Eusko Ikaskuntza - Juventud

22

EUSKO IKASKUNTZA - GAZTERIA

ECOEUSKADI 2020:
GAZTEEN EKARPENAK ETA PROPOSAMENAK

2001ko martxoa eta apirila

SARRERA

ECOEUSKADI 2020: gazteen ekarpenak eta
proposamenak, 2011 egitasmoaren emaitzak aurkezten dira
orriotan. ECOEUSKADI 2020 proiektuaren Zuzendaritza
Teknikoaren eskariz (Innobasque), Eusko Ikaskuntzak euskal
gazteen ekarpenak biltzeko esku-hartze programa burutu du
Aztiker Soziologia Ikergunearekin elkarlanean. Etorkizunean
Euskadik Garapen Jasangarrirako izango duen estrategiaren
zehaztapenerako gazteen iritzi, hausnarketa zein
diskurtsoetatik abiatuta eta giltzarri bakoitzaren diagnostiko
orokorra eta proposamenen baitan antolatuta, etorkizunari
begirako klabeetan haien ekarpenak jasotzea izan da
xedea, proposamenek adierazitako norabidean segida eta
eragina izan dezaten.

Gaurdanik hasi eta etorkizuna bustiko duen estrategia izango denez, etorkizunean
aktore/subjektu nagusi izango den gazteriaren ekarpena funtsezkoa da. Euskal gazteria
izango da Euskadin Garapen Iraunkorrerako estrategia gidatuko duena, baina baita
estrategia eraginkorra ez aplikatzearen ondorioak azalean pairatuko dituena ere.
Gainera, ezin ahaztu, gaztetasunak berezko dituen balore kritiko zein dinamikoek
eraldaketa edo aldaketa prozesuetan aitzindari bilakatu dutela historian zehar.

Esku-hartze programa honen bidez, gazteen partaidetza sustatuz, Euskadiren
etorkizunerako Garapen Jasangarriaren estrategiaren partaide bilakatu da euskal
gazteria.

*****************************

ECOEUSKADI 2020 Eusko Jaurlaritzako Lehendakaritzak martxan jarritako egitasmoa
da. Egitasmoaren helburua etorkizunean gizarte jasangarriago batera igarotzeko ibilbide-
orria edukitzea da. Era beran, hausnarketa horren emaitzak Euskal Autonomia
Erkidegoko politika publikoak bideratzen lagunduko dute.

Euskal Autonomi Erkidegoko Gobernu Batzordeak, 2010eko apirilaren 13ko akordioaren
bidez, IX. Legegintzaldirako Plan eta Ekintza esanguratsuen egutegia onartu zuen.
Lehendakaritzak zuzendutako ekimen adierazgarrienen artean dago ECOEUSKADI
2020, Euskadiko Garapen Jasangarrirako Estrategia, zeina helburu estrategikoak
ezartzeko eta zeharkako iraungarritasunetik eratorritako arlokako planak testuinguruan
jartzeko tresna den.

Partaidetza prozesu bat da. Prozesua bi zatitan banatua egon da: bat eragile ekonomiko
eta sozialei zuzendua, eta bestea, gazteei zuzendua.

Egitasmo orokorraren baitan, gazteen ekarpenak jasotzeko ECOEUSKADI 2020:
Gazteen ekarpenak eta proposamenak, 2011 egitasmoa garatu du Eusko
Ikaskuntzak, Aztiker Soziologia Ikergunearekin elkarlanean.

Lan honi ekiteko Eusko Ikaskuntzaren Gazteria Departamentutik deialdi irekia egin zen
ECOEUSKADI 2020 egitasmoaren Zuzendaritza Teknikoak zehazturiko irizpideen arabera
(Euskal Autonomia Erkidegoko gazteak izatea, genero oreka bermatzea…). Hortaz, giza-
baliabideen koordinazio eta informazio trukaketa Eusko Ikaskuntzaren esku egon da.
Euskal Autonomia Erkidegoko 25 gazte lortzea zen erronka eta erantzuna tamainakoa
izan zen, 22 gaztek parte hartu baitute prozesuan (Nafarroa herrialdeko partaiderik ere
izan da). Bi bilerako lan dinamika jarraitu dute eta bileren iraupenaren batez bestekoa
5’25 ordukoa izan da. Ondorioz, eta batez ere topatu ditugun gazteak askotarikoak
izan direlako, informazio ugaria eta oparoa bildu dugu.

• 1go saioa: 2011.eko martxoaren 12an, Bilbon, Deustuko Udal Zentroan.
• 2.saioa: 2011.eko apirilaren 2an, Donostian, Kristina Enea Fundazioan

Eskuartean duzuen Txostena hiru zati nagusitan banatu dugu.

Sarrera eta Metodologia oharrak
Lehen atalean, lehenetsitako lau giltzarri bakoitzaren gainean, gazteek egindako
ekarpenak azaltzen dira. Giltzarrika antolatuta, bi ataletan bereizi dira
ekarpenak: batetik, diagnostikoaren hausnarketa eta kokapena eta,
bestetik, erronka eta lan lerro iradokizunak.
Bigarrenean, giltzarriei komunean lotzen zaizkion elementuak kokatu dira.
Hots, elementu komunen baitako ondorio nagusiak.
Hirugarren atalean, eta azkenean, eranskinak txertatu dira, egindako bi saioen
memoriak, hain zuzen ere.

****************************************

Azkenik, eskerrak eman nahi dizkiegu partaide izan diren gazteei. Proposaturiko aztergai
eta lan dinamikekiko erantzukizuna agertu dute eta sorturiko edukia oso baliagarria izan
da. Gazteak izan dira lan honen benetako giltzarriak. Zentzu honetan, eskerrak
ematearekin batera, egindako lana balioan jarri nahi dugu eta gure begirune osoa
merezi dutela adierazi. Amaitzeko, egindako lan eskergarengatik gure zorionik eta
eskerrik zintzoena.

0 GILTZARRI BAKOITZAREN GAINEAN, GAZTEEN
EKARPENAK

Euskadi 2020an jasangarria izan dadin egindako egoeraren diagnostikoan zortzi giltzarri
aurkezten badira ere, esku-hartze programa lau giltzarriren lanketa egitera mugatu
da. Horretarako, bi irizpide hartu dira kontutan: batetik, egitasmoaren antolatzaileen
nahia eta hala adierazi izana (irizpide politikoa); eta bestetik, gazteek gertutik bizi eta
ezagutzen dituzten eremuak izatea, euren parte-hartzea sustatu eta ekarpenen kalitatea
bermatzeko. Jarraian agertzen diren giltzarriak dira gazteekin landutakoak prozesu
partehartzaile honetan (giltzarriak ECOEUSKADI 2020 egitasmoaren gainerako
dokumentuen arabera ordenatu dira):

1. Mugikortasuna eta garraio iraungaitza
2. Aldaketa demografiko sakonak
3. Belaunaldien arteko errelebo desorekatua
4. Aldatzen ari den balio sistemaren hauskortasuna

Era berean, giltzarri bakoitza bi zatitan aurkezten da txosten honetan, gazteek egindako
ekarpenen eremuaren arabera:

- Diagnosiari ekarpenak:
Marko teorikoa kokatu eta aztertu ondoren, gazteek dituzten proposamenak
jaso dira, giltzarrika. Hau da, norbanako gisa dituzten iritzi zein hautemateak
bildu eta harremanetan jarri ditugu giltzarri bakoitzaren egoeraren diagnosiarekin
zein taldekideek eginiko gainerako ekarpenekin, talde ikuspegia osatuz.

- Erronka eta lan lerro iradokizunak:
Kasu honetan, giltzarri edo ardatz bakoitzeko erronkak zehaztea eta erronka
bakoitza aurrera ateratzeko lan lerro zein subjektu arduradunak
iradokitzea eskatu zaie. Lan talde bakoitzak egindako lanketa, gainerako
partaideek egindako ekarpenekin osatuta aurkezten da.

Lan dinamika nahiz emaitzak xeheago eskuratzeko, saio bakoitzaren memoriak eranskin
modura aurkezten dira txosten honen amaieran.

Lan dinamika guztietan norbanakoaren hausnarketa, iritzi edo ekarpena izan da
abiapuntua eta talde ikuspegia osatzeko bermea. Zentzu honetan, egin diren lan
dinamika guztietan banakako lanketari tartea eskaini zaio, partehartzea sustatu eta
berdintasun printzipioak betetze aldera. Horren oinarrian, talde iritziaren eta
proposamenen lanketa egin da, onarpenaren bermea norbanakoaren ekarpenetan
oinarritu delarik.

Atal honetan partaide guztiek identifikatutako elementuak aurkezten ditugu. Giltzarri
bakoitzaren gainean egindako ekarpenak bere horretan jaso ditugu. Beraz, jarraian
giltzarrika gazteek egindako ekarpen guztiak azaltzen da.

0.1 Mugikortasuna eta garraio iraungaitza

Jatorrizko testuak dioena:
Ibilgailu pribatuen mugikortasunaren hazkundea eta errepide bidezko salgaien
garraioarena, EAEn abiapuntua eta helmuga dutenak nahiz hemendik igarotzen diren
nazioarteko garraioak, erronka argia dira. Alde batetik, garraioa BPG-tik benetan
banatzea lortu nahi da eta bestetik, ingurumen aldetik jasangarriagoak diren
garraiobideak sustatu nahi dira, erregai fosilenganako mendekotasuna gutxitzeko.

DIAGNOSTIKOARI EKARPENAK:

Partehartzaileak kritiko agertu dira giltzarri honen gainean egindako egoeraren
diagnosiaz. Zentzu honetan, ugariak izan dira gazteek plazaraturiko kezka nahiz
kexak. Lan dinamiken bidez gazteek eginiko proposamenak ildo berean kokatu dira;
izan ere, mugikortasun zein garraioaren alorrean egindako proposamenak ezarria
dagoen ordena/ sistema/errealitatea eraldatzera bideratu dituzte.

Giltzarri honen inguruan gazteek egindako PROPOSAMENAK hiru multzotan
sailka daitezke, bakoitzaren eragin eremuaren arabera:

Hezkuntzari loturikoak:

HEZKUNTZA: eskola, familia, kalea, unibertsitatea… *Errealitatea, arriskuak eta aukerak
argi azaltzeko subjektuak dira.

HEZITZAILEAK: hezteko arduradunak izango diren subjektuak behar dira. Ezaugarri eta
perfil jakinekoak.

Egungo garraio eta mugikortasun ereduari dagozkionak:
AHT bertan behera uztea, transformatzea proiektu sozial batean. (pertsona batek
defendatu du proiektuarekin jarraitzea)
ATT(abiadura txikiko trena) herriz herri: pertsonak. Bertako garraioa eta merkantzia
garraiatzeko. Ekonomiko soziala. Mendekotasun txikiagoa izango duena.
Trolebusak martxan jartzea, tranbia baina kontsumo gutxiago baitu.
Bizikleta eta oinezko mugikortasunean heztea, eta horretarako baldintzak bultzatzea
(denbora malgutasuna…).
Bizikleta-oinezkoen artean errespetuan/elkarbizitzan heztea.
Bizikleta erabiltzen dutenei heztea.
Dena lokalizatu eta autogestionatzea, mugikortasuna murrizteko.
Informatzea: tek. berriek izan dezaketen eragina garraioa gutxitzeko
Kontsumo eta produkzio sektorearen ingurukoak:
1.go sektorea bultzatzea.
Kontsumo taldeak bultzatzea, bertako ekoizleen uztan oinarriturik.
Elikagaien etiketan jarri zenbat CO2-erabili den produktu hori eskuetara eramateko.
Hirigintza eredu berriak aztertu: hiri konpaktuak, zerbitzuen lokalizazioa.
Eredu aukerak erakustea: gardentasunarekin, eta pertsona erdi gunean kokaturik.
Administrazioa hezitu: politikoak -publikoa, eredugarriak izan daitezen. Apustuak=
pertsona erdi gunean, eta ez ekonomiaren baitan.

ERRONKA ETA LAN LERRO IRADOKIZUNAK:

Giltzarriaren diagnosiari azterketa eta ekarpenak eginda, erronkak zehaztu zaizkio
giltzarriari. Erronka horiek lortze bidean, landu behar diren lan lerroak eta horiek
lantzeko arduradunak ere iradoki dira.

Jarraian, mugikortasunari eta garraio iraungaitzari atxiki zaizkion edukiak
kokatzen dira:

ERRONKAK LAN LERROAK SUBJEKTU ARDURADUNAK
1. GIZARTE • Hezkuntzan zeharkako gai Hezkuntza Departamendua
SENTSIBILIZAZIOA lerroak landu: osasun ohiturak
ESPARRU GUZTIETAN eta bizitza estilo aktiboa,
ZABALDU, SENDOTU ETA ingurugiroa, kontsumo
PRAKTIKOTASUNERA arduratsua
ERAMAN • Esparru gizarte guztietara Gizarte eragile desberdinak
zabaldu benetako kanpaina (hedabideak, elkarte sozialak…)
erakargarria
2. DISTANTZIA LABUR ETA • Sustatzeko baliabideak eta Administrazioa (lokala,
ERTAINEKO aukerak: erregionala, nazionala, araudi
DESPLAZAMENDURAKO o Bizikleta publikoak internazionala biltzen duena…)
GARRAIO o Bidegorri sarea zabaldu
JASANGARRIAK o Garraio publikoa
SUSTATZEA (OINEZ, merkatzea eta areagotzea

BIZIKLETAZ, TROLEBUS, • Auzoko komertzio eta
ATT…) zerbitzuak bultzatzea
• Benetako hirigintza plana
burutzea, herritarren
partaidetzarekin
3. BERTAKO Bertako produktuen azokak, Administrazioa (lokala,
MERKATARITZA Kontsumo taldeak… erregionala, nazionala, araudi
BULTZATZEA internazionala biltzen duena…)
(NEKAZARITZA,
TEXTILA,
ZERBITZUAK…)

4. IKERKETA BULTZATU • Aurrekontu gehiago Administrazioa eta
GARRAIO GARBIEN BILA eskaintzea garraio jasangarri unibertsitatea; zentro
desberdina ikertu, aplikatu eta teknologikoak; CIC eta BERC
hauen etorkizuneko eraginak
eta ondorioak aztertzeko
5. HIRIAK NAHIZ HERRIAK • Benetako hirigintza plana Administrazioa (lokala,
BIRDISEINATU: burutzea, herritarren erregionala, nazionala, araudi
ZERBITZUAK partaidetzarekin internazionala biltzen duena…)
LOKALIZATU
DESPLAZAMENDUAK
MURRIZTEKO.

6. ERRONKA HAUEK • Erronkak praktikotasunean Administrazioa (lokala,
PRAKTIKOTASUNEAN jartzeko plan zehatzak erregionala, nazionala, araudi
JARTZEKO PLAN diseinatu eta hauek burutzea internazionala biltzen duena…)
ZEHATZEN DISEINUA • Horrelako exekuzio planak
ETA BURUTZEA; herritarren partaidetzarekin
EXEKUZIO PLANAK administrazioaren esku
ADMINISTRAZIOAREN geratzea
ESKU GARATZEA.

ERRONKA OROKORRA Lan lerro hauetan eragile
(gainerako erronka guztiei ekonomikoen interesak eraginik
ere zeharka eragiten diona) ez izatea

0.2 Aldaketa demografiko sakonak

Bizi itxaropenaren igoerak eta jaiotza-tasen beherakadak aldaketa sakona eragin dute
gure gizartearen egituran. Aldaketa honek aukerak eta poztasunak sortzen ditu, baita
osasun eta gizarte zerbitzuen eredua eta bere finantzaketa berrikustek beharra ere.
Desorekak honek belaunaldien arteko erreleboetan ere eragiten du eta honek
inmigrazioaren beharra adierazi dezake.

DIAGNOSIARI EKARPENAK:

Giltzarri honen gaineko diagnosiak esparru eta adin-tarte ezberdinetako errealitatea
barnebiltzen badu ere, gazteen galdera zein kezka edo kexak gertuen bizi duten
egoeran oinarritu dira. Egunerokotasunean buruan bueltaka dituzten galderak
nagusitu dira edota lehenengo pertsonan bizi dituzten egoeren gaineko kezka edo
kexak. Zentzu berean, aurrera begirako proposamenak euren iritzi zein
hautemateetatik abiatuz egin dituzte. Proposamenak 5 multzotan sailkatu
ditugu, bakoitzaren eragiteko esparruari erreparatuz:

Hezkuntzaren ingurukoak
Hezkuntza-formazioa, gertatzen denaz eta egiten dugunaz kontzientzia har dezagun.
(hezkuntza zentzu orokor eta zabalean ulertuta, eta ez soilik eskolara mugatuta)
Eremu publikoa eta pribatua kontziliatzeren ingurukoak
Kontziliazio benetakoa (baliabideak, neurriak…) Zehatzak eta kalitatezko neurriak.
Amari pizgarriak eskaini haurrak eduki ditzan motibatzeko (aurrekoarekin osagarri)
Lan eguna familiarekin bateragarria izateko neurriak.
Merkatuari eta kontsumoari loturikoak
Gutxiagorekin gehiago egin behar
Zergak berrantolatu
Gazteei laguntzak emantzipatu eta haurrak edukitzeko
Lan merkatuaren erreforma sakona
Lanpostuak sortu
Bizi ohiturak aldatu (bereziki, kontsumoari loturikoak)
Immigrazioaz
Iparraldeko herrietan (Danimarka…) itxiagoak dira atzerritarrak hartzen, baina
guztiontzat bermatzen den bizi–kalitatea altuagoa da. Eredua hona egokitu daiteke.
Integrazio politika eraginkorrak
Proposamen orokorrak
Planifikazioa (zentzu orokorrean)
Prebentzioa (ekonomikoa, osasuna…arlo guztietan)
Ikerketa (arlo guztietan)
Gizartearen hazkuntza baldintzatzen duten eragile nagusien analisia egin.

ERRONKA ETA LAN LERRO IRADOKIZUNAK

Erronken gaineko lanketa sakonagoa izan da, giltzarri bakoitzaren erronkak
identifikatu ostean, hauek aurrera ateratzeko oztopo zein aukerak ere landu
baitituzte. Partaide guztien ekarpenak jaso dira eta erronkak birformulatzeko garaian
txertatu egin dira.

Jarraian, aldaketa demografiko sakonak giltzarriaren gainean gazteek
zehazturiko erronkak eta iradokitako lan lerro zein subjektu arduradunak:
TZAK

1) KUDEAKETA • Ezagutza zabaltzea: programa • Gizartetik bertatik sortutako
EREDUA bereziak, energia berriak, metodo mugimenduak:
OINARRIETATIK berriak ezagutarazi
ALDATZEN HASTEA o Kontsumitzaile elkarteak
o Norbera
o Erakundeak
(partehartzeko esparruak
sortu eta bultzatzea

2) BIZI ITXAROPEN • Piramide poblazionalaren • Erakundeak
LUZEKO EGOERARA desorekaren gaineko ardura zabaldu
EGOKITU SISTEMA
• Adineko pertsonen bizi baldintzak • Erakundeak
hobetu (errealitate ezberdinak
kontutan hartuz)

• Honen gaineko ikerketa bultzatu • Erakundeak (eta norbera)

• Zainketa egitura publikoa bultzatu • Erakunde publikoak
(pribatizazioa arriskutsua da

• Aukera ekonomikoa den heinean, • Eragile ekonomikoak
onartu (bioteknologia…)

3) JAIOTZA TASA • Errealitatea denez, etorkinen • Erakundeak (batez ere
HANDITU. kontrako arrazakeria irrazionalari hezkuntza sistema)
HORRETARAKO aurre egin
ERREKURTSOAK
EDO PIZKARRIAK • Mota guztietako laguntzak umeak • Erakundeak; enpresariak
ESKAINI izateko, denboran mantenduko
(erraztasunak eta direnak
laguntzak).
• Laguntzen bidez, umeak edukitzea • Erakundeak; enpresariak
giza aberastasuna delako ideia
zabaldu

4) HEZKUNTZA • Sistema ekonomikoak kontutan • Enpresak; hezkuntza sistema
BALORATU. hartzea pertsonen formazioa eta hau eta Fakultatea; bitartekariak;
FORMAKUNTZA aprobetxatzea elkarte profesionalak
INDARTU
• Kultura eta hezkuntza jasotzearen • Komunikabideak; erakundeak
abantailak bultzatu eta piztu
pertsonengan

5) JENDEAREN • Ekologikoa (BIO), arduratsua, egokia • Gizartea; erakundeak;
PERTZEPZIOA dena lehenetsi enpresak; komunikabideak;
(JARRERA/IKUSPE norbera
GIA) ALDATU
• Komunikabide guztiak erabili giza • Gizartea; erakundeak;
pertzepzioa aldatzeko enpresak; komunikabideak;
norbera

• Komunikabideak komunikatzeko • Gizartea; erakundeak;
tresnak izan daitezela (balio enpresak; komunikabideak;
positiboak helarazteko tresnak izatea) norbera

6) LANA ETA FAMILIA • Lanean malgutasuna bilatu (garapen • Enpresak
BATERAGARRI teknologikoa erabat erabilgarria da)
BILAKATU
• Seme-alaben lehen urteetan, ahalik • Legegileak
eta denbora gehiena eurekin
pasatzeko tresna legalak aztertu
(baimenak, eszedentziak…)

7) IKERKUNTZA • Ikerketa beti da garapena; beraz, • Hezkuntza sistema;
BULTZATU, bultzatu behar erakundeak
gizartearen behar
berriei egokitzeko

8) GIZON ETA
EMAKUMEEN
ARTEKO PAREKO
EGOERA
(=parekidetasuna)
BULTZATU

0.3 Belaunaldien arteko errelebo desorekatua

Giltzarri honen gainean ECOEUSKADI 2020k egindako egoeraren diagnostikoak lan
merkatuaren egiturak eta arauketak, hezkuntza sistemaren egokitzapen ezak lan
merkatuek eskatzen duten trebakuntza emateko eta gazteriaren emantzipazioa
oztopatzen duten zailtasunek gazteen frustrazioa eta atsekabea sorrarazten dituztela
esaten zuen. Talentuak kanpora joateko arriskuaz edo talentuak garatzeko baldintzarik
ez emateko arriskuaz ere ohartarazten du.

DIAGNOSTIKOARI EKARPENAK

Kasu honetan ere, gertuko errealitatera jo dute eta gazteen etorkizuna baldintzatu
dezaketen gakoak lan dinamikaren erdigunean kokatu dituzte. Parte-hartzaileen adina
kontutan hartuta, goi mailako hezkuntzarako nahiz lan merkaturako sarrerak
kezkatzen die, hala nola erretiroaren luzapenak nahiz bizi-itxaropenaren luzapenak
izango duen eragina.

Kasu honetan ere, belaunaldien arteko errelebo desorekatuaz egin dituzten
proposamenak multzokatu egin daitezke. Jarraian, gazteek egindako
proposamenak 3 multzotan banaturik:

Hezkuntza eta lana bateratzearen inguruan
Hezkuntza sistema birdefinitu behar da. Bereziki unibertsitate edo goi mailako ikasketatan
filtro modukoa ezarri behar da (ez mugatua, bideratua baizik).
Lana eta ikasketak bateratu ahal izateko sistema.
Hezkuntza eta lan merkatuari loturikoak
Hezkuntza/lanerako sarrera: eredu anglosaxoia
Lanbide eskolak sustatu lan merkaturako sarreran
Lan merkatua/baldintzak hobetu. Duintasuna
Lana banatu (+ orduak + soldata)
Lan esperientzia eta formazioari dagokionean
Esperientzia erabili gazteak formatzeko
Abilezia aztertu (eta horren araberako lanpostua/erretiroa)
Erretiroa luzatu baino, lana birmoldatu
Errelebo kontratua

ERRONKA ETA LAN LERRO IRADOKIZUNAK:

Gazteek mahai gaineratu dituzten erronka eta lan lerroak belaunaldi arteko errelebo
aldaketek eragiten dituzten ondorio negatiboak arintzera bideratu dituzte, bereziki

gazteak lan merkatura bideratzeko garaian aukerak biderkatzera. Bestetik,
azpimarratzekoa da gazteen hautematea dela egoeraren muina lan lerro edo ekintza
proposamenekin soilik ez dela aldatuko eta sistema ekonomikoaren eraldaketa
beharrezkoa dela, erreformen bidez garatu beharko dena, haien iritziz.

Hona hemen gazteek zehazturiko erronkak eta berauek aurrera ateratzeko
iradokitako lan lerro eta subjektu arduradunak:

1) HEZKUNTZA ETA - Hezkuntza sistemaren (goi mailako - Hezkuntza instituzioak
LAN MUNDUAREN hezkuntza zikloen) sarbidea aldatu,
ARTEKO ELKARLANA konpetentzietan oinarritu.
SUSTATU - Ikasle kooperatibak sustatu - Ikasle taldeak/ elkarteak

- Hezkuntza – administrazioa – - Hezkuntza saila; administrazio
enpresa arteko elkarlana eta publikoa; enpresak
koordinazioa bultzatu
2) LANA GIZARTE - Lan baldintzak betearazteko - Sindikatuak
BERRIRA EGOKITU baliabideak
- Ekintzaletasuna bultzatzeko - Administrazio publikoa: maila
programak (jarraipena eta guztietan eta sailartekoa.
ebaluazioa barnebiltzea)
- Lan legedia aldatu, lan orduak - Erakunde ekonomikoak,
murriztuz eta sistema berrira herritarrak; administrazioa;
egokituz: kontsumo gutxiago, sindikatuak… (globala izan behar
ekologia zaindu. du, orokorra)
3) ESPERIENTZIA - Errelebo kontratuak sustatu, - Langile gazteak; enpresak
PROFESIONALA esperientzia profesionala
HEZKUNTZAN transmititzeko
BARNERATU - Praktiketako ikasleen portzentaia - Administrazio publikoa; enpresak
bat kontratatzera behartu
- Lanbide Eskola sustatu - Administrazio publikoa; enpresak

4) SISTEMA
EKONOMIKOA
ERALDATU,
ERREFORMEN BIDEZ

0.4 Aldatzen ari den balio sistemaren hauskortasuna

Azken 35 urteotan Euskadiko gizartean izandako aldaketek iraganeko balio sistema
berritu dute, tradizioak gure izaerarekin lotu izan duena. Gizartearen zatiketak eta
indarkeriek ere arrasto sakona utzi dute gure gizartean. Oro har, sormenezko berrikuntza
eta enpresa berriak sortzeko ekimenak murriztuta edo mugatuta egon daitezke, eta
arazo berriei aurre egiteko gizarte gisa dugun gutasuna, gizarte kohesioari eta
berdintasunari eusteko, txikitu dezakete.

DIAGNOSTIKOARI EKARPENAK:

Esku-hartze programan partaide izan diren gazteak ez dira bat etorri ECOEUSKADI
2020-k egindako egoeraren diagnosiarekin. Bereziki bi baieztapenekin egon da
eztabaida edo desadostasuna: batetik, euskal kulturaren kohesio faltaren arrazoi
zentrala euskal gatazka kokatzea eta bestetik, diagnosian agertzen diren balioak
eguneroko jendartea ez islatzea. Proposamenak, aldiz, zentzu eraikitzailean egin

dituzte, egoera aldatu daitekeela eta horretan, belaunaldi berriek erantzukizun
dutenaren baieztapenetik.

Hauexek izan dira egindako proposamenak, eragin esparruaren arabera, 3
multzotan banaturik:

Hezkuntza esparruari loturikoak
Hezkuntzan inplikazio gehiago, balioak inposatu gabe, bakoitzak askatasunez erabaki
dezan.
Hezkuntza sistema independentea: ekonomikoki, politikoki
Hainbat balioren gaineko ikuspegi berritzailea adierazten dutenak
Benetako ekologia: berrerabilpena bultzatu
Transgenerora jo
Polarizazioa hizkuntzetan
Egungo balio sistemari buruzko proposamen orokorrak
Nora iritzi behar dugun jakitea
Aurreko balio sistemarekin apurtu eta behetik gorako prozesuan kokatu bultzatu nahi
ditugun balio denak
Balio berriak badira, baina unitate konbibentzialak (=bizikidetza unitateak) sozializatzeko
bitartekoak dira.
Pertsonen arteko harremanak 1go mailan jartzea, harremanak balioan jartzea, ez beti
nahi

ERRONKA ETA LAN LERRO IRADOKIZUNAK

Aldatzen ari den balio sistemaren hauskortasunaren gainean gazteek egindako
erronkak nahiko zehatzak izan dira. Erronken gehiengoa balio berrien transmisioari
lotuta dago eta hezkuntzak horretan guztian duen garrantzia azpimarratu dute. Era
berean, balio sistema berriak transmititzeko iradokitako lan lerroak zein subjektu
arduradunak zeharkako moduan proposatu dituzte.

Hurrengo koadroan gazteek sorturiko edukia azaltzen da:


1) HEZKUNTZAK METODO Hezkuntza metodo alternatiboak HEZITZAILE AGENTE GUZTIAK:
ALTERNATIBOEN ikertu, hausnartu, probatu eta
- Ikus-entzunezkoak (telebista,
EKARPENAK egokiena martxan jarri
internet…)
KONTUTAN HARTZEA
- Komunikabideak (egunkaria,
2) BERRERABILPENA Hezkuntza programetako aldizkaria, irratia)
SUSTATU curriculumetan eta konpetentzietan
- Familia
+ hezkuntza ez formalaren
3) TRANSGENERORA JO programetan barneratu: - Lagunak/ kalea
• Metodoak: - Eskola: irakasleak, ikasleak
4) KULTUR ANIZTASUNA,
HIZKUNTZA o Unitate didaktikoak
ANIZTASUNA BALIOAN o Udal tailerrak/ Jardunaldiak
JARRI
o Foroak (Datorkigunea)
5) HEZKUNTZAREN o Hezkuntza metodo
BIDEZ, FAMILIA alternatiboen ikerketak erabili
EREDU EZBERDINAK
ZABALDU/PRESTIGIAT • Gaiak:
U o Berrerabilpenean

6) PARTAIDETZA o Transgeneroan
BALOREAK BULTZATU o Kulturaniztasunean
o Familia eredu berrien
zabalpenean
o Partaidetza baloreak sustatu
eta indibidualismoa ekidin.

OROKORREAN (eta Komunikabide publikoen papera
zeharka erronka guztiei aztertu eta izpiritu kritikora hurbildu
eragiten diona)

1 ONDORIO NAGUSIAK, ELEMENTU KOMUNEN
GAINEAN

Honakoa, esku-hartze programan jaso ditugun iritzi, hautemate, diskurtso eta
proposamen zehatzen baitan, giltzarri guztiei komunak zaizkien elementuen
deskribapena da. Horietan murgildu aurretik, ezinbestekoa da azpimarratzea programa
garatu izan deneko une zehatza: 2011eko martxoa eta apirila.

Egindako prozesuaren emaitzek Euskal Herriko nahiz mundu mailan jazo diren
gertakariekin lotura zuzena dutela ikus daiteke. Kasu batzuetan, denboran hurbil
gertaturiko hondamendi naturalek, gazteengan hausnarketa sorrarazi dute eta posizio
hartzea eragin dute. Gazte askoren ekarpenak, gertaera zuzenei egiten diete
erreferentzia: Japoniako lurrikara, Fukushimako zentral nuklearra… Beste kasu
batzuetan, aldiz, gazteen hurbileko errealitatean kokatzen dituzten elementu
gatazkatsuak agertu dira: Abiadura Handiko Trena, Zubietako errauskailua, osasun
sistema publikoa, hezkuntza sistema… Azkenik, gaiarekiko kontzientzia maila handia
duten gazteak izan dira partaide. Gazte hauek iraunkortasunerako estrategiaren oinarriak
ezagutza, balore eta jakintzetan kokatu dituzte.

Euskadik 2020.urtera begira zehaztu beharreko jasangarritasun estrategiaren
(ECOEUSKADI 2020) gainean, kolore desberdinetako iritzi eta ekarpenak jaso ditugu.
Txostenean zehar landutako ekarpenenen artean, badira giltzarri guztietan errepikatu
diren elementu komunak, gazteen artean adostasun maila zabala jaso dutenak.
Elementu komun hauek ondorio nagusi gisa aurkezten dira:

JASANGARRITASUNAREN PARADIGMATIK IRAUNKORTASUNERAKO JAUZIA
EMAN BEHARRA, TEORIAN ETA PRAKTIKAN.

GOBERNANTZA EREDU BERRIAK

MATERIAREN PARADIGMAREN AURREAN (ETEKIN EKONOMIKOA ETA
KONTSUMOA), PERTSONA ETA NATURA ERDIGUNEAN KOKATZEA

ZIKLO BATEN AMAIERA. ALDAKETA BEHARRA

1.- JASANGARRITASUNAREN PARADIGMATIK
ONDORIOA IRAUNKORTASUNERA JAUZIA EMAN BEHAR DA,
TEORIAN ETA PRAKTIKAN

Garapen jasangarria mugatua dela eta bere ondorioak gure planetarentzat
jasanezinak direla ulertuta, gazteen iritziz, aurrera begirako erronka
iraunkortasuna izan behar dela ondorioztatu dute. Euskadik epe luzerako
helburuak finkatu ondoren, oinarrietatik abiatu, esparru guztietan aplikatu eta
ebaluatua izango den estrategia integrala behar duela adierazi dute gazteek.
Jasangarritasuna vs. iraunkortasuna. Iraunkortasuna lantzea izan behar du
estrategia.

Bizi garen planetak errekurtso (lehengaiak, erregai fosilak…) mugatuak dituen
neurrian eta mugatuak diren errekurtso horiek garapen jasangarriaren zutabe gisa
kokatzen diren bitartean, garapen jasangarria jasanezin bihurtuko da epe ez oso
luzera, gazteen iritziz. Errekurtso naturalak amaitu egingo dira. Hori dela eta,
azken urteetan ekonomia gidatu duen jasangarritasunaren paradigmak
kezka eta zalantza sorrarazi du gazteengan.

Gazte guztiek larritzat jo duten egoera honen aurrean, egoera bideratzeko
ikuspegi ezberdinak plazaratu dira, iraunkortasuna egungo garapenaren
kontzepzioarekin ezinezkoa denaren gaineko adostasunetik abiatuta. Alde batean,
errekurtsoen erabilera mugatu behar dela eta naturan dauden elementu
berriztagarriak baliatu behar direla uste dutenak daude (adib: energia eolikoa…).
Bestaldean, errekurtso natural gehiago ez erabiltzearen alde daudenak aurkitzen
dira (berrerabilpena, ez erabiltzea…).

Guztiak bat etorri dira arestian aipaturikoa ezin daitekeela teorian gelditu
esaterakoan eta praktikara bideratu behar direla ahaleginak.

2.- GOBERNANTZA EREDU BERRIAK
ONDORIOA

Garapen iraunkorra praktika izan dadin, goitik beherako eta behetik gorako
urratsak ematea ezinbestekotzat jo dute gazteek eta horretarako Gobernantza
eredu berriak sortu eta aplikatzea eskatu dute. Garapen iraunkorraren
inplementazioa lege aldaketa soilaren ondorioz ez dela gauzatuko adierazi dute
eta kudeaketa sistemaren baitako aldaketa beharrezkoa dela adierazi
dute.

Jendarteak garapenarekiko duen ulermena zein praktika aldatu behar da eta
horrek eremu pertsonala eta publikoa zein berau kudeatzeko ereduaren
eraldaketa dakar berarekin. Beraz, eremu pertsonaleko aldaketa koherentea eta
erreala gauzatu dadin, sistemak eredugarria izan behar du bere esparru guztietan
(kudeaketa, botere legegilea, botere exekutiboa…). Bide honetan, garapen
iraunkorraren bidean zehazturiko helburuak bete eta betearaziko duen
Gobernantza eredua beharrezkoa dela adierazi dute. Eremu pribatutik (etxetik)
esporta daitezkeen ereduak balekoak izan daitezkeela adierazi dute (kasu,

ekonomia domestikoaren eredua esparru guztietan gauzatzea). Era berean, eredu
autonomikoa sinplifikatu eta lurralde osoari begirako gobernantza eredua martxan
jarri beharra agertu dute, bikoizketak alboratuz eta zeharkako kudeaketaren
bidez.
Partaide izan diren gazteak, Gobernantza eredu berri horren zehaztapenerako
hainbat ezaugarri mahai gaineratu dituzte. Batetik, Gobernantza ereduak
norbanakoa zein natura kokatu behar ditu erdigunean eta aurrera begira
ezarriko diren erronkak bermea izan behar dute aipatu bi eremuen mantenu,
onura eta garapenerako. Bestetik, lurra, dirua eta lanaren espekulazioa
alboratu eta existitzen denaren gaineko kudeaketa egokia egin behar du.
Erantzukizun kolektibo eta banakakoan oinarrituriko eredua izan behar duela
ere adierazi dute, eta eremu pribatuan egiten den ahalegina eremu publikoan
egiten denaren ispilu izatea.

3.- MATERIAREN PARADIGMAREN AURREAN (ETEKIN
ONDORIOA EKONOMIKOA ETA KONTSUMOA), PERTSONA ETA
NATURA ERDIGUNEAN KOKATZEA

Saioak aurrera joan ahala, garapenaren kontzepzio modernoa zalantzan
jarri da. Partaideek aitortu dutenaren arabera, mundu mailan jazo diren
gertakariek eragina izan dute kontzientzia eta gaiarekiko hausnarketari
dagokionean.

Zentzu honetan, garapenaz dagoen ulermena zalantzan jarri dute. Gazteen iritziz,
garapena gaur egun etekin ekonomikoarekin eta kontsumoaren
hazkundearekin lotzen da, natura eta pertsonen beharretatik urrun.
Paradigma nagusiak hazkuntza BPG-aren igoerarekin lotzen dute eta natura zein
pertsonak erdigunean kokatzen dituzten bestelako faktoreak zentroan kokatu
behar direla ondorioztatu dute. Kalitatea eta kantitatea parekatzeari utzi eta
kalitatea neurtzeko elementu berriak kontutan hartu beharra adierazi dute. Era
berean, norbanakoarengan bestelako faktoreak txertatu beharra ere azaldu dute,
kontsumo arduratsua bultzatuz. Oro har, garapena eta hazkundea neurtzeko
bestelako faktoreen garrantzia azpimarratu dute, nahiz eta hauek definitu zein
inplementatzeko bidea luzea den ohartarazi.

Azken batean, garapenaz eta hazkundeaz bestelako ikuspegi bat
norbanakoan (eguneroko praktikan) eta goi mailako egituretan
(sistemaren baitan) txertatu behar dela adierazi dute. Bide horretan,
hezkuntzak (zentzu zabalean) funtzio garrantzitsua jokatzen duela adierazi dute
belaunaldi berrien eremuan, beti ere, gainerako esparruekin koherentzian,
elkarlanean eta osagarri modura. Hezkuntzaren barrenean kokaturik, gertaeren
informazioa eta ezagutza gardena aldarrikatu da, irakurketa interesatuen aurrean.

4.- ALDAKETA BEHARRA. ZIKLO AMAIERA
ONDORIOA

Garapen iraunkorraren bidean, aldaketarako beharra adierazi dute. Gazteek
uste dute bidegurutzean dagoela jendartea, ziklo bat itxi eta ziklo berriaren
norabidea zehaztuko duen bidegurutzean.

Gazte askok zikloa aldaketa beharrizan gisara kokatu dute. Errekurtsoak
mugatuak izanik, aldaketa eman ezean, egungo sistema politiko, sozial eta
ekonomiko zalantzan dagoela uste dute. Erreformen bidez, sistemaren
eraldaketa beharra kokatu da. Osterantzean, norbanako gisa eman daitezkeen
urratsek edo borondatezko neurriek soilik (kontsumo taldeak, kasu) ez dute
aldaketa ekarriko. Egituratutako neurriek bai ordea.
Beste batzuek, ordea, lehentasunezkoak diren esparruak (lan merkatua, osasun
sistema, hezkuntza sistema, sistema ekonomikoa…) goitik behera aldatu edo
birsortzea nahikotzat jotzen dute aldaketa eman dadin garapen iraunkorrerantz.

Amaitzeko esan, lau ondorio nagusi horiek, gazteek marko teorikotzat jo dituztela
edozein estrategiaren garapenerako, eta edozein erronkaren bidea marrazteko unean.
Aipatutako lau ondorio nagusi horietan denetan, oinarri eta zeharkako elementu gisa
honakoa kokatu dute: gertaeren ezagutza eta kontzientzia. Beraz, zentzu horretan,
gazteek kokatu dituzten erronka eta lan lerro iradokizun denak, ondorio horien
baitan ulertu eta irakurri behar direla aldarrikatu dute.

ERANSKINA: SAIOEN MEMORIAK

ERANSKINA:
SAIOEN MEMORIAK

Lehen saioaren memoria (2011-03-12, Bilbo)

ECOEUSKADI 2020: GAZTEEN EKARPENAK ERRONKEN LANKETARAKO.
PROZESU PARTE HARTZAILEA, 2011

Data: 2011.eko martxoak 12, larunbata
Tokia: Lehendakari Agirre 42, Bilbao. Udal Zentroa.
Parte-hartzaileak: Araba, Bizkaia, Nafarroa eta Gipuzkoako 22 gazte, Eusko Ikaskuntzako
arduraduna eta Aztiker soziologia ikerguneko bi teknikari.
Iraupena: 9:00 - 14:00

2011-03-12, BILERAREN MEMORIA (1go saioa)

1.- PROZESUAREN AURKEZPENA ETA EGUNEKO SAIOAREN KOKAPENA
Parte-hartzaile guztiei ongi etorria eman ondoren, hizkuntzaren erabilera adostu da: euskara
izan da hitzezko nahiz idatzizko hizkuntza, partaide denek horretarako gaitasuna azaldu
dutelako. Dena den, hizkuntza ekarpenak biltzeko oztopo edo muga ezin duela izan ulertuz,
interbentzioak gazteleraz egiteko askatasuna eman da. Norbaitek eskatuko balu ere,
saioaren emaitzak jasotzen dituen memoria ere gaztelerara itzuliko dela esan da.

Jarraian, Eusko Ikaskuntzako arduradunak prozesuaren nondik norakoak eta helburu
orokorrak azaldu ditu. Aztikerreko teknikariak, aldiz, egungo saioa kokatu, helburu zehatzak
azaldu eta denbora tarteak argitu ditu. Edukia bi papelografotan idatzi, arbelean itsatsi eta
bertan utzi da, saioak iraun bitartean guztien bistara egon dadin.

SAIOAREN HELBURUAK SAIOAREN URRATSAK/EGITURA

1. ECOEUSKADI EGITASMOA: DIAGNOSIAREN - 9.10etan SARRERA ETA AURKEZPENA
GILTZARRI NAGUSIAK JASOTZEA ETA
- 9.30etan. ECOEUSKADI: 8 giltzarrien azalpena
BALORATZEA.
- 10.00etan. MARKO TEORIKOARI BURUZ
HAUSNARKETA “HAZKUNDEA/DES-HAZKUNDEA”
2. DIAGNOSIAREN 4 GILTZARRIEN KOKAPENA ETA
- 11.15etan. 2. lan taldea. 8 GAKOAK AZTERTZEA,
AZTERKETA EGITEA
ERRONKAK ATXEKITZEA.
- L.T.1: 2 GAKO
3. 4 GILTZARRIEI ERRONKAK ATXEKITZEA
- 12.15etan. ATSEDENA
- 12.30etan. OSOKO BILKURAN gako bakoitzari
4. ZEHAZTUKO DEN ERRONKA BAKOITZAREN ekarpenak
EZAUGARRIA KOKATZEA
- 13.35etan. EMAITZEN ERREPASUA ETA
SAIOAREN BALORAZIOA

Partehartzaileen arteko elkar ezagutzan sakontzeko eta giro egokia lortzeko, ezagutza jolasa
egin da. Jarraian bakoitzak ezagutu duen pertsona bat aurkeztu dio taldeari eta esandako
gezurra zer izan den asmatzeko saiakera egin du.

2.- ECOEUSKADI 2020 EGITASMOAREN AURKEZPENA

Partehartzaileek EcoEuskadi 2020 egitasmoaren ibilbidea ezagutu eta ikuspegi integrala
barneratu dezaten EcoEuskadiko teknikari batek egitasmoaren aurkezpena egin du. Horrekin
batera, gazteek sortuko duten emaitza prozesu orokorraren baitan kokatu eta balioan jarri
du, emaitza kontuan hartua izango dela azpimarratuz.
Aurkezpenaren ondoren gazteek hainbat galdera luzatu dizkiote teknikariari eta erantzunak
izan dira. Jarraian, gazteek eginiko galderak agertzen dira:
- Gazteen iritzia hain garrantzitsua bada, zergatik ez dago gazterik EcoEuskadiren
zuzendaritza teknikoan?
- Gazteok egingo ditugun ekarpenek eraginik izango al dute EcoEuskadi 2020
estrategiaren definizioan?
- Estrategia transbertsala izango dela esan duzu, zergatik? Zergatik ez da puntu
nagusi edo ardatz gisa kontsideratzen?
- Gaiarekin lotura duten eta martxan dauden plan estrategiko ezberdinetan, kasu 2020
Energia Planean edo 2020 Mugikortasun Planean eraginik izango al du? Kontutan
hartuko al da EcoEuskadin zehaztuko dena aipaturiko planak definitu, kudeatu edo
garatzeko?
Teknikariak galderak erantzun ditu. Horrekin batera, gaiaren kokapenerako dinamika
amaitutzat eman da.

3.- MARKO TEORIKOA: HAZKUNDEA ETA DESHAZKUNDEAREN PARADIGMAK
Garapenaren inguruan teoria zein ikuspegi ezberdinak egonik eta EcoEuskadiko teknikariaren
azalpena garapen iraunkorraren paradigmaren baitan kokatu dela kontutan hartuz,
deshazkundearen inguruko paradigma jarri da mahai gainean, hausnarketarako, eta gerora
landuko denari marko teoriko hausnartu eta kokatu bat izan ahal izateko. Helburua
partehartzaileek “beste egia” edota ikuspegia ezagutzea, ikuspegi kritikoa lantzea eta
hausnarketa eskematan trebatzea izan da, marko teorikoan sakonduz norberaren arrazoiketa
propioa sortzeko. Horretarako, “la historia de las cosas” laburmetraiaren hasierako 10
minutuak ikusi dira.

Bideoa ikusi ondoren, Hazkundea-Deshazkundea?, galdera hartuz, honako galdera proposatu
da: Zein(tzuk) d(ir)a atentzioa deitu dizu(te)n IDEIA(K)? Osoko Bilkuran, gazteek euren iritzi
eta ikuspegia azaldu dituzte. Jarraian, gazteek esanikoak:
- Egungo sistema lineala ezin da mantendu, errekurtsoak mugatuak direlako
- Planeta desorekatua da (pobrezia-aberastasuna)
- Beste tokietan dagoen pobreziak eragina du hemen
- Desorekak eragiten gaitu, guk sortzen dugu desoreka. Beste toki batean gertatzen
denak eragina du hemen eta guk egiten dugunak eragina du beste toki hartan.
- Garapena eta hazkundea gauza ezberdinak izan daitezke. Hazkundea BPGren igoerari
lotuta dago. Garapena egonik, hazkunde ekonomikoa txikia izan daiteke, baina
bestelako faktoreak garatu beharko lirateke. Bestelako faktoreak zeintzuk diren
definitu beharra dago.
- Kalitatea ezin da kopuruan neurtu. Kalitatea zer den definitu beharra dago.

- Burura etorri zaidan lehen gauza “ez babesa ” edo “babes falta ” izan da.
- Bideoan agertzen den kutsaduraren puntuarekin ez nago ados. Datu errealak behar
ditut hori sinisteko. Eta babesgabetasunari dagokionean, osasunaren arloan ez da
horrela, ez nago ados.
- Babes eza ez dago bakarrik osasunean, zabalagoa da: ekonomia, hezkuntza…
- “Gure aberastasuna, euren pobrezia ” esaldiarekin ez nago ados. Arrazoia kudeaketa
desegokia da, ez bakoitzaren ekintzak.
- Kontzienteak edo inkontzienteak izan, errudunak gara.
- Inkontzientziak ez gaitu erreduntasunetik/erantzukizunetik (=esgrimir) libratzen.
- Birziklatzeko beharra dago, ekoizpen handiaren erantzun gisa.
- Kontsumo arduratsua behar da, baina hori ere mugatua gaur egungo ereduaren
baitan
- Erantzukizuna dugu, bai, baina ezin da orokortu. Adibidez: supermerkatuan dagoen
mugikor bat ez erostea erabakitzen badut, horrek nire erantzukizuna mugatzen du.
- Petrolioa duten herrialde guztiek Europaren eta EEBB-en kontsentimendua dute. Hori
(itxurazko bake edo egonkortasuna) mantentzeko beharrezkoak dituzte diktadoreak
boterean. Horregatik daude orain liskarrak, Europak eta EEBBak kontrola galdu
dutelako.
- Egoeraren erantzukizuna indibiduala edo kolektiboa den zalantza dago.
- Zuen hitzek munduaren akaberan gaudela aditzera ematen dute.
- Birziklapenik hoberena, berrerabilpena da (ez sortu gehiago, dagoena erabili).
- Bideoa sentsazionalista iruditu zait, baina eztabaida sortzeko dela ulertzen dut. I.go
munduan urteetan lehengaiak kontsumitu ditugu eta orain nola zoaz Txinara edo
Indiara eta guk urteetan kontsumitu duguna ezin dutela kontsumitu esan? Potentzia
mundiala izanik eta hazkunderako bidean egonik?
- Denok gara errudun. Erraza da esatea goikoek agintzen dutela eta behekoak
txotxongiloak garela. Gure eguneroko ekintzaren bidez justifikatzen dugu.
Kausa/ekintza- ondorioen arteko tartea handitu egin da. Nahi duguna erosi nahi dugu
eta gainera merke. Esplotazioa ez da ikusten (edo ez da ikusi nahi), guk produktua
ikusten dugu. Nazismoa modernitateak sortu zuen.
- Garapenaren ikuspegi ezberdinak ez dira bistaratu. Hezkuntza sistemaren barnean
ere garapen ekonomikoa bultzatzen duten baloreak oso sartuta daude. (ikasgela
bakoitzean ordenadore bat edukitzea garapenaren ikur da, ondorioei erreparatu
gabe). Beste adibide bat osasun sisteman gertatzen dena da, non ez den bultzatzen
jendea aktibo egotea eta horretarako farmakoak erabiltzen dituzte. Alor guztietan
kontsumismoa bultzatzen da garapen ekonomikoaren izenean.
- Deshazkunde gizarte batean kalitatea mantendu daiteke. Garapen ekonomikoaren
aldetik zalantzak ditut, baina bizi kalitatea deshazkundearekin uztartu daitekeela
uste dut.
- Anbulatorioetan nutrizionistak baleude, gehiago prebenitu eta sendatuko litzateke.
- Sendatzea eta prebenitzea ezberdina da. Uneko gaitzik nagusiena den onkologian
nutrizioak ez du eraginik. Hemen gaudenon erdiak minbizia izango dugu, joan
gaitezen kontzientzia hartzen. Nutrizioak ezingo du gaixotasuna ekidin.
- Birziklatzea edo berrerabiltzea bai, baina ez erabiltzera pasa behar dugu. Kontsumo
eredua aldatu behar da.
- Norberak du erantzukizuna, kontsumoa gure erantzukizuna da. Erantzuleak gara.
- Kontzientzia hartzea gizarte mailako erronka da. Gaurkoan, gure egitekoa Gobernu
politikari ekarpenak egitea da.

- Garapen teknologikoa beharrezkoa da, nahiz eta batzuentzat kontsumo eredu
berriarekin bateragarria ez den eta besteentzat bai.
- Gaur egungo gizarte ereduarekin, bestelako kontsumo eredu bateranzko hainbat
urrats (adib: kontsumo taldeak) ezinezkoak dira. Bestelako gizarte eredu batean,
aldiz, bideragarria litzateke.
- Zer? Noiz? Nola? Eta NORTZUK?? Nola uztartu garapena euskal kulturarekin, euskal
kultura ez bada errespetatzen?

Atsedenera joan aurretik, bi lan talde osatu ditugu lan dinamikak jorratzeko. Lan taldeak,
ausaz egin dira.
4.- LAN DINAMIKAK
Gaian sakondu eta edukia sortzeko, bi lan talde osatu dira, ausaz. Lan dinamiken bidez,
Garapen iraunkorrerako/jasangarritasunerako giltzarriak sakonean landu eta gogoeta
bultzatu da, proposamenak zein erronkak sortze aldera. Egoeraren diagnostikoan
identifikaturiko zortzi giltzarrietatik lau aukeratu dira, gazteek gaiarekiko izan dezaketen
gertutasuna edo ezagutza kontutan hartuz. Lan talde bakoitzean 2 giltzarri landu
dituzte.
Jarraian, lan dinamika bakoitzaren azalpena eta lan talde bakoitzak sorturiko edukia:
5.1.- JASANGARRITASUNERAKO 4 GAKOAK: GOGOETA
Dinamizatzaileak lan taldeari dagokion gaiaren aurkezpena egin du. Gaia aurkeztu
ondoren, taldekideek 5 minutu izan dituzte norberari gaiaren aurkezpenak (eta
goizean zehar jasotakoak: teknikariaren aurkezpena, deshazkundearen bideoa,
dokumentu giltzarriak…) sujeritu diona fitxa batean idazteko. Denbora amaituta,
edukia lan taldean komunean jarri eta guztien artean osatu da papelografoan.
Lan taldeari dagokion bigarren gaiarekin metodologia berbera erabili da.
5.2.- EGOERAREN GILTZARRIETATIK, ERRONKAK MARRAZTU
Lan taldeari dagokion gai bakoitza sakontasunean landu eta edukiak sortzeko,
egoeraren diagnostikotik gaiari dagozkion orriak, “jasangarritasun giltzarriak
Euskadin” dokumentua eta aurreko lan dinamikaren papelografoa hartu dugu. Gaia
lantzeko galdera sorta bat izan dute fitxa batean. Lehenengo 5 minutuetan bakarka
landu dituzte galderak eta ondoren, lan taldearekin komunean jarri da, papelografo
baten bidez.
Denbora mugatua izatearen ondorioz, A taldeak lan dinamika hau ez du egin, lehen
dinamikari tarte gehiago eskainiz. B taldeak soilik aldaketa demografiko sakonak
gaiari dagokion zatia landu du, baina bakarkako lanketarik gabe, txandaren bidez
ahots altuan.

Jarraian, lan talde bakoitzak sortutako edukiak azaltzen dira:

A TALDEA: Jasangarritasunerako giltzarriak

MUGIKORTASUNA ETA GARRAIO IRAUNGAITZA
(giltzarrien dokumentuak dioenari ekarpenak, ikus. Giltzarrien dok.)

GALDERAK KEZKAK eta KEXAK PROPOSAMENAK

- Petrolioarekiko - Administraziotik: etiketa berdea, bio - HEZKUNTZA: eskola, familia,
menpekotasuna, aldaezina da? kontzeptua (erabilera horrek kalea, unibertsitatea…
kontzeptua edukiz hustu du).
- Gai gara beste *Errealitatea, arriskuak argi
Administrazioak eta politikariak gai
menpekotasunak onartzeko? azaldu
dira “Pasaiako bio portua” izena
Koordinazioa, elkarbizitza
jartzeko, eta aurrera. - HEZITZAILEAK, hezteko
- Erregai fosiletatik etortzen ez
- Eredu produktibo globalizatua, - Etiketan jarri zenbat CO2-erabili
diren garraio diseinuak zergatik
mugikortasunera dependitzen du. den produktu hori eskuetara
ez dute aurrera egiten?
eramateko.
- Lurralde antolamendua: dispertsiora
- Ze interesak daude beste
jotzen du. Hiri diseinu konpaktuagoa - Hirigintza eredu berria: hiri
proiektuak ez bultzatzeko?
ez da lehenesten konpaktuak, zerbitzuen lokalizazioa
(ibilgailu elektrikoak, urarekin
funtzionatzen dutenak…) - Prest gaude zerbait galtzeko, eredua - Zerga sistema koherentea/saritu
alda dadin? Bakoitzak egin behar gutxiengo kutsatzen dutenak;
- Zergatik ez da azaltzen
dugun galdera da zigortu gehien kutsatzen dutenak
bizikleta?
- Administrazioa: goitik beherako - Eredu aukerak erakustea
- Noraino igoko da gasolio
boterea da. parte hartzea sustatu,
prezioa? - Administrazioa hezitu: politikoak-
nahi duena egiteko. Haien proiektuak
publikoa, eredugarriak izan
- Zergatik dago gizartea justifikatzeko
daitezen.
eztabaida hauekiko hain
- Hirietan gero eta parking gehiago,
aldenduta? - AHT bertan behera uztea,
eta oraindik gehiago egiteko asmoa
transformatzea
- Jendea kontzientziatuta dago?
- Statusa da klabea: kotxea: statusa
Ezagutzen du errealitatea? ATT(abiadura txikiko trena) herriz
gizarte honetan norbait izateko.
herri: pertsonak. Bertako garraioa
- Zergatik horrenbeste garraio
- Euskadi mailan aldaketak BPGen eta merkantzia
behar dugu?
eragingo badu, zer da industriaren garraiatzeko.Ekonomiko
ordezkoa? Zein da sistema berria? soziala.Menpekotasun txikiagoa.
- ECOEUSKADI batean, bizikleta ez - Informatzea tek. Berriek izan
agertzea larria da. Ekologikoa, dezaketen eragina garraioa
ekonomikoa… gutxitzeko
- Garraio mota berdeak izatea beste - Trolebusak, tranbia baina
burbuja: espekulazioa kontsumo gutxiago du.
- Ikuspegi morala ekibokatua: - Bizikleta eta oinezko
natura/ekologia. Zer da? termino mugikortasunean heztea, eta
batzuk hustu dira edukiz. horretarako baldintzak bultzatzea
(denbora)
- Ez da EHrako proiektua, soilik
EAErako. - Bizikl-oinezkoen artean
errespetuan heztea
- Politikoa, klase politikoa:
inkonpetenteak. - Bizikleta erabiltzen dutenei heztea
- Ekologiaren barne arazoa ekonomia - Dena lokalizatu eta
da, horregatik da administrazioaren autogestionatzea, mugikortasuna
kezka. murrizteko.
- Ez da onartzen politika serio bat, -1.go sektorea bultzatzea
ekologian oinarrituta, ekonomia
- Kontsumo taldeak bultzatzea,
auzian jartzen duelako (orain
bertako ekoizleen uztan
artekoa).
oinarriturik.
- Garraio kolektiboa + hirigintza lotu
- Behetik gorako prozesuak
behar da.
bultzatzea, garraioan adibidez.
- Garraio batzuk iristen dira leku Eredua herritarrekin definitzea,
batzuetara, ez besteetara. herritarren bizi baldintzen kalitatea
egokitzea

ALDATZEN ARI DEN BALIO SISTEMAREN HAUSKORTASUNA


- Txarra al da aurreko - “Terrorismoa gaia” balio sisteman - Aurreko balio sistemarekin apurtu
sistemarekin apurtzea? kaltzadorearekin sartu dute. eta behetik gorako prozesuan
Sistemari kontrakulturala egitea, kokatu bultzatu nahi ditugun balio
- Diagnosia ez da zilegia: 1. 2
kulturak eboluzionatzea denak
paragrafoetan ez dago ikuspegi
- Zentzua du 1.parrafoa osoa. - Balio berriak badira, baina unitate
konbibentzialak sozializatzeko
- Identitatean, ez du eragin ere - Gatazka politikoa lotzea balio
bitartekoak
burujabetasun faltan? sist… ez da egoki ikusten. Sartutzat
jotzen da. Gai bat edo beste; - Hezkuntzan inplikazio gehiago,
- Zer da kultura?
nahasketa denak ez dira koktel. balioak inposatu gabe, bakoitzak
- Zer da nazioa? askatasunez erabaki dezan.
- Dispertsoa eta konplikatua, ez da
- Mugak eroriko dira inoiz? zehatza. - Hezkuntza sistema
independientea: ekonomia,
- Zergatik izan nahi dugu - Markatzen du ONAK/TXARRAK
politikoa.
diferente? jendeak baloratzeko aukera izan
behar du.Honek bideratzen du. - Nora iritsi behar dugun jakitea
- Balioa: materialismoaren aurka
zer egin dezakegu - Testuaren planteamenduaren - Benetako ekologia:
polarizazioa dago: euskal kultura= berrerabilpena bultzatu
- Balioak: anitzak, zabalak.
ETA
Hemen bakoitzak 2-3. eremu - Polarizazioa hizkuntzetan.
ezberdinetan ematen dira - Polarizazioa aldatuko balitz non
- Pertsonen arteko harremanak
balioak zein mailatan eragiten geratuko litzateke jende askoren
1.mailan jartzea, harremanak
dute aurreko balioak haustea ekonomia?Gatazkak sortu duen
balioan jartzea, ez beti nahi.
ekonomia, alegia.
- Zergatik balio berdinak izan?
- Transgenerora jo.
Minimo batzuk egotea, baina - Gazteriaren emantzipaziorako
denak berdinak?? aukera faltak eragiten du
sormenean.
- Sistemak egin du, protagonismoa
ere. Instituzionalizatu dira gizarte
ekimenak
- Genero planteamendutik haratago,
zergatik ez joan transgenerora?
Aurreiritziak haustea.
- Balore krisia da bizi duguna
- Estatu bakoitzak baloreak
sustatzen ditu. Estatu
indibidualizatua.

B TALDEA: Jasangarritasunerako giltzarriak

ALDAKETA DEMOGRAFIKO SAKONAK


- Zahartzeak eragina zerbitzu - Zahartzaroari loturiko zerbitzuak - Planifikazioa (zentzu
publikoetan? (pribatizazioa…) pribatizatuak daude (egoitzak…). orokorrean)
Monopolioa
- Zer gertatuko litzateke, - Prebentzioa (ekonomikoa,
beldurrez, etorkizuna modu - - Gero eta pentsio gehiagori aurre osasuna…arlo guztietan)
pribatuan finantzatuko bagenu? egin behar izateak zerbitzu publikoen
- Ikerketa (arlo guztietan)
okertzea dakar
- Zergatik errezetak berandu?
- Hezkuntza-formazioa,
- Osasun sistemaren jasangarritasun
- Jaiotza-tasa hain baxua gertatzen denaz eta egiten
eza
izatearen arrazoiak? dugunaz kontzientzia har
- Pentsio sistemaren jasangarritasun dezagun.
- Zergatik amatasun/aitatasuna
eza.
ez da bultzatzen - Kontziliazio benetakoa!
jendartearentzat aberasgarria - Proiektu pertsonalak garatzeko (baliabideak, neurriak…)
balitz bezala? zailtasunak (ikasketak, lan merkatua, Zehatzak eta kalitatezkoak!
familia…)
- Benetan hain beharrezkoa al - Amari pizgarriak eskaini
da inmigrazioa? - Estatuak (=botereak) familia haurrak eduki ditzan
tradizionala bultzatu, ereduak aldatu motibatzeko (aurrekoarekin
- Ze bizi-kalitate nahi/behar
direla kontuan hartu gabe. osagarri, bestela ez da nahikoa)
dugu?
- Amatasuna ez da errentagarria, - Lan eguna familiarekin
- Zaharren kopuruaren igoerak
garapen ekonomikoaren ikuspegitik bateragarria izatea.
nola eragingo du?
(ikuspegia aldatu beharra)
- Gutxiagorekin gehiago egin
- Gehiago biziko gara, baina
- Haurrak izaterako orduan, ekonomia behar
hobeto?
izatea erabakitzeko gakoa.
- Zergak berrantolatu
-Jende gutxiago badago lanean
- Antisorgailuen erabileraren ondorioak
eta gehiago jubilatuta, nola - Gazteei laguntzak emantzipatu
aztertu egin beharko lirateke
ordainduko dira zerbitzu eta haurrak edukitzeko.
(espermaren kalitatea…)
publikoak?
- Iparraldeko herrietan
- Bizi kalitatea mantentzeko etorkinak
-Populazio aktiboa gai izango da (Danimarka…) itxiagoak dira
behar ditugu gaur egun. Lan merkatuko
adin nagusikoen beharrak atzerritarrak hartzen, baina
baldintzak hobetzea soluzioa bada,
asetzeko? guztiontzat bermatzen den bizi –
etorkinak? Kontraesanak
kalitatea altuagoa da. Eredua
- Zein zailtasun daude
- Etorkin kualifikatuak behar ditugu? hona egokitu
hazkuntzaren igoera eman ez
dadin? Zergatik? - Bizi kalitatea funtzionalitateari lotuta - Lan merkatuaren erreforma
dago (adin tarte bakoitzak funtzio bat sakona.
- Faktore psikologikoek
betetzen du jendartean eta hori ezin da
hazkuntzaren jaitsiera - Lanpostuak sortu
behartuta aldatu)
baldintzatzen dute (bizi
- Bizi ohiturak aldatzea
ohiturak, elikadura, jarduera - Etorkizunean, egungo gazteok izango
fisikoa…). Zein faktorek du al dugu erretiroa? - Gizartearen hazkuntza
eragin handiena? baldintzatzen duten eragile
nagusien analisia egin.
- Integrazio politikak

BELAUNALDI TXANDAKETA DESOREKATUA


- Zein sektorean dago egoera - Espezialitate altua posturako - Hezkuntza sistema birdefinitu
okerrena? (1go + 3.enean?) beharrezkoa ez dena behar da. Bereziki unibertsitate
edo goi mailako ikasketatan
- Unibertsitate sarbidea zeren - Lana topatzeko ikasketak
filtro modukoa ezarri behar da
arabera mugatu? beharrezkoak sinetsarazi
- Lana eta ikasketak bateratu
- Zer nahi/behar dugu? - Ikasketadun lanak diruz
ahal izatea
gutxiago baloratzea
- Lan merkatua langile aktiboak
- Hezkuntza/lanerako sarrera:
jasotzeko gai? - Guztiok ezin tituludunak izan
eredu anglosaxoia
- Adineko pertsonek ze - Gazteei aukerak murriztu
- Lanbide eskolak sustatu lan
motibazio dute lanean
- Adinaren araberako desorekak merkaturako sarreran
jarraitzeko?
espektatibatan
- Esperientzia erabili gazteak
- Garapen pertsonala garapen
- Erretiroa ezin da egoera formatzeko
ekonomikoari lotua?
estankoan ulertu
- Abilezia aztertu
- Etorkinek besteek nahi ez
- Soldata erdiarekin ezin da bizi
dituzten lanak? - Erretiroa luzatu baino, lana
egungo ereduaren baitan
birmoldatu
- Etorkinak beharrezko?
- Kontratu errelebo
- Genero ikuspegitik gauza
berdin? - Lan merkatua/ baldintzak.
Hobetu behar duintasuna
- Lana banatu (+ orduak +
soldata)

Egoeraren giltzarrietatik, erronkak marraztu


EGOERAREN KLABEAK ERRONKAK ERRONKAK BURUTZEKO AUKERAK ERRONKAK BURUTZEKO OZTOPOAK

- Efizientzia - “Ekonomia domestikoa”-ren eredua - Zaila, instituzioa asko eta ez
zabaldu, kudeaketa ikuspegitik interdepartamentalak
- Gobernantza metodo berriak: - Administrazioa gizartetik urrun dago
- Sare sozialak areagotu/indartu
o Zeharkako kudeaketa - Gobernantza metodoa XX. mendekoa
da, gizartea XXI. mendean dago.
o Bikoizketak kendu
- Konpetentziak birdefinitu beharra

- Egoera demografikoa orekatu - Hezkuntza (heziketa eta kontzientziari
- Biztanlegoa zaharragoa, lan - Osasun sisteman plaza falta
(jaiotzak/ bizi-itxaropena) lotuta) sustatu, baliabideak egoki ezagutzeko
merkatua txikiagoa - Osasun sisteman nutrizionista falta
- Faktura ikusezina - Ezagutza falta
- Jubilazioa luzatzea- ikasketa
- Administrazioak ez ditu
aroa luzatzea loturan daude - Prebentzioa
konpetentziarik, “goitik” dauden
- Bizi-itxaropenaren araberako - Osasun sistema goitik behera berritu organoen menpe
eskari-eskaintza, egoera berria. (sortu)
- Prebentzio plan espezifikoa
- Zaintzaileei laguntzak eman
- - Planifikazioa
- Kontzientzia handiagoa izan
- Haurrak edukitzea, - Jaiotza-tasa handitzeko, errekurtsoak - Gobernantza metodo berria
- Dirua behar dela eta ez dagoela
gizartearentzat onuragarria edo pizgarriak eskaini (erraztasunak - Kontzientzia gero eta handiagoa dago
- Kontzientzia falta (adib: enpresariek
dela ikusarazi behar eta laguntzak). Gizartearentzat - Errekurtsoak edo pizgarriak eskaini
- Gero eta adinez nagusiagoa izan, gero
mozkina dela ulertarazi eta arrisku gehiago.

- Inmigrazioari irtenbidea eman
behar

6.- OSOKO BILKURA
Lan taldeetako dinamikak amaitu gabe osoko bilkuran batzartu dira, denbora amaitzen ari zela
ikusirik. Lan talde bakoitzean sortutako edukia komunean jarri dira eta komentario zein ekarpenak
egin dira, txanda bidez eta ahots altuan.
Kasu honetan, B taldeak eginiko bigarren lan dinamika ez da azaldu, aurkezpena orekatua izan
dadin. Dena den, sorturiko edukiak aintzat hartuko dela ohartarazi da, eta hurrengo saioan landuko
direla esan da.

7.- AMAIERA
Amaitzeko, hurrengo saioaren kokapena egin da eta abiapuntua gaurko saioan lan taldeetan
sortutako emaitza izango dela ohartarazi da. Gaiaren inguruko hausnarketan sakontzeko
gonbidapena luzatu da (proposamenak/erronkak).
Amaitzeko, hurrengo hitzordua gogoratu da: apirilaren 2an, larunbata, goizeko 9:00etan
Donostiako Kristinenea Jauregian.

Amaiera, eguerdiko 14:00tan izan da.

Bilbon, 2011eko martxoaren 12an.

Bigarren saioaren memoria (2011-04-02, Donostia)

ECOEUSKADI 2020: GAZTEEN EKARPENAK ERRONKEN LANKETARAKO.
PROZESU PARTE HARTZAILEA, 2011

Data: 2011.eko apirilak 2, larunbata
Tokia: Kristina Enea Fundazioan. Donostia
Parte-hartzaileak: Araba, Bizkaia, Nafarroa eta Gipuzkoako 22 gazte, Eusko Ikaskuntzako
arduraduna eta Aztiker soziologia ikerguneko bi teknikari.
Iraupena: 9:00 - 14:40

2011-04-02, BILERAREN MEMORIA (2. saioa)

1.- HARRERA ETA EGUNEKO SAIOAREN KOKAPENA
Partehartzaileei harrera egin ondoren, ECOEUSKADI 2020 egitasmoaren helburu
estrategikoak eta prozesu partehartzailearen misioa birkokatu dira, abiapuntua (nondik
gatoz) eta helmuga (nora goaz) birgogoratuz eta saioaren norabidea mugatuz.
Jarraian, eguneko saioa kokatu da: saioaren helburuak, egingo diren lan dinamikak eta
orduan banaketa. Egindako azalpena bi papelografoetan idatzi eta arbelean itsatsi da, saioak
iraun bitarte ikusgai egoteko.

ECOEUSKADI 2020. (2.SAIOA)

SAIOAREN HELBURUAK SAIOAREN URRATSAK-ESKEMA

1) Aurreko saioan sorturiko EDUKIA 0) Saioaren kokapena
OREKATU
1) 4 LAN TALDE, 5 GELTOKI. ERRONKAK (2h)
2) Giltzarri bakoitzaren gaineko ERRONKAK
• Erronkak IDENTIFIKATU
ZEHAZTU
• Erronkak OSATU
3) Erronken gaineko LAN LERROAK eta
SUBJEKTU ARDURADUNAK iradoki • Erronkak BIRFORMULATU
4) Prozesu partehartzaileari AMAIERA EMAN 2) HAZKUNDEA/DESHAZKUNDEA (20’)
3) ATSEDENA (15´)
4) BAI+5 egitasmoaren AURKEZPENA (20’)
5) Erronketatik abiatuz, LAN LERRO eta SUBJEKTU
ARDURADUNAK (1 h 30’)
6) BALORAZIOA (30’)

Partaideen arteko elkar ezagutzan sakondu eta lanerako konfiantza giro egokia lortze aldera,
aurkezpen jolasa egin da. Osoko Bilkuran, txandaren bidez eta ahots altuan, honako hiru
galderak erantzun dituzte: zein da zure izena eta nondik zatoz? Zer izan da azken egunotan
gertatu zaizun zerbait positiboa edo gustagarria? Adierazi EcoEuskadi 2020-rekin lotu
duzun gerta hurbilen bat?
- Nuklearren eztabaida berpiztu da, Japonian gertatutakoaren ondorioz.
- Co-pago-aren inguruko eztabaida berpiztu izana
- Japonian gertatutakoak, eraikuntza nuklearrek dituzten ondorioak birgogoratu dute
- Kazetaria naiz eta multinazional batekoei elkarrizketa egin diot, CO2 isurketen
inguruan.
- Lehen aldiz ikusi dut 110 km/h-ko mugapena eta gutxiago kontsumituko omen da.
- Lagun batekin topatu nintzen eta biok bizikletan geunden.
- Liburutegian sartuta egon naiz eta ez dut ezer esatekorik gaiarekin erlazioan.
- Japonian gertatutakoa gertatuta, elkar laguntzeko izan duten jarrerak harrituta utzi
nau, ez da inolako kaosik egon.
- Energia berriztagarrietan espezializatua naiz eta aurten emaitza gorenak lortu
ditut, praktikoak eta posibleak demostratu ditut.
- Gertukoekin komentatu ditut aurreko bilkurako ondorioak, haien hausnarketak
ezagutzeko eta gaurko saioan horiek ere islatzeko.
- Atzo bertan, Gallartako meategietan, ikusi nuen gizakia zer egiteko gai den
garapen jasangarriaren izenean.
- Japoniako gertakariak eta berpizten ari diren gerrateak, Libiakoa edo Sierra
Leonakoa kasu.
- 110km/h joateko beharkizuna nuklearrekin eta salneurrien igoerarekin erlazionatu
dut eta uste dut jendearen eztabaidan eragina izan duela. Conducción económica
jarrera bat da.
- Bekan nahiko sartua egon naiz eta ez naiz gehiegi enteratu munduan gertatzen
zenaz.
- Japoniako gizarteko elkar laguntzarako jarrerak harritu nau.
- Bilboko uretan plutonioa atzeman izanak, aurreko saioan izandako eztabaida
gogorarazi dit: munduko puntu batean gertatzen denak beste batean duen
eraginaz eta guztiok horren gainean dugun erantzukizunaz.
- Krisiaren gaiak pentsarazi dit eta gizartea aktiboagoa nabaritu dut.

OHARRA: partehartzaileen anonimotasuna eta pribatutasuna gordetzeko, aurkezpen jolasean
adierazitako lehen bi galderen erantzunak ez dira memoria honetan jaso.

2.- 4 LAN TALDE, 5 GELTOKI
Lan dinamika honen helburu nagusia lehenengo saioan partehartzaileek eginiko
proposamenetatik erronkak identifikatzea da, ondoren lan lerroak eta subjektu arduradunak
iradokitzeko. Era berean, lehenengo saioan sorturiko edukia orekatzeko baliatu da.
Lan dinamika egiteko lau lan talde osatu dira. Horretarako, lehenengo saioko bi lan taldeak
berreskuratu eta bakoitza bitan zatitu da, ausaz, lau lan talde osatuz.

1go geltokia, ERRONKAK IDENTIFIKATU.

Lan talde bakoitzak ardura espezifikoa du lehen geltokian landutako giltzarriarekiko, lan
dinamika bertan hasi eta bukatzeaz gain, gainerako lan taldeek sortu duten edukia birkokatu
edo birdefinitu baitu.
Horretarako, aurreko saioan eginiko proposamenetatik, giltzarri bakoitzeko lehentasunezko
erronkak zehaztu dira eta erronka bakoitza aurrera ateratzeko aukera zein oztopoak
identifikatu dira (azterketa egin da).

2. 3. eta 4. geltokien emaitza, ERRONKAK OSATU. EKARPENAK:
Jarraian, lan talde bakoitza hurrengo geltokira eta giltzarri horrekiko lanketa 20 minutuz
luzatu da. Giltzarriari honako hiru galderen arabera egin zaizkio ekarpenak: zer gehituko
zenuke (osatu)?, zer aldatuko zenuke (ñabardurak)?, zer kenduko zenuke (ezabatu)?
Hurrengo bi geltokietan ariketa berbera egin du lan talde bakoitzak

5.geltokia, ERRONKAK BIRFORMULATU:
Giltzarri guztietatik pasatu ondoren, lan talde bakoitza hastapeneko giltzarrira bueltatu da.
Bertan, gainerako lan taldeek eginiko ekarpenak kontutan hartuz, erronkak birformulatu
dituzte. Erronkak birformulatzerako garaian, partaide guztiek eginiko ekarpenak hartu dira
kontutan, giltzarri bakoitzaren gaineko talde ikuspegia osatzeko.
Jarraian aurkezten dira lan taldeetan eginiko dinamiken emaitzak. Geltokien ariketaren bidez
giltzarri bakoitzaren gainean sorturiko ariketa taula bakar batean biltzen da modu honetan:
Giltzarri bakoitzaren gaineko lehen taulatan, 1go, 2. 3. eta 4. geltokietan eginiko
ariketen emaitzak biltzen dira.
Azken taula banatan, “Erronken berformulazioa” deritzonetan, 5.geltokiko emaitzak
jasotzen dira.
Beraz, geltokien lan dinamikaren osotasuna, emaitza, jasotzen da ondorengo tauletan:

OHARRA 1: koloreztaturik agertzen dena partehartzaileek lehen saioan sorturiko edukia da.
Izan ere, lan dinamika honen abiapuntua horixe izan da; ondoren, partehartzaileek edukian
sakondu eta emaitza zehatzak lortzeko.
OHARRA 2: Lehen saioan sorturiko edukian desoreka txiki bat dago, lan dinamika honen
bidez orekatu dena. “Aldaketa demografiko sakonak” giltzarriko erronkak lehen saioan
zehazten hasi ziren eta, hori dela eta, koloreztatuak agertzen dira.

1go 2. 3. eta 4. geltokiko emaitzak. PROPOSAMENETATIK, ERRONKAK ZEHAZTU:


LEHENTASUNEZKO
PROPOSAMENAK ERRONKEI EGINDAKO EKARPENAK AUKERAK OZTOPOAK
ERRONKAK

Planifikazioa (zentzu orokorrean) 1) - Oinarrizko gastuetara bakarrik bideratu - Krisia - Tendentzia ez doa
Prebentzioa (ekonomikoa, - “Ekonomia domestikoa”-ren gastuak (biziraupen esperientziak - Ekonomia domestikoaren soluzio bidean
osasuna…arlo guztietan) eredua zabaldu, kudeaketaren eduki) eredua gauza txikietatik - Ekonomia domestikoa
Ikerketa (arlo guztietan) ikuspegitik zabal ez dago ondo ikusia
- Gobernantza metodo berriak: daiteke(autosufizientzia,
Gizartearen hazkuntza baldintzatzen zaharrekin elkarbizitza…)
duten eragile nagusien analisia egin. - Zeharkako kudeaketa
- Bikoizketak kendu

2) - Prebentzioari lotuta: - Jendea nahiko kezkatua - Krisia (honi lotuta,
Hezkuntza-formazioa, gertatzen denaz - Egoera demografikoa orekatu dago arrazakeria)
a. Errezeta elektronikoa
eta egiten dugunaz kontzientzia har (jaiotza tasa/ bizi-itxaropena) - Etorkinen inguruko kezka
dezagun. - Faktura ikusezina b. Adibide praktikoak jarri – erakutsi

- Prebentzioa - Osasun kontzientziatzea eta oinarrizko
Kontziliazio benetakoa! (baliabideak, formazioa handitu
- Osasun sistema goitik behera
neurriak…) Zehatzak eta kalitatezkoak! aldatu (sortu)
Amari pizgarriak eskaini haurrak eduki - Prebentzio plan espezifikoa
ditzan motibatzeko (aurrekoarekin egin
osagarri, bestela ez da nahikoa)
- Zaintzaileei laguntzak eman
Lan eguna familiarekin bateragarria
- Kontzientzia handitu
izatea.

Gutxiagorekin gehiago egin behar
Zergak berrantolatu
Gazteei laguntzak emantzipatu eta
haurrak edukitzeko
Lan merkatuaren erreforma sakona
Lanpostuak sortu
Bizi ohiturak aldatu (bereziki,
kontsumoari loturikoak)

3) - Etorkinek egiten duten ekarpena - Gizartea gero eta
Iparraldeko herrietan (Danimarka…) -Jaiotza-tasa handitzeko baloratu: ekonomian, demografian, kontsumistagoa den
itxiagoak dira atzerritarrak hartzen, errekurtsoak edo pizgarriak kultur aniztasunean… bitartean, jaiotza tasa
baina guztiontzat bermatzen den bizi – eskaini (erraztasuna keta ez da handituko
- Lan merkatuaren erreforma sakona
kalitatea altuagoa da. Eredua hona laguntzak). Gizartearentzat - Kontziliazio bidean,
pertsona gehiago xurgatzeko. Jaiotza
egokitu mozkin adela ulertarazi) baliabide falta
tasa pizgarria izan daiteke.
Integrazio politikak Ekintzailetasuna bultzatu. - Arazoaren muina ez da
errekurtso falta
- “Cheque bebé” eta antzerakoak
ezartzea. - Joko arauek ez dute
aukerarik uzten
- Laguntzak sustatu umeak izateko
- Emakumea etxera
bueltatzeko arriskua

- Baliabide falta
- Telebista
- Lan merkatura
sartzeko zailtasunak.
Lan baldintza txarrak

4) Hezkuntza (goi mailako - Formakuntza jasotzeko
ikasketa eta gainerakoak) gero eta aukera gehiago
gehiago baloratu. dago
Formakuntza indartu - Telebista
- Komunikatzeko modu
berriak

- Irakasleen papera berriro aldatu behar
5) Jendartearen pertzepzioa da. Errespetua errekuperatu behar dute.
aldatzea (arduratsuagoa,
- Kontzientziatzea: arduradunak izan gure
justuagoa…)
jarrerarekiko.

6) Lana eta familia - Internet bidezko lana bultzatzea,
bateragarriak izatea. familia- etxea -lana batzeko.
Humanizazioa
- Lan egin bizitzeko eta ez bizi lan egiteko

Erronka berrien proposamenak:
7) Ikerkuntza bultzatu, gizartearen
behar berriei egokitzeko.
8) Gizon eta emakumeen arteko
parekidetasuna/berdintasunaren
inguruan, ikuspegi anitzak daude.
Beraz, erronka nahiz ekarpen
formulazio ezberdinak egin dituzte:
• Oreka berreskuratzeko, gizonak
etxeko lanaz, haurren heziketaz
eta zaharren zaintzaz arduratzea
• Transgenerora jo
• Kontziliazioa? Berdintasunaren
gainean hitz egiten gaude?
• Naturarekin coexistentzia hezi,
gero gure arteko harremanak
hobeto planteatu ahal izateko.
• Erronka berri bat. Gutxiengo
batzuk zaintzea emakumearen
inguruan. Hau da, ginekologoak
egotea (herrietatik kentzen ari
baitira).

Ekarpen orokorrak:
- Lan ordu gutxiagorekin (6 h), eta
soldata berdinarekin, sortuko liratekeen
postuak, pentsioan eta lan ezaren
arazoak konponduko lituzkete.

- Inmigrazioa naturala sustatu. Joan-
etorri logikoak, ghettoetan edo kale
pobreenetan kokatzeari uko egin.

BELAUNALDI TXANDAKETA DESOREKATUA

PROPOSAMENAK LEHENTASUNEZKO ERRONKAK ERRONKEI EGINDAKO EKARPENAK AUKERAK OZTOPOAK

Hezkuntza sistema birdefinitu 1) Konfiantza gehiago izan behar gazteengan. - Krisi ekonomikoa - Krisi ekonomikoa
behar da. Bereziki - Hezkuntza Sistema berria: Beraien tribuetan aplikatu, aktibitate eta aprobetxatu iniziatiba - Errekonozimendu gutxi
unibertsitate edo goi mailako konpetentzietan oinarritua eta laguntzaren bidez. Gazteen sormena berriez konturatzeko izatea (hezkuntza ez
ikasketatan filtro modukoa sarrera bideratua bultzatu - Hezkuntza ez formala formalak)
ezarri behar da (ez mugatua, hobetu eta baloreak
bideratua baizik) - Unibertsitateen eta zentro Hezkuntzarako sarrera aldatu puntua - Unibertsitateko
gehiago landu. transmititu
publiko nahiz publikoen arteko endogamia
Lana eta ikasketak bateratu kolaborazio estuagoa (Adib: - Praktikak luzeagoak
ahal izatea “Triple Helix” kontzeptua ezarri: - Enpresa-instituzioek ez
praktiketako ikasleen %20-30a unibertsitatea + enpresak + administrazioa izatea lituzkete praktiketako
kontratatzera behartu) bat egitea. - Lanbide formazioa ikasleak kontratatu
- Ikasle kooperatiba errekonozitzea nahi, esperientzia
Unibertsitatean berrikuntzaren kudeaketa
oinarri bezala ezartzea. faltagatik
Hezkuntza/lanerako sarrera: - Lan orduak etxean
eredu anglosaxoia egiteko aukera?
Praktika kontratuak eta bekak debekatu.
Lanbide eskolak sustatu lan Lan hitzarmenak errespetatzera derrigortu.
merkaturako sarreran
Unibertsitatea lanari begira bideratuta
Lan merkatua/baldintzak egotea
hobetu. Duintasuna
Hezkuntza aberastasun pertsonal gisa
Lana banatu (+ orduak + ikustea, ez lan mundura begiratuta
soldata) bakarrik. Gizarte aurrerakoiago bati begira.

2) Etxean lan orduak egitea pertsonaren
Esperientzia erabili gazteak
- Ekintzaletasuna baloratu deshumanizatzea izan daiteke. - Unibertsitateen arteko - Unibertsitate
formatzeko
- Lana gizarte beharretara Lanaldi partzialak bai, beti modu ordenatu programak bultzatu interesak
Abilezia aztertu (eta horren
egokitu (etxean lan orduak…) eta justuan izango den bitartean. Lanaldi (ekintzaletasuna) - Lan sistema -
araberako lanpostua/erretiroa)
partzialak askotan tranpa baino ez dira - Lan partzialak bultzatu merkatua
Erretiroa luzatu baino, lana - Instituzio publikoak behartu
Agian, 8 ordutatik 6 ordutara pasa behar (prekarietatea)
birmoldatu (urtero?), lan esperientziarik - Formazioa egokitu
gabeko gazteak lan mundura ditugu lanaldiak. Guztiok lana izateko. - Hezkuntza sistema -
Errelebo kontratua
sartzea merkatua
- Lan baldintza desegokiak salatu
- Lan orduak murriztu/lana

banatu (lan partzialak gehiago
baloratu, CV, kotizazioak…)

3) Ezagutza eskualdaketak landu, - Esperientzia-lan - Sistema jerarkizatua
- Esperientzia profesionala duen esperientzien bidez. baldintzak desoreka, dago
jendea edo jubilatuak, sisteman gazte esperientziadunen - Orain arte, kanpoan
Etengabeko formazioa profesionala kasuan parekoa
(unibertsitate/institutu/lanbide burutzeko baliabideak eta aukerak eskaini. izaniko esperientzia ez
eskolan) zuzenean barneratu, - Beste herrialdeetako da ondo baloratu
baldintzak ondo bermatuta Ez prestatu/ bideratu jendea lan konkretu sistemak ezagutu eta (soilik hizkuntza
batera soilik. Horren ordez, esfortzuaren barneratu (errekonozitu) eskakizunak)
- Gazteei lanbide sarrera handitu. onuraren ideia sustatu eta lanbide
Bestelako konpetentziak baloratu: aukeraketa derrigorrezko hezkuntzatik
iniziatiba, lankidetza… (ez CV) kanpo mantendu.
- Lanbide Eskolak sustatu, “Teletrabajo” kontzeptua eredu egonkor
errekonozitu bezala bultzatu.

Ekarpen orokorrak:
- Hezkuntza doan denontzat -

- Diru laguntza serioak (Europa) haurrak
izateko
- Aurre-erretiroak 55-60 urte artean bultzatu
- Gaztetxe pluralak, gazte guztien artean bat
izateko
- Udalek gazteentzako ekintza kultural
gehiago antolatzea. “Kultura sostenible”

Eusko Ikaskuntza - Juventud

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (13)

Similar to Eusko Ikaskuntza - Juventud

Similar to Eusko Ikaskuntza - Juventud (20)

More from EcoEuskadi 2020

More from EcoEuskadi 2020 (20)

Eusko Ikaskuntza - Juventud