1. Dick Bosch is de man achter de periodieke lezingen op de Bredase hogeschool Avans. Geen
onderwerp is onbespreekbaar.
door Geert Nijland
BREDA. Luitenant-kolonel (bd) Dick Bosch van het Korps Mariniers mijdt het debat niet. In
het Marineblad schreef hij in 2009 op persoonlijke titel een kritisch opiniestuk over de
militaire missie in het Afghaanse Uruzgan. Die was in zijn ogen mislukt. En de inval in Irak
in 2003? ‘Een verkeerde beslissing.’
Hij gooide de knuppel in het hoenderhok. Dongenaar Bosch (60) was even landelijk nieuws.
„Dat stuk in het Marineblad werd toen door De Telegraaf enigszins uit zijn verband
getrokken”, zegt hij nu.
Bosch zit in het grand café van de Avans Hogeschool in Breda. Sinds 2011 organiseert hij
daar lezingen die meestal worden gegeven door Avansdocenten. Eerder deed hij hetzelfde op
de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda waar hij ook docent was.
„Bij de KMA was er niemand die het stokje van mij wilde overnemen. Zo kreeg ik het idee
om de lezingen te vervolgen op Avans waar ik al werkte. Ik vroeg mij af of de mensen in de
stad en de regio wel wisten wat er in dit mooie gebouw gebeurde. We hebben docenten die
een goed verhaal kunnen vertellen dat niet enkel en alleen voor leerlingen interessant is. Hoe
breng je dat over het voetlicht? Het geven van lezingen is een goed instrument.”
Bosch was van 2000 tot 2006 als commandant werkzaam op Aruba. Als operationele
commandant deed hij in de jaren negentig mee aan de VN-missies in Cambodja (1992/93),
Haïti (1995/96) en Kosovo (1999). Hij richtte zich in het bijzonder op de landoperaties en de
crisisbeheersingsoperaties.
Bosch is een man van de praktijk en de theorie. De missies in het buitenland hebben bij hem
de ogen geopend.
„Tijdens de missies heb ik geleerd hoe belangrijk interactie tussen mensen is. Door de vele
gesprekken die je voert, ga je de maatschappij breder bekijken. Je neemt ook betere
beslissingen door het vergaren van kennis.”
Zelfkritiek is binnen militaire kringen niet vanzelfsprekend beaamt Bosch.
„Ons onderzoek naar de missie in Afghanistan werd mij niet in dank afgenomen. ‘Moet dat
nou?’ vroegen ze aan mij. Maar ik was in die jaren docent bij de KMA en niet op missie in het
buitenland. Ik vond dat dit gezegd moest kunnen worden. De lezingen die ik vanaf 2007 op de
KMA organiseerde waren ook bedoeld om de buitenwereld te laten zien waar we mee bezig
waren.”
Hetzelfde principe hanteert Bosch bij Avans: laten zien waar de school mee bezig is.
„Een opleidingsinstituut als Avans heeft contacten in Singapore, maar de bakker om de
hoek... Hoe zit het daarmee? Hogescholen en universiteiten hebben een bepaalde
verantwoordelijkheid ten opzichte van de eigen regio. Een keer per maand geven we een
lezing om mensen de gelegenheid te bieden naar binnen te komen. Avans heeft in Breda,
Tilburg en Den Bosch tegen de 30.000 leerlingen. De helft daarvan loopt rond in Breda. Er
zijn een heleboel verhalen te vertellen.”
Voor de oudere generatie West-Brabanders zegt de naam Avans pas echt wat als je de
voormalige namen van de deelopleidingen noemt: Sociale Academie, Pabo, HEAO, HTS.
Alleen de kunstacademie St. Joost behield zijn oude naam en is nog altijd solitair gevestigd.
De rest van opleidingen zijn ondergebracht in het fraaie onderkomen naast het Amphia
Ziekenhuis.
De verscheidenheid aan opleidingen zorgt voor een keur aan onderwerpen voor lezingen.
„Een docent van de sociale academie gaf eens een lezing over hooggevoeligheid. Daar
kwamen echt honderden mensen op af. Iemand die hooggevoelig is, wordt snel afgeleid door
geluiden of indrukken. Die kinderen zijn vaak heel onrustig. Er was kennelijk veel behoefte

2. aan informatie. Een andere docent gaf een lezing over de zogenaamde blue zones in de
wereld. Dat zijn gebieden waar mensen veel ouder dan gemiddeld worden. Ook de
kunstwereld levert veel fraaie verhalen op. Oud-leerlingen van St. Joost Teun (Welten, red.)
en Coco (Jansen, red.) doen het heel goed. Zij adviseren bedrijven hoe kunst in hun producten
te integreren. Heel leuk. En mooi was ook een lezing over de werking van suspense in film
aan de hand van onder meer het werk van Alfred Hitchcock.”
De actualiteit mag van Bosch wat meer voorgrond komen bij de lezingen. De eerstvolgende
jubileumlezing op 16 maart over radicalisering voldoet aan die verwachting. Docent
Veiligheid Ad Schenkels geeft de lezing (zie kader).
Bosch: „Door mee in te steken op de actualiteit wordt de belangstelling en aandacht in de
media groter. Het levert waarschijnlijk ook meer debat en vragen uit het publiek op, al gaan
we daar zuinig mee om. Het is immers geen echte debatavond. Er zijn nu al tussen de 150 en
200 aanmeldingen. Dat is echt veel voor een lezing.”