assjkljkg

1. EKSPERT XIZMATI
BOʻYICHA PUDRAT
SHARTNOMASI.
TAYYORLADI: JO’RAYEV SHERMUHAMMAD HBA-
80

2. REJA
1. Pudrat shartnomasining tushunchasi va huquqiy
belgilari
2. Pudrat shartnomasida taraflar.
3. Pudrat shartnomasi taraflarining huquq va majburiyatlari

3. PUDRAT SHARTNOMASINING
TUSHUNCHASI VA HUQUQIY BELGILARI
Pudrat shartnomasi bozor iqtisodiyoti sharoitida koʻp uchraydigan
hamda kishilarning turmush hayotida juda koʻp qoʻllaniladigan
shartnomalardan biri hisoblanadi. Pudrat shartnomasi tuzish orqali
ishlab chiqarish texnikasiga oid texnika vositalarini tayyorlash, yasab
berish, uy-joylar, binolar, inshootlar qurib berish, qayta tiklash,
taʼmirlash, loyihalash, qidiruv ishlari, ilmiy-tadqiqot ishlari,
tajribakonstruktorlik va texnologik ishlarni bajarish kabi munosabatlar
vujudga keladi.

4. Xozirgi kunda pudrat munosabatlari alohida shartnoma turi sifatida
huquqiy asoslari va nazariy jihatlari yaxshi ishlangan. Bu shartnoma
alohida shartnoma turi sifatida fuqarolik qonunchiligida maxsus
normalar bilan tartibga solinadi. Pudrat shartnomasi munosabatlari
maxsus qonunlar – fkning 37-bobi (pudrat toʻgʻrisida umumiy qoidalar
(631-655-moddalar), maishiy pudrat (656-665-moddalar), qurilish pudrati
(666-685-moddalar), loyixa va qidiruv ishlari pudrati (686-692-moddalar),
ilmiy-tekshirish, tajriba-konstruktorlik va texnologiya ishlari pudrat
shartnomalari (693-702-moddalar)), shaharsozlik kodeksi (masalan, shkning
16-moddasi obyektlar qurilishi boʻyicha pudratchilarning huquqiy holatini
belgilab beradi), qurilish sohasidagi huquqbuzarlik uchun yuridik
shaxslarning javobgarligi toʻgʻrisidagi qonun va boshqa qonunlar bilan
tartibga solinishi bilan birga qonun osti hujjatlari asosida ham huquqiy
tartibga solinadi.

6. PUDRAT SHARTNOMASIDA TARAFLAR.
Pudrat shartnomasida ikki taraf – pudratchi va buyurtmachi ishtirok etadi. Pudratchi –
ishni bajaruvchi, buyurtmachi esa – ish boʻyicha topshiriq beruvchi hisoblanadi.
Shuningdek shartnomada pudratchi tomonidan yordamchi pudratchi ishtirok etadi. Pudrat
shartnomasida ham buyurtmachi ham pudratchi huquq va majburiyatlarga ega boʻlganligi
sababli bir paytning oʻzida har ikki taraf ham kreditor ham qarzdor sifatida majburiyat
munosabatlarida qatnashadi. Pudrat huquqiy munosabat taraflari (subyektlari) sifatida
muomala layoqatiga ega fuqarolar, huquqiy holati boʻyicha oʻz nomidan mulkiy va
shaxsiy nomulkiy huquqlarga ega boʻladigan va ularni amalga oshirish imkoniyatga ega
boʻlgan yuridik shaxslar va alohida tarzda oʻz vakolati doirasida davlat ham ishtirok etadi.

7. BUYURTMACHI
Maʼlum bir ashyoni tayyorlash, ishlab chiqarish texnikasiga oid boʻlgan mahsulot yetkazib berish
shartnomasi boʻyicha olishi mumkin boʻlmagan asbobuskunalar va shunga oʻxshash mahsulotlarni
yasatib olish, maishiy ehtiyoj uchun buyumlar tayyorlash, ashyolarni qayta ishlash hamda taʼmirlash,
xom ashyoga qayta ishlov berish kabi bir qator topshiriqlarni beruvchi shaxs buyurtmachi hisoblanadi.
Buyurtmachi fuqaro boʻlgan taqdirda, u isteʼmolchi huquqlaridan foydalanadi. Agar u yakka tadbirkor
yoki yuridik shaxs yoxud davlat va uning organlari boʻlsa bunday huquqdan foydalana olmaydi. Agar
buyurtmachi yakka tadbirkor yoki yuridik shaxs va davlat boʻlsa FK va amaldagi qonun hujjatlariga
asosan buyurtmachi maqomini qoʻlga kiritadi. Buyurtmachi ish natijasidan manfaatdor shaxs. Shu
sababli ayrim hollarda oʻzi topshirigʻi asosida ayrim hollarda esa pudratchining kasbiy mahoratiga
tayanib muayyan ishni bajarish boʻyicha topshiriq beradi.

9. PUDRATCHI
Shartnomada kelishilgan buyurtmani bajarish uchun majburiyat olgan shaxs pudratchi
hisoblanadi. Odatda shartnomada belgilangan ishni pudratchining oʻzi bajarishi lozim. Agar qonun
hujjatlarida yoki pudrat shartnomasida pudratchining shartnomada koʻrsatilgan ishni shaxsan oʻzi
bajarish majburiyatlari kelib chiqmasa, pudratchi oʻz majburiyatlarining bir qismini bajarish uchun
boshqa shaxslar (yordamchi pudratchilar)ni jalb qilishga haqli. Bunday hollarda pudratchi bosh
pudratchi jalb qilingan uchinchi bir shaxs yordamchi pudratchi hisoblanadi.
Bosh pudratchi yordamchi pudratchinikelishilgan shartnoma boʻyicha ishni bajarish bilan
bogʻliqzarur materiallar bilan taʼminlash majburiyatini oladi. Ishni bajarish muddati bosh pudratchi
bilan yordamchi pudratchining kelishuvchiga asosan belgilanadi. Lekin bu muddat asosiy pudrat
shartnomasida buyurtmachi bilan kelishilgan muddatdan koʻp boʻlishi mumkin emas. Yordamchi
pudratchi muddat va kelishilgan ishni bajarish usul va vositalariga shartnoma shartlariga qatʼiy
rioya etishi shart. Yordamchi pudratchiga ishni bajarish usulini oʻzi belgilash imkoni berilgan hollar
bundan mustasno.

10. PUDRAT SHARTNOMASI TARAFLARINING
HUQUQ VA MAJBURIYATLARI
Pudratchi buyurtmachining topshirigʻiga asosan muayyan ishlarni amalga oshirish boʻyicha
shartnoma tuzar ekan, uning asosiy huquq va majburiyatlari buyurtmachi topshirigʻiga asosan
ishni bajarish va uning haqini talab qilib olish bilan bogʻliq holda vujudga keladi. Fkning 632-
moddasi talablaridan kelib chiqib, buyurtma pudratchining materiallari, uning kuchi va
mablagʻlari hisobidan bajarilishi nazarda tutilgan boʻlsa shartnoma bahosini pudratchi
sarflayotgan mablagʻlarni qoʻshgan holda shakllantirishni talab qilish huquqiga ega.
Pudratchi tomonidan taqdim qilinishi kerak boʻlgan materiallar va uskunalar, shuningdek
uchinchi shaxslar tomonidan unga koʻrsatiladigan xizmatlar bahosi ancha oshgan va buni
shartnoma tuzish vaqtida nazarda tutish mumkin boʻlmagan hollarda pudratchi belgilangan ish
bahosini (smetani) oshirishni talab qilishga, buyurtmachi bu talabni bajarishdan bosh tortgan
taqdirda esa, shartnomani bekor qilishni talab qilishga haqli.