ET5

EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD

Ekonomika turizma
dr Bojan Zečević

dr Bojan Zečević

II DEO:
Turističko tržište I

Filozofije marketing

menadžmenta
•Potrošači favorizuju proizvode koji su
Koncept proizvodnje BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET
raspoloživi i izrazito cenovno pristupačni.
•Potrošači favorizuju proizvode koji nude
Koncept proizvoda BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET za kvalitet
najviše karakteristika vezanih
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
performanse i inovativnost.
dr Bojan Zečević

dr Bojan Zečević

•Potrošači će kupiti proizvode samo ako ih
EKONOMSKIkoncept BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
Prodajni FAKULTET
kompanija promoviše / prodaje.
•Fokusira se na potrebe / želje BEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTETciljnih tržišta
Marketing koncept BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET konku-
EKONOMSKI FAKULTET i pružanje satisfakcije bolje od BEOGRAD
rencije.
Koncept društvenog marketinga •Fokusira se na potrebe / želje ciljnih tržišta
i pružanje superiorne vrednosti.
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD Kotler, P.P

Prodajna vs. marketing
koncepcija
Polazna
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRADSredstva
© EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
Fokus Cilj
osnovaFAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD Prodaja Profit
© EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
Preduzeće Postojeći
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI kroz obim
i
FAKULTET BEOGRAD
proizvodi promocija
prodaje
Prodajna koncepcija
dr Bojan Zečević

dr Bojan Zečević

EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKIProfit kroz
FAKULTET BEOGRAD
Potrebe Integralni zadovoljenje
Tržište
potrošača marketing
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI potrošačaBEOGRAD
FAKULTET
Marketing koncepcija

Evolucija marketinga
1920-1930 PROIZVODNA ORIJETACIJA FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI
1930-1950 PRODAJNA ORIJETACIJA FAKULTET BEOGRAD
1950-1960 MARKETING DEPARTMAN FAKULTET BEOGRAD
MARKETING
dr Bojan Zečević

dr Bojan Zečević

ORIJENTACIJA
1960-1970 FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI MARKETING KOMPANIJA
1970-danas FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI DRUŠTVENI MARKETING
Četiri evolutivne ere marketinga
u ne-uslužnim delatnostima
Morrison, A. M.

Marketing usluga
Koncept baziran na priznavanju / prepoznavanju
jedinstvenosti usluga; to je grana marketingaBEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET koja
se specifično primenjuje u©uslužnim delatnostima.
dr Bojan Zečević

EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
dr Bojan Zečević


Zašto je marketing usluga

kasnio?
1. Marketing termini i principi su definisani BEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET za
proizvođačkuBEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
industriju.
EKONOMSKI FAKULTET
2. Delovi uslužnog sektora su bili visoko BEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET
regulisani različitim propisima.
dr Bojan Zečević

dr Bojan Zečević

3. Sektorom dominiraju © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
mala preduzeća.
4. Postojala je istorijska©tendencijaFAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD EKONOMSKI
EKONOMSKI FAKULTET tehnički © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
angažovanja BEOGRAD ©i EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
BEOGRAD operativno
EKONOMSKI FAKULTET
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRADpotrebe kreiranja i BEOGRAD
orijentisanih ljudi za © EKONOMSKI FAKULTET
upravljanja biznisom.

Marketing u turizmu
• MarketingFAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI u turizmu je upravljačka filozofija
kojom nosioci turističke i poslovne politike BEOGRAD
nastoje da kreiraju i zadržeEKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © ciljne grupe turista
putem identifikovanja i (efektivnog i efikasnog)
zadovoljenja njihovih potreba i na toj osnoviBEOGRAD
dr Bojan Zečević

dr Bojan Zečević

ostvare svoje organizacione ciljeve iFAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI društveni
interes. FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD ©

Potrebe, želje i motivi
• Potrebe postoje kada postoji jaz
između onoga što potrošači
imaju i onoga što bi želeli da
imaju.
dr Bojan Zečević

dr Bojan Zečević

• Svesni ili nesvesni disparitet
između sadašnjeg i željenog
fiziološkog ili psihološkog stanja
• Znači, mogu biti fiziološke i
psihološke
• A ako ih potrošači nisu svesni?

Potrebe, želje i motivi
• Želje su potrebe kojih su
potrošači svesni.
• Motivi su lični, unutrašnji
pokretači potrošača da zadovolje
dr Bojan Zečević

dr Bojan Zečević

svoje potrebe
• Da bi se motivi pokrenuli, treba
ponuditi objekte zadovoljenja
potreba i želja, a to su turističke
usluge

Odnos Potreba, Želja, Motivacije i Usluga
POTREBE

ju
sta

za
po

do
t
os

vo
sn

lja
ve

va
zs

dr Bojan Zečević

dr Bojan Zečević

ju
st
kro


da
no

ju
es

os
sv


n
ov
ara


uz
stv


a
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTETUSLUGE
BEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET USLUGE
BEOGRAD
ŽELJE
ŽELJE
motivišu kupovinu

Turističke potrebe
• Ljudske potrebe:
– Neophodne potrebe
– Dopunske potrebe
• Opšte kulturne potrebe
• Luksuzne potrebe
dr Bojan Zečević

dr Bojan Zečević

• Stepen elastičnosti / brzina
saturacije:
EKONOMSKI – Neophodne potrebe
FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI – Dopunske – trajna dobraFAKULTET BEOGRAD
FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI
EKONOMSKI – Dopunske – kulturna dobra

Turistička potrošnja
• Deo nacionalnog dohotka koji stanovništvo
izdvaja u turističke svrhe
• Utvrđivanje nivoa potrošnje u okvirima
zemlje: EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI proceneBEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
– Metod FAKULTET na osnovu ostvarenog
dr Bojan Zečević
dr Bojan Zečević

turističkog prometa
EKONOMSKI povremenog anketiranja turista
– Metod FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
• Metodološki problemi:
– Veliki broj delatnosti
– Istovremeno zadovoljenje potreba lokalnog
stanovništva

Turistička potrošnja
• U našoj zemlji, utvrđivanje
potrošnje stranih turista:
EKONOMSKI – Na bazi registrovanog deviznog BEOGRAD
FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET
priliva kod Narodne banke
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRADpartnera, menjačnice,
(plaćanja ino © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKIusluga BEOGRAD
prihodi od saobraćajnih FAKULTET
dr Bojan Zečević

dr Bojan Zečević

strancima, naknada za pasoše i
vize...; problemi: menjačnice,
privani kliring)
EKONOMSKI – Na bazi povremenih anketa?
• Nema pouzdanog metoda za
merenje potrošnje domaćih
turista

Turističko tržište i njegove
dr Bojan Zečević

dr Bojan Zečević

karakteristike

Turističko tržište kao tržište sui
generis
• Turističke usluge su, kao i ostale usluge,
neopipljive EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
• Turističke usluge su nerazdvojive od onih
koji ih pružaju EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
dr Bojan Zečević

dr Bojan Zečević

• Kvalitet turističkih usluga je promenljiv
• Turističke usluge se ne mogu skladištiti za
kasniju prodaju ili korišćenje

generis
• Veoma često odluka o kupovini i sama kupovina
vremenskiFAKULTETprethode EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © samom korišćenju ili
EKONOMSKI dosta BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
potrošnji proizvoda
• Lojalnost prema marki proizvoda kod turistaBEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET je
često slaba
Turistička FAKULTET je usmerena ka turističkoj BEOGRAD
dr Bojan Zečević

EKONOMSKI BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET
• tražnja BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
dr Bojan Zečević

EKONOMSKI FAKULTET
ponudi FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI
• Turistička FAKULTET se koncentriše sezonski BEOGRAD
tražnja BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET
EKONOMSKI
• Turistička FAKULTET je heterogena
EKONOMSKI tražnja BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
• Turistička FAKULTET je elastična
EKONOMSKI tražnja BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD

generis
• Heterogenost turističke ponude
• Neelastičnost turističke ponude
• Kupovina FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI turističkog proizvoda za potrošače nosi
visok rizikFAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI
• Turisti kupuju turistički proizvod očekujući BEOGRAD
dr Bojan Zečević

dr Bojan Zečević

odgovarajuće turističko iskustvo

generis
• Turistička destinacija, nezavisno od
prostornog obuhvata, najčešće imaBEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD ©karakter FAKULTET BEOGRAD
multifunkcionalni EKONOMSKI
• Prostorni obuhvat turističke
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI vide turisti,
destinacije, onako kako ga FAKULTET BEOGRAD
dr Bojan Zečević
dr Bojan Zečević

EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © od onog kako ga BEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET razlikuje EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
često se BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET
vide vlasti destinacije
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © se neki izFAKULTET BEOGRAD
• Može se BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
desiti da EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
EKONOMSKI FAKULTET
setova
ciljeva javnog i privatnog sektora ne
poklapaju ili su konfliktni

generis
• Način korišćenja destinacijskog
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRADseEKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
proizvoda bitno © razlikuje od
korišćenja bilo kog proizvoda ili
usluge
EKONOMSKI FAKULTETupravljaju EKONOMSKI FAKULTETto
• Oni koji BEOGRAD © destinacijom (a BEOGRAD
dr Bojan Zečević
dr Bojan Zečević

EKONOMSKI FAKULTET BEOGRADimaju malu FAKULTET BEOGRAD
je javni sektor), © EKONOMSKI ili nikakvu
EKONOMSKI FAKULTET nad različitim elementima BEOGRAD
kontrolu BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
BEOGRAD © EKONOMSKI FAKULTET
EKONOMSKI FAKULTET
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © na destinaciji
turističke ponude EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD
• Za razliku od privatnog sektora,
EKONOMSKI FAKULTET BEOGRAD © EKONOMSKI njenom BEOGRAD
menadžment destinacije u FAKULTET
marketingu raspolaže sa suženim BEOGRAD
setom instrumenata marketing miksa

ET5

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Вукашин Васић

More from Вукашин Васић (9)

Recently uploaded

Recently uploaded (15)

ET5