1. UNIVERSITETI BUQESOR I TIRANES
FAKULTETI I SHKENCAVE PYJORE
DEPARTAMENTI I PYJEVE
Tema: Permbledhja e ushtrimeve praktike ne modulin
pedogjeografi e pergjithshme dhe pyjore.
Punoi: Inesa Mata Pranoi: Fran Gjoka
Tirane 2016
Page 1 of 10
2. Hyrje
1. Studimi fushor i tokes.
2. Marrja dhe trajtimi mostres tokes.
3. Mineralet dhe shkembinjet kryesor tokformues.
4. Lageshtira e tokes.
5. Percaktimi PH.
6. Karbonatet.
7. Lendet organike te tokes.
8. Azoti total i tokes.
9. Fosfori asimilueshem.
10.Percaktimi tekstures tokes me metoden e Pipetes.
11.Struktura e tokes.
12.Densiteti vellimor.
Page 2 of 10
3. Tirane 2016
1 . Studimi fushor i tokes.
1.1. Ne pune praktike te studimit fushor te tokes u njohem me procedurat
qe kosiston ne hapjen e nje profilit qe jane a) zgjedhja e vendit per
hapjen e profilit b) hapja e profilit c) fiksimi I profilit ne harte
d)pershkrimi I mjedisit e) pershkrimi morfologjik I tokes f)marrja e
mostres se tokes dhe mbyllja e profilit. Studimi morfologjik I tokes
behet ndermjet profileve ose mund te shfrytezohen rreshqitjet e tokes
gropave etj.
1.2. Ne kete pune praktike une u njoha me metoden e analizes se tokes qe
konsistonte ne percaktimin e nivelit te disponueshmerise se
elementeve ushqyese ne toke duke u bazuar ne permbajtjen e tyre ne
mostren e analizuar te tokes. Gjithashtu mesova qe per te percaktuar
kufinjte e ndarjes se horizonteve gjenetike ne duhet te bazohemi ne
ngjyren e tokes , ne shperndarjen e rrenjeve dh ne kosistencen e
tokes.Hapja e profilit u be ne territorin e UBT.Ndersa toka e studiuar
ishte e kafejt e zakonshme, e lare me carbonate , rrenje shume te
pershkrueshme dhe me kosistence te lidhur (qendrueshme).
Page 3 of 10
4. 2. Marrja dhe trajtimi i mostres se tokes.
2.1 Ne kete praktik u njohem me teksturen e marrjes se mostres se
tokes nga poshte-larte ne varesi nga qellimi I studimit, mund te jete ne
shtresen siperfaqesore te tokes ose ne cdo horizont gjenetik te profilit
te tokes gjate gjithe trashesise se tij . Merret nje sasi toke sa dyfishi I
asaj qe duhet me qellim per te pergatitur nje moster
2.2 Kjon pune praktike na njohu me studimin pedologjik ne laboorator
ku beme marrjen e mostres ne horizontin A ne thellesin 0-25cm nga
profile i tokes se hapur ne territorin e UBT.
3. Mineralet dhe shkembinjet kryesor tokformuse.
3.1 Ne kete ushtrim u njohem me identifikimin e shkembinjeve dhe
mineraleve qe kalon ne dy etapa : etapa e pare ka te beje me listimin e
cilesive te tyre si ngjyra, shkelqimi, fortesia, thyeshmeria, etj. duke
perdorur mjete te thjeshta zmadhuese ose me vrojtim te lire.Etapa e
dyte ka te beje me identifikimin e mineraleve dhe shkembinjeve duke
perdorur tabelat e identifikimit.
3.2 Ne kete praktike u njoha me karakteristikat e mineraleve dhe
shkembinjeve duke perdorur ekzemplarin e tyre si dhe kodin e ngjyres.
Page 4 of 10
5. Ne rastin tone ekzemplaret ishin granite, apilita,pegmatite.Gjithashtu
ne kete praktik mesuam qe mineralet dhe shkembinjte sherbejne si
pikenisje e procesit tokeformues duke ndikuar ne cilesite e tokes. Pra
njohja e karakteristikave te mineraleve dhe shkembinjve tokeformues
ndihmon te kuptuarit me mire te tokes dh cilesive te saj. Kjo praktike
ndihmon ne njohjen e shkembinjeve dhe mineraleve – cfare jan ato
dhe – si formohen.
4. Lageshtira e tokes.
4.1 Ne kete praktike u njohem me metoden gravimetrike standarte e
perdorur per te kalibruar metodat e tjera. Kjo metode njehson humbjen
ne mase kur toka e laget thahet n thermostat n 105°C gjate nates.
Mesuam gjithashtu se percaktimi I lageshtires se tokes u nevojit per te
korrigjuar rezultatet e analizave laboratorike te tokes e cila shprehet ne
perqindje token e thare.
4.2 Ne kete pune lab. mesova qe shumica e analizave te tokes kryhet ne toka
te thara ne ajer ose toka me lageshtire natyrale.Principi I metodes
konsiston ne percaktimin e permbajtjes se ujit ne toke si diference midis
mases se tokes para tharjes me masen e se njejtes toke pas tharjes ne
termostatin 105°C per 8+2 ore ose pergjate nates.
5. Percaktimi I PH.
5.1 Ne kete praktike u njohem me pH e tokes I cili eshte mase e aciditetit
te tokes, tradicionalisht matet ne nje solucion qe perftohet nga
ekstraktimi I tokes me ekstratues si: uje I istiluar, solucion KCL ose
CaCl2.Ne morem dhe peshuam 2 here nga 10 gr toke te situr me siten
2mm shtuam 25 ml H2O ne njeren ene dhe 25ml CaCl2. Enet mbyllen
me kapak dhe vihen ne tundese rreth nje ore . Pasi qetesohet 1 ore
Page 5 of 10
6. matet pH dhe rregjistrohen vlerat. Ne rastin e proves tone uji dhe kripa
silleshin ne menyra te ndryshme.Sasia e joneve qe mblidhen ne H2O
esht me e madhe sesa sasia e joneve te H+
5.2 N kete pune praktike mesuam se te dhenat e pH sherbejne per
kategorizimin e tokes si dhe per interpretimin e cilesive te tjera kimike
te saj.
pH ne kupe ishte me I vogel kjo dmth se sasia e joneve H qe ndodhen
ne uje eshte me I madhe .
6. Karbonatet.
6.1.Ne kete praktike u njohem me permbajtjen e karbonateve te kalciumit
,ndikimit qe ka ne strukturen e tokes dhe pershkueshmerine ujore si
dhe ne proceset kimike .Ketu njohem dy metoda.1-metoda e titrimit
2-metoda e kalciumit. Ne rastin tone ne prekem me shume metoden e
dyte
6.2. Une ne kete praktik arrita te mesoj qe ne baze te permbajtjes se
karbonateve ne mundemi te vlersojm token nga a-pershkrueshmeria
ujore b-struktura e tokes c-nga buferiteti d-neutralizimi I joneve
hidrogjen sig je ushqyerit e bimeve. Gjithashtu u njohem me pajisjen e
kalcimetrit dhe menyren se si funksionon kjo pajisje.
7. Lenda organike e tokes.
7.1.Ne kete praktike u njohem me metoden e djegies se njome te karbonit
te tokes qe konsiston densidentimin e karbonit me bikormat kaliumi
me tej me percaktimin e bikromatit te lire nepermjet titrimit me krip
Page 6 of 10
7. Mohri dhe ne fund llogaritet karboni I tokes mbi bazen e sasise se
bikromatit qe hyne ne reaksion me oksidimin e tij.
7.2. Kjo praktik na ndihmoj te kategorizojm token sipas nivelit te
permbajtjes se lendes organike .qe ne rastin tone karboni organic
rezultoi 0.05% ndersa humusi I tokes 0.1% dhe toka klasihikohet e
varfer ne humus.
8. Azoti total i tokes.
8.1Ne kete praktike u njohem me metoden Khejedal, te percaktimit te
azotit total te tokes qe konsistonte ne djegien e tokes me acid
sulfurik te perqendruar .Per te percaktuar azotin peshuam 0.3 -0.4
gr toke e ciia eshte e thare dhe e situr me site 2mm.mostres I
sitojm 2.5 ml reagent acid sulfuric e lame 2 ore ne qetesi ne
100°C.Pastaj hedhim 3 here nga 1ml peroksid hidrogjeni.Permbajtja
e azotit rezultoi 0.05 % ndersa toka rezultoi e varfer.
8.2 Kjo pune na ndihmoi per te karakterizojm token sipas permbajtjes
se azotit total si dhe te vlerosjme natyren e lendes organike te
tokes.te dhenat e azotit total mund ti perdorim per te percaktuar
raportin C/N te tokes, potencialin e tokes per te siguruar N per
rritjen e bimeve si dhe shperndarjen e azotit ne profilin e tokes. Ne
rastin tone toka ishte e varfer me azot.
Page 7 of 10
8. 9 .Fosfori i asimilueshem
9.1 Ne kete pune u njohem me metoden e Olsen2
dhe me metoden
Bray-Kurts2
. Metoda e pare rekomandohej per tokat gelqerore
me pH te larte dhe me teksture te rend. Per te patur rezultate te
besueshme mbajtja e pH duhet te jete 8.5 .Metoda e dyte
rekomandohet per tokat me pH-ujor me te vogel se 6.8 dhe
tekstur te ekuilibruar argjilore lymore ose me te rend , per tokat
gelqerore ose me pH te larte , tekstur te rend dhe toka organike.
9.2 Kjo praktik na mesoj qe Fosfori eshte nje element esencial I
nevojshem per rritjen e bimeve, ai eshte komponet thelbesor I
perbersve organic I qelizave te gjalla si ATP, AND, ARN.Fosfori ka
efekte ne cilesin e mjedisit si degradimi I tokes nga
pamjaftushmeria e fosforit te asimilueshem dhe euterofikimit
nga teprica e tij.
10.Percaktimi I testures se tokes me metoden e pipetes
10.1 Ne kete pune u njohem me metoden e pipetes te percaktimit te
tekstures se tokes e cila konsiston ne trajtimin e nje monster
toke prej 10 gr me klorofilin e natriumit per shkatrimin e
agregateve strukturale dhe sitjen e suspensionit me interval
kohore te paracaktuara ne ligjin e Stoksit.Procedura e pipetes
perfshinte kto faza –Dispergimin e tokes me solucion
hekzametafosfat natriumi – Vecimin e reres
–Percaktimin e lymit dhe argjiles.Kjo metode rekomandohet
teper pasi eshte me e pershtatshme per nje rang te gjere tokash.
10.2 Analiza mekanike(tekstures) na ndihmon shume ne
karakterizimin e tokave, ne studimet e gjenezes dhe klasifikimit
Page 8 of 10
9. taksanomik te tokave per percaktimin e klases se tekstures se
tokes si dhe per vlersimine potencialit te grimcave te reres per te
cliruar ushqyes esenciale per bimet gjate procesit te altermit.
11. Struktura e tokes
11.1 Ne kete praktik u njohem me percaktimin e struktures se tokes e
cila konsistonte ne marrjen e nje mostre toke me qellim
percaktimin e agregateve natyrale te tokes te cilat perftohen nga
sitja e kesaj mase toke ne nje system sitesh ne gjendje te thate .
kjo metode vlerson mbajtjen e agregateve te thara ne ajer ne
site 0.5mm pasi mostra eshte e zhytur ne uje te distiluar gjate
nates e ndjekur nga perzirja e mostres.
11.2 Ne kete pune praktike u njoha me njesin strukturale qe nihet
ndryshe si aggregate toksore. Agregati toksor eshte nje grup I
grimcave individuale qe lidhen me nj-tj me fort se grimcat e tjera
te tokes ne afersi. Procedurat qe kryem ishin per te siguruar nje
matje te stabilitetit te agregateve qe pesojn shkaterrimin e
agregateve ndermjet sitjes se njom.
11.3
Page 9 of 10
10. 12.Desinteti vellimor
12.1 Ne kete praktike u njohem me Densitetin Vellimor I cili ishte
treguesi I ngjeshmeris se tokes . Vlerat optimale te tij jan 1-3
gr(m3
)dhe 1-4 gr(m3
).NE tokat organike densiteti vellimore eshte
me I vogel.Ai matet me disa metoda ku ajo baze eshte metoda e
cilindrit. Cilindri I Dv eshte nje cylinder me vleren 100cm3
ndersa
d1 I pjese ku hyn cilindri ne toke ndryshone me 1mm3
d1<d2 , kjo
ndodhe per te evituar ngjeshje te tokes gjate mbushjes e cilindit.
12.2 Densiteti vellimore percaktohet si raport midis mases se tokes se
thate me vellimin natyral te saj , ku vellimi natyral I tokes
perfshinte vellimin e fazes se ngurt dge vellimin e pare te tokes.
NE kete praktike u njoha me metoden e cilindrit te percaktimit
ne pergatitjen e siperfaqes se tokes per marrjen e mostres ne
nguljen me kujdes te cilinderit.Ndryshimet qe ndodhin ne tokes
si bymimi I saj do te ndryshonte densitetin vellimore.Rezultatet
mund te jene te ndryshueshme per ket arsyeje duhen bere disa
perseritje.
Page 10 of 10
