8. 6/7/2023 BINOD BOHARA FWU-FOA 6th Semester Tikapur Kailali , Nepal 1
३. खैयो थोप्रे योग (Brown leaf spot disease)
Causative agent : Fungus Helminthosporium oryzae
(Bipolaris oryzae Shoemaker)
Teleomorph- Cochliobolus miyabeanus
रऺण
ऩात वा धानका गेडाभा स-साना गोराकाय वा
राम्चचरा खैयो थोप्राहरू देम्खन्छन् ।
The fungus attacks the crop from seedling to
milky stage in main field.
This disease cause Bengal famine of 1943.
It was used by the USA as a biological weapon in
Japan during World War II
9. 6/7/2023 BINOD BOHARA FWU-FOA 6th Semester Tikapur Kailali , Nepal 1
३. खैयो थोप्रे योग (Brown leaf spot disease)
व्मवस्थाऩन ववनध
काफेन्डाम्जभ ५०% डब्रु ऩी (जस्तै फेनबवष्टन वा
डेयोसार) २-३ ग्राभ प्रनत वकरोग्राभ फीउका दयरे
फीउ उऩचाय गयी ब्माड याख्ने ।
नसॊचाइ बएको ठाउॉभा चैत्र भवहनाको सुरुभा नै
नसपारयस गरयएका उन्नत जातका धानहरू योप्ने ।
भेन्कोजेव ७५ % डब्रु ऩी (जस्तै डाइथेन एभ-
४५.) ववषादी ३ ग्राभ प्रनत नरटय वा प्रोवऩनेफ
७०% डब्रु ऩी (जस्तै एनाट्राकोर, वकएन्ट्रा
एन्ट्रगोल्ड) ३ ग्राभ प्रनत नरटय ऩानीको दयरे
नभसाई १५ ददनको पयकभा ३ ऩटक छक
द ने ।
13. 6/7/2023 BINOD BOHARA FWU-FOA 6th Semester Tikapur Kailali , Nepal 1
५. पातको फ
े द डढुवा रोग (Sheath blight)
व्मवस्थाऩन ववनध
नाइट्रोजन भर नसपारयस भात्राभा बन्दा फढी प्रमोग
नगने ।
उन्नत जातको धान योप्दा फोट देम्ख फोटको दूयी
फढाउने ।
बेनरडाभाइनसन ३% एर (जस्तै नसथभाय, बानरगन,
ओजोयो) ३ ग्राभ प्रनत नरटय ऩेनसाइक्मूयोन
२२.९% एस सी (जस्तै भोन्सेयेन २५०) १.५
नभ.नर. प्रनत नरटय ऩानीभा
वा काफेन्डाम्जभ ५० % डब्रु ऩी (जस्तै फेनबवष्टन
वा डेयोसार) ढुसीनाशक ववषादी १.५ ग्राभ प्रनत
नरटय ऩानीको दयरे नभसाई १०-१२ ददनको
पयकभा २ ऩटक छने
वा प्रोवऩकोनाजोर २५% इ सी (जस्तै फचऩय,
फोनस, वटल्ट) १ नभ.नर. प्रनत ४ नरटय ऩानीभा
नभसाई १०-१२ ददनको फरकमा २ पटक छर्ने ।
14. 6/7/2023 BINOD BOHARA FWU-FOA 6th Semester Tikapur Kailali , Nepal 1
६. खैरा रोग (Khaira disease)
Causative agent : physiological disease /abiotic disease
caused by Zn deficiency in soil.
रऺण
म्जॊकको कभीरे देम्खने मो योगभा योगी फोटको
प
े दनतयको ऩात ऩहेंनरएय जान्छ। ऩातभा खैया
थोप्राहरू ऩनन देम्खन्छन् ।
ऩनछ ऩूयै ऩात खैयो वा यातो हुन्छ।
गाॉज थवऩने य फढ्ने क्रभ योवकन्छ ।
It is abiotic disease caused by Zn deficiency in
soil.
Common in the terai belt of Nepal.
Disease appears after 2-4 weeks after
transplanting, at this stage there is peak
decomposition of last year plant debris in the
water flooded fields.
15. 6/7/2023 BINOD BOHARA FWU-FOA 6th Semester Tikapur Kailali , Nepal 1
६. खैरा रोग (Khairadisease)
Causative agent : physiological disease /abiotic disease
caused by Zn deficiency in soil.
रऺण
म्जॊकको कभीरे देम्खने मो योगभा योगी फोटको प
े दनतयको ऩात
ऩहेंनरएय जान्छ। ऩातभा खैया थोप्राहरू ऩनन देम्खन्छन् ।
ऩनछ ऩूयै ऩात खैयो वा यातो हुन्छ। गाॉज थवऩने य फढ्ने क्रभ
योवकन्छ ।
It is abiotic disease caused by Zn deficiency in soil.
Common in the terai belt of Nepal.
Disease appears after 2-4 weeks after transplanting, at this
stage there is peak decomposition of last year plant debris in
the water flooded fields.
व्मवस्थाऩन ववनध
धान य उखुको घुचती फारी रगाउने ।
रऺण देखाऩये ऩनछ २० ग्राभ म्जॊक सल्प
े ट य १२% ग्राभ चून
५० नरटय ऩानीभा नभसाई प्रनत योऩनीका दयरे १० ददनको
पयकभा २ ऩटक छक
द ने ।
नाइट्रोजन य पस्पोयस भर नसपारयस भात्रा बन्दा फढी प्रमोग
नगने ।
रऺण देम्खएभा क
े ही ददनसचभ खेतभा ऩानी सुकाउने ।
Apply zinc sulphate @20-25kg/ ha at the time of soil
preparation for planting.
16. Refrences
कृ षष तथा पशुपन्छी डायरी २०७९, कृ षष सूचर्ना तथा
प्रशशऺण क
े न्र हररहरभवर्न ऱशऱतपुर
महत्वपूणण वाऱीहरुका प्रमुख रोग, कीरा तथा
व्यवस्थापर्न भाग १(२०७७) र भाग २(२०७८),प्ऱान्ट
क्वारेन्टाइर्न तथा बबषादी व्यवस्थापर्न क
े न्र
हररहरभवर्न ऱशऱतपुर
Amatya P and Manandhar HK. “Virus Diseases of
Rice and Legume Crops in Nepal: Status and
Future Strategies”. Ja- pan International Research
Center for Agricultural Science 19 (1985): 3-13.
