
жилийн нээрү (ам.доллар)
24, 120 21,703 15.955
Инфляци, дундаж
хэрэглээний нэү (Индекс,
2000=100) 2007-2008
2.7 2.2 3,3
Хүн ам 397 732 400 736 205 954
ХХИ-ийн нэлгээү (Францын
нэлгээү )
Маш нд рө ө Маш нд рө ө Маш нд рө ө
Интернет х н амд нэвтэрсэнү
байдал (хувиар)
Цалингийн доод т вшинү : Цагт €8.86 Цагт 8.86€ Цагт 8,86€

61. Гол экспорт ба салбар
Гол
экспорт
Цэвэрш лсэн тосүү ,
агро-б тээгдэх нү үү
(банана, ром дарс)
Агро-
б тээгдэх нү үү
(чихрийн
нишингэ,
банана), х нг нө ө
йлдвэрү ,
дамжин
нг р хө ө ө
Алт, загасчлал
(сам хорхой),
будаа, мод.
Гол
салбар
Агро-
б тээгдэх нү үү ,
барилга, газрын
тос боловсруулах
йлдвэрү ,
йлчилгээү (худалда
Агро-
б тээгдэх нү үү ,
барилга,
йлчилгээү
(худалдаа,
аялал
Агро-
б тээгдэх нү үү ,
барилга,
йлчилгээү
(худалдаа, аялал
жуулчлал,
Martinique Guadeloupe French Guiana

62. FCOR х ртэлх зайү
Miami –с х рэх зайү –
миль
1464 1377 3768
London-с х рэх зайү –
миль
4209 4140 4400
Paris-с х рэх зайү –
миль
4278 4215 4416
Paris-с х рэх зайү –
цаг
8 8 9
Martinique Guadeloupe
French
Guiana

63. Martinique руу экспорт хийж буй ТТ компаниуд
1. ABRAHAM SHIPPING CO LTD
2. AG'S GARMENTS
3. ANGOSTURA BITTERS LTD
4. ASSOC BRANDS INDUSTRIES LTD
5. C G A LIMITED
6. CARIBBEAN BOTTLERS T & T LTD
7. CARIBBEAN DEVEL CO LTD
8. CARIBBEAN ISPAT LTD
9. CHAI'S EXOTICS
10. COLLEGE HEALTH FOODS
11. F A AGOSTINI ESTATES LTD
12. FORMULA I I I MARINE LIMITED
13. GENERAL PACKAGING LIMITED
14. HUMMINGBIRD GRAINS LTD
15. INDUSTRIAL GASES LTD
16. K C CONFECTIONERY LTD
17. KHAN'S ALUMINIUM PRODUCTS LTD
18. MARITIME PRESERVATION LIMITED
19. MEILING
20. MESSER TRINIDAD & TOBAGO LTD
21. NAT FLOUR MILLS LTD
22. PCS NITROGEN TRINIDAD LIMITED
23. PEPSI-COLA TRINIDAD BOTTLING
24. PETROLEUM COMPANY OF T & T LTD
25. PHOENIX PARK GAS PROCESSORS
26. PIARCO AIR SERVICES LTD
27. RADICAL DESIGNS LIMITED
28. SOLOMON YUFE & CO LTD
29. STUART BROTHERS (W I) LTD
30. TASTE MAKER MANUF CO LTD
31. TDAD AGGREGATE PRODUCTS LTD
32. THE TEXTILE KING
33. TRINIDAD & TOBAGO TIRES LIMITED
34. WEST INDIAN TOBACCO CO LTD

64. Guadeloupe руу экспорт хийж буй ТТ компаниуд
1. CARIB BREWERY LTD
2. CARIBBEAN DEVEL CO LTD
3. CARIBBEAN ISPAT LTD
4. COLLEGE HEALTH FOODS
5. ECHO MARINE LIMITED
6. GLOBAL M'KETING ENT CO LTD
7. INDUSTRIAL GASES LTD
8. JANOURAS FASHION HEADWEAR
LTD
9. K C CONFECTIONERY LTD
10. MEILING
11. NAT FLOUR MILLS LTD
12. PEAKE INDUSTRIES LTD
13. PETROLEUM COMPANY OF T & T LTD
14. PHOENIX PARK GAS PROCESSORS
15. PRINT-A-PAK LIMITED
16. PROTECTOR'S SECURITY SERV
17. REGAL PRODUCTS LTD
18. SKYLINE FREIGHT LTD
19. SOLO BEVERAGES LIMITED
20. SOLOMON YUFE & CO LTD
21. TEXACO TDAD LUBE & SERVICE LTD
22. THE TEXTILE KING
23. THREE STAR SPORTSWEAR LTD

65. French Guiana руу экспорт хийж буй ТТ компаниуд
1. AGOSTINI INDUSTRIES LTD
2. ANSA MC AL LIMITED
3. CAMACHO BROS LTD
4. CARIBBEAN DEVEL CO LTD
5. D H L DATA FORMS
6. D S MAHARAJ FURN & APPL LTD
7. INDUSTRIAL GASES LTD
8. METHANOL HOLDINGS (TRINIDAD) LTD
9. PETROLEUM COMPANY OF T & T LTD
10. PHOENIX PARK GAS PROCESSORS
11. ROTO PLASTICS TDAD LTD
12. TASTE MAKER MANUF CO LTD
13. TEXACO TDAD LUBE & SERVICE LTD
14. THE TEXTILE KING

66. Бид йл явцын хаана байна вэү ?
Зорилгын ойлголт
Байршлын
ойлголт
Одоогийн ЗЗ-ийн
байршил
ОУ-ын стандарт
Маркетингийн
хольц (6 P)
Зах зээлийн
болон
салбарын
тренд

67. ЭКСПОРТЫН АУДИТ
Зах зээлийн трендийн шинжилгээний дараа
хийх алхам нь компаний аудит юм

68. Экспортын аудит
Ямар хоёр б рэлдэх нтэй вэү үү ?
Компаний аудит
Компанийхаа аудитыг
хийхдээ таны зах зээлийн
судалгааны р д ндү ү
н л л х холбогдохө өө ө
дотоод элемент дийгүү
шинжлэх болно.
Компаний аудитын гол
шинж чанар нь танай
компаний удирдлага б хү
элемент дийг хянахүү
боломжтой байх явдал юм.
(Экспорт) ЗЗ-ийн аудит
Танай зах зээл дэх Боломж
ба Аюул заналын гадаад
шинжилгээ.
Зах зээлийн аудит хийхдээ
таны судалгааны р д ндү ү
н л л х холбогдох гадаадө өө ө
элемент дийг шинжлэхүү
болно.
Зах зээлийн аудитын гол
шинж чанар нь танай
компаний удирдлага хянах
боломжг й зах зээлийнү
н хцлийг авч знэ.ө ү

69. ЭКСПОРТЫН АУДИТ ргэлжлэлү
Экспортын аудит хийхийн тулд SWOT аргыг
ашигладаг. Танай компаний орчинг хамарч буй
Давуу тал болон сул талын шинжилгээ, зах
зээлийн орчинг хамарч буй Боломж ба аюул
заналын шинжилгээ.
Энэ е шатанд та рийн рг жих стратегитайү өө ө ө
холбоотой компанийхаа Давуу тал болон Сул талыг
тодорхойлох хэрэгтэй. 5M-д суурилан компанийхаа
давуу болон сул талыг тодорхойл: Men, Means (н цөө ),
Methods (менежмент), Machines, and Measurables
(маркетингийн р н л , йлчл лэгч болонү ө өө ү үү
ажилчдын сэтгэл ханамж, чанарын
баталгаажуулалт).

70. SWOT шинжилгээ - Диаграмм
Strengths
Opportunitie
s
Threats
Weaknesse
s
Helpful
To achieving the Objective
Harmful
To achieving the Objective
External
Attributesofthe
Environment
Internal
Attributesofthe
Organisation

71. 5M аргыг ашиглан Давуу ба Сул талын
шинжилгээг хийх формат
Strengths Weaknesses
MEN
MEANS
METHOD
MACHINES
MEASURABLES

72. 5M аргыг ашиглан Давуу ба Сул талын шинжилгээг
хийх нь – ус йлдвэрлэлийн компаниү
Strengths Weaknesses
MEN Компаний б х т вшиндү ү
сайн боловсон х чнийгү
бэлтгэдэг
Ажилчид франц хэлээр ярьдагг йү
MEANS Компани зээлийн эрсдэлг йү
байх байр суурьтай байна
М нг ний урсгал удаашралтайө ө
байж болно
METHOD Компани сайн бэлтгэгдсэн
менежментийн багтай
Удирдлагын баг нь FCOR-ийн
талаар ойлголтг й байнаү
MACHINES Компани савлах машинтай Компани савлах йлдвэрлэлдү
хязгаарлагдмал хэмжээний
цохилттой машинтай
MEASURABLES Компани холбогдох ISO
болон HACCP
сертификаттай
Компани хэрэглэгчийн сэтгэл
ханамжийн судалгааг тогтмол
хийдэгг йү

73. нэ цэнийн хэлхээний диаграмм ашигланҮ
Давуу ба Сул талын шинжилгээг хийх нь
Орон нутгийн логистик
 йл ажиллагааҮ
( йлдвэрлэлү )
Экспортын логистик
Маркетинг, борлуулалт
(эрэлт)
 йлчилгээҮ (засвар
йлчилгээү )
 ,Удирдлага зохион
байгуулалтын бүтэц
Хүний нөөцийн
менежмент
 (R&D)Технологи
Худалдан авалт
ндсэн йл ажиллагааҮ ү Дэмжих йл ажиллагааү

74. нэ цэнийн хэлхээний диаграмм ашигланҮ
Давуу ба Сул талын шинжилгээг хийх нь
Inbound
logistics
Operations Outbound
logistics
Marketing
& Sales
Service
Firm
infrastructure
Human
Resource
Management
Technology
Procurement
GrossSales
For each cell in the above matrix indicate Strong , Fair or Weak

75. нэ цэнийн хэлхээний диаграмм ашиглан Давуу баҮ
Сул талын шинжилгээг хийх нь – Химийн компани
Inbound
logistics
Operations Outbound
logistics
Marketing
& Sales
Service
Firm
infrastructure
Strong Strong Strong Strong Fair
Human
Resource
Management
Strong Strong Strong Strong Strong
Technology Strong Strong Fair Fair Fair
Procurement Strong Strong Strong Strong Strong
GrossSales
For each cell in the above matrix indicate Strong , Fair or Weak

76. Бид йл явцын хаана байна вэү ?
Зорилгын ойлголт
Байршлын
ойлголт
Одоогийн зах
зээлийн байршил
ОУ-ын стандарт
Зах зээлийн хольц
(6 P)
Зах зээлийн
болон
салбарын
тренд
Экспортын аудит
1.Компаний аудит
2.ЗЗ-ийн аудит

77. STEEP аргыг ашиглан Боломж ба
Аюул заналын шинжилгээг хийх
формат
Opportunities Threats
Socio-cultural
Technological
Economic
Environmental
Political

78. STEEP аргыг ашиглан Боломж ба Аюул
заналын шинжилгээг хийх нь
Opportunities Threats
Socio-cultural Н г талаасө өө FCOR-ийн
х м с Карибынү үү
тэнгисийн орнуудтай
ижил т стэй нийгэм-ө
соёлын втэй байдагө
Францын нэг хэсэг тул
FCOR-ийн х м с Францү үү
мэдрэмжтэй байдаг.
Technological Интернетийн хэрэглээ,
жишээ нь онлайн
дэлг рийг дэлгэр лэхэдүү үү
Ижил онлайн дэлг рүү
дэлгэрэх нь технологийн
ухаан дутах, хангалттай
овсгоо самбаа байхг й байхү
зэргээр компанид бодитой
аюул занал болж болзошг йү
Economic FCOR-ийн х м с нд рү үү ө ө
захиран зарцуулах
орлоготой байдаг
FCOR-ийн зарим татварууд
тухайн б сийнү
б тээгдэх нийг рс лд хү үү ө ө ө
чадварг й болгодогү

79. STEEP аргыг ашиглан Боломж ба
Аюул заналын шинжилгээг хийх нь
ргэлжлэлү
Environmental Эрчим х чний рү ү
ашгийн шийдлийн
хэрэглээг
нэмэгд лэх –үү
жишээ нь, нар
Ногоон эрчим
х чнийү
шийдл дтэйүү
холбоотой
капиталын нд рө ө
анхын рт гө ө
Political ЕХ нь CARIFORUM-ийн
улс орнуудтай эдийн
засгийн т ншлэлийнү
хэлэлцээрийг
санаачилсан
Засгийн газар
рчл гд х дөө ө ө ө
худалдааны бодлого
рчл гд ж болноөө ө ө
Opportunities Threats

80. SWOT-ийн д гнэлт дү үү
Таны тодорхойлсон боломж болон аюул занал
нь компанийг сайжруулах х тл гч гэж зэхө ө ү
хэрэгтэй.
Зах зээлийн н хц л рчл гд хг й тул танайө ө өө ө ө ү
компаний зах зээлд нэвтрэх чиглэлд х чтэйү
н л з лж болохыг ойлгох нь чухал юмө өө ү үү
SWOT шинжилгээг хийж дууссаны дараа
экспорт хийх эсэх эцсийн шийдвэрийг гаргах
боломжтой байх ёстой

81. SWOT хийсний дараа яах вэ?
SWOT шинжилгээг хийж дууссаны дараа та
экспортлох эсэх эцсийн шийдвэрийг гаргах
боломжтой байх ёстой.
Та сул тал болон аюул заналынхаа эсрэг х чтэйү
тал болон боломжоо тэнцвэрж лэх ёстойүү .
Экспортлох нь компаний ажилчид болон бусад
н ц д нэмэлт дарамт з лнэ гэдгийгөө ө ү үү
анхаарах хэрэгтэй.

82. SWOT-ийн шийдвэр
Та байгууллага экспортын бизнес эрхлэхтэй
холбоотой нэмэлт ачааллыг даван туулах
хангалттай х чтэй гэж бодож байна ууү ?
Хэрэв танай байгууллага том срэлт хийхэдү
бэлэн байгаа гэдэгт итгэлтэй байвал цааш явж
болно.
Дараагийн алхам бол таны шууд ба боломжит
рс лд нд анхаарах болноө ө өө

83. FCOR руу экспорт хийхэд туслах х чин з йлсү ү
Франц Карибын тэнгисийн орнууд англиар ярьдаг
Карибын тэнгисийн орнуудтай нэгдэхийг х счү
байна. Энэ нь йлчилгээ з лэгчдийн эвсэлдү ү үү
тулгуурласан Guadeloupe-ийн Attache-ийн
оролцоотой холбоотой ба энэ нь T&T-тэй хийх
бизнесийг дэмжихэд тус болно.
T&T болон Martinique хооронд 7 хоногийн
контейнерийн йлчилгээ байдагү - CMACGM нь
T&T-ээс Martinique-д 7 хоног б р йлчилгээү ү
з лдэг.ү үү
Ц н хэдэн йлдвэрлэлийн салбарыг хамарсанөө ү
T&T ААН- д аль хэдийнүү FCOR-руу экспортолж
байгаа тул T&T-д ноу-хау нь боломжтой юм.

84. FCOR руу экспорт хийхэд туслах х чин з йлсү ү
( ргэлжлэлү )
T&T нь FCOR-тай хийх худалдааг х нг вчл х цахилгаанө ө ө
холбооны йлчилгээг х гж лэхээр ажиллаж байна.ү ө үү
Digicel нь T&T болон Martinique-г хоёуланг нь сонирхож
байна.
T&T маш сайн дэмжлэгтэй - T&T-ийн Chamber of Commerce
нь зах зээлд шинээр нэвтэрч буй компаниудад маш
н х рс г ханддаг ба гиш дийнхээ дэмжлэгтэйгээрө ө ө үү
T&T-ийн Бизнес Х гжлийн Компани нь аль хэдийнө FCOR
зах зээлд ЖД -ийн салбарт боломж хайж байна.Ү
Зах зээлийн судалгаа болон худалдааны зорилтуудыг
хангахад ЕХ-ны санх жилт боломжтой юм.үү

85. Хязгаарлаж болох х чин з йлсү ү
 Шошго – б тээгдэх нийг Францад шошголоход ЕХ-ны стандартыгү үү
ашигладаг. Энэ нь Францын зах зээлд тээвэр хийж байгааг йү
экспортлогчдод зардал ихтэй байж болох юм.
 FCOR-д компани байгуулах тохиолдолд йл ажиллагааны зардалү
T&T-тай харьцуулахад нд р байна.ө ө
 Хэлний саад – T&T нь англиар ярьдаг тул зар сурталчилгаа болон
шошгололтонд н л лд г.ө өө ө
 Гэрчилгээж лэлтийн болон зохицуулалтын шаардлагууд ньүү
Францын стандартыг хангах ёстой.
 Тээвэрлэлт ба тээврийн маршрут хангалтг й гэж зсэнү ү
 FCOR-ийн зах зээлд Францын б тээгдэх н давамгайлсаар байгааү үү
ба магадг й орон нутгийнхны оюун санаанд ч зонхилж байгааү .

86. Хязгаарлаж болох х чин з йлсү ү
Карибын тэнгисийн орнуудын б тээгдэх нийү үү
чанар муу байдаг гэсэн сэтгэлгээ байдаг
FCOR-руу нэвтэрч буй бараанд нд р татварө ө
ногдуулдаг.
Дистрибьютор, хууль эрх з й, х нд суртал,ү ү
лиценз, зардал, татвар, техникийн саад (SPS-ийн
шаардлага гэх мэт)-ын талаарх мэдлэг
хангалтг й ба зах зээлийн н хц л болонү ө ө
х лээлтийн талаарх мэдлэг хязгаарлагдмалү .

87. Бид йл явцын хаана байна вэ?ү
Sense of Direction
Sense of
Location
Current Market
Position
International Standards
Marketing Mix (6 P’s)
Market and
Industry Trends
Export Audit
1.Company Audit
2.Market Audit

88. рс лд гчийн шинжилгээӨ ө ө
 рс лд гчийн шинжилгээгӨ ө ө SWOT шинжилгээгээр
хийдэг ба зорилго нь зорилтот зах зээл дэх гол
рс лд гчийг тодорхойлох явдал юм.ө ө ө
 Тэдний давуу болон сул тал нь юу вэ?
 Тэд зах зээлд бий болох боломж болон аюул заналын
р д нд ямар стратегийн хариу йлдэл з лэхү ү ү ү үү
магадлалтай вэ?
 рс лд гчдийг тодорхойлохын тулд та Портерийн 5Ө ө ө
х чин з йлсийн загварыг ашиглаж болно. Энэ ньү ү
хэвтээ рс лд ний гурван х чин з йлийг авч здэг:ө ө өө ү ү ү
орлох б тээгдэх ний аюул занал, рс лд гчдийнү үү ө ө ө
аюул занал, зах зээлд шинээр нэвтрэх рс лд гчдийнө ө ө
аюул заналхийлэл.

89. рс лд гчийн шинжилгээӨ ө ө ргэлжлэлү
Портерийн 5 х чин з йлийн загварү ү

90. рс лд гчийн шинжилгээӨ ө ө ргэлжлэлү
Орлох б тээгдэх ний аюулү үү
Орлох б тээгдэх н ойр боломжтой байх ньү үү
нийн с лт с шалтгаалан р р хувилбартү ө ө өө өө өө
шилжих хэрэглэгчийн сонирхлыг нэмэгд лнэүү
(эрэлтийн нд р мэдрэмжө ө ).
Орлох б тээгдэх ний аюулыг тодорхойлдогү үү
х чин з йлс:ү ү
худалдан авагчийн орлуулах чадвар
орлуулалтын харьцангуй нэү
худалдан авагчийн шилж лэх зардалүү
б тээгдэх ний ялгавартай байдлын т вшинү үү ү

91. Шинэ рс лд гчид гарч ирэхө ө ө
аюул
 нд р г ж б хий ашигтай зах зээл д нь шинэ рс лд гчдийгӨ ө ө өө ү үү ө ө ө
татдаг ба ашигт ажиллагааг бууруулдаг. Ашгийн т вшинү
рс лд нт т вшинө ө өө ү (т гс рс лд нө ө ө өө ) х ртэл унахад шинэү
компаниуд орж ирэхээ больдог.
 Шинэ рс лд гчид зах зээлд нэвтрэх аюулыг тодоорхойлдог х чинө ө ө ү
з йлсү :
зах зээлд нэвтрэхэд саад байгаа эсэх
брэндийн тэгш байдал
шилжих зардал буюу н х гд хг й зардалө ө ө ү
капиталын шаардлага
хуваарилалтын х ртээмжү
зардлын абсолют давуу тал
суралцах муруйн давуу тал
компаниудын х лээгдэж буй хариу арга хэмжээү
засгийн газрын бодлого

92. рс лд гчийн шинжилгээӨ ө ө ргэлжлэлү
рс лд гчийн рс лд х эрч х чӨ ө ө ө ө ө ү
Ихэнх салбарт энэ нь рс лд нийг тодорхойлдогө ө өө
х чин з йл юмү ү .
Заримдаа рс лд гчид нээр рс лдд г бол зарим едө ө ө ү ө ө ө ү
инноваци, маркетинг гэх мэт нийн бус рс лд нү ө ө өө
хийдэг.
 рс лд гчийн рс лд ний эрчийг тодорхойлох х чинӨ ө ө ө ө өө ү
з йлсү :
 рс лд гчдийн тооө ө ө
салбарын с лтийн т вшинө ө ү
 йлдвэрлэлийн ил дэл х чин чадалү үү ү
 рс лд гчдийн олон янз байдалө ө ө
зар сурталчилгааны зардлын т вшинү
эдийн засгийн цар хэмжээ

93. рс лд гчийн шинжилгээӨ ө ө ргэлжлэлү
Портерийн 5 х чин з йлийн загварү ү
 FCOR-т гол шууд рс лд гчид тань хэн бэө ө ө ? Та тэдгээрийн аль
нэгээс санаа зовж байна уу?
 FCOR-т тантай тулгарах боломжтой гол орлох б тээгдэх н юуү үү
вэ? Эдгээр нь танд ямар нэг байдлаар н л л х магадлалтайө өө ө
юу?
 Танай FCOR-ийн зах зээлд хэн шинээр нэвтрэх боломжтой вэ?
 FCOR-т аль нийл лэгч таны рс лд х чадварт н л лж чадахүү ө ө ө ө өө
вэ?
 FCOR-т аль йлчл лэгч таныг рс лд х чадварг й болохү үү ө ө ө ү
шалтгаан болох вэ?
Дараах асуултуудад хариул

94. рс лд гчийн шинжилгээӨ ө ө ргэлжлэлү
Портерийн 5 х чин з йлийн загварү ү
FCOR-т таны гол рс лд гчид хэн бэө ө ө ?
FCOR-т гол орлох б тээгдэх н нь юу вэү үү ?
FCOR зах зээлд хэн шинээр нэвтрэх боломжтой вэ?
FCOR-т аль нийл лэгч таны рс лд х чадвартүү ө ө ө
н л лж чадах вэө өө ?
FCOR-т аль йлчл лэгч таныг рс лд х чадварг йү үү ө ө ө ү
болгох боломжтой вэ?

95. рс лд гчийн шинжилгээӨ ө ө
ргэлжлэлү
Эдгээр асуултад
хариулж даалгавраа
г йцэтгэнэү

96. Зах зээлийн таамаглал
Таны ухаалаг зорилтууд болон тэдгээр
зорилтуудыг хэрэгж лэх стратегийгүү
тодорхойлохоос мнө ө, таны стратегид тулгуурлан
ямар таамаглал байж болохыг авч зьеү .
Гол таамаглалууд нь ихэвчлэн дараах з йлсийгү
агуулдаг.
Ухаалаг зорилт
2015 он гэхэд FCOR-т
хийх борлуулалтаас
1.5 сая еврогийн
ашиг олно.

97. Зах зээлийн таамаглалуудын ргэлжлэлү
Зах зээлийн хэтийн т л вө ө :
 Эдгээр таамаглал нь таны судалгаагаар харуулсанчлан д гийнө өө
н хц л байдалд рчл лт гарахаар х лээгдэж байгаа ед зах зээлө ө өө ө ү ү
хэрхэн х гжихийг харуулдагө .
 Зах зээлд амжилттай нэвтрэх хэтийн т л вт н л л х х чин з йлсө ө ө өө ө ү ү
 Зах зээлийн с лт, ханалт, эсвэл зах зээлийн агшилтын т вшинө ө ү (жишээ
нь, аажим с лтө ө )
 Б тээгдэх ний амьдралын м чл гийн е шатү үү ө ө ү (нэвтрэх, с лтө ө ,
тогтворжих, буурах)
 Хэрэглээний с лт нэмэгдэх, рт г нийн с лт бий болохө ө ө ө ү ө ө (жишээ нь,
хэрэглээний с лт тогтвортой байж, орцын зардал инфляциасө ө
шалтгаалан с хө ө ).
 Эдгээрийг б гдийг, одоогийн болон ирээд йн б тээгдэх нийү ү ү үү
санал, нэ цэнийн х лээлтийн хамт бодолцохү ү (жишээ нь, шошго
рчл х, янз б рийн нг тэй болгох, савлалтын хэмжээг рчл хөө ө ү ө ө өө ө
зэрэгт санх жилт боломжтой байхүү ).

98. Зах зээлийн таамаглалын ргэлжлэлү
Стратегийн эсэрг цэлүү :
Дараа нь та зах зээлд нэвтрэх, ашиг олох, боломжийн байр сууриа
хадгалах х чин чармайлтаа нэлэх хэрэгтэй.ү ү
Энэ нь зах зээлийн б тцийн дунд болон урт хугацааны х гжл сү ө өө
хамаарна (жишээ нь, рс лд нтэй хэвээр байхө ө өө )
Эрэлт нийл лэлтийн харилцан хамааралүү (жишээ нь, тогтвортой
с лтө ө )
 рс лд ний эрч х чӨ ө өө ү (жишээ нь, хэвэндээ лдэхү )
Зар сурталчилгаа, борлуулалтын урамшууллын цар х рээ,ү
т рэмгий байдалү (жишээ нь, хэвэндээ лдэхү )
Худалдан авах чадвар, эрэлт, нийл лэлт, нийн хэлбэлзэлүү ү
Дасан зохицох эсвэл шинэ б тээгдэх н х гж лэхэд шаардагдахү үү ө үү
х р нгийн хэмжээө ө (жишээ нь, боломжит х р нгө ө ө)

99. Зах зээлийн таамаглалын ргэлжлэлү
Гадаад рчл лт д мэдрэмжтэйөө ө ө
байх
Social
Technological
Economic
Environmental
Political рчл лт д нь таны зах зээлийн т л вийгөө ө үү ө ө
рчл х шалтгаан болно.өө ө
Дээрх рчл лт д нь таны прогнозоос
өө ө үү
хазайж, боломж, аюул занал, эрсдлийн
т вшин, уян хатан байдлын
ү
шаардлагыг рчл х д х ргэнэ.
өө ө ө ү

100. Таамаглал ашиглан шалгах хуудас… савласан
ус
Нэвтрэх
еү
Дунд
хугацаа
Урт
хугацаа
Стратегийн
эсэрг цэлүү
Гадаад
рчл лт дөө ө ө
мэдрэмжтэй
байдал
Таны
б тээгдэх ндү үү
тогтвортой зах
зээл байна уу
Тийм –
з вх нө ө
Niche
Тийм –
Ц н хэдэнөө
сегмент
Тийм – Ийм
хугацаанд
ашигтай
сегментийг
олж болно
Niche нь
хамгаалах л
позиц болж
байгаа,
т нээсүү
ил г йүү ү
Харьцангуй
бага
мэдрэмжтэй
Энэ зах зээл нь
богино, дунд, урт
хугацаанд
ашигтай юу
г йҮ ү –
Тийм ч
ашигтай
биш
Зарим
талаар –
Бага ашиг
б хийү
хугарлын
цэгийн еү
шат
Тийм –
Ашигтай еү
шат
Харьцангуй
жижиг
тоглогч – Нэг
их
эсэрг цэлүү
байхг йү
Харьцангуй
бага
мэдрэмжтэй
Таны б тээгдэх нү үү
тодорхойлогдсон
хэрэгцээг
хангахаар санал
болгож байна уу
Богино
хугацаанд
тийм
Тийм Тийм Жижиг зах
зээлийн
тоглогч – Нэг
их
эсэрг цэлүү
байхг йү
Харьцангуй
бага
мэдрэмжтэй

101. Нэвтрэх
еү
Дунд
хугацаа
Урт хугацаа Стратегийн
эсэрг цэлүү
Гадаад
рчл лтөө ө ө
д
мэдрэмжтэй
байдал
Танай
б тээгдэх нийү үү
саналыг
худалдаачид
болон эцсийн
хэрэглэгчид
хоёулаа шинэлэг
з йл гэж зэх ?ү ү үү
Богино
хугацаанд
тийм
Дунд
хугацаанд г йү ү
Урт хугацаанд
г йү ү
Жижиг зах
зээлийн
тоглогч – нэг
их эсэрг цэлүү
байхг йү
Харьцангуй
бага
мэдрэмжтэй
Зах зээл нь б хү
сегментэд жигд
тархсан уу
(жишээ нь, зах
зээлийн байршил
ба т вл р лө ө ө –
зарим сегментэд
нд р эрэлттэйө ө
байдаг)
Niche-гийн
сегмент дүү
жигд
эрэлттэй
Зарим
сегмент дийүү
н эрэлт
б рийн хольцү
ба бусад
сегмент ддэдүү
нд рө ө
эрэлттэй
Ашигтай
сегментэд
нд рө ө
эрэлттэй
Жижиг зах
зээлийн
тоглогч – нэг
их эсэрг цэлүү
байхг йү
Харьцангуй
бага
мэдрэмжтэй
Таамаглал ашиглан шалгах хуудас… савласан ус

102. Нэвтрэх еү Дунд
хугацаа
Урт хугацаа Стратегийн
эсэрг цэлүү
Гадаад
рчл лт дөө ө ө
мэдрэмжтэй
байдал
Зорилтот б лэгү
тань таны
б тээгдэх нийү үү
саналд м нгө ө
зарцуулах
х сэлтэй юу?ү
Одоо ба дараа,
ямар хэмжээтэй?
Богино
хугацаанд
зарим
талаараа
Тийм Тийм Жижиг зах
зээлийн
тоглогч – нэг
их
эсэрг цэлг йүү ү
Харьцангуй
бага
мэдрэмжтэй
Зорилтот
йлчл лэгчдээү үү
ямар харилцаа
холбооны (медиа
болон
урамшууллын)
хольцоор хамгийн
сайн х рэхү
боломжтой вэ?
Дэлг рийнүү
сурталчилга
аны хэрэгсэл
болон
нийгмийн
с лжээгээрү
Электрон ба
хэвлэх
Электрон ба
хэвлэмэл
хэлбэрээр
дэлг рийнүү
сурталчилгаан
ы хэрэгслээр
Жижиг зах
зээлийн
тоглогч – нэг
их
эсэрг цэлг йүү ү
Харьцангуй
бага
мэдрэмжтэй
Таамаглал ашиглан шалгах хуудас… савласан
ус

103. Хэрэгтэй мэдээллийн эх сурвалж

104. 2-р хэсэг
Нийл лэлтийн хэлхээний удирдлагаүү
Бизнесийн санх гийн хэрэгсл дүү үү

105. Нийл лэлтийн хэлхээний удирдлагаүү
 Та б тээгдэх ний мчл х эрхээ гуравдагчү үү ө ө
этгээдэд шилж лснээр нийл лэлтийнүү үү
хэлхээний урсгал эхэлдэг ба энэ нь эцсийн
хэрэглэгчид ойртох нэг хуваарилалтын алхам юм.
Бид эрсдлээ бууруулах, маркетингийн
оролцоогоо багасгахын тулд мэргэжилтн дэдүү
худалдааны йл ажиллагаагаа аутсорсинг хийхэдү
нийл лэлтийн хэлхээг ашигладаг.үү
Энэ хандлага нь хамаарлын нд р т вшин,ө ө ү
г двиллийн бага т вшинг бий болгодог. Таүү ү
б тээгдэх нээ ихэнх тохиолдолд хаанаү үү
дуусгахаа мэдэхг й байна.ү

106. Нийл лэлтийн хэлхээний удирдлагаүү

107. Нийл лэлтийн хэлхээний удирдлагаүү
ргэлжлэлү
Агентийн рэгүү
Агент нь барааг мчл х эрхг й боловчө ө ү
нийл лэгчийн т л л гч р ажилладаг. Агентүү ө өө ө өө
нь м н нийл лэгчийг гадаад зах зээлдө үү
т л лж йлчилгээний экспортлогч болдог.ө өө ү
Экспортлогч нь борлуулалтын нээс тооцсонү
шимтгэлд суурилан агентад т лб р хийдэг.ө ө
Экспортлогч нь агентаас йлчл лэгчдийнхээү үү
захиалгыг аваад дараа нь бараа йлчилгээгү
шууд йлчл лэгчдэд х ргэж, нэхэмжлэхийгү үү ү
явуулах ба т лб р цуглуулдаг.ө ө өө

108. Агентийн рэгүү ( ргэлжлэлү )
Экспортлогч нь борлуулалтын нийг тогтоодог боловчү
агент нь орон нутгийн зах зээлийн н хц лд орцоорө ө
хангадаг ба экспортлогч нийн талаар шийдвэр гаргахадү
нь тусалдаг.
Агент нь ер нхийд экспортын зах зээлд суурилдагө өө
б г д ихэвчлэн хэд хэдэн нэмэлт б тээгдэх н,ө өө ү үү
йлчилгээний шугамыг т л лд г.ү ө өө ө
Тэд экспортын тодорхой зах зээлд компаний бараа,
йлчилгээ з лэх цорын ганц т л л гч болж онцгойү ү үү ө өө ө
н хц лд ажилладаг байж болох ба эсвэл экспортлогчийнө ө
уг зах зээл дэх агентуудын нэг болж ажилладаг бол
онцгой биш байж болно.
Нийл лэлтийн хэлхээний удирдлагаүү
ргэлжлэлү

109. Дистрибьютерийн рэгүү
Дистрибьютор нь барааг худалдан авдаг – энэ нь,
дистрибьютор барааны ‘нэрийг’ авдаг – ба дараа нь
бараагаа орон нутгийн эцсийн хэрэглэгчид, жижиглэн
худалдаачдад эрг лэн худалддаг. Зарим тохиолдолдүү ,
дистрибьютор бусад б ний худалдаачдад худалддаг.өө
Дистрибьютор нь нэмэлт болон рс лд х шугамтайө ө ө
байж болох б г д м н борлуулалтын дараах йлчилгээө өө ө ү
з лдэг.ү үү
Дистрибьютор нь б тээгдэх нд маржин нэмэх замаарү үү
т лб р авдаг ба тэд ихэвчлэн барааг р дээрээө ө өө өө
байлгаж, йлчл лэгчдэд зээлээр олгож, маркетинг хийхү үү
рэг х лээдэг тул тэдний т лб р агентийнхаас нд рүү ү ө ө ө ө
байдаг.
Нийл лэлтийн хэлхээний удирдлагаүү
ргэлжлэлү

110. Дистрибьюторын рэгүү
Дистрибьютор таны б тээгдэх нийг зах зээлдү үү
борлуулахад агентаас ил рэг хариуцлага х лээдэгүү үү ү
тул тэд нд р маржин шаарддаг.ө ө
Энэ нь та б тээгдэх нээ хэрхэн нэлэхэд н л лжү үү ү ө өө
болзошг йү ; та дистрибьюторын маржиныг н х хг йө ө ү
бол эцсийн хэрэглэгчид очих нэ маш нд р болноү ө ө .
Зарим экспортлогчид дистрибьюторт хангалттай
маржин г х, эцсийн хэрэглэгчдэд рс лд х йц нэө ө ө ө ө ү ү
санал болгох нь тэдний ашгийн маржинийг маш бага
болгох тул дистрибьюторыг ашиглах боломжг йү
байна.
Нийл лэлтийн хэлхээний удирдлагаүү
ргэлжлэлү

111. Онцгой ба онцгой бус
 Агент болон дистрибьюторыг онцгойлон сонгох – тэд таны
б тээгдэх нийг тогтоосон нутаг дэвсгэрт борлуулах цор ганц эрхтэйү үү
– агент болон дистрибьюторыг тухайн нутаг дэвсгэрт рс лд нг йө ө өө ү
бизнес эрх эрхлэхийг з вш рд г.ө өө ө
 Ихэнх агентууд болон дистрибьюторууд таны б тээгдэх нд зах зээлү үү
бий болгох брендийг б тээхэд санх гийн н ц ба х чинү үү өө ү
чармайлтаараа х р нг оруулдаг.ө ө ө
 Брендийн нэр х нд х чтэй байх тусам ил нэ цэнэтэй онцгой зохионү ү үү ү
байгуулалт байх болно.
 Боломжит т нш дтэй хэлэлцээр хийхээс мн онцгой болон онцгойү үү ө ө
бус байдлын талаар бодох нь з йтэй.ү
 Хэрэв та онцгой зохион байгуулалтыг з вш р х бодолтой байгааө өө ө
бол г йцэтгэлийн хэмжигдэх н дийг тогтоох хэрэгтэй, м нү үү үү ө
т нчлэн гэрээг дуусгавар болгох тохиолдолд гэрээг цуцлах заалтыгүү
бодолцох хэрэгтэй.
Нийл лэлтийн хэлхээний удирдлагаүү
ргэлжлэлү

112. Агентийг эсвэл дистрибьюторыг сонгох
Агент болон дистрибьюторыг сонгох хамгийн
чухал х чин з йл нь ажлын ойр дотноү ү
харилцааг бий болгох явдал юм.
Та итгэлцлийн нд р т вшинг бий болгож,ө ө ү
тогтмол харилцаж чаддаг байх хэрэгтэй. Хэрэв
та бие биетэйгээ хамтран ажиллаж байвал
бизнесээ явуулахад ил хялбар байдаг.үү
Гадаадын т ншийг сонгохоос мн та нарийнү ө ө
нягт судалгаа хийж, жагсаалтыг багасгахаасаа
мн 4 эсвэл 5 х ртэлх боломжит агент,ө ө ү
дистрибьюторуудтай ярилцаж болно.
Нийл лэлтийн хэлхээний удирдлагаүү
ргэлжлэлү

113. Агентийг эсвэл дистрибьюторыг сонгох
( ргэлжлэлү )
Эцсийн шийдвэр гаргахаасаа мн худалдааныө ө
лавлагаа болох боломжит т ншээсээ асууү , м нө
боломжит т ншийн санх гийн тогтвортой байдлыгү үү
баталгаажуулахын тулд мэргэжлийн зээлийн
хяналтын байгууллагыг ашиглана уу.
Та рийн боломжит т нш дтэйгээ рсдийнх ньөө ү үү өө
зах зээл дээр уулзах нь чухал юм.
Тэд зах зээлийг хэр сайн мэддэгээ танд шууд харуулаад
зогсохг й х м сийг ил сайн мэддэг болох боломжийгү ү үү үү
танд олгоно.
Нийл лэлтийн хэлхээний удирдлагаүү
ргэлжлэлү

114. И-мэйл-ийн хэрэглээ
 н ед олонхи х м с б х з йлийг мэйлдӨ өө ү ү үү ү ү
найдаж, т л л гчидтэйгээ уулзахаар аялахаасө өө ө
зайлсхийхийн тулд нийг ашиглахыг хичээдэг.үү
Энэ талаар та ямар бодолтой байна вэ?
Ямар эрсдл д байна вэ?үү

115. И-мэйл-ийн хэрэглээ
Гадаад т нш дтэйгээ з вх н мэйлээр харьцдагү үү ө ө
экспортлогчид асуудалтай харилцаанд х ргэдэгү
буруу ойлголтуудтай тулгарах нь их байдаг.
Мэйл нь хэлэлц лгийг баталгаажуулахадүү
тохиромжтой бол эхлэлийн е шатанд биечлэнү
уулзах, утас эсвэл skype-г ашиглах нь буруу
ойлголтыг багасгаж чадна.
Та зах зээлд бизнестээ амжилт гаргахын тулд
т л л гчдийнх орон нутгийн мэдлэг,ө өө ө өө
харилцаанд найдаж байгаагаа сана! Иймд энэ
харилцаа маань бодитой эсэхийг сайн шалгах
хэрэгтэй. Та харилцаа холбоо бий болгохын тулд хэд
хэдэн удаа уулзаж, хэрхэн хамтран ажиллах болон
гэрээнд тусгагдах ёстой ндсэн зарчмуудын дагууү

116. Зах зээлийн мэдлэг
Таны сонгосон т л л гч тань б тээгдэх нийө өө ө ү үү
рчл лт, зар сурталчилгааны шаардлага,өө ө
болон рчл лтийг дэмжихийн тулдөө ө
рс лд нт б тээгдэх н ба нийн талаарө ө өө ү үү ү
б рэн ойлголттой байх ёстой.ү

117. Агенттай ажиллахын давуу тал
Агентаар дамжуулан бизнес хийхэд олон давуу тал
байдаг. Тэдний заримаас дурьдвал:
Та брэнд, маркетинг болон нийг хянах ёстой.ү
Шимтгэлд суурилсан агентийн гэрээн д ньүү
таны б тээгдэх ний хувьд ил нд рү үү үү ө ө
борлуулалтын т вшинг бий болгох сайнү
х ш рэг болно.ө үү
Агент нь дистрибьюторуудаас бага б тээгдэх нү үү
йлдвэрлэх хандлагатай байдаг нь тэд таныү
б тээгдэх нийг ил анхаарна гэсэн г юм.ү үү үү ү
Нийл лэлтийн хэлхээний удирдлагаүү
ргэлжлэлү

118. Агенттай ажиллахын сул тал
Агентаар дамжуулан ажиллах нь м н сул талуудтайө
байдаг:
Борлуулалтын агент нь дистрибьютороос бага н цтэйөө
байж болно.
Шимтгэлд суурилан ажиллах гэдэг нь агент таны
амжилтын т л бага чармайлт гаргадаг гэсэн г юм.ө өө ү
Гадаадын томоохон маркетинг, менежментийн дэмжлэг
нь амжилттай агентийн харилцаанд шаардлагатай байдаг.
йлчл лэгчдэд шууд захиалга г х, т лб р авах зэрэгтҮ үү ө ө ө ө
таны бизнесээс ил их х чин чармайлт шаардагдана.үү ү
Агентийн р ашигтай ажиллаж байгааг хянахын тулдү
анхаарал тавих хэрэгтэй.
Нийл лэлтийн хэлхээний удирдлагаүү
ргэлжлэлү

119. Агенттай ажиллахын сул тал ргэлжлэлү …
Муу агент нь з вх н зах зээлд байгаа боломжуудыгө ө
тань с йтгээд зогсохг й маркетингийн х чинү ү ү
чармайлт, нэр х ндийг тань доройтуулж чадна.ү
Агентуудаар дамжуулан ажиллах нь
(дистрибьюторуудтай харьцуулахад) т лб рө ө өө
т л хг й байх, валютын ханшийн хэлбэлзэл,ө ө ү
б тээгдэх ний буцаалт, йлчл лэгчийнү үү ү үү
баталгааны нэхэмжлэл зэрэг эрсдлээс хамгаалах нь
бага байдаг.
Хэрэв танай агентийг рс лд гч тань хулгайлвалө ө ө
та зах зээлийн хувиа алдах эрсдэлтэй.
Нийл лэлтийн хэлхээний удирдлагаүү
ргэлжлэлү

120. Дистрибьюторын давуу тал
Экспортлогч нь зах зээл дэх олон жижиг худалдан авагчдад
нийл лэлт хийдэг нэг том йлчл лэгчтэй байдаг.үү ү үү
Экспортлогч нь хуваарилалтын зарим хяналтыг хариуцдаг.
Дистрибьютор нь йлчл лэгчдэд борлуулалтын дараахү үү
йлчилгээ з лдэг.ү ү үү
Дистрибьютор нь худалдан авагчдын хувьд захиалга г хө ө
хугацааг багасгахын тулд зах зээлд хувьцаа эзэмшдэг.
Дистрибьютор нь зах зээлд таны б тээгдэх ний маркетингү үү
сурталчилгааг хийж тусалдаг.
Дистрибьютор нь таны б тээгдэх ний хэрэглэгчдийн баазыг бийү үү
болгодог.
Дистрибьютор нь зах зээлд ил их ач холбогдол гч ажилласнаарүү ө
таны цаг болон зардлыг хэмнэдэг.
Зах зээл дэх эрсдлийн ихэнхийг дистрибьютор хариуцдаг.
Нийл лэлтийн хэлхээний удирдлагаүү
ргэлжлэлү

121. Дистрибьюторын сул тал
1.Та борлуулалтын йл явцыг хянаж чадахг й.ү ү
2.Дистрибьютороор дамжуулан борлуулах зардал нь б тээгдэх нийгү үү
зах зээлийн рс лд н с шахахад х ргэж болноө ө өө өө ү : жишээ нь,
дистрибьютор нь жижиглэн худалдаачдад таны б тээгдэх н х рэхээсү үү ү
мн 50 ба т нээс ч их хувиар ртгийг нэмэгд лж болно.ө ө үү ө үү
3.Дистрибьютор болон борлуулалтын ажилтнууд танай б тээгдэх нийү үү
талаар танай х м сээс бага мэдлэгтэй.ү үү
4.Та зах зээлээс шахагдаж мэдэх н хц л байдлын талаар анхныө ө
мэдлэгг й байж болно.ү
5.Таны йлчл лэгч хэн болохыг та мэдэхг й байж болно.ү үү ү
6.Дистрибьютор нь маркетинг, сурталчилгаа хийх рэг хариуцлагыгүү
рт х лээдэг учраас та рийн б тээгдэх ний брендийг б рэн хянахөө өө ү өө ү үү ү
боломжг й.ү
Нийл лэлтийн хэлхээний удирдлагаүү
ргэлжлэлү

122. Дистрибьюторын сул тал ( ргэлжлэлү ….)
7.Хэрэв дистрибьютор нь мэргэшсэн мастер дистрибьютор гэхээсээ
ил б ний борлуулагч болүү өө тэд бусад б ний худалдаачидтай адилөө
р д нтэй борлуулахг й байж болно.ү ү ү
8.Дистрибьютор нь том зах зээлд шинэ б тээгдэх н нэвтр лэхү үү үү
борлуулалтын х чин чадал байхг й байж болноү ү .
9.Дистрибьютор нь олон б тээгдэх нийг т л лж болох тул таныү үү ө өө
б тээгдэх нд тавих анхаарал болон цаг хугацаа багасч болно.ү үү
10.Таны б тээгдэх ний борлуулалтын эрх нь нэ цэнэтэй “эрх” тулү үү ү
боломжит хувилбаруудын б рэн шинжилгээ хийлг йгээр бууж гчү ү ө
болохг й.ү
11.Та тэдний йлчилгээнд сэтгэл хангалуун бус байх ед таү ү
дистрибьютороосоо салахад х ндрэлтэй байж болно.ү
Нийл лэлтийн хэлхээний удирдлагаүү
ргэлжлэлү

123. Хууль ёсны гэрээний мн таны боломжитө ө
агенттай тулгарах гол асуудлууд
 Б тээгдэх ний хэмжээү үү .
 Та юу нийл лэх вэүү : жишээ нь, хэвлэмэл брошур, нийн жагсаалтү ,
шинэ б тээгдэх ний танилцуулгаү үү , б тээгдэх ний сургалт гэхү үү
мэт.
 Дээжийн нийл лэлтүү : ямар нээрү , хэн зардал ба ачааг т л х,ө ө
дээжийн хугацаа нь боломжтой байх, буцаалтын процесс ба
т лб рө ө .
 Хамрагдсан газар нутаг: газар з йн б с ба зах зээлийн сегментү ү .
 Барааг хэрхэн нийл лэхүү .
 Тухайн газар нутагт онлайн борлуулалт хэрхэн явагдах вэ.
 Шимтгэл: хэмжээ ба н хц лө ө .
 Тайлагнал: сараар эсвэл улирлаар, тайлангийн агуулга
 Харилцаа холбоо: гол асуудлын талаарх мэдээллийг цаг тухайд нь
хэрхэн шийдэх. Жишээ нь – х ргэх саатал эсвэл йлчл лэгчийнү ү үү
гол асуудал.

124. Бизнесийн санх гийн хэрэгсл дүү үү
Олон улсын экспортод ашигладаг хэд хэдэн т лб рийнө ө
аргууд байдаг. Тодорхой цаг хугацаан дахь хамгийн сайн
т лб рийн сонголт нь хэд хэдэн х чин з йлээсө ө ү ү
хамаарна:
Та худалдан авагчдадаа хэр их итгэж болох вэ? Та тухайн
компанийг хэр сайн мэддэг вэ? Та итгэлцлийн
харилцааг бий болгосон уу, эсвэл энэ таны эхний ажил
г йлгээ юу?ү
Та хэр зэрэг эрсдэл х лээхэд бэлэн байна вэ?ү
Таны худалдан авагч хэр зэрэг эрсдэл х лээхэд бэлэнү
байна вэ?
Тухайн ажил г йлгээ нь хэр том бэ?ү
М н та энэ худалдан авагчдаа ил таатай н хцлийгө үү ө

125. Т лб р хийх аргуудө ө
Pre-Payment or Upfront Payment
Known as Pre-Payment, Upfront Payment, or Cash Sale, the
buyer pays cash in advance of a shipment. This method of
payment is unusual in international trade but has become
common in Internet transactions.
While Pre-Payment greatly limits your risks as the exporter,
it has the opposite effect on the buyer. By paying cash in
advance, the buyer has to trust that you will deliver quality
products on time.

126. Т лб р хийх аргуудө ө ргэлжлэлү
Аккредитив
In a Letter of Credit, the importer’s bank issues a document stating that
they will pay the exporter when the terms of the Letter of Credit are
fulfilled.
Terms that could be specified include quantity, description and
documentation.
The onus is on the exporter to ensure that the documents and quantities
shipped are correct; otherwise the exporter risks non-payment.
A Letter of Credit also locks the importer in to the contract and ensures
that they cannot renege or pull out of the deal.
As the exporter, you must make sure that you get the Letter of Credit
before you start the production phase of the transaction: you definitely
should have the Letter of Credit in place before you ship any products.

127. Т лб р хийх аргуудө ө
Баримтын инкасс
When you use the Documentary Collection payment
method, you entrust the handling of your trade documents to
your bank:
Documentary Collections are governed by International
Chamber of Commerce rules. There are two main types:
Documents against payment using a sight draft
Documents against acceptance using a term draft.
Documents against acceptance’ is considered riskier than
‘Documents against payment’ because it relies on the customer
making payment after the agreed time.

128. Зээлийн тааламжтай н хц лө ө – Нээлттэй данс
Your customers may ask you to offer credit terms or you may
find that you need to match your competitors in this way.
The demand for your product, your price and how badly you
need to do the business will all affect what terms you decide to
offer. An Open Account, with an agreed payment period, is
increasingly required by buyers.
However, extending credit terms will have a real cost impact
on your business because it impacts cash flow, so it is important
to estimate the cost of the time it takes to receive payment at
the end of the credit period and to build this cost into your
price
Т лб р хийх аргуудө ө ргэлжлэлү

129. Т лб р хийх аргуудө ө ргэлжлэлү
Банкны шилж лэг ба чекүү
Try to insist on bank transfer
It may take up to 10 days for the funds to get into your
account
Cheques may take up to three months to clear
Cheques may bounce and in some cases you may not find the
person
Find out the cost of bank transfers – usually no more than
US$50

130. Экспортын стратеги – ц н гөө ү
An export strategy is an essential component of the
business plan.
A well-developed export strategy will help in dealing
with a range of service providers and positions the firm to
achieve realistic goals
An export strategy must be integrated with your
company’s overall business plan
Govind Seepersad

131. Экспортын стратеги ргэлжлэлү
A sound export strategy will help you in dealing with
bankers, financial advisers and government agencies. It
will ensure you grow within your capability – and not
stretch resources.
Make sure your domestic and international marketing
activities are aligned.
Recognise your competitive strengths and outline for
weaknesses.
Denise Leander-Watson

132. Экспортын стратеги ргэлжлэлү
Create your export strategy with quantifiable objectives.
Develop networking to help create export opportunities
Develop basic scenarios to test how your company will
respond to change.
Noel Watson

133. Бид йл явцын хаана байна вэү ?
Sense of Direction
Sense of
Location
Current Market
Position
International Standards
Marketing Mix (6 P’s)
Market and
Industry Trends
Export Audit
1.Company Audit
2.Market Audit
Competitor
Analysis
Market
Assumptions
Evaluation
Wrap Up
Supply Chain
and Payment
Mechanisms

134. Анхаарал тавьсанд баярлалаа