Korzenie eko-designu. Projektowanie zrównoważone. Aspekty ideowe, filozoficzne i praktyczne. Od Williama Morrisa i ruchu Arts and Crafts do recyclingu, reusingu i dyrektyw unijnych. Eko-desing we współczesnym świecie – moda czy konieczność? Prezentacja przygotowana na konferencję „Bądź eko z Karkonoskim Parkiem Narodowym” 6-7 października 2016 roku, Szklarska Poręba

1. Eko-design
Czy ekologiczna stylistyka w domu
jest ładna i oszczędna?
Czy eko-design w pracy może
poprawić wizerunek firmy?
Szymon Surmacz

2. Część 1
„Eko” czyli co?

3. „Dziadkowie” eko-designu
Arts&Crafts – pierwsza fala myślenia
„eko” w kontrze do rewolucji
przemysłowej

6. „Dziadkowie” eko-designu
William Morris

7. „Dziadkowie” eko-designu
Moim mistrzem jest drzewo rosnące
obok mojej pracowni. Antonio Gaudi

8. Ojcowie i matki czyli lata '60/70

9. Rachel Carson
Silent spring (1962)

10. Richard Buckminster Fuller
Istoty ludzkie zawsze robią coś
najmądrzejszego… po tym jak wypróbują
wszystkie głupie alternatywy i żadna z nich
nie zadziała.
Statek kosmiczny „Ziemia”
(Operating Manual for Spaceship Earth,
1968)

11. Richard Buckminster Fuller
Kopuły geodezyjne
(kopuła Fullera)

12. Victor Joseph Papanek
Design for the Real World (1971)

13. Victor Joseph Papanek
W epoce produkcji masowej, kiedy wszystko
musi być zaplanowane i zaprojektowane,
wzornictwo stało się najpotężniejszym
instrumentem służącym człowiekowi do
kształtowania narzędzi i środowiska (a co
za tym idzie – także społeczeństwa i siebie
samego). Nakłada to na projektanta wielką
odpowiedzialność społeczną i moralną

14. Victor Joseph Papanek
Istnieją co prawda dziedziny działalności
bardziej szkodliwe niż wzornictwo
przemysłowe, ale jest ich bardzo niewiele.
Większym zakłamaniem odznacza się tylko
jedna. Najbardziej blagierską profesją jest
projektowanie reklam, czyli namawianie
ludzi do zakupu niepotrzebnych rzeczy za
pieniądze, których nie mają, żeby mogli
zaimponować innym ludziom, których to
niewiele obchodzi

15. Sim Van der Ryn
Toilet papuers (1978)
Ecological Design (1996)
Design for life (2005)

16. Sim Van der Ryn
Bateson Building

17. Friedensreich
Hundertwasser

18. Eko-design popularnie:
Ładne przedmioty wykonane
z wykorzystaniem naturalnych
materiałów.
Eko, czyli naturalne, bio, ręcznie robione itd.

19. Który produkt jest bardziej
„eko-designed”?

20. Fachowo: Eko design,
czyli projektowanie
zrównoważone
projektowanie ekologiczne (sustainable
design, environmentally conscious design)
to koncepcja projektowania obiektów,
przedmiotów, środowiska i usług
zgodnie z zasadami zrównoważonego
rozwoju społecznego, ekonomicznego
i ekologicznego

21. Projektowanie zrównoważone
Przełożenie nacisku z funkcjonalności
(form follows function) na ekologiczność
(form follows environment)

22. Projektowanie zrównoważone
Projektowanie zrównoważone to nie
tylko sam produkt ale cały proces (cykl)
1. Dobór materiałów oraz koszty energetyczne
i ekologiczne ich pozyskania
2. Proces produkcji
3. Transport (koszty ekonomiczne
i ekologiczne)
4. Sposób użycia
5. „Śmierć” produktu – czyli możliwość
recyklingu lub ponownego wykorzystania

23. Projektowanie
zrównoważone

24. Sim Van der Ryn i Stuart Cowan:
Eko-design: Każda forma projektowa,
która minimalizuje negatywny wpływ
na środowisko poprzez lepszą integrację
z procesami życiowymi

25. Zasady zrównoważonego projektowania
1. Materiały „low-impact”: Wybierz materiały nietoksyczne,
pozyskane w sposób zrównoważony lub z recyklingu, które
wymagają niewiele energii do przetworzenia
2. Efektywność energetyczna: wykorzystanie procesów
produkcji o mniejszym zużyciu energii
3. Trwałość emocjonalna (Emotionally durable design):
zmniejszenie zużycia i marnotrawstwa poprzez wzmacnianie
trwałości relacji między człowiekiem i produktem

26. Trwałość emocjonalna

27. 4. Możliwość ponownego wykorzystania i recyklingu:
Projektowanie powinno uwzględniać komercyjne wykorzystanie
produktu „po życiu”
5. Uwzględnienie „śladu węglowego” dla całego cyklu
wytworzenia i użytkowania przedmiotu.
6. Standaryzacja. Zrównoważone standardy projektowe i wzorce
są coraz bardziej dostępne i są intensywnie rozwijane przez wiele
organizacji i firm. Zrównoważony rozwój stał się też dziedziną
nauki, która wytycza kierunek dla tworzenia standardów i dobrych
praktyk.
Zasady zrównoważonego projektowania

28. 7. Biomimikra: przeprojektowanie całych systemów
produkcyjnych na wzór łańcucha biologicznego, tworzenie
zamkniętych cykli wykorzystania materiałów.
8. Używanie zamiast posiadania: tworzenie trendów
konsumpcyjnych promujących używanie produktów w miejsce
własności prywatnej (np. carsharing zamiast prywatnego auta)
9. Odnawialność: Materiały powinny pochodzić z lokalnych,
odnawialnych źródeł zarządzanych w sposób zrównoważony,
które mogą być odnawiane poprzez recykling, czy inne formy
odzyskiwania materiałów.
Zasady zrównoważonego projektowania

29. Dyrektywa Ecodesign
(Dyrektywa 2009/125/EC)
Ustalenie wymogów, jakie muszą spełniać
produkty związane z energią objęte środkami
wykonawczymi, aby mogły zostać wprowadzone
do obrotu lub użytkowania. Przyczynia się ona do
zrównoważonego rozwoju poprzez zwiększenie
efektywności energetycznej i poziomu ochrony
środowiska przy jednoczesnym zwiększaniu
bezpieczeństwa dostaw energii.

30. Część druga
Czy eko stylistyka jest ładna i oszczędna?

31. Eko-Design w domu

32. Naturalnie że naturalne

39. Karton to więcej niż opakowanie

42. Upcykling

52. Reusing

54. DIY

56. Eko Design w ogrodzie i na ulicy

60. Eko Design w firmie

61. Wizerunek firmy
„eko” = trendy, nowoczesny,
odpowiedzialny, profesjonalny…

62. Motywacja do „eko-zmian”
1. kultura biznesowa (etyka, standardy, wizerunek)
2. korzyści finansowe i organizacyjne (ulepszanie produktów, innowacje)
3. legislacja

63. Czy ekodizajn w firmie się opłaca?

66. Zagadka.
Pokaż na
tym obrazku
eco-design

67. Dziękuję za uwagę
Szymon Surmacz
Katalizator.BIZ
tel. 502 554 352
surmacz@katalizator.biz
facebook.com/szymon.surmacz
twitter.com/szymon_surmacz

68. Źródła przytoczonych ilustracji
Victoria and Albert Museum
http://www.vam.ac.uk/content/articles/t/the-arts-and-crafts-movement/
http://collections.vam.ac.uk/name/day-lewis-foreman/3533/
http://www.vam.ac.uk/page/w/william-morris/
Timothy Corrigan
http://www.timothy-corrigan.com/antiques/knowledge-center/history-of-british-furniture-styles-Aestheticism-and-Arts-and-Crafts
www.technologystudent.com
http://www.technologystudent.com/prddes1/artscrafts4.html
Charlotte Jirousek
http://char.txa.cornell.edu/art/decart/artcraft/artcraft.htm
Cragside House
https://ntcragsidehouse.wordpress.com/about/
BarcelonaConcept
http://barcelonaconcept.pl/bcn-is-design/antoni-gaudi-cz-2-ikony-designu-z-hiszpanii/
Associated Press
www.nytimes.com/2012/10/28/business/rachel-carsons-lessons-50-years-after-silent-spring.html
Openculture
http://www.openculture.com/2015/12/the-life-times-of-buckminster-fullers-geodesic-dome-a-documentary.html
Wikimedia Foundation
https://en.wikipedia.org/wiki/Victor_Papanek
Wolfgang Maennel/ Wikimedia Foundation
https://en.wikipedia.org/wiki/Friedensreich_Hundertwasser#/media/File:Hundertwasserhaus_Bad_Soden_Autumn.jpg
Zairon / Wikimedia Foundation
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:B%C3%A4rnbach_St._Barbara_1.JPG
Inhabitat.com
http://inhabitat.com/book-review-ecological-design-10th-anniversary/
www.sacbee.com
http://www.sacbee.com/news/politics-government/the-state-worker/article31141196.html
Sim van der Ryn
http://simvanderryn.com/buildings/vei8no6kntdukjhq6sancb286i1nkt
ecodesignfair.co.uk
http://www.ecodesignfair.co.uk/
Zdrowie natury
https://zdrowienatury.com/pl/p/Lampa-solna-kosz-wiklinowy-bialy/141
Dallas Stevens
https://dallascstevens.wordpress.com/2015/03/24/packaging-design-research/
Spencer Byles
http://frenchforestsculptures.blogspot.fr/
Richard Shilling
http://www.2048px.life/en/entertainment/land-art-from-richard-shilling-1882.html
Andy Goldsworthy
http://www.goldsworthy.cc.gla.ac.uk/
www.sztuka-krajobrazu.pl
http://sztuka-krajobrazu.pl/1289/artykul/land-art-festiwal-2014
MP Projekt - materiały prasowe
https://www.facebook.com/UpcyclingMpProject/
siedzenapalecie.pl
http://siedzenapalecie.pl
Morawka
http://www.morawka.pl/
Szklana Kuźnia
http://szklanakuznia.pl/
Timber Moods
https://www.facebook.com/Timber.Moods/
Tynka
http://www.pracowniatynka.pl/
Impecca
https://www.impecca.com/
TheFunkadelicRelic
http://www.upcyclethat.com/steamer-trunk-liquor-cabinet/

69. Amy Hunting
http://reused.pl/amy-hunting
www.huntingandnarud.com/
S Valentine
https://www.flickr.com/photos/64152556@N04/8231630770
http://www.lifehack.org/articles/lifestyle/20-breathtaking-diy-vintage-decor-ideas.html
Divadlo
http://divadlo.pl/_produkty/cud-miod-7/
http://divadlo.pl/_produkty/stol_na_pol/
http://divadlo.pl/_produkty/pupa/
http://divadlo.pl/en/_produkty/stolik-trojkat/
Marcantonio Raimondi Malerba
http://www.marama.it/
http://www.trashdesign.at/web-shop/accessoires/notizb%C3%BCcher/
http://filing.pl/28-genialnych-rzeczy-ktore-mozesz-stworzyc-ze-smieci/
http://mondodesign.it/idee-riciclare-vecchi-utensili-cucina/
https://cyclecentre.wordpress.com/2013/10/11/upcycling-old-bikes/
Chishen Chiu
http://www.flexiblelove.com/
David Graas
http://www.davidgraas.com/
Belkiz
http://www.chairfeedaway.com/
Domingos Tótora
http://sustentarqui.com.br/mobiliario-decoracao/designer-mineiro-transforma-lixo-em-luxo/
Paul Coudamy
http://coudamyarchitectures.com/design/cellulose/
Rasmus Hjortshøj & Alona Vibe
https://www.space10.io/
https://www.space10.io/journal/growing-sphere-exploring-how-cities-can-feed-themselves-through-advanced-urban-farming
Fundacja Harmonia Kultury
http://harmoniakultury.org
Ivorilla
http://www.twrd.de/gascase
Rampage
http://www.jegs.com/i/Rampage/594/86619/10002/-1
Strokke
https://www.stokke.com/POL/pl-pl/stokke-stories/stokke-stories-product-news/tripp-trapp-anniversary-collection-2016.html
Bethan Laura Wood
http://www.bethanlaurawood.com/
Inhabitat via Progg.ue
http://progg.eu/wijacy-sie-zielony-dach-pokryl-piekny-budynek-politechniki-nanyang-w-singapurze/
Poppy and Scott
https://www.popandscott.com/
ENEC
http://www.ecodesign-centres.org/
Energy Floors
http://www.energy-floors.com/media/temporary-installations/
Źródła przytoczonych ilustracji