Gimnazjalny projekt edukacyjny poświęcony małej ojczyźnie. Jednym z produktów jest książeczka o atrakcjach gminy Wiśniowa w Małopolsce, przygotowana w języku polskim, angielskim oraz niemieckim.
Mamy nadzieję, że kultura materialna
Pierwsza edycja Paszportu Turysty. Przewodnik zachęca do odwiedzenia ciekawych miejsc powiatu kościerskiego. Jest to też rodzaj „terenowe gry”, dzięki której można zdobyć odznakę „Turysty aktywnego”. Zasady przyznawania paszportu zawarto w regulaminie dostępnym w Paszporcie Turysty na stronie 37. Paszport jest ważny do końca 2019 roku.
Gimnazjalny projekt edukacyjny poświęcony małej ojczyźnie. Jednym z produktów jest książeczka o atrakcjach gminy Wiśniowa w Małopolsce, przygotowana w języku polskim, angielskim oraz niemieckim.
Mamy nadzieję, że kultura materialna
Pierwsza edycja Paszportu Turysty. Przewodnik zachęca do odwiedzenia ciekawych miejsc powiatu kościerskiego. Jest to też rodzaj „terenowe gry”, dzięki której można zdobyć odznakę „Turysty aktywnego”. Zasady przyznawania paszportu zawarto w regulaminie dostępnym w Paszporcie Turysty na stronie 37. Paszport jest ważny do końca 2019 roku.
Jest już najnowszy, październikowy numer „Krasnalovych wieści”. Miesięcznik dla dzieci można pobrać ze strony internetowej albo dostać w Centrum Informacji Turystycznej.
4. Mapa Gminy
W skład Gminy wchodzą: miasto Pszczyna ,
sołectwa: Brzeźce , Czarków , Ćwiklice ,
Jankowice , Łąka , Poręba , Piasek , Rudołtowice
, Studzienice , Studzionka , Wisła Mała ,
Wisła Wielka .
5. NAZWA
NAZWA „STUDZIONKA” POCHODZI OD ŹRÓDEŁ WODY
ZDROJOWA WODA JEST ZIMNA CZYLI
W JĘZYKU STAROSŁOWIAŃSKIM
„STUDENA „
W ODLEGŁYCH WIEKACH MIEJSCA WYPŁYWU WODY
ZWANO „STUDENKAMI” LUB „STUDZIEŃCAMI”.
OD NIEPAMIĘTNYCH CZASÓW WYSTĘPOWAŁY ONE W
POŁUDNIOWEJ CZĘŚCI WSI ,GDZIE NAJCZĘŚCIEJ
OSIEDLALI SIĘ LUDZIE.
TO OD „STUDENKI „ WZIĘŁA POCZĄTEK NAZWA
NASZEJ MIEJSCOWOŚCI.
6. A OTO KILKA PRZYKŁADÓW
DAWNEJ PISOWNI NAZWY WSI :
STUCZONKA ROK 1305
STUDNA ROK 1326
STUDZONKA ROK 1444
STUDYONKA ROK 1445
STUDZIONKA ROK 1499
STUDENKA ROK 1517
STUDZIENKA ROK 1598
7. HERB
W środku pieczęci znajduje się
herb : kwadrat odwrócony
wierzchołkiem do góry, a nad
nim wygięte na zewnątrz linie.
Oznacza on drewnianą studnię, a
nad nią , wytryskujące w górę,
strugi źródłanej wody.
Ostatni raz użyto pieczęci w 1865
roku do opieczętowania
dokumentów ewangelickiej
szkoły.
W latach póżniejszych
posługiwano się pieczęcią
bezherbową.
8. HISTORIA
Studzionka leżała w sąsiedztwie dawnej granicy
prusko – austriackiej .
Tak było od połowy XVIII wieku do 1918 roku.
Do dzisiejszego dnia na południowo-zachodnim skraju
wsi, na tzw. „Obszarach”,
zachowały się dwa austriacko-pruskie
słupy graniczne nr IX i X.
Obecnie mimowolnie wytyczają one granice między
Studzionką i Strumieniem.
Ich lokalizację na mapce oznaczono „x”.
9. POCZĄTKI
Miejscowość „STUDZIONKA”
istniała co najmniej od XIII wieku .
Po raz pierwszy została odnotowana
w dokumentach w 1305 roku
jako osada obejmująca 650 hektarów .
Dokładnego czasu powstania „STUDZIONKI” nie znamy .
Podobnie jest z innymi, starymi wioskami
na ziemi pszczyńskiej .
Ziemie te do XII stulecia były słabo zaludnione .
10. SZKOŁA
W 1678 roku pojawiła się pierwsza wzmianka
o istnieniu szkółki parafialnej .
Nauczyciel zwany „klerykiem” lub „żokiem” ,
−
był jednocześnie kościelnym i organistą .
W szkółce parafialnej uczono :
• religii
− śpiewu kościelnego
− czytania
− prostych rachunków
− pisania liter
Jednak wyniki nauczania były bardzo słabe ,
a nieobecnosć dzieci chłopskich w szkole duża .
Gdyż w każdej rodzinie zatrudniano starsze
i młodsze dzieci do pracac domowych ,
gospodarskich i polowych.
11. REFORMA OŚWIATY
Nie doceniano nauki szkolnej, uważano ją
za zbyteczną i nieprzydatną w wiejskim życiu .
Dlatego jeszcze pod koniec XVIII wieku większość mieszkańców
Studzionki
była analfabetami.
W 1765 roku po reformie oświaty wprowadzono :
- spis dzieci w wieku szkolnym
- obowiązek nauki dla chłopców i dziewcząt
- karanie rodziców za opuszczanie przez ich dzieci lekcji
- obowiązek prowadzenia przez nauczyciela dokumentacji szkolnej
W 1872 roku wprowadzono nowy przedmiot „gimnastykę”,który rodzice
nazwali „kopyrtaczki”.
Reforma oświaty zmieniła szkolnictwo
parafialne na państwowe.
12. GOSPODARSTWA
W roku 1536 w STUDZIONCE istniały
już 53 duże gospodarstwa chłopskie ,
których użytkowników zwano „siodłokami”.
Zabudowania wiejskie ciągnęły się wzdłuż studzińskiego potoku ,
dziś zwanego „ Kanarem ”.
Pobierano z niego wodę do celów
kuchennych i gospodarskich .
W średniowiecznych osadach nie istniały
jeszcze studnie .
16. Skansen
W Parku Dworcowym można
zwiedzić skansen Zagrodę Wsi
Pszczyńskiej o powierzchni 2
ha. Zgromadzono tutaj
najcenniejsze zabytki
zabudowy drewnianej z
okolicy.
Wnętrza prezentują
autentyczne wyposażenie
dawnych chat.
Przy odrobinie szczęścia na
terenie skansenu można
natknąć się na degustację
prawdziwego, pysznego miodu i
nabyć słoiczek pełny miodku, a
ponadto pogawędzić z
pszczelarzem :)
18. Strój ludowy
Strój męski jak i kobiecy warstw najuboższych cechowała duża
prostota.
Dzieci, młodzież a także starcy w domu chodzili w samych
koszulach. Przy pracy w polu, głowy osłaniano słomianymi
kapeluszami własnego wyrobu. Latem wszyscy chodzili boso, a zimą
tylko zamożne gospodynie nosiły wysokie, sznurowane buciki.
Biedota chodziła w kłopciach lub pantoflach na drewnianych
spodach. Powszechne było okręcanie nóg w szmaty. Gospodarze
nosili kierpce (stare, płytkie obuwie) lub obrzynki.
Świąteczny strój służby i biedoty różnił się od ubioru roboczego
tylko tym, że był nowszy i mniej zniszczony. Na tle szarzyzny
świątecznego ubioru biedoty, wyraźnie odbijała się sukienna,
barwna odzież zamożniejszych gospodarzy. Strój grup bogaczy
wyróżniał się większą gamą kolorów, lepszym gatunkiem
materiałów, bogatszym i obfitszym zdobieniem, a także ilością
odzieży.
19. Strój bogatych gospodarzy
Strój bogatych gospodarzy składał się z
sukiennych, modrych (niebieskich) lub
czarnych spodni wpuszczonych do butów z
cholewami (zgrzybioki), takiej samej
kamizelki (brucleka), pod którą wkładano
białą płócienną koszulę.
Do tego noszono dwa rodzaje okrycia
wierzchniego
- sukienny żupan i ploszcz. Był widoczną
oznaką bogactwa i godności. Zakładano go
z okazji ślubu, chrzcin.
20. Strój męski
Mężczyźni nosili zgrzebne
koszule i parciane portki
przepasane sznurkiem lub
rzemieniem. W chłodniejsze dni
zakładali długie, płócienne
kamzele.
21. Strój kobiecy
Na strój kobiecy składały się:
płócienna koszula, kabotek (rodzaj
bluzki z płótna, ozdobiony
tasiemkami lub haftem), oplecek z
kiecką (zasadnicza część stroju-
szeroka fałdowana spódnica z
doszytym do niej stanikiem,
lajbikiem) oraz zapaska. W
chłodne dni kobiety okrywały się
chustami złożonymi w trójkąt.
Dziewczęta splatały włosy w
warkocz opadający na plecy,
zakończony sznorką, szlajfką z
bendliczką (wstążką wiązaną w
kokardkę).
29. gwara
Odcionganie mlyka
Czynności tej dzisiejsze dzieci
niy znajom. A przeca jeszcze
niy tak downo w wiejskich
domach we wirówkach (po
naszymu: maszynkach do
odcionganio mleka) świeże
mleko rozdzielało sie na
śmietonka i "spuszka".
Śmietonka była przeznaczono
do wyrobu masła, "spuszka" -
jako mlyko niypełne - do
spożycia.
30. gwara
Szpan
Słowo "koło" jest chyba pjykniejsze niżli
"rower".
Po ślonsku koło dlo kobiety nazywo sie
"damka". To było kiedyś coś, jak wtoś mioł
koło,
a jak już koło-damka miała kobiyta i umiała
na nim jeżdzić - był to szczyt szpanu.
To tak, jakby dzisioj bogato dziewoja
jeżdziła kabrioletym.
rys: Józef Kłyk
teksty: Alojzy Lysko
32. Bractwo Kurkowe w Pszczynie
W Pszczynie bractwo kurkowe (zwane również
strzeleckim) powstało stosunkowo późno, bo dopiero
w 1681 roku zawody strzeleckie poprzedzone musiały być
każdorazowo
prośbą kierowaną do panujących na Pszczynie
książąt, a zwycięzcy
nagradzani byli m. in. przywilejami w postaci
zwolnienia od wszelkich
podatków, myta, składek w ciągu roku.
37. Legendy i opowieści pszczyńskie
DUCHY I DUSZKI
BOJSZOWICKIEAlojzy
Lysko
Książka zawiera 62
opowieści, z których
większość zachowana
została w orginalnym
brzmieniu gwarowym.