SlideShare a Scribd company logo
1 of 177
SZKOLENIE OKRESOWE BHP
DLA OSÓB NA STANOWISKACH
ADMINISTRACYJNO-BIUROWYCH
TEMATYKA SZKOLENIA :
 SYSTEM OCHRONY PRACY W POLSCE
 OBOWIĄZKI PRACODAWCY
 OBOWIĄZKI OSOBY KIERUJĄCEJ PRACOWNIKAMI
 OBOWIĄZKI I PRAWA PRACOWNIKÓW
 ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA NARUSZENIE PRZEPISÓW LUB ZASAD BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY
PRACY
 PROFILAKTYCZNA OCHRONA ZDROWIA
 OCHRONA PRACY KOBIET
 OCHRONA PRACY MŁODOCIANYCH
 SZKOLENIA W ZAKRESIE BHP
 WYPADKI PRZY PRACY I CHOROBY ZAWODOWE
 SKUTKI EKONOMICZNE NIEWŁAŚCIWYCH WARUNKÓW PRACY
 CHOROBY ZAWODOWE
 CZYNNIKI SZKODLIWE, UCIĄŻLIWE I NIEBEZPIECZNE WYSTĘPUJĄCE W PROCESIE PRACY
 OCENA ZAGROŻEŃ CZYNNIKAMI ORAZ METODY OCHRONY (OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO,
ZNAKI BHP, ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ)
 ORGANIZACJA STANOWISKA PRACY BIUROWEJ /PRACA PRZY KOMPUTERZE
 UDZIELANIE I POMOCY W RAZIE WYPADKU
 ZAGADNIENIA OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ
REGULACJE PRAWNE Z ZAKRESU PRAWA
PRACY DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA
I HIGIENY PRACY
SYSTEM OCHRONY PRACY
W POLSCE
OBOWIĄZKI PRACODAWCY
OBOWIĄZKI OSOBY KIERUJĄCEJ
PRACOWNIKAMI
OBOWIĄZKI I PRAWA PRACOWNIKA
Odpowiedzialność za naruszenie
przepisów lub zasad bezpieczeństwa
i higieny pracy
Odpowiedzialność porządkowa pracowników wynika z art.108 K.P.
Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bhp lub przepisów
ochrony przeciwpożarowych, pracodawca może stosować:
 Karę upomnienia
 Karę nagany
 Karę pieniężną
Wpływy z kar pieniężnych przeznacza się na poprawę warunków bhp
w zakładzie .
Odpowiedzialność karna wynikająca z art. 220 i 221 K.K. - dotycząca osób
odpowiedzialnych za stan bezpieczeństwa w zakładzie pracy i higienę pracy,
które nie dopełniają w tym zakresie swoich obowiązków, narażając przez to
pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego
uszczerbku na zdrowiu.
Odpowiedzialność finansowa / kara grzywny / wynikająca z art. 283 K.P.
dotycząca osób odpowiedzialnych za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w
zakładzie pracy albo kierujących pracownikami lub innymi osobami
fizycznymi , które nie przestrzegają przepisów lub zasad bhp.
PROFILAKTYCZNA OCHRONA
ZDROWIA
OCHRONA PRACY KOBIET
Ochronie zdrowia kobiet w ciąży oraz zapewnieniu właściwej opieki nad dzieckiem
służą:
czas pracy pracownic w ciąży nie może przekraczać 8 godzin (art. 148 k.p.)
zakaz zatrudniania kobiet w ciąży w godzinach nadliczbowych oraz porze nocnej
(art. 178 k.p.),
zakaz delegowania pracownicy w ciąży bez jej zgody poza stałe miejsce pracy (art.
178 k.p.),
zakaz zatrudniania kobiety w ciąży w przerywanym systemie czasu pracy (art. 178
k.p.),
zakaz zatrudniania kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią przy pracach
uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, mogących mieć
niekorzystny wpływ na ich zdrowie, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią (art.
176 k.p., 179 k.p.),
obowiązek przeniesienia kobiety w ciąży lub karmiącej dziecko
piersią do innej pracy, jeżeli ze względu na stan zdrowia nie powinna
ona wykonywać dotychczasowej pracy (art. 179 k.p.),
 prawo do urlopu macierzyńskiego (art. 180 k.p.),
 prawo do urlopu rodzicielskiego (art. 182 1a k.p.),
 prawo do urlopu wychowawczego (art. 186 k.p.),
 prawo kobiety karmiącej dziecko piersią do przerw na karmienie wliczanych do czasu
pracy (art. 187 k.p.),
 prawo do opieki nad dzieckiem w wieku do 14 lat w wymiarze 2 dni w roku
kalendarzowym (art. 188 k.p.),
 zakaz zatrudniania pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 4
roku życia bez jego zgody w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie
przerywanego czasu pracy oraz delegować poza stałe miejsce pracy (art. 178 § 2 k.p.).
Z powyższych uprawnień może skorzystać także pracownik – mężczyzna. Z tym, że jeżeli
oboje rodzice – opiekunowie są zatrudnieni z powyższych uprawnień jednocześnie może
korzystać tylko jedno z nich – za wyjątkiem urlopu wychowawczego.
Ochrona pracy kobiet /Uprawnienia związane
z rodzicielstwem
Pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać:
•w godzinach nadliczbowych,
•porze nocnej,
•w systemie przerywanego czasu pracy,
•jak również delegować bez jej zgody poza stałe miejsce pracy.
Obowiązek ten dotyczy także przypadku, w którym przeciwskazania zdrowotne do
wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownicę ciężarną lub karmiącą dziecko
piersią wynikają z orzeczenia lekarskiego.
Stan ciąży powinien być stwierdzony zaświadczeniem lekarskim.
Pracownika – zarówno matkę jak i ojca opiekującego się dzieckiem w
wieku do 4 lat nie wolno bez jego zgody zatrudniać:
•w godzinach nadliczbowych, - w porze nocnej,- w systemie
przerywanego czasu pracy,- delegować poza stałe miejsce pracy.
Ochrona pracy kobiet
Uprawnienia związane z rodzicielstwem
Pracodawca jest obowiązany do udzielania pracownicy
w ciąży zwolnień od pracy – z zachowaniem prawa
do świadczeń – na zalecone przez lekarza badania lekarskie
przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli te badania nie
mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy.
Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:
• 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
• 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
• 33 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
• 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
• 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni
urlopu macierzyńskiego.
Pracownicy przysługuje urlop rodzicielski w wymiarze:
 do 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka
przy jednym porodzie,
 do 34 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż
jednego dziecka przy jednym porodzie.
Pracownikowi przysługuje urlop wychowawczy w wymiarze:
 do 36 miesięcy na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w
którym dziecko kończy 6 rok życia, z tym że do 1 miesiąca przysługuje wyłączne
prawo każdemu z rodziców i prawa tego nie można przenosić.
Ochrona pracy kobiet
Prace wzbronione wszystkim kobietom :
Ręczne podnoszenie i przenoszenie ciężarów po
powierzchni płaskiej o masie przekraczającej:
 12kg – przy pracy stałej,
 20kg – przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę w ciągu dnia pracy)
Masa przedmiotów przenoszonych na
wysokość powyżej obręczy barkowej
nie może przekraczać:
 14kg – przy pracy dorywczej
(do 4 razy na godzinę w ciągu
dnia pracy).
 8kg – przy pracy stałej,
Ręczne przenoszenie pod górę po schodach, których maksymalny kąt
nachylenia przekracza 30 stopni, a wysokość przekracza 4 metry, ciężarów o
masie przekraczającej:
• 8kg – przy pracy stałej
• 12kg – przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę w ciągu dnia).
Przemieszczanie ładunku na wózku po
Terenie o nachyleniu nie przekraczającym
5%
• 140kg – wózek 2 kołowy
• 180kg – wózek 3 kołowy
i więcej kołowe
Ochrona pracy kobiet
Wykaz prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych
dla zdrowia kobiet w ciąży
o Ręczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej:
o 3kg – przy pracy stałej
o 5 kg – przy pracy dorywczej
o Ręczne przenoszenie pod górę: przedmiotów przy pracy stałej, przedmiotów
o masie przekraczającej 1kg przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę,
jeżeli łączny czas wykonywania takiej pracy nie przekracza 4 godzin na
dobę).
o Udział w zespołowym przemieszczaniu przedmiotów.
o Ręczne przenoszenie materiałów ciekłych – gorących.
o Prace w pozycji wymuszonej.
o Prace w pozycji stojącej ponad 3 godziny w czasie zmiany roboczej,
przy czym czas spędzony w pozycji stojącej nie może jednorazowo
przekraczać 15 minut, po którym to czasie powinna nastąpić 15-
minutowa przerwa.
o Prace na stanowiskach z monitorami ekranowymi – w łącznym czasie
przekraczającym 8 godzin na dobę, przy czym czas spędzony przy
obsłudze monitora ekranowego nie może jednorazowo przekraczać
50 minut, po którym to czasie powinna nastąpić co najmniej 10
minutowa przerwa, wliczana do czasu pracy.
o Praca na wysokości (powyżej 1m) – poza stałymi galeriami,
pomostami, podestami i innymi stałymi podwyższeniami,
posiadającymi pełne zabezpieczenie przed upadkiem (bez potrzeby
stosowania środków ochrony indywidualnej przed upadkiem).
o Wchodzenie i schodzenie po drabinach.
o Prace stwarzające ryzyko ciężkiego urazu
o fizycznego, np. gaszenie pożarów, usuwanie
skutków awarii
Ochrona pracy kobiet
Wykaz prac uciążliwych, niebezpiecznych lub
szkodliwych dla zdrowia kobiet karmiących dziecko
piersią
Ręczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej:
6kg – przy pracy stałej,
10kg – przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę, jeżeli łączny czas
wykonywania takiej pracy nie przekracza 4 godzin na dobę).
Ręczne przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 6kg:
na wysokość ponad 4m lub na odległość przekraczającą 25m
pod górę – po nierównej powierzchni, pochylniach, schodach, których
maksymalny kąt nachylenia nie przekracza 30°, a wysokość 4m.
Ręczne przenoszenie pod górę – po nierównej powierzchni, pochylniach,
schodach, których maksymalny kąt nachylenia przekracza 30°, a wysokość 4m –
przedmiotów o masie przekraczającej:
4kg – przy pracy stałej,
6kg – przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę, jeżeli łączny czas
wykonywania takiej pracy nie przekracza 4 godzin na dobę).
 Udział w zespołowym przemieszczaniu przedmiotów.
 Ręczne przenoszenie materiałów ciekłych – gorących.
 Prace stwarzające ryzyko ciężkiego urazu fizycznego lub
psychicznego, np. gaszenie pożarów, usuwanie skutków awarii.
ORGANIZACJA SZKOLEŃ
W ZAKRESIE BHP
Grupa osób
podlegająca
szkoleniu w
dziedzinie BHP
Termin przeprowadzania poszczególnych rodzajów szkoleń
Pracownicy
zatrudnieni na
stanowiskach
robotniczych
Szkolenie wstępne
Szkolenie
stanowiskowe
Szkolenie okresowe
Przed
rozpoczęciem
pracy u danego
pracodawcy
Przed
podjęciem
pracy na
danym
stanowisku
W formie instruktażu nie rzadziej niż
raz na 3 lata,
a tam gdzie szczególnie duże
zagrożenia dla bezpieczeństwa lub
zdrowia pracowników, nie rzadziej
niż raz w roku.
Pierwsze szkolenie w okresie do 12
miesięcy od rozpoczęcia pracy na
tych stanowiskach
Szkolenie w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny pracy
Grupa osób
podlegająca
szkoleniu w
dziedzinie BHP
Termin przeprowadzania poszczególnych rodzajów szkoleń
Osoby będące
pracodawcami
Szkolenie wstępne
Szkolenie
stanowiskowe
Szkolenie okresowe
Prowadzą jednostki
organizacyjne
Szkolenie przeprowadzane
w formie kursu,
seminarium lub
samokształcenia
kierowanego nie rzadziej
niż raz na 5 lat.
Pierwsze szkolenie
okresowe osób
zatrudnionych na tych
stanowiskach
przeprowadza się w
okresie do 6 miesięcy od
rozpoczęcia pracy na tych
stanowiskach
inne osoby kierujące
pracownikami
(kierownicy,
mistrzowie,
brygadziści, itp.)
Instruktaż ogólny
odbywają, przed
dopuszczeniem do
wykonywania pracy,
Instruktaż ogólny
prowadzi pracownik
służby bezpieczeństwa
i higieny pracy
Grupa osób
podlegająca
szkoleniu w
dziedzinie BHP
Termin przeprowadzania poszczególnych rodzajów szkoleń
Projektanci,
konstruktorzy,
maszyn i innych
urządzeń
technicznych
Szkolenie wstępne
Szkolenie
stanowiskowe
Szkolenie okresowe
Przed
rozpoczęciem
pracy u danego
pracodawcy
Szkolenie przeprowadzane w
formie kursu, seminarium lub
samokształcenia kierowanego
nie rzadziej niż raz na 5 lat.
Pierwsze szkolenie okresowe
osób zatrudnionych na tych
stanowiskach przeprowadza
się w okresie do 12 miesięcy
od rozpoczęcia pracy na tych
stanowiskach
Technolodzy
organizatorzy
i inni pracownicy
inżynieryjno-
techniczni.
Przed
rozpoczęciem
pracy u danego
pracodawcy
Grupa osób
podlegająca
szkoleniu w
dziedzinie BHP
Termin przeprowadzania poszczególnych rodzajów szkoleń
Pracownicy
służby
bezpieczeństwa
i higieny pracy
Szkolenie
wstępne
Szkolenie
stanowiskowe
Szkolenie okresowe
Przed
rozpoczęciem
pracy u danego
pracodawcy
Szkolenie przeprowadzane w
formie kursu, seminarium lub
samokształcenia kierowanego nie
rzadziej niż raz na 5 lat (dla
administracyjno-biurowych 6 lat).
Pierwsze szkolenie okresowe
osób zatrudnionych na tych
stanowiskach przeprowadza się w
okresie do 12 miesięcy od
rozpoczęcia pracy na tych
stanowiskach
Pracownicy
administracyjno
-biurowi i inni
nie wymienieni
wcześniej1)
Przed
rozpoczęciem
pracy u danego
pracodawcy
1) których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub
niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
WYPADKI PRZY PRACY
WYPADKI PRZY PRACY
WYPADEK PRZY PRACY
JEST TO ZDARZENIE NAGŁE, WYWOŁANE
PRZYCZYNA ZEWNĘTRZNĄ POWODUJĄCE
URAZ LUB ŚMIERĆ , KTÓRE NASTĄPIŁO W
ZWIĄZKU Z PRACĄ.
ABY ZDARZENIE , KTÓREMU ULEGŁ
PRACOWNIK MOGŁO BYĆ
ZAKWALIFIKOWANE JAKO WYPADEK PRZY
PRACY , POWYŻSZE ELEMENTY MUSZĄ
WYSTĄPIĆ JEDNOCZEŚNIE.
WYPADEK ŚMIERTELNY
JEST WYPADEK W WYNIKU KTÓREGO
NASTĄPIŁA ŚMIERĆ NA MIEJSCU WYPADKU
LUB W OKRESIE NIEPRZEKRACZAJĄCYM 6
MIESIĘCY OD DNIA WYPADKU
WYPADEK ZBIOROWY
JEST TO WYPADEK, KTÓREMU W WYNIKU
TEGO SAMEGO ZDARZENIA ULEGŁY CO
NAJMNIEJ 2 OSOBY
WYPADEK W DRODZE DO PRACY LUB Z
PRACY
JEST TO ZDARZENIE NAGŁE, WYWOŁANE
PRZYCZYNA ZEWNĘTRZNĄ, KTÓRE
NASTĄPIŁO W DRODZE DO LUB Z MIEJSCA
WYKONYWANIA ZATRUDNIENIA LUB INNEJ
DZIAŁALNOŚCI STANOWIĄCEJ TYTUŁ
UBEZPIECZENIA CHOROBOWEGO, JEŻELI
DROGA TA BYŁA NAJKRÓTSZA I NIE
ZOSTAŁA PRZERWANA
SKUTKI EKONOMICZNE
NIEWŁAŚCIWYCH WARUNKÓW
PRACY
CHOROBY ZAWODOWE
Czynniki szkodliwe, uciążliwe
i niebezpieczne występujące
w procesie pracy
CZYNNIKI ŚRODOWISKA PRACY
OCENA ZAGROŻEŃ CZYNNIKAMI
WYSTĘPUJĄCYMI W PROCESACH
PRACY ORAZ W ZAKRESIE METOD
OCHRONY PRZED ZAGROŻENIAMI
DLA ZDROWIA I ŻYCIA
PRACOWNIKÓW
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
ŚRODKI OCHRONY
INDYWIDUALNEJ
ZNAKI BHP
ORGANIZACJA STANOWISKA PRACY
BIUROWEJ,
W TYM STANOWISKA WYPOSAŻONEGO
W MONITOR EKRANOWY I INNE
URZĄDZENIA BIUROWE
PRACA PRZY
KOMPUTERZE
Organizacja stanowiska pracy
Ergonomia przy pracy na komputerze
– dokumenty
– drukarka
– jednostka centralna
– klawiatura
– monitor
– pojemnik
z dyskietkami
D
DR
JC
K
M
P
Organizacja stanowiska pracy
Do prawidłowego ukształtowania stanowiska pracy
przydatna jest znajomość ergonomii:
• górna krawędź ekranu monitora nie powinna
znajdować się powyżej oczu pracownika,
• inne urządzenia, jak skaner, drukarka powinny
znajdować się w zasięgu rąk pracownika
Naturalna i wygodna pozycja ciała zmniejsza
zagrożenia dla układu mięśniowo-szkieletowego:
• siedzisko powinno mieć regulację wysokości
w zakresie 40 ÷ 50 cm od podłogi,
• płyta siedziska i oparcie powinny być
wyprofilowane odpowiednio do naturalnej
pozycji siedzącej,
• oparcie powinno mieć możliwość regulacji
w zakresie 5° do przodu i 30° do tyłu
Wymiary i odległości
oparcie
podłokietnik
siedzisko
regulacja
oparcia
dźwignia regulacji
siedziska
Krzesło powinno mieć możliwość regulacji jak największej liczby
elementów: wysokość, głębokość i pochylenie siedziska, wysokość I
pochylenie oparcia
PRAWIDŁOWA POZYCJA CIAŁA
PRZED MONITOREM
Wymiary i odległości
1. Monitor - pokryty warstwą
anty odbiciową lub wyposażony
w odpowiedni filtr.
2. Klawiatura - min. 10 cm
od krawędzi stołu.
3. Krzesło - stabilne, na kółkach
z podstawą min. pięciopodporową
oraz regulacją wysokości
40 ÷ 50 cm, z możliwością
obrotu o 360°. Siedzisko
wyprofilowane, pochylenie oparcia
5° do przodu i 30° do tyłu.
4. Podnóżek - kąt pochylenia 0° ÷ 15°,
wysokość dostosowana do potrzeb
pracownika.
Promieniowanie elektromagnetyczne
•Odległość oczu pracownika
od ekranu powinna wynosić
40 ÷ 75 cm
• Pole elektromagnetyczne jest silniejsze
za monitorem - zaleca się, aby monitory
ustawiać parami tyłem do siebie
w odległości co najmniej 80 cm
• Odległość pomiędzy sąsiednimi monitorami
powinna wynosić co najmniej 60 cm,
a między pracownikiem i tyłem sąsiedniego
monitora - co najmniej 80 cm
Ustawienie ekranu monitora względem źródeł
światła powinno ograniczać olśnienie i odbicia
światła.
Dobór monitora
• Natężenie promieniowania elektromagnetycznego monitorów, zwłaszcza
tzw. low radiation (LR), wynosi zaledwie tysięczne części NDN.
•Nie zaleca się stosowania monitorów
z dodatnim kontrastem luminancji
(jasne znaki na ciemnym tle).
•Znaki na ekranie powinny być wyraźne
i czytelne. Jaskrawość i kontrast ekranu
powinny być łatwe do regulacji w zależności
od oświetlenia stanowiska pracy.
Oświetlenie powinno zapewniać komfort
pracy wzrokowej - zgodny z PN
Należy ograniczyć olśnienie bezpośrednie
od opraw , okien, przezroczystych ścian itp..
PRAWIDŁOWE STANOWISKO
KOMPUTEROWE
ZASADY UDZIELANIA POMOCY
PRZEDLEKARSKIEJ
W RAZIE WYPADKU I SYTUACJI
ZAGROŻEŃ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA – ART.162 KK
§ 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim
niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego
rozstroju zdrowia nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażania siebie
lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia lub poważnego uszczerbku
na zdrowiu - podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Nie podlega karze, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne
poddanie się zabiegowi lekarskiemu, albo w warunkach, w których możliwa
jest natychmiastowa pomoc ze strony instytucji lub osoby bardziej do tego
powołanej.
WZÓR ŁAŃCUCHA RATOWNICZEGO
Zabezpieczenie Rozpoznanie
Wezwanie
pomocy
Przebieg udzielania pomocy w nagłych wypadkach, najlepiej przedstawia
Łańcuch Ratunkowy. Składa się z kilku ogniw, które we wzorcowym
przebiegu akcji ratunkowej zachodzą na siebie. Najważniejszym elementem
łańcucha jest udzielenie pomocy na miejscu i późniejsze zapewnienie,
w możliwie najkrótszym czasie, kwalifikowanej pomocy lekarskiej.
1-sza
pomoc
Pomoc
lekarska
ZASADY POSTĘPOWANIA W RAZIE WYPADKU:
1. OCENA ZDARZENIA
2. USUNIĘCIE CZYNNIKA DZIAŁAJĄCEGO NA POSZKODOWANEGO
3. EWAKUACJA OFIARY Z MIEJSCA ZAGROŻENIA
4. ROZPOZNANIE – OCENA POSZKODOWANEGO
5. REANIMACJA
6. ZABEZPIECZENIE MIEJSCA WYPADKU
7. WEZWANIE POMOCY
EWAKUACJA Z MIEJSCA ZAGROŻENIA
Najbezpieczniejszą metodą ewakuacji ofiary w pojedynkę z pojazdu lub
miejsca zagrożenia jest tzw. Chwyt Raudkego. Manewr ten stosuje się tylko
w dwóch przypadkach:
• gdy poszkodowany znajduje się w pozycji zagrażającej życiu (np.
pozycja siedząca dla osoby we wstrząsie) lub uniemożliwiającej
przeprowadzenie resuscytacji (np. pasażer samochodu)
• gdy miejsce wypadku stanowi bezpośrednie zagrożenie dla
poszkodowanego
MANEWR RAUDKEGO W SAMOCHODZIE
ROZPOZNANIE
Ilość poszkodowanych
Przed przystąpieniem do segregacji, wezwania pomocy i udzielania pierwszej pomocy,
należy dokładnie i dość szybko spenetrować miejsce zdarzenia
i odnaleźć wszystkie ofiary wypadku.
Wygląd ogólny
Często bywa tak, że już wzrokowo potrafimy ocenić niektóre urazy lub stan
poszkodowanego. Należy tu wymienić przede wszystkim amputacje urazowe, krwotoki
(poplamione ubranie, plama krwi na podłodze itp.), deformacje ciała, kolor skóry,
zachowanie się osoby. Poza tym widząc np. poważnie uszkodzony pojazd w wypadku
drogowym, należy przypuszczać iż pasażerowie doznali ciężkich obrażeń wewnętrznych
(uszkodzenia narządów jamy brzusznej, kręgosłupa). Zatem, jeśli mechanizm urazu
sugeruje możliwość takich obrażeń postępujemy bardzo delikatnie i unieruchamiamy
szyję kołnierzem.
Sprawdzenie świadomości
Ogólnie przyjętą zasadą oceny świadomości w pierwszej pomocy jest prosty schemat:
ZAPYTAJ, DOTKNIJ. By sprawdzić reakcję poszkodowanego stajemy od niego w
bezpiecznej odległości i zadajemy głośne proste pytanie, np.: "Czy Pan/Pani mnie
słyszy?! Co się stało ?! Proszę otworzyć oczy!".
WEZWANIE POMOCY
Wezwanie musi zawierać informacje o pięciu szczegółach:
• gdzie i kiedy się to stało
• co się wydarzyło
• ile jest ofiar wypadku
• jakie są uszkodzenia ciała
• kto i skąd wzywa pomocy
• pytanie: co można zrobić, aby pomóc poszkodowanemu?
Szczegółowe informacje:
• czy poszkodowany jest unieruchomiony (np. zakleszczony
w pojeździe)
• oznakowanie niebezpiecznych materiałów (np. numery na
pomarańczowych tabliczkach ostrzegawczych)
• rodzaj trującej substancji, którą zażył lub wchłonął poszkodowany
• inne niebezpieczeństwa (np. pożar)
MASAŻ SERCA
Serce leżące pomiędzy mostkiem a kręgosłupem zostaje uciśnięte, co powoduje
wyciśnięcie krwi z komór do małego i dużego krwiobiegu. Po zaprzestaniu ucisku
następuje powtórne odkształcenie się ściany klatki piersiowej, co pozwala na
napełnienie się krwią komór serca.
Dostateczne krążenie krwi i ciśnienie tętnicze uzyskuje się wykonując masaż z
szybkością ok.100 uciśnięć na minutę. Nacisk na mostek wykonuje się 30 razy, po czym
dwa wdechy (każdy trwający około 1 sekundę). Cykl (30/2) powtarza się. Zgodnie z
nowymi postanowieniami Europejskiej Rady Resuscytacji, cykl jest taki sam dla jednego
jak i dwóch ratowników.
System 30/2 stosuje się także u dzieci,
uwzględniając oczywiście mniejszą ilość
wdmuchiwanego powietrza i większe tempo uciśnięć
(ok.120-130 na minutę). Trzeba pamiętać, że im
mniejsze dziecko, tym nacisk na klatkę piersiową
maleje (u niemowlęcia głębokość ucisku wynosi
ok.2 cm. i wykonuje się go dwoma palcami).
SZTUCZNE ODDYCHANIE
Europejska Rada Resuscytacji przyjęła 2 metody sztucznego oddychania:
"usta-usta", "usta-nos„.
Najczęściej stosowana jest metoda "usta-usta". W celu jej przeprowadzenia
kładziemy jedną rękę na czole pacjenta zatykając jednocześnie palcami jego
nos, a drugą ręką odciągamy żuchwę, aby usta były rozchylone. Następnie
należy wykonać dwa wdechy ściśle i szeroko obejmując usta poszkodowanego
własnymi ustami.
Sztuczne oddychanie prowadzi
się z częstotliwością ok.15-20
wdechów na minutę u dorosłego,
a u niemowląt i małych dzieci
ok.30-40 wdechów na minutę.
Jeśli pod ręką ma się maseczkę,
wówczas powietrze wdmuchuje
się przez nią. Zapobiega ona
bezpośredniemu kontaktowi
ratownika z ustami i wydzielinami poszkodowanego.
POZYCJA BOCZNA
Jest to pozycja, którą stosuje się TYLKO u osób nieprzytomnych z zachowanymi
wszystkimi funkcjami życiowymi (oddech, krążenie). Taki układ ciała ułatwia
oddychanie, zapobiega zapadaniu się języka, nie wywiera nacisku na klatkę piersiową i
pozwala na swobodny wyciek płynów z jamy ustnej. Jeden ze sposobów układania
nieprzytomnej osoby do pozycji bezpiecznej wygląda następująco:
• ratownik klęka obok leżącej osoby
• odchyla rękę poszkodowanego (znajdującą się po stronie ratującego) do góry
• zgina kolano i rękę w łokciu znajdujące się po przeciwległej stronie (aby
zgięta noga nie opadała, można wsadzić jej stopę pod drugą, leżącą nogę)
• chwyta na przeciwległe kolano lub biodro, a drugą ręką podtrzymuje kark
poszkodowanego i pewnym ruchem obraca go ku sobie
• głowę pacjenta kładzie na jego dłoni
• ewentualnie poprawia układ nóg, by pozycja była stabilna i przykrywa
poszkodowanego kocem lub folią NRC
KRWAWIENIA
Krwawienie może być wynikiem uszkodzenia żyły, tętnicy lub obu rodzajów naczyń
jednocześnie. Krew żylna jest ciemnoczerwona i wypływa jednostajnym
strumieniem. Krew tętnicza jest żywoczerwona i zwykle tryska z rany. Krwawienie
tętnicze jest bardziej niebezpieczne, gdyż odbywa się pod wyższym ciśnieniem i
straty krwi są bardzo duże.
Zatamowanie poważnego krwotoku jest czynnością ratującą życie. W ciele
człowieka krąży około 6 litrów krwi, więc już ubytek litra krwi stanowi bardzo
poważne zagrożenie życia.
Krwawienia z kończyn
Krwotoki z kończyn można zatamować poprzez:
• uniesienie kończyny
• ucisk ręczny
• założenie opatrunku uciskowego
KRWAWIENIE Z NOSA
BARDZO CZĘSTO SPOTYKANYM JESZCZE STEREOTYPEM POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU
KRWAWIENIA Z NOSA JEST ODGIĘCIE GŁOWY DO TYŁU I ZATKANIE NOSA, BY KREW NIE
WYPŁYWAŁA. TAKI ZABIEG POWODUJE JEDNAK TWORZENIE SIĘ SKRZEPU W JAMIE
NOSOWEJ, KTÓRY BLOKUJE DROGI ODDECHOWE, A POZA TYM GROZI ZADŁAWIENIEM
SIĘ WŁASNĄ KRWIĄ, KTÓRA NIE MAJĄC UJŚCIA ŚCIEKA PO TYLNEJ ŚCIANIE GARDŁA.
POSTĘPOWANIE PRZY KRWOTOKU Z NOSA JEST ZATEM NASTĘPUJĄCE:
• POCHYLAMY GŁOWĘ DO PRZODU
• OPIERAMY CZOŁO NA DŁONIACH
• KŁADZIEMY ZIMNE OKŁADY BEZPOŚREDNIO NA NOS ORAZ NA SZYJĘ (W
MIEJSCU PRZEBIEGU DUŻYCH NACZYŃ)
• ZACISKAMY SKRZYDEŁKA NOSA
• WZYWAMY POGOTOWIE JEŚLI KRWOTOK TRWA DŁUGO I NIE SŁABNIE
KRWAWIENIE Z GŁOWY LUB TUŁOWIA
JEŚLI POSZKODOWANY KRWAWI Z TUŁOWIA NIE MOŻNA W TAKIM WYPADKU
ZASTOSOWAĆ OPATRUNKU UCISKOWEGO (JAK NA KOŃCZYNACH). RANĘ ZAOPATRUJE
SIĘ PRZEDE WSZYSTKIM W MIĘKKI (NAJLEPIEJ STERYLNY) MATERIAŁ NP. CHUSTA
TRÓJKĄTNA
I BEZPOŚREDNIO UCISKA SIĘ RĘKĄ MIEJSCE WYPŁYWU KRWI.
JEŻELI KRWAWIENIE DOTYCZY GŁOWY RÓWNIEŻ NALEŻY OBCHODZIĆ
SIĘ Z RANĄ BARDZO OSTROŻNIE, GDYŻ USZKODZONE
MOGĄ BYĆ TAKŻE STRUKTURY KOSTNE.
OPATRUNEK NIE MOŻE BYĆ BARDZO ŚCIŚLE
PRZYMOCOWANY. JEŚLI KRWAWIENIE JEST DOŚĆ
OBFITE STOSUJEMY OKŁADY Z LODU ORAZ
MIEJSCOWY UCISK.
ZŁAMANIA
W PRZYPADKU ZŁAMANIA NALEŻY NA MIEJSCU WYPADKU USTALIĆ JEGO RODZAJ (OTWARTE
LUB ZAMKNIĘTE). TYCZY SIĘ TO RACZEJ KOŃCZYN. ZŁAMANIA NIE WOLNO RUSZAĆ, NAWET
JEŚLI UŁOŻENIE KOŃCZYNY JEST NIENATURALNE.
PRZY ZŁAMANIU OTWARTYM TRZEBA ZABEZPIECZYĆ JE PRZED ZAKAŻENIEM OKRYWAJĄC
DELIKATNIE RANĘ JAŁOWYM OPATRUNKIEM. KOŃCZYNĘ MOŻNA DODATKOWO OBSTAWIĆ
PRZEDMIOTAMI Z OTOCZENIA W CELU IMPROWIZOWANEGO JEJ UNIERUCHOMIENIA.
GDY URAZ DOTYCZY KOŃCZYNY GÓRNEJ MOŻNA W LŻEJSZYCH PRZYPADKACH POSŁUŻYĆ SIĘ
CHUSTĄ TRÓJKĄTNĄ. ZAKŁADANIE PRZYPADKOWYCH SZYN W CELU UNIERUCHOMIENIA
KOŃCZYNY JEST RACZEJ BEZCELOWE, GDYŻ EKIPA POGOTOWIA RATUNKOWEGO JEST
WYPOSAŻONA W PROFESJONALNE ZESTAWY. POZA TYM NIEUMIEJĘTNE USZTYWNIENIE,
MOŻE SPOWODOWAĆ LICZNE KOMPLIKACJE.
CIAŁO OBCE W OKU
NAJCZĘSTSZYMI OBJAWAMI DOSTANIA SIĘ CIAŁA OBCEGO DO SPOJÓWKI OKA I/LUB NA
POWIERZCHNIĘ GAŁKI OCZNEJ SĄ: ZABURZENIA WIDZENIA, ZACZERWIENIENIE, ŁZAWIENIE,
PIEKĄCY BÓL. W TAKIM PRZYPADKU MOŻNA PRÓBOWAĆ PRZEPŁUKAĆ OKO W STRUMIENIU
CHŁODNEJ BIEŻĄCEJ WODY. NIE JEST TO ZBYT PRZYJEMNY ZABIEG I DLATEGO WARTO
POSZKODOWANEMU W TYM POMÓC. JEŚLI PŁUKANIE NIE POMOŻE NALEŻY ZWRÓCIĆ SIĘ
DO LEKARZA. CIAŁA OBCE W OKU SĄ O TYLE NIEBEZPIECZNE, ŻE MOGĄ PORYSOWAĆ
SPOJÓWKĘ I DOPROWADZIĆ DO WADY WZROKU.
DLATEGO ZAKŁADAMY NA OKO OPATRUNEK STERYLNY
I OBWIĄZUJEMY DELIKATNIE BANDAŻEM OBOJE OCZU.
W TEN SPOSÓB MOŻNA UZYSKAĆ USPOKOJENIE RUCHÓW
GAŁEK OCZNYCH, KTÓRE SĄ ZE SOBĄ SPRZĘŻONE. NIECO
INACZEJ PRZEDSTAWIA SIĘ SYTUACJA, GDY DO OKA
DOSTANIE SIĘ KLEJ SZYBKOSCHNĄCY. PO PRZEMYCIU OKA
CIEPŁĄ WODĄ PRZEWOZIMY POSZKODOWANEGO JAK
NAJSZYBCIEJ DO OŚRODKA MEDYCZNEGO.
ZACHŁYŚNIĘCIE
NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANYM PRZYPADKIEM JEST ZACHŁYŚNIĘCIE, CZYLI DOSTANIE SIĘ CIAŁA
OBCEGO DO TCHAWICY. OD RAZU WYZWALA SIĘ NATURALNY ODRUCH OBRONNY
ORGANIZMU W POSTACI KASZLU. POSZKODOWANY NIE MOŻE ZŁAPAĆ ODDECHU I WPADA
W PANIKĘ. JEŚLI POMOC NIE ZOSTANIE UDZIELONA BARDZO SZYBKO, W EFEKCIE BRAKU
TLENU NASTĘPUJE BEZDECH. PIERWSZĄ CZYNNOŚCIĄ JAKĄ POWINNIŚMY WYKONAĆ JEST
NAMAWIANIE POSZKODOWANEGO DO KASZLU. JEŚLI TA NATURALNA METODA OBRONNA
ORGANIZMU NIE PRZYNOSI EFEKTU, RATOWNIK POWINIEN 5 RAZY WYKONAĆ PRÓBĘ
UDERZANIA PŁASKĄ DŁONIĄ W PLECY PACJENTA MIĘDZY ŁOPATKAMI. TRZEBA PAMIĘTAĆ,
ŻEBY W CZASIE WYKONYWANIA TEGO MANEWRU, GŁOWA PACJENTA ZNAJDOWAŁA SIĘ
NIŻEJ NIŻ JEGO TUŁÓW. NAJWAŻNIEJSZE, ABY UJŚCIE DRÓG ODDECHOWYCH BYŁO
SKIEROWANE W DÓŁ.
CHWYT HEIMLICHA
Jeśli pacjent jest przytomny ratownik staje za nim i obejmuje go oburącz za brzuch tak,
aby dłonie zetknęły się na brzuchu powyżej pępka. Nagłym ruchem przyciska go mocno
do siebie. W ten sposób ciało obce zostaje "wyciśnięte" z tchawicy w skutek
zwiększenia się tłoczni brzusznej działającej następnie na klatkę piersiową.
Czynność tę wykonujemy 5 razy lub do momentu wydostania się ciała obcego. Jeśli
pacjent leży (ale jest przytomny!), ratownik klęka przed nim układając obie dłonie na
nadbrzuszu ponad pępkiem. Następnie gwałtownym lecz płynnym ruchem wciska
brzuch.
Manewr Heimlicha jest jednak dość ryzykowny, gdyż grozi uszkodzeniami narządów
wewnętrznych. Dlatego stosuje się go tylko w przypadkach skrajnych, bezpośrednio
zagrażających życiu. Poza tym nie powinien być stosowany przez osoby przypadkowe.
Manewru Heimlicha nie wolno stosować u: kobiet ciężarnych, małych dzieci,
nieprzytomnych oraz u bardzo otyłych
Jeśli ratowana osoba traci przytomność udrażniamy jej drogi oddechowe i sprawdzamy
oddech, ponieważ u nieprzytomnych wiotczeją mięśnie wokół krtani, co niekiedy
powoduje udrożnienie dróg oddechowych. Jeżeli oddech nie powrócił, należy wykonać
5 prób wdechów (tak aby chociaż 2 wdechy były skuteczne), a w przypadku
niepowodzenia rozpocząć uciskanie klatki piersiowej (tak jak podczas masażu serca).
OPARZENIA
STOPNIE OPARZENIA
I° - OPARZENIE OBEJMUJE WIERZCHNIĄ WARSTWĘ SKÓRY - NASKÓREK. OBJAWIA SIĘ TO
ZACZERWIENIENIEM, LEKKIM OBRZĘKIEM POWIERZCHNI SKÓRY ORAZ BÓLEM.
II° - OPARZENIE OBEJMUJE NASKÓREK ORAZ ZEWNĘTRZNE WARSTWY SKÓRY WŁAŚCIWEJ.
OBJAWY, TO ZACZERWIENIENIE, PĘCHERZE Z PŁYNEM SUROWICZYM ORAZ BÓL.
III° - OPARZENIE OBEJMUJE NASKÓREK, SKÓRĘ WŁAŚCIWĄ ORAZ NIEKIEDY TKANKI
ZNAJDUJĄCE SIĘ GŁĘBIEJ. OBJAWY, TO SUCHA, PRAWIE BIAŁA SKÓRA (CZASEM WRĘCZ
ZWĘGLONA), BRAK CZUCIA Z POWODU ZNISZCZENIA ZAKOŃCZEŃ NERWOWYCH.
POSTĘPOWANIE:
• ZMNIEJSZENIE BÓLU PRZEZ OCHŁODZENIE MIEJSCA OPARZENIA CHŁODNĄ LECZ NIE
LODOWATĄ WODĄ (OK.15-30 MIN)
• NASTĘPNIE NALEŻY PRZYKRYĆ MIEJSCE OPARZONE OPATRUNKIEM HYDROŻELOWYM
• ZABEZPIECZYĆ RANĘ CODOFIXEM
WSTRZĄS
WSTRZĄS JEST STANEM ZAGROŻENIA ŻYCIA, MOŻE ROZWINĄĆ SIĘ W PRZEBIEGU
CIĘŻKIEJ CHOROBY LUB POWAŻNEGO URAZU. OGÓLNIE JEGO ISTOTĄ SĄ ZABURZENIA
KRĄŻENIA I CZYNNOŚCI SERCA, W EFEKCIE CZEGO DOCHODZI DO NIEDOTLENIENIA.
WYRÓŻNIAMY WSTRZĄS: ANAFILAKTYCZNY (REAKCJA ALERGICZNA), SEPTYCZNY
(ZAKAŻENIOWY), HIPOWOLEMICZNY (UTRATA KRWI), OLIGOWOLEMICZNY (UTRATA
PŁYNÓW NP. BIEGUNKI), KARDIOGENNY (SERCOWO-POCHODNY), NEUROGENNY
(OBRAŻENIA MÓZGU, KRĘGOSŁUPA), TERMICZNY (DZIAŁANIE WYSOKICH
TEMPERATUR)
POSTĘPOWANIE:
•POZYCJA PRZECIWWSTRZĄSOWA (UNIESIENIE NÓG POSZKODOWANEGO NA
WYSOKOŚĆ OKOŁO 30-40 CM. NALEŻY PAMIĘTAĆ, ABY TEJ POZYCJI NIE STOSOWAĆ
OSOBOM, U KTÓRYCH DOSZŁO DO: ZABURZEŃ CZYNNOŚCI SERCA (NP. ZAWAŁ),
URAZÓW KRĘGOSŁUPA I/LUB GŁOWY, DUSZNOŚCI!
•ZAPEWNIENIE KOMFORTU TERMICZNEGO. NAJLEPSZY W TYM CELU JEST TZW. KOC
RATUNKOWY (FOLIA NRC).
•KOLEJNĄ RZECZĄ O JAKIEJ NIE WOLNO ZAPOMINAĆ JEST OPIEKA PSYCHICZNA NAD
POSZKODOWANYM. STRES, KTÓRY ZAWSZE TOWARZYSZY PACJENTOWI WE
WSTRZĄSIE, NASILAJĄC SIĘ POGARSZA JEGO STAN. DLATEGO TAK WAŻNA JEST
ROZMOWA Z RANNYM, USPOKAJANIE GO I ZAPEWNIANIE, ŻE JEST BEZPIECZNY, A
FACHOWA POMOC ZARAZ PRZYBĘDZIE.
•SUROWO ZABRANIA SIĘ PALENIA I SPOŻYWANIA CZEGOKOLWIEK
•NIE WOLNO RÓWNIEŻ PRZEWOZIĆ CHOREGO BĘDĄCEGO WE WSTRZĄSIE. TO TRZEBA
POZOSTAWIĆ KWALIFIKOWANYM SŁUŻBOM.
OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA
Obowiązki obywateli w przypadku zauważenia
pożaru lub innego zagrożenia
(art. 9 ustawy o ochronie przeciwpożarowej)
Art. 9. Kto zauważy pożar, klęskę żywiołową lub inne miejscowe
zagrożenie, obowiązany jest niezwłocznie (1)zawiadomić osoby
znajdujące się w strefie zagrożenia (2)oraz centrum powiadamiania
ratunkowego lub jednostkę ochrony przeciwpożarowej albo Policję
bądź wójta albo sołtysa.
1) Zawiadomić osoby o zaistniałym zagrożeniu lub sytuacji mogącej
stwarzać dla nich niebezpieczeństwo oznacza, że każdy ma obowiązek
ostrzegania osób przed sytuacją zagrażającą ich zdrowiu lub życiu
w celu jej uniknięcia lub przeciwdziałania.
2) Powiadomienie służb ratowniczych o powstałym zagrożeniu
realizowane jest głównie telefonicznie na numery alarmowe tych służb
lub pogotowi technicznych.
NUMERY ALARMOWE SŁUŻB RATOWNICZYCH
• 112 – numer ogólno-ratowniczy
• 999 – pogotowie ratunkowe
• 998 – straż pożarna
• 997 – policja
Numery pogotowia i służb technicznych
• 986 – straż miejska/gminna
• 994 – wodnokanalizacyjne
• 993 – ciepłownicze
• 992 – gazowe
• 991 - energetyczne
Obowiązki pracowników w zakresie przygotowania
pożarowego
Pracownicy mają obowiązek znać swoje zadania na wypadek pożaru,
a szczególnie:
• umieć alarmować straż pożarną (znać telefony alarmowe),
• umieć posługiwać się gaśnicami, hydrantami oraz uruchomić inne
urządzenia ppoż.,
• znać sygnał alarmu o ewakuacji z budynku oraz zasady jej prowadzenia,
• znać infrastrukturę budynku/obiektu i terenu (m.in.: lokalizację wył.
prądu, zaworu gazu, hydrantów, wyjść ewakuacyjnych, składowania
materiałów niebezpiecznych pożarowo, znać ogólną charakterystykę
budowlaną obiektu) oraz udzielać niezbędnych informacji służbom
ratowniczym,
• współpracować z tymi służbami oraz pomagać przy działaniach
ratowniczych.
CZYNNOŚCI DO WYKONANIA PO ZAUWAŻENIU
POŻARU
W PRZYPADKU POWSTANIA POŻARU W MIEJSCU PRACY PRACOWNICY
POWINNI POSTĘPOWAĆ WEDŁUG OGÓLNEGO SCHEMATU TJ:
- OCENIĆ WIELKOŚĆ POŻARU I RODZAJ MATERIAŁÓW OBJĘTYCH
POŻAREM,
- SPRAWDZIĆ CZY NIE ZNAJDUJĄ SIĘ W POBLIŻU POSZKODOWANE
OSOBY (UDZIELIĆ POMOCY),
- WSZCZĄĆ ALARM WEWNĘTRZNY I PODJĄĆ AKCJĘ GASZENIA –
GAŚNICAMI, HYDRANTAMI, ODSUWANIE MATERIAŁÓW OD
MIEJSCA OBJĘTEGO POŻAREM ITP.,
- WEZWAĆ WSPÓŁPRACOWNIKÓW DO POMOCY ORAZ
POINFORMOWAĆ PRZEŁOŻONYCH,
- ALARMOWAĆ STRAŻ POŻARNĄ I INNE SŁUŻBY RATOWNICZE W
ZALEŻNOŚCI OD POTRZEB.
Charakterystyka zagrożenia pożarowego i wybuchowego w odniesieniu do obiektów
użyteczności publicznej, zakładów produkcyjnych i magazynów oraz zasady
postępowania na wypadek pożaru winny być zawarte w instrukcji bezpieczeństwa
pożarowego
[ § 6 Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących
odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności
publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz
inwentarskich, zapewniają i wdrażają do użytku instrukcje bezpieczeństwa pożarowego.
Rozporządzenie MSWiA z dnia 07.06.2010r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej
budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. Nr 109, poz. 719 z 2010r.)].
Zagrożenia pożarowe i wybuchowe
OBOWIĄZKI PRACOWNIKÓW W ZAKRESIE PRZECIWPOŻAROWYM
Każdy pracownik bez względu na zajmowane stanowisko służbowe zobowiązany jest do
podjęcia działań ratowniczo-gaśniczych na wypadek pożaru, wykonywania poleceń
kierującego akcją oraz udzielania wszelkich pomocnych informacji w prowadzeniu akcji.
W celu prawidłowego przygotowania organizacyjnego do podjęcia akcji
przeciwpożarowej i ewakuacji pracownicy mają obowiązek posiadać aktualne i
dokładne informacje na temat:
-rozkładu pomieszczeń w obiekcie z ich ogólnym przeznaczeniem i mogącymi
występować materiałami (szczególnie gdy znajdują się tam materiały niebezpieczne
pożarowo),
-dróg i kierunków ewakuacji oraz wyjść prowadzących na zewnątrz obiektu
(w przypadku ich zamknięcia znać sposób ich otwarcia),
-użytkowania telefonu alarmowego, a w razie jego awarii najbliższego telefonu poza
obiektem lub ustalonego innego sposobu alarmowania wewnętrznego,
-rozmieszczenia i rodzaju podręcznego sprzętu gaśniczego, oraz najbliższego hydrantu
(znać przeznaczenie i sposób posługiwania się p/w sprzętem),
OBOWIĄZKI PRACOWNIKÓW W ZAKRESIE PRZECIWPOŻAROWYM
- usytuowania głównego wyłącznika prądu dla obiektu, wyłączników i
zabezpieczeń pomieszczeń użytkowanych (umieć je uruchomić w razie
konieczności),
- miejsc najbardziej niebezpiecznych pożarowo,
- usytuowania głównego kurka gazu, wody, itp. oraz wejść na dach obiektu
itp.,
- zgłaszać przełożonym stwierdzone nieprawidłowości /wątpliwości/ co do
spraw mogących stwarzać zagrożenie pożarem,
- przestrzegać zasad określonych instrukcją bezpieczeństwa pożarowego
oraz brać udział w szkoleniach z zakresu ochrony przeciwpożarowej,
- przed opuszczeniem stanowiska pracy sprawdzić czy nie pozostawiono
włączonych urządzeń lub innych rzeczy które mogą przyczynić się do
powstania pożaru,
Czynności zabronioneW budynku oraz na terenie przyległym zabronione jest wykonanie czynności, które mogą
spowodować pożar, przyczynić się do jego rozprzestrzeniania oraz spowodować utrudnienie w
prowadzeniu działań ratowniczo-gaśniczych i ewakuacyjnych, a w szczególności:
 palenie tytoniu i używanie otwartego ognia w miejscach do tego nie wyznaczonych;
 składowania wszelkich materiałów na drogach komunikacji ogólnej, służących celom
ewakuacji,
 ustawiania na przejściach ewakuacyjnych (korytarzach) i przy drzwiach ewakuacyjnych
jakichkolwiek przedmiotów utrudniających ewakuację,
 stosowanie na osłony punktów świetlnych materiałów palnych z wyjątkiem materiałów
trudno zapalnych, jeżeli zostaną umieszczone w odległości co najmniej 0,05m. od żarówki,
 przechowywania materiałów palnych w odległości mniejszej niż 0,5m. od instalacji
odgromowej, przewodów i urządzeń nie mających osłon, które mogą nagrzewać się
powyżej 1000C,
 użytkowania elektrycznych urządzeń grzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu
palnym, z wyjątkiem urządzeń eksploatowanych zgodnie z instrukcją producenta,
 mycie podłóg cieczami i rozpuszczalnikami łatwopalnymi,
 użytkowania własnych urządzeń elektrycznych, gazowych, na paliwa płynne itp. na terenie
budynku bez zgody pracodawcy
 wykonywanie prac pożarowo niebezpiecznych bez spełnienia wymagań określonych
w stosownej instrukcji bezpieczeństwa pożarowego,
 uniemożliwienie oraz ograniczenie dostępu osób postronnych i przypadkowych do
wyłączników, tablic rozdzielczych prądu elektrycznego i miejsc, w których znajdują się
materiały łatwo zapalne (brak ich właściwego oznakowania zgodnie z PN),
 rozgrzewania lub spalania za pomocą otwartego ognia materiałów w odległości
mniejszej niż 5m od budynku w miejscach do tego nie przeznaczonych,
 instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznej jak:
wyłączniki, gniazda wtykowe bezpośrednio na podłożu palnym, jeżeli ich konstrukcje
nie zabezpieczają podłoża przed zapaleniem,
 wykonywanie we własnym zakresie prowizorycznych instalacji elektrycznych i
reperowania bezpieczników,
 włączanie do jednego gniazda wtykowego (a także obwodu elektrycznego) kilku
odbiorników mogących spowodować przeciążenie lub grzanie i iskrzenie się styków
oraz korzystanie z uszkodzonych urządzeń elektroenergetycznych,
 eksploatacja obiektu bez kompletnego oznakowania dróg, wyjść i kierunków ewakuacji
zgodnie z PN oraz bez odpowiedniego wyposażenia w podręczny sprzęt gaśniczy,
 wypalanie suchych traw i krzewów oraz pozostałości roślinnych, a także spalanie
odpadów palnych wokół obiektu,
 zastawiania dostępu i tarasowanie z parkowanie samochodów na drogach pożarowych,
 prowadzenia prac remontowo-budowlanych bez stosownego zabezpieczenia i w
sposób utrudniający podjęcie działań ratowniczych i ewakuacji.
Wyjście ewakuacyjne
(tabliczka umieszczona
nad wyjściem)
Oznakowanie w pomieszczeniach
(przykład)
• Drogi i wyjścia ewakuacyjne, a także ich trasy, należy oznakować w sposób
dobrze widoczny i trwały znakami spełniającymi wymagania PN-EN.
• Znaki ewakuacyjne i znaki ochrony przeciwpożarowej powinny być wykonane
z materiałów fotoluminescencyjnych, jeżeli nie jest konieczne zastosowanie
oświetlenia awaryjnego.
Drogi ewakuacyjne
Kierunek do wyjścia
drogi ewakuacyjnej
Znaki bezpieczeństwa
Znaki ewakuacyjne
Strzałki krótkie - do stosowania z innymi znakami
Strzałka długa - do samodzielnego stosowania
Znak stosowany
do oznakowania
wyjść używanych
w przypadku zagrożenia
Znak stosowany nad
drzwiami skrzydłowymi,
które są wyjściami
ewakuacyjnymi (drzwi
prawe lub lewe)
Znak wskazuje kierunek
drogi ewakuacyjnej
do wyjścia: może kierować
w lewo lub prawo
Znak wskazuje kierunek
drogi ewakuacyjnej
do wyjścia schodami
w górę, na lewo lub prawo
Znak wskazuje kierunek
do wyjścia w wypadku
zagrożenia.
Kierunek drogi ewakuacyjnej Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej
Wyjście ewakuacyjne Wyjście ewakuacyjne
Drzwi ewakuacyjne
Znak stosowany łącznie ze znakiem
poprzednim na przesuwnych
drzwiach wyjścia ewakuacyjnego.
Strzałka powinna wskazywać
kierunek otwarcia drzwi przesuwnych
Znak ten może być stosowany
a) w miejscu, gdzie niezbędne jest
stłuczenie szyby dla uzyskania
dostępu do klucza lub systemu otwarcia
b) gdzie niezbędne jest rozbicie
przegrody dla uzyskania wyjścia
Znak ten jest umieszczony
na drzwiach dla wskazania
kierunku otwierania
Znak wskazuje kierunek
drogi ewakuacyjnej
do wyjścia schodami
w dół, na lewo lub prawo
Znak ten jest umieszczany
na drzwiach dla wskazania
kierunku otwierania
Przesunąć w celu otwarcia Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej
Pchać, aby otworzyć Ciągnąć, aby otworzyć
Stłuc, aby uzyskać dostęp
schodami w dół
Ochrona przeciwpożarowa
Znak stosowany do wskazania
przycisku pożarowego lub
ręcznego sterowania
urządzeń gaśniczych
Znak wskazuje usytuowanie
dostępnego telefonu
przeznaczonego do ostrzeżenia
w razie zagrożenia pożarowego
Znak samodzielny lub łączony
ze znakiem
"Uruchamianie ręczne"
Wskazuje usytuowanie gaśnicy
Do wskazania przycisku pożarowego
lub ręcznego sterowania urządzeń
gaśniczych
Do stosowania w miejscach, gdzie
palenie tytoniu może być przyczyną
zagrożenia pożarowego
Do stosowania w miejscach, gdzie
palenie tytoniu lub otwarty ogień może
być przyczyną zagrożenia pożarowego
Do stosowania we wszystkich
przypadkach, kiedy użycie wody
do gaszenia pożaru jest zabronione
Uruchamianie ręczne Hydrant wewnętrzny
Telefon do użycia w stanie zagrożenia Palenie tytoniu zabronione
Alarmowy sygnalizator akustyczny Zakaz używania otwartego ognia
Palenie tytoniu zabronione
Gaśnica Zakaz gaszenia wodą
Znaki bezpieczeństwa
Ochrona przeciwpożarowa
Znaki bezpieczeństwa
Znak stosowany jest dla
uniknięcia podawania
zestawu indywidualnych
znaków dla sprzętu pożarniczego
Znak stosowany jest do oznaczenia
drabiny trwale związanej z obiektem
i przeznaczonej do działań ratowniczo-
gaśniczych straży pożarnej
Tylko łącznie ze znakami
wskazującymi sprzęt
pożarniczy lub urządzenia
sygnalizacji pożarowej
i sterowania ręcznego
dla wskazania kierunku
do miejsca rozmieszczenia
sprzętu pożarniczego lub
urządzenia ostrzegającego
Znak używany w przypadkach,
gdy ewentualna przeszkoda
stanowiłaby szczególne
niebezpieczeństwo
Do wskazania obecności
materiałów łatwo zapalnych
Do wskazania obecności
materiałów utleniających się
Do wskazania możliwości
występowania atmosfery
wybuchowej gazów palnych
lub materiałów wybuchowych
Zestaw sprzętu pożarniczego Nie zastawiać
Drabina Niebezpieczeństwo pożaru - materiały łatwo zapalne
Kierunek do miejsca rozmieszczenia Niebezpieczeństwo pożaru - materiały utleniające
Niebezpieczeństwo pożaru - materiały wybuchowe
sprzętu pożarniczego lub urządzenia
ostrzegającego
CIEPŁO
PALIWO
GAZ, CIECZ,
CIAŁO
STAŁE
POWIETRZE
AZOT,
TLEN
Warunki powstania pożaru
gaśnice CO2;
gaśnice proszkowe
z proszkiem gaszącym ABC;
gaśnice proszkowe
z proszkiem gaszącym BC;
gaśnice pianowe;
gaśnice płynowe
z dodatkowym wodnym
roztworem środka.
Pożary cieczy i materiałów stałych
topiących się, np.: benzyny,
tłuszczy, farb, olejów, smoły,
rozpuszczalników itp.
gaśnice proszkowe
z proszkiem gaszącym ABC;
gaśnice płynowe
z dodatkowym roztworem
środka;
gaśnice pianowe.
Pożary materiałów stałych, zwykle
pochodzenia organicznego, których
normalne spalanie zachodzi
z tworzeniem żarzących się węgli,
np.: drewna, papieru, węgla, słomy,
tworzyw sztucznych, tekstyliów itp.
Typy gaśnic przenośnychRodzaj palącego się materiału
i sposób jego spalania
Grupa
pożaru
Zakres stosowania środków gaśniczych
Zastosowanie gaśnic
Zastosowanie gaśnic do odp. grup pożarów
gaśnice proszkowe
z proszkiem gaszącym
metale.
gaśnice płynowe do
tłuszczów i urządzeń pod
napięciem
Pożary metali, np.: aluminium,
sodu, potasu, litu, magnezu i ich
związków.
tłuszczów i olejów w urządzeniach
kuchennych
gaśnice proszkowe
z proszkiem gaszącym ABC;
gaśnice proszkowe
z proszkiem gaszącym BC;
Pożary gazów, np.: acetylenu,
butanu, metanu, propanu, wodoru,
gazu ziemnego i miejskiego itp.
Typy gaśnic przenośnychRodzaj palącego się materiału
i sposób jego spalania
Grupa
pożaru
Zakres stosowania środków gaśniczych
Przykładowe oznaczenie gaśnicy
GAŚNICA
12 kg Proszek A B C
34 A 144 B C
OSTROŻNIE PRZY GASZENIU URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH
TYLKO DO 1000 V: ZACHOWAĆ ODSTĘP MINIMUM 1 m
Po każdym uruchomieniu gaśnicę ponownie napełnić!
Sprawdzać gotowość gaśnicy do użycia nie rzadziej niż co 2 lata.
Stosować wyłącznie środki gaśnicze, czynniki napędowe i części
zamienne zgodne z zatwierdzonym wzorem.
Środek gaśniczy: 12 kg ABC
Czynnik napędowy: 280 g C02 Nr certyfikatu: EN 3
Zakres temperatur działania: od -20°C do +60°C Typ: G12R
Odpowiedzialny:
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
1 Otworzyć
całkowicie
zawór
2 Uruchomić
zawór
pistoletowy
Pole
opisowe 1
Piktogramy dla grup pożarowych
Grupa A - pożary ciał stałych głównie pochodzenia
organicznego z występowaniem zjawiska żarzenia i
płomieni
Grupa B - pożary cieczy palnych lub materiałów
topiących się
Grupa C - pożary gazów
Grupa D - pożary metali
Grupa F – tłuszczów i olejów szczególnie w
urządzeniach kuchennych
Pole
opisowe 2
Pole
opisowe 3
Pole opisowe 4 Pole opisowe 5
F
Hydranty przeciwpożarowe wewnętrzne
• środek gaśniczy woda, grupa pożarów A
• nie wolno używać w obecności prądu elektrycznego
• materiałów reagujących z wodą (np. karbid, sód itp.)
Typy gaśnic
PRZECIWSKAZANIA
• nie gasić:
• ciał reagujących z wodą, jak np. sód, potas, karbol, wapno
• ciał palących się w postaci żaru w wysokich temperaturach
• instalacji i urządzeń elektrycznych pod napięciem
DZIAŁANIE
• wyciągnąć zawleczkę bezpieczeństwa
• nacisnąć dźwignię
• skierować zawór na źródło ognia, naciskając dźwignię
Gaśnice pianowe
ZALETY
• zapewnia szybkie chłodzenie przez skroplenie
środka w kontakcie z pożarem
• tworzy powłokę odcinającą wydzielanie par palnych
cieczy i uniemożliwia ponowne zapalenie
• może być użyta do gaszenia urządzeń elektrycznych,
jeżeli posiadają informacje o dopuszczeniu
ZASTOSOWANIE
• pożary grupy A, B
Typy gaśnic
Gaśnice proszkowe przenośne i przewoźne
ZALETY
• nietoksyczność, neutralność
• duża zdolność penetracji ognia,
chłodzenie i tworzenie warstwy
izolacyjnej przed ogniem
• możliwość gaszenia urządzeń
elektrycznych
• proszki gaśnicze posiadające
zwiększoną odporność na wilgoć,
wstrząsy i gaszą pożary grupy A
• gasi skutecznie pożary gazów
ZASTOSOWANIE
• proszki gaśnicze gaszą
pożary grupy A, B, C
•urządzenia elektryczne pod
napięciem do 1 kV
• pożary grup D (proszek D)
PRZECIWSKAZANIA
• nie powinno się gasić
• części ruchomych maszyn
• komputerów i sprzętu elektronicznego
DZIAŁANIE
• wyciągnąć zawleczkę bezpieczeństwa
• nacisnąć dźwignię
• uwalniany proszek i jego wydajność
kontroluje się zaworem
Typy gaśnic
Gaśnice śniegowe
ZALETY
• środek gaśniczy nie wymaga do uwolnienia czynnika wyzwalającego
• zbija mechanicznie płomień dzięki sile podmuchu
• działa tłumiąco, wypychając tlen gazem obojętnym
• działa chłodząco, temperatura CO2: -78°C
• nie pozostawia śladów po użyciu
• stosuje się do gaszenia urządzeń pod napięciem
ZASTOSOWANIE
• pożary grupy B i C
• urządzenia i instalacje pod napięciem do 1 kV
PRZECIWSKAZANIA
• nie wolno gasić:
• pożarów siarki, węgla, metali
lekkich, materiałów, obok
których są związki cyjanków
• palących się ludzi
• silnie rozgrzanych elementów
konstrukcji urządzeń
DZIAŁANIE
•wyciągnąć zawleczkę
•nacisnąć dźwignię uwalniającą CO2
•wydajność kontrolować zaworem
Gasić ogień w kierunku wiatru (z wiatrem)
Palące się powierzchnie gasić rozpoczynając
od brzegu!
Pożary substancji kapiących i płynących gasić
strumieniem skierowanym od góry do dołu!
Pożary ścian gasić strumieniem skierowanym
od dołu do góry!
Stosować wystarczającą liczbę gaśnic -
nigdy jedną po drugiej
Zwracać uwagę na możliwość ponownego
rozpalenia się ognia
Nigdy nie wieszać gaśnic po użyciu na stałe
miejsce. Najpierw zlecić ponowne napełnienie!
Zasady gaszenia ognia za pomocą podręcznego sprzętu
gaśniczego
• Powiadomienie straży pożarnej
• Kto zgłasza? Numer telefonu? Co się pali? Gdzie? Jaka jest sytuacja? Nie rozłączać się aż do chwili gdy
dyspozytor potwierdzi przyjęcie zgłoszenia „przyjąłem”?
• Powiadomienie użytkownika urządzenia.
• W miarę możliwości odłączyć palące się urządzenia (wyłączyć napięcie).
Uwaga!
W urządzeniach wysokiego napięcia mogą to zrobić tylko osoby uprawnione.
Zamknąć klapy przeciwpożarowe instalacji wentylacyjnej.
• W miarę możliwości chronić przed środkami gaśniczymi części urządzenia
nie objęte przez pożar (np. przykrywając).
Zwalczanie pożaru
W czasie rozpoznawania sytuacji, działań ratowniczo-
-gaśniczych, należy zachować minimalne odstępy:
• przy niskim napięciu – 5 m,
• jeżeli przewody wysokiego napięcia stykają się
z podłogą – 10 m.
Przy gaszeniu pożaru sprzętem podręcznym, uwzględniać
jego przeznaczenie, np. do gaszenia urządzeń elektrycznych
pod napięciem stosować gaśnice śniegowe (CO2).
lub 112
Zasady postępowania podczas pożaru• Zachować spokój!
• Natychmiast zgłosić pożar, podając dokładne dane
o miejscu i rozmiarach pożaru.
• Ostrzec innych pracowników o pożarze.
• Wyłączyć urządzenia wentylacyjne, transportowe i grzewcze, odciąć dopływ
przewodów rurowych, zamknąć główny zawór gazu, w razie potrzeby
wyłączyć spod napięcia urządzenia elektryczne.
• Natychmiast opuścić obszary zagrożone, używając
klatek schodowych, a także oznakowanych dróg
ewakuacyjnych i pożarowych.
• Nie używać wind.
• Poruszać się w pozycji jak najbliżej podłogi
(ochrona przed dymem i gorącym powietrzem).
• Działanie prowadzić zgodnie z instrukcją pożarową.
• Ratowanie życia ludzi
ma pierwszeństwo przed gaszeniem pożaru
lub 112
• Nie narażając własnego bezpieczeństwa,
uczestniczyć w działaniach ratowniczo-gaśniczych
aż do czasu przybycia straży pożarnej.
• Okrywać i zawijać palące się osoby w koce
gaśnicze, płaszcze itp.
(W razie konieczności gaszenia ognia -
obracać osobę poszkodowaną)
• Nigdy nie gasić płonącego tłuszczu wodą.
• Z chwilą przybycia straży pożarnej udzielić
dowódcy sekcji stosownych informacji,
przekazać plany budynku, dróg ewakuacyjnych
i ratunkowych, a także właściwe klucze.
SZKOLENIE ZAKOŃCZONE
DZIĘKUJEMY
Elearning administracja
Elearning administracja

More Related Content

More from LenaxCSD

2da35d903d9c771c1ff071351e0efc2d
2da35d903d9c771c1ff071351e0efc2d2da35d903d9c771c1ff071351e0efc2d
2da35d903d9c771c1ff071351e0efc2dLenaxCSD
 
Kadra inż. tech.
Kadra inż. tech.Kadra inż. tech.
Kadra inż. tech.LenaxCSD
 
Health & Safety
Health & SafetyHealth & Safety
Health & SafetyLenaxCSD
 
Szkolenie okresowe BHP dla pracowników inżynieryjno-technicznych
Szkolenie okresowe BHP dla pracowników inżynieryjno-technicznychSzkolenie okresowe BHP dla pracowników inżynieryjno-technicznych
Szkolenie okresowe BHP dla pracowników inżynieryjno-technicznychLenaxCSD
 
Szkolenie okresowe BHP dla pracowników administracyjno-biurowych
Szkolenie okresowe BHP dla pracowników administracyjno-biurowychSzkolenie okresowe BHP dla pracowników administracyjno-biurowych
Szkolenie okresowe BHP dla pracowników administracyjno-biurowychLenaxCSD
 
Szkolenie okresowe BHP dla osób kierujących pracownikami
Szkolenie okresowe BHP dla osób kierujących pracownikamiSzkolenie okresowe BHP dla osób kierujących pracownikami
Szkolenie okresowe BHP dla osób kierujących pracownikamiLenaxCSD
 

More from LenaxCSD (8)

Metodyka
MetodykaMetodyka
Metodyka
 
zzxc
zzxczzxc
zzxc
 
2da35d903d9c771c1ff071351e0efc2d
2da35d903d9c771c1ff071351e0efc2d2da35d903d9c771c1ff071351e0efc2d
2da35d903d9c771c1ff071351e0efc2d
 
Kadra inż. tech.
Kadra inż. tech.Kadra inż. tech.
Kadra inż. tech.
 
Health & Safety
Health & SafetyHealth & Safety
Health & Safety
 
Szkolenie okresowe BHP dla pracowników inżynieryjno-technicznych
Szkolenie okresowe BHP dla pracowników inżynieryjno-technicznychSzkolenie okresowe BHP dla pracowników inżynieryjno-technicznych
Szkolenie okresowe BHP dla pracowników inżynieryjno-technicznych
 
Szkolenie okresowe BHP dla pracowników administracyjno-biurowych
Szkolenie okresowe BHP dla pracowników administracyjno-biurowychSzkolenie okresowe BHP dla pracowników administracyjno-biurowych
Szkolenie okresowe BHP dla pracowników administracyjno-biurowych
 
Szkolenie okresowe BHP dla osób kierujących pracownikami
Szkolenie okresowe BHP dla osób kierujących pracownikamiSzkolenie okresowe BHP dla osób kierujących pracownikami
Szkolenie okresowe BHP dla osób kierujących pracownikami
 

Elearning administracja

  • 1. SZKOLENIE OKRESOWE BHP DLA OSÓB NA STANOWISKACH ADMINISTRACYJNO-BIUROWYCH
  • 2. TEMATYKA SZKOLENIA :  SYSTEM OCHRONY PRACY W POLSCE  OBOWIĄZKI PRACODAWCY  OBOWIĄZKI OSOBY KIERUJĄCEJ PRACOWNIKAMI  OBOWIĄZKI I PRAWA PRACOWNIKÓW  ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA NARUSZENIE PRZEPISÓW LUB ZASAD BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY  PROFILAKTYCZNA OCHRONA ZDROWIA  OCHRONA PRACY KOBIET  OCHRONA PRACY MŁODOCIANYCH  SZKOLENIA W ZAKRESIE BHP  WYPADKI PRZY PRACY I CHOROBY ZAWODOWE  SKUTKI EKONOMICZNE NIEWŁAŚCIWYCH WARUNKÓW PRACY  CHOROBY ZAWODOWE  CZYNNIKI SZKODLIWE, UCIĄŻLIWE I NIEBEZPIECZNE WYSTĘPUJĄCE W PROCESIE PRACY  OCENA ZAGROŻEŃ CZYNNIKAMI ORAZ METODY OCHRONY (OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO, ZNAKI BHP, ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ)  ORGANIZACJA STANOWISKA PRACY BIUROWEJ /PRACA PRZY KOMPUTERZE  UDZIELANIE I POMOCY W RAZIE WYPADKU  ZAGADNIENIA OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ
  • 3. REGULACJE PRAWNE Z ZAKRESU PRAWA PRACY DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY
  • 5.
  • 6.
  • 7.
  • 8.
  • 9.
  • 10.
  • 12.
  • 13.
  • 14.
  • 15.
  • 16.
  • 17.
  • 18.
  • 20.
  • 21. OBOWIĄZKI I PRAWA PRACOWNIKA
  • 22.
  • 23.
  • 24. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
  • 25. Odpowiedzialność porządkowa pracowników wynika z art.108 K.P. Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bhp lub przepisów ochrony przeciwpożarowych, pracodawca może stosować:  Karę upomnienia  Karę nagany  Karę pieniężną Wpływy z kar pieniężnych przeznacza się na poprawę warunków bhp w zakładzie .
  • 26. Odpowiedzialność karna wynikająca z art. 220 i 221 K.K. - dotycząca osób odpowiedzialnych za stan bezpieczeństwa w zakładzie pracy i higienę pracy, które nie dopełniają w tym zakresie swoich obowiązków, narażając przez to pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Odpowiedzialność finansowa / kara grzywny / wynikająca z art. 283 K.P. dotycząca osób odpowiedzialnych za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy albo kierujących pracownikami lub innymi osobami fizycznymi , które nie przestrzegają przepisów lub zasad bhp.
  • 28.
  • 29.
  • 30.
  • 31.
  • 32.
  • 33.
  • 34.
  • 36. Ochronie zdrowia kobiet w ciąży oraz zapewnieniu właściwej opieki nad dzieckiem służą: czas pracy pracownic w ciąży nie może przekraczać 8 godzin (art. 148 k.p.) zakaz zatrudniania kobiet w ciąży w godzinach nadliczbowych oraz porze nocnej (art. 178 k.p.), zakaz delegowania pracownicy w ciąży bez jej zgody poza stałe miejsce pracy (art. 178 k.p.), zakaz zatrudniania kobiety w ciąży w przerywanym systemie czasu pracy (art. 178 k.p.), zakaz zatrudniania kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią przy pracach uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, mogących mieć niekorzystny wpływ na ich zdrowie, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią (art. 176 k.p., 179 k.p.), obowiązek przeniesienia kobiety w ciąży lub karmiącej dziecko piersią do innej pracy, jeżeli ze względu na stan zdrowia nie powinna ona wykonywać dotychczasowej pracy (art. 179 k.p.),
  • 37.  prawo do urlopu macierzyńskiego (art. 180 k.p.),  prawo do urlopu rodzicielskiego (art. 182 1a k.p.),  prawo do urlopu wychowawczego (art. 186 k.p.),  prawo kobiety karmiącej dziecko piersią do przerw na karmienie wliczanych do czasu pracy (art. 187 k.p.),  prawo do opieki nad dzieckiem w wieku do 14 lat w wymiarze 2 dni w roku kalendarzowym (art. 188 k.p.),  zakaz zatrudniania pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia bez jego zgody w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy oraz delegować poza stałe miejsce pracy (art. 178 § 2 k.p.). Z powyższych uprawnień może skorzystać także pracownik – mężczyzna. Z tym, że jeżeli oboje rodzice – opiekunowie są zatrudnieni z powyższych uprawnień jednocześnie może korzystać tylko jedno z nich – za wyjątkiem urlopu wychowawczego.
  • 38. Ochrona pracy kobiet /Uprawnienia związane z rodzicielstwem Pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać: •w godzinach nadliczbowych, •porze nocnej, •w systemie przerywanego czasu pracy, •jak również delegować bez jej zgody poza stałe miejsce pracy. Obowiązek ten dotyczy także przypadku, w którym przeciwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownicę ciężarną lub karmiącą dziecko piersią wynikają z orzeczenia lekarskiego. Stan ciąży powinien być stwierdzony zaświadczeniem lekarskim. Pracownika – zarówno matkę jak i ojca opiekującego się dzieckiem w wieku do 4 lat nie wolno bez jego zgody zatrudniać: •w godzinach nadliczbowych, - w porze nocnej,- w systemie przerywanego czasu pracy,- delegować poza stałe miejsce pracy.
  • 39. Ochrona pracy kobiet Uprawnienia związane z rodzicielstwem Pracodawca jest obowiązany do udzielania pracownicy w ciąży zwolnień od pracy – z zachowaniem prawa do świadczeń – na zalecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli te badania nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy. Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze: • 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, • 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie, • 33 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie, • 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie, • 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie. Przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego.
  • 40. Pracownicy przysługuje urlop rodzicielski w wymiarze:  do 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,  do 34 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie. Pracownikowi przysługuje urlop wychowawczy w wymiarze:  do 36 miesięcy na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia, z tym że do 1 miesiąca przysługuje wyłączne prawo każdemu z rodziców i prawa tego nie można przenosić.
  • 41. Ochrona pracy kobiet Prace wzbronione wszystkim kobietom : Ręczne podnoszenie i przenoszenie ciężarów po powierzchni płaskiej o masie przekraczającej:  12kg – przy pracy stałej,  20kg – przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę w ciągu dnia pracy) Masa przedmiotów przenoszonych na wysokość powyżej obręczy barkowej nie może przekraczać:  14kg – przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę w ciągu dnia pracy).  8kg – przy pracy stałej,
  • 42. Ręczne przenoszenie pod górę po schodach, których maksymalny kąt nachylenia przekracza 30 stopni, a wysokość przekracza 4 metry, ciężarów o masie przekraczającej: • 8kg – przy pracy stałej • 12kg – przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę w ciągu dnia). Przemieszczanie ładunku na wózku po Terenie o nachyleniu nie przekraczającym 5% • 140kg – wózek 2 kołowy • 180kg – wózek 3 kołowy i więcej kołowe
  • 43. Ochrona pracy kobiet Wykaz prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży o Ręczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej: o 3kg – przy pracy stałej o 5 kg – przy pracy dorywczej o Ręczne przenoszenie pod górę: przedmiotów przy pracy stałej, przedmiotów o masie przekraczającej 1kg przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę, jeżeli łączny czas wykonywania takiej pracy nie przekracza 4 godzin na dobę). o Udział w zespołowym przemieszczaniu przedmiotów. o Ręczne przenoszenie materiałów ciekłych – gorących. o Prace w pozycji wymuszonej.
  • 44. o Prace w pozycji stojącej ponad 3 godziny w czasie zmiany roboczej, przy czym czas spędzony w pozycji stojącej nie może jednorazowo przekraczać 15 minut, po którym to czasie powinna nastąpić 15- minutowa przerwa. o Prace na stanowiskach z monitorami ekranowymi – w łącznym czasie przekraczającym 8 godzin na dobę, przy czym czas spędzony przy obsłudze monitora ekranowego nie może jednorazowo przekraczać 50 minut, po którym to czasie powinna nastąpić co najmniej 10 minutowa przerwa, wliczana do czasu pracy. o Praca na wysokości (powyżej 1m) – poza stałymi galeriami, pomostami, podestami i innymi stałymi podwyższeniami, posiadającymi pełne zabezpieczenie przed upadkiem (bez potrzeby stosowania środków ochrony indywidualnej przed upadkiem). o Wchodzenie i schodzenie po drabinach. o Prace stwarzające ryzyko ciężkiego urazu o fizycznego, np. gaszenie pożarów, usuwanie skutków awarii
  • 45. Ochrona pracy kobiet Wykaz prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet karmiących dziecko piersią Ręczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej: 6kg – przy pracy stałej, 10kg – przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę, jeżeli łączny czas wykonywania takiej pracy nie przekracza 4 godzin na dobę). Ręczne przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 6kg: na wysokość ponad 4m lub na odległość przekraczającą 25m pod górę – po nierównej powierzchni, pochylniach, schodach, których maksymalny kąt nachylenia nie przekracza 30°, a wysokość 4m. Ręczne przenoszenie pod górę – po nierównej powierzchni, pochylniach, schodach, których maksymalny kąt nachylenia przekracza 30°, a wysokość 4m – przedmiotów o masie przekraczającej: 4kg – przy pracy stałej, 6kg – przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę, jeżeli łączny czas wykonywania takiej pracy nie przekracza 4 godzin na dobę).
  • 46.  Udział w zespołowym przemieszczaniu przedmiotów.  Ręczne przenoszenie materiałów ciekłych – gorących.  Prace stwarzające ryzyko ciężkiego urazu fizycznego lub psychicznego, np. gaszenie pożarów, usuwanie skutków awarii.
  • 47.
  • 48.
  • 49.
  • 50.
  • 51.
  • 52.
  • 54. Grupa osób podlegająca szkoleniu w dziedzinie BHP Termin przeprowadzania poszczególnych rodzajów szkoleń Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych Szkolenie wstępne Szkolenie stanowiskowe Szkolenie okresowe Przed rozpoczęciem pracy u danego pracodawcy Przed podjęciem pracy na danym stanowisku W formie instruktażu nie rzadziej niż raz na 3 lata, a tam gdzie szczególnie duże zagrożenia dla bezpieczeństwa lub zdrowia pracowników, nie rzadziej niż raz w roku. Pierwsze szkolenie w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach Szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy
  • 55. Grupa osób podlegająca szkoleniu w dziedzinie BHP Termin przeprowadzania poszczególnych rodzajów szkoleń Osoby będące pracodawcami Szkolenie wstępne Szkolenie stanowiskowe Szkolenie okresowe Prowadzą jednostki organizacyjne Szkolenie przeprowadzane w formie kursu, seminarium lub samokształcenia kierowanego nie rzadziej niż raz na 5 lat. Pierwsze szkolenie okresowe osób zatrudnionych na tych stanowiskach przeprowadza się w okresie do 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach inne osoby kierujące pracownikami (kierownicy, mistrzowie, brygadziści, itp.) Instruktaż ogólny odbywają, przed dopuszczeniem do wykonywania pracy, Instruktaż ogólny prowadzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy
  • 56. Grupa osób podlegająca szkoleniu w dziedzinie BHP Termin przeprowadzania poszczególnych rodzajów szkoleń Projektanci, konstruktorzy, maszyn i innych urządzeń technicznych Szkolenie wstępne Szkolenie stanowiskowe Szkolenie okresowe Przed rozpoczęciem pracy u danego pracodawcy Szkolenie przeprowadzane w formie kursu, seminarium lub samokształcenia kierowanego nie rzadziej niż raz na 5 lat. Pierwsze szkolenie okresowe osób zatrudnionych na tych stanowiskach przeprowadza się w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach Technolodzy organizatorzy i inni pracownicy inżynieryjno- techniczni. Przed rozpoczęciem pracy u danego pracodawcy
  • 57. Grupa osób podlegająca szkoleniu w dziedzinie BHP Termin przeprowadzania poszczególnych rodzajów szkoleń Pracownicy służby bezpieczeństwa i higieny pracy Szkolenie wstępne Szkolenie stanowiskowe Szkolenie okresowe Przed rozpoczęciem pracy u danego pracodawcy Szkolenie przeprowadzane w formie kursu, seminarium lub samokształcenia kierowanego nie rzadziej niż raz na 5 lat (dla administracyjno-biurowych 6 lat). Pierwsze szkolenie okresowe osób zatrudnionych na tych stanowiskach przeprowadza się w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach Pracownicy administracyjno -biurowi i inni nie wymienieni wcześniej1) Przed rozpoczęciem pracy u danego pracodawcy 1) których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
  • 59. WYPADKI PRZY PRACY WYPADEK PRZY PRACY JEST TO ZDARZENIE NAGŁE, WYWOŁANE PRZYCZYNA ZEWNĘTRZNĄ POWODUJĄCE URAZ LUB ŚMIERĆ , KTÓRE NASTĄPIŁO W ZWIĄZKU Z PRACĄ. ABY ZDARZENIE , KTÓREMU ULEGŁ PRACOWNIK MOGŁO BYĆ ZAKWALIFIKOWANE JAKO WYPADEK PRZY PRACY , POWYŻSZE ELEMENTY MUSZĄ WYSTĄPIĆ JEDNOCZEŚNIE. WYPADEK ŚMIERTELNY JEST WYPADEK W WYNIKU KTÓREGO NASTĄPIŁA ŚMIERĆ NA MIEJSCU WYPADKU LUB W OKRESIE NIEPRZEKRACZAJĄCYM 6 MIESIĘCY OD DNIA WYPADKU WYPADEK ZBIOROWY JEST TO WYPADEK, KTÓREMU W WYNIKU TEGO SAMEGO ZDARZENIA ULEGŁY CO NAJMNIEJ 2 OSOBY WYPADEK W DRODZE DO PRACY LUB Z PRACY JEST TO ZDARZENIE NAGŁE, WYWOŁANE PRZYCZYNA ZEWNĘTRZNĄ, KTÓRE NASTĄPIŁO W DRODZE DO LUB Z MIEJSCA WYKONYWANIA ZATRUDNIENIA LUB INNEJ DZIAŁALNOŚCI STANOWIĄCEJ TYTUŁ UBEZPIECZENIA CHOROBOWEGO, JEŻELI DROGA TA BYŁA NAJKRÓTSZA I NIE ZOSTAŁA PRZERWANA
  • 60.
  • 61.
  • 62.
  • 63.
  • 64.
  • 65.
  • 66.
  • 68.
  • 70.
  • 71.
  • 72.
  • 73. Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesie pracy
  • 75.
  • 76.
  • 77.
  • 78.
  • 79.
  • 80.
  • 81.
  • 82.
  • 83.
  • 84. OCENA ZAGROŻEŃ CZYNNIKAMI WYSTĘPUJĄCYMI W PROCESACH PRACY ORAZ W ZAKRESIE METOD OCHRONY PRZED ZAGROŻENIAMI DLA ZDROWIA I ŻYCIA PRACOWNIKÓW
  • 86.
  • 87.
  • 88.
  • 89.
  • 90.
  • 91.
  • 92.
  • 93.
  • 94.
  • 95.
  • 96.
  • 98.
  • 99.
  • 100.
  • 101.
  • 102.
  • 103.
  • 104.
  • 105.
  • 106.
  • 107.
  • 109.
  • 110.
  • 111.
  • 112.
  • 113.
  • 114.
  • 115. ORGANIZACJA STANOWISKA PRACY BIUROWEJ, W TYM STANOWISKA WYPOSAŻONEGO W MONITOR EKRANOWY I INNE URZĄDZENIA BIUROWE
  • 116.
  • 117.
  • 119. Organizacja stanowiska pracy Ergonomia przy pracy na komputerze – dokumenty – drukarka – jednostka centralna – klawiatura – monitor – pojemnik z dyskietkami D DR JC K M P
  • 120. Organizacja stanowiska pracy Do prawidłowego ukształtowania stanowiska pracy przydatna jest znajomość ergonomii: • górna krawędź ekranu monitora nie powinna znajdować się powyżej oczu pracownika, • inne urządzenia, jak skaner, drukarka powinny znajdować się w zasięgu rąk pracownika Naturalna i wygodna pozycja ciała zmniejsza zagrożenia dla układu mięśniowo-szkieletowego: • siedzisko powinno mieć regulację wysokości w zakresie 40 ÷ 50 cm od podłogi, • płyta siedziska i oparcie powinny być wyprofilowane odpowiednio do naturalnej pozycji siedzącej, • oparcie powinno mieć możliwość regulacji w zakresie 5° do przodu i 30° do tyłu
  • 121. Wymiary i odległości oparcie podłokietnik siedzisko regulacja oparcia dźwignia regulacji siedziska Krzesło powinno mieć możliwość regulacji jak największej liczby elementów: wysokość, głębokość i pochylenie siedziska, wysokość I pochylenie oparcia
  • 123. Wymiary i odległości 1. Monitor - pokryty warstwą anty odbiciową lub wyposażony w odpowiedni filtr. 2. Klawiatura - min. 10 cm od krawędzi stołu. 3. Krzesło - stabilne, na kółkach z podstawą min. pięciopodporową oraz regulacją wysokości 40 ÷ 50 cm, z możliwością obrotu o 360°. Siedzisko wyprofilowane, pochylenie oparcia 5° do przodu i 30° do tyłu. 4. Podnóżek - kąt pochylenia 0° ÷ 15°, wysokość dostosowana do potrzeb pracownika.
  • 124. Promieniowanie elektromagnetyczne •Odległość oczu pracownika od ekranu powinna wynosić 40 ÷ 75 cm • Pole elektromagnetyczne jest silniejsze za monitorem - zaleca się, aby monitory ustawiać parami tyłem do siebie w odległości co najmniej 80 cm • Odległość pomiędzy sąsiednimi monitorami powinna wynosić co najmniej 60 cm, a między pracownikiem i tyłem sąsiedniego monitora - co najmniej 80 cm Ustawienie ekranu monitora względem źródeł światła powinno ograniczać olśnienie i odbicia światła.
  • 125. Dobór monitora • Natężenie promieniowania elektromagnetycznego monitorów, zwłaszcza tzw. low radiation (LR), wynosi zaledwie tysięczne części NDN. •Nie zaleca się stosowania monitorów z dodatnim kontrastem luminancji (jasne znaki na ciemnym tle). •Znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne. Jaskrawość i kontrast ekranu powinny być łatwe do regulacji w zależności od oświetlenia stanowiska pracy. Oświetlenie powinno zapewniać komfort pracy wzrokowej - zgodny z PN Należy ograniczyć olśnienie bezpośrednie od opraw , okien, przezroczystych ścian itp..
  • 127. ZASADY UDZIELANIA POMOCY PRZEDLEKARSKIEJ W RAZIE WYPADKU I SYTUACJI ZAGROŻEŃ
  • 128. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA – ART.162 KK § 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażania siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu - podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Nie podlega karze, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu, albo w warunkach, w których możliwa jest natychmiastowa pomoc ze strony instytucji lub osoby bardziej do tego powołanej.
  • 129. WZÓR ŁAŃCUCHA RATOWNICZEGO Zabezpieczenie Rozpoznanie Wezwanie pomocy Przebieg udzielania pomocy w nagłych wypadkach, najlepiej przedstawia Łańcuch Ratunkowy. Składa się z kilku ogniw, które we wzorcowym przebiegu akcji ratunkowej zachodzą na siebie. Najważniejszym elementem łańcucha jest udzielenie pomocy na miejscu i późniejsze zapewnienie, w możliwie najkrótszym czasie, kwalifikowanej pomocy lekarskiej. 1-sza pomoc Pomoc lekarska
  • 130. ZASADY POSTĘPOWANIA W RAZIE WYPADKU: 1. OCENA ZDARZENIA 2. USUNIĘCIE CZYNNIKA DZIAŁAJĄCEGO NA POSZKODOWANEGO 3. EWAKUACJA OFIARY Z MIEJSCA ZAGROŻENIA 4. ROZPOZNANIE – OCENA POSZKODOWANEGO 5. REANIMACJA 6. ZABEZPIECZENIE MIEJSCA WYPADKU 7. WEZWANIE POMOCY
  • 131. EWAKUACJA Z MIEJSCA ZAGROŻENIA Najbezpieczniejszą metodą ewakuacji ofiary w pojedynkę z pojazdu lub miejsca zagrożenia jest tzw. Chwyt Raudkego. Manewr ten stosuje się tylko w dwóch przypadkach: • gdy poszkodowany znajduje się w pozycji zagrażającej życiu (np. pozycja siedząca dla osoby we wstrząsie) lub uniemożliwiającej przeprowadzenie resuscytacji (np. pasażer samochodu) • gdy miejsce wypadku stanowi bezpośrednie zagrożenie dla poszkodowanego
  • 132.
  • 133. MANEWR RAUDKEGO W SAMOCHODZIE
  • 134. ROZPOZNANIE Ilość poszkodowanych Przed przystąpieniem do segregacji, wezwania pomocy i udzielania pierwszej pomocy, należy dokładnie i dość szybko spenetrować miejsce zdarzenia i odnaleźć wszystkie ofiary wypadku. Wygląd ogólny Często bywa tak, że już wzrokowo potrafimy ocenić niektóre urazy lub stan poszkodowanego. Należy tu wymienić przede wszystkim amputacje urazowe, krwotoki (poplamione ubranie, plama krwi na podłodze itp.), deformacje ciała, kolor skóry, zachowanie się osoby. Poza tym widząc np. poważnie uszkodzony pojazd w wypadku drogowym, należy przypuszczać iż pasażerowie doznali ciężkich obrażeń wewnętrznych (uszkodzenia narządów jamy brzusznej, kręgosłupa). Zatem, jeśli mechanizm urazu sugeruje możliwość takich obrażeń postępujemy bardzo delikatnie i unieruchamiamy szyję kołnierzem. Sprawdzenie świadomości Ogólnie przyjętą zasadą oceny świadomości w pierwszej pomocy jest prosty schemat: ZAPYTAJ, DOTKNIJ. By sprawdzić reakcję poszkodowanego stajemy od niego w bezpiecznej odległości i zadajemy głośne proste pytanie, np.: "Czy Pan/Pani mnie słyszy?! Co się stało ?! Proszę otworzyć oczy!".
  • 135. WEZWANIE POMOCY Wezwanie musi zawierać informacje o pięciu szczegółach: • gdzie i kiedy się to stało • co się wydarzyło • ile jest ofiar wypadku • jakie są uszkodzenia ciała • kto i skąd wzywa pomocy • pytanie: co można zrobić, aby pomóc poszkodowanemu? Szczegółowe informacje: • czy poszkodowany jest unieruchomiony (np. zakleszczony w pojeździe) • oznakowanie niebezpiecznych materiałów (np. numery na pomarańczowych tabliczkach ostrzegawczych) • rodzaj trującej substancji, którą zażył lub wchłonął poszkodowany • inne niebezpieczeństwa (np. pożar)
  • 136. MASAŻ SERCA Serce leżące pomiędzy mostkiem a kręgosłupem zostaje uciśnięte, co powoduje wyciśnięcie krwi z komór do małego i dużego krwiobiegu. Po zaprzestaniu ucisku następuje powtórne odkształcenie się ściany klatki piersiowej, co pozwala na napełnienie się krwią komór serca. Dostateczne krążenie krwi i ciśnienie tętnicze uzyskuje się wykonując masaż z szybkością ok.100 uciśnięć na minutę. Nacisk na mostek wykonuje się 30 razy, po czym dwa wdechy (każdy trwający około 1 sekundę). Cykl (30/2) powtarza się. Zgodnie z nowymi postanowieniami Europejskiej Rady Resuscytacji, cykl jest taki sam dla jednego jak i dwóch ratowników. System 30/2 stosuje się także u dzieci, uwzględniając oczywiście mniejszą ilość wdmuchiwanego powietrza i większe tempo uciśnięć (ok.120-130 na minutę). Trzeba pamiętać, że im mniejsze dziecko, tym nacisk na klatkę piersiową maleje (u niemowlęcia głębokość ucisku wynosi ok.2 cm. i wykonuje się go dwoma palcami).
  • 137. SZTUCZNE ODDYCHANIE Europejska Rada Resuscytacji przyjęła 2 metody sztucznego oddychania: "usta-usta", "usta-nos„. Najczęściej stosowana jest metoda "usta-usta". W celu jej przeprowadzenia kładziemy jedną rękę na czole pacjenta zatykając jednocześnie palcami jego nos, a drugą ręką odciągamy żuchwę, aby usta były rozchylone. Następnie należy wykonać dwa wdechy ściśle i szeroko obejmując usta poszkodowanego własnymi ustami. Sztuczne oddychanie prowadzi się z częstotliwością ok.15-20 wdechów na minutę u dorosłego, a u niemowląt i małych dzieci ok.30-40 wdechów na minutę. Jeśli pod ręką ma się maseczkę, wówczas powietrze wdmuchuje się przez nią. Zapobiega ona bezpośredniemu kontaktowi ratownika z ustami i wydzielinami poszkodowanego.
  • 138. POZYCJA BOCZNA Jest to pozycja, którą stosuje się TYLKO u osób nieprzytomnych z zachowanymi wszystkimi funkcjami życiowymi (oddech, krążenie). Taki układ ciała ułatwia oddychanie, zapobiega zapadaniu się języka, nie wywiera nacisku na klatkę piersiową i pozwala na swobodny wyciek płynów z jamy ustnej. Jeden ze sposobów układania nieprzytomnej osoby do pozycji bezpiecznej wygląda następująco: • ratownik klęka obok leżącej osoby • odchyla rękę poszkodowanego (znajdującą się po stronie ratującego) do góry • zgina kolano i rękę w łokciu znajdujące się po przeciwległej stronie (aby zgięta noga nie opadała, można wsadzić jej stopę pod drugą, leżącą nogę) • chwyta na przeciwległe kolano lub biodro, a drugą ręką podtrzymuje kark poszkodowanego i pewnym ruchem obraca go ku sobie • głowę pacjenta kładzie na jego dłoni • ewentualnie poprawia układ nóg, by pozycja była stabilna i przykrywa poszkodowanego kocem lub folią NRC
  • 139. KRWAWIENIA Krwawienie może być wynikiem uszkodzenia żyły, tętnicy lub obu rodzajów naczyń jednocześnie. Krew żylna jest ciemnoczerwona i wypływa jednostajnym strumieniem. Krew tętnicza jest żywoczerwona i zwykle tryska z rany. Krwawienie tętnicze jest bardziej niebezpieczne, gdyż odbywa się pod wyższym ciśnieniem i straty krwi są bardzo duże. Zatamowanie poważnego krwotoku jest czynnością ratującą życie. W ciele człowieka krąży około 6 litrów krwi, więc już ubytek litra krwi stanowi bardzo poważne zagrożenie życia. Krwawienia z kończyn Krwotoki z kończyn można zatamować poprzez: • uniesienie kończyny • ucisk ręczny • założenie opatrunku uciskowego
  • 140. KRWAWIENIE Z NOSA BARDZO CZĘSTO SPOTYKANYM JESZCZE STEREOTYPEM POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU KRWAWIENIA Z NOSA JEST ODGIĘCIE GŁOWY DO TYŁU I ZATKANIE NOSA, BY KREW NIE WYPŁYWAŁA. TAKI ZABIEG POWODUJE JEDNAK TWORZENIE SIĘ SKRZEPU W JAMIE NOSOWEJ, KTÓRY BLOKUJE DROGI ODDECHOWE, A POZA TYM GROZI ZADŁAWIENIEM SIĘ WŁASNĄ KRWIĄ, KTÓRA NIE MAJĄC UJŚCIA ŚCIEKA PO TYLNEJ ŚCIANIE GARDŁA. POSTĘPOWANIE PRZY KRWOTOKU Z NOSA JEST ZATEM NASTĘPUJĄCE: • POCHYLAMY GŁOWĘ DO PRZODU • OPIERAMY CZOŁO NA DŁONIACH • KŁADZIEMY ZIMNE OKŁADY BEZPOŚREDNIO NA NOS ORAZ NA SZYJĘ (W MIEJSCU PRZEBIEGU DUŻYCH NACZYŃ) • ZACISKAMY SKRZYDEŁKA NOSA • WZYWAMY POGOTOWIE JEŚLI KRWOTOK TRWA DŁUGO I NIE SŁABNIE
  • 141. KRWAWIENIE Z GŁOWY LUB TUŁOWIA JEŚLI POSZKODOWANY KRWAWI Z TUŁOWIA NIE MOŻNA W TAKIM WYPADKU ZASTOSOWAĆ OPATRUNKU UCISKOWEGO (JAK NA KOŃCZYNACH). RANĘ ZAOPATRUJE SIĘ PRZEDE WSZYSTKIM W MIĘKKI (NAJLEPIEJ STERYLNY) MATERIAŁ NP. CHUSTA TRÓJKĄTNA I BEZPOŚREDNIO UCISKA SIĘ RĘKĄ MIEJSCE WYPŁYWU KRWI. JEŻELI KRWAWIENIE DOTYCZY GŁOWY RÓWNIEŻ NALEŻY OBCHODZIĆ SIĘ Z RANĄ BARDZO OSTROŻNIE, GDYŻ USZKODZONE MOGĄ BYĆ TAKŻE STRUKTURY KOSTNE. OPATRUNEK NIE MOŻE BYĆ BARDZO ŚCIŚLE PRZYMOCOWANY. JEŚLI KRWAWIENIE JEST DOŚĆ OBFITE STOSUJEMY OKŁADY Z LODU ORAZ MIEJSCOWY UCISK.
  • 142. ZŁAMANIA W PRZYPADKU ZŁAMANIA NALEŻY NA MIEJSCU WYPADKU USTALIĆ JEGO RODZAJ (OTWARTE LUB ZAMKNIĘTE). TYCZY SIĘ TO RACZEJ KOŃCZYN. ZŁAMANIA NIE WOLNO RUSZAĆ, NAWET JEŚLI UŁOŻENIE KOŃCZYNY JEST NIENATURALNE. PRZY ZŁAMANIU OTWARTYM TRZEBA ZABEZPIECZYĆ JE PRZED ZAKAŻENIEM OKRYWAJĄC DELIKATNIE RANĘ JAŁOWYM OPATRUNKIEM. KOŃCZYNĘ MOŻNA DODATKOWO OBSTAWIĆ PRZEDMIOTAMI Z OTOCZENIA W CELU IMPROWIZOWANEGO JEJ UNIERUCHOMIENIA. GDY URAZ DOTYCZY KOŃCZYNY GÓRNEJ MOŻNA W LŻEJSZYCH PRZYPADKACH POSŁUŻYĆ SIĘ CHUSTĄ TRÓJKĄTNĄ. ZAKŁADANIE PRZYPADKOWYCH SZYN W CELU UNIERUCHOMIENIA KOŃCZYNY JEST RACZEJ BEZCELOWE, GDYŻ EKIPA POGOTOWIA RATUNKOWEGO JEST WYPOSAŻONA W PROFESJONALNE ZESTAWY. POZA TYM NIEUMIEJĘTNE USZTYWNIENIE, MOŻE SPOWODOWAĆ LICZNE KOMPLIKACJE.
  • 143. CIAŁO OBCE W OKU NAJCZĘSTSZYMI OBJAWAMI DOSTANIA SIĘ CIAŁA OBCEGO DO SPOJÓWKI OKA I/LUB NA POWIERZCHNIĘ GAŁKI OCZNEJ SĄ: ZABURZENIA WIDZENIA, ZACZERWIENIENIE, ŁZAWIENIE, PIEKĄCY BÓL. W TAKIM PRZYPADKU MOŻNA PRÓBOWAĆ PRZEPŁUKAĆ OKO W STRUMIENIU CHŁODNEJ BIEŻĄCEJ WODY. NIE JEST TO ZBYT PRZYJEMNY ZABIEG I DLATEGO WARTO POSZKODOWANEMU W TYM POMÓC. JEŚLI PŁUKANIE NIE POMOŻE NALEŻY ZWRÓCIĆ SIĘ DO LEKARZA. CIAŁA OBCE W OKU SĄ O TYLE NIEBEZPIECZNE, ŻE MOGĄ PORYSOWAĆ SPOJÓWKĘ I DOPROWADZIĆ DO WADY WZROKU. DLATEGO ZAKŁADAMY NA OKO OPATRUNEK STERYLNY I OBWIĄZUJEMY DELIKATNIE BANDAŻEM OBOJE OCZU. W TEN SPOSÓB MOŻNA UZYSKAĆ USPOKOJENIE RUCHÓW GAŁEK OCZNYCH, KTÓRE SĄ ZE SOBĄ SPRZĘŻONE. NIECO INACZEJ PRZEDSTAWIA SIĘ SYTUACJA, GDY DO OKA DOSTANIE SIĘ KLEJ SZYBKOSCHNĄCY. PO PRZEMYCIU OKA CIEPŁĄ WODĄ PRZEWOZIMY POSZKODOWANEGO JAK NAJSZYBCIEJ DO OŚRODKA MEDYCZNEGO.
  • 144. ZACHŁYŚNIĘCIE NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANYM PRZYPADKIEM JEST ZACHŁYŚNIĘCIE, CZYLI DOSTANIE SIĘ CIAŁA OBCEGO DO TCHAWICY. OD RAZU WYZWALA SIĘ NATURALNY ODRUCH OBRONNY ORGANIZMU W POSTACI KASZLU. POSZKODOWANY NIE MOŻE ZŁAPAĆ ODDECHU I WPADA W PANIKĘ. JEŚLI POMOC NIE ZOSTANIE UDZIELONA BARDZO SZYBKO, W EFEKCIE BRAKU TLENU NASTĘPUJE BEZDECH. PIERWSZĄ CZYNNOŚCIĄ JAKĄ POWINNIŚMY WYKONAĆ JEST NAMAWIANIE POSZKODOWANEGO DO KASZLU. JEŚLI TA NATURALNA METODA OBRONNA ORGANIZMU NIE PRZYNOSI EFEKTU, RATOWNIK POWINIEN 5 RAZY WYKONAĆ PRÓBĘ UDERZANIA PŁASKĄ DŁONIĄ W PLECY PACJENTA MIĘDZY ŁOPATKAMI. TRZEBA PAMIĘTAĆ, ŻEBY W CZASIE WYKONYWANIA TEGO MANEWRU, GŁOWA PACJENTA ZNAJDOWAŁA SIĘ NIŻEJ NIŻ JEGO TUŁÓW. NAJWAŻNIEJSZE, ABY UJŚCIE DRÓG ODDECHOWYCH BYŁO SKIEROWANE W DÓŁ.
  • 145. CHWYT HEIMLICHA Jeśli pacjent jest przytomny ratownik staje za nim i obejmuje go oburącz za brzuch tak, aby dłonie zetknęły się na brzuchu powyżej pępka. Nagłym ruchem przyciska go mocno do siebie. W ten sposób ciało obce zostaje "wyciśnięte" z tchawicy w skutek zwiększenia się tłoczni brzusznej działającej następnie na klatkę piersiową. Czynność tę wykonujemy 5 razy lub do momentu wydostania się ciała obcego. Jeśli pacjent leży (ale jest przytomny!), ratownik klęka przed nim układając obie dłonie na nadbrzuszu ponad pępkiem. Następnie gwałtownym lecz płynnym ruchem wciska brzuch. Manewr Heimlicha jest jednak dość ryzykowny, gdyż grozi uszkodzeniami narządów wewnętrznych. Dlatego stosuje się go tylko w przypadkach skrajnych, bezpośrednio zagrażających życiu. Poza tym nie powinien być stosowany przez osoby przypadkowe. Manewru Heimlicha nie wolno stosować u: kobiet ciężarnych, małych dzieci, nieprzytomnych oraz u bardzo otyłych Jeśli ratowana osoba traci przytomność udrażniamy jej drogi oddechowe i sprawdzamy oddech, ponieważ u nieprzytomnych wiotczeją mięśnie wokół krtani, co niekiedy powoduje udrożnienie dróg oddechowych. Jeżeli oddech nie powrócił, należy wykonać 5 prób wdechów (tak aby chociaż 2 wdechy były skuteczne), a w przypadku niepowodzenia rozpocząć uciskanie klatki piersiowej (tak jak podczas masażu serca).
  • 146. OPARZENIA STOPNIE OPARZENIA I° - OPARZENIE OBEJMUJE WIERZCHNIĄ WARSTWĘ SKÓRY - NASKÓREK. OBJAWIA SIĘ TO ZACZERWIENIENIEM, LEKKIM OBRZĘKIEM POWIERZCHNI SKÓRY ORAZ BÓLEM. II° - OPARZENIE OBEJMUJE NASKÓREK ORAZ ZEWNĘTRZNE WARSTWY SKÓRY WŁAŚCIWEJ. OBJAWY, TO ZACZERWIENIENIE, PĘCHERZE Z PŁYNEM SUROWICZYM ORAZ BÓL. III° - OPARZENIE OBEJMUJE NASKÓREK, SKÓRĘ WŁAŚCIWĄ ORAZ NIEKIEDY TKANKI ZNAJDUJĄCE SIĘ GŁĘBIEJ. OBJAWY, TO SUCHA, PRAWIE BIAŁA SKÓRA (CZASEM WRĘCZ ZWĘGLONA), BRAK CZUCIA Z POWODU ZNISZCZENIA ZAKOŃCZEŃ NERWOWYCH. POSTĘPOWANIE: • ZMNIEJSZENIE BÓLU PRZEZ OCHŁODZENIE MIEJSCA OPARZENIA CHŁODNĄ LECZ NIE LODOWATĄ WODĄ (OK.15-30 MIN) • NASTĘPNIE NALEŻY PRZYKRYĆ MIEJSCE OPARZONE OPATRUNKIEM HYDROŻELOWYM • ZABEZPIECZYĆ RANĘ CODOFIXEM
  • 147. WSTRZĄS WSTRZĄS JEST STANEM ZAGROŻENIA ŻYCIA, MOŻE ROZWINĄĆ SIĘ W PRZEBIEGU CIĘŻKIEJ CHOROBY LUB POWAŻNEGO URAZU. OGÓLNIE JEGO ISTOTĄ SĄ ZABURZENIA KRĄŻENIA I CZYNNOŚCI SERCA, W EFEKCIE CZEGO DOCHODZI DO NIEDOTLENIENIA. WYRÓŻNIAMY WSTRZĄS: ANAFILAKTYCZNY (REAKCJA ALERGICZNA), SEPTYCZNY (ZAKAŻENIOWY), HIPOWOLEMICZNY (UTRATA KRWI), OLIGOWOLEMICZNY (UTRATA PŁYNÓW NP. BIEGUNKI), KARDIOGENNY (SERCOWO-POCHODNY), NEUROGENNY (OBRAŻENIA MÓZGU, KRĘGOSŁUPA), TERMICZNY (DZIAŁANIE WYSOKICH TEMPERATUR) POSTĘPOWANIE: •POZYCJA PRZECIWWSTRZĄSOWA (UNIESIENIE NÓG POSZKODOWANEGO NA WYSOKOŚĆ OKOŁO 30-40 CM. NALEŻY PAMIĘTAĆ, ABY TEJ POZYCJI NIE STOSOWAĆ OSOBOM, U KTÓRYCH DOSZŁO DO: ZABURZEŃ CZYNNOŚCI SERCA (NP. ZAWAŁ), URAZÓW KRĘGOSŁUPA I/LUB GŁOWY, DUSZNOŚCI! •ZAPEWNIENIE KOMFORTU TERMICZNEGO. NAJLEPSZY W TYM CELU JEST TZW. KOC RATUNKOWY (FOLIA NRC). •KOLEJNĄ RZECZĄ O JAKIEJ NIE WOLNO ZAPOMINAĆ JEST OPIEKA PSYCHICZNA NAD POSZKODOWANYM. STRES, KTÓRY ZAWSZE TOWARZYSZY PACJENTOWI WE WSTRZĄSIE, NASILAJĄC SIĘ POGARSZA JEGO STAN. DLATEGO TAK WAŻNA JEST ROZMOWA Z RANNYM, USPOKAJANIE GO I ZAPEWNIANIE, ŻE JEST BEZPIECZNY, A FACHOWA POMOC ZARAZ PRZYBĘDZIE. •SUROWO ZABRANIA SIĘ PALENIA I SPOŻYWANIA CZEGOKOLWIEK •NIE WOLNO RÓWNIEŻ PRZEWOZIĆ CHOREGO BĘDĄCEGO WE WSTRZĄSIE. TO TRZEBA POZOSTAWIĆ KWALIFIKOWANYM SŁUŻBOM.
  • 149. Obowiązki obywateli w przypadku zauważenia pożaru lub innego zagrożenia (art. 9 ustawy o ochronie przeciwpożarowej) Art. 9. Kto zauważy pożar, klęskę żywiołową lub inne miejscowe zagrożenie, obowiązany jest niezwłocznie (1)zawiadomić osoby znajdujące się w strefie zagrożenia (2)oraz centrum powiadamiania ratunkowego lub jednostkę ochrony przeciwpożarowej albo Policję bądź wójta albo sołtysa. 1) Zawiadomić osoby o zaistniałym zagrożeniu lub sytuacji mogącej stwarzać dla nich niebezpieczeństwo oznacza, że każdy ma obowiązek ostrzegania osób przed sytuacją zagrażającą ich zdrowiu lub życiu w celu jej uniknięcia lub przeciwdziałania. 2) Powiadomienie służb ratowniczych o powstałym zagrożeniu realizowane jest głównie telefonicznie na numery alarmowe tych służb lub pogotowi technicznych.
  • 150. NUMERY ALARMOWE SŁUŻB RATOWNICZYCH • 112 – numer ogólno-ratowniczy • 999 – pogotowie ratunkowe • 998 – straż pożarna • 997 – policja Numery pogotowia i służb technicznych • 986 – straż miejska/gminna • 994 – wodnokanalizacyjne • 993 – ciepłownicze • 992 – gazowe • 991 - energetyczne
  • 151. Obowiązki pracowników w zakresie przygotowania pożarowego Pracownicy mają obowiązek znać swoje zadania na wypadek pożaru, a szczególnie: • umieć alarmować straż pożarną (znać telefony alarmowe), • umieć posługiwać się gaśnicami, hydrantami oraz uruchomić inne urządzenia ppoż., • znać sygnał alarmu o ewakuacji z budynku oraz zasady jej prowadzenia, • znać infrastrukturę budynku/obiektu i terenu (m.in.: lokalizację wył. prądu, zaworu gazu, hydrantów, wyjść ewakuacyjnych, składowania materiałów niebezpiecznych pożarowo, znać ogólną charakterystykę budowlaną obiektu) oraz udzielać niezbędnych informacji służbom ratowniczym, • współpracować z tymi służbami oraz pomagać przy działaniach ratowniczych.
  • 152. CZYNNOŚCI DO WYKONANIA PO ZAUWAŻENIU POŻARU W PRZYPADKU POWSTANIA POŻARU W MIEJSCU PRACY PRACOWNICY POWINNI POSTĘPOWAĆ WEDŁUG OGÓLNEGO SCHEMATU TJ: - OCENIĆ WIELKOŚĆ POŻARU I RODZAJ MATERIAŁÓW OBJĘTYCH POŻAREM, - SPRAWDZIĆ CZY NIE ZNAJDUJĄ SIĘ W POBLIŻU POSZKODOWANE OSOBY (UDZIELIĆ POMOCY), - WSZCZĄĆ ALARM WEWNĘTRZNY I PODJĄĆ AKCJĘ GASZENIA – GAŚNICAMI, HYDRANTAMI, ODSUWANIE MATERIAŁÓW OD MIEJSCA OBJĘTEGO POŻAREM ITP., - WEZWAĆ WSPÓŁPRACOWNIKÓW DO POMOCY ORAZ POINFORMOWAĆ PRZEŁOŻONYCH, - ALARMOWAĆ STRAŻ POŻARNĄ I INNE SŁUŻBY RATOWNICZE W ZALEŻNOŚCI OD POTRZEB.
  • 153. Charakterystyka zagrożenia pożarowego i wybuchowego w odniesieniu do obiektów użyteczności publicznej, zakładów produkcyjnych i magazynów oraz zasady postępowania na wypadek pożaru winny być zawarte w instrukcji bezpieczeństwa pożarowego [ § 6 Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, zapewniają i wdrażają do użytku instrukcje bezpieczeństwa pożarowego. Rozporządzenie MSWiA z dnia 07.06.2010r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. Nr 109, poz. 719 z 2010r.)]. Zagrożenia pożarowe i wybuchowe
  • 154. OBOWIĄZKI PRACOWNIKÓW W ZAKRESIE PRZECIWPOŻAROWYM Każdy pracownik bez względu na zajmowane stanowisko służbowe zobowiązany jest do podjęcia działań ratowniczo-gaśniczych na wypadek pożaru, wykonywania poleceń kierującego akcją oraz udzielania wszelkich pomocnych informacji w prowadzeniu akcji. W celu prawidłowego przygotowania organizacyjnego do podjęcia akcji przeciwpożarowej i ewakuacji pracownicy mają obowiązek posiadać aktualne i dokładne informacje na temat: -rozkładu pomieszczeń w obiekcie z ich ogólnym przeznaczeniem i mogącymi występować materiałami (szczególnie gdy znajdują się tam materiały niebezpieczne pożarowo), -dróg i kierunków ewakuacji oraz wyjść prowadzących na zewnątrz obiektu (w przypadku ich zamknięcia znać sposób ich otwarcia), -użytkowania telefonu alarmowego, a w razie jego awarii najbliższego telefonu poza obiektem lub ustalonego innego sposobu alarmowania wewnętrznego, -rozmieszczenia i rodzaju podręcznego sprzętu gaśniczego, oraz najbliższego hydrantu (znać przeznaczenie i sposób posługiwania się p/w sprzętem),
  • 155. OBOWIĄZKI PRACOWNIKÓW W ZAKRESIE PRZECIWPOŻAROWYM - usytuowania głównego wyłącznika prądu dla obiektu, wyłączników i zabezpieczeń pomieszczeń użytkowanych (umieć je uruchomić w razie konieczności), - miejsc najbardziej niebezpiecznych pożarowo, - usytuowania głównego kurka gazu, wody, itp. oraz wejść na dach obiektu itp., - zgłaszać przełożonym stwierdzone nieprawidłowości /wątpliwości/ co do spraw mogących stwarzać zagrożenie pożarem, - przestrzegać zasad określonych instrukcją bezpieczeństwa pożarowego oraz brać udział w szkoleniach z zakresu ochrony przeciwpożarowej, - przed opuszczeniem stanowiska pracy sprawdzić czy nie pozostawiono włączonych urządzeń lub innych rzeczy które mogą przyczynić się do powstania pożaru,
  • 156. Czynności zabronioneW budynku oraz na terenie przyległym zabronione jest wykonanie czynności, które mogą spowodować pożar, przyczynić się do jego rozprzestrzeniania oraz spowodować utrudnienie w prowadzeniu działań ratowniczo-gaśniczych i ewakuacyjnych, a w szczególności:  palenie tytoniu i używanie otwartego ognia w miejscach do tego nie wyznaczonych;  składowania wszelkich materiałów na drogach komunikacji ogólnej, służących celom ewakuacji,  ustawiania na przejściach ewakuacyjnych (korytarzach) i przy drzwiach ewakuacyjnych jakichkolwiek przedmiotów utrudniających ewakuację,  stosowanie na osłony punktów świetlnych materiałów palnych z wyjątkiem materiałów trudno zapalnych, jeżeli zostaną umieszczone w odległości co najmniej 0,05m. od żarówki,  przechowywania materiałów palnych w odległości mniejszej niż 0,5m. od instalacji odgromowej, przewodów i urządzeń nie mających osłon, które mogą nagrzewać się powyżej 1000C,  użytkowania elektrycznych urządzeń grzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu palnym, z wyjątkiem urządzeń eksploatowanych zgodnie z instrukcją producenta,  mycie podłóg cieczami i rozpuszczalnikami łatwopalnymi,  użytkowania własnych urządzeń elektrycznych, gazowych, na paliwa płynne itp. na terenie budynku bez zgody pracodawcy  wykonywanie prac pożarowo niebezpiecznych bez spełnienia wymagań określonych w stosownej instrukcji bezpieczeństwa pożarowego,
  • 157.  uniemożliwienie oraz ograniczenie dostępu osób postronnych i przypadkowych do wyłączników, tablic rozdzielczych prądu elektrycznego i miejsc, w których znajdują się materiały łatwo zapalne (brak ich właściwego oznakowania zgodnie z PN),  rozgrzewania lub spalania za pomocą otwartego ognia materiałów w odległości mniejszej niż 5m od budynku w miejscach do tego nie przeznaczonych,  instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznej jak: wyłączniki, gniazda wtykowe bezpośrednio na podłożu palnym, jeżeli ich konstrukcje nie zabezpieczają podłoża przed zapaleniem,  wykonywanie we własnym zakresie prowizorycznych instalacji elektrycznych i reperowania bezpieczników,  włączanie do jednego gniazda wtykowego (a także obwodu elektrycznego) kilku odbiorników mogących spowodować przeciążenie lub grzanie i iskrzenie się styków oraz korzystanie z uszkodzonych urządzeń elektroenergetycznych,  eksploatacja obiektu bez kompletnego oznakowania dróg, wyjść i kierunków ewakuacji zgodnie z PN oraz bez odpowiedniego wyposażenia w podręczny sprzęt gaśniczy,  wypalanie suchych traw i krzewów oraz pozostałości roślinnych, a także spalanie odpadów palnych wokół obiektu,  zastawiania dostępu i tarasowanie z parkowanie samochodów na drogach pożarowych,  prowadzenia prac remontowo-budowlanych bez stosownego zabezpieczenia i w sposób utrudniający podjęcie działań ratowniczych i ewakuacji.
  • 158. Wyjście ewakuacyjne (tabliczka umieszczona nad wyjściem) Oznakowanie w pomieszczeniach (przykład) • Drogi i wyjścia ewakuacyjne, a także ich trasy, należy oznakować w sposób dobrze widoczny i trwały znakami spełniającymi wymagania PN-EN. • Znaki ewakuacyjne i znaki ochrony przeciwpożarowej powinny być wykonane z materiałów fotoluminescencyjnych, jeżeli nie jest konieczne zastosowanie oświetlenia awaryjnego. Drogi ewakuacyjne Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej
  • 159. Znaki bezpieczeństwa Znaki ewakuacyjne Strzałki krótkie - do stosowania z innymi znakami Strzałka długa - do samodzielnego stosowania Znak stosowany do oznakowania wyjść używanych w przypadku zagrożenia Znak stosowany nad drzwiami skrzydłowymi, które są wyjściami ewakuacyjnymi (drzwi prawe lub lewe) Znak wskazuje kierunek drogi ewakuacyjnej do wyjścia: może kierować w lewo lub prawo Znak wskazuje kierunek drogi ewakuacyjnej do wyjścia schodami w górę, na lewo lub prawo Znak wskazuje kierunek do wyjścia w wypadku zagrożenia. Kierunek drogi ewakuacyjnej Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej Wyjście ewakuacyjne Wyjście ewakuacyjne Drzwi ewakuacyjne
  • 160. Znak stosowany łącznie ze znakiem poprzednim na przesuwnych drzwiach wyjścia ewakuacyjnego. Strzałka powinna wskazywać kierunek otwarcia drzwi przesuwnych Znak ten może być stosowany a) w miejscu, gdzie niezbędne jest stłuczenie szyby dla uzyskania dostępu do klucza lub systemu otwarcia b) gdzie niezbędne jest rozbicie przegrody dla uzyskania wyjścia Znak ten jest umieszczony na drzwiach dla wskazania kierunku otwierania Znak wskazuje kierunek drogi ewakuacyjnej do wyjścia schodami w dół, na lewo lub prawo Znak ten jest umieszczany na drzwiach dla wskazania kierunku otwierania Przesunąć w celu otwarcia Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej Pchać, aby otworzyć Ciągnąć, aby otworzyć Stłuc, aby uzyskać dostęp schodami w dół
  • 161. Ochrona przeciwpożarowa Znak stosowany do wskazania przycisku pożarowego lub ręcznego sterowania urządzeń gaśniczych Znak wskazuje usytuowanie dostępnego telefonu przeznaczonego do ostrzeżenia w razie zagrożenia pożarowego Znak samodzielny lub łączony ze znakiem "Uruchamianie ręczne" Wskazuje usytuowanie gaśnicy Do wskazania przycisku pożarowego lub ręcznego sterowania urządzeń gaśniczych Do stosowania w miejscach, gdzie palenie tytoniu może być przyczyną zagrożenia pożarowego Do stosowania w miejscach, gdzie palenie tytoniu lub otwarty ogień może być przyczyną zagrożenia pożarowego Do stosowania we wszystkich przypadkach, kiedy użycie wody do gaszenia pożaru jest zabronione Uruchamianie ręczne Hydrant wewnętrzny Telefon do użycia w stanie zagrożenia Palenie tytoniu zabronione Alarmowy sygnalizator akustyczny Zakaz używania otwartego ognia Palenie tytoniu zabronione Gaśnica Zakaz gaszenia wodą Znaki bezpieczeństwa
  • 162. Ochrona przeciwpożarowa Znaki bezpieczeństwa Znak stosowany jest dla uniknięcia podawania zestawu indywidualnych znaków dla sprzętu pożarniczego Znak stosowany jest do oznaczenia drabiny trwale związanej z obiektem i przeznaczonej do działań ratowniczo- gaśniczych straży pożarnej Tylko łącznie ze znakami wskazującymi sprzęt pożarniczy lub urządzenia sygnalizacji pożarowej i sterowania ręcznego dla wskazania kierunku do miejsca rozmieszczenia sprzętu pożarniczego lub urządzenia ostrzegającego Znak używany w przypadkach, gdy ewentualna przeszkoda stanowiłaby szczególne niebezpieczeństwo Do wskazania obecności materiałów łatwo zapalnych Do wskazania obecności materiałów utleniających się Do wskazania możliwości występowania atmosfery wybuchowej gazów palnych lub materiałów wybuchowych Zestaw sprzętu pożarniczego Nie zastawiać Drabina Niebezpieczeństwo pożaru - materiały łatwo zapalne Kierunek do miejsca rozmieszczenia Niebezpieczeństwo pożaru - materiały utleniające Niebezpieczeństwo pożaru - materiały wybuchowe sprzętu pożarniczego lub urządzenia ostrzegającego
  • 164. gaśnice CO2; gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC; gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym BC; gaśnice pianowe; gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka. Pożary cieczy i materiałów stałych topiących się, np.: benzyny, tłuszczy, farb, olejów, smoły, rozpuszczalników itp. gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC; gaśnice płynowe z dodatkowym roztworem środka; gaśnice pianowe. Pożary materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których normalne spalanie zachodzi z tworzeniem żarzących się węgli, np.: drewna, papieru, węgla, słomy, tworzyw sztucznych, tekstyliów itp. Typy gaśnic przenośnychRodzaj palącego się materiału i sposób jego spalania Grupa pożaru Zakres stosowania środków gaśniczych Zastosowanie gaśnic
  • 165. Zastosowanie gaśnic do odp. grup pożarów gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym metale. gaśnice płynowe do tłuszczów i urządzeń pod napięciem Pożary metali, np.: aluminium, sodu, potasu, litu, magnezu i ich związków. tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC; gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym BC; Pożary gazów, np.: acetylenu, butanu, metanu, propanu, wodoru, gazu ziemnego i miejskiego itp. Typy gaśnic przenośnychRodzaj palącego się materiału i sposób jego spalania Grupa pożaru Zakres stosowania środków gaśniczych
  • 166. Przykładowe oznaczenie gaśnicy GAŚNICA 12 kg Proszek A B C 34 A 144 B C OSTROŻNIE PRZY GASZENIU URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH TYLKO DO 1000 V: ZACHOWAĆ ODSTĘP MINIMUM 1 m Po każdym uruchomieniu gaśnicę ponownie napełnić! Sprawdzać gotowość gaśnicy do użycia nie rzadziej niż co 2 lata. Stosować wyłącznie środki gaśnicze, czynniki napędowe i części zamienne zgodne z zatwierdzonym wzorem. Środek gaśniczy: 12 kg ABC Czynnik napędowy: 280 g C02 Nr certyfikatu: EN 3 Zakres temperatur działania: od -20°C do +60°C Typ: G12R Odpowiedzialny: _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________ 1 Otworzyć całkowicie zawór 2 Uruchomić zawór pistoletowy Pole opisowe 1 Piktogramy dla grup pożarowych Grupa A - pożary ciał stałych głównie pochodzenia organicznego z występowaniem zjawiska żarzenia i płomieni Grupa B - pożary cieczy palnych lub materiałów topiących się Grupa C - pożary gazów Grupa D - pożary metali Grupa F – tłuszczów i olejów szczególnie w urządzeniach kuchennych Pole opisowe 2 Pole opisowe 3 Pole opisowe 4 Pole opisowe 5 F
  • 167. Hydranty przeciwpożarowe wewnętrzne • środek gaśniczy woda, grupa pożarów A • nie wolno używać w obecności prądu elektrycznego • materiałów reagujących z wodą (np. karbid, sód itp.)
  • 168. Typy gaśnic PRZECIWSKAZANIA • nie gasić: • ciał reagujących z wodą, jak np. sód, potas, karbol, wapno • ciał palących się w postaci żaru w wysokich temperaturach • instalacji i urządzeń elektrycznych pod napięciem DZIAŁANIE • wyciągnąć zawleczkę bezpieczeństwa • nacisnąć dźwignię • skierować zawór na źródło ognia, naciskając dźwignię Gaśnice pianowe ZALETY • zapewnia szybkie chłodzenie przez skroplenie środka w kontakcie z pożarem • tworzy powłokę odcinającą wydzielanie par palnych cieczy i uniemożliwia ponowne zapalenie • może być użyta do gaszenia urządzeń elektrycznych, jeżeli posiadają informacje o dopuszczeniu ZASTOSOWANIE • pożary grupy A, B
  • 169. Typy gaśnic Gaśnice proszkowe przenośne i przewoźne ZALETY • nietoksyczność, neutralność • duża zdolność penetracji ognia, chłodzenie i tworzenie warstwy izolacyjnej przed ogniem • możliwość gaszenia urządzeń elektrycznych • proszki gaśnicze posiadające zwiększoną odporność na wilgoć, wstrząsy i gaszą pożary grupy A • gasi skutecznie pożary gazów ZASTOSOWANIE • proszki gaśnicze gaszą pożary grupy A, B, C •urządzenia elektryczne pod napięciem do 1 kV • pożary grup D (proszek D) PRZECIWSKAZANIA • nie powinno się gasić • części ruchomych maszyn • komputerów i sprzętu elektronicznego DZIAŁANIE • wyciągnąć zawleczkę bezpieczeństwa • nacisnąć dźwignię • uwalniany proszek i jego wydajność kontroluje się zaworem
  • 170. Typy gaśnic Gaśnice śniegowe ZALETY • środek gaśniczy nie wymaga do uwolnienia czynnika wyzwalającego • zbija mechanicznie płomień dzięki sile podmuchu • działa tłumiąco, wypychając tlen gazem obojętnym • działa chłodząco, temperatura CO2: -78°C • nie pozostawia śladów po użyciu • stosuje się do gaszenia urządzeń pod napięciem ZASTOSOWANIE • pożary grupy B i C • urządzenia i instalacje pod napięciem do 1 kV PRZECIWSKAZANIA • nie wolno gasić: • pożarów siarki, węgla, metali lekkich, materiałów, obok których są związki cyjanków • palących się ludzi • silnie rozgrzanych elementów konstrukcji urządzeń DZIAŁANIE •wyciągnąć zawleczkę •nacisnąć dźwignię uwalniającą CO2 •wydajność kontrolować zaworem
  • 171. Gasić ogień w kierunku wiatru (z wiatrem) Palące się powierzchnie gasić rozpoczynając od brzegu! Pożary substancji kapiących i płynących gasić strumieniem skierowanym od góry do dołu! Pożary ścian gasić strumieniem skierowanym od dołu do góry! Stosować wystarczającą liczbę gaśnic - nigdy jedną po drugiej Zwracać uwagę na możliwość ponownego rozpalenia się ognia Nigdy nie wieszać gaśnic po użyciu na stałe miejsce. Najpierw zlecić ponowne napełnienie! Zasady gaszenia ognia za pomocą podręcznego sprzętu gaśniczego
  • 172. • Powiadomienie straży pożarnej • Kto zgłasza? Numer telefonu? Co się pali? Gdzie? Jaka jest sytuacja? Nie rozłączać się aż do chwili gdy dyspozytor potwierdzi przyjęcie zgłoszenia „przyjąłem”? • Powiadomienie użytkownika urządzenia. • W miarę możliwości odłączyć palące się urządzenia (wyłączyć napięcie). Uwaga! W urządzeniach wysokiego napięcia mogą to zrobić tylko osoby uprawnione. Zamknąć klapy przeciwpożarowe instalacji wentylacyjnej. • W miarę możliwości chronić przed środkami gaśniczymi części urządzenia nie objęte przez pożar (np. przykrywając). Zwalczanie pożaru W czasie rozpoznawania sytuacji, działań ratowniczo- -gaśniczych, należy zachować minimalne odstępy: • przy niskim napięciu – 5 m, • jeżeli przewody wysokiego napięcia stykają się z podłogą – 10 m. Przy gaszeniu pożaru sprzętem podręcznym, uwzględniać jego przeznaczenie, np. do gaszenia urządzeń elektrycznych pod napięciem stosować gaśnice śniegowe (CO2). lub 112
  • 173. Zasady postępowania podczas pożaru• Zachować spokój! • Natychmiast zgłosić pożar, podając dokładne dane o miejscu i rozmiarach pożaru. • Ostrzec innych pracowników o pożarze. • Wyłączyć urządzenia wentylacyjne, transportowe i grzewcze, odciąć dopływ przewodów rurowych, zamknąć główny zawór gazu, w razie potrzeby wyłączyć spod napięcia urządzenia elektryczne. • Natychmiast opuścić obszary zagrożone, używając klatek schodowych, a także oznakowanych dróg ewakuacyjnych i pożarowych. • Nie używać wind. • Poruszać się w pozycji jak najbliżej podłogi (ochrona przed dymem i gorącym powietrzem). • Działanie prowadzić zgodnie z instrukcją pożarową. • Ratowanie życia ludzi ma pierwszeństwo przed gaszeniem pożaru lub 112
  • 174. • Nie narażając własnego bezpieczeństwa, uczestniczyć w działaniach ratowniczo-gaśniczych aż do czasu przybycia straży pożarnej. • Okrywać i zawijać palące się osoby w koce gaśnicze, płaszcze itp. (W razie konieczności gaszenia ognia - obracać osobę poszkodowaną) • Nigdy nie gasić płonącego tłuszczu wodą. • Z chwilą przybycia straży pożarnej udzielić dowódcy sekcji stosownych informacji, przekazać plany budynku, dróg ewakuacyjnych i ratunkowych, a także właściwe klucze.